T.C.

SLEYMAN DEMREL NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS

BAZI SLFONAMTLERN SIVI KROMATOGRAF YNTEM LE TAYN

NURULLAH ANLI

Danman: Prof. Dr. Gleren ALSANCAK II. Danman: Prof. Dr. Adil DENZL

DOKTORA TEZ KMYA ANABLMDALI ISPARTA 2007

NDEKLER Sayfa NDEKLER .i ZET....v ABSTRACT....vi TEEKKR...vii EKLLER DZN ..viii ZELGELER DZN ....xii KISALTMALAR ..............................xiii 1. GR................................1 1.1. Slfonamitler..................2 1.2. Slfonamitlerin Kimyasal Yaplar................3 1.3. Slfonamitlerin yonlama Sabitleri .........................................4 1.3.1. Slfonamitlerin SPARC Program ile Hesaplanan yonlama Sabitleri...........7 1.3.1.1. Slfodiazinin yonlama Sabitleri..................................................................7 1.3.1.2. Slfotiazoln yonlama Sabitleri....................................................................8 1.3.1.3. Slfomerazinin yonlama Sabitleri................................................................9 1.3.1.4. Slfometazinin yonlama Sabitleri..............................................................12 1.3.1.5. Slfomonometoksinin yonlama Sabitleri....................................................13 1.3.1.6. Slfodoksinin yonlama Sabitleri.................................................................14 1.3.1.7. Slfometksazoln yonlama Sabitleri..........................................................15 1.3.1.8. Slfonamitlerin Trev Erileri......................................................................17 1.4. Etki Mekanizmalar..............21 1.5. Farmakolojisi...........................22 1.6. Potansiyometrik Analiz Yntemleri....................................................................23 1.6.1. Cam Elektrot.................23 1.6.2. Potansiyometrik Titrasyon................................................................................24 1.7. Su-Organik zc Karmlarnda pKa Tayini..................................................25 1.7.1. Potansiyometrik Yntemle yonlama Sabiti Tayini........................................25 1.7.2. Spektroskopik Yntemler.................................................................................26 1.7.3. Sv Kromatografik Yntemler.........................................................................28 1.7.4. Elektroforetik Yntemler..................................................................................28

1.8. yonlama Sabitlerin Tayininde Kullanlan Bantlar........................................29 1.8.1. Kuvvetli Monoprotik Asitler iin Gran Eitlikleri...........................................29 1.8.2. Zayf Monoprotik Asitler iin Gran Eitlikleri.................................................32 1.8.3. Gran Metodu Kullanlarak Karbonat Hatasnn Hesaplanmas........................35 1.8.4. Kromatografide Horvath Melander Molnar Bantlar..............................36 1.8.5. Kromatografide Temel Kavramlar40 1.8.6. Kromatografide Mobil Faz Optimizasyonu .42 1.8.7. Mobil Fazda pH Standardizasyonu...46 2. KAYNAK ZETLER...................49 3. MATERYAL VE YNTEM..............................59 3.1. Genel Bilgi ..........................................................................................................59 3.2. Kullanlan Cihazlar..........................................................59 3.2.1. Yksek Performans Sv Kromatografisi Cihaz...............................................59 3.2.2. pH / yon Metre................................................................................................59 3.3. Kullanlan Kimyasal Maddeler................................59 3.4. Kullanlan zeltiler............................................................................61 3.4.1. Potansiyometrik Titrasyonlar....................................................................61 3.4.1.1. %50 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm ..................61 3.4.1.2. yonik iddet Ayarlayc...................62 3.4.1.3. Hcre Kalibrasyon zeltisi......................62 3.4.1.4. Asit zeltisi......62 3.4.1.5. Baz zeltisi..............62 3.4.1.6. Slfonamitlerin zeltileri.....................62 3.4.2. Kromatografik almalar................................................................................63 3.4.2.1. Slfonamitlerin HPLC Ayrmnda Kullanlan zeltileri............................63 3.4.2.2. Slfonamit Karm.......................................................................................63 3.4.2.3. %25 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50.........................................63 3.4.2.4 %20 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50.........................................63 3.4.2.5. %16 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50.........................................64 3.4.2.6. Slfonamitlerin pKa Tayininde Kullanlan zeltileri..................................64 3.4.2.7. %50 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm.......................................................64 3.4.2.8. %40 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm.......................................................64

ii

3.4.2.9. %30 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm.......................................................64 3.4.2.10. Potasyum Bromr zeltisi.........................................................................65 3.4.2.11. Potasyum Hidrojen Fitalat zeltisi............................................................65 3.5. Yntem.................................................................................................................65 3.5.1. Potansiyometrik Titrasyonlar............................................................................65 3.5.2. Sv Kromatografik Yntemle almalar........................................................66 3.5.3. LC-DAD Yntemiyle almalar.....................................................................67 3.5.4. Sv Kromatografik Ayrmann Optimizasyonu................................................67 4. ARATIRMA BULGULARI VE TARTIMA.............................68 4.1. Potansiyometrik Yntemle yonlama Sabitlerinin Tayini..................................68 4.1.1. Slfodiazinin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri...............................................................68 4.1.2. Slfotiazoln % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri...............................................................70 4.1.3. Slfomerazinin % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri..............................................................72 4.1.4. Slfometazinin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri...............................................................74 4.1.5. Slfodoksinin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri...............................................................77 4.1.6. Slfamonometoksinin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri...............................................................79 4.1.7. Slfometaksazoln % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikler ...............................................................82 4.2. LC-DAD Yntemi...............................................................................................84 4.2.1. Slfonamitlerin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar..............................................................84 4.2.2. Slfonamitlerin % 40 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar..............................................................88 4.2.3. Slfonamitlerin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar..............................................................92 4.3. Sv Kromatografi Yntemi.................................................................................96

iii

4.3.1. Slfonamitlerin % 30 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC Yntemi ile Elde Edilen tR - pH Grafikleri.......................................................96 4.3.2. Slfonamitlerin % 40 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC Yntemi ile Elde Edilen tR - pH Grafikleri.......................................................97 4.3.3. Slfonamitlerin % 50 (v/v) Asetonitril Su ikili Karmnda LC Yntemi ile Elde Edilen tR - pH Grafikleri.......................................................98 4.4. Kromatografik Ayrmann Optimizasyonu..........................................................99 5. SONU.................................................................................................................103 5.1. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin Potansiyometrik Yntemle Tayini......103 5.2. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin LC-DAD Yntemiyle Tayini..............105 5.3. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin Sv Kromatografik Yntemle Tayini.................................................................................................................105 5.4. Slfonamitlerin Sv Kromatografik Yntemle Ayrlmas...............................106 6. KAYNAKLAR.....................................................................................................113 ZGEM..124

iv

ZET Doktora Tezi BAZI SLFONAMTLERN SIVI KROMATOGRAF YNTEM LE TAYN Nurullah ANLI Sleyman Demirel niversitesi Fen Bilimleri Enstits Kimya Anabilim Dal Jri: Prof. Dr. Gleren ALSANCAK (Danman) Prof. Dr. Adil DENZL Prof. Dr. Mustafa CENGZ Do. Dr. Ycel AHN Do.Dr. Zeynep SEYDM Yrd. Do. Dr. A. Hakan AKTA Yrd. Do. Dr. Fatma KARPCN pKa deerlerinin asetonitril su ikili karmlarnda doru olarak bilinmesi, bu zc karmn kullanan sv kromatografi ve kapiler elektroforez gibi ayrma yntemleri iin ok nemlidir. Bu tezde, 7 adet slfonamitin (slfodiazin, slfatiazol, slfamerazin, slfametazin, slfadoksin, slfamonometoksin slfametaksazol) pKa deerleri, % 50 (v/v) asetonitril - su ikili karmnda potansiyometrik, % 50- %40%30 (v/v) asetonitril - su ikili karmlarnda sv kromatografik (LC) ve LC-DAD yntemleri ile tayin edilmitir. Deneysel olarak hesaplanan pKa deerleri, SPARC on-line program ile hesaplanan pKa deerleriyle karlatrlmtr. Optimum ayrma koulu, pH ve organik modifiyer deriiminin etkisi dikkate alnarak belirlenmitir.

Anahtar Kelimeler: Ayrma sabitleri, Slfonamitler, Asetonitril-su karmlar, Sv kromatografisi (LC), LC-DAD

2007, 125 sayfa

ABSTRACT Ph.D. Thesis DETERMINATION OF SOME SULFONAMIDES BY LIQUID CHROMATOGRAPHIC TECHNIQUE Nurullah ANLI Sleyman Demirel University Graduate School of Applied and Natural Sciences Department of Chemistry Thesis Committee: Prof. Dr. Gleren ALSANCAK (Supervisor) Prof.Dr. Adil DENZL Prof. Dr. Mustafa CENGZ Assoc. Prof. Ycel AHN Assoc. Prof. Zeynep SEYDM Asst. Prof. A. Hakan AKTA Asst. Prof. Fatma KARPCN An accurate estimation of pKa values in acetonitrilewater binary mixtures is very important for several separation techniques such as liquid chromatography and capillary electrophoresis that use these solvent mixtures. In this study, the pKa values of 7 sulphonamides (sulfodiazine, sulfothiazole, sulfomerazine, sulfomethazine, sulfodoxine, sulfomonomethoxine, sulfomethoxazole) have been determined in acetonitrile - water binary mixture (50% (v/v)) by potentiometry and also 30%, 40% and 50% (v/v) liquid chromatography (LC) and LC-DAD methodology. The pKa values obtained by experimentally have been compared with the values predicted by the SPARC on-line pKa calculator. The optimum separation condition has been predicted by using the effect of pH and organic modifier concentration.

Key Words: Dissociation constants; Sulfonamides; Acetonitrilewater mixtures; Liquid chromatography (LC), LC-DAD

2007, 125 pages

vi

TEEKKR

Bu tez iin almalarm ynlendiren, zorluklar bilgi, neri ve tecrbesi ile amada yardmc olan deerli Danman Hocam sayn Prof. Dr. Gleren ALSANCAKa ve laboratuvar imknlarndan ve bilgisinden yararlandm e danmanm sayn Prof. Dr. Adil DENZLye; deerli grleri ile ynlendiren Tez zleme Komitesindeki hocalarm Prof. Dr. Mustafa CENGZ ve Do. Dr. Ycel AHNe; deneysel almalarmda yardmlarn ve desteini esirgemeyen Yrd. Do. Dr. Zerrin ERDEMGL ve BBAM mdr sayn Prof. Dr. Rdvan SAYa katklarndan dolay kranlarm sunarm. 0962-D-04 No`lu Doktora Tez Projesi ile almam maddi olarak destekleyen Sleyman Demirel niversitesi Bilimsel Aratrma Projeleri Ynetim Birimine teekkr ederim. Tez almalarmda, deneysel almalarda ve hayatmda bana sonuna kadar destek olan hayat arkadam Seneme; bugnlere kadar gelmemi salayan aileme teekkr etmeyi bor bilirim.

Nurullah ANLI ISPARTA, 2007

vii

EKLLER DZN Sayfa ekil 1.1 Prontosil ve slfonilamitin yaps.....3 ekil 1.2. Slfonamitlerin genel yaps.....4 ekil 1.3. Slfonamit grubu bileiklerin iyonlama dengeleri......................................5 ekil 1.4. Primer, sekonder ve tersiyer slfonamitlerin genel gsterimleri..................5 ekil 1.5. Slfonamitlerin bir bazla etkilemesinde oluan iyonun rezonans snr formlleri......................................................................................................6 ekil 1.6. Protonlanm slfodiazinin iyonlama davran..........................................7 ekil 1.7. Slfodiazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas............................................8 ekil 1.8. Protonlanm slfotiazoln iyonlama davran..........................................9 ekil 1.9. Slfotiazoln pKa2 ile ilgili iyonlama aamas...........................................9 ekil 1.10. Protonlanm slfomerazinin iyonlama davran...................................10 ekil 1.11. Slfomerazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas.....................................11 ekil 1.12. Protonlanm slfometazinin iyonlama davran...................................12 ekil 1.13. Slfometazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas.....................................13 ekil 1.14. Protonlanm slfomonometoksinin iyonlama davran........................13 ekil 1.15. Slfomonometoksinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas..........................14 ekil 1.16. Protonlanm slfodoksinin iyonlama davran.....................................14 ekil 1.17. Slfodoksinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas.......................................15 ekil 1.18. Protonlanm slfometaksazoln iyonlama davran.............................16 ekil 1.19. Slfometaksazoln pKa2 ile ilgili iyonlama aamas...............................16 ekil 1.20. Slfodiazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi .....................................17 ekil 1.21. Slfotiazol iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi .....................................18 ekil 1.22. Slfomerazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi.................................18 ekil 1.23. Slfometazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi...................................19 ekil 1.24. Slfomonometoksin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi........................19 ekil 1.25. Slfodoksin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi.....................................20 ekil 1.26. Slfometaksazol iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi.............................20 ekil 1.27. Slfonamit ve PABAnn kimyasal yaplar.........21 ekil 1.28. Kombine cam pH elektrodu......24 ekil 1.29. Spektroskopik bir almada (a) A - /nm ve (b) log absorbans fark - pH grafikleri (A: molekler trn absorbans; A: iyonik trn absorbans)................................................................................................27 ekil 1.30. Zayf asidik bileiklerde k-pH arasndaki iliki........................................38 ekil 1.31. Zayf bazik bileiklerde k-pH arasndaki iliki.........................................39 ekil 1.32. Amfoterik bileiklerde k-pH arasndaki iliki..........................................39 ekil 1.33. ET-30 molekl; a) temel halde b) uyarlm formda..............................44 ekil 2.1. Trevlendirme tepkimesi............................................................................50 ekil 2.2. Slfonamitlerin elektroforetik mobilite pH ilikileri..........56 ekil 2.3. allan slfonamitlerin elektroferogram.................................................56 ekil 2.4. Slfokloropridazinin titrasyon erisi..........................................................57 ekil 4.1. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH................................................................................69 ekil 4.2. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi....................................................................................69

viii

ekil 4.3. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii.................................................................70 ekil 4.4. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH................................................................................71 ekil 4.5. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi.....................................................................................71 ekil 4.6. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii................................................................................72 ekil 4.7. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH................................................................................73 ekil 4.8. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi.....................................................................................74 ekil 4.9. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii........................................................................74 ekil 4.10. Slfometazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH .............................................................................75 ekil 4.11. Slfometazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1.edeerlik ncesi....................................................................................76 ekil 4.12. Slfometazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii......................................................................76 ekil 4.13. Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH..............................................................................78 ekil 4.14. Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1.edeerlik ncesi....................................................................................78 ekil 4.15. Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii.....................................................................79 ekil 4.16. Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH.............................................................................80 ekil 4.17. Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi...................................................................................81 ekil 4.18. Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii..................................................81 ekil 4.19. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH..............................................................................83 ekil 4.20. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi...................................................................................83 ekil 4.21. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii..................................................83 ekil 4.22. Slfodiazinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................84 ekil 4.23. Slfotiazoln %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................85 ekil 4.24. Slfomerazinin %50 ACN- H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu .................................................................................................85 ekil 4.25. Slfometazinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................86 ekil 4.26. Slfomonometoksinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................86

ix

ekil 4.27. Slfodoksinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................87 ekil 4.28. Slfometaksazoln %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................87 ekil 4.29. Slfodiazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................88 ekil 4.30. Slfotiazoln %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................89 ekil 4.31. Slfomerazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................89 ekil 4.32. Slfometazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................90 ekil 4.33. Slfomonometoksinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................90 ekil 4.34. Slfodoksinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................91 ekil 4.35. Slfometaksazoln %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................91 ekil 4.36. Slfodiazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................92 ekil 4.37. Slfotiazoln %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................93 ekil 4.38. Slfomerazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................93 ekil 4.39. Slfometazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................94 ekil 4.40. Slfomonometoksinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................94 ekil 4.41. Slfodoksinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................95 ekil 4.42. Slfometaksazoln %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu..................................................................................................95 ekil 4.43. allan slfonamitlerin % 30 ACN-H2O ortamnda pH 1,7-4,5 aralnda tR-pH ilikisi........................96 ekil 4.44. allan slfonamitlerin % 30 ACN-H2O ortamnda pH 4,5-9,0 aralnda tR-pH ilikisi........................97 ekil 4.45. allan slfonamitlerin % 40 ACN-H2O ortamnda pH 1,7-4,6 aralnda tR-pH ilikisi........................97 ekil 4.46. allan slfonamitlerin % 30 ACN-H2O ortamnda pH 5,0-9,5 aralnda tR-pH ilikisi........................98 ekil 4.47. %25(v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram......................................................................................100 ekil 4.48. %20 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram......................................................................................101 ekil 4.49. %16 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram......................................................................................102 ekil 4.50. %16, %20 ve %25 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait deerleri .............................................................102

ekil 5.1. Slfonamitlerin k - %ACN arasndaki iliki.............................................107 ekil 5.2. allan slfonamitlere ait log k - ETN grafii.........................................108 ekil 5.3. (-1)/ nn ile deiimi...............................................109 ekil 5.4. k/(1+k) nn k ile deiimi................................................109 ekil 5.5. %16 (v/v) ACN-H2O ortamnda 1,2 mL/dakika ak hznda allan slfonamitlere ait kromatogram..................................................112

xi

ZELGELER DZN Sayfa izelge 1.1. Sv kromatografide sklkla kullanlan zcler ve zellikleri............43 izelge 1.2. Asetonitril-su karmlar iin solvatokromik parametreler....................45 izelge 1.3. Asetonitril-su karmnda 0,05 m KHPh iin pHs deerleri..................47 izelge 2.1. Slfonamitlerin oktanol-su dalma katsaylar ve pKa1,g ve pKa2,g deerleri.........................................................................53 izelge 2.2. Slfonamitlerin kapiler elektroforez yntemiyle belirlenen pKa2 deerleri (Lin vd., 1997a)..............................................................55 izelge 2.3. Slfonamitlerin kapiler elektroforez yntemiyle belirlenen pKa deerleri (Lin vd., 1997c)................................................................55 izelge 3.1. allan slfonamitler ve zellikleri......................................................60 izelge 3.2. almada kullanlan kimyasal maddeler...............................................61 izelge 4.1. Slfodiazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri......................................................................................68 izelge 4.2. Slfotiazoln % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri......................................................................................70 izelge 4.3. Slfomerazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri......................................................................................73 izelge 4.4. Slfometazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri......................................................................................75 izelge 4.5. Slfodoksinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri......................................................................................77 izelge 4.6. Slfomonometoksinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri...........................................................80 izelge 4.7. Slfometaksazoln % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri...........................................................82 izelge 4.8. Slfonamitlerin % 25 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik verileri.....................................................................................................99 izelge 4.9. Slfonamitlerin % 20 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik verileri...................................................................................................100 izelge 4.10. Slfonamitlerin % 16 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik verileri.................................................................................................101 izelge 5.1. Slfodiazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri.......103 izelge 5.2. Slfotiazoln potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri.......103 izelge 5.3. Slfomerazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri...104 izelge 5.4. Slfometazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri....104 izelge 5.5. Slfomonometoksinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri.........................................................................................104 izelge 5.6. Slfodoksinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri......104 izelge 5.7. Slfometaksazoln potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri ........................................................................................105 izelge 5.8. Slfonamitlerin LC-DAD yntemiyle belirlenen pKa1 ve pKa2 deerleri.................................................................................................105

xii

izelge 5.9. Slfonamitlerin LC yntemiyle belirlenen pKa deerleri....................106 izelge 5.10. Kapasite faktrnn organik modifiyerin yzdesi ile deiim denklemi...............................................................................................107 izelge 5.11. allan slfonamitlerde polarite parametresinin log k zerine etkisi....................................................................................................108 izelge 5.12. Slfonamitlerin allan ortamlarda seicilik ve alkonma parametreleri ......................................................................................110 izelge 5.13. Slfonamitlerin %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin etkinlik, seicilik, alkonma ve ayrma gc verileri .....................................................111 izelge 5.14. Slfonamitlerin %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin 1,2 mL/dakika hzda kromatografik verileri......................................................111

xiii

KISALTMALAR DZN

HPLC Yksek Performans Sv Kromatografisi RPLC Ters Faz Sv Kromatografisi DAD Diode Array Dedektr ETN Reichardt zc polarite parametresi IUPAC International Union of Pure and Applied Chemistry CE Kapiler elektroforez ODS Oktadesilsilika SDS Sodyumdodesil slfat SPARC Performs Automated Reasoning in Chemistry STAR Stabiliy Constanst by Absorbance Readings PABA p-aminobenzoik asit Bal deriim Ntralizasyon kesri PKPOT Potansiyometrik pKa

xiv

1. GR Slfonamitler, yaplarnda benzen halkas, amin grubu ve slfonamit grubu bulunduran antibakteriyel ilalardr. Gerek insan sal ve gerekse veterinerlik uygulamalarnda yaygn ekilde kullanlmaktadrlar. Hayvansal gdalarda kalntlarnn tayini gnmzde salk asndan nem arz etmektedir. Bu amala sv kromatografik ve kapiler elektroforetik yntemlerden yararlanlmaktadr. Bunlarn sv kromatografide ayrlmalar ile ilgili birok alma olmakla birlikte bunlarn ou, bileiklerin davranlarn temel alarak deil deneme yanlma ile gerekletirilmitir. Gerek sv kromatografide ve gerekse kapiler elektroforetik

ayrmalarda gnmzde en nemli teorik yaklam, bu bileiklerin iyonlama sabitlerini esas alan yaklamdr. Ayrlma iin optimum pH deeri, pKa 1,5 araldr. Bu konu ile ilgili kaynaklar incelendiinde slfonamit grubu antibiyotiklerin su - organik zc karmlarndaki iyonlama sabitleri ile ilgili yeterli alma bulunmad anlalmaktadr. Bu almada, baz slfonamitlerin iyonlama sabitleri, su-asetonitril ikili karmlarnda potansiyometrik, HPLC, HPLC-DAD yntemlerinden yararlanlarak tayin edilmitir. almada seilen slfonamitler, slfodiazin, slfotiazol, slfomerazin, slfometazin, slfodoksin, slfomonometoksin ve slfometaksazoldr. yonlama sabitlerinin tayininde potansiyometrik yntemler, su-organik zc ikili karmlarnda pH standardizasyonunun yaplabilmesi sebebiyle ve bileiklerin sklkla 2 iyonlama sabitinin tayinine imkn tand iin tercih edilmitir. HPLC ve HPLC-DAD yntemleri ile iyonlama sabitlerinin tayini, gnmzde sv kromatografik yntemle ayrlmalar istenen bileiklerin ayrmalarnn optimizasyonunda ilk aamadr ve her 2 yntem ayn anda uygulanr. Yntemlerin avantaj ve dezavantajlar tezde detaylar ile verilmitir. yonlama sabitlerinin hesaplanmasnda gerekli grafikler yan sra bu ama iin gelitirilmi bilgisayar programlarndan yararlanlmtr. HPLC yntemlerinde elde edilen veriler ayrmann optimizasyonunu salamtr.

Bu almada ayrca kapasite faktr (k) zerinde pH etkisi incelenerek ayrma iin
N optimum pH belirlenmi ve log k - E T parametresi arasndaki iliki deerlendirilerek

ayrma iin optimum asetonitril deriimi seilmitir. Seicilik () deerleri, bileiklerin alkonma davranlarnn mobil faz bileimi ile deiiminin aklanmasnda genel bir model oluturmak zere kullanlmtr. 1.1. Slfonamitler Slfonamitler, penisilinlerin tedaviye giriine kadar bakteriyel enfeksiyonlarda sistemik kullanlabilen ilk kemoteraptik ilalardr. Gnmzde zellikle riner sistem enfeksiyonlarnda kullanmlar sren, tedavisi ve maliyeti ucuz olan gvenilir nitelikte ilalardr. Ayrca, hayvan hastalklarnn tedavisinde ve n korunmasnda sklkla kullanlrlar. Geni kullanmlarndan dolay hayvan rnlerindeki slfonamit kalntlar, alerjik zelliklerinden dolay potansiyel salk riskleri oluturmakta ve gnmzde kalnt tayinlerinde ilk sray almaktadr. Gerhard Domagk ve arkadalar (Domagk, 1935) 1935 ylnda prontosil ((p-(2,4diaminofenil)azo)slfanilamit) adl krmz azo boyasnn in vivo aktivitesi olduunu belirlemi ve kan zehirlenmesinde tedavi iin denemilerdir. Bu almalar ile Domagk, 1939 ylnda Nobel bilim dln almtr. Tedavinin baarl olmasyla slfonamit grubu ieren prontosilinin kemoteraptik etkisi zerine aratrmalar artmtr. 1936 ylnda prontosilin aktif metaboliti slfonamit sentez edilmitir. Devam eden almalarda bugne kadar 5000den fazla slfo ilac sentezlenmi fakat gnmzde bunlardan sadece 33 tanesi genel ila kullanmna sunulmutur. Slfonamitler, geni spektrumlu, bakteriyostatik etkili ilalardr. Gram (+) ve gram (-) mikroorganizmalara kar aktivite gsterirler. Penisilin ve dier antimikrobiyal ilalarn elde edilmesi ve pek ok mikroorganizmada slfonamitlere kar diren gelimesiyle enfeksiyon tedavisinde kullanmlar azalmtr. 1970li yllarda trimetoprim ile slfometaksazoln kombinasyonunun (Baktrim) tedaviye girmesiyle spesifik enfeksiyonlarda yeniden kullanm alan bulmulardr (zalp, 2002) .

Prontosil (4-(2,4-Diamino-fenilazo)-benzenslfonamit)

4 H2N

4 5

1
6

1 S O 2N H2

slfonamit grubu slfonilamit

ekil 1.1. Prontosil ve slfonilamitin yaps 1.2. Slfonamitlerin Kimyasal Yaplar Slfonamitler genellikle sar - beyaz renkli, ac tatda, kristalize toz halindedirler. Serbest asit formlar suda znmez, etanol ve asetonda ksmen znrler. Bu bileiklerin sodyum tuzlarnn sudaki znrlkleri fazladr. Safrada ve serumdaki znrlkleri iyidir (Horwitz, 1981; Dou, 1994). Slfonamitler kimyasal olarak kararl bileiklerdir. Slfotiazoln yar mr pH 3,5 ve 80 oC de 530 yl olarak tahmin edilmektedir (Pawelczyk ve Zajac, 1976). Slfonamitlerin asit-baz zelikleri, pHa baml znrln, antibakteriyel aktivitesini ve dier spesifik farmakokinetik zelliklerini etkilemektedir. Sbstite slfonamitler, aromatik amino grubu azotu (N4) ve amido grubu azotu (N1) zerinden sbstitsyonlarla hazrlanrlar. Btn slfonamitlerin antibakteriyel

aktivitesi N1-sbstite trevleri olmas halinde gzlenir ve bu bileikler ila olarak kullanlmaktadr.

ekil 1.2. Slfonamitlerin genel yaps Bell ve Romblin (1942), sulfonamitlerin iyonlama sabitleri ve bakteriostatik aktivitesi arasnda nemli bir iliki olduunu bulmulardr. pKa 6 ve 7,5 arasnda geilerin maksimum olduunu belirtmilerdir. lalarn iyonik formunun ntral ekillerinden daha aktif olduu sonucuna varmlardr. Molekln anyonik formda inhibitr olarak davranaca bilinmektedir. Slfonamitlerin yap - aktivite ilikileri incelendiinde, pKa deeri 7 civarnda (fizyolojik pH) olanlarn optimum etkiyi gsterdikleri belirlenmitir. pKa deerinin dmesi, fizyolojik pHda anyonik formda olan ila miktarn ve dolaysyla ilacn etkinliini artrm olur. Slfo ilalarnn etkin olarak kullanlabilmesi iin, pKa deerleri 5-9 arasnda olmaldr. Bu pKa deerleri yapda R grubunun deimesiyle salanmaktadr. Slfonilamit zerinde modifikasyonlar yapldnda amido grubu azotu zerindeki substituentlerin iyi tolere edildii ve ila aktivitesini etkilemedii grlmtr. Bununla beraber, bu gruplarn antibakteriyel potansiyel zerinde etkilerinin olduu tespit edilmitir. Bunun nedeni ise sbstituentlerin slfonamit grubunun asitlii zerine etkileridir. Bu etkinin deeri bileiklerin pKa deerlerinin llmesi ile bilinebilir. 1.3. Slfonamitlerin yonlama Sabitleri Slfonamitler, SO2 grubunun indktif etkisinden dolay amfoterik davran gsterirler ve iyonlama admlar, aadaki tepkimede gsterildii gibidir (ekil 1.3).

AH2+

AH + H+

A- + 2H+

Ka1, aromatik aminin (H3N(+)-C6H4-SO2-NH-R) iyonlamas admyla ilgilidir. Ka2 ise slfonik asit ( H2N-C6H4-SO2-NH-R) grubuna aittir.

ekil 1.3. Slfonamit grubu bileiklerin iyonlama dengeleri Slfonamit grubu bileiklerin yukardaki emada tanmlanan pKa1 ve pKa2 deerleri srasyla 2-3 ve 5-8 arasndadr (ekil 1.3). pH 3 ten kk olduunda bileik, protonlanm formda (H3N(+)-C6H4-SO2-NH-R); pH 3-5 aralnda bileik, ntral (H2N-C6H4-SO2-NH-R) formunda bulunur; daha yksek pHlarda anyonik ( H2NC6H4-SO2-N(-)-R) formdadr. Bu grup iinde sadece slfonilamitin pKa deeri 10,43 tr. Slfonamitler azot zerinde R- gruplarnn bulunuuna gre primer, sekonder veya tersiyer olarak snflandrlrlar (ekil 1.4).

ekil 1.4. Primer, sekonder ve tersiyer slfonamitlerin genel gsterimleri

Bu yaplardan tersiyer olanlar iyonlaabilen protonlar olmad iin asidik zellik gstermezler. Bilindii gibi amitlerde karbonil grubu NH-grubu ile baldr. Slfonamitlerde ise karbonil grubu yerine SO2 grubu bulunmaktadr. Slfonamitler amitlerden (pKa > 14) kuvvetli, karboksilik asitlerden (pKa 3-5) zayf olan antibakteriyallerdir. Bu grup bileiklerin amitlerden daha asidik davranmasnn nedeni oluan konjuge bazn rezonans kararlln gstermesidir. Bu bileiklerin karboksilik asitlerden daha zayf oluu, azot atomunun oksijenden daha az elektronegatif davranmasyla aklanabilir (ekil 1.5).

ekil 1.5. Slfonamitlerin bir bazla etkilemesinde oluan iyonun rezonans snr formlleri

1.3.1. Slfonamitlerin SPARC Program ile Hesaplanan yonlama Sabitleri 1.3.1.1. Slfodiazinin yonlama Sabitleri Protonlanm slfodiazin yapsnn genellikle ikiz iyon halinde olduu ve anilinyum protonu iin protonasyon sabitinin (pKa1) aadaki asitbaz dengesine uygun olarak davranldnda 1,74 olduu (ekil 1.6) ve slfodiazinin 2. protonasyon sabitinin (pKa2) genellikle pirimidin halkasndaki protonun uygun olarak davranldnda 5,99 grlmektedir (Hilal vd., 2004). aadaki tepkime emasna olduu (ekil 1.7) literatr verilerinden

ekil 1.6. Protonlanm slfodiazinin iyonlama davran

ekil 1.7. Slfodiazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas 1.3.1.2. Slfotiazoln yonlama Sabitleri Protonlanm slfotiazoln yapsnn genellikle ikiz iyon halinde olduu ve anilinyum protonu iin protonasyon sabitinin (pKa1) aadaki asitbaz dengesine uygun olarak davranldnda 1,91 olduu (ekil 1.8) ve slfotiazoln yapsndaki 2. protonasyon sabitinin (pKa2) genellikle pirimidin halkasndaki protonun aadaki tepkime emasna uygun olarak davranldnda 10,22 olduu grlmektedir (ekil 1.9).

ekil 1.8. Protonlanm slfotiazoln iyonlama davran

ekil 1.9. Slfotiazoln pKa2 ile ilgili iyonlama aamas 1.3.1.3. Slfomerazinin yonlama Sabitleri Protonlanm slfomerazin yapsnn genellikle metil grubuna komu olan veya olmayan azot zerinden protonlanarak ikiz iyon halinde olduu ve anilinyum protonu iin protonasyon sabiti pKa1in emadaki asitbaz dengesine uygun olarak davranldnda 1,79 (ekil 1.10) ve slfomerazinin pKa2 deerinin 6,66 olduu (ekil 1.11) nerilmektedir. Bu deiim slfomerazin yapsndaki metil grubundan kaynaklanmaktadr.

ekil 1.10. Protonlanm slfomerazinin iyonlama davran

10

, ekil 1.11. Slfomerazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas

11

1.3.1.4. Slfometazinin yonlama Sabitleri Protonlanm slfometazin yapsnn genellikle ikiz iyon halinde olduu ve anilinyum katyonu ile ilgili protonasyon sabitinin ekildeki asit baz dengesine uygun olarak davranldnda 1,86 olduu (ekil 1.12) ve slfometazinin pKa2 deerinin 7,31 olduu nerilmektedir (ekil 1.13). yonlama sabitindeki etkilenme yapya giren iki metil grubundan kaynaklanmaktadr.

ekil 1.12. Protonlanm slfometazinin iyonlama davran

12

ekil 1.13. Slfometazinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas 1.3.1.5. Slfomonometoksinin yonlama Sabitleri Protonlanm slfomonometoksinin anilinyum protonuna ait pKa1 in emadaki asit baz dengesine uygun olarak davranldnda 1,71 (ekil 1.14) ve bileiin pKa2 deerinin 7,65 olduu (ekil 1.15) literatrden anlalmaktadr.

ekil 1.14. Protonlanm slfomonometoksinin iyonlama davran

13

ekil 1.15. Slfomonometoksinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas 1.3.1.6. Slfodoksinin yonlama Sabitleri Protonlanm slfodoksinin anilinyum protonuna ait pKa1 in emadaki asitbaz dengesine uygun olarak davranldnda 1,67 (ekil 1.16) ve bileiin pKa2 deerinin 6,62 olduu (ekil 1.17) literatrden anlalmaktadr

ekil 1.16. Protonlanm slfodoksinin iyonlama davran

14

ekil 1.17. Slfodoksinin pKa2 ile ilgili iyonlama aamas 1.3.1.7. Slfometaksazoln yonlama Sabitleri Protonlanm slfometaksazoln yapsnda anilinyum protonuna ait pKa1 in emadaki asitbaz dengesine uygun olarak davranldnda 2,07 (ekil 1.18) ve bileiin pKa2 deerinin 8,38 olduu (ekil 1.19) literatrden anlalmaktadr.

15

ekil 1.18. Protonlanm slfometaksazoln iyonlama davran

ekil 1.19. Slfometaksazoln pKa2 ile ilgili iyonlama aamas

16

1.3.1.8. Slfonamitlerin Trev Erileri Slfonamitlerin iki protonunun ayr ayr titre edildiini gsteren trev erileri SPARC program ile hazrlanabilmektedir (ekil 1.20, 1.21, 1.22, 1.23, 1.24, 1.25 ve 1.26). Bu grafikler, ayn zamanda - pH ilikisini de gstermektedir. Bu grafiklerde su ortam iin nerilen pKa deerleri kullanlmaktadr. Bu erilerin incelenmesiyle, titrasyon srasnda oluan btn konsantrasyon deiimleri ak bir ekilde grlr. Birinci edeerlik noktasnda slfonamitin 1. protonunu verdii ve 2. edeerlik noktasnda 2. protonun yapdan alnd grafiklerden grlmektedir.

ekil 1.20. Slfodiazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

17

ekil 1.21. Slfotiazol iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

ekil 1.22. Slfomerazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

18

ekil 1.23. Slfometazin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

ekil 1.24. Slfomonometoksin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

19

ekil 1.25. Slfodoksin iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

ekil 1.26. Slfometaksazol iin - pH ilikisi ve 1. trev erisi

20

1.4. Etki Mekanizmalar lalarn etki mekanizmasn aklayabilmek iin, biyolojik etkisi ile fiziksel ve kimyasal zellikleri arasnda ilikiler kurulur. Bunun iinde ilacn organizmaya verilmesinden atlmna kadar geen sre iinde ne gibi kimyasal olaylarn meydana geldiini bilmek ok nemlidir. Molekln etkilemeye ynelik zelliklerini, fizikokimyasal parametreler belirler. Gnmzde birok antibiyotiin zellikle sulfonamit grubu antibiyotiklerin pKa deerlerinin ya doru olarak bilinmedii veya hesaplanamad grlmtr. Bundan dolay bu bileiklerin ayrma sabitlerinin tayini aratrmaclara yol gstermek, davranlarn incelemek asndan yararl olacaktr. Slfonamit grubu ilalarn etki mekanizmas tamamen aydnlatlmtr. Memeli hcreleri gibi bakteri ve dier mikroorganizmalarn da geliimleri iin dihidrofolik asite (FAH2) gereksinimleri vardr. Memeli hcreleri folik asiti besinlerle dardan alabilirler. Baz bakteri hcrelerinde ise membran, folik aside geirgen deildir. Bu nedenle folik asidi dardan alamazlar, kendileri biyosentez etmek zorundadr. Bu sentezde anahtar bileik p-aminobenzoik asittir (PABA) (ekil 1.27).

ekil 1.27. Slfonamit ve PABAnn kimyasal yaplar

21

ekil 1.27deki formllerin karlatrlmasndan anlalabilecei gibi slfonamitler, bir benzen halkas zerinde serbest bir amino grubu ihtiva ederler. Kimyasal formlleri PABAya ok benzer. PABAdaki karboksil kk yerine slfonil kk vardr. te bu yapsal ve boyut olarak benzerlik nedeniyle yarmal olarak PABAnn yerine reaksiyona girer ve daha balangta folik asit metabolizmasn inhibe ederek remeyi durdururlar. Bylece bakteriyostatik etki gsterirler (Cates,1986). SO2 grubunda daha yksek elektronegatif gruplar bulunan slfonamitlerin yksek bakteriostatik etkiye sahip olduu ispatlanmtr. Bylece slfonamit PABAnn fizyolojik iyonik yapsna daha ok benzemektedir (Soriano-Correra vd., 2003). Slfonamitlerin bakteriostatik aktivitesi, ykne, hidrofobik karakterine ve hcre membranlarndan gei kabiliyetine baldr. Bundan dolay slfonamitlerin iyonlam yaplar ile hidrofobik doas arasnda bir denge kurulmas gerekmektedir. Bunun iin de slfonamitlerin pKa deerlerinin fizyolojik pH civarnda olmas gerekmektedir. 1.5. Farmakolojisi Slfonamitler azdan alndnda sindirim kanalnda iyi emilir ve alndktan 2-4 saat sonra en yksek plazma dzeyine eriir. Slfonamitler, geri dnml bir ekilde plazma albminine balanrlar. Bu proteine balanm haliyle ila inaktif durumdadr (Babacan, 1983). Vcut svlarna ve dokularna iyi dalrlar. Slfonamitlerin atlm byk oranda bbrekler aracl ile olur. Ayrca safra, tkrk, ter, gzya ile de atlrlar. Btn slfonamitler bakterisit etkiden ok bakteriyostatik etkilidirler. Bundan dolay oalma halindeki bakterilere etkili, antimikrobik etkenlerle birlikte kullanlmalar uygun deildir. Bakterilerin bazlar metabolik yolunu deitirip slfonamitlere duyarsz hale gelebilirler. Slfonamitler, kullanldklar kiilerde bulant, kusma, ba ars, yorgunluk, karn ars, ba dnmesi, bbrek, kan ve karacier bozukluklarna sebep olabilirler (Babacan, 1983).

22

Slfonamitler yarlanma mrlerine gre (ilacn yarsnn atlmas iin gerekli zaman); Ksa etkili olanlar (Yarlanma mrleri 10 saatin altnda ) Orta etkili olanlar (Yarlanma mrleri 10-24 saat aras) Uzun etkili olanlar (Yarlanma mrleri 24 saatin st)

olmak zere 3 gruba ayrlrlar. Ksa etkililer bbreklerden hzla atlan ekilleridir. Uzun etkililerin ise bbreklerden atlm ok yavatr ve haftada bir uygulama, yeterli plazma dzeyi salar (zalp, 2002) . 1.6. Potansiyometrik Analiz Yntemleri Elektrokimyasal hcrelerde fark edilebilir bir akmn gemedii koulda yaplan potansiyel lmlerine dayanan analiz yntemleridir. Bir karlatrma elektrodu ve uygun bir alma elektrodu ile oluturulan elektrokimyasal hcrede llen gerilim deerlerini kullanarak hcre zeltisindeki iyonlarn nicel analizine potansiyometri denir. Potansiyometrik yntemlerin gerektirdii dzenekler, basit ve ucuzdurlar. Birok analitik uygulamada, elektrotlardan birinin yar-hcre potansiyelinin sabit, allan zeltinin bileiminden bamsz olmas ve deerinin bilinmesi istenir (referans elektrot). 1.6.1. Cam Elektrot yon seici elektrotlar iinde en yaygn kullanlan cam elektrottur. Cam elektrotta membran olarak ince bir cam zar vardr. Bu membran, yapsndaki oksitlerin trne ve deriimine gre eitli iyonlara kar seimlilik gsterir (ekil 1.28). H+ iyonlarna kar seimlilik gsteren cam elektrot, H+ iyonlar deriiminin 1 - 10-13 M olduu aralkta Nernst eitliine uyar. llen elektrot gerilim deeri ile pH arasnda dorusal bir iliki vardr. Nernst eitlii aadaki gibi verilir.

23

Ehcre = K 0,0592 pH lm yaplmadan nce, llecek pH deeri aralna uygun tampon zeltilerle kalibre edilmesi gerekir. Bu elektrot, ok asidik ve ok bazik zeltilerde asit hatas ve ok bazik zeltilerde alkali hatas nedeniyle kullanlmaz ( Gndz, 2002).

ekil 1.28. Kombine cam pH elektrodu 1.6.2. Potansiyometrik Titrasyon Potansiyometrik titrasyon, nicel analizde her titrant eklenmesinden sonra llen gerilim deerlerinin, eklenen titrant hacmine kar grafie geirilmesini temel alr. Sigmoidal ekilli olan potansiyometrik titrasyon erilerinde, edeerlik noktas

24

erinin eiminin en byk olduu noktadr. Edeerlik noktas civarnda titrant eklenmesi ok zenli olarak yaplarak bu hacmin yeterli doruluk ve kesinlikte belirlenmesi gerekir. Asit-baz tepkimelerinde cam elektrot kullanlr. Asidin veya bazn kuvveti azaldka, dnm noktasnda gzlenen pH deimesinin bykl ve keskinlii azalr. Ayn durum, kullanlan titrant deriiminin azald zaman ve zayf bir asidin kuvvetli bir baz yerine zayf bir bazla titre edildiinde de gzlenir. Potansiyometrik titrasyonlarda edeerlik noktasnn belirlenmesinde, mL titrantmV, mL titrant pH ve -pH grafiklerinden yararlanlr. Titrasyonda edeerlik hacmi, titrasyon erisinin birinci ve ikinci trevleri alnarak saptanabilir. 1.7. Su-Organik zc Karmlarnda pKa Tayini Su-organik zc karmlar, suda znmeyen bileiklerin asitlik ve bazlk sabitlerinin tayinlerinde tercihli olarak kullanlmaktadr. Bu ortamlarn sv kromatografik ve kapiler elektroforetik ayrmalarda kullanlmas ve bileiklerin ayrmadaki davranlarnda iyonlama sabitlerinin etkin olmasndan dolay su organik zc karmlarndaki iyonlama sabitlerine ihtiya duyulmaktadr. yonlama sabitlerinin tayininde alternatif yntemler kullanlmaktadr. Bunlar: 1. Potansiyometrik yntemler 2. Spektroskopik yntemler 3. Sv kromatografik yntemler 4. Elektroforetik yntemler dir. 1.7.1. Potansiyometrik Yntemle yonlama Sabiti Tayini yonlama sabitlerinin tayininde bilinen ilk yntemdir. Potansiyometrik titrasyon dzenei, scaklk kontroll ve inert atmosfer uygulanabilir ekilde hazrlanr. Kullanlan elektrodun kararl ve allan ortama uygun olmas gereklidir. Son zamanlarda elektrot teknolojisindeki gelimeler tekrarlanabilirlik ve duyarl yeterli hale getirmitir. Su-organik zc karmlarnda IUPAC'n nerdii titrant

25

KOH'dir. Ayarl olmas gerekir; titrasyon karbonat hatas getirmeyecek koulda yaplmaldr. yonlama sabitinin tayininde son zamanlarda su-organik zc karmlarnda elektrot standardizasyonlar yaplabildii iin elde edilen iyonlama sabitleri, termodinamik deerlerdir. Tm titrasyon koullarn, iyonik iddet de dhil olmak zere dikkate alan ve sistematik yaklatrmay temel alan dorusal olmayan (non-lineer) regresyon programlar bu amala kullanlmaktadr. Su-organik zc karmlarnn zelliklerinin bilinmesi, iyonlama sabitlerinin yorumlanmasn salamaktadr. Potansiyometrik yntemle iyonlama sabiti tayininde 35 mM deriim yeterlidir. Suda znmeyen ve bu nedenle su ortamnda iyonlama sabitleri tayin edilemeyen ilalarn iyonlama sabitleri potansiyometrik yntemle su organik zc karmnda tayin edilir. Bu almalarda iyonik iddet fizyolojik iyonik iddet olan 0,15 M deerine ayarlanr. Yasuda Shedlovski ektrapolasyonu uygulanarak sudaki deer belirlenir (Takacs-Novak vd., 1997; Avdeef vd., 1999). 1.7.2. Spektroskopik Yntemler yonlama sabitleri spektrofotometrik lmler ile de tayin edilebilir (Polster ve Lachmann, 1989). Bunun iin belli bir dalga boyu aralnda kaydedilen absorbans verilerinden yararlanlr. Bu tayinde aadaki bant esas alnmaktadr.
Aobs AM AI Aobs

pK a = pH + log

Bu bantda AM molekler formun, AI iyonlam trlerin absorbans deerlerini ifade etmektedir. Absorbans pH a kar grafie geirilerek veya log ((A-A)/(A-A)) pH ya kar grafiklenerek kesim noktasndan pKa deerleri bulunabilir (ekil 1.29). Spektrofotometrik yntemin avantaj ve dezavantajlar unlardr: Yntemin doruluu ve kesinlii yeterlidir. 10-5 10-6 M deriim alma iin uygundur. allan bileikler saf olmaldr. Yapda en az bir tane kromofor grubun bulunmas ve bunun absorbans zelliklerinin yeterli olmas gereklidir.

26

Ntral ve iyonlam formlarn spektral zelliklerinin yeterince farkl olmas gerekir.

ekil 1. 29. Spektroskopik bir almada (a) A - /nm ve (b) log absorbans fark - pH grafikleri (A: molekler trn absorbans; A: iyonik trn absorbans) Spektroskopik yntemle tayinde gnmzde DAD sistemleri kullanlmakta ve bu sistemler LC-DAD ve CE-DAD olarak ayrma yntemleri ile kombine olarak kullanlmaktadr (Beltran vd., 2003). Absorbanstaki en byk deime, pH nn pKa civarnda olduu koulda gzlenir. Bu yaklamla suda az znen ilalarn pKa deerleri tayin edilebilmektedir (Akay vd., 2002). Bu amala gelitirilmi bilgisayar programlar, pH ile dalga boyu ve absorbans arasndaki ilikiyi temel alr (Ando ve Heimbach, 1997; Allen vd., 1998; Mitchell vd., 1999). Spektroskopik yntemle elde edilen veriler, potansiyometrik yntemle elde edilen verilerle uyumludur.

27

1.7.3. Sv Kromatografik Yntemler Yntem, zellikle sv kromatografik ayrmada yararlanlan organik zc su karmlarna uygulanabilmektedir. allan bileiklerin alkonma davranlar ile mobil faz pH s arasndaki ilikilerden yararlanlarak iyonlama sabitleri tayin edilir. Kapasite faktrnn pH ile deiimi, sigmoidal davran gsterir. Bu sigmoidalin orta noktasndaki pH deeri, o bileiin allan ortamdaki iyonlama sabitini verir (Poole ve Poole, 1997; Hardcastle ve Jano, 1998). Ayrca asidik veya bazik bileiklerin pKa sabitlerinin tayininde ortamn iyonik iddetini de dikkate alarak hesaplama yapabilen non-lineer regresyon programlar da gelitirilmitir. Bu yntem ile almann baz avantajlar vardr; Bileiin saf olmas gerekmez. ppm ve ppb dzeyinde analit ile alma imkan salar. allan ortam su-organik zc ikili karmdr. Bu ortamlardaki pH standardizasyonunun bilinmesi gereklidir.

1.7.4. Elektroforetik Yntemler Bu yntem, zellikle byk molekl ktleli bileiklerin ayrlmasna

uygulanabilmektedir Kapiler elektroforez ynteminde (CE) ok dk rnek hacimleri ve deriimleri ile alabilme olana vardr. Asidik veya bazik trlerin iyonlama sabitlerinin tayininde farkl pH'lardaki mobiliteler kullanlr. Sv kromatografi ynteminden farkl olarak suda pKa tayini yapabilmemiz mmkndr (Janos, 2004). Ayrca CE ile elde edilen pKa deerlerinin CE-DAD ile karlatrma olana salar (Geiser vd., 2005; Poole vd., 2004). Bu yntem ile almann baz avantajlar vardr; Geni bir pH aralnda allabilir (pH 2-11). Yeterli doruluk ve kesinlikte sonular elde edilir. Bileiklerin saf olmas gerekmez. Sudaki znrlkleri dk olan bileiklerin tayini iin uygundur.

28

M dzeyinde analit ile alma imkan salar. Uygun kalibrasyon yntemleri ile su-organik zc karmlarnda alma imkan getirir.

1.8. yonlama Sabitlerin Tayininde Kullanlan Bantlar 1.8.1. Kuvvetli Monoprotik Asitler iin Gran Eitlikleri Va hacminde deriimi Ca olan bir kuvvetli monoprotik asiti, Cb deriimindeki MOH kuvvetli baz ile titre edelim. Titrasyon esnasnda asit zeltisine ilave edilen baz ile asitin bir ksm tepkimeye girer ve ayn zamanda hacmin art nedeniyle geride kalan asit deriiminde seyrelme olur. zeltide edeerlik ncesi blgede aadaki bant ile hesaplanr.
[H + ] = C aVa C bVb Va + Vb

[H+]

(1.1)

Edeerlik noktasndan ilerde ortamda baz fazlas vardr ve ortamda [OH-] aadaki bant ile hesaplanr.
C bVb C aVa Va + Vb

[OH ] =

(1.2)

Asitin bazla etkilemesini ifade edelim. HA + MOH M + + A + H 2O

C aV a V a + Vb

[ A ] =

(1.3)

[M + ] =

C bVb Va + Vb

(1.4)

29

Burada Ca ve Cb, asit ve bazn balang deriimlerini; Va/(Va +Vb ) ile Vb/(Va +Vb ) titrant ilavesi ile seyrelmeyi ifade eder. Yk dengesini ifade edelim. [ H + ] + [ M + ] = [ A ] + [OH ]

(1.5)

[H + ] +

C bVb CV = a a + [OH ] Va + Vb Va + Vb

(1.6)

Bu ifadeyi = [ H + ] [OH ] yi vermek zere dzenleyelim. , ntralize edilen asitin kesrini gsteren mol orandr ve aadaki bant ile verilir.
C bVb C aV a

ab =

ab, titrasyonun balangcnda 0; edeerlik noktasnda 1 dir. Titrasyon sresince Vb ile deiir. Edeerlik noktasn lineer bir iliki ile belirlemek istediimizde 6 nolu eitlii cinsinden ifade ederiz.

= [ H + ] [OH ] =

CaVa CbVb Va + Vb

Bu eitlie Ve terimini yerletirelim. Bilindii gibi edeerlik noktasnda ab =1 dir .

ab =

CbVe CaVa

olur ve Ve =

CaVa olarak ifade edilebilir. Cb

30

nceki eitlikte CaVa y Ve Cb olarak ifade edelim.

= [ H + ] [OH ] =

CaVa CbVb Va + Vb

CbVe CbVb Va + Vb

(Va + Vb ) = Cb (Ve Vb )

eitlii elde edilir. Eitliin sol tarafnda bilinenler mevcuttur.

(Va + Vb ) = CbVe CbVb (Va +Vb ) ile Vb ilikisi lineerdir. Eim, Cb ve x eksenini kestii nokta ise
Vb = Ve dir. Bu eitlik, asidik blgede = [H+]-[OH-] [H+] ve bazik blgede = [H+]-[OH-] [OH-] yaklam ile dnlr.

= [H+]-[OH-] [H+] olduundan (Va + Vb ) = Cb (Ve Vb ) gsterimi

[H ](V
+

+ Vb ) = C b (Ve Vb )

eklinde gsterilir. Bu bant sklkla aadaki ekilde verilir.

= (V0 + VKOH) . 10-pH

( asidik blge)

(1.7)

Edeerlik tesinde bazik blgede = [H+]- [OH-] -[OH-] olduundan

31

(Va + Vb ) = Cb (Ve Vb ) gsterimi

OH (Va + Vb ) = Cb (Ve Vb ) veya

[OH ](V

+ Vb ) = Cb (Vb Ve ) eklinde gsterilir.

Bu son banty biraz daha dzenleyelim.

[OH ](V

+ Vb ) = Cb (Vb Ve )

[ ]

K su (Va + Vb ) = Cb (Vb Ve ) H+
Cb (Vb Ve ) K su

(Va + Vb ) =

[H ]
+

Bu ifade ilk defa Gran tarafndan kullanld iin Gran eitlii olarak bilinir (Gran, 1952; Gran 1988). (Va +Vb ) /[H+] Vb ilikisi lineerdir ve x eksenini kesim noktas Vb=Ve dir. Bu bant sklkla aadaki ekilde ifade edilir (Levie, 1997).

= (V0 + VKOH) . 10+pH

(bazik blge)

(1.8)

1.8.2. Zayf Monoprotik Asitler iin Gran Eitlikleri

Bir HA tek protonlu zayf asitinin MOH kuvvetli baz ile titre edildiini dnelim. Asitin iyonlama sabiti Ka olsun. Bu tip bir titrasyonda eri, balang, edeerlik ncesi, edeerlik ve edeerlik sonras blgeler olarak dnlr. Bilindii gibi HA asitinin iyonlama dengesi

HA H + + A ve K a =

[H ][A ]
+

[HA]

32

dir. Edeerlik ncesinde HAnn iyonlamam halinin deriimi aadaki gibi hesaplanr.
CaVa CbVb Va + Vb

[ HA]

Ayn ekilde [A-] deriimi de aadaki bant ile hesaplanr.

CbVb Va + Vb

[ A ]

Bu iki eitlii birletirdiimizde ve Ka bantsn dzenlediimizde

K a (CaVa CbVb ) (Va + Vb ) K [HA] = a CbVb A (Va + Vb )

[H ]
+

[ ]

(1.9)

bants elde edilir. Bu eitlii Ve iin aadaki bantmz dnerek yeniden dzenleyelim.
CaVa Cb

Ve =

Bu durumda aadaki bant elde edilir.

K a (C aVa C bVb ) Cb K [HA] = a C bVb A Cb

[H ]
+

[ ]

[H ] = K (VV V )
+ a e b b

33

Grld gibi Gran erisinin edeerlik ncesi blgesi iin kalibrasyon fonksiyonu budur. Bu banty lineer fonksiyon olarak dnelim. [H+]. Vb = Ka Ve Ka Vb (y = a - mx).

Burada deiken Vb ile gsterilen baz hacmidir. Vb nin katsays eimdir. Eim bize Ka y verir. y = 0 iken Ve = Vb dir. Edeerlik sonras blgede ise ortamda kuvvetli baz hakimdir ve kuvvetli bazla ilgili Gran fonksiyonu bu amala kullanlr. Bu fonksiyon x ekseninde ab kullanlarak da hazrlanabilir. 9 nolu banty terimleri gtrecek ekilde dzenlediimizde,

[H ] K
+

(C aVa C bVb )
C bVb = K a C a V a K a C b Vb

[H ]C V
+

b b

olarak yazabiliriz. Her iki taraf asidin mmol saysna blersek (CaVa) bu durumda eitlik,

[H ]C V
+

b b

C aV a

K a C a V a K a C bVb C aV a C aVa

ab =

C bVb C aV a

[H ]
+

ab

= K a K a ab

ab

Vb ile deiir ve edeerlik noktasnda 1dir. ab = 0 olduunda titrasyon

balang noktasndadr. Bu fonksiyonda da eim yine Ka y verir. Diprotik asitlerde bilinmeyen parametre says olduka fazladr. Ancak pKa1 ve pKa2 deerleri arasndaki fark yeterli olduunda titrasyon erilerinin lineerletirilmesi, iki farkl monoprotik asit gibi dnlerek yaplr (Levie, 1997).

34

1.8.3. Gran Metodu Kullanlarak Karbonat Hatasnn Hesaplanmas

Standart baz zeltilerinin hazrlanmasnda kullanlan kat maddeler daima karbonat iyonu ile kirlenmi haldedirler. Ticari olarak satlan ve ayarl olduu belirtilen maddelerde bile %0,5 1,5 karbonat hatas sz konusudur. Karbonat hatas %2 deerini getii zaman analizde problem getirir. Bir baz zeltisi ayarlanmadan nce karbonat uzaklatrmak iin genellikle bir ilem gerekir. Karbonat hatasn gidermede nemli bir yaklam zeltiye bir miktar baryum tuzu ilave edilerek bekletmek ve sonra stteki berrak ksm ayarlayarak kullanmaktr. Baz zeltisinin kuvvetli asit ile ayar, Gran fonksiyonu ile yaplr. Gran fonksiyonu bu amala kullanlmak istendiinde ncelikle bir potansiyometrik titrasyon dzeneinde belli deriimdeki kuvvetli asit, ayarlanacak baz ile titre edilir ve takiben absis (x) ekseninde mL baz, ordinat ekseninde Gran fonksiyonu kullanlarak edeerlik ncesi ve sonras blgede elde edilen iki lineer fonksiyonun absis eksenini kestii yerler bulunur.
= (V0 + VKOH) . 10-pH = (V0 + VKOH) . 10+pH

( asidik blge) (bazik blge)

Burada V0 = Balang hacmi VKOH= lave edilen KOH hacmi dir. Asidik blgede nin 0 olmas iin elde ettiimiz lineer fonksiyonun eim ve kesim noktalarndan yararlanrz. zeltide % karbonat hatasn hesaplamak iin; % karbonat hatas = ((bazik blgedeki kesim - asidik blgedeki kesim / 2) / bazik veya asidik blgedeki kesim) x 100 forml kullanlr. Karbonat hatasn gidermek iin almada ticari ayarl titranta baryum tuzu ilavesi ile karbonat ktrlm titrant kullanlmas gerekir. Bazik blgede excel ile

35

bulunan kalibrasyon fonksiyonunda yaklatrmalardan dolay hatal deer bulunur. Bu nedenle bazik blgedeki veriler microcal origin gibi bir hesap programnda deerlendirilir.
1.8.4. Kromatografide Horvath Melander Molnar Bantlar

Kromatografik ayrma, znen (S) ile ODS gibi hidrokarbon ligand (L) arasnda oluan kompleksin davranyla gerekleir (Horvath vd., 1977). Bu denge aadaki bant ile ifade edilir.
S+L SL

(1.10)

Bu dengeye ait denge sabiti 1.11 eitlii ile verilir.

K=

[SL] [S ][L]

(1.11)

Zayf bir monoprotik asit (HA) mobil fazda ksmen iyonlar.

HA A + H +

(1.12)

Buna zg denge sabiti, K am , aadaki bant ile ifade edilir.

K am =

[H ] [A ]
+

[HA]m

(1.13)

Bu bantda H + m , A

[ ] [ ]

ve [HA]m trlerin mobil fazdaki deriimleridir.

Bir kromatografik ayrmada zayf asitin sabit faz ile etkilemesi ve buna zg denge sabiti, KLHA, aadaki eitlikler ile ifade edilir.
HA + L LHA

(1.14)

36

K LHA =

[LHA]s [HA]m [L]s

(1.15)

Burada [LHA]s ve [L]s oluan kompleks ve sabit gazn deriimlerini gstermektedir. Oluan anyonik tr ile kolondaki etkileim ve buna zg denge sabiti u ekilde verilir.
A + L LA

(1.16)

K LA =

[LA ] [A ] [L]

m

(1.17)

Bir znenin alkonmas kapasite faktr ile ifade edilir. verilen bir kolonda sabit faz ve mobil fazn hacim oranlardr ve sabittir.

k =

[LHA]s + [LA ]s [HA]m + [A ]m

(1.18)

Bu son bant 1.13, 1.15, 1.17 bantlarndan yararlanlarak aadaki ekilde ifade edilebilir.
K am
+

k =

K LHA [L]S + K LA [L ]S

[H ]

1+

[H ]
+

K am

(1.19)

Molekler formun kapasite faktr ve iyonlaan formun kapasite faktr srasyla

k o = [L]s K LHA

ve

k 1 = [L ]s K LA

olarak verilebilir. Bu bantlar genel eitlikte (1.19) yerine yazlrsa son denklem elde edilir.

37

k 0 + k 1 k=

[H ]
+ +
m

K am

1+

[H ]

K am

Bu bant, mobil faz pH s ve kapasite faktrlerini kullanarak zayf asitin iyonlama sabiti hesaplanabilir.

ekil 1.30. Zayf asidik bileiklerde k-pH arasndaki iliki Zayf monoprotik bir bazn mobil fazda iyonlama dengesi iin verilen eitlik elde edilir.
BH + B+H+

Monoprotik zayf bazlar iin verilen denklem ve eitlikler dzenlenirse yandaki bant elde edilir. Burada ko ntral ve k1 protonlanm bazn kapasite faktrleridir.

k 0 + k 1 k= 1+

[H ]
+

[H ]
+

K am
m

K am

38

ekil 1.31. Zayf bazik bileiklerde k-pH arasndaki iliki Benzer olarak verilen eitlikler amfolit bileikler iin dzenlenirse yandaki eitlik elde edilir. Burada ko, k-1 ve k1 srasyla ntr, anyonik ve katyonik trlere ait kapasite faktrleridir.
K a1m
+

k 0 + k 1 k= 1+

[H ]
K a1m
+ m

+ k1 +

[H ]
+ + m

[H ]

[H ]

K a 2m

K a 2m

ekil 1.32. Amfoterik bileiklerde k-pH arasndaki iliki

39

1.8.5. Kromatografide Temel Kavramlar

Kromatografide bir pik, alkonma zaman, tR, ile tanmlanr. Kromatografide karlatrmalarda alkonma zaman yerine kapasite faktrnden, k, yararlanlr. Kapasite faktr, aadaki bant ile hesaplanr.
t R t0 t0

k=

(1.20)

Burada tR bileene, to, kolonda tutunmayan tre ait alkonma zamanlardr. k deerinin byk oluu, bileenin sabit fazda iyi tutulduu iin kolon boyunca yava ilerlediini; k deerinin kk olmas, bileenin mobil faza ilgisinin fazla olmasndan dolay kolon boyunca hzl ilerlediini gsterir. HPLC ayrmalarnda k, mmkn olduunca 1-10 arasnda tutulmaldr. k ok kkse, bileik, zc pikinden ayrlamaz; k ok byrse ayrma ilemi ok zaman alr. k deerlerinin bu aralkta olmas, mobil faz ve durgun faz bileimlerinin deitirilmesi ile salanr. ki pikin birbirinden ayrlmas seicilik faktr , ile verilir.
k 2 t R2 t R0 = k1 t R1 t R0

(1.21)

dr. , 1,15 ise iki bileiin %98 orannda fazla birbirinden ayrld kabul edilir. Birbirini izleyen iki pik arasndaki ayrma gc, RS, iin farkl hesaplama yntemleri gelitirilmitir. Aadaki bant kullanlarak hesaplama yaplabilir. RS = (1/4) N [(-1)/ ] [k/(1+k)] Burada; RS : Pik ifti iin ayrma gc,

(1.22)

N : Etkin tabaka says,

40

: Seicilik faktr, : Kapasite faktr

k dr.

Ayrma gc iin gelitirilen dier bir bant, aada verilmitir. (t 2 t 1 ) W0,5 + WP0,5

RS = 1,18

(1.23)

Burada; RS : Pik ifti iin ayrma gc, t1 t2 : Birinci pikin alkonma zaman, s, : kinci pikin alkonma zaman, s,

W0,5 : Birinci pikin zaman ekseninde yar genilii, WP0,5 : kinci pikin zaman ekseninde yar genilii dir. Bir kromatogratik ayrmada en az ayrlan pikler, kritik pik ifti olarak adlandrlr. Pik iftinin temel izgide birbirinden ayrlabilmesi iin ayrma faktrnn 1,5 olmas gerekir. Bir kromatografik ayrmada etkin tabaka says, aadaki bant ile belirlenir.

t N = 5,54 R W 0,5

(1.24)

Burada; N tR : Teorik tabaka says : Bileene ait alkonma zaman

W0,5 : Pikin yar yksekliindeki pik genilii dir.

41

Bir kromatografi kolonunun boyu, L, ile hesaplanan N deeri kullanlarak, kolondaki bir kuramsal plakann ykseklii, H hesaplanr. tRnin deeri, L ile doru orantl, tR/tWnin deeri ise (L)1/2 ile doru orantl olduundan, bir pikin geniliinin ls olan tW deeri de (L)1/2 ile doru orantl olarak artar. Bir kolonda N deeri ne kadar byk ise, yani H deeri ne kadar kk ise, kolonun verimi o kadar yksektir. Hnin deerini byten her etken, kolonun verimini drr ve pik genilemesine neden olur.

1.8.6. Sv Kromatografide Mobil Faz Optimizasyonu

Sv kromatografik bir yntemin gelitirilmesinde zerinde durulacak en nemli husus, yeterli ayrmaya ulaldnn belirlenmesidir. Yksek performans sv kromatografide ayrmann optimizasyonu, seiciliin maksimum hale getirilmesini gerektirir. Kromatografik sistemin seicilii, kromatografik sistemde znen, mobil faz bileenleri ve durgun faz arasndaki btn etkileimleri yanstr. Bu etkileimler, scaklk, mobil fazn yaps, mobil faz pHs gibi deneysel koullarn deitirilmesiyle ynetilebilir. Bu faktrlerin ikisi sabit tutularak dier deikenin, analitin alkonmasndaki etkisi incelenir. Seicilik, znenlerin dalma katsaylar ile ilgilidir ve znenlerin kapasite faktrlerinin bir fonksiyonudur. Bu nedenle znenlerin alkonma davranlarn ve onlarn deneysel koullara bamlln anlamak, seiciliin ve devamnda ayrmann optimizasyonu iin gereklidir. Mobil fazn bileimi, ters faz sv kromatografide bileiklerin alkonmalarnda en nemli rol oynar (Dolan vd., 1979; Barwick, 1997). Mobil faz olarak kullanlan suorganik zc karmlarnda polarite, mobil fazn bileikleri elue etme gcnn bir lsdr ve znenin kolon ile etkileimini belirleyen temel faktrdr. RPLCde alkonma, mobil fazn polaritesinin artmasyla yani su ilavesiyle artar. Bu g ou kez organik zc-su karmlarnda organik fazn yzdesi ile ifade edilir. Sabit pHda alkonmann zc bileimi () ile deiimini belirlemek zere aadaki dorusal yaklam kullanlr (Schoenmakers vd., 1991).

42

lnki = lnk0-S

(1.25)

Burada k0, 0 olduunda (saf su veya tampon zelti mobil faz olarak kullanldnda) ekstrapolasyonla bulunan kapasite faktrdr. S ise eimdir. Kapasite faktr 1-10 arasnda deilse lnknn ye gre izimi bir eri verir. kinci dereceden denklemi kullanmamak iin kapasite faktrnn 1-10 arasnda olmas istenir. Asetonitril dk vizkozitesi, dk absorpsiyonu, simetrik pik ekli verebilmesi, polaritesi ve dielektrik sabitinden dolay ( = 35,9) organik zc olarak ters faz sv kromatografide sklkla kullanlr. izelge 1.1de ters faz sv kromatografide ska kullanlan organik zclerin nemli zellikleri verilmitir. izelge 1.1. Sv kromatografide sklkla kullanlan zcler ve zellikleri Molekl zc Asetonitril Metanol Etanol Dioksan Tetrahidrofuran Isopropanol Su arl 41 32 46 88 72 60 18 K.N
o

R.I 1,341 1,326 1,359 1,421 1,404 1,375 1,333

UV abs. Viskozite nm 195 205 205 215 215 205 185 cP 0,358 0,584 1,19 1,26 2,20 2,39 1,00

Debye 3,37 1,66 1,68 0,45 1,70 1,68 1,84

82 65 78 101 66 82 100

Solvatokromik zc-polarite lmleri, kromatografik alkonmada mobil faz polaritesinin deimesinin bamsz incelenmesine imkn tanmaktadr. LCde ve dier kromatografi trlerinde tutunma olayn incelemek iin kullanlan iki solvatokromik skala vardr. Dimroth ve Reichardtn ET(30) skalas, tek parametre skalasdr. ET(30) skalas, 2,6-difenil-4-(2,4,6-trifenil-N-piridino) fenolat (ET30, Dimroth-Reichart betaini) moleklnn (ekil 1.3.) elektronik absorsiyonuna ait max deerinin zcnn polaritesi ile deimesini belirtmektedir (Johnson vd., 1986; Reichardt, 1994).

43

ekil 1.33. ET-30 molekl; a) temel halde b) uyarlm formda Reichardt betaini kullanlarak belirlenen polarite deerleri, ET(30) olarak verilir. Yaklak 200 zc ve zc karmnn ET(30) deerleri bilinmektedir. ET(30) zc polarite skalas, hidrojen ba donr kabiliyetine (HBD) olduu gibi zcnn dipolarite / polarizlenme zelliine de duyarldr. Dier skala ise Kamlet ve arkadalarnn gelitirdii * zc polarite / polarizlenebilme zellii ile ilikili ok parametreli * skalasdr (Kamlet vd., 1983). Bu skala, hidrojen ba veya iyon dipol etkileimleri gibi kuvvetli balarn olmad zc znen etkileimlerini aklayabilmek iin gelitirilmitir. Ayrca zcnn hidrojen ba donr veya akseptr etkileimlerinin ve skalalar, bu gl balanmalar ifade etmek iin kullanlr (izelge 1.2). Kamlet - Taft yntemleri, tek parametre skalasndan daha aktr, nk farkl etkileimi ayr ayr ifade edebilmektedir. ET(30) skalas, tek parametre skalas olmasna ramen zcnn dipolarlk / polarizlenebilirlik zellii kadar zcnn hidrojen ba donr kabiliyetini de ifade edebilmektedir ve hidrojen ba verme etkisine kar duyarl bu skalay sulu, ters faz mobil fazlar ile ilgili almalarda yararl hale getirir. Kamlet ve arkadalarna gre verilen bir zcnn ET(30) polaritesi,

dipolarite/polarizabilite skalasna (*) ve zcnn hidrojen ba donr veya akseptr etkileimlerinin ve skalalarna aadaki eitlikle balanabilir.

44

ET(30) = 28,21 +12,40* + 14,40

(1.26)

Metanol-su ve asetonitril-su zc karmlar iin bu deerlerin su muhtevas arttka artt bilinmektedir (izelge 1.2) (Roses ve Bosch, 1993; Bosch vd., 1994). izelge 1.2. Asetonitril-su karmlar iin solvatokromik parametreler Hacimce yzde (%v/v) 0 5,0 10,0 12,5 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 50,0 55,0 60,0 65,0 70,0 Arlkca yzde (%w/w) 0 3,9 8,0 10,0 12,1 16,3 20,6 25,0 29,5 30,0 34,2 38,9 40,0 43,8 48,8 50,0 53,9 59,1 64,5 70,0 Mol kesri x 0 0,0177 0,0366 0,0465 0,0568 0,0787 0,1022 0,1277 0,1553 0,1583 0,1855 0,2184 0,2264 0,2546 0,2945 0,3051 0,3387 0,3881 0,4435 0,5059
* ETN

1,13 1,088 1,047 1,029 1,012 0,981 0,956 0,937 0,923 0,922 0,913 0,908 0,908 0,906 0,906 0,906 0,905 0,903 0,897 0,89

0,580 0,590 0,590 0,600 0,600 0,600 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,610 0,600 0,600 0,600 0,590

1,14 1,132 1,114 1,104 1,095 1,075 1,055 1,035 1,014 1,012 0,993 0,971 0,966 0,949 0,927 0,922 0,905 0,884 0,863 0,84

1 0,98 0,95 0,94 0,92 0,90 0,88 0,86 0,84 0,84 0,83 0,82 0,82 0,81 0,80 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76

log k deerleri ile ET(30) mobil faz solvatokromik parametresi arasnda dorusal bir iliki olduu belirlenmitir. log k deerleri ile znenin ET(30) deeri arasndaki iliki, log knn organik modifiyerin mol kesrine olan ilikisinden daha iyi bir
N dorusallk gsterir. ET(30) parametresi yerine E T normalize edilmi parametre

(birimsiz), dier parametrelerle ayn birimlerin kullanlabilmesi amacyla tercih edilmektedir. Normalize edilmi parametre aadaki bant ile bulunur.
N E T = [ET (zc)- ET(TMS)] / [ET (su)- ET(TMS)]

(1.27)

Burada ET(TMS) trimetil silanoln ET deerini gstermektedir.

45

Log k ile bu parametre arasndaki iliki aadaki bant ile verilir.

N Log k = C + e E T

(1.28)

Burada C kesim noktas, e ise eimdir. Bu bant, kompleks karmlarn ayrlmasnda deneysel almay nemli lde azaltr. Bu model, ayrmann optimizasyonu iin farkl organik modifiyer deriimlerinde ve mobil fazn farkl pH deerlerinde bileiklerin kromatografik davranlarn tahmin etmemizi salar. Burada eim, znenin tutunmasnn mobil faz polaritesindeki deimelere ne dereceye kadar duyarl olduunu ifade eder. Bir bileiin organik modifiyer deriimi deiik olan iki farkl mobil fazda k deerlerinin lm, kromatografik ayrma iin
N yeterli olabilir. log k - E T lineerlii nedeniyle birok durumda iki kapasite faktr

deerinin bulunmas ile bu bant kullanlarak mobil faz optimize edilebilir.

1.8.7. Mobil Fazda pH Standardizasyonu

Kromatografik ayrmada mobil faz pHs, iyonlaabilen bileiklerin ayrlmalarnda nemli bir faktrdr. Bilindii gibi kapasite faktr, znenin ntral ve iyonik formlarnn kapasite faktrlerinin mobil fazda bu formlarn mol kesirlerine gre arlkl ortalamasdr. Sv kromatografide kullanlan mobil fazlarn pHs, nceleri sulu zeltinin pHs olarak alnmtr. Oysa HPLC almalarnda su hibir ekilde tek bana mobil faz olarak kullanlamaz. Tampon zelti halinde veya bir organik modifiyer ile birlikte kullanlr. Bundan dolay organik modifiyer ilavesi ile pH deiimini gz nne almak gerekir (Roses vd., 1996; Augiar de vd., 1997). HPLC mobil faznda organik modifiyer olarak genellikle asetonitril ve metanol tercih edilir. Bu ortamlarda pH standardizasyonu ile ilgili almalar mevcuttur (Barbosa vd., 1999; Barbosa ve Sanz-Nebot, 1995; Covington vd., 1985). Sulu faz pHsnn lm ok daha kolaydr, ancak su organik zc karmnda elektrolitin iyonlamas seimli solvasyona ok bamldr ve znene gre deiir. Bu nedenle HPLC mobil fazna ve su ortamna ait pKa deerleri farkldr (Bosch vd., 1998). Organik zc-su

46

karmlarnda ortamn dielektrik sabitinin azalmas nedeniyle aktivite katsaylar dikkate alnmaktadr. pHnn sudaki pH yerine mobil fazdaki deerinin kullanlmas, znenin tutulmas ile pH arasndaki ilikiye ok daha iyi uyum gstermektedir. Referans deer pH standart zeltisi (RVS) olarak potasyum hidrojen fitalat zeltisi seilmitir ve 0,05 mol/kg fitalat temel alnmtr (Rondinini vd.., 1987). Asetonitrilsu ortamnda (%70e kadar) potasyum hidrojen fitalat tamponu iin eitli scaklklarda standart pH deerleri belirlenmitir ve deerler izelge 1.3de verilmitir (Rondinini ve Nese, 1987). izelge 1.3. Asetonitril su karmnda 0,05 m KHPh iin pHS deerleri t, oC 15 25 40 Asetonitrilin arlka yzdesi, %w/w ve mol kesri,x 5; 0,0226 4,163 4,166 4,178 15;0,0719 4,533 4,533 4,542 30;0,1583 5,001 5,000 5,008 50;0,3050 70; 0,5059 5,456 5,461 5,475 6,159 6,194 6,236

Asetonitril-su ve metanol-su gibi zc karmlarnda standart referans tampon zeltilerinin bu ortamlara ait pH deerleri, pHs, bilindii iin bu karmlarda pH lmleri pHnn tanmna uygun olarak aadaki bant dikkate alnarak yaplr. ES E X g

pH X = pH S +

(1.29)

Burada pHx, X zeltisinin pH deeri, pHS, referans standart zeltinin pH deeri, ES ve Ex srasyla referans standart zeltinin ve X zeltisinin e.m.k deerleri ve g, Nerst sabitidir (g = (ln10)RT/F) (Barbosa vd., 1998a,b). Mobil fazn pHs, alkonmann anlalmasnda son derece nemlidir. Mobil faz pHs, znenlerin iyonlama derecesini, durgun faz ve mobil faz katklarnn davranlarn etkiledii iin seiciliin optimizasyonunda dikkate alnmaldr. Mobil fazn pH optimizasyonu, zc bileiminin optimizasyonundan ok daha

47

komplikedir. Zira pHnn deimesi ile sadece iyonlaan znen yaplarn seicilik ve alkonma zellikleri deimez, ayn zamanda pik genilii ve pik simetrisi de deiir. Bu nedenle ayrmann hesabnda pik simetrisinin de gz nne alnmas gerekir.

48

2. KAYNAK ZETLER

Slfonamitler, ilk bulunan antibakteriyeller olmalarna ramen bu bileiklerin zelliklerini inceleyen yeterli almalar, yeni tekniklerin geliimiyle beraber son yllarda yaplmtr. Slfonamitler, veterinerlikte ok kullanlan antibakteriyallerdir ve hayvansal rnlerde kalntlarnn tayini giderek nem kazanmtr. Avrupa birlii hayvansal orijinli gdalarda bu bileikler iin maksimum kalnt limitini 0,1 ppm olarak belirlemitir (Anonim, 1991). Yine bu bileiklerle almada ortalama geri kazanmann %70-%110 aralnda olmas ve geri kazanma iin RSD< %20 olmas gerektii belirtilmektedir (Anonim, 1993). Bu nedenle slfonamitlerin kalnt tayininde sv kromatografisi giderek nemli bir yntem haline gelmitir. Yaplan literatr taramasnda bu konudaki nemli almalar ksaca aada zetlenmitir. Slfonamitlerin sv kromatografik ayrmalar ile ilgili nemli saylabilecek almalar aada verilmitir. Bu almalarn hi birinde ayrma teorik bir yaklamla gerekletirilmemitir. Botsoglou vd. (1997), farkl polaritedeki 7 tane slfonamitin, eitli kromatografik artlarda alkonma davrann incelemilerdir. Mobil fazn, fosfat tamponu deriiminin, pozitif ve negatif ykl iyon ifti oluturucularn etkisini tespit etmilerdir. Furusawa (1999), slfodimidin ve oksitetrasiklin kalntlarn et ve yumurtada sv kromatografi-DAD yntemi ile tayin etmitir. almada mobil faz olarak ak hz 1,0 mL/dakika olan, asetonitril-asetik asit-su (28:4:68,v/v, pH 2,8) karmn kullanmlardr. LiChrospher 100 RP-8 (250 x 4 mm, 5 m) analitik kolon kullanlmtr. Sep-Pak kat faz kartular kullanarak numunede geri kazanm arttrlmaya allmtr. Ortalama geri kazanmn % 80,2den daha byk olduu belirtilmektedir.

49

Chienthavorn ve Smith (1999), ters faz sv kromatografi ynteminde sulu tampon ve celsyonu salamak iin yksek scaklk kullanarak slfoguanidin, slfonilamit, slfonilik asit, slfoasetamit, slfotiazol, slfopridin ve slfometazinin ters faz sv kromatografik davrann incelemi ve alkonma faktr zerine pH etkisini inceleyerek bu scaklkta pKa deerlerini belirlemilerdir. Stoev ve Michailova (2000) almalarnda, hayvansal kaynakl gdalarda slfonamit kalntlarnn tayininde 10 adet slfonamiti fluoressamin ile trevlendirmiler (ekil 2.1) ve oluan floresans zellikteki rnleri sv kromatografik yntemle ayrmlardr. Trevlendirmede pHnn 2,53,5 aralnda en uygun olduu vurgulanmtr. 405 nm eksitasyon ve 490 nm emisyon dalga boyunun uygun olduu belirtilmektedir. almada Chrompack (250 x 4 mm, 5 m 100 RP18 ODS-2) analitik kolon, mobil faz olarak ak hz 1,5 mL/dakika olan asetonitril-su (65:35, v/v) karm kullanlmtr. Mobil faz 0,01 M K2HPO4 ierecek ekilde hazrlanm ve pHs 3,0e H3PO4 ile ayarlanmtr. almaclar, 1 g/kgdan daha dk dedeksiyon limitlerine ulatklarn belirtmektedirler.

ekil 2.1. Trevlendirme tepkimesi Kishida ve Furusawa (2001), slfonamitlerin izokratik ayrm iin uygun artlar incelemiler ve yeterli ayrma ve seicilie ulamak iin N, N-dimetilformamitin etkisini aratrmlardr. almaclar, tavuk kas dokusunda 6 adet slfonamitin tayinini LC-DAD sistemi ile yapmlardr. LiChrospher 100 RP-8 (250 x 4 mm, 5
m) analitik kolon ve % 1 asetik asit (pH 3,0-suda) asetonitril - dimetilformamit

50

(78:22:5, v/v/v) ieren mobil faz kullanmlardr. allan slfonamitler iin 267 nm yi uygun dalga boyu olarak semilerdir. Caballero vd. (2001), slfoasetamit, slfodiazin, slfoguanidin, slfometizol, slfometazin, slfometaksazol, slfotiazoln C18 kolonda ayrmlarn, asetonitril ve sitrik asit tamponu kullanarak gerekletirmilerdir. almaclar, mobil faza SDS ilave ederek organik zc miktarn drmlerdir. Ancak yeterli ayrmaya ulaamamlardr. Hela vd. (2003), 12 adet slfonamiti lineer gradient programda LC-DAD yntemi ile almlardr. almann amac, zellikle dapson iin daha iyi geri kazanm deerleri elde etmektir. almada Phenomenex Luna C-18 (250 x 2 mm, 5 m) analitik kolonu ve 0,01 M amonyum asetat (pH 4,6) (A) ve asetonitril (B) karmn kullanmlardr. Mobil faz ak hz, 0,35 mL/dakika ve kolon scakl, 40 oC dir. Dedeksiyon limiti, tm analitler iin 1 ppb seviyesinde bulunmutur. Slfonamitler iin 260 nm, dapson iin 294 nm dalga boyu olarak seilmitir. Gelitirilen bu yntem, LC-MS almalar iin de uygun olarak verilmektedir. Martel ve Zeggane (2003), fluorimetrik dedeksiyon ile bal numunelerinde slfotiazol tayini yapmlardr. Bu amala slfonamiti fluoressamin ile trevlendirmiler ve oluan floresans zellikteki rnleri sv kromatografik yntemle ayrmlardr. Balda slfotiazoln kantitasyon limitinin 10 g/kg olduu vurgulanmtr. 405 nm eksitasyon ve 490 nm emisyon dalga boyunun uygun olduu belirtilmektedir. almada Hypersil BDS C-18 (250 x 4 mm, 5 m) analitik kolon ve mobil faz olarak ak hz 1,0 mL/dakika olan %2 asetik asit asetonitril (60:40, v/v) (pH 4,5) karm kullanlmtr. Slfometizol, internal standart olarak seilmitir. Pecorelli vd. (2004), kas dokusunda 10 tane slfonamitin LC-DAD yntemi ile tayinini yapmlardr. almada asetonitril - 0,05 M asetat tamponu (pH = 4,5) gradient koullarda mobil faz olarak kullanlmtr. C-8 Phenomonex analitik kolon (250 x 3 mm, 5 m) ve Phenomonex guard kolon kullanlmtr. Mobil faz ak hz, 0,4 mL/dakikadr. 270 nm grntlenme dalga boyu olarak seilmitir. almada

51

slfodiazin-slfotiazol ve slfokinoksalin-slfodimetoksin pik iftleri iin yeterli ayrma ulalamamtr. nerilen metot Avrupa Birlii normlarna gre dorulanmtr. Maudens vd. (2004), 12 adet slfonamitin bal numunelerinde tayinini fluorimetrik dedeksiyon ile yapmlardr. allan bileikler fluoressamin ile trevlendirilmi ve oluan floresans zellikteki rnleri sv kromatografik yntemle ayrmlardr. Numuneye hidroliz, sv-sv ve katsv ekstraksiyonu uygulamlardr. Purospher Star RP-18 end-capped analitik kolon (150 x 4,6 mm, 5 m) ve guard kolon kullanlmtr. Mobil faz ak hz, 0,7 mL/dakikadr. Gradient olarak allmtr. 0,02 M asetat tamponu-asetonitril (98:2, (v/v), pH 4,75) ve asetat tamponu-asetonitril (68:32, (v/v)) kullanlmtr. Zayas-Blanco vd. (2004), stte slfometazin kalntsnn tayinini amaladklar almalarnda, Pelliguard LC-18 koruyucu kolonu Spherisorb ODS-2 kolonla birlikte kullanmlardr. Dalga boyu 265 nmdir. zokratik almada metanol-40 mM amonyum asetat (35:65, v/v) kullanlmtr. Geri kazanma, % 82,8 (3,9) olarak verilmektedir. Msagati ve Nindi (2004), 16 adet slfonamit bileiini su, idrar, st, karacier ve bbrek numunelerinde HPLC-ES-MS yntemiyle tayin etmilerdir. Numune temizleme ve zenginletirmede sv membran kullanmlardr. Tespit limiti 1,8-10 ppb arasnda deimektedir. C18 Clipeus Higgins ( 150 mm x 3,0 mm x 5 m) kolonu kullanmlardr. Kolon scakl 35oCdir. almada slfonamitlerin pKa deerleri, ACD pKa DB program ile hesaplanan deerlerdir. Carda-Broch ve Berthod (2004), 17 slfonamitin oktanol-su dalma katsaylarn kart akm kromatografisi ile tespit etmilerdir. Bu deerlerden yararlanarak slfonamitlerin pKa1,g ve pKa2,g deerlerini tahmin etmilerdir (izelge 2.1).

52

izelge 2.1. Slfonamitlerin oktanol-su dalma katsaylar ve pKa1,g ve pKa2,g deerleri Bileik Slfobenzamit Slfoasetamit Slfokloropridazin Slfodiazin Slfodimetoksin Slfoguanidin Slfomerazin Slfometazin Slfometizol Slfometaksazol Slfometoksipridazin Slfonilamit Slfofenazol Slfopridin Slfokinoksalin Slfotiazol Slfisaksazol pKa1 2,16 1,82 1,72 1,98 3,40 2,46 2,16 2,46 2,24 1,81 1,96 3,22 2,57 2,37 2,62 2,06 2,15 pKa2 4,36 5,85 6,39 6,01 5,76 11,15 6,80 7,45 5,30 5,46 7,96 10,61 5,93 7,48 6,00 7,07 5,00 log Po/w (pH 5) 0,62 -0,33 0,69 -0,14 1,65 -1,07 0,10 0,27 0,30 0,69 0,16 -0,76 1,31 -0,05 1,44 -0,05 0,60

Kishida vd. (2005), slfomonometoksin, slfodimetoksin ve bunlarn N4 asetil trevlerinin tayinini tavuk plazmasnda LC-DAD yntemi ile yapmlardr. almada organik modifiyer iermeyen 0,001 M sodyum asetat (pH 7,2), mobil faz ve Supelco polietilen glikol (PEG), ters faz analitik kolon (150 x 4,6 mm, 5 m) olarak kullanlmtr. Mobil faz ak hz, 1,0 mL/dakika ve kolon scakl, 30 oC dir. 267 nm grntlenme dalga boyu olarak seilmitir. almada ortalama geri kazanm deerleri %78den byk bulunmutur. Zotou ve Vasiliadou (2006), sulfoasetamit, sulfotiazol, sulfopiridin, sulfomerazin, sulfometoksipiridazin ve sulfometaksazol olmak zere 6 adet slfonamitin bal numunelerinde analizini HPLC yntemi ile yapmlardr. Analitlerin ortalama geri

53

kazanmlarnn %80 - %117 arasnda ve dedeksiyon limitlerinin 20-25 g/kg arasnda olduu vurgulanmtr. almada Inertsil ODS-3 (250 x 4 mm, 5 m) analitik kolon ve mobil faz olarak ak hz 1,0 mL/dakika olan metanol- 0,05 M asetat tamponu (pH 3,6) (20:80,v/v) kullanlmtr. Kafein, internal standart olarak seilmitir. Slfonamitlerin iyonlama sabitlerinin tayini hakknda birka alma bu ksmda zetlenmitir. Lin vd. (1997a), 13 tane slfonamitin g davranlarn ve ayrlmalarn miseller elektrokinetik kapiler kromatografi yntemiyle belirlemilerdir. Bu almada slfonamitlerin pKa deerlerini tayin etmek iin pH etkisinde elektroforetik mobiliteler llm ve bu deerlerden yararlanarak bileiklerin sudaki pKa deerlerini hesaplamlardr. almada ayrca elektroforetik ayrma zerinde durulmu ve tampon pHsnn ve misel konsantrasyonunun nemi vurgulanmtr. Optimum ayrma koulunda SDS deriimi 40 mM dr ve tamponun pH 5,8 dir. Bu almada slfonamitlerin belirlenen pKa2 deerleri, izelge 2.2 de verilmitir (Lin vd., 1997a). izelge 2.2. Slfonamitlerin kapiler elektroforez yntemiyle belirlenen pKa2 deerleri (Lin vd., 1997a) Bileikler Slfotiyazol Slfometazin Slfometoksipiridazin Slfisomidin Slfomerazin Slfometer Slfodiazin Slfokinoksalin Slfomonometoksin Slfodimetoksin Slfokloropiridazin Slfometaksazol Slfisaksazol pKa2 7,24 7,65 7,19 7,50 6,94 6,68 6,43 5,65 6,03 5,99 5,49 5,65 4,57

54

Lin vd. (1997b), 16 tane slfonamitin g davranlarn, dk pHlarda sitrat tamponu kullanarak kapiler elektroforez yntemiyle incelemilerdir. Bu tamponda 16 slfonamitin pozitif ykl hallerinde ayrlabileceklerini gstermilerdir. Lin vd (1997c), 13 tane slfonamitin pKa deerlerini pH nn elektroforetik mobilite zerinde etkisini inceleyerek tayin etmilerdir (ekil 2.2). Slfonamitlerin g davranlarn pKa1 deerlerinin etkilediini ve g srasnn yk / ktle oranna bal olduunu belirlemilerdir. Optimum ayrma koulunda tampon deriiminin 60 mM olduu ve pHnn 6,9 olduu belirtilmektedir (ekil 2.3). pH-mobilite arasndaki ilikiden yararlanarak 13 bileiin pKa deerlerini hesaplamlardr (izelge 2.3). izelge 2.3. Slfonamitlerin kapiler elektroforez yntemiyle belirlenen pKa deerleri (Lin vd., 1997c) Bileik Ad pKa1 pKa2 (1)slfotiyazol 2.08 7.07 (2)slfometazin 2.28 7.42 (3)slfometoksipiridazin 2.09 6.95 (4)slfisomidin 2.68 7.26 (5) slfomerazin 2.17 6.77 (6)slfometer 1.87 6.57 (7)slfodiazin 2.10 6.28 (8)slfaquinoksalin 1.86 5.56 (9)slfomonometoksin 1.98 5.96 (10) slfodimetoksin 1.87 5.86 (11)slfokloropiridazin 1.90 5.40 (12)slfometaksazol 1.83 5.57 (13)slfisaksazol 1.66 4.71

ekil 2.2. Slfonamitlerin elektroforetik mobilite pH ilikileri (Lin vd., 1997c)

55

ekil 2.3. allan slfonamitlerin elektroferogram (pH 6,9; 60 mM tampon; 15 kV voltaj) (Lin vd., 1997c) Cross ve Cao (1998), 23 adet slfonamitin kapiler elektroforetik ayrmn incelemiler ve 6 molar fosfat tamponunda 21 slfonamiti ayrabilmilerdir. Slfonilamit ve slfoguanidini ayramamlardr. Cabellero vd., (2001), 15 slfonamitin miseller kromatografi ile ayrmn optimize etmiler ve hazrladklar yntemi kullanarak slfonamit tayinini gerekletirmilerdir. pHnn kapasite faktr zerinde etkilerini inceledikleri almalarnda pH 3te almay tercih etmilerdir. Bu almada, 0,019 M SDS ieren ve % 5,8 asetonitril bulunduran mobil faz kullanmlardr. Mengelers vd. (1997), 12 adet slfonamitin antimikrobiyel aktiviteleri ile fizikokimyasal zellikleri arasndaki ilikiyi incelemilerdir. Bu amala, bileiklerin pKa ve hidrofobisite sabitlerini tayin etmilerdir. HPLC ile iyonlama sabiti tayin edilen tek literatrdr. almada Chromsep C18 kolon ve mobil faz olarak asetonitril - 0,025 M potasyum fosfat tamponu (10:90,v/v) kullanlmtr. Bu almada slfonamitlerin belirlenen pKa2 ve log P deerleri, izelge 2.3 de verilmitir (Mengelers vd., 1997).

56

izelge 2.4. Slfonamitlerin HPLC yntemiyle belirlenen pKa2 ve log P deerleri (Mengelers vd., 1997) Bileikler Slfonilamit Slfodimidin Slfisomidin Slfometoksipiridazin Slfomerazin Slfodiazin Slfodimetoksin Slfokloropiridazin Slfometaksazo Slfisaksazol Slfodoksin Slfotroksazol pKa2 6,6 6,2 6,0 5,9 4,9 6,1 6,0 log P -0,072 0,691 0,226 0,849 0,812 0,631 1,648 1,305 1,396 2,259 1,271 1,376

Carda-Broch ve Berthod (2004), 17 tane slfonamitin oktanol-su dalma katsaylarn kart akm kromatografisi ile tayin etmilerdir. Teorik modellerden yararlanarak asitlik sabitlerini hesaplamlardr. Qiang ve Adams (2004), 26 tane antibiyotiin potansiyometrik yntemle ayrma sabitini tayin etmilerdir. Slfonamitlerin pKa1 deerlerini 0.1 M HCl ile; pKa2 deerlerini 0.01 M NaOH ile potansiyometrik yntemle titre ederek belirlemilerdir. Slfamerazin ve slfametazin iin pKa1 pKa2 deerleri srasyla 2,06 (0,30); 6,90 (0,05); 2,07 (0,30); 7,49 (0,13)dr. Slfokloropridazinin titrasyon erisi ekil 2.4de verilmitir.

ekil 2.4. Slfokloropridazinin titrasyon erisi

57

Ruiz ve arkadalar (2005), suda az znen baz ilalarn metanol-su karmnda pKalarn deerlendirmilerdir. Fenoller, alifatik karboksilik asitler, benzoik asit trevleri, aminler ve imidazol trevleri kullanlmtr. Bu alma ile 100e yakn ilacn sudaki pKa deerleri Yasuda-Shedlovski eitlii kullanarak tahmin edilmitir. Ruiz Angel vd. (2005), on iki tane slfonamitin oktanol-su dalma katsaylarn ters faz sv kromatografi ve miseller kromatografi yntemleri ile incelemilerdir. Geiser vd. (2005), slfonilamit, slfobenzamit, slfodimetoksin, slfadoksin, ve slfisaksazoln pKa deerlerini kapiler blge elektroforezle incelemilerdir. Bu bileiklerin pKa1 ve pKa2 deerlerini srasyla 1,78; 11,19; 1,20 4,36; 1,62 6,13; 1,52 6,01; 1,32; 5,00 dir.

58

3. MATERYAL VE YNTEM 3.1. Genel Bilgi

Bu

blmde

slfonamitlerin

iyonlama

sabitlerinin

potansiyometrik

ve

kromatografik yntemle tayininde kullanlan cihazlar ve kimyasallar hakknda bilgi verilmitir.

3.2. Kullanlan Cihazlar 3.2.1. Yksek Performans Sv Kromatografisi Cihaz

Slfonamit grubu bileiklerin kapasite faktr tayinleri ve kromatografik ayrmalar, Shimadzu HPLC cihaz kullanlarak gerekletirilmitir. Sistemde, sistem kontrol nitesi (SCL 10 AVP), pompa (LC10 ADVP), dedektr (SPDM 10A VP Foto Diyod Array), oto enjektr (SIL 10 ADVP (70Vial Model Rack 7)), kolon frn (CTO 10 AVP) ve gaz giderme nitesi (DGU 14 A) bulunmaktadr. almada kolon etv kullanlarak 25 oCde allmtr. almada, Phenomonex Prodigy ODS3 100 Ao ve YMC Pack ODS AM (5 m, 250 mm x 4,6 mm ID) end-capped kolonlar kullanlmtr.
3.2.2. pH / Iyon Metre

Potansiyometrik titrasyonlarda ve HPLC mobil faznn pH lmlerinde Metleer Toledo MA 235 pH/ iyon analiz cihaz kullanlmtr. Hanna HI 1332 Ag/AgCl kombine cam elektrottan yararlanlmtr. pH lmlerinde sabit scaklk su banyosu (HETO CBN 8-30 ve HETO HMT 200 scaklk kontrol nitesi) kullanlarak, 25 oC 0,1 oC scaklkta, N2 atmosferinde allmtr.
3.3. Kullanlan Kimyasal Maddeler

Deneylerde kullanlan btn kimyasal maddeler, analitik veya HPLC saflktadr. Bu tezde allan slfonamitler ve bunlar ile ilgili bilgiler, izelge 3.1de verilmitir.

59

izelge 3.1. allan slfonamitler ve zellikleri

Bileik zellikleri
Slfodiazin, Vetranal, (4-Amino-N-(2-pirimidinil) benzenslfonamit) Slfotiazol, Vetranal, (4-Amino-N-(2tiazol)benzenslfonamit)

Kimyasal yaps
N
H2N
C10H10N4O2S 250,28 g/mol

zellikler
SO2NH
E.N: 254,4 255,0 oC CAS No: 6835-9 HPLC saflkta > %99,8 E.N: 200,8 202,0 oC CAS No: 7214-0 HPLC saflkta > %99,9 UV @ 218254 nm UV @ 260284 nm UV @ 246280 nm

H2N
C9H9N3O2S2 255,32 g/mol

SO2NH

S N

Slfomerazin, Vetranal, (4-Amino-N-(4-metil-2pirimidinil) benzenslfonamit)

N
H2N
C11H12N4O2S 264,31 g/mol

CH3 E.N: 236,0 -

SO2NH

236,4 oC CAS No: 12779-7 HPLC saflkta > %99,9

Slfometazin (slfodimidin), Vetranal, (4-Amino-N-(4,6-dimetil-2- H2N pirimidinil) benzenslfonamit) C12H14N4O2S 278,33 g/mol Slfomonometoksin, Vetranal, (4-Amino-N-(6-metoksi-4pirimidinil) benzenslfonamit)

N
SO2NH

o CH3 E.N: 195,8 C UV CAS No: 1981- @ 58-4 246260 HPLC saflkta nm CH3 > %99,9

H
H2N
C11H12N4O3S 280,3 g/mol

SO2 N

N OMe

E.N: 203-206 C CAS No: 122083-3

o

UV @ 272 nm

Slfodoksin, Vetranal, (4-Amino-N-(5,6dimetoksi-4-pirimidinil) benzenslfonamit)

H
H2N
C12H14N4O4S 310,33 g/mol

SO2 N

N OMe

MeO

HPLC saflkta > %99,9 E.N: 197,2 197,9 oC CAS No: 244757-6 HPLC saflkta > %99,9 E.N: 169,7 170,3 oC CAS No: 72346-6 HPLC saflkta > %99,9

UV @ 280 nm

Slfometaksazol Vetranal, (4-Amino-N-(5-metil-3isoxazolil) benzenslfonamit)

H2N

SO2NH

N
C10H11N3O3S 253,28 g/mol

CH3

UV @ 251 nm

60

almada yararlanlan dier kimyasal maddeler ve zellikleri, izelge 3.2de verilmitir. izelge 3.2. almada kullanlan kimyasal maddeler
Ad Kullanm amac Aklama

Trifloroasetik asit (TFA) Fosforik asit Formik asit Dietilmalonik asit Sodyum hidroksit KBr Potasyum hidrojen fitalat Asetonitril Hidroklorik asit Potasyum hidroksit Potasyum klorr Stronsiyum nitrat

Mobil faz pHsnn ayarlanmasnda Mobil faz pHsnn ayarlanmasnda Mobil faz pHsnn ayarlanmasnda Mobil faz pHsnn ayarlanmasnda Mobil faz pHsnn ayarlanmasnda Kolonda tutunmayan trn kolonu terk etme zamann belirlemede pH metre iin kalibrasyon zeltisi Su ile ikili karmlar halinde allan ortam Hcre kalibrasyonu ve baz zeltisinin ayarlanmas Titrant yonik iddet ayarlayc Karbonat ktrc

Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta Merck (Referans Deer Standard) Merck , HPLC saflnda Merck, analitik saflkta Merck, ayarl zelti (Titrisol) Merck, analitik saflkta Merck, analitik saflkta

3.4. Kullanlan zeltiler 3.4.1. Potansiyometrik Titrasyonlar 3.4.1.1. %50 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm

100 mLlik stok ortam iin 50 mL saf su alnm ve zerine 50 mL asetonitril ilave edilmitir. zeltiyi bu ekilde hazrlayarak asetonitril - su ikili karmlarnda hacim bzlmesinden gelen olumsuz etki bertaraf edilmitir.

61

3.4.1.2. yonik iddet Ayarlayc

Her bir ortamda iyonik iddeti ayarlamak zere KCl kullanlmtr. Bu amala yukarda hazrlan belirtilen zc karmna 0,1 M deriimi salayacak ekilde kat KCl eklenmi ve manyetik kartrc kullanlarak katnn znmesi salanmtr.
3.4.1.3. Hcre Kalibrasyon zeltisi

Organik modifiyer-su ikili karmndan 20 mL alnm, buna 0,1 M deriimde KCl ierecek ekilde kat KCl ilave edilmitir.
3.4.1.4. Asit zeltisi

1 M standart hidroklorik asit (Titrisol) zeltisi, ortamn organik modifiyer yzdesine uygun olarak 0,1 Ma seyreltilmitir.
3.4.1.5. Baz zeltisi

1 M standart KOH (Titrisol) zeltisi, allan organik modifiyer-su ikili karmnda 0,025 M olacak ekilde seyreltilerek titrant olarak kullanlmtr. Hazrlanan baz zeltisinin karbonat hatasn gidermek iin stronsiyum nitrat kullanlmtr. Bu zelti, deriimi belli HCl ile ayarlanmtr.
3.4.1.6. Slfonamitlerin zeltileri

Slfonamitlerin standart zeltileri, yaklak 3,0.10-3 M deriimde olacak ekilde asetonitril-su ikili karmnda gnlk olarak hazrlanm ve 10 mL zelti ift cidarl hcreye alnmtr. +4 oC de muhafaza edilmilerdir.

62

3.4.2. Kromatografik almalar 3.4.2.1. Slfonamitlerin HPLC Ayrmnda Kullanlan zeltileri

allan slfonamitlerin her birinden 0,0030 g, 50 mL ACNde zlerek 60 ppm lik zeltileri hazrlanmtr. Sv kromatografi cihazna her bir stok zeltiden 100 Lnin 1,50 mLye allan mobil faz ile seyreltilmesi ile hazrlanan alma zeltilerinden 20 L enjekte edilmitir. Her bir bileik iin ikier kez enjeksiyon yaplarak ortalama alkonma zamanlar belirlenmitir. alma dalga boyu, 270 nm dir.
3.4.2.2. Slfonamit Karm

allan slfonamitlerin stok zeltilerinden 100

L alnm ve 1,50 mLye

allan mobil faz ile seyreltilmitir. Hazrlanan bu karmdan 20 L enjekte edilmitir. Her bir karm iin ikier kez enjeksiyon yaplarak ortalama alkonma zamanlar tespit edilmitir. alma dalga boyu, 270 nmdir.
3.4.2.3. %25 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50

1 Litrelik stok mobil fazn hazrlanmasnda 250 mL asetonitril alnm ve zerine 750 mL su ilave edilmitir. Mobil faza 25 mM deriimde olacak ekilde 1,70 mL H3PO4 (% 85 (a/a) ; 98 g/mol; 1,71 g/mL) ilave edilmitir. Bu ortama ayn deriimde asetonitril bulunduran su- asetonitril karmnda hazrlanm NaOHden (1M) pH 4,50e getirmek iin ilave edilmitir
3.4.2.4 %20 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50

1 Litrelik stok mobil fazn hazrlanmasnda 200 mL asetonitril alnm ve zerine 800 mL su ilave edilmitir. Mobil faza 25 mM deriimde olacak ekilde 1,70 mL H3PO4 (% 85 (a/a) ; 98 g/mol; 1,71 g/mL) ilave edilmitir. Bu ortama ayn deriimde

63

asetonitril bulunduran su - asetonitril karmnda hazrlanm NaOHden (1 M) pH 4,50e getirmek iin ilave edilmitir.
3.4.2.5. %16 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm, pH 4,50

1 Litrelik stok mobil fazn hazrlanmasnda 160 mL asetonitril alnm ve zerine 840 mL su ilave edilmitir. Mobil faza 25 mM deriimde olacak ekilde 1,70 mL H3PO4 (% 85 (a/a) ; 98 g/mol; 1,71 g/mL) ilave edilmitir. Bu ortama ayn deriimde asetonitril bulunduran su- asetonitril karmnda hazrlanm NaOHden (1 M) pH 4,50e getirmek iin ilave edilmitir.
3.4.2.6. Slfonamitlerin pKa Tayininde Kullanlan zeltileri

almada kullanlan tm slfonamit standart zeltileri, yaklak 350 ppm deriimde olacak ekilde asetonitrilde hazrlanm ve enjeksiyondan nce mobil faz ile seyreltilmitir.
3.4.2.7. %50 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm

100 mLlik stok ortam iin 50 mL saf su alnm ve zerine 50 mL asetonitril ilave edilmitir. zeltiyi bu ekilde hazrlayarak asetonitril - su ikili karmlarnda hacim bzlmesinden gelen olumsuz etki bertaraf edilmitir. Kullanlan mobil fazlar Whatman szge kdndan vakum altnda szlp degaze edildikten sonra kullanlmtr.
3.4.2.8. %40 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm

100 mLlik stok ortam iin 60 mL saf su alnm ve zerine 40 mL asetonitril ilave edilmitir.
3.4.2.9. %30 (v/v) Asetonitril -Su kili Karm

64

100 mLlik stok ortam iin 70 mL saf su alnm ve zerine 30 mL asetonitril ilave edilmitir.
3.4.2.10. Potasyum Bromr zeltisi

allan koullarda kapasite faktrlerinin belirlenmesi iin kullanlan KBr zeltisi, deriimi %0,01 (w/v) olacak ekilde suda hazrlanmtr. KBrnin hazrlanan bu zeltisinden 20 L enjekte edilerek kolonda tutunmayan tre zg to alkonma zaman belirlenmitir. alma dalga boyu 200 nmdir.
3.4.2.11. Potasyum Hidrojen Fitalat zeltisi

C6H4(COOK)(COOH), primer standart pH referans zeltisi olarak kullanlmtr. 2 saat 110oCda kurutulmutur. 0,05 molal deriimde kullanlmtr. almalarda gerekli zeltiler, kullanlacaklar gn hazrlanmlardr.
3.5. Yntem 3.5.1. Potansiyometrik Titrasyonlar

Potansiyometrik almalarda; 1- allan ortamda mutlak pH deerlerini elde etmek iin hcre kalibrasyonu, 2- Asitin baz ile titrasyonu ile bazn ayar ve karbonat hatas tayini, 3- allan bileiin 3,0.10-3 Mlk %50 (v/v) asetonitril-su ikili karmnda hazrlanan zeltisinin titrasyonu, 4- Titrasyonla ilgili grafikler deerlendirilerek titrasyonun stokiyometrik davrannn ve takiben uygun bantlarla pKa deerinin tayini, 5- Geri kazanlan madde miktarnn belirlenmesi ve kantitatif sonularn istatistiksel olarak deerlendirilmesi yaplmtr.

65

Slfonamitlerin protonasyon sabitlerinin potansiyometrik yntemle tayininde, %50 (v/v) asetonitril su deriiminde allmtr. Bu ortamda iyonik iddeti ayarlamak zere KCl kullanlmtr. KCl deriimi 0,1 M olacak ekilde ayarlanmtr. allan ortamda kullanlan zc karmnda mV deerlerinden pH deerlerine geebilmek iin slfonamitlerin titrasyonlarndan nce hcre kalibrasyonu yaplarak Eo standart potansiyeli belirlenmitir. Bu amala kuvvetli asitlere zg Gran fonksiyonu kullanlmtr. Bunun iin 20 mL 0,1 M deriimde KCl ierecek ekilde hazrlanan asetonitril su ikili karm, ift cidarl titrasyon kabna alnm ve 0,1 M HCl zeltisi 0,1 mLlik ksmlar halinde ilave edilmitir. Bu asit zeltisinin 2 mLsi, hcre kalibrasyonu iin yeterlidir. Slfonamitlerin titrasyonlarndan nce titrant (KOH zeltisi) yaklak 0,025 M deriimde hazrlanm ve 20 mL 0,025 M hidroklorik asit zeltisinin bu zelti ile potansiyometrik yntemle titrasyonuyla ayarlanmtr. Bu verilerle bazn deriimi ve karbonat hatas, Gran metodu kullanlarak kullanlmtr. Slfonamitlerin 3,0.10-3 Mlk zeltilerinden 10 mL, ift cidarl hcrede karbonat giderilmi ayarl baz zeltisi ile titre edilmitir. Slfonamit zeltisine 1 M HCl (stok, titrisol)den uygun hacim ilave edilerek stokiyometrik oranda protonlanmtr. Titrasyonlar, azot atmosferinde 25oC de yaplmtr. Her bir bileik, her bir ortamda 3 kez titre edilmitir. Titrasyon verileri, -pH grafiklerinde deerlendirilmitir. Her bir bileik iin 2 protonun ayr ayr titre edildiini gsteren ift dnm noktal titrasyon erileri elde edilmitir. Gran fonksiyonlar ve PKPOT program, pK hesaplamalarnda kullanlmtr.
3.5.2. Sv Kromatografik Yntemle almalar

tespit

edilmitir.

Titrasyonlarda

karbonat

giderilmi

titrant

HPLC yntemi ile iyonlama sabitlerinin tayini almasnda, %50 (v/v), % 40 (v/v) ve % 30 (v/v) asetonitril-su karmlarnda allmtr. pH metre, pH deerleri belirlenirken potasyum hidrojen fitalat zeltisi ile ayarlanmtr. pH metrenin kalibrasyonu, kombine pH elektrodu ile 298,15 K referans alnarak yaplmtr. Elektrot, okunan deerlerin kararl olabilmesi iin allan su-organik zc

66

karmnda bekletilmitir. Her bir ortam iin potasyum hidrojen fitalat zeltisi 0,05 mol/kg deriimde hazrlanm ve balang potansiyel deeri belirlenmitir. Her bir zelti iin 3 lm yaplmtr. Takiben her bir mobil fazn pH deeri, 1,6 9,5 aralnda olacak ekilde ayarlanmtr. Bu ayarlama ileminde tampon aral dikkate alnarak 100 mM TFA, fosforik asit, formik asit ve %0,1 (w/v) dietil malonik asit kullanlmtr. Bu asit ilavelerinden sonra mobil faza ayn deriimde asetonitril su karmnda hazrlanm olan 1 M NaOH ilave edilmitir. Bilindii gibi HPLC almasnda kapasite faktrleri, t0 dikkate alnarak hesaplanr. Slfonamitlerin kapasite faktrlerinin hesaplanmasnda kullanlacak t0 deeri %0,01 (w/v) KBrnin sudaki zeltisi kullanlarak belirlenmitir. Bu almada gerek KBr ve gerekse slfonamitlerin alkonma zamanlar, ikier enjeksiyonla lmlerin ortalamas alnarak, seicilik faktrleri komu pikler iin kapasite faktrlerinden yararlanlarak hesaplanmtr.
3.5.3. HPLC-DAD Yntemiyle almalar

allan slfonamitlerin, bir nceki yntemde anlatld ekilde her bir pH koulunda spektrum verileri, DAD ile 190-500 nm aralnda kaydedilmitir. Bu veriler, dzenlenerek STAR adl program ile iyonlama sabitleri hesaplanmtr.
3.5.4. Sv Kromatografik Ayrmann Optimizasyonu

Sv kromatografik bir almada ncelikle mobil fazda pH sabit tutularak ve organik modifiyer yzdesi deitirilerek mobil faz polaritesinin ayrmadaki etkisi incelenir. Bu tez almasnda da ayn yol izlenmi ve pH 4,50de sabit tutularak, asetonitrilin farkl deriiminin ( %25, % 20 ve %16 (v/v)) etkisi incelenmitir. KBr, to zamann belirlemek iin her bir koulda kullanlmtr. Her bir bileiin kapasite faktrleri hesaplanm, log k ETN grafii kullanlarak ayrma iin en uygun koul belirlenmitir.

67

4. ARATIRMA BULGULARI VE TARTIMA 4.1. Potansiyometrik Yntemle yonlama Sabitlerinin Tayini

Bu

blmde

slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin, slfodoksin ve slfometaksazoln %50 (v/v) su-asetonitril ikili karmlarnda gerekletirilen potansiyometrik titrasyonlar ile ilgili veriler, izelgelerde derlenmitir. Her bir bileik iin izelgelere alnan bu veriler ilgili grafikler ile deerlendirilmi ve bu grafikler aada verilmitir.
4.1.1. Slfodiazinin % 50 (v/v) AsetonitrilSu kili Karmndaki

Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 3,72.10-3 M lk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.1de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. izelge 4.1. Slfodiazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri
mL 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 2,1 2,2 mV 270,8 269,1 267,3 265,3 262,8 260,1 257,1 254,2 250,1 245,3 239,5 232,1 222,0 204,9 150,3 39,0 13,5 -1,0 -12,0 -21,0 -28,9 -36,3 pH 2,285 2,314 2,344 2,378 2,421 2,466 2,517 2,566 2,635 2,716 2,814 2,939 3,110 3,399 4,322 6,204 6,635 6,880 7,066 7,218 7,351 7,476 mL 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 mV -43,4 -50,0 -58,1 -66,6 -76,4 -89,4 -107,0 -118,0 -132,0 -190,0 -250,0 -271,0 -282,2 -289,4 -295,4 -300,0 -304,3 -307,9 -310,7 -313,4 -315,7 -317,9 pH 7,596 7,708 7,845 7,989 8,154 8,374 8,671 8,857 9,094 10,074 11,089 11,444 11,633 11,755 11,856 11,934 12,006 12,067 12,115 12,160 12,199 12,236

68

Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.1, 4.2 ve 4.3de verilmitir. ekil 4.1den grld gibi bileik stokiyometriye uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir.

14 12 10 pH 8 6 4 2 0 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.1. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

0,0014 0,0012 0,001 0,0008

[H+]. 0,0006

y = -0,0041x + 0,0041 R2 = 0,9916

0,0004 0,0002 0 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1

ekil 4.2. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

69

ekil 4.3. Slfodiazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii
4.1.2. Slfotiazoln % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 2,78.10-3 Mlk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.2de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. izelge 4.2. Slfotiazoln % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri
mL 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 mV 260,6 257,5 253,9 250,2 245,8 240,5 234,1 225,8 213,5 189,3 28,5 -13,9 -33,1 -46,5 -58,4 pH 2,615 2,667 2,728 2,791 2,865 2,955 3,063 3,203 3,411 3,820 6,538 7,255 7,579 7,806 8,007 mL 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 mV -70 -83,5 -99,4 -125,5 -215 -265,5 -285,2 -296,4 -304,8 -310,5 -315,1 -318,9 -322,3 -325,4 -327,9 pH 8,203 8,431 8,700 9,141 10,654 11,508 11,841 12,030 12,172 12,268 12,346 12,410 12,468 12,520 12,563

70

Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.4, 4.5 ve 4.6da verilmitir. ekil 4.4den grld gibi bileik stokiyometriye uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir.

14 12 10 8 pH 6 4 2 0 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5

ekil 4.4. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

0,0005 0,0004 0,0003 [H ].

+

y = -0,0017x + 0,0017 R2 = 0,997

0,0002 0,0001 0 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1

ekil 4.5. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

71

ekil 4.6. Slfotiazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen potansiyometrik titrasyon grafii
4.1.3. Slfomerazinin % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 3,0.10-3 Mlk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.3de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. ekil 4,7den grld gibi bileik uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir. Ancak stokiyometriye uygun davranmamaktadr. Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.7, 4.8 ve 4.9da verilmitir.

72

izelge 4.3. Slfomerazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri

mL 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,45 0,5 0,55 0,6 0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 1,4 1,45 mV 282,8 281,4 280 278,4 276,9 275,1 273,2 271,1 268,9 266,5 264 260,9 257,6 253,7 249,3 244 237,4 228,5 214,2 184 123,3 87,3 61 42 26,9 20,2 13 7,2 pH 2,541 2,564 2,588 2,615 2,640 2,671 2,703 2,738 2,776 2,816 2,858 2,911 2,967 3,032 3,107 3,196 3,308 3,458 3,700 4,211 5,237 5,845 6,290 6,611 6,866 6,979 7,101 7,199 mL 1,5 1,55 1,6 1,65 1,7 1,75 1,8 1,85 1,9 1,95 2 2,05 2,1 2,15 2,2 2,25 2,3 2,35 2,4 2,45 2,5 2,55 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 mV 1,9 -2,5 -6,1 -10,1 -13,6 -17 -19,6 -22,4 -25,3 -28,4 -31,1 -33 -35,8 -39,8 -45 -54,1 -74,4 -117,6 -164,6 -176,2 -184,4 -191,2 -197,3 -202,6 -212,1 -208 -212,1 -216,3 pH 7,289 7,363 7,424 7,492 7,551 7,608 7,652 7,699 7,748 7,801 7,847 7,879 7,926 7,994 8,081 8,235 8,578 9,309 10,103 10,299 10,438 10,553 10,656 10,745 10,906 10,837 10,906 10,977

12 10 8 pH 6 4 2 0 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.7. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

73

0,0006 0,0005 0,0004 [H+] 0,0003 0,0002 0,0001 0 0,6

y = -0,0024x + 0,0024 R2 = 0,9956

0,7

0,8

0,9

ekil 4.8. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

ekil 4.9. Slfomerazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki titrasyon grafii PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii.
4.1.4. Slfometazinin % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 3,0.10-3 Mlk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.4de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak

74

da ifade edilmitir. Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.10, 4.11 ve 4.12de verilmitir. ekil 4.10 dan grld gibi iki dnm noktal stokiyometriye uygun titrasyon grafii vermektedir. Ancak ikinci edeerlik noktas sramas son derece azdr. izelge 4.4. Slfometazinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri
mL 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 mV 269,9 268,1 266,1 263,9 261,2 258 254,6 251,2 247,3 241,5 234,7 228 219,2 198,4 98,8 3,8 -17,1 -30,4 -41,2 -50,3 pH 2,519 2,549 2,583 2,620 2,666 2,720 2,777 2,835 2,901 2,999 3,114 3,227 3,376 3,727 5,411 7,017 7,370 7,595 7,777 7,931 mL 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4 mV -66,7 -75,4 -85,1 -95,6 -108 -127,4 -169,4 -216,6 -239,9 -253 -262,1 -268,9 -274,2 -278,6 -282,5 -285,7 -288,6 -291,3 -293,6 -295,8 pH 8,208 8,355 8,519 8,697 8,906 9,234 9,944 10,742 11,136 11,357 11,511 11,626 11,716 11,790 11,856 11,910 11,959 12,005 12,044 12,081

14 12 10 8 pH 6 4 2 0 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.10. Slfometazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

75

0,0006 0,0005 0,0004

+ [H ]

y = -0,0022x + 0,0022 R2 = 0,9877

0,0003 0,0002 0,0001 0 0,7 0,8 0,9 1 1,1

ekil 4.11. Slfometazinin edeerlik ncesi

%50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1.

ekil 4.12 Slfometazinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii

76

4.1.5. Slfodoksinin % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 3,87.10-3 M lk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.5de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.13, 4.14 ve 4.15de verilmitir. ekil 4.13den grld gibi bileik stokiyometriye uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir. izelge 4.5. Slfodoksinin % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri
mL 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,1 2,2 2,3 mV 257,8 255,6 253,2 250,2 247,2 244 240,3 235,6 230,2 224,2 215,9 204,5 180 88,2 46,5 30 7,4 1,7 -0,7 -8,7 pH 2,574 2,612 2,652 2,703 2,754 2,808 2,870 2,950 3,041 3,142 3,283 3,475 3,889 5,441 6,146 6,425 6,807 6,903 6,932 7,079 mL 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4 4,1 4,2 4,3 mV -16 -23,2 -30,1 -35,3 -43,2 -52,5 -65,1 -80,7 -109,4 -173 -213,6 -236 -252,1 -263,4 -273,6 -281,4 -287,3 -291,8 -295,8 -299,7 pH 7,203 7,324 7,441 7,529 7,662 7,819 8,032 8,296 8,781 9,856 10,543 10,921 11,193 11,384 11,557 11,689 11,788 11,864 11,932 11,998

77

14 12 10 pH 8 6 4 2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.13. Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

0,0005 0,0004 0,0003 [H ].

+

y = -0,0025x + 0,0025 R2 = 0,995

0,0002 0,0001 0 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1

ekil 4.14. Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

78

ekil 4.15 Slfodoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii
4.1.6. Slfomonometoksinin % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 3,24.10-3 Mlk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.6da verilmitir. izelge 4.6dan grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.16, 4.17 ve 4.18de verilmitir. ekil 4.16dan grld gibi bileik stokiyometriye uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir.

79

izelge 4.6. Slfomonometoksinin % 50(v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri

mL 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2 mV 287,8 285,4 281,6 279,2 276,2 272,6 268,1 263,1 257,7 251,2 242 225,8 192,9 117,1 82,1 64,1 51,6 41,8 32,8 24,9 pH 2,397 2,437 2,502 2,542 2,593 2,654 2,730 2,814 2,906 3,016 3,171 3,445 4,001 5,282 5,874 6,178 6,389 6,555 6,707 6,841 mL 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4 mV 16,9 8,7 -0,2 -10,1 -22,7 -41,2 -81,1 -173,8 -213,7 -235,5 -249,2 -259 -266,2 -271,8 -276,4 -280,4 -283,9 -286,9 -289,5 -291,9 pH 6,976 7,115 7,265 7,432 7,645 7,958 8,633 10,199 10,874 11,242 11,474 11,640 11,761 11,856 11,934 12,001 12,061 12,111 12,155 12,196

14 12 10 pH 8 6 4 2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.16. Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH

80

0,0008 0,0007 0,0006 0,0005 [H+]. 0,0004 0,0003 0,0002 0,0001 0 0,6 0,7 0,8

y = -0,0028x + 0,0028 R2 = 0,995

0,9

ekil 4.17. Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

ekil 4.18 Slfomonometoksinin %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii

81

4.1.7. Slfometaksazoln % 50 (v/v) Asetonitril Su kili Karmndaki Potansiyometrik Titrasyon Grafikleri

Bu bileiin 2,7.10-3 Mlk zeltisinden 10 mL, ift cidarl hcrede 0,1 M KCl ieren ortamda ayarl 0,025 M KOH ile titre edilmitir. Veriler, izelge 4.7de verilmitir. izelgeden grld gibi mV deerleri E0 deeri kullanlarak pH olarak da ifade edilmitir. Bu bileiin titrasyonuna ait pH- , Gran ve PKPOT grafikleri, ekil 4.19, 4.20 ve 4.21de verilmitir. ekil 4.19dan grld gibi bileik stokiyometriye uygun iki dnm noktal titrasyon grafii vermektedir. izelge 4.7. Slfometaksazoln % 50 (v/v) asetonitril su ortamnda potansiyometrik titrasyon verileri
mL 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,45 0,5 0,55 0,6 0,65 0,7 0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 mV 285,7 284,4 283 281,4 280,3 278,3 276,2 274,4 272,2 269,7 267,1 264,5 261,2 257,5 253,1 248,2 241,8 233,8 221,9 200,6 155,4 114,9 90,2 70,4 53,6 40,9 30,7 pH 2,427 2,449 2,472 2,499 2,518 2,552 2,587 2,618 2,655 2,697 2,741 2,785 2,841 2,903 2,978 3,061 3,169 3,304 3,505 3,865 4,629 5,314 5,731 6,066 6,350 6,565 6,737 mL 1,4 1,45 1,5 1,55 1,6 1,65 1,7 1,75 1,8 1,85 1,9 1,95 2 2,05 2,1 2,15 2,2 2,25 2,3 2,35 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 mV 21,4 12,3 3,9 -4,7 -14,3 -24,6 -34,5 -46 -59,6 -73,9 -85,4 -103,4 -128,1 -153,3 -165,3 -175 -183,2 -190,6 -197,1 -202,6 -207,9 -216,4 -224,4 -231 -236,8 -243,8 pH 6,894 7,048 7,190 7,335 7,498 7,672 7,839 8,033 8,263 8,505 8,699 9,004 9,421 9,847 10,050 10,214 10,353 10,478 10,588 10,681 10,770 10,914 11,049 11,161 11,259 11,377

82

12 11 10 9 8 pH 7 6 5 4 3 2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

ekil 4.19. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki potansiyometrik titrasyon grafii, - pH
0,0008 0,0007 0,0006 0,0005
+ [H ] 0,0004 0,0003

y = -0,0028x + 0,0029 R 0,9975 =

2

0,0002 0,0001 0 0,7 0,8 0,9 1 1,1

ekil 4.20. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki Gran grafii, 1. edeerlik ncesi

ekil 4.21. Slfometaksazoln %50 (v/v) ACN-su ortamndaki PKPOT program ile elde edilen titrasyon grafii

83

4.2. HPLC-DAD Yntemi

Bu

blmde

slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin, slfodoksin ve slfometaksazoln su-asetonitril ikili karmlar kullanlarak gerekletilen sv kromatografik almalarnda diyot array dedektrden elde edilen spektrumlar aada verilmitir. Slfonamitlerin HPLC-DAD spektrumlar, % 50, %40 ve %30 (v/v) asetonitril - su karmda elde edilmitir. allan slfonamit bileiklerinin bu ortamlarda yaplan pKa tayini esnasndaki enjeksiyonlarnda, alma dalga boyu olarak 190-500 nm aral seilmitir. Grafikler, absorbansn etkilendii dalga boyu aralnda verilmitir.
4.2.1. Slfonamitlerin %50(v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda LC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar

Slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 50 (v/v) asetonitril su karmda pH 2,25-9,65 aralnda elde edilen spektrumlar, dalga boyu-absorbans-pH ekseninde srasyla ekil 4.22, ekil 4.23, ekil 4.24, ekil 4.25, ekil 4.26, ekil 4.27 ve ekil 4.28de verilmektedir.

ekil 4.22. Slfodiazinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

84

ekil 4.23. Slfotiazoln %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.24. Slfomerazinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

85

ekil 4.25. Slfometazinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.26. Slfomonometoksinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

86

ekil 4.27. Slfodoksinin %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.28. Slfometaksazoln %50 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

87

4.2.2. Slfonamitlerin %40 (v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda HPLC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar

Slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazinin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 40 (v/v) asetonitril su karmda pH 1,68-9,50 aralnda elde edilen spektrumlar, dalga boyu-absorbans-pH ekseninde srasyla ekil 4.29, ekil 4.30, ekil 4.31, ekil 4.32, ekil 4.33, ekil 4.34 ve ekil 4.35de verilmektedir.

ekil 4.29. Slfodiazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

88

ekil 4.30. Slfotiazoln %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.31. Slfomerazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

89

ekil 4.32. Slfometazinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.33. Slfomonometoksinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

90

ekil 4.34. Slfodoksinin %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.35. Slfometaksazoln %40 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

91

4.2.3. Slfonamitlerin %30 (v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda HPLC-DAD Yntemi ile Elde Edilen Spektrumlar

Slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazinin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 30 (v/v) asetonitril su karmda pH 1,70-9,00 aralnda elde edilen spektrumlar, dalga boyu-absorbans-pH ekseninde srasyla ekil 4.36, ekil 4.37, ekil 4.38, ekil 4.39, ekil 4.40, ekil 4.41 ve ekil 4.42de verilmektedir.

ekil 4.36. Slfodiazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

92

ekil 4.37. Slfotiazoln %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.38. Slfomerazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

93

ekil 4.39. Slfometazinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.40. Slfomonometoksinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

94

ekil 4.41. Slfodoksinin %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

ekil 4.42. Slfometaksazoln %30 ACN-H2O ortamnda elde edilen DAD spektrumu

95

4.3. Sv Kromatografi Yntemi

Bu

blmde

slfodiazin,

slfotiazol,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin, slfodoksin ve slfometaksazoln su-asetonitril ikili karmlar kullanlarak gerekletilen sv kromatografik almalarnda alkonma zamanlar zerine pH etkisi incelenmi ve pH 1,7 9,5 aralnda elde edilen alkonma zamanlar ile pH arasndaki dorusal olmayan ilikiler incelenmitir. Slfonamitlerin HPLC yntemi ile almalar, %30, %40 ve %50 (v/v) asetonitril su karmlarnda gerekletirilmitir.
4.3.1. Slfonamitlerin %30 (v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda HPLC Yntemi ile Elde Edilen tR-pH Grafikleri

Slfotiazol,

slfodiazin,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 30 (v/v) asetonitril su karmda pH 1,7 - 4,5 ve pH 4,5 - 9,0 aralnda elde edilen alkonma zaman tR pH grafikleri srasyla ekil 4.43 ve ekil 4.44 de verilmitir.

12 11 10 9 8 tR 7 6 5 4 1 1,5 2 2,5 3 pH 3,5 4 4,5 5

ekil 4.43. allan slfonamitlerin %30 ACN-H2O ortamnda, pH 1,7 4,5 aralnda tR -pH ilikisi. Simgeler : slfotiazol; slfodiazin; slfomerazin; slfometazin; slfomonometoksin; slfodoksin; + slfometaksazol.

96

12 11 10 9 8 tR 7 6 5 4 3 2 4 5 6 7 pH 8 9 10

ekil 4.44. allan slfonamitlerin %30 ACN-H2O ortamnda, pH 4,5-9,0 aralnda tR -pH ilikisi. Simgeler : slfotiazol; slfodiazin; slfomerazin; slfometazin; slfomonometoksin; slfodoksin; + slfometaksazol.
4.3.2. Slfonamitlerin %40 (v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda HPLC Yntemi ile Elde Edilen tR-pH Grafikleri

Slfotiazol,

slfodiazin,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 40 (v/v) asetonitril su karmda pH 1,7 - 4,6 ve pH 5,0 - 9,5 aralnda elde edilen alkonma zaman tR pH grafikleri srasyla ekil 4.45 ve ekil 4.46 da verilmitir.
8 7,5 7 6,5 6 5,5 tR 5 4,5 4 3,5 3 1 1,5 2 2,5 3 pH 3,5 4 4,5 5

ekil 4.45. allan slfonamitlerin %40 ACN-H2O ortamnda, pH 1,7 4,6 aralnda tR -pH ilikisi. Simgeler : slfotiazol; slfodiazin; slfomerazin; slfometazin; slfomonometoksin; slfodoksin; + slfometaksazol.

97

8 7 6 5 tR 4 3 2 4,5 5,5 6,5 pH 7,5 8,5 9,5

ekil 4.46. allan slfonamitlerin %40 ACN-H2O ortamnda, pH 5,0 9,5 aralnda tR -pH ilikisi. Simgeler : slfotiazol; slfodiazin; slfomerazin; slfometazin; slfomonometoksin; slfodoksin; + slfometaksazol.
4.3.3. Slfonamitlerin %50 (v/v) Asetonitril-Su kili Karmnda HPLC Yntemi ile Elde Edilen tR -pH Grafikleri

Slfotiazol,

slfodiazin,

slfomerazin,

slfometazin,

slfomonometoksin,

slfodoksin ve slfometaksazol iin % 50 (v/v) asetonitril su karmda pH 1,7 - 9,5 aralnda elde edilen alkonma zaman (tR) pH davran incelenmi ancak alkonma zamanlarnda yeterli deiim gzlenemedii iin grafikler halinde verilmemitir.

98

4.4. Kromatografik Ayrmann Optimizasyonu

Bu almada, pKa deerleri birbirine yakn olan yedi adet slfonamitin (slfodiazin, slfotiazol, slfomerazin, slfometazin, slfomonometoksin, slfodoksin ve slfometaksazol) kromatografik ayrm zerinde durulmutur. Bileiklerin pik simetrisi ve alkonma davranlar incelendiinde YMC ODS (5 m, 250 mm x 4,6 mm ID) kolon tercih edilmitir. Bileiklerin iyonlama sabitlerinin tayini almalarnda, pH 4,5 de kapasite faktrlerinin daha byk olduu belirlenmi ve bu pH deeri, mobil faz pH s olarak kabul edilmitir. Bir kromatografik almada kapasite faktrlerinin 1< k < 10 aralnda olmas gerekir (Schoenmakers vd., 1979; Dolan vd., 1979). Bu tez almasnda bu durum gz nnde bulundurularak mobil faz organik modifiyeri olan asetonitrilin deriimi %25 , %20 ve %16 (v/v) olarak belirlenmitir. allan mobil fazlara 25 mM fosforik asit olacak ekilde deriik fosforik asit ilave edilmi ve NaOH ilavesi ile mobil faz pHs, 4,50ye ayarlanmtr. almada enjeksiyon hacmi 20 L, dalga boyu () 270 nm, ak hz 0,8 mL/dakika ve kolon scakl 25oCdir. Bu koullarda elde edilen kromatogramlar, ekil 4.47, ekil 4.48 ve ekil 4.49da grlmektedir. Her bir bileik iin iki tekrarl enjeksiyonlarda elde edilen alkonma zamanlar, kapasite faktrleri, seicilik deerleri ve kapasite faktrnn logaritmalar, izelge 4.8, izelge 4.9 ve izelge 4.10da verilmitir. izelge 4.8. Slfonamitlerin %25 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik verileri
Bileik ad tr1 Slfotiazol 6,023 Slfodiazin 6,141 Slfomerazin 7,31 Slfometazin 8,392 Slfomonometoksin 10,628 Slfodoksin 13,261 Slfometaksazol 15,088 KBr 3,337 tr2 6,021 6,153 7,314 8,396 10,628 13,262 15,084 3,337 trort 6,022 6,147 7,312 8,394 10,628 13,2615 15,086 3,337 K 0,805 0,842 1,191 1,515 2,185 2,974 3,521

1,047 1,415 1,272 1,442 1,361 1,184

log k -0,094 -0,075 0,076 0,181 0,339 0,473 0,547

izelge 4.8den grld gibi %25 organik modifiyer bulunduran koulda en kk kapasite faktr 0,8 ve en byk kapasite faktr 3,5tir. deerleri incelendiinde ilk ele olan iki bileik iin < 1,15 olduu ve bu iki bileiin ayrlamayaca

99

anlalmaktadr. Bu durum iki bileiin ayrlamadn gsteren ekil 4.47deki kromatogramda da grlmektedir.

ekil 4.47. %25 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram. izelge 4.9. Slfonamitlerin %20 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik verileri
Bileik ad Slfadiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol KBr tr1 7,547 7,790 9,566 11,686 16,842 21,221 24,504 3,390 tr2 7,544 7,779 9,565 11,687 16,844 21,227 24,505 3,384 trort 7,546 7,785 9,566 11,687 16,843 21,224 24,505 3,387 k 1,228 1,298 1,824 2,450 3,973 5,266 6,235

1,057 1,405 1,343 1,621 1,326 1,184

log k 0,089 0,113 0,261 0,389 0,599 0,722 0,795

izelge 4.9dan grld gibi %20 organik modifiyer bulunduran koulda en kk kapasite faktr 1,2 ve en byk kapasite faktr 6,2 dir. deerleri incelendiinde ilk ele olan iki bileik iin < 1,15 olduu ve bu iki bileiin ayrlamayaca anlalmaktadr. Bu durum iki bileiin ayrlamadn gsteren ekil 4.48deki kromatogramda da grlmektedir. izelge 4,9da ilk iki bileik iin seicilik faktrnn 1,057 olduu ve bu deerin izelge 4,8deki 1,047 deerinden bir miktar byk olduu grlmektedir. Bu verilere gre 1. ve 2. bileiin ikiz pik vermesi beklenir ve bu ekilde davranld ekil 4.48de grlmektedir.

100

ekil 4.48. %20 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram. izelge 4.10. Slfonamitlerin verileri Bileik ad tr1 Slfadiazin 9,307 Slfotiazol 10,405 Slfomerazin 12,640 Slfometazin 16,524 Slfomonometoksin 26,634 Slfodoksin 33,289 Slfometaksazol 38,092 KBr 3,390 %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin kromatografik
tr2 9,307 10,405 12,640 16,524 26,634 33,289 38,092 3,384 trort 9,307 10,405 12,640 16,524 26,634 33,289 38,092 3,387 k 1,723 2,044 2,698 3,834 6,791 8,738 10,143

1,186 1,320 1,421 1,771 1,287 1,161

log k 0,236 0,310 0,431 0,584 0,832 0,941 1,006

izelge 4.10dan grld gibi %16 organik modifiyer bulunduran koulda en kk kapasite faktr 1,7 ve en byk kapasite faktr 10,1dir. Bu deriimde allan slfonamitlere ait deerleri incelendiinde, ilk ele olan iki bileik iin > 1,15 olduu ve bu iki bileiin ayrlaca anlalmaktadr. Bu durum iki bileiin ayrldn gsteren ekil 4.49daki kromatogramda da grlmektedir.

101

30

Detector A-270 nm Karsm-3-%16pH4,51 Karsm-3-%16pH4,51

Area Retention Time

25

20

mU A

15

10

10

15

20

25

30

35

40

45

50
Minutes

55

ekil 4.49. %16 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait kromatogram. allan bileiklerin % ACN deriimine kar deerleri grafie geirilirse, %16 organik modifiyer bulunduran mobil fazn ayrma iin daha uygun olaca grlmektedir (ekil 4.50).

1,8 1,6 1,4 1,2 1 14%

16%

18%

20%

22%

24%

26%

28%

% ACN

ekil 4.50. %16, %20 ve %25 (v/v) ACN-H2O ortamnda allan slfonamitlere ait deerleri. Simgeler: slfodiazin / slfotiazol; slfomerazin / slfotiazol; slfometazin / slfomerazin; slfomonometoksin / slfometazin; slfodoksin / slfomonometoksin; slfometaksazol / slfodoksin.

102

5. SONU 5.1. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin Potansiyometrik Yntemle Tayini

Bu

almada,

slfodiazin, slfodoksin

slfotiazol, ve

slfomerazin,

slfometazin, sabitleri,

slfomonometoksin,

slfometaksazoln

iyonlama

potansiyometrik yntemle tayin edilmitir. Ortam olarak %50 (v/v) su-asetonitril ikili karm kullanlmtr. Bileiklerin su-asetonitril ikili karmnda znrlklerinin uygun geldii kouldaki zeltileri hazrlanm ve ayarl titrisol zeltisinden hazrlanan ve karbonat hatas giderildikten sonra tekrar ayarlanan KOH ile titre edilmitir. Titrasyon verileri, pH- grafiklerinde deerlendirilmitir. pKa deerlerinin hesaplanmasnda Gran dorusal grafikleri, 1. ve 2. edeerlik ncesi blgeler iin hazrlanm ve bu dorusal fonsiyonlarn eimlerinden iyonlama sabitleri hesaplanmtr. PKPOT program, pKa hesaplamalarnda kullanlan bilgisayar programdr. Bu programda tahmini pKa deerleri olarak literatrn su ortam iin verdii deerler ve pH- grafiklerinin yar ntralizasyonlarndaki pKa deerleri kullanlmtr. Her bir bileik iin 3 titrasyon yaplm olup deerler izelgelerde verilmitir. izelge 5.1. Slfadiazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit.n o 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,55 2,74 2,60 2,63 (0,10) pK2 7,70 7,18 7,52 7,47 (0,26) pK1 2,39 2,60 2,46 2,48 (0,11) Gran pK2 7,20 6,85 7,09 7,05 (0,18) PKPOT pK1 2,66 2,65 2,42 2,58 (0,14) pK2 7,60 7,69 7,75 7,68 (0,08)

izelge 5.2. Slfatiazoln potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit. no 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,90 2,90 2,92 2,91 (0,01) pK2 8,00 8,02 8,10 8,04 (0,05) pK1 2,77 2,77 2,80 2,78 (0,02) Gran pK2 7,54 7,41 7,50 7,48 (0,07) PKPOT pK1 2,70 2,71 2,81 2,74 (006) pK2 8,28 8,18 8,14 8,20 (0,07)

103

izelge 5.3. Slfamerazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit. no 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,81 2,80 2,80 2,80 (0,01) pK2 7,49 7,60 7,56 7,55 (0,06) pK1 2,62 2,74 2,74 2,70 (0,07) Gran pK2 7,42 7,34 7,34 7,37 (0,05) PKPOT pK1 2,74 2,75 2,81 2,77 (0,04) pK2 7,57 7,50 7,44 7,50 (0,07)

izelge 5.4. Slfametazinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit. no 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,77 2,79 2,60 2,72 (0,10) pK2 8,07 8,10 8,05 8,07 (0,03) pK1 2,60 2,66 2,41 2,56 (0,13) Gran pK2 7,47 7,52 7,77 7,59 (0,16) PKPOT pK1 2,74 2,75 2,73 2,74 (0,01) pK2 8,17 8,18 8,08 8,14 (0,06)

izelge 5.5. Slfamonometoksinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit.no Gran PKPOT pH- pK1 pK2 pK1 pK2 pK1 pK2 1 2,70 6,88 2,55 6,47 2,82 7,04 2 2,88 7,04 2,74 6,85 2,96 7,08 3 2,66 6,72 2,64 6,40 2,83 7,03 Ort 2,75 6,88 2,64 6,57 2,87 7,05 (sd) (0,12) (0,16) (0,10) (0,24) (0,08) (0,03)

izelge 5.6. Slfadoksinin potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit. no 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,77 2,88 2,80 2,82 (0,06) pK2 7,34 7,19 7,20 7,24 (0,08) pK1 2,60 2,74 2,77 2,70 (0,09) Gran pK2 6,82 6,80 6,91 6,84 (0,06) PKPOT pK1 2,79 2,94 2,84 2,86 (0,08) pK2 7,44 7,45 7,46 7,45 (0,01)

104

izelge 5.7. Slfametaksazoln potansiyometrik yntemle belirlenen pKa deerleri Tit. no 1 2 3 Ort (sd) pH- pK1 2,72 2,60 2,66 2,66 (0,06) pK2 6,69 6,87 6,78 6,78 (0,09) pK1 2,50 2,56 2,53 2,53 (0,03) Gran pK2 6,52 6,70 6,61 6,61 (0,09) PKPOT pK1 2,50 2,60 2,48 2,53 (0,06) pK2 6,80 6,75 6,72 6,76 (0,04)

5.2. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin HPLC-DAD Yntemiyle Tayini

STAR bilgisayar program, spektral verilerden yararlanarak pKa deerlerinin hesaplanmasnda kullanlmtr. pKa1 ve pKa2 deerlerinin hesaplanabildii grlmtr. Bu program kullanlarak hesaplanan iyonlama sabitleri, izelge 5.8 de verilmitir. izelge 5.8. Slfonamitlerin HPLC-DAD yntemiyle belirlenen pKa1 ve pKa2 deerleri %50 %40 %30 Bileik pKa1 pKa2 pKa1 pKa2 pKa1 pKa2
Slfodiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol 2,49(0,04) 2,81(0,04) 2,84(0,03) 2,80(0,03) 7,45(0,09) 7,99(0,12) 8,24(0,09) 8,61(0,09) 2,03(0,21) 2,18(0,05) 2,36(0,07) 2,26(0,13) 7,15(0,05) 7,78(0,06) 7,90(0,05) 8,32(0,10) 1,86(0,05) 1,57(0,11) 1,80(0,06) 1,75(0,08) 7,05(0,05) 7,62(0,06) 7,48(0,06) 8,07(0,10)

2,89(0,03) 6,87(0,07) 2,14(0,06) 6,54(0,06) 1,94(0,08) 6,42(0,10) 2,79(0,04) 6,32(0,08) 2,11(0,05) 6,13(0,14) 2,06(0,10) 6,54(0,09) 2,84(0,03) 7,07(0,04) 2,41(0,10) 6,65(0,06) 2,02(0,08) 6,35(0,06)

5.3. Slfonamitlerin yonlama Sabitlerinin Sv Kromatografik Yntemle Tayini

Sv

kromatografik

yntemle

pKa

deerlerinin

hesaplanmasnda

alkonma

zamanlarnn pH ile deiiminden yararlanlmtr. Deiim % 30 ve % 40 iin yeterlidir. Hesaplanan deerler, izelge 5.9 da verilmitir.

105

izelge 5.9. Slfonamitlerin HPLC yntemiyle belirlenen pKa deerleri

Bileik %50 pKa2 8,04 (0,02) 8,02 (0,02) 8,18 (0,08) 8,48 (0,05) 7,42 (0,05) 7,61 (0,08) 7,40 (0,04) pKa1 %40 %30 pKa1 2,05 (0,18) pKa2 7,36 (0,01) 7,63 (0,01) 7,80 (0,06) 8,11 (0,04) 6,91 (0,01) 6,94 (0,02) 6,65 (0,03) pKa1 2,03 (0,13) 1,84 (0,38) 1,82 (0,25) 2,05 (0,08) 2,07 (0,05) 2,06 (0,11) 1,52 (0,19) pKa2 7,86 (0,17) 7,84 (0,15) 8,08 (0,01) 8,27 (0,10) 7,22 (0,16) 7,32 (0,09) 6,91 (0,10)

Slfodiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol

2,03 (0,13) 1,96 (0,16) -

5.4. Slfonamitlerin Sv Kromatografik Yntemle Ayrlmas

Bu almada, pKa deerleri tayin edilen yedi adet slfonamitin (slfodiazin, slfotiazol, slfomerazin, sv slfometazin, slfomonometoksin, ayrm slfodoksin ve slfometaksazol) kromatografik yntemle optimize edilmitir.

Bileiklerin pik simetrisi ve alkonma davranlar incelendiinde YMC ODS kolon tercih edilmitir. Bilindii gibi bir sv kromatografik ayrmada kapasite faktrnn mobil faz organik modifiyerinin hacimce yzdesi ile deimesi incelenir. Bu tr bir yaklamda k = bo + b1V1 + b2V2 + b11V12 + b22V22 + b12V1V2 (5.1)

dir (Hu ve Massart 1989; Augiar vd., 1997). Bu bantda V1 organik modifiyerin yzdesi, V2 ise mobil fazn pH sdr. Mobil faz pH s sabit tutularak sadece organik modifiyer yzdesi incelenmek istendiinde bu bant aadaki ekli alr. k = bo + b1V1 + + b11V12 (5.2)

106

Bu bant, kapasite faktrnn organik modifiyerin yzdesi ile deitiini gsterir. Yaplan bu almada kapasite faktrnn organik modifiyerin yzdesi ile lineer olmayan deiimi, ekil 5.1de ve kapasite faktrnn organik modifiyerin yzdesine ball ile ilgili 2. derece fonksiyonlar, izelge 5.9da grlmektedir.

12 10 8 k 6 4 2 0 14%

16%

18%

20% %ACN

22%

24%

26%

ekil 5.1. Slfonamitlerin k - %ACN arasndaki iliki. Simgeler: slfodiazin; slfotiazol; slfomerazin; slfometazin; slfomonometoksin; sldodoksin; + slfometaksazol. izelge 5.9. Kapasite faktrnn organik modifiyerin yzdesi ile deiim denklemi
Bileik Slfodiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol Denklem y = 51,722x2 - 30,995x + 5,358 y = 97,667x2 - 53,810x + 8,153 y = 102,110x2 - 58,610x + 9,462 y = 176,670x2 - 98,200x + 15,023 y = 385,440x2 - 209,210x + 30,397 y = 455,110x2 - 250,640x + 37,199 y = 482,440x2 - 271,380x + 41,213 R 1 1 1 1 1 1 1

Bir kromatografik ayrmada bu 2.derece bantlardan yararlanmak yerine organik modifiyer yzdesinin dar bir aralkta deitii koullarda mobil faz polarite
N parametresi E T ve kapasite faktr arasndaki dorusal ilikiden yararlanlr.

N log k = a + b E T

(5.3)

107

N Bu almada bileiklerin kapasite faktrlerinin logaritmas (log k) ile E T polarite

parametresi arasndaki iliki incelenmitir (ekil 5.2). Bu bantnn allan bileiklere uygulanmasnda elde edilen regresyon eitlikleri, izelge 5.10 da verilmitir.
1,2 1 0,8 0,6 log k 0,4 0,2 0 -0,2 0,87 0,88
%25 ACN

0,89 ET
N

0,90
%20 ACN

0,91

0,92
%16 ACN

N ekil 5. 2. allan slfonamitlere ait log k - E T grafii

izelge 5.10. allan slfonamitlerde polarite parametresinin log k zerine etkisi

Bileikler
N log k = a + b E T

Slfodiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol

Y= 8,2724x-7,3618 Y= 10,809x-9,6174 Y= 9,4607x-8,2585 Y= 10,759x-9,2983 Y= 13,14x-11,263 Y= 12,506x-10,543 Y= 12,239x-10,233

0,994 0,992 0,994 0,993 0,994 0,995 0,996

izelgeden grld gibi her bir bileik iin regresyon katsays, dorusal ilikiyi dorulamaktadr. allan bileiklerden mobil faz polaritesinden en ok etkilenen bileik slfomonometoksindir.

108

Seiciliin kromatografik ayrmada etkisi, ( -1)/ nn ile deiimini gsteren grafikler ile deerlendirilir. Bu grafiklerde nn 1 olmas halinde ayrmann olmad; nn 2 den byk olmas durumunda ayrmann ok kolaylat grlr (ekil 5.3). Ayrma iin yeterli grlen deeri, 1,15 dir. almada %16 asetonitril deriiminde yeterli ayrma kriterinin saland grlmektedir.

ekil 5.3. ( -1)/ nn ile deiimi Alkonmann ayrmada etkisi, k/(1+k) nn k ile deiimini gsteren grafikler ile deerlendirilir (ekil 5.4). Bu grafiklerde k nn 5 den daha byk olmasndan sonra artk dorusal olmayan bir deiimin gzlendii ve bu orann ok fazla deimedii bir dier deyimle kapasite faktrn arttrmann ayrma gcne olumlu katk yapmad grlr. almada %16 asetonitril deriiminde en kk k deerinin 1,74; en byk k deerinin 10,28 olduu grlmektedir. Asetonitril deriimini daha azaltmak sadece ayrma sresini uzatacaktr.

ekil 5.4. k/(1+k)nn k ile deiimi

109

Kromatografik bir almada yeterli ayrmaya ulalp ulalmadnn tayini iin temel parametre, birbirini izleyen iki pik arasndaki ayrma gcnn, RS, hesaplanmasdr. Ayrma gcnn hesaplanmasnda etkinlik, seicilik ve alkonma olmak zere temel faktr vardr. [(-1)/ ] Seicilik

RS =

(1/4) N Etkinlik

[k/(1+k)] Alkonma

(5.4)

Seicilik, alkonma ve her ikisinin bir arada etkisini inceleyen veriler izelge 5.11de verilmitir. izelge 5.11. parametreleri
Bileik % Deriim

Slfonamitlerin

allan
[(-1)/ ]

ortamlarda
k

seicilik

ve

alkonma

[k/(1+k)]

[(-1)/ ] x [k/(1+k)]

Slfodiazin / Slfotiazol

%25 %20 %16 Slfomerazin / %25 Slfotiazol %20 %16 Slfometazin / %25 Slfomerazin %20 %16 Slfomono%25 metoksin / %20 Slfometazin %16 Slfodoksin / %25 Slfomono%20 metoksin %16 Slfometaksazol %25 / Slfodoksin %20 %16

1,047 1,057 1,186 1,415 1,405 1,320 1,272 1,343 1,421 1,442 1,621 1,771 1,361 1,326 1,287 1,184 1,184 1,161

0,045 0,054 0,157 0,293 0,288 0,242 0,214 0,255 0,296 0,307 0,383 0,435 0,265 0,246 0,223 0,155 0,155 0,139

0,842 1,298 2,044 1,191 1,824 2,698 1,515 2,450 3,834 2,185 3,973 6,791 2,974 5,266 8,738 3,521 6,235 10,143

0,457 0,565 0,671 0,544 0,646 0,730 0,602 0,710 0,793 0,686 0,799 0,872 0,748 0,840 0,897 0,779 0,862 0,910

0,021 0,030 0,105 0,159 0,186 0,177 0,129 0,181 0,235 0,210 0,306 0,379 0,199 0,207 0,200 0,121 0,134 0,126

allan slfonamitlerin etkinlik, seicilik, alkonma ve ayrma gc verileri %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin izelge 5.12de verilmektedir.

110

izelge 5.12. Slfonamitlerin %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin etkinlik, seicilik, alkonma ve ayrma gc verileri Bileik ifti Slfodiazin / Slfotiazol Slfotiazol / Slfomerazin Slfomerazin / Slfometazin Slfometazin / Slfomonometoksin Slfomonometoksin / Slfodoksin Slfodoksin / Sulfometaksazol Etkinlik 36,691 38,025 39,074 39,812 39,842 39,551 Seicilik 0,157 0,242 0,296 0,435 0,223 0,139 Alkonma 0,671 0,730 0,793 0,872 0,897 0,910 Rs 3,894 6,718 9,172 15,102 7,970 5,003

Btn verilerin nda kromatogramlardan da yararlanarak unlar syleyebiliriz: allan bu 7 bileik iin optimum ayrma koulu, pH 4,5 da %16 (v/v) ACN ieren mobil fazdr. Elsyon sras, slfadiazin, slfotiazol, slfomerazin, slfometazin, slfomonometoksin, slfodoksin ve slfometaksazol eklindedir. Yan zincirdeki R gruplar, alkonma verilerinden grlecei gibi durgun fazla hidrofobik etkileiminde nemli rol almaktadr. Yan zincirinde metil ve metoksi bulunan gruplarda alkonma artmaktadr. %16 (v/v) ACN-H2O koulunun ayrma iin yeterli olduu, pik ekillerinin ve karmda bulunan bileiklerin deriimlerinin kantitatif alma iin uygun olduu anlalmaktadr. Ayrma, 0,8 mL/dakika ak hznda yaklak 40 dakikada tamamlanmaktadr. Ak hzn arttrarak ayrmann daha ksa srede tamamlanmas amalanmtr ve ak hz, kolon basnc dikkate alnarak 1,2 mL/dakika olarak ayarlanmtr. Bu kouldaki veriler, izelge 5.13de ve bu ak hzna ait kromatogram, ekil 5.5de verilmitir. izelge 5.13. Slfonamitlerin %16 (v/v) ACN-H2O ortam iin 1,2 mL/dakika hzda kromatografik verileri
Bileik ad Slfadiazin Slfotiazol Slfomerazin Slfometazin Slfomonometoksin Slfodoksin Slfometaksazol KBr tr1 6,159 6,927 8,390 11,008 17,799 22,253 25,350 2,250 tr2 6,151 6,919 8,387 11,013 17,796 22,269 25,339 2,242 trort 6,155 6,923 8,389 11,011 17,798 22,261 25,345 2,246 K 1,740 2,082 2,735 3,902 6,924 8,911 10,284

1,196 1,313 1,427 1,774 1,287 1,154

log k 0,241 0,319 0,437 0,591 0,840 0,950 1,012

111

Kromatogram incelendiinde %16 (v/v) ACN-H2O mobil faz ile almada ak hznn 1,2 mL/dakika olmas koulunda tm kromatografik verilerin 0,8 mL/dakika ak hz ile elde edilen veriler ile uyumlu olduu grlmektedir. Kromatogramdan ve izelgeden grld gibi bu kouldaki ayrma yaklak 25 dakikada tamamlanmaktadr. En son ele olan bileiin kapasite faktrnn ilk ele olan bileiin kapasite faktrne oran 6 civarndadr ve izokratik ayrma yeterlidir.

ekil 5.5. %16 (v/v) ACN-H2O ortamnda 1,2 mL/dakika ak hznda allan slfonamitlere ait kromatogram Bu tez almas ile 7 adet slfonamitin iyonlama sabitleri, 3 farkl yntemle tayin edilmitir. Teorik yaklamla kromatografik ayrmlar optimize edilmitir. alma ile iyonlama sabitleri konusunda yeterli veri olmayan slfonamitlerle ilgili bolua katk saladmz dnmekteyiz. Ayrca nerilen ayrma modelinin sv kromatografik ayrmada etkenleri inceleyen tek bir yayn olduunu grdmz bu bileik grubu iin dier almaclara katk salayaca inancndayz.

112

6. KAYNAKLAR

Akay, M., A., Canel, E., Kl, E., Kseolu, F., 2002. Determination of the protonation constants of some Chemistry, 26, 37-44. Allen, R., I., Box, K., J., Comer, J., E., A., Peake, C., Tam, K., Y., 1998. substituted salicylideneanilines by the spectrophotometric method in ethanol-water mixtures. Turkish Journal of

Multiwavelenght spectrophotometric determination of acid dissociation constants of ionizable drugs. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 17, 699 712. Ando, H., Y., Heimbach, T., 1997. pKa determination by using a HPLC equipped with DAD as a flow injection apparatus. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 16, 31 37. Anonim, 1991. Commission of the European Communities, Establishment by the European Community of Maximum Residue Limits (MRLs) for Residues of Veterinary Medical Products in European Community VI, ESC-EEC-EAEC, Brussels, October. Anonim, 1993. Codex Alimentarius Commision, Joint FAO/WHO Food Standarts Program, Residues of veterinary drugs in food, vol 3, 2nd edn, Codex Alimentarius Commision, Rome, Italy. Augiar de P. F., Bourguignon B., Massart D. L., 1997. Comparision of models and desings for optimisation of the pH and the solvent strength in HPLC. Analitica Chimica Acta, 356, 7-18. Avdeef, A., Box, K.J., Comer, J.E.A., Gilges, M., Hadley, M., Hibbert, C., Patterson, W., Tam, K.Y., 1999. pH Metric log P 11. pKa determination of water soluble drugs in organic solvent- water mixtures. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 20, 631 - 641.

113

Babacan, M., 1983. Klinikte Antimikrobikler, No:624, Erzurum.

Atatrk niversitesi Yaynlar,

Barbosa, J., Berges, R., Sanz-Nebot, V., I., Toro, 1999. Chromatographic behaviour of ionizable compounds in liquid chromatography. Part 2. Standardization of potentiometric sensors and effect of pH and ionic strength on the retention of analytes using acetonitrile-water mobile phases. Analytica Chimica Acta, 389, 43-52. Barbosa, J., Berges, R., Sanz-Nebot, V., 1998a. Retention Behaviour of Quinolone Derivatives in High-Performance Liquid Chromatography; Effects of pH and Evaluation of onization Constants. Journal of Chromatography A, 823, 411-422. Barbosa, J., Toro, I., Sanz-Nebot, V., 1998b. Secondary chemical equilibria in high performance liquid chromatography: Influence of ionic strenght and pH on retention of peptides. Journal of Chromatography A, 823, 497-509. Barbosa, J., Berges, R., Sanz-Nebot, V., 1996. Solvatochromic parameter values and pH in aqueous-organic mixures used in liquid chromatography. Prediction of Retention of a Series of Quinolones. Journal of Chromatography A, 719, 27-36. Barbosa, J., Barron, D., Beltran, J., L., Sanz-Nebot, V., 1995. PKPOT, a program for potentiometric study of ionic equilibria in aqueous and non-aqueous media. Analitica Chimica Acta, 317, 75-81. Barbosa, J., Sanz-Nebot, V., 1995. Assignment of Reference pH-Values to Primary Standard Buffer Solutions for Standardization of Potantiometric Sensors in Acetonitrile-Water Mixtures. Fresenius Journal of Analytical Chemistry, 353, 148-155. Barwick, V., J., 1997. Strategies for solvent selection a literature review. Trends in Analytical Chemistry, 16-6, 293-308.

114

Bell, P.H., Bone, J., F., Romblin, R.O., 1944. The relationship of structure to activity of sulfanilamide type compounds. Journal of American Chemical Society, 66(5), 847. Beltran, J., L., Sanli, N., Fonrodona, G., Barron, D., Ozkan, G., Barbosa, J., 2003. Spectrophotometric, potentiometric and chromatographic pKa values of polyphenolic acids in water and acetonitrile-water media. Analitica Chimica Acta, 484, 253-264. Beltran, J.L., Codony, R., Prat, M.D., 1993. Evaluation of stability constants from multi-wavelenght absorbance data: program STAR. Analitica Chimica Acta, 276, 441-454. Bosch, E., Bou, P., Roses,M., 1994. Linear description of solute retention in reversed phase liquid chromatography by a new mobile phase polarity parameter. Analitica Chimica Acta, 299, 219-229. Bosch, E., Espinosa, S., Roses, M., 1998. Retention of ionizable compounds on high performance liquid chromatography. III Variation of pK values of acids and pH values of buffers in acetonitrile-water mobile phases. Journal of Chromatography A, 824, 137-146. Botsoglou, N., A., Fletouris, D., J., Simeonidou, E., J., Psomas, I., E., 1997. Retention behavior of multiple sulfonamides in various liquid chromatographic systems. Chromatographia, 46, No. 9/10. Botsoglou, N., A., 2000. Drug residues in foods: Pharmacology, food safety and analysis. 85s, New York. Caballero, R.D., Torres-Lapasio, J.R., Baeza-Baeza, J.J., and Garcia-Alvarez-Coque. M.C. 2001. Micellar chromatographic procedure with direct injection for the determination of sulfonamides in milk and honey samples. Journal of Liquid

115

Chromatography & Related Technologies, 24(1), 117-131. Caballero, R.D., Carda-Broch, S., Garcia-Alvarez-Coque, M.C. 2001. Hydro-organic and micellar-organic reversed-phase liquid chromatographic procedures for the evaluation of sulfonamides in pharmaceuticals. Analytical Letters, 34(7), 11891203. Carda-Broch, S., Berthord A., 2004. Countercurrent chromatography for the measurement of the hydrophobicity of sulphonamide amphoteric compounds. Chromatographia, 59, 79-87. Chienthavorn, O., Smith, R., M., 1999. Buffered superheated water as an eluent for reversed-phase high performance liquid chromatography. Chromatographia, 50, No. 7/8. Cross, F., R., Cao, J., 1998. Salt effects in capillary zone electrophoresis III. Systematic and selective factors in the high ionic strength separation of sulfonamides in sodium phosphate buffers. Journal of Chromatography A, 818, 217-229. Covington, A. K., Bates R. G., Durst, R. A., 1985. Definition of pH Scales, Standard Reference Values, Measurements of pH and related terminology. Pure and Applied Chemistry, 57, 531. De Augiar, P., F., B., Bourguignon, B., Massart, D., L., 1997. Comparison of models and desings for optimization of the pH and solvent strength in HPLC. Analitica Chimica Acta, 356, 7-17. Dou, H., 1994. Trkiyede satlan baz slfo grubu ilalarn fizikokimyasal parametrelerinin tayinleri zerinde almalar, 51s. Dolan, J. W., Gant, J, R., Synyder .R., 1979. Gradient elution in high performance liquig chromatography. II: Practical application to reversed- phase systems.

116

Journal of Chromatography, 165, 31-58. Domagk, G., J., 1935. Ein Beitrag zur Chemotherapie der bakteriellen infektionen. Dtsch. med. Wochenschr. 61, 250-253. Furusawa, N., 1999. High-performance liquid chromatographic determination / identification of oxytetracycline and sulphadimidine in meat and eggs. Chromatographia, 49, 5/6, 369-373. Furusawa, N., 2003. Rapid high-performance liquid chromatographic determining technique of sulfamonomethoxine, sulfadimethoxine, and sulfaquinoxaline in eggs without use of organic solvents. Analytica Chimica Acta, 481, 255-259. Geiser, L., Henchoz, Y., Galland, A., Corrupt, P., A., Veutley, J., L., 2005. Determination of pKa values by capillary zone electrophoresis with a dynamic coating procedure. Journal of Separation Science, 28, 2374-2380. Gran G., 1952. Determination of the equvalence points in potentiometric titrations. Part II, Analyst, 77, 661-671. Gran G., 1988. Equivalence volumes in potentiometric titrations. Analytica Chimica Acta, 206, 111-123. Gndz, T., 2002. nstrmental Analiz, 913s, Ankara. Hardcastle J., Jano I., 1998. Determination of dissociation constants of polyprotic acids from chromatographic data. Journal of Chromatography B, 71, 739-756. Hela W., Brandtner M., Widek R., Schuh R., 2003. Determination of sulfonamides in animal tissuesw using cation exchange reversed phase sorbent for sample cleanup and HPLC-DAD for detection. Food Chemistry, 83, 601-608.

117

Hilal, S., H., Karicckhoff, s., W., Carreira, L., A., 2004. Prediction of the solubility, activity coefficient, and liquid/liquid partition coefficient of organic compounds. QSAR & Conbinatorial Science, 23, 709-719. Horvath, C., Melander, W., Molnar, I., 1977. Liquid chromatography of ionogenic substances with nonpolar stationary phases. Analytical Chemistry, 49, 142-154. Horwitz, W. 1981. Review of analytical methods for sulfnamides. Analytical methods for sulfonamides in foods and feeds. I. Review of methodology. Journal of Association of Official Analytical Chemists, 64(1): 104-130. Hu, Y., Massart, D. L., 1989. Uniform shell desing for optimisation in reversed phase liquid chromatography. Journal of Chromatography, 485, 311-323. Janos Pavel, 2004. Determination of equilibrium constants from chromatographic and electrophoretic measurements. Journal of Chromatography A, 1073, 15-28. Johnson, B. P., Khaledi, M. G., Dorsey, Polarity Measurements and J. G., 1986. Solvatochromic Solvent in Reversed Phase Liquid

Retention

Chromatography. Analytical Chemistry, 58; 2354-2365. Kamlet M. J., Abboud J.-L. M., Abraham M. H., Taft R. W. 1983. Linear solvation energy relationships. 23. A comperehensive collection of the solvatochromic parameters, *, and , and some methods for simplifying the generalized solvatochromic equation. Journal of Organic Chemistry, 48-17, 2877-2887. Kishida K., 2007. Restricted access media liquid chromatography for determination of sulfamonomethoxine, sulfadimethoxine, and N4-acetyl metabolites in eggs. Food Chemistry, 101, 281-285.

118

Kishida K., Nishinari, K., Furusawa, N., 2005. Liquid chromatographic determination of sulfamonomethoxine, sulfadimethoxine, and N4-acetyl metabolites in Chicken plasma. Chromatographia, 61, 81-84. Kishida K., Furusawa N., 2001. Matrix solid phase dispersion extraction and high performance liquid chromatographic determination of residual sulfonamides in chicken. Journal of Chromatography A, 937, 49-55. Levie, R., 1997. Principles of quantitative chemical analysis, 737s, Singapore. Lin, C., E., Lin, W., C., Chen, Y., C., Wang, S., W., 1997a. Migration behavior and selectivity of sulfonamides in capillary electrophoresis. Journal of Chromatography A, 792, 37-74. Lin, C., E., Chang, C., C., Lin, W., C., 1997b. Migration behavior and separation of sulfonamides in capillary zone electrophoresis. II. Positively charged species at low pH. Journal of Chromatography A, 759, 203-209. Lin, C., E., Chang, C., C., Lin, W., C., 1997c. Migration behavior and separation of sulfonamides in capillary zone electrophoresis. III. Citrate buffer as a background electrolyte. Journal of Chromatography A, 768, 105-112. Cates, L.A., Sulfa Drugs in Handbook of Chemotherapeutic Agents, Vol. 1, M. Verderame ed., CRC Press, Boca Raton, 1986, 1. Martel, A., C., Zeggane, S., 2003. HPLC Determination of sulfatiazole in French Honeys. Journal of Liquid Chromatography & Related Technologies, 26-6, 953961. Maudens, K., E., Zhang, G., F., Lambert, W., E., 2004. Quantitatif analysis of twelve sulfonamides in honey after acidic hydrolysis by high-performance liquid chromatography with post column derivatization and fluorescence detection.

119

Journal of Chromatography A , 1047, 85-92. McCally, D., 2000. Effect of temperature and flow-rate on analysis of basic compounds in high-performance liquid chromatography using a reversed-phase column. Journal of Chromatography A, 902, 311-322. Mengelers, M. J. B., Hougee, P. E., Janssen, L. H. M. Van Miert, A. S. J. P. A. M., 1997. Structure - activity relationships between antibacterial activities and physicochemical properties of sulfonamides. Journal of Veterinary Pharmacology and Therapeutics, 20, 276-283. Mitchell, R. C., Salter, C., J., Tam, K., Y.1999. Multiwavelenght spectrophotometric determination of acid dissociation constants. Part III, resolution of multi-protic ionization systems. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis. 20, 289 295. Msagati, T., A., M., Nindi, M., M., 2004. Multiresidue determination of sulfonamides in variety of biological matrices supported liquid membrane with high pressure liquid chromatography-electrospray mass spectrometry detection. Talanta. 64. 87-100. zalp, E.A.D., 2002. Farmakoloji, Nobel Tp Kitabevleri, stanbul. Pang, G., F., Cao, Y., Z., Fan, C., L., Zhang, J., J., Li,. X., M., Li, Z., Y., Jia, G., Q., 2003. Liquid chromatography fluorescence detection for simultaneous analysis of sulfonamide residuesin honey. Analytical and Bioanalytical Chemistry. 376, 534-541. Pavel Janos., 2004. Determination of equlibrim constants from chromatographic and electrophoretic measurements. Journal of Chromatography A, 1037, 15-28.

120

Pawelczyk, E. and Zajac, M. 1976. Acid hydrolysis of sulfatiazole. Acta Polonian Pharmacy, 33(4): 479-484. Pecorelli, I., Bibi, R., Fioroni, L., Galarini, R., 2004. Validation of a confirmatory method for determination of sulfonamides in muscle according to the European Union regulation 2002/657/EC. Journal of Chromatography A, 1032, 23-29. Polster J., Lachmann H., 1989. Spectrometric titrations: Analysis of chemical equilibria. VCH, Weinheim, pp 433, Germany. Poole, S. K., Patel, S., Dehring, K., Workman, H., Poole, C., F., 2004. Determination of acid dissociation constants by capillary electrophoresis. Journal of Chromatography A , 1037, 445-454. Poole, C. P., Poole, S. W., 1997. Chromatography Today. Fifth impression. Elsevier Science, B.V., Amsterdam. Qiang, Z., Adams, C., 2004. Potentiometric determination of acid dissociation constants (pKa) for human and veterinary antibiotics. Water Research, 38, 28742890. Reichardt C., 1994. Solvatochromic dyes as solvent polarity indicators. Chemical Reviews., 94, 2319-2358. Reginald F., Cao, J., 1998. Salt effects in capillary zone electrophoresis III. Systematic and selective factors in the high ionic strength separation of sulphonamides in sodium phosphate buffers. Journal of Chromatography A , 818, 217-229. Rondinini, S., Mussini, P. R., Mussini, T., 1987. Reference Value Standard and Primary Standard for pH Measurements in Organic Solvents and Water +

121

Organic Solvent Mixtures of Moderate to High Permittivities. Pure & Applied Chemistry, 59 (11), 1549-1560. Rondinini, S., Nese, A., 1987. Standard pH Values for Potasium Hydrogenphthalate Reference Buffer Solutions in Acetonitrile-Water Mixtures up to 70 wt % at Various Temperatures. Electrochimica Acta, 2(10), 1499-1505. Roses, M. and Bosch, E., 1993. Linear solvation energy relationships in reversed phase liquid chromatography. Prediction of retention from a single solvent and a single solute parameter. Analitica Chimica Acta, 274, 147-162. Roses, M., Canals, I., Allemann, H., Katrin, S., Bosch, E. 1996. Retention of ionizable compounds on HPLC. 2. Effect of pH, ionic strength and mobile phase composition on retention of weak acids. Analytical Chemistry, 68, 4094-4100. Ruiz R., Roses, M., Rafols C., Bosch, E. 2005. Critical validation of a new simpler approach to estimate aqueous pKa of drugs sparingly soluble in water. Analitica Chimica Acta, 550, 210-221. Ruiz Angel. M.J., Carda- Broch, S., Garcia-Alvarez-Coque. M.C., Berthod, A. 2005. Effect of ionization and the nature of the mobile phase in quantitative structureretention relationship studies. Journal of Chromatography A, 1063, 25-34. Schoenmakers, P. J., Billiet, H. A. H., De Galan, L. 1979. Influence of organic modifiers on retention behaviour in reversed- phase liquid chromatography and its consequences for gradient elution. Journal of Chromatography, 185, 179-195. Schoenmakers, P. J., Van Molle, S., Hayes, C. M. G., Uunk, L. G. M., 1991. Effects of pH in Reversed Phase Liquid Chromatography. Analitica Chimica Acta, 250, 1-19.

122

Soriano-Correra, C., Esquivel, R. O., Sagar, R., P. 2003. Pysicochemical and structural properties of bacteriostatic sulfonamides: Theoretical study. International Journal of Quantum Chemistry, 94(3): 165-172. Stoev, G., Michailova A., 2000. Quantitative determination of sulfonamide residues in foods of animal origin by high-performance liquid chromatography with fluorescence detection. Journal of Chromatography A, 871, 37-42. Takacs-Novak, K., Box, K., J., Avdeef, A. 1997. Potentiometric pKa determination of water-insoluble compounds: validation study in methanol/water mixtures. International Journal of Pharmaceutics, 151, 235-248. Torres-Lapasio, J., R., Roses, M., Bosch, E., Garcia-Alvarez-Coque, M., C., 2000. Interpretive optimization strategy applied to isocratic separation of phenols by reversed-phase liquid chromatography with acetonitrile-water and methanolwater mobile phases. Journal of Chromatography A, 886, 31-46. Zayas-Blanco, de F., Garcia-Falcon, M., S., Gandara-Simal, J. 2004. Determination of sulfamethazine in milk by solid phase extraction and liquid chromatographic separation with ultraviolet detection. Food Control, 15, 375-378. Zotou, A., Vasiliadou, C., 2006. Selective determination of sulfonamide residues in honey by SPE-RP-LC with UV detection. Chromatographia, 64, 5/6, 307-311.

123

ZGEM

Ad Soyad : Nurullah anl Doum Yeri : Bingl Doum Yl : 30.04.1977 Medeni Hali : Evli Yabanc Dili : ngilizce Eitim Durumu (Kurum ve Yl) Lise Lisans : Isparta Anadolu Lisesi 1995 : Sleyman Demirel niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Kimya Blm-1999

Yksek Lisans : Sleyman Demirel niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Kimya Anabilim Dal-2002 alt Kurum/Kurumlar ve Yl: Sleyman Demirel niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Aratrma Grevlisi 20002001 Sleyman Demirel niversitesi, Fen edebiyat Fakltesi, retim Grevlisi, 2001-... Yaynlar (SCI ve dier makaleler) 1. N. Sanli, G. Fonrodona, D. Barrn, G. zkan and J. Barbosa, Prediction of chromatographic retention, pKa values and optimization of the separation of polyphenolic acids in strawberries Journal of Chromatography A, Volume 975, Issue 2, 1 November 2002, Pages 299-309 2. J. L. Beltran., N. Sanli, G. Fonrodona, D. Barrn, G. zkan, J. Barbosa Spectrophotometric, potentiometric and chromatographic pKa values of polyphenolic substances in water and acetonitrile-water media. Analytica Chimica Acta, Volume 484, Issue 2, 19 May 2003, Pages 253-264.

124

3. Denizli A., anl N., Garipcan B., Patr S., Alsancak G. Methacryloylamidoglutamic acid incorporated porous poly(methylmethacrylate) beads for heavy metal removal. Industrial and Engineering Chemistry Research, September 15, 2004, Volume 49 (Issue 19) 6101. 4. Nurullah anl, Gemma Fonrodona, Jose Barbosa, Guleren Ozkan, J.Luis Beltran. Modelling retention in liquid chromatography of polyphenolic acidsPrediction of solvent composition and pH of the mobile phase. Analytica Chimica Acta, 537, 2005, 53-61. 5. Akta, A.H., anl, N, Pekcan. G., 2006. Spectrometric Determination of pKa Values for Some Phenolic Compounds in Acetonitrile-Water Mixtures. Acta Chim. Slov. 2006, 53, 214-218. 6. F.Z. Erdemgil, S. anl, N. anl, G. zkan, J. Barbosa, J.L. Beltran. Determination of pKa values of some hydroxylated benzoic acids in methanol-water binary mixtures by LC methodology and potentiometry. Talanta-2007, 72 489496.

125