PERYODK TABLO Elementlerin atom numaralarna gre belirli bir kurala uyarak sralanmas ile periyodik cetvel oluur.

Periyodik cetvel elementlerin artan atom numaralarna gre dizilimini gsteren bir tablodur.Bu tabloda belli kimyasal zellikleri birbirine yakn olan elementler,belli gruplarda toplanmtr. Yatay stun Dey Stun Periyot : 7 tane periyot vardr Grup : 8 tane a grubu ve 8 tanede b grubu vardr. b grubu elementlerine gei elementleri denir. Bunlarn tamam metaldir.

A grubu elementleri s ve p blokunda, B grubu elementleri d ve f blokunda bulunurlar. *Periyodik cetvelde A grubu elementlerinin zel isimleri vardr.

Periyodik cetvelde ayn grupta bulunan elementlerin deerlik elektron saylar ayn olduundan benzer kimyasal zellik gsterirler. Her grup ve periyot boyunca elementlerin zellikleri genellikle sistematik bir biimde deiiklik gsterirler. Ayn grupta olan elementler sertlik , parlaklk , iletkenlik , elektron alma veya verme yatknllar bakmndan birbirine benzerdir. PERYODK CETVELN GRUPLARI Periyodik tabloda yer alan elementler, gsterdikleri belirli ortak zelliklere gre gruplar halinde incelenirler. Her dikey stn bir. guruptur. Ayn grupta bulunan elementler benzer zellikler gsterir. Periyodik tabloda 8 tane A 8 tane de B gurubu vardr. A grubu elementlerine ba grup elementleri de denir. Baz gruplarn zel adlar yledir. 1A grubu Alkali metaller denir. Hidrojen hari hepsi metaldir. 2A grubu Toprak alkali metalleri denir. Hepsi metaldir. 3A grubu Toprak metalleri olarak adlandrlr. 4A Karbon grubu olarak adlandrlr. 5A Azot(ya da nitrojen grubu olarkta geer) grubu olarak adlandrlr. 6A Oksijen grubu olarak adlandrlr. 7A grubu Halojenler olarak adlandrlr. 8A grubu Soygazlar bu grupta yeralr. B grubu elementlerinin tamam metaldir. B grubu elementlerine gei metalleri de denir. B grubunun 2 ilgin zellii vardr. 2A grubu ile 3A grubu arasnda yer alr... #1B den balamaz. 3B ile balar. (2A dan sonra geldiinden) 2B ile biter.... (2B den sonra 3A gelir) #8B grubu yanyana 3 l element gruplarndan oluur. VIIIB grubunda yatay benzerlikler dikey benzerliklerden daha nemlidir. Lantanidler ya da nadir toprak elementleri, gei metallerinin bir alt serini olutururlar ve toprakta eser miktarda bulunmalar nedeniyle, "nadir toprak elementleri" olarak da isimlendirilirler. Aktinitler, periyodik tabloda yedinci srada yer alan elementler. Atom numaralar 89 ile 103 arasna olan 15 radyoaktif elementten oluur. Bunlar; aktinyum, toryum, protaktinyum, uranyum, neptnyum, plutonyum, amerikyum, kriyum, berkelyum, kaliforniyum, ayntaynyum, fermiyum, mendelevyum, nobelyum, lavrensiyum'dur. Bunlardan ilk drt element doada bulunurlar. Dierleri nkleer reaksiyonlarla elde edilmektedir. Aktinitler ismi serideki ilk element olan aktinyumdan ve esas olarak elementlerin radyoaktivitelerini ima eden Yunanca (aktis), "n" kelimesinden alr. ncelikle periyodik cetvelin baz gruplarn inceleyelim: Soygazlar Periyodik cetvelin 8a grubu elementleridir. He , Ne , Ar , Kr , Xe , Rn bu grubun elementleridir. Grupta He dndaki tm elementler kararl elementlerdir. Erime ve kaynama noktalar ok dktr. Grupta yukardan aaya gidildike erime ve kaynama noktalar ykselir. Tm tek atomlu renksiz gaz halindedir.

Yalnz Rd radyoaktif olup ekirdei dayanakszdr. Doada ok az bulunurlar. yonlama enerjileri, sralarnda, en yksek olan elementlerdir. Alkali Metaller Periyodik cetvelin 1a grubu elementleridir Li , Na , K , Rb , Cs , Fr bu grubun elementleridir. En yksek temel enerji dzeylerinde bir elektron vardr. Bileiklerinde ( +1 ) deerlik alrlar. Yumuak, bakla kesilebilen, hafif metallerdir. Elektrik akm ve sy iyi iletirler. Erime ve kaynama noktalar dier metallerden dktr.Grupta yukardan aaya doru erime ve kaynama noktalar der. zktleleri dk olan elementlerdir. yonlama enerjileri,sralarnda, en dk olan elementlerdir. Tepkime verme yatknlklar ok fazladr. Doada daha ok bileikleri halinde bulunurlar. Alkali metaller,havann oksijeni ile etkileerek oksit olutururlar. 2 M(k) +1/2 O2 ( g) M2O(k) Halojenlerle birleerek tuzlar olutururlar. 2 M(k) + X2 2 MX(k) Su ile hzl tepkimeye girerler ve hidrojen gaz (H2) olutururlar. 2 M(k) + 2 H2O(s) 2 MOH (suda) + H2 (g) Toprak Alkali Metaller Periyodik cetveli 2a grubunda yer alan elementlere toprak alkali metaller ad verilir. Be , Mg , Ca , Sr , Ba , Ra bu grubun elementleridir. Bileiklerinde +2 deerliklidirler. Is ve elektrik akmn iyi iletirler. Alkali metallerden daha sert erime ve kaynama noktalar daha yksektir. yonlama enerjileri alkali metallerden daha yksektir. zktleleri de alkali metallerden daha byktr Oksijenle birleerek oksitleri olutururlar. M (k) + O2 (g) MO(k) Halojenlerle birleerek tuzlar olutururlar. M (k) + Cl2 (g) MCl2 (k) Su ile tepkimeye girerek hidrojen gaz ( H2 ) olutururlar. M (k) + 2 H2O (s) M(OH)2 (suda) + H2 (g) Halojenler Periyodik cetvelin 7a grubunda yer alan elementlerdir. F , Cl , Br , I , At bu grubun elementleridir. Bileiklerinde -1 ile +7 arasnda eitli deerlikler alabilirler.Ancak F bileiklerinde sadece -1 deerlik alr. Erime ve kaynama noktalar grupta aadan yukarya doru azalr. Elektron alma istekleri en fazla olan elementlerdir.

Tm renklidir. Tm zehirli ve tehlikelidir. Element halinde 2 atomlu molekllerden oluurlar. (F2,Cl2 , Br2 , I2 , At2 ) At (astatin) doada bulunmayan,ancak radyoaktif olaylarla oluan bir elementdir. Oda koullarnda F ve Cl gaz, Br sv, I ise kat haldedir. nc Sra Elementleri Periyodik cetvelin nc sras Na (sodyum) metali ile balar Ar (argon) soygaz ile biter. Periyodik cetvelin ayn grubundaki elementlerin deerlik elektron saylar ayn,zellikleride birbirine benzerdir.Ancak bir srada bulunan elementlerin bata deerlik elektron saylar olmak zere birok zellikleri farkllk gsterir.Dolaysyla da Fiziksel ve kimyasal zeliklerde nemli deiiklikler sz konusudur. Buradan sonu olarak sodyumdan balayarak argona kadar devam eden elementler birbirlerinden fiziksel ve kimyasal zellikleri bakmndan ayrlmlardr. nc srann elementleri unlardr: Na , Mg , Al , Si , P , S , Cl , Ar nc srann ilk elementi Na , Mg ve Al metal,drdnc element olan silisyum yar metal,daha sonra gelen P , S, Cl ve Ar elementleri ise ametaldir. Na , Mg ve Al elektrik akmn ve sy iyi iletir.P , S , Cl ve Ar elementleri sy ve elektrii iletmez. Soldan saa doru srada zktle,erime ve kaynama noktas gibi zeliklerde byk farkllk vardr.Yine soldan saa doru genel olarak iyonlama enerjileri arttndan metal zellii azalp ametal zellii artar. Drdnc Sra Gei Elementleri Buraya kadar incelediimiz gruplar ve srada deerlik elektronlar s ya da p orbitallerinde bulunuyordu.Yani a gruplarndayd.Gei elementlerindeyse deerlik elektronlar d orbitallerinde bulunur ve bu elementler 2a ve 3a grubu arasnda yer alr. Periyodik cetvelin 21 atom numaral skandiyum ile balayp 30 atom numaral inko ile biten sradaki elementler ile bunlarn altnda kalan tm elementler, gei elementleri grubuna girer. Drdnc sra gei elementleri:Se , Ti , V , Cr , Mn , Fe , Co ,Ni , Cu , Zn . Tm metaldir. 1a ve 2a grubu metallerinden farkl olup,sert ve zktlesi byk metallerdir. Erime ve kaynama noktalar ok yksektir. Elektrik akm ve sy iyi iletirler. Kimyasal tepkimelere yatknlk bakmndan aralarnda ok byk farkllk vardr. 1a , 2a , 3a grubundaki metallerin yalnz bir tr deerlii sz konusuyken gei elementlerinin farkl deerlikli birok bileikleri vardr.Gei elementlerini dier metalerden farklandran zellik yalnz s orbitalinden deil,tam dolu olmayan d orbitalininde bileik oluturma ile ilgili olmalardr. Periyodik cetvelin altna iki sra halinde yazlan elementlere gei Elementleri ya da gei Metalleri denir.

PERYODK CETVELN ZELLKLER yonlama Enerjisi Bir atomdan elektron uzaklatrmak iin atoma enerji verilir.Verilen bu enerji bir bykle ulanca atomdan bir elektron kopar.Kopan bu elektron ekirdek tarafndan en zayf kuvvetle ekilen yani atom ekirdeinden en uzakta bulunan elektrondur. Bir atomdan elektron koparmak iin gerekli enerjiye yonlama Enerjisi ( Ei )denir. Bir atomda ka tane elektron bulunuyorsa,o kadar iyonlama enerjisi vardr.Bunlardan en k birinci iyonlama enerjisidir.nk ilk kopan elektron yksz bir elektrondan kopmaktadr.kinci elektron +1 ykl, bir iyondan koptuu iin bir elementin ikinci iyonlama enerjisi,birinci iyonlama enerjisinden daha byktr. Atom ap klmekte,elektron koparmak glemektedir. yonun yk arttka atom ap klr.yonlama enerjisi artar.Buna gre de; E 1<E 2<E 3<E 4<... yonlama enerjisi periyodik cetvelde aadan yukarya,soldan saa doru artar.Bunun nedeni ekim kuvvetinin artmasdr. yonlama enerjisi artar. l l l l________ yonlama enerjisi artar. Ortalama Atomik Yarap: Bir atomda en st enerji seviyesindeki atomlarn atom ekirdeine olan ortalama uzaklna Ortalama Atomik Yarap denir. Periyodik cetvelde soldan saa doru gittike atom numaras ( ekirdek yk )arttndan en ditaki elektron daha ok ekilir,ortalama atomik yarap klr. Gruplarda ise yukardan aaya gidildike temel enerji seviyesi arttndan dtaki elektronlar daha az ekilir,ortalama atomik yarap artar. Ortalama atomik yarap azalr. l l l l_______ Ortalama atomik yarap azalr. Elektron veren atomun yarap klr. zotop atomlarda (proton saylar ayn olan atomlarda) ktle numaras byk olan atomun yarap daha kktr. Elektron saylar ayn olan atomlarda proton says byk olan atomun yarap daha kktr. Elektron lgisi (Elektron Aftinitesi): Gaz fazndaki 1 mol ntral atoma 1 mol elektron baland zaman aa kan enerjinin miktarna elektron ilgisi ya da elektron aftinitesi ( Eaf ) denir. Periyodik cetvelde soldan saa , yukardan aaya doru gidildike elektron ilgisi artar.nk ekim artt iin elektronun balanmas kolaylar.

Elektron ilgisi artar. l l l l______ Elektron ilgisi artar. Metallik zellii: Metalik zellii elementlerin iyonlama enerjisi ile ilgilidir.yonlama enerjisi dk olan elementler metalik zellie sahip,iyonlama enerjisi yksek olan elementler ise metalik zellie sahip deildir. Periyodik cetvelde soldan saa,yukardan aa gidildike metalik zellik azalr. Metalik zellik azalr. l l l l______ Metalik zellik azalr. Elektronegatiflik: Elektronegatiflik; elektronu ekme kapasitesine denir.Elektron ilgisi arttka elektronegatiflik artar.Elektron ilgisi fazla olan elementler daha elektronegatiftir.Bilinen en elektronegatif element flordur (F). Elektronegatiflik;periyodik cetvelde soldan saa,aadan yukarya doru artar. Elektronegatiflik artar. l l l l______ Elektronegatiflik artar. ATOMK BALANMALAR Kimyasal Balar Bileiin en kk paras olan ve en az iki atomun birlemesinden meydana gelen kararl yap molekldr. Molekldeki atomlar bir arada tutan kuvvet ise kimyasal balardr. Kimyasal balar ikiye ayrlr. 1. yonik ba 2. Kovalent ba yonik Ba Metallerle ametaller arasnda meydana gelen balardr. Metaller elektron vererek (+) ykl iyon, ametaller elektron alarak (-) ykl iyon olutururlar. Bu zt ykl iki iyonun birbirlerini coulomb ekim kuvveti ile ekmesinden iyonik bag oluur.

rnek olarak NaCI bileiinde Na atomunun iyonlama enerjisi kk olduundan 1 tane deerlik elektronunu vererek (+1) ykl iyon, klor ise Na atomunun verdii elektronu alarak (-1) ykl iyon oluturur. Bu iki iyonun birbirini coulomb ekim kuvveti ile ekmesi sonucu NaCI bileii oluur ve meydana gelen ba iyonik badr. iyonik ba oluurken metal ve ametal ne kadar aktifse ba o kadar salam olur. Kovalent Ba Ametallerin (C, N, P, S, O, H, F, CI, Br, I) kendi aralarnda elektron ortakl ile oluturduklar badr. rnek olarak hidrojen molekl arasndaki ba incelersek; Hidrojenin atom numaras 1 olduundan, 1 tane elektronu vardr. Bu elektron 1s orbitalinde bulunmaktadr. ki hidrojen atomundaki birer elektronun etkilemesinden H2 molekl oluur, aradaki ba kovalent badr. Hidrojen molekl H H veya HH eklinde gsterilir. Ayn cins ametal atomlar arasnda oluan kovalent ba apolar, farkl cins ametal atomlar arasnda oluan kovalent ba polardr. H2 moleklndeki H - H ba apolar, HCl moleklndeki H - Cl ba polardr.