REPUBLIKA E SHQIPRIS AVOKATI I POPULLIT

_____________________________________________________________________________________
Adresa: Bulv: Zhan DArk. Nr. 2 1001, Tirana ALBANIA Tel: + 355 4 2380 300 + 355 4 2380 333 Faks: + 355 4 2379 826 E-mail: ap@avokatipopullit.gov.al Web-site: www.avokatipopullit.gov.al

Nr._____Prot.

Tiran, m___/___/2012

Lnda:

Rekomandim legjislativ pr ndryshimin e ligjit 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar)

Drejtuar: Z.Sokol Olldashi Ministr i Punve Publike dhe Transportit TIRAN Per dijeni: SH.T.Z.Sali BERISHA Kryeministr i Republiks s Shqipris

TIRAN

I nderuar z. Ministr, Avokati i Popullit, si nj institucion kushtetues, nj ndr prioritetet e puns s tij, ka dhe respektimin e t drejtave t komunitetit Rom. Prmbushja e detyrimeve, q rrjedhin nga Strategjia Kombtare pr prmirsimin e kushteve t jetess s minoritetit Rom, me qllim q ky komunitet t jetoj me standartet e pjess tjetr t popullsis n vendin ton, krkon koordinim ndrinstitucional, me rndsi thelbsore pr mbrojtjen m efektive t t drejtave t komunitetit Rom.

Neni 15 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris, i cilson t drejtat dhe lirit themelore t njeriut si t pandashme, t patjetrsueshme e t padhunueshme dhe q qndrojn n themel t t gjith rendit juridik, duke sanksionuar kshtu barazin pa asnj lloj diskriminimi t t gjith personave q jetojn n territorin e Republiks s Shqipris: shqiptar, pjestar t pakicave kombtare, t huaj apo persona pa shtetsi. Nje karakteristik e komunitetit rom sht jeta jostabile e tyre n vendbanime t qndrueshme. Pasojat q sjell kjo lvizje e herpashershme krijon problem pr kt popullsi si dhe pr vet shtetin. Ndryshimi i ambjentit ku jetojn, lvizja nga nj shkoll n tjetrn, vshtirsit pr tu ripunsuar dhe integrimi me jetn n nj tjetr ambjent, ka pasoja nga m t ndryshmet 1 . N kt kontekst institucioni i Avokatit t Popullit po monitoron n vazhdimsi respektimin e t drejtave dhe lirive t romve n Shqipri, apo masat q duhet t ndrmerren nga institucionet shtetrore prgjegjse, pr garantimin e plot t tyre, n zbatim t strategjive sektoriale dhe ndrsektoriale. Pr periudhn Janar-Qershor 2012 pran Institucionit t Avokatit t Popullit kan paraqitur ankesat e tyre disa pjestare t komunitetit rom, t cilt kan ngritur, ndr t tjera shtjen e strehimit dhe prfitimit t tyre nga programet sociale t strehimit. T gjith ankuesit jan shprehur se jetojn n kushte shum t vshtira ekonomike, duke mos plotsuar asnj nga nevojat minimale t jetess s prditshme. Shumica e tyre jeton npr baraka, ndrsa disa t tjer nuk kan asnj streh. Pretendimi i ankuesve ka qndruar n faktin se, megjithse kan vite q jetojn n Tiran, nuk kan mundur t zgjidhin problemin e strehimit t tyre, pavarsisht krkesave t herspashershme dhe dorzimit t dokumentacionit pran Bashkis Tiran. Duke e konsideruar shtjen e tyre si mohim i t drejts pr strehim, q i bhet ksaj shtrese t shoqrise, ata iu drejtuan Avokatit t Popullit, i cili vendosi pranimin e ankesave dhe fillimin e hetimit t kesaj shtje, duke ndrmarr procesin e ndrmjetsimit me organet e qeverisjes vendore. Pavarsisht ktij procesi ndrmjetsimi gjat trajtimit t ktyre ankesave sht vn re se, mohimi i t drejts pr strehim dhe krijimi i aksesit pr kt komunitet q t prfitojn nga

Strategjia Kombtare Pr prmirsimin e kushteve te jetess s minoritetit Rom

programet sociale t strehimit, sht i lidhur edhe me kushtet e vendosura n legjislacionin n fuqi pr t prfituar nga kto programe. Lidhur me strehimin dhe problematikn me t ciln ndeshet komuniteti rom theksojm se ligji 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), prcakton rregullat dhe procedurat administrative pr mnyrat e sigurimit, t shprndarjes, t administrimit dhe t planifikimit t programeve sociale pr strehimin, me qllim krijimin e mundsive pr strehim te prshtatshm dhe t prballueshm, duke u mbshtetur n aftsit paguese t familjeve q kan nevoj pr strehim dhe pr ndihmn e shtetit. Ligji ka psuar disa ndryshime n vite, ndrkoh q ndryshimi i br gjat vitit 2012, ka sjell ndryshime thelbsore n prmbajtjen e tij. Sipas piks 1 t nenit 4 t ligjit prfitojn strehim individt, q kan mbushur moshn 18 vje dhe familjet e regjistruara n zyrat e gjendjes civile n njsit e qeverisjes vendore, t cilat, n momentin e aplikimit, plotsojn kushtet e mposhtme: a) nuk kan n pronsi nj banes; b) zotrojn siprfaqe banimi nn normat e strehimit, t prcaktuara pr at kategori sociale dhe ekonomike, ku bjn pjes kto familje, ose banojn n banesa jasht standardeve n fuqi; c) kan mbetur t pastreh, si rezultat i fatkeqsive natyrore. Ndrkoh, sipas piks 2 t ktij neni, prfshihen n njrn nga shkronjat "a", "b" dhe "c" t piks 1, vetm ato familje, q kan t ardhura t pamjaftueshme, sipas prcaktimeve t neneve 6 e 19 t ktij ligji. N nenin 5 t ligjit 9232/2004 (i ndryshuar), prcaktohen kriteret e przgjedhjes s familjeve duke parashikuar nj sre kushtesh, ndrmjet t cilave edhe kushtet sociale. N grmn c, ku trajtohen edhe kategorit q kan prparsi sipas ktij kushti, konstatojm se nuk jan prfshir familjet e komunitetit rom. Mendojm se prfshirja e tyre si kategori prioritare brenda ktij kushti, mund t rriste nivelin e pikve t tyre, duke dhn shpres pr prfitimin e strehimit. Ndrkoh pr kushtin gjendja ekonomike, ligji nuk ka parashikuar kategori prioritare. Sipas piks 2 t ktij neni, sistemi i pikzimit miratohet me vendim t kshillit t njsis s

qeverisjes vendore pr do program q zbatohet n nj njsi t qeverisjes vendore dhe bazohet n kriteret e prcaktuara n pikn 1 t ktij neni. Pra, sistemi i pikzimit i cili do t miratohet nga njsia e qeverisjes vendore gjithsesi do t bazohet n kriteret e prcaktuara n pikn 1 t tij. Kjo do t thot se nse nj familje plotson vetm kriterin e mospasjes s nj banese n pronsi, ndrkoh nuk merr pikzim pr shkak te mosqnies si kategori prioritare n kriteret e tjera, si kushti social, gjendja ekonomike (pasi n kt t fundit nuk mund t provojn t ardhurat) etj. Pr m tepr, sipas piks 4 t ktij neni, administrimi i krkesave pr prfitimin nga programet sociale t strehimit dhe caktimi i prparsive bhet nga strukturat prkatse t organeve t qeverisjes vendore dhe miratohen me vendim t kshillave t njsive t qeverisjes vendore, prve rasteve kur n ligje t veanta prcaktohet ndryshe. Nse prparsit apo prioritetet i ka parashikuar ligji, sht e paqart se far prparsish do t vendosen nga vet organet e qeverisjes vendore. Pra mendojm se n kt shtje ligji ka kundrshti ndrmjet vet dispozitave t tij. Gjithashtu, sipas nenit 6, pika 1 e ligjit 9232/2004 (i ndryshuar) pr nivelin e t ardhurave, theksohet se jo m pak se 80 pr qind e familjeve q trajtohen n banesa sociale me qera duhet t ken t ardhura, deri 100 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse, ndrkoh q pjesa tjetr mund t przgjidhet brenda intervalit 100 - 120 pr qind t nivelit t t ardhurave mesatare. Kjo kategori e fundit sipas ligjit paguan nj qera m t lart se kategorit e tjera, por jo m shum se 30 pr qind t t ardhurave mujore. Mbshtetur n sa m sipr, nj familje rome nse sht brenda njrs prej kategorive t prcaktuara n nenin 4, t ligjit 9232/2004 (i ndryshuar), nse do t duhet t prfitoj nj banes me qera, do t duhet t ket t ardhura deri 100 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse. Nga prcaktimi i siprprmendur i ligjit sht e vshtir t prcaktohet se far kuptohet me t ardhura .deri 100 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse., pra nse ktu do t prfshihen edhe familjet q kan 20% t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse? Pr m tepr dispozita nuk ka deleguar rregullimin me nj akt nnligjor t ksaj shtje, duke ln n kt mnyr nj formulim i cili mund t

passjell n qndrime subjektive dhe abuzive t njsive t qeverisjes vendore, gjat vlersimit t plotsimit t ktij kriteri. Ndrkoh pika 2 e nenit 4 sht e paqart, pasi nga formulimi i saj nnkuptohet q pr tu prfshir n njrin nga kushtet e parashikuar n pikn 1 t ktij neni, mjafton q t kesh t ardhura t pamjaftueshme sipas neneve 6 dhe 19 t ligjit. Pra, sipas ktij prcaktimi, secila prej familjeve q plotson kushtet e prgjithshme (sipas piks 1) mund t prfshihet n grupet q mund t prfitojn strehim? Gjithashtu sipas nenit 19 t ligjit, n t cilin trajtohet prcaktimi i nivelit t t ardhurave t familjeve q prfitojn banes me kosto t ult, parashikohet se przgjidhet pr t'u trajtuar me banes me kosto t ult, familja me t ardhurat maksimale mujore jo m t larta se 120 pr qind e t ardhurave mesatare, t prcaktuara pr prefekturn. Prsri edhe n kt dispozit sht e vshtir t prcaktohet se far kuptohet me t ardhura .deri 120 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse., pra nse ktu do t prfshihen edhe familjet q kan 20% t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse? Pr m tepr, edhe n kt rast dispozita nuk ka deleguar rregullimin me nj akt nnligjor t ksaj shtje, duke ln n kt mnyr nj formulim i cili mund t passjell n qndrime subjektive dhe abuzive t njsive t qeverisjes vendore, gjat vlersimit t plotsimit t ktij kriteri. Lidhur me banesat sociale, t cilat mund t merren me qera nga komunitetit rom, n nenin 24 t ligjit sht parashikuar se kur qiraja e baness sociale z m shum se 25 pr qind t t ardhurave neto t familjes, sipas shkronjs "a" t nenit 5 t ktij ligji, kjo e fundit prfiton subvencionim t qiras, dhe ndrkoh familjet komunitetit rom kan prparsi n subvencionimin e qiras ose prfitimin e bonusit t strehimit. Pavarsisht sa m sipr, vlersojm se parashikimet e ligjit nuk do t mund t garantojn n praktik strehimin e familjeve t komunitetit rom. Argumentet n t cilat mbshtetet ky vleresim jan: a.Familjet e komunitetit rom, pjesa problematike e tyre, e kan t vshtir t provojn nj nivel t ardhurash mujore (pasi aktualisht kryesisht punojn n t zez);

b.Edhe nse ato e kan t mundur t provojn t ardhurat e tyre (t ardhura nga pagat nse do t jen t punsuar, t ardhura nga ndihma ekonomike), niveli i tyre mund t mos jet n prqindjen e prcaktuar t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse; c.Familjet e komunitetit rom, nuk konsiderohen n asnj kriter (sipas nenit 5 t ligjit) si kategori prioritare. Pra n kt mnyr do t ishin konkurent n mnyr t pabarabart me kategorit e tjera t prioritizuara. N kto kushte, duke qn se sipas parashikimeve ligjore n fuqi, pjestart e komunitetit rom do ta ken praktikisht t pamundur t prfitojn nga kto programe t strehimit, sugjerojm q n ligjin 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), t parashikohen dispozita tranzitore t kufizuara n koh, t cilat t konsiderohen si masa t veanta t prkohshme pr kt komunitet, deri n momentin e prthithjes s tyre n sistem apo dhe t integrimit t tyre social. Nprmjet ktyre ndryshimeve sugjerojm q pr pjestart e ktij komunitetit rom, t ket nj parashikim ligjor q i trajton si kategori prioritare pr t gjitha kriteret e parashikuara n nenin 5 t ligjit, ndrkoh q njsit e qeverisjes vendore t prcaktojn nje kuot vjetore pr familjet rome (jo m pak se 5% pr do program strehimi), t cilat do t prfitojn do vit nga programet sociale t strehimit. Gjithashtu sugjerojm q n projektligj t ket nj prjashtim pr kt komunitet, lidhur me plotsimin e kushteve t cilat kan t bjn me t ardhurat e krkuara, t prcaktuara n nenin 6 dhe 19 t ligjit 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), pr prfitimin e banesave me qera sociale. Pr t krijuar aksesin q komuniteti rom, t prfitoj nga programet sociale t strehimit, bazuar n pikn 3 t nenit 63 t Kushtetuts q thot se: Avokati i Popullit ka t drejt t bj rekomandime dhe t propozoj masa kur vren shkelje t t drejtave dhe lirive t njeriut nga administrata publike; n nenin 24/a t ligjit nr.8454, dat 04.02.1999 Pr Avokatin e Popullit q thot se: Kur Avokati i Popullit vren se sht vet prmbajtja e ligjit ose e akteve t tjera normative dhe jo zbatimi i tyre shkaku q krijon premisa pr shkelje t t drejtave t njeriut, t njohura nga Kushtetuta ose ligjet e tjera, ka t drejt tu rekomandoj organeve q

kan t drejtn ligjvnse t bjn propozime pr ndryshimin dhe prmirsimin e ligjeve,

R E K O M A N D O J M : 1.Plotsimin dhe qartsimin e piks 2 t nenit 4, piks 1 t nenit 6 dhe piks 1 t nenit 19 t ligjit 9232/2004, apo delegimin e rregullimit t shtjes s kufijve t t ardhurave me nj akt nnligjor. 2. N nenin 39/1, Dispozita tranzitore, t ligjit 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), sugjerojm t shtohen prcaktime t cilat do t rregullojn strehimin e qytetarve rom, brenda nj periudhe 5-vjeare. Afati i propozuar prej Institucionit t Avokatit t Popullit, mund t vlersohet nga institucioni juaj, mbi mundsin zbatimit t tij n praktik, me qllim integrimin ne shoqri t minoritetit rom. Pikat t cilat propozojm t shtohen jan: 6.Njsit e qeverisjes vendore deri n 31.12.20017, parashikojn do vit n programet sociale t strehimit t tyre, q jo m pak se 5% e vendeve nga do program, t plotsohen nga familje t komunitetit rom. 7.Familjet e komunitetit rom, konsiderohen si kategori prioritare pr trajtim nga programet sociale t strehimit, pr t gjitha kriteret e parashikuara n nenin 5 t ligjit, si dhe pr prparsit apo pikzimet e vendosura nga njsit e qeverisjes vendore n zbatim t ktij ligji, deri n 31.12.2017. 8.Prfitojn nga programi i banesave sociale me qera, brenda kuots s parashikuar n pikn 6 t ktij neni, deri n 31.12.2017, familjet e komunitetit rom, t cilat kan t ardhura nn nivelin e parashikuar n nenet 6 dhe 19 t ligjit. 9.Kshilli i Ministrave prcakton dokumentacionin q duhet t paraqesin familjet e komunitetit rom, pr t prfituar nga programet sociale t strehimit, si dhe bonusin e strehimit.

Pr masat q do t merrni n zbatim t ktij rekomandimi, lutemi t na kthehet prgjigje brenda afatit 30 ditor, sipas prcaktimit t nenit 22 t ligjit Pr Avokatin e Popullit. Duke besuar n mirkuptimin dhe bashkpunimin Tuaj, AVOKATI I POPULLIT Igli TOTOZANI

REPUBLIKA E SHQIPRIS KSHILLI I MINISTRAVE PROJEKTVENDIM Nr.______, dat____/____/2012 PR PR PROPOZIMIN E PROJEKTLIGJIT PR DISA SHTESA N LIGJIN NR.9232, DAT 13.05.2004 PR PROGRAMET SOCIALE PR STREHIMIN E BANORVE N ZONAT URBANE I NDRYSHUAR N mbshtetje t neneve 81 pika 1, dhe 100, t Kushtetuts, me propozimin e Ministrit t Punve Publike dhe Transportit, Kshilli i Ministrave V E N D O S I: Propozimin e projektligjit Pr disa shtesa n ligjin nr.9232, dat 13.05.2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), pr

shqyrtim dhe miratim n Kuvendin e Shqipris, sipas tekstit dhe relacionit, q i bashklidhen ktij vendimi. Ky vendim hyn n fuqi menjher. KRYEMINISTRI

SALI BERISHA MINISTRI

REPUBLIKA E SHQIPRIS KUVENDI P R O J E K T L I GJ Nr.____, dat____2012

PR DISA SHTESA N LIGJIN NR.9232, DAT 13.05.2004 PR PROGRAMET SOCIALE PR STREHIMIN E BANORVE N ZONAT URBANE I NDRYSHUAR N mbshtetje t neneve 78 dhe 83 pika 1 t Kushtetuts, me propozimin e Kshillit t Ministrave, KUVENDI I REPUBLIKS S SHQIPRIS V E N D O S I:

N ligjin nr. 9232, dat 13.05.2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), bhen shtesat e mposhtme: Neni 1 N nenin 39/1 Dispozita tranzitore, shtohen pikat 6, 7, 8 dhe 9 me prmbajtjen e mposhtme: 6.Njsit e qeverisjes vendore deri n 31.12.20017, parashikojn do vit n programet sociale t strehimit t tyre, q jo m pak se 5% e vendeve nga do program, t plotsohen nga familje t komunitetit rom. 7.Familjet e komunitetit rom, konsiderohen si kategori prioritare pr trajtim nga programet sociale t strehimit, pr t gjitha kriteret e parashikuara n nenin 5 t ligjit, si dhe pr prparsit apo pikzimet e vendosura nga njsit e qeverisjes vendore n zbatim t ktij ligji, deri n 31.12.2017. 8.Prfitojn nga programi i banesave sociale me qera, brenda kuots s parashikuar n pikn 6 t ktij neni, deri n 31.12.2017, familjet e komunitetit rom, t cilat kan t ardhura nn nivelin e parashikuar n nenet 6 dhe 19 t ligjit. 9.Kshilli i Ministrave prcakton dokumentacionin q duhet t paraqesin familjet e komunitetit rom, pr t prfituar nga programet sociale t strehimit, si dhe bonusin e strehimit. Neni 2 N pikn 1 t nenit 38, shprehja e 39/1 pikat 1 e 2, zvndsohet me shprehjen e 39/1 pikat 1, 2 dhe 9 Neni 3 Hyrja n fuqi Ky ligj hyn n fuqi n 15 dit pas botimit n Fletoren Zyrtare.

KRYETARI

JOZEFINA TOPALLI (OBA)

RELACION PR PROJEKTLIGJIN PR DISA SHTESA N LIGJIN NR.9232, DAT 13.05.2004 PR PROGRAMET SOCIALE PR STREHIMIN E BANORVE N ZONAT URBANE I NDRYSHUAR Neni 15 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris, i cilson t drejtat dhe lirit themelore t njeriut si t pandashme, t patjetrsueshme e t padhunueshme dhe q qndrojn n themel t t gjith rendit juridik, duke sanksionuar kshtu barazin pa asnj lloj diskriminimi t t gjith personave q jetojn n territorin e Republiks s Shqipris: shqiptar, pjestar t pakicave kombtare, t huaj apo persona pa shtetsi. Nje karakteristik e komunitetit rom sht jeta jostabile e tyre n vendbanime t qndrueshme. Pasojat q sjell kjo lvizje e herpashershme krijon problem pr kt popullsi si dhe pr vet shtetin. Ndryshimi i ambjentit ku jetojn, lvizja nga nj shkoll n tjetrn, vshtirsit pr tu ripunsuar dhe integrimi me jetn n nj tjetr ambjent, ka pasoja nga m t ndryshmet 2 . Pr periudhn Janar-Qershor 2012 pran Institucionit t Avokatit t Popullit kan paraqitur ankesat e tyre disa pjestare t komunitetit rom, t cilt kan ngritur, ndr t tjera shtjen e strehimit dhe prfitimit t tyre nga programet sociale t strehimit.

Strategjia Kombtare Pr prmirsimin e kushteve te jetess s minoritetit Rom

T gjith ankuesit jan shprehur se jetojn n kushte shum t vshtira ekonomike, duke mos plotsuar asnj nga nevojat minimale t jetess s prditshme. Shumica e tyre jeton npr baraka, ndrsa disa t tjer nuk kan asnj streh. Pretendimi i ankuesve ka qndruar n faktin se, nuk kan mundur t zgjidhin problemin e strehimit t tyre, pavarsisht krkesave t herspashershme dhe dorzimit t dokumentacionit pran njsive t qeverisjes vendore. sht vn re se, mohimi i t drejts pr strehim dhe krijimi i aksesit pr kt komunitet q t prfitojn nga programet sociale t strehimit, sht i lidhur edhe me kushtet e vendosura n legjislacionin n fuqi pr t prfituar nga kto programe. Lidhur me strehimin dhe problematikn me t ciln ndeshet komuniteti rom theksojm se ligji 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), prcakton rregullat dhe procedurat administrative pr mnyrat e sigurimit, t shprndarjes, t administrimit dhe t planifikimit t programeve sociale pr strehimin, me qllim krijimin e mundsive pr strehim te prshtatshm dhe t prballueshm, duke u mbshtetur n aftsit paguese t familjeve q kan nevoj pr strehim dhe pr ndihmn e shtetit. Ligji ka psuar disa ndryshime n vite, ndrkoh q ndryshimi i br gjat vititi 2012, ka sjell ndryshime thelbsore n prmbajtjen e tij. Sipas piks 1 t nenit 4 t ligjit prfitojn strehim individt, q kan mbushur moshn 18 vje dhe familjet e regjistruara n zyrat e gjendjes civile n njsit e qeverisjes vendore, t cilat, n momentin e aplikimit, plotsojn kushtet e mposhtme: a) nuk kan n pronsi nj banes; b) zotrojn siprfaqe banimi nn normat e strehimit, t prcaktuara pr at kategori sociale dhe ekonomike, ku bjn pjes kto familje, ose banojn n banesa jasht standardeve n fuqi; c) kan mbetur t pastreh, si rezultat i fatkeqsive natyrore. Ndrkoh, sipas piks 2 t ktij neni, prfshihen n njrn nga shkronjat "a", "b" dhe "c" t piks 1, vetm ato familje, q kan t ardhura t pamjaftueshme, sipas prcaktimeve t neneve 6 e 19 t ktij ligji.

N nenin 5 t ligjit 9232/2004 (i ndryshuar), prcaktohen kriteret e przgjedhjes s familjeve duke parashikuar nj sre kushtesh, ndrmjet t cilave edhe kushtet sociale. N brendi t ktij neni trajtohen edhe kategorit q kan prparsi sipas kritereve t veanta, porn asnj rast nuk jane prfshir familjet e komunitetit rom. Mendojm se prfshirja e tyre si kategori prioritare brenda ktyre kritereve, mund t rriste nivelin e pikve t tyre, duke dhn shpres pr prfitimin e strehimit. Gjithashtu, sipas nenit 6, pika 1 e ligjit 9232/2004 (i ndryshuar) pr nivelin e t ardhurave, theksohet se jo m pak se 80 pr qind e familjeve q trajtohen n banesa sociale me qera duhet t ken t ardhura, deri 100 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse, ndrkoh q pjesa tjetr, prej 20% mund t przgjidhet brenda intervalit 100 - 120 pr qind t nivelit t t ardhurave mesatare. Kjo kategori e fundit sipas ligjit paguan nj qera m t lart se kategorit e tjera, por jo m shum se 30 pr qind t t ardhurave mujore. Mbshtetur n sa m sipr nj familje rome nse sht brenda njrs prej kategorive t prcaktuara n nenin 4, t ligjit 9232/2004 (i ndryshuar), nse do t duhet t prfitoj nj banes me qera, do t duhet t ket t ardhura deri 100 pr qind t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse. Gjithashtu sipas nenit 19 t ligjit, n t cilin trajtohet prcaktimi i nivelit t t ardhurave t familjeve q prfitojn banes me kosto t ult, parashikohet se przgjidhet pr t'u trajtuar me banes me kosto t ult, familja me t ardhurat maksimale mujore jo m t larta se 120 pr qind e t ardhurave mesatare, t prcaktuara pr prefekturn. Lidhur me banesat sociale t cilat mund t merren me qera nga komunitetit rom, n nenin 24 t ligjit, sht parashikuar se kur qiraja e baness sociale z m shum se 25 pr qind t t ardhurave neto t familjes, sipas shkronjs "a" t nenit 5 t ktij ligji, kjo e fundit prfiton subvencionim t qiras, dhe ndrkoh familjet komunitetit rom kan prparsi n subvencionimin e qiras ose prfitimin e bonusit t strehimit. Pavarsisht sa m sipr mendojm se parashikimet e ligjit nuk do t mund t garantojn n praktik strehimin e familjeve t komunitetit rom. Argumentet n t cilat mbshtetet ky vleresim jan:

a.Familjet e komunitetit rom, pjesa problematike e tyre, e kan t vshtir t provojn nj nivel t ardhurash mujore (pasi aktualisht kryesisht punojn n t zez); b.Edhe nse ato e kan t mundur t provojn t ardhurat e tyre (t ardhura nga pagat nse do t jen t punsuar, t ardhura nga ndihma ekonomike), niveli i tyre mund t mos jet n prqindjen e prcaktuar t t ardhurave mesatare familjare t njsis s qeverisjes vendore prkatse; c.Familjet e komunitetit rom, nuk konsiderohen n asnj kriter (sipas nenit 5 t ligjit) si kategori prioritare. Pra, n kt mnyr do t ishin konkurent n mnyr t pabarabart me kategorit e tjera t prioritizuara. N kto kushte, duke qn se sipas parashikimeve ligjore n fuqi, pjestart e komunitetit rom do ta ken praktikisht t pamundur t prfitojn nga kto programe t strehimit, propozojm q n ligjin 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), t parashikohen dispozita tranzitore t kufizuara n koh, t cilat t konsiderohen si masa t veanta t prkohshme pr kt komunitet, deri n momentin e prthithjes s tyre n system apo dhe integrimit t tyre social. Pr kt arsye n nenin 39/1 Dispozita tranzitore, propozohen shtesa e pikave 6, 7, 8 dhe 9. Nprmjet ktyre ndryshimeve propozojm q njsit e qeverisjes vendore t prcaktojn nje kuot vjetore, prej 5% n do program social t strehimit, pr familjet rome, t cilat do t prfitojn nga programet. Gjithashtu propozohet q t trajtohen si kategori prioritare pr t gjitha kriteret e parashikuara n nenin 5 t ligjit, familjet e komunitetit rom, duke i dhn mundsi pr nj pikzim m t mir n momentin e vlersimit nga njsit e qeverisjes vendore. Nj tjetr propozim i projektligjit sht prjashtimi pr kt komunitet lidhur me plotsimin e kushteve t cilat kan t bjn me t ardhurat e krkuara, t prcaktuara n nenin 6 dhe 19 t ligjit 9232/2004 Pr programet sociale pr strehimin e banorve n zonat urbane (i ndryshuar), pr prfitimin e banesave me qera sociale. Masat e veanta t prkohshme propozohen t ken nj shtrirje deri n 31.12.2017.

Propozimet pr ndryshime n ligjin 9232/2004, i jan prcjell si rekomandim legjislativ i Avokatit t Popullit, Ministris s Punve Publike dhe Transportit. N prfundim theksojm se parashikimet e msiprme t projektligjit, do t ndihmojn pr nj periudhe tranzitore prthithjen n system si dhe integrimin social t romve. Kto masa t veanta t prkohshme, t kombinuara edhe me masat te tjera t sistemit t mbrojtjes sociale apo t politikave t punsimit pr kt komunitet, do t mundsojn prmirsimin e situats s ktij komuniteti, prmirsim ky i cili do t sjell edhe gradualisht shuarjen tyre pas vitit 2017.

MINISTRI