Professional Documents
Culture Documents
AEK Oinarrizko Gramatika
AEK Oinarrizko Gramatika
Oinarrizko gramatika
1 IKASGEL@ _____________________________________________
Deklinabidea
NOR / ZER
Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak
Nor zara (zu)? Ni Idoia naiz. Zuek Marisa eta Lurdes zarete? Ez. Gu ez gara Marisa eta Lurdes. Gu Marisa eta Josune gara. Horiek zure lehengusuAK dira? Ez. Hauek ez dira nire lehengusuAK. Hauek nire auzokoA eta nire osabA dira. Neska hori zuen lagunA da? Bai. Neska hau gure lagunA da. Zer da hori? Hori euritakoa da. Hauek zure prakAK dira? Ez. Horiek ez dira nire prakAK. Horiek amaren prakAK dira. Liburu hauek zureak dira? Bai. Liburu horiek nireak dira. Zer daukazu eskuan? Eskuan ez daukat ezer. - Eta ahoan? - Ahoan txikle bat daukat.
MIKEL JOSEBA FERMIN NI ZU HURA (BERA) Sing. LAGUNa ETXEa HAU HORI HURA
GU
ZUEK
2 IKASGEL@ _____________________________________________
NORK
Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak
-
MIRENek EDORTAk JOKINek FELIPEk NIK ZUK HARK (BERAK) GUK ZUEK HAIEK Sing. Plur. IRAKASLEak GIZONak IRAKASLEek GIZONek HONEK HORREK HARK HAUEK HORIEK HAIEK
- Nortzuek daukate mobila? - Mobila nire gurasoek daukate.
Nork esan du hori? Hori guk esan dugu. Zuek badaukazue semerik? Ez. Guk ez daukagu semerik. Guk alaba bi dauzkagu. GizonAK poltsikotik pistola atera du. LangileEK greba egin dute.
_________________________________________________________________________
NORI
Izen propioak Izenordeak Izen arruntak Erakusleak
-
IZASKUNi MARTAri ASIERri NIRI ZURI HARI (BERARI) GURI ZUEI HAIEI Sing. Plur. UMEari MUTILari UMEei MUTILei HONI HORRI HARI HAUEI HORIEI HAIEI
Nori galdu zaio erlojua? Erlojua niri galdu zait. Zuei antzerkia gustatzen zaizue? Ez. Guri ez zaigu antzerkia gustatzen. Guri zinea gustatzen zaigu. IrakasleARI klariona lurrera jausi zaio. Nire auzokoEI txakurra hil zaie. EneritzI nire izena ahaztu zaio. Umetxo horri lehenengo hortza irten zaio.
3 IKASGEL@ _____________________________________________
NONGO(a/ak)
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak DURANGOko BERRIZko ZORNOTZAko BARTZELONAko Sing. Plur. ETXEko KOMUNeko ETXEetako KOMUNetako HONETAKO HORRETAKO HAUETAKO HORIETAKO HARTAKO HAIETAKO HEMENgo HORko HANgo GOIko ERDIko ESKUMAko EZKERREko BARRUko KANPOko ONDOko
- Nongoak dira kanguroak? - Kanguroak Australiakoak dira.
Nongoa da Aita Santua? Aita Santua Poloniakoa da. Giltza hori etxekoa da? Ez. Giltza hori ez da etxekoa. Giltza hori kotxekoa da. Hori DurangoKO liburutegiA da. Zu hemengoa zara? Ez. Ni ez naiz hemengoa. Ni Portugalekoa naiz. Hauek ez dira hemenGO babAK. Jon eskolaKO zuzendariA da. Horiek ez dira euskaltegiKO ikasleAK. Argazki hori album honetakoa da. Gu gela honetako ikasleAK gara. Jon erdiKOA da eta Mikel eskumaKOA. KanpoKO gizonA nire aitita da.
4 IKASGEL@ _____________________________________________
NON
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak ELORRIOn NAFARROAn EIBARren GALIZIAn BERRIZen Sing. Plur. OHEan ARBELean OHEetan ARBELetan HONETAN HORRETAN HARTAN HAUETAN HORIETAN HAIETAN HEMEN HOR HAN GOIan ERDIan ESKUMAn EZKERrean BARRUan KANPOan ONDOan
Non bizi da Aita Santua? Aita Santua Vatikanon bizi da. Iurretako alkatea Iurretan bizi da? Ez. Iurretako alkatea ez da Iurretan bizi. Iurretako alkatea Durangon bizi da. Gerediaga Elkartea AbadioN dago. Zu hemen bizi zara? Ez. Ni ez naiz hemen bizi. Ni Lekeition bizi naiz. Ziortza baserri horretan bizi da. Anboto jatetxea kale honetan dago? Katua mahai azpian dago eta sagutxua bere aurreAN. KanpoAN euria da. Amak dirua poltsiko barruan dauka.
_________________________________________________________________________
NOREN(a/ak)
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak IIGOren MIKELen AITORren ZIORTZAren Sing. Plur. SEMEaren LAGUNaren SEMEen LAGUNen HONEN HORREN HAREN HAUEN HORIEN HAIEN NIRE ZURE HAREN (BERE) GURE ZUEN HAIEN
- Hau JosuREN erlojuA da? - Ez. Hori nire erlojuA da.
Norena da koaderno hori? Koaderno hori Igorrena da. Norenak dira artazi horiek? Artazi horiek gureak dira. Kotxe hori zure gurasoENA da? Ez. Kotxe hori ez da nire gurasoena. Kotxe hori nirea da. Telefono mobila neska horrena da. Gaur auzokoEN batzarra egon da. Ume horren aita gizon lodi hori da.
5 IKASGEL@ _____________________________________________
NONDIK
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak ZAMORAtik BERRIZtik ZORNOTZAtik MADRILdik Sing. Plur. KALEtik ZUHAITZetik KALEetatik ZUHAITZetatik HONETATIK HORRETATIK HAUETATIK HORIETATIK HARTATIK HAIETATIK HEMENdik HORtik HANdik GOItik ERDItik ESKUMAtik EZKERretik BARRUtik KANPOtik ONDOtik
Nondik etorri zara? Ileapandegitik etorri naiz. Trena BilboTIK dator. Bizikleta lasterketa handik etorriko da. Sagua zulo horretatik irten da. Barrea barru-barruTIK irten zaio.
______________________________________________________________________________________________
NORA
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak ELORRIOra PARISera EIBARrera VALLADOLIDera Sing. Plur. SUKALDEra LURrera SUKALDEetara LURretara HONETARA HORRETARA HAUETARA HORIETARA HARTARA HAIETARA HONA HORRA HARA GOra ERDIra ESKUMAra EZKERrera BARRUra KANPOra ONDOra
Nora zoaz? Zinemara noa. Autobusa Bilbotik DonostiaRA doa. Etorri hona, umetxo! Zaldia mendi horretara igo da. Idoia mahai gainERA igo da.
_________________________________________________________________________
6 IKASGEL@ _____________________________________________
NOREKIN
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak IIGOrekin MIKELekin AITORrekin ZIORTZArekin Sing. Plur. ALKATEarekin MUTILarekin ALKATEekin MUTILekin HONEKIN HORREKIN HAREKIN HAUEKIN HORIEKIN HAIEKIN NIREKIN ZUREKIN HAREKIN (BERAREKIN) GUREKIN ZUEKIN HAIEKIN
Norekin afaldu duzu? Lagunekin afaldu dut. Baserritarra astoAREKIN jaitsi da herrira. Ez nago ados zuekin. Amama ilobEKIN joan da zirkora. Ez ikutu kristala esku horiekin!
_________________________________________________________________________
NOIZ
Izen arruntak Erakusleak Adberbioak Esamoldeak Sing. Plur. GOIZean ASTELEHENean GOIZetan ASTELEHENetan HONETAN HORRETAN HARTAN HAUETAN HORIETAN HAIETAN LEHEN ORAIN GERO ATZO GAUR BIHAR ETZI OPORRETAN SAN FERMIN EGUNean ASTEBURUan ORAIN DELA 10 minutu ORAIN DELA 3 aste ORAIN DELA 7 urte 10 minutu BARRU 3 aste BARRU 7 urte BARRU BAINO LEHEN ETA GERO ONDOREN ARTE
Gaur goizeAN tabernean kafesnea hartu dut. Datorren urteAN pedagogia ikasiko dut. Pasa den hilEAN nire lehengusuak bisitatzera joan nintzen. Orain oso pozik nago. Bihar ez dakit zelan egongo naizen. Domu Santu egunEAN jendea kanposantura joaten da. Bazkaldu baino lehen eskuak garbitzen ditut, eta bazkaldu eta gero hortzak garbitzen ditut. Ileapaindegian egon naiz arratsaldeko 3rak arte.
7 IKASGEL@ _____________________________________________
_________________________________________________________________________
NORENTZAT
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak INESentzat MIKELentzat ANErentzat OHIANErentzat Sing. Plur. APAIZarentzat UMEarentzat APAIZentzat UMEentzat HONENTZAT HORRENTZAT HAUENTZAT HORIENTZAT HARENTZAT HAIENTZAT NIRETZAT ZURETZAT HARENTZAT (BERARENTZAT) GURETZAT ZUENTZAT HAIENTZAT
Norentzat da oparia? Oparia senargaiarentzat da. Gona hau nire lobatxoARENTZAT erosi dut. Tori! Hau zuretzat da. Joku horiek pertsona nagusiENTZAT dira. Ariketa hauek errezak dira ikasle horientzat.
______________________________________________________________________________________________
ZEREZ
ESKUz AUTOBUSez BURUz TRENez BOLIGRAFOz ZALDIz
Zerez josten du zuen amak: makinaz ala eskuz? Gure amak eskuz josten du. Mikelek esan dit bihar trenEZ joango dela Bilbora.
8 IKASGEL@ _____________________________________________
NORENGANA
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak INESengana MIKELengana ANErengana OHIANErengana Sing. Plur. GIZONarengana GIZONengana EMAKUMEengana EMAKUMEarengana HONENGANA HORRENGANA HAUENGANA HORIENGANA HARENGANA HAIENGANA NIGANA ZUGANA HARENGANA (BERARENGANA) GUGANA ZUENGANA HAIENGANA
Norengana zoaz? Txominengana noa mesede bat eskatzera. Ume guztiak andereoARENGANA doaz. Joan zaitez mutil horrengana eta galdetu zer ordu den.
NORAINO
Izen propioak Izen arruntak Erakusleak Adberbioak IURRETAraino PARISeraino DONOSTIAraino Sing. Plur. ZERUraino LURreraino MENDIetaraino ZUHAITZetaraino HONETARAINO HORRETARAINO HAUETARAINO HORIETARAINO HARTARAINO HAIETARAINO HONAINO HORRAINO HARAINO GOraino ERDIraino ESKUMAraino EZKERreraino BARRUraino KANPOraino ONDOraino
Noraino joan zara? Sevillaraino joan naiz. Pasa zaitez sukaldeRAINO! Bihar mendi horretaraino joango gara, ezta? Sartu zaitez barruraino!
9 IKASGEL@ _____________________________________________
Aditza
ADITZ LAGUNTZAILEA
NOR - orainaldia (zer)
NAIZ HAIZ DA GARA ZARA ZARETE DIRA
-
Umeak amamarengana hurbildu dira. Ni Igor naiz eta suhiltzailea naiz. Gu ez gara Tolosan bizi. Zuek berandu heldu zarete. Lapurra bankuan sartu da. Trena berandu irten da. Zergatik ez zara jesarri nire ondoan?
Atzo ez zineten euskaltegira etorri. Iaz oporretan Indiatik ibili ginen. Orain dela hamar urte nire anaia ezkondu zen. Etxera heldu ginenean telebista piztuta egon zen. Ikasleak zutik jarri ziren irakaslea agertu zenean. Aitorren amama herenegun hil zen. Joan ahal nintzen, baina ez nintzen joan.
- orainaldia
- Niri ez zait gustatzen lan egitea. - Guri Tolosako aitita etorri zaigu bisita egitera. - Begian zerbait sartu zaizu. - Betaurrekoak etxean ahaztu zaizkio. - Ez zaigu komeni alkohol gehiegi edatea. - Etxeari teilatua falta zaio.
10 IKASGEL@ _____________________________________________
- orainaldia
-lehenaldia
nor (zer)
D D D D D D D
-
nork (zerk)
U U U U U U U T K/N -GU ZU ZUE zTE Nik Hik Hark Guk Zuk Zuek Haiek
-
it it it it it it it
Nik egunero garbitzen ditut hortzak. Irratiak esan du bihar euria izango dela. Guk etxe zaharra saldu dugu. Ez dut nahi. Ehiztariek usoak ikusi dituzte.
Ezin zuen mina agoantatu. Bingoan diru guztia galdu genuen. Nire senargaiak 4 txakurkume erosi zituen. Lehen irakasleek zigor asko ipintzen zituzten. Esan zenuten baietz, baina ez zineten etorri. Katua maite zenuen, baina hil zen.
nori (zeri)
t(da) K/N o gu zu zue e
nork (zerk)
T K/N -GU ZU ZUE TE
Nik zuri zer ordu den galdetu dizut. Irakasleak guri gezurra esan digu. Umeek gurasoei inoiz ez diete kasurik egiten. Txakurrak katuari haginka egin dio. Zuek guri egunero ogia ekartzen diguzue. Andereoak umeei gozokiak oparitu dizkie.
nork (zerk)
T K/N -GU ZU ZUE (z)TE
it it it it
Ez nauzu ezagutzen, ala? Irakasleak gu ez gaitu maite. Nahi baduzue, kotxez eramango zaituztet. Aitak seme-alabak ikastola barruraino sartu ditu. Orain beste pisu baten bizi naiz, emazteak utzi egin nau eta. Ez gaituzte ikusi, ezkutatuta egon gara eta.
11 IKASGEL@ _____________________________________________
JOAN
NOA HOA DOA GOAZ ZOAZ ZOAZTE DOAZ
ETORRI
NATOR HATOR DATOR GATOZ ZATOZ ZATOZTE DATOZ
IBILI
NABIL HABIL DABIL GABILTZA ZABILTZA ZABILTZATE DABILTZA
Gaur Edorta berandu doa lanera. Aitita ez dabil oso ondo. Asko kostatzen zaio ohetik altxatzea. Bazatoz nirekin antzerkira? Ados zaudete Aznarrekin? Ez nago batere gustura. Zaldiak mendian dabiltza, betiko moduan. Zer, bagoaz San Mamesera Athletiken partidua ikustera? Ez zatozte oso pozik eskolatik. Zer, nekatuta zaude, ala? Ama haserre dator lanetik.
Nor nork (zer) (zerk) DAU(z)KA T DAU(z)KA K/N DAU(z)KA -DAU(z)KA GU DAU(z)KA ZU DAU(z)KA ZUE DAU(z)KA TE
EDUKI
Nor nork (zer) (zerk) DAKAR(tza) T DAKAR(tza) K/N DAKAR(tza) -DAKAR(tza) GU DAKAR(tza) ZU DAKAR(tza) ZUE DAKAR(tza) TE
EKARRI
Nor nork (zer) (zerk) DARAMA(tza) T DARAMA(tza) K/N DARAMA(tza) -DARAMA(tza) GU DARAMA(tza) ZU DARAMA(tza) ZUE DARAMA(tza) TE
ERAMAN
JAKIN
Badaukazu dirurik? Nik ez dakit zelan egiten den hori. Zuk motxila beteta dakarzu. Baserritarrak behiak, ardiak eta txakur bat dauzka. Zer daramazue poltsa horretan? Nik badakit euskaraz hitz egiten. Guk badaukagu diru apur bat. Zuek ez daukazue batere? Umeek eskolara txandala jantzita daramate. Guk katua dakargu, berarekin jolasteko. Nik ez daukat arrazoia, baina zuk ere ez.
12 IKASGEL@ _____________________________________________
Denetarik
ADITZAREN ASPEKTUA
LEHEN ORAIN GARBITU EKARRI BOTA EGIN IKUSI UTZI GARBItzen ari BOTAtzen ari EGIten ari Uzten ari + IZAN ADITZ TRINKOAK (nago , zoaz, dator, dakit, daukazu...) GERO GARBITUko EKARRIko BOTAko EGINgo UTZIko HABITUALA GARBItzen EKARtzen BOTAtzen EGIten IKUSten UZten
Gaur goizean ez zaituztet ikusi ikastolan. Non egon zarete? Zertan ari zara, bada? Sukaldea garbiTZEN ARI naiz. Ikastaro hau 6 hilabete barru amaituKO da. Ez zaigu gustaTZEN egunero eskolara joatea. Umetan larunbatetan errekara joaten ginen sapabururuak harrapatzera. Zergatik zaude hain pozik?
-(e)an
-(e)tan
- Zer ordutan bazkaltzen duzu? - Ordu bat eta erdiETAN bazkaltzen dut. - Zer ordutan itzuliko zara gauean? - HamaikETAN etorriko naiz.
- Zer ordutan jaikitzen zara ohetik? - Goizeko zazpiak eta laurdenETAN jaikitzen naiz. - Zer ordutan dator trena? - Trena ordu biak hogei gutxiagoTAN dator.
- Zer ordutan hasiko da pelikula? - Zer ordutan esnatu zara? - Pelikula bostak eta hamarrEAN hasiko da. - Goizaldeko lauak eta hogeiAN esnatu naiz. ________________________________________________________________________________________
13 IKASGEL@ _____________________________________________
DATA
Zu noiz jaio zinen? Ni 1961EKO azaroAREN 14AN jaio nintzen. Noiz ezkondu ziren aitita eta amama? Aitita eta amama 1949KO ekainAREN 15EAN ezkondu ziren.
ZERTARA
-
-t(z)era
Etxeko atea jo dute eta ama atea zabalTZERA joan da. Zertara joan zarete udaletxera? Gu udaletxera joan gara kotxeko zerga ordainTZERA. Beheko pisura joan naiz auzokoari gatza eskaTZERA. Jabi eta Pello mendira joan dira ehiza egiTERA.
ZERTARAKO
-
-t(z)eko
Bost minutu falta dira klasea amaiTZEKO. ArgalTZEKO komenigarria da kirola egitea. Zertarako balio du giltzak? Giltzak ateak ixTEKO eta zabalTZEKO balio du. Aitak dirua eman dit ordenadorea erosTEKO.
ZERGATIK
-
-(e)lako
... eta
Zergatik zaudete nekatuta? Gu nekatuta gaude asko ibili gareLAKO. Zu berandu heldu zara autobusa galdu duzuLAKO. Animo, mutilak! Partidua irabazi egingo dugu eta. Mirenen loba ezin da ikastolara joan gaixorik dago eta.
ZERTAN
-
-t(z)en
Ixabel ohean etzanda dago liburu bat irakurTZEN. Zuek zertan ari zarete? Gu bidaia prestaTZEN ari gara. Zu sukaldean zaude esnea beroTZEN. Arotza egurrezko armairua egiTEN ari da.
14 IKASGEL@ _____________________________________________
ZELAKOA (NOLAKOA)
Zelakoa da pastel hori? Pastel hori oso gozoA da. Emakume zaharrA nire amama da. Zure gurasoak argalAK dira. Amuarraina ez da merkeA.
_________________________________________________________________________
ZELAN (NOLA)
-TA (-DA)
-ta (-da)
NEKATUta APURTUta ITXIta BETEta JESARRIta GARBI LODI GAZTE MERKE ZIKIN GORRI ONDO TXARTO LASAI URDURI ASTIRO ZUTIK GAISORIK HASERRE ZABALIK HUTSIK LO ADOS
POZIK
Okela astiro jan behar duzue. Zelan dago aita? Aita gaisorik dago. Porruak ez daude merke. Botila hori beteTA dago baina nire edalontzia hutsik dago. Denda itxiTA dago eta kristalak apurtuTA dauzka.
_________________________________________________________________________
15 IKASGEL@ _____________________________________________
ZENBAT
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 zero bat bi hiru lau bost sei zazpi zortzi bederatzi hamar hamaika hamabi hamahiru hamalau hamabost hamasei hamazazpi hamazortzi hemeretzi hogei 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
Zenbat urte dauzkazu (zuk)? (Nik) berrogeita hamasei urte dauzkat. Hemen hamahiru aulki daude? Ez. Hemen ez daude hamahiru aulki. Hemen aulki bat bakarrik dago. Bankuko zuzendariak diru asko dauka? Bai. Bankuko zuzendariak diru asko dauka baina nik diru gutxi daukat. Osaba mendira joan da eta perretxiko batzuk ekarri ditu. Hamar bat (hamar, gutxi gorabehera) ekarri ditu. (Zuk) zenbat seme dauzkazu? Nik ez daukat semerik baina alaba bi (bi alaba) dauzkat.
16 IKASGEL@ _____________________________________________
ZEREZKO(a/ak)
Zerezkoa da horma hori? Horma hori harrizkoa da. ArtilEZKO galtzerdiAK oso beroak dira.
-(e)zko(a/ak)
Belarritako horiek ez dira urreZKOAK; zilarrEZKOAK dira. LarruZKO jakA zurea da?
_________________________________________________________________________
KONPLETIBOA
-
-(e)la -(e)nik
Zer esan du irratiak? Irratiak esan du Galdakaon kotxe istripu bat egon dELA. Nik uste dut zuk gezurra esan didazuLA. Idoiak esan dit azterketa guztiak gainditu dituELA. Nik ez dut uste bihar euria egingo duENIK.
ZEHARGALDERA
-
-(e)n
Zer galdetu diozu irakasleari? Nik irakasleari galdetu diot EA komunera joan ahal naizEN. Gure aitaren lagunak EA ezkonduta nagoEN galdetu dit. Zuk badakizu Iparragirre kalea non dagoEN? Ez. Nik ez dakit Iparragirre kalea non dago EN. Amamak ez daki ordenadoreak zertarakako balio du EN. Zuk badakizu nire semea nora joan dEN?
17 IKASGEL@ _____________________________________________
AGINTERA
zaitez
zaitezte
(e/it)zazu
(e/it)zazue
-t(z)eko
Amak semeari: "Aizu, altxa zaitez ohetik!" Irakasleak ikasleei: "Aizue, isil zaitezte!" Mikelek txakurrari: "Ez ezazu jan hori!"
-
Amak semeari, berriro: "Ohetik altxaTZEKO!" Irakasleak ikasleei, berriro: "IsilTZEKO!" Mikelek txakurrari, berriro: "Hori ez jaTEKO"
Aita Santuak kristauei bakearen alde otoitz egiTEKO esan die. Mikel, etor zaitez hona eta egon zaitez isilik! Poliziak lapurrari arma lurrera botaTZEKO agindu dio.
KONPARAKETAK
berdintasuna ZELAKOA ZELAN ZENBAT
-
Desberdintasuna (gehiago edo gutxiago) BAINO AGO BAINO ______ GEHIAGO BAINO ______ GUTXIAGO
Zenbat urte dauzkazu? Nik zuk beste urte dauzkat. Zelakoa da Bartzelona? Bartzelona Madril bezain polita da. Zelan bizi zara? Ondo. Baina ez zu bezain ondo. Bilbok Donostiak baino biztanle gehiago dauzka. Guk ez dugu jan zuek beste gozoki. Gure alaba zuena baino lotsatiaGOa da. Haiek guk baino hobeto hitz egiten dute euskaraz.
18 IKASGEL@ _____________________________________________
ERLATIBOA
Josu da begi argiak dauzkaNA.
-(e)n(a/ak)
Amaia da gaur klasera soineko berdea ekarri duEN neskA. Mendizalea da mendian ibiltzea gustatzen zaioNA. Arratsaldean ikusi duguN pelikulA oso aspergarria izan da. Zuk esan didazuN guztiA gezurra da. Josuneri galdu zaioN giltzA udaltzaingoan agertu da.
BALDINTZA
-
-t(z)en
ba-
-ko
Leihoa zabaltzen Baduzu, hotzituko gara. Etxean geratzen Bagara, aspertuko gara. Musu bat ematen Badidazu, zinera joatera gonbidatuko zaitut. Euskaltegira joaten ez BAzara, ez duzu euskaraz ikasiko.
DENBORAZKOAK
-
-(e)nean -t(z)ean
Postariak tinbrea jo du bazkaltzen hasi garENEAN. Eguraldi ona egiten duENEAN hondartzara joaten gara. Etxean ez zegoen inor etxera heldu nintzENEAN. Athletic-ek irabazten duENEAN oso pozik jartzen da. Kalera irteTZEAN euria egiten hasi zuen.
AHAL / EZIN
Hondartzara joaten bagara, eguzkia hartu ahal dugu. Ume txikiak ezin dira joan bakarrik ikastolara. Ospitaletan ezin da tabakorik erre.
19 IKASGEL@ _____________________________________________
Bihar ezin izango naiz klasera joan, oso gaisorik nago eta. Gaur goizean lasai gosaldu ahal izan dut, jai-eguna da eta. Zuri kontatu ahal dizut, nire laguna zara eta.
BEHAR
Zenbat denbora behar duzu jazteko? Ezin naiz zurekin geratu, lanera joan behar dut eta. Ez duzu dena jan behar. Datorren urtean gida-baimena berriztatu beharko dut.
- Gaur goizean umeari ipurdiko bat eman behar izan diot. ________________________________________________________________________________________
NOMINALIZAZIOA
Guri ez zaigu gustatzen ariketak egiTEA.
-t(z)ea
Euskara ikasteko beharrezkoa da gogoa edukiTZEA. Euskaltegian debekatuta dago erdaraz hitz egiTEA. Osasunerako komenigarria da kirola egiTEA. Guri asko kostatzen zaigu euskaraz pentsaTZEA.
NOMINALIZAZIOA
Zuek ez dakizue ingelesez hitz egiTEN. Orain dela urte asko ikasi nuen josTEN.
-t(z)en
Barre egiTEN hasi ginen txistea entzun genuenean. Orain telebista ikusTEN ari da.
20 IKASGEL@ _____________________________________________
ATZIZKI BATZUK
-(T)AR: DurangAR, zaldibarTAR, baserriTAR, herriTAR, frantziAR, italiAR - DurangARra: Durangon jaio dena edo Durangokoa dena. -DUN: Bizardun, txapelDUN, euskalDUN, haurDUN, betaurrekoDUN, diruDUN - Bizarduna: bizarra daukana. -ZALE: MendiZALE, ardoZALE, gozoZALE, neskaZALE, diruZALE - Ardozalea: Ardoa gustatzen zaiona. -GARRI: AsperGARRI, ikusGARRI, beldurGARRI, barreGARRI, edanGARRI - Edangarria: Edan ahal dena edo edatea merezi duena. - Beldurgarria: Beldurra ematen (sortzen) duena. -TXO: AmaTXO, mahaiTXO, umeTXO, afariTXO, etxeTXO, lagunTXO - Mahaitxoa: mahai txikia. - Amatxo: ama (kariosoa). -TASUN: MaitASUN, askaTASUN, isilTASUN, alaiTASUN - TASUN: Izen abstraktoa, ona, positiboa. - TZAILE: SalTZAILE, garbiTZAILE, erreTZAILE, hilTZAILE - Saltzailea: Saltzen duena. - -LE: IrakasLE, ikasLE, erosLE, entzuLE, ikusLE - Ikaslea: Ikasten duena. -(L)ARI: ArgazkiLARI, bulegARI, tabernARI, sukaldARI, futbolARI -(l)ari: Askotan lanbidea adierazten du. -TSU: IndarTSU, ileTSU, koipeTSU, euriTSU, eguzkiTSU... - Iletsua: Ile asko daukan pertsona. - Euskal Herria euritsua da.
21 IKASGEL@ _____________________________________________
22 IKASGEL@ _____________________________________________
23 IKASGEL@ _____________________________________________