KIT TC SN KHU TH GII MLIE

K GHT I
C HIU dch

NH XUT BN SN KHU H NI 2006

LI NH XUT BN

T sch Kit tc Sn khu th gii ra mt bn c l cng sc ca nhiu th h Sn khu ni tip su tm, nghin cu, dch thut v gii thiu vi bn c Vit Nam sut hn na th k qua, c nh hng ln khng ch v Sn khu m c tm nh hng n pht trin vn hc ngh thut Vit Nam ni chung. Tt nhin tip nhn v giao lu vn ho ngh thut khng din ra mt chiu m tc ng qua li. Bt u t cc tc phm c i Hy Lp, Trung Quc, n vi cc tn tui hng u v bi kch v hi kch nh : Exkhin, ript, Xphc, Vng Tha Ph, Kalix... b sch tri rng qua nhiu thi k rc r ca Sn khu th gii nh thi i Phc Hng, Lng mn v Hin i... gii thiu nhng kit tc chi sng c sc sng xuyn qua nhiu th k ca nhng nh vit kch kit xut nh Schxpia, Sinl, Mlie, Cocny, J.Gt, Ggn, pxen, Muyx, Ghenman, B.Brch, Skhp, Bckt, Raxin, Jng Anui, Camuy, To Ngu... Nhiu tc phm ra i t hng ngn nm trc nhng t tng v ngh thut vn ng hnh vi bn c v khn gi hm nay. Tc phm ca ba tc gi Sn khu Vit Nam: o Tn, Nguyn Huy Tng, Nguyn nh Thi c mt trong T sch Kit tc Sn khu th gii p ng i hi ca ng o bn c. Nh xut bn Sn khu cm n Hi ng tuyn chn gm cc nh Sn khu hc tiu biu v Cng ty Minh Thnh - B Ch huy Qun s TP H Ch Minh gip tn tnh, trch nhim cao T sch kit tc kp thi ra mt bn c trn vn 100 cun trong nm 2006, cho mng nhng s kin trng i ca t nc. Xin trn trng gii thiu cng bn c

LI GII THIU Mlie (1622-1673) l mt trong nhng nh vn li lc nht ca ch ngha c in Php v ca c nn vn hc Php. Hi kch ca Mlie, t ba th k nay vn c nhn dn Php v nhn dn th gii ham thch v ca ngi. Ngay t khi Mlie cn sng, Boal, nh ph bnh v nh l lun ca ch ngha c in, nhn nh rng tn tui ca Mlie l vinh quang ln nht ca th k XVII. Cc nh vn Nga nh Puskin, Ggn, Bilinxki nh gi rt cao mt hin thc su sc trong s nghip sng tc ca nh vit hi kch v i Php. Lp Tnxti gi Mlie l nh ho s gii nht ca thi i.

Mlie l ngi sng lp nn hi kch dn tc Php. ng hy sinh c cuc i ng cho mt loi hnh vn hc lc y b khinh mit; ng nng cao n ln, bin n thnh mt loi vn c gi tr x hi ln lao, thnh mt v kh chin u sc bn, c ng o qun chng yu mn. ng ly sc mnh ca ci ci kho khon, y tinh thn lc quan, yu i trong nhn dn, nng ci tr h b khinh r ln n mc tro phng su sc, thm trm, th hin c kh y x hi Php th k XVII trong nhng bc tranh hin thc y sinh lc. Cng vi nhng nh vit bi kch ni ting Corny, Raxin, nh th chm bim v nh l lun ca ch ngha c in Boal, nh vit ng ngn ln nht trn th gii La Fngten, Mlie gp phn nng ngh thut vn hc v ngn ng Php ln mt trnh cao hn, so vi nhng th k trc. T u th k XVII, vn hc Php bc vo mt giai on pht trin mi, s hnh thnh ca ch ngha c in. Vn hc c in Php ng gp mt phn quan trng vo kho tng vn hc ca nhn loi. Ch ngha c in Php ra i v pht trin trong lng nn qun ch chuyn ch t ti mc huy hong khng thy bt c mt nc no chu u. Ch ngha c in Php l ch ngha c in in hnh ca nn vn hc c in th gii. N pht trin rc r trong non mt th k v c nh hng lu di n nn vn hc cc nc chu u, nh Anh, c, Nga Ch ngha c in tip tc vn hc thi i Phc hng, cao trit hc t nhin, cao l tr, ly ngh thut c i Hy-lp, La-m lm mu mc sng tc, ging nhng n quyt lit vo nhng tn tch ca th gii quan phong kin Trung c, nht l vo trit l kinh Vin v nh th phn ng; ng thi, nht l vo cui th k, n cng kch ch chuyn ch, ngy cng chuyn thnh mt ch c on, thi nt. Ch ngha c in l mt tro lu vn hc mang nhng tnh cht c o, - sn phm ca mt thi i nh nc qun ch chuyn ch dp tan c bn lnh cha phong kin thng nht quc gia, mt ch khuyn khch v ng h s pht trin kinh t t bn ch ngha, nhng li ra tay n p rt khc lit nhng phong tro ni dy ca nng dn. N l sn phm ca ch qun ch chuyn ch, lc m ch ny mang tnh cht l trung tm vn minh, l k t nn mng cho s thng nht dn tc (Mc). Cui th k XVI, nc Php lm vo cnh ni chin ko di, ngn tr vic thng nht quc gia. Cc nh vua u tin ca dng Bucbng dp c bn vng hu qu tc c bm ly c quyn c li ca chng, hng chia ct t nc thnh nhng khu vc t tr; chng mun km hm nc Php trong cnh chia x lc hu v khng t mt mu m no, k c s lin kt vi qun i nc ngoi, duy tr quyn li ca chng. Nh nc qun ch chuyn ch l mt v kh ca x hi mi chng li ch ngha phong kin ct c. N da trn lc lng tin b lc by gi, l giai cp t sn ang hnh thnh tiu dit nhng lnh cha khng chu quy phc chnh quyn trung ng. Hng y gio ch Risli, t tng ca vua Lu-y XIII cho ph nhng thnh tr phong kin ct c phng nhng cuc ni lon a phng. Lc y, giai cp t sn ang hnh thi tin t bn ch ngha; n cn phi da vo ch qun ch chuyn ch

bnh trng th lc. Chnh sch kinh t ca Hngri IV, ca Risli, di triu Lu-y XIII v ca Conbe di triu Lu-y XIV, khuyn khch nn kinh t t bn ch ngha pht trin, nht l v cng nghip v thng mi. Nhiu cng trng th cng c xy dng, nhiu cng ty thng nghip, hng hi c thnh lp. Nh nc qun ch th k XVII ng mt vai tr tch cc trong s nghip xy dng nhng lc lng tin b (c bit l t bn cng nghip) trong lng ch phong kin. Tuy vy, ch phong kin y vn ngn tr v cng ngy cng ngn tr nhng lc lng mi pht trin v bao gi cng l mt cng c phc v bn qu tc quy phc nh vua v c Lu-y XIV tp hp li quanh cung nh. l mt mu thun gay gt ca ch qun ch chuyn ch; n mun gi mt th qun bnh gi to trong x hi v mun iu ho nhng mu thun gia cc giai cp. Bn qu tc hng tnh ngy cng sa st; chng sng mt cuc i n bm, thm hi, v ch cho x hi, cho gia nh v cho bn thn na, thng thng chng c nh ca, qun o v cng chng c my may ti c (). Tri li, bn qu tc u s quy qun quanh nh vua, sng xa hoa ti cung nh Verxay lng ly. Chng n chi xa x, sng nhng ngy tn trong tru lc, nhc nh v c nh nc coi l hng vng tn ng hng u trong x hi, lm thnh mt bu ho quang gi to cho Vua mt tri (. Ch qun ch chuyn ch l mt b my quan liu nng n dng n p nhng tng lp di, nht l nhng ngi nng dn b bn qu tc trc tip bc lt. Sut th k XVII, nhng cuc khi ngha ca nng dn, nhiu khi lin kt vi nhng ngi th th cng, n ra lin tip. i sng ca nng dn ngy cng khn n; ngoi t tc nng n phi np cho bn cha t, h cn phi np nhiu th thu ht sc v l, v cn chu ng nhng tai ho mi ca hnh thc bc lt t bn ch ngha dn dn thm nhp vo nng thn lc y. La Bruyer m t mt cch hin thc v chua xt nhng ngi nng dn sng ci i th k () y nh sau: Ngi ta thy nhan nhn ngoi ng nhng con th rng, c c ln ci, en i, ti mt, nng chy xm, cm ci trn ng rung; chng ra sc o xi, khng h mi mt. Chng ku ln nhng ting p ng. Khi chng ng thng dy th ta thy nhng khun mt ngi. y, chnh nhng sc vt y l ngi tht. m, chng chui vo hang n ming bnh m en, ung nc l, n r cy m sng (Nhng tnh cch). Ni tm li, th k XVII l th k cha cht rt nhiu mu thun. Nh nc qun ch mun gi th qun bnh, nhng n khng th ng trn mi giai cp. Trc ht n l cng c n p nhng tng lp nhn dn b bc lt. N phc v hai giai cp, u l nhng giai cp bc lt, nhng li c nhng mu thun gay gt vi nhau: giai cp qu tc phong kin v giai cp t sn. Giai cp qu tc trn bc ng suy vong, khng cn th lc gnh vc nhim v nng n l kim sot ton b Nh nc qun ch; cn giai cp t sn, mi hnh thnh, cha lng cnh to nn mt chnh quyn bo v quyn li ca n. Vua mt tri Lu-y XIV, ng tr cung nh Verxay, chnh l i biu ca bn qu tc v mt phn no cng l ng vua ca giai cp t sn. Sau ny, khi Lu-y XIV cht, trong nhn dn Php c cu ht: ng vua ca nhng k trng thu t yn ngh ni y,

ng vua ca nhng ngi cho vay nng li () Vn hc c in ch ngha Php phn nh ci triu i y mu thun y. L sn phm ca ch qun ch chuyn ch, phn nhiu tc phm c in, bi kch v hi kch, -p-ra v ba-l c sng tc trnh din ni cung nh, mua vui cho cc ng hong, b cha. Nhng tc phm y c phn ra lm hai loi: loi cao qu nh bi kch, a ln sn khu nhng ng ln, coi nh ch mnh tng lp h l nhng tnh cm ln lao; cn loi thp km, nh hi kch, dng ch giu thi h tt xu ca nhng ngi t sn, ca nhn dn v c khi ca nhng ngi qu tc lp di na. Bi vy, nhng loi hnh cao qu, ngn ng phi trang nghim, trnh trng, nhiu khi mang tnh cht khoa trng, cn ngn ng cc v hi kch hay ng ngn thng b coi l tm thng, th kch, qu ma. Vn hc c in phn nh nhng tnh cm, kht vng ca tng lp th dn v ca qung i qun chng. N khng th khng din t t tng, i sng ca mt dn tc ang hnh thnh v ln mnh. Chnh nhng nt c trng ny mang li cho ch ngha c in mt sc sng mnh m, mt b mt huy hong, nhng nt hin thc su sc. Mt trong nhng thnh tu ln nht ca ch ngha c in l tinh thn duy l, bao trm ton b tc phm vn hc, ngh thut th k XVII. Duy l lun ca cact biu hin t tng tin tin ca b phn t sn ang ln v tin b, cn c v to bo, nhiu ti nng v ham nhng chin thng. Tip tc s nghip ca thi i Phc hng, cact coi l tr nh v quan to ti cao c th phn on mi gi tr. Trit hc duy l cng nhn l tr ca con ngi c th nhn thc c s vt v ca ngi tinh thn ph phn cng nh s t do t tng ca con ngi. N l k th ca trit hc kinh vin v ch ngha ngu dn ca Nh th lc by gi. Chnh v vy m Vaticng kt n v cm lu hnh tc phm trit hc ca ng nm 1663. Quan nim v ci p ca ch ngha c in chnh l da trn duy l lun: cch b tr hp l, sng sa, khc chit, vn phong trong sng, m iu nhp nhng, cn i. L tr c ca ngi nh l mc thc ca mi tnh cm v hot ng ca con ngi. Da trn trit hc duy l, cc nh vn c in ca ngi i sng t nhin v phn i tt c nhng ci g gi to, ngn tr s pht trin t nhin ca con ngi. Bi kch ca Raxin ln n nhng ng hong b cha c c, y dc vng m m, xu xa. c bit hi kch ca Mlie v ng ngn ca La Fngten cng kch kch lit nhng th lc phong kin bp nght i sng ca con ngi v ch giu bn qu tc d hi, n bm cng tt c ci nn vn minh rm i, gi to ca chng. Mlie v La Fngten chu nhiu nh hng ca nh trit hc duy vt Gaxngi, ngi tiu biu nht cho lung t tng t do hi th k XVII. Cc nh vn c in tip tc bo v ch ngha nhn vn pht trin rc r th k trc. Mt s nh vn c in gn gi vi nhng tng lp nhn dn lao ng v chin u chng li nhng th lc n p con ngi, g b cuc sng, h l k th ca nhng bn o c gi, ca bn i qu tc tru lc, c c, c on v v lim s nh Tactuyp, ng Jung - nhng nhn vt ni ting trong hi kch ca Mlie.

Ch ngha c in l mt giai on pht trin quan trng ca lch s vn hc Php. N gn lin vi truyn thng dn tc, a vn hc dn tc ln mt bc ng mi hn, chnh bi v n phn nh cuc u tranh ca nhn dn Php trong cng cuc xy dng quc gia thng nht v trong s hnh thnh dn tc. N tip tc mt cch xng ng ch ngha nhn vn thi i Phc hng v chun b cho nn vn hc nh sng, y tnh chin u ca giai cp t sn vo th k XVIII. Tuy vy, ch ngha c in cng c nhng hn ch nht nh ca n, cng nh trit hc duy l ca cact. Cc nh vn c in mi xy dng c nhng tnh cch m cha t ti nhng in hnh ca thi i. H cha nhn nh c r rt nhng hon cnh lch s quy nh tnh cch nhn vt. H tng rng l tr ca mt s ngi c th quyt nh s phn ca loi ngi. V vy, quy lut tam duy nht chng hn, tuy c nng cao ln mt mc ngh thut kch c in, nhng hn ch vic gii quyt mt cch tho ng nhng mu thun m kch ra kh su sc. Nhiu v hi kch ca Mlie cng khng trnh khi nhng hn ch y. Mlie l mt trong nhng tn tui vinh quang nht ca ch ngha c in Php. L mt nh vit hi kch, mt din vin, mt nh dn cnh, mt nh o din, ng sut i hy sinh tn tu cho ngh thut chn chnh, ly ci ci ci to x hi. Lc ng cn sng, tn tui ng l mt s e da ng s cho nhng th lc phn ng, cho Nh Th lc by gi. Jng Baptixt Pclanh tc Mlie, sinh nm 1622 Pari, trong mt gia nh t sn lm hu cn nh vua. Sinh trng v ln ln Pari, trong cung nh, ng bit tng tn i sng ca bn qu tc v nhng ngi t sn giu c. T 1636 n 1641, ng hc ti trng Clcmng lc y rt ni ting. B ng l Jng Pclanh, nh cho ng theo hc lut v ni nghip cha lm hu cn nh vua trong cung nh, nhng Mlie li c nhit tnh vi sn khu. ng ham m kch t hi cn nh tui v lm quen vi nhng din vin ni ting lc by gi. Nm 1643, ng cng vi gia nh Bgia v my ngi bn xy dng mt on kch; nhng nm 1643-1644, on kch ny di chuyn lun trong cc khu ph Pari m cng khng ni danh ting. Cui nm 1645, on kch ca Mlie phi di khi Pari i din khp nc Php. T 1645 n 1658 l thi gian Mlie v cc bn i biu din khp cc tnh; on kch ca ng st nhp vi on kch ca Scl uy Fren mt thi gian. ng tng biu din Tulud, Anbi, Nngt v nhiu ni khc. Nm 1652, Lyng tr thnh i bn doanh ca on kch Mlie. Sau , on xung min nam nc Php, lui ti Lnggc, Mngpeli. Trong thi gian chu du khp nc y, on kch Mlie din nhng v ca Corny, Rtru, nhng v m phng ca nc , nhng v kch h (phacx) dn gian v mt t v do Mlie vit. Thi gian mi hai nm lu lc giang h y l thi gian chun b cho Mlie mt s nghip sng tc v i. Qua kinh nghim thc t phong ph, Mlie dn dn tr thnh ngi lnh o ton on kch v t xc nh cho mnh mt ng li ngh thut chn chnh. Phong tro khi ngha ca nhn dn khp ni, nht l trong v La Frng, c nh hng to ln n s

to thnh nhn sinh quan v quan im ngh thut ca ng. ng c thy tn mt nhng s tht xu xa, tn bo ca bn qu tc; ng hc c nhn dn lng yu i lnh mnh, thng thn. Quan im ngh thut dn gian dn dn c mi gia; nhng tc phm u tin ca Mlie chnh l ly ti trong nhng cu chuyn khi hi ca nhn dn Php. ng mang li cho kch h dn gian nhng nt sng to ln, nng n dn ln thnh hi kch phong tc v hi kch tnh cch, c ngha x hi su sc, c tnh chin u sc bn. on kch ca Mlie lc ny ni danh khp cc tnh; danh ting vang v n kinh . Vua Lu-y XIV cho mi on kch v Pari, dnh cho on in Pti Bucbng biu din. Chnh in Pti Bucbng, on kch Mlie ra mt trc cung nh nm 1658 v chinh phc c ton th cng chng vi v Nhng b cu k rm, din ngy 18 thng mi mt, nm 1659. T y, cuc i Mlie bc vo mt giai on mi hn, giai on sng tc mt s nghip hi kch v i. Nhng tc phm danh ting ca ng ra i lin tip, mi tc phm l mt li ph phn nghim khc giai cp qu tc, Nh Th, ch c on ang bnh trng hay c giai cp t sn na. Mlie khng nhng l mt nh t tng su sc, mt nh sng tc thin ti, mt ngh s lo luyn, ng cn l mt ngi t chc mu mc, va lnh o sn khu, va o luyn nhng din vin xut sc. Nhn chung, t nhng tc phm u tin, khi tr li Pari, c bit l v Nhng b cu k rm (1659) c tnh cht mt bn tuyn ngn cho mt s nghip v cng dng cm, n tc phm cui cng Ngi bnh tng (1675), sng tc ca Mlie gy nhng d lun v nhiu cuc tranh lun si ni trong nn vn hc c in na sau th k XVII. Mi v kch ca ng ra i li gy nhng s phn ng rt kch lit v pha Nh Th v bn qu tc phn ng. Cuc i Mlie t 1659 l mt cuc i u tranh gan d chng li Nh Th, giai cp qu tc v c nn vn minh ca chng. Chng l nhng k c th lc nht trong cung nh, chng khng t mt hnh ng en ti, hn h no n p, e do, vu khng ng. C ln, chng i thiu sng ng. Khi din v Ngi bnh tng ln th t (1673), Mlie kit sc trn sn khu, v nh c vi gi th ng cht. Nh th, trc y thng xuyn truy n Mlie, by gi ngn cm vic mai tng ng ngha a Nh Chung. V ng phi qu gi trc nh vua mi xin c chn ct ng lc ban m. Mlie cht i, li cho chng ta ngy nay gn bn mi tc phm. Cc nh nghin cu vn hc thng chia s nghip sng tc ca ng lm bn thi k: thi k trc 1658, thi k tr tui (1658-1663), thi k chin u (1664-1666) v thi k chin thng (1667-1673). V ra mt ln u tin c kt qu rc r in Pti Bubng a ln sn khu nhng ngi hc i qu tc; h sng mt cuc i cu k rm, huynh hoang, khoa trng, trng rng. Tht l bui ra mt u tin xng ng (). N c mt ngha lch s c bit quan trng; n ln n nn vn minh qu tc li thi. Lc y sau cuc khi lon tht bi, - v La

Frng, bn qu tc mun tuyn truyn th vn ho phn ng ca chng trong cc xa-lng. V hi kch ca Mlie vch r nhng nguy hi ca th vn ho gi to y; ch l mt s ngu n, th b, mt tr ngi to ln cho x hi. Mlie t r thi ca ng i vi s khai ho ca nhng k qu tc y. Con ng chng i li x hi phong kin qu tc c khng nh trong v hi kch u tin ny. Sau ny, trong nhng tc phm ln, Mlie s tip tc i con ng vinh quang y, v mi ngy mt thm kin quyt. Bi vy, ngay t nhng bui din u tin, bn qu tc phn ng li rt mnh m. Ngi ta k li rng bui biu din y, nhiu b cu k c n xem v sau thnh lp mt nhm phn khng; v kch b cm din trong mi bn ngy. Nhng cng chng li rt hoan nghnh, mt c gi h to: Mlie, dng cm ln! V hi kch ny hay lm!. Nm 1662, Mlie cho din mt v kch ln, gy ra nhng cuc tranh lun gay go, c th v nh cuc tranh chp chung quanh Lxit ca Corny hay ngrmac ca Raxin, l v Trng hc lm v. Acnnf nui mt c gi ngho kh t ngy c cn nh l Anhetx vi nh s ly c lm v. Anhetx hon ton thuc v mnh, Acnnf giam cm c trong mt gian bung kn, khng cho tip xc vi x hi. Hn dy c c mt iu l phi tun lnh chng; hn mun km hm c trong cnh n l. Nhng mt hm, nhn lc hn v qu, Anhetx gp Hrax v hai bn yu nhau. Mc d b e do, hai ngi vn c yu nhau v v mt s may mn, h thot khi bn tay c nghit ca Acnnf v s ly nhau. Trng hc lm v bc trn cn nguyn x hi ca ch ngha ngu dn, ca chnh th c on cng bc v n p con ngi. Mlie ln n gay gt Nh Th, ch chuyn ch v nhng k t sn c tnh cht gia trng. V kch c hoan nghnh nhit lit v din khng ngt trn by mi bui. Nhng bn qu tc li rt cm ght Mlie. Chng cng kch ng kch lit, k th kt ti ng khng theo ng quy tc ca Arixtt, k th ln n ng xc phm n Nh Th; tn cng tc Lafiat nh cho ngi hnh hung nh vit kch. V cng t y, chng tung ra nhiu iu vu co i t ca Mlie bi nh ng. Trong v kch, Acnnf l mt k y dc vng xu xa, ch k, mt tn thng tr tn bo mun dng th lc ng tin v th lc huyn b p ch v giam hm mt c con gi ngy th trong vng ngu ti. N ca ngi mt x hi c giai cp thng tr v nhng ngi b tr, k thng tr c ton quyn quyt nh, k b tr ch c mt nhim v l m qung tun lnh. N thy rng x hi ch c th tn ti vi trt t x hi y v c s x hi phi xy dng trn s bt bnh ng. V kch Trng hc lm v cn l mt ting ku gi tha thit gii phng ngi ph n; Mlie ln n kch lit nhng k mun bin ngi n b thnh n l. Mlie da trn trit l t nhin, i hi khi phc quyn li t nhin ca con ngi; ng mun tnh cm c t do pht trin, trong khi ng vch trn chnh sch ngu dn ca Nh Th, chnh sch c on ca nhng k thng tr lc by gi. Bn qu tc cung nh m nhng trn cng kch gay gt vo tc phm Trng hc lm v. Mlie dng cm tr li chng bng mt s v kch ngn, trong ng trnh by nhng

quan im ngh thut tin b ca ng. Cuc u tranh ny ti luyn cho ng ngi bt sc bn hn na a ln sn khu nhng s tht thi nt ca thi i. Nhng nm 1664, 1665, 1666 Mlie ln lt sng tc ba v kch ln nht ca ng l: Tactuyp, ng Jung v K ght i. Tactuyp din ln u tin ti Verxay ngy 12 thng nm, 1664; phi i nm nm sau, v kch mi c php din ngoi cng chng. V hi kch v i ny gy nhng cuc bt chin v tranh chp si ni cha tng thy. Trong bi ta, v sau, Mlie vit: y l mt v hi kch gy nhiu d lun v b truy n trong mt thi gian di. Thc th, ln ny, ng b bn phn ng, nht l bn cm u Nh Th, cng kch d di hn nhng ln trc. Chng e do thiu t tc phm v c tc gi na. Ann tris dng th lc ca mnh ngn cm din v kch ngoi cng chng. Ba thng sau, tn thy tu Pier Rul i truy t Mlie, con qu cho ra mt tc phm ch giu ton b Nh Th. Th l c mt trn tn cng bt u. Mlie c s ng h ca nhng ngi bn ch tnh, c bit l ca Boal, dng cm chng chi li tt c nhng li vu khng, cng kch ca bn phn ng; cui cng v Tactuyp c din ngoi cng chng nm 1669 v c hoan nghnh nhit lit. Trong v ny, nh vn a ln sn khu mt tn o c gi, np di bng Cha lm mi iu xng by en ti nht: la bp Orgng, chim con gi v tn tnh v anh ta, ot gia ti v lm tan nt gia nh anh ta; Tactuyp cn l mt tn gin ip nguy him la gt Orgng ly nhng ti liu chnh tr b mt. Tactuyp mang mt ni dung x hi v mt ni dung chnh tr su sc v tin b. Trc ht, Mlie kch n tn c s ca tn gio, vch mt bn Giduyt, tay sai nguy him nht ca ch ngha phong kin lc by gi. N c mt u, l y c s v, tan nt, ri lon, n lm cho con ngi tr thnh ngu ngc, mt ht nhn cch. Mlie nhn nh dt khot rng, mun cho gia nh, x hi c yn vui, ch c mt cch l ui c n ra khi x hi, phi loi tr n ra ngoi phm vi cuc sng. Khng nhng Mlie ph tn gio, ng cn ln n ch chuyn ch lc by gi. Hnh nh Tactuyp chnh l hnh nh ca s n p, ca sc mnh tn khc mun g l quyt hung hng i cho k tho mn (li ca Enmia, mt nhn vt trong v kch). T mt tn lu manh, dn dn n lm ch gia nh Orgng; theo li ca amit, n lng quyn chuyn ch, vic g cng mun nhng tay iu khin. R rng Tactuyp c nhng hnh ng c on v cng tn nhn. Cng nh Raxin cng kch triu i c on Luy XIV qua nhn vt Nrng trong bi kch Britanniquyt, Mlie qua nhn vt Tactuyp t co ti c ca nn qun ch chuyn ch ang ra sc bp nght i sng ca nhn dn lc by gi. Sau Tactuyp, Mlie sng tc v hi kch ln vit bng vn xui, nhan ng Jung. ng Jung l mt nhn vt truyn thuyt trong nhn dn TyBanNha; nhiu nh vn trc v sau Mlie sng tc v ti hp dn y. V kch ca Mlie vt xa nhng tc phm ca cc nh vn khc v ha nn mt bc chn dung hon chnh, rt sinh ng v tn i qu tc lu manh v tn c y. Di ngi bt ca Mlie, ng Jung hin nguyn hnh l mt k sng n bm, vi mt tm hn sc vt; ci v ho hoa phong nh bn ngoi cha ng mt tm hn

mc nt n xng tu; n cn l mt sc ph hoi, i n u gieo rc tai ho, tang tc n y. N gim p ln tt c t do, hnh phc, tnh yu, gia nh, gio hun, tnh cm, l tng. i vi n, ch c mt th lc: ng tin. N l in hnh ca ch ngha h v, n khinh mit ht thy, khinh r c x hi, c loi ngi. Sau nhn vt Iag trong bi kch tenl ca Schxpia, - ng Jung ca Mlie nh du s ra i ca ch ngha c nhn ch k, hn h. Mi bc chn n i u li iu tn, than khc v nc mt. Trong v ng Jung, Mlie trnh by mt ci phng x hi rng ln v vch trn nguyn nhn ca nhng bt bnh ng trong x hi. Bng mt ngi bt v cng t nh, ng cng kch tn gio, cng kch tt c cc c s phong kin ra con ngi khng khip y. ng Jung l mt nhn vt ht sc phc tp; n c nhng kha cnh hp dn ca n; tng t nh Ngi chu ca Ram sau ny, n va ng ci vai ng Jung ca n, va t ph nh. Sau ng Jung, l v hi kch ln K ght i. K ght i c mt a v c bit trong s nghip sng tc ca Mlie. ng vit v ny gia cuc phong ba ca i ng, gia lc ng b bn th ch tn cng t mi mt. K ght i din ln u tin ngy 4 thng 6, nm 1666. Va ra i, v kch c cc nh vn c tn tui ht sc ca ngi; Boal nh gi n l tc phm ln nht ca Mlie. Trong v ny, Mlie a ln sn khu mt ngi trung thc, dng cm - Anxext, K ght i. Anh ght cay ght ng ton b th gii, anh on th c x hi cung nh, nhng anh li tha thit yu Xlimen, mt thiu ph qu tc c thi h tt xu ca thi i. Vi K ght i, Mlie sng to mt tc phm khng nhng c tnh hin thc su sc v t co ton b x hi phong kin, n cn mang tnh cht tr tnh phong ph, din t kht vng t do ca nh vn. ng tng hp trong v hi kch ny nhng nt chm bim su cay v nhng t tng thm trm ca nhng v hi kch sng tc trc y. Trong mi v trc, ng nhm mt kha cnh ca x hi cung nh cng kch; trong v ny, ng cng kch ton din x hi cung nh v thnh th. ng mun p tan nt ci x hi bn thu ang tm mi th on vi dp, tiu dit ng v nhng ngi yu t do. Anxext khng phi l Mlie, nhng qua Anxext ta thy tm lng ca Mlie, y cng phn, y tnh chin u chng li mt x hi y ry bt cng, u u cng ch thy xu nnh v li, phn bi, la lc. Trong K ght i, Mlie m t qu trnh u tranh bi t v tuyt vng ca t do chng cng quyn. Anxext qua v kch, nm tt c nhng mi v cay ng ca cuc i, cng l chu khut phc trc quyn th; ti nng b dp vi; vn th cu k ca bn qu tc, rng tuch, gi di, c ngi ta tn tng. Thng tr c ci x hi cung nh y l s la bp, l s nnh ht tr c mt bu riu nhau, lm hi nhau sau lng, Anxext vn l mt ngi yu i, thit tha vi con ngi, tin tng vo s ci to ca con ngi, nhng x hi git cht anh nhng mm mng tt p y. Anh l mt tm hn him c, mt tm hn cao qu v dng cm (li ling, mt nhn vt trong v kch). X hi phong kin thi nt khng th dung th hng ngi khng khi y. K ght i m t qu trnh tan v ca l tng t do, ngn la yu i dn dn b dp

tt; cui cng Anxext ch cn mt con ng l cm ght ton th x hi, ton th loi ngi v trn ra mt ni ho lnh mong sng mt cuc i trong sch. Mlie nhn thy r rng khng th ho hon vi trt t x hi hin ti, vi bn thng tr bt lng, Anxext n c chin u, l ngun gc tn bi kch trong lng Anxext. V hi kch trit l ny ca Mlie cng nh nhiu hi kch ln khc ca ng mang nhiu yu t bi kch, ting ci y pha lm v chua cht; mi tht bi ca Anxext l mt li t co ng cay x hi chuyn ch ng thi. Sau v hi kch K ght i, sng tc ca Mlie bc vo mt giai on mi. Mt phn ln cc tc phm ca ng ch giu nhng ngi t sn, i din cho tng lp t sn lc hu nht, h bi nht, nhng k mun qu tc ho. - Trc y, ng ph phn giai cp t sn trong mt s v kch k trn - Ngoi ra, ng tip tc cng kch mt s tn tch ca trit hc kinh vin c h, mt cn tr ca khoa hc, ca s tin b lc by gi, nht l bn thy thuc gn d c bm ly nhng gio iu li thi. Mt iu cn ch na, l trong giai on sng tc cui cng ny, cc nhn vt xut thn t qun chng chim mt a v quan trng hn trong nhng hi kch trc y. Nm 1666, Mlie cho din v Ngi thy thuc bt c d, mt v Phacx (kch h) ba hi, do mt v ng cho din thi k biu din cc tnh nh. Nhn vt Xganaren li xut hin trn sn khu v lm cho mi ngi ci ln ci b. Mactin v on ght chng l Xganaren hay nh p mnh, lin bo cho Girngt ang i tm thy thuc cha cho con gi ho cm, bit Xganaren l mt bc danh y giu ti. Th l Xganaren, trc gy ca hai ngi y t ca Girngt, phi khoc o di v i m nhn ca thy thuc, i cha bnh cho c con gi gi cm, v khng ly c ngi yu. l mt hi kch chm bim th y hc lc hu, ti tm thi Trung c. Nm 1668, mphitring, mt v kch vit bng th t do, c din ln u tin; cng nm y, v hi kch Giorgi ngdanh c biu din trc ba nghn khn gi, mt s lng phi thng th k XVII. Mlie vit v v kch ny nh sau: ti l mt ngi nng dn ly con gi mt ngi qu tc lm v v trong sut v hi kch, b trng pht v dc vng xu xa ca mnh. ng cng kch nhng k cn m mui vi ci b qu tc m t ph hu hnh phc ca mnh. Hai thng sau, v Lo h tin ra i; nh vn ch giu Acpagng, mt k in hnh ca giai cp t sn thi k tch lu nguyn thu, ch k v tn c. Trong v Trng gi hc lm sang (1670), Mlie tip tc ln n nhng ti c ca giai cp t sn m mui, dng th on gian c lm giu. Mi di ch yu ca ng l cng kch nhng k mun quay tr li x hi phong kin qu tc mc nt; qua nhn vt Jucanh, Mlie t co mt nn vn minh sa o, khng cn cht sinh lc. Mt tc phm cn c bit ch trong giai on ny l v Nhng b thng thi, din ln u nm 1672, mt v hi kch ln nm hi bng th; v ny c nh vn bt u vit trc bn nm. Mt ln na, ng cng kch l li sng khoa trng, gi to, xa ri thc t.

Trong Nhng b cu k rm, ng ch giu nhng k say sa vi nhng cu th hoa tnh trng rng, nhng tiu thuyt cng thc, gn d; y, ng chm bim ci th trit hc u m v ci th khoa hc hnh thc bp i ca th gii Trung c. Thay th cho cc c Catt v Malng hi ht, hc i lm qu tc, l nhng b Phtiamanht, Blid v Acmng, nhng b thng thi, rm i, kiu ngo. Mlie lm sng li trn mt phm vi rng ln hn, nhng nhn vt gn d ng a ln sn khu trc y mi ba nm. Tc phm cui cng ca Mlie l Ngi bnh tng (1673). y l li cng kch cui cng trit hc kinh vin ca Mlie. ng mang ln sn khu lm tr h mt bn c h, bn thy thuc i din cho ci th khoa hc gio iu ngu dt, sn sng phn ng li s tin b. Tc phm ny l mt li ca ngi nng nhit khoa hc chn chnh, ng thi n cng kch nhng thi gi nhn gi ngha, la bp, ch k ca quan h t bn ch ngha. Nhng bui din u tin Ngi bnh tng c hoanh nghnh nhit lit cha tng thy. Nhng cng l nhng ln cui cng nhn dn Pari tin bit nh vn v i ca mnh. Mlie l mt trong nhng nh vit hi kch ln nht ca nhn loi. ng dng ting ci lm mt v kh chng li tt c nhng ci g li thi m cn c bm ly x hi, ngn cn cuc sng mi pht trin. Ci ci ca Mlie l ci ci thng thn, kho mnh, yu i v mang mt ni dung tin b. Cng nh cc nh vn c in khc, Mlie quan nim vn hc c mc ch gio dc con ngi. Bi kch ca Corny l trng hc ca nhng tm hn cao thng, ng ngn ca La Fngten c tnh gio hun r rt. Hi kch ca Mlie nhm sa cha phong ho bng ci ci (Castigat ridendo mores). Ci ci lm cho mi ngi thy c nhng ci gn d, xu xa, lc hu khin cho ngi ta h hng, m qung hay tn c. Theo cc nh vn c in, tc phm vn hc c mc ch mua vui cho c gi. Mlie t t cho ng nhim v mua vui cho qun chng v cung nh. Mt v hi kch lm cho qun chng v cung nh vui thch l t c mc ch. Mun th, nh vn phi m t theo t nhin. Mlie vit :Khi anh v ngi, anh phi v theo t nhin. Mi ngi u mun rng bc chn dung ca anh ging nh tht. Nu anh khng lm cho ngi xem nhn c ra nhng con ngi ca thi i mnh, tc l anh chng lm ci g ht (). Quan nim ngh thut ca Mlie tip tc trit l t nhin ca th k XVI. ng ch trng rng nh vn c th ly ti bt k ngun gc no, min l ti y phong ph. ng vay mn ti cc v hi kch ca ng trong vn hc c i Hy-lp, Lam, vn hc Phc hng nc , TyBanNha, vn hc dn gian Php. Ngun ti ln nht, phong ph nht ca ng chnh l cuc sng ca x hi Php th k XVII, trong cung nh, ni thnh th. Cuc sng ca Mlie khp nc Php, cung cp cho ng nhng nguyn liu sinh ng nht ng xy dng s nghip vn hc. ng trnh by trn sn khu nhng con ngi ca thi i ch tr nh vua, cn tt c cc hng ngi, t nhng k qu tc n cc ngi t sn, t bc nng dn n c gi u c Mlie iu ng ln sn khu vi tm t, tnh cm, c ch, li n ting ni ca h.

Mlie ng hng ng nhn dn v hng ng nhng ngi t sn tin tin nhn xt, phn tch x hi Php th k XVII. Trong hu ht tc phm ca ng, ng cha mi di ch yu vo bn qu tc c c, n hn, vo ch phong kin h bi. Ngay trong mt s tc phm ch giu bn t sn giu c, ng cng nhm cng kch phong tc, tp qun ca ch qu tc lc y. ng kch kh mnh vo nhng ngi t sn th cu, m mui, mun i vo con ng qu tc ho. ng t lng tin tng vo con ngi bnh dn, c lng tri. Mi khi nhng vai nh rin (trong Tactuyp) Nicn (trong Trng gi hc lm sang) hay Toanet (trong Ngi bnh tng) xut hin trn sn khu, ngi xem thy tin tng vo s thng li ca l phi v gy nhng ting ci lnh mnh. Da trn lng tri ca nhn dn v ca tng lp t sn tin b nht lc by gi, da trn trit l t nhin, Mlie chng i kch lit, khng ho hon vi tt c nhng ci gi to, phn t nhin, gn d, h bi. Bn ngi mun ko li lch s tr li ci qu kh en ti, y ry p bc v nn thi Trung c, l bn phong kin qu tc. Trong hi kch ca Mlie, ta thy c mt th gii lc nhc nhng bng ma y, t tn i qu tc mt ht nhn phm nh ng Jung n nhng vai v hch dch, ngng cung nh rngt (trong K ght i), t nhng m gi tr trn, n nhng bng dng thiu no, nh rimen (trong Trng gi hc lm sang). Mlie ch r, bng nhng hnh tng mun nghn mu sc y, ch qu tc ang trn bc ng suy vong l k th chnh ca cc lc lng x hi tin b lc by gi. Mlie cng kch ton b x hi qu tc. ng t co li sng gi di, cu k, bp bm v ngu dt ca n. Trong mt s v kch, nh Nhng b cu k rm, Nhng b thng thi ng nh mt n quyt lit vo ngn ng, tnh cm, hc thc tc l vo ci nn vn minh phong kin gi ci, bc nhc tr thnh mt tr ngi ln trn con ng ca lch s. Mlie coi t nhin l khun vng thc ngc o lng mi gi tr. ng u tranh cho cuc sng t nhin thoi mi, cho tnh cm chn tht, cho chn l v t do. ng cng kch ngh thut rng tuch ca vn hc qu tc, vi th ngn ng k qui, vi li sng yu ng platnich gi to. ng cho Anxext ht li mt st bi th nht nho, trng rng ca rngt v ca ngi mt bi dn ca y cm xc chn thnh. Mlie gp phn nh nhng hot ng ca bn qu tc ang c gng ginh vai tr lnh o vn hc, sau khi cuc khi lon ca chng b nh bi vo gia th k XVII. Tn gio l lc lng phn ng nht lc by gi. Mlie t co nhng s tht v Nh Th trong nhiu tc phm. Mi iu cch ngn m Acnnf bt Anhetx hc thuc hng bt nng phi nhm mt sng cuc i n l, chnh l rt ra t quyn Rn dy lanhpya ca Thnh Grgoar. Tactuyp dng th lc siu hnh cp ot Marian, quyn r Enmia, chim ca ci ca Orgng v lm cho con ngi tr thnh m mui, c c. Ch qun ch th k XVII l mt ch c on, mt cng c n p nhn dn, tc phm ca Mlie cng i khi t co nhng ti cc ca n. Ton b i sng n bm, thi nt cung nh c m t trong nhiu v hi kch, tp trung nht trong v K ght i. Hn th

nhau, sim nnh k c quyn th, tm hn mc rung, y l s tht ca x hi thng lu th k XVII m Mlie phn nh trong sng tc ca ng. Nhiu tc phm ca ng vit vo thi k cui cng, tc l t 1667, a ln sn khu nhng ngi i din cho tng lp t sn lc hu, ang nhp nhm tr thnh qu tc. Chnh sch ca cc nh vua Php t cui th k XVI, nht l di thi Lu-y XIV, to nn mt tng lp qu tc mi, qu tc o di. Mlie cng kch h khng thng xt. y l Giorgi nganh di dt b tin ra mua mt c v qu phi sut i phi qu lu k lng gt mnh, y l lo Giucanh, v qu khinh r ci l lch t sn ca mnh, v mun c kt thn vi bn vng tn cng t, nn b bn mt ca ci v tr thnh mt ci qui thai, ma may quay cung trn ci l-xo qu tc. V ng sau nhng nhn vt t sn y, l ci phng x hi phong kin m o, ho ht, mt x hi mc meo, ch ch nm thng sp . Trong mt s tc phm xut sc, nh Trng hc lm v, Lo h tin, Ngi bnh tng, Mlie trc tip kch quan h t sn v nhn o. y ci ng c qu tc nhng ch cho ch ngha c nhn t sn ch k. Chnh nhng ngi t sn Acnnf, Acpagng, Acgng gy ra bit bao lo u, s hi cho gia nh, v con. H ch ngh n quyn li ca h, n ng tin v th xc h. Mlie mt phn no vch ra c th lc en ti ca ng tin, ln n s tch lu t bn ch ngha. Tip tc ch ngha nhn vn thi i Phc hng, cc nh vn c in t nhiu thin cm vi nhng ngi xut thn t qun chng lao ng. La Fngten thng cm su sc vi s ngho kh, tm hn trong sch v ch t do ca ngi khn cng trong x hi. Nhng bi ng ngn Con s t v con chut, Thn cht v bc tiu phu, Ngi nng dn trn b sng anuyp l nhng bi th tr tnh, hay nhng bn anh hng ca nho nh ca ngi tm hn, kh tit ngi nng dn. Trong nhiu tc phm, Mlie nu cao vai tr ca nhng ngi bnh dn, c bit l ca nhng c gi . H l nhng con ngi thng thn, yu i, c lng tri; h mang n cho sn khu nhng ting ci gin gi, nhng nt vui ti hn nhin. H l nhng ngi c mu c; lm khi, nh h m nhng s tht en ti c phi by, nhng mu thun gia nh c gii quyt. H sng t nhin, sng theo bn nng lnh mnh, th ch vi tt c nhng ci gi di, g p, my mc. Ch mt ci gt tay ca Nicn cng lm cho nhng l thuyt v ngh v ca lo Giucanh sp ; ch mt mu mo cn con ca Toanet cng lm cho Acgng tnh ng. Nhng ngi bnh dn y c mt tm hn vng chi; h bo v quyn li chnh ng ca nhng nam n thanh nin va i phi la. H ng vai nhng b m hin trong gia nh. Mi khi sn khu ang ti sm li v nhng hnh ng gn d, ng ngnh ca mt ng b hay ca mt b m, th h li xut hin, chuyn tnh hung bi t tr thnh hon cnh vui nhn. H l mt ngun sinh lc di do, lun lun lm cho sn khu sng bng v vang rn ting ci. L mt nh vn yu i, lun lun ca ngi cuc sng hn nhin, ti vui, Mlie cn l nh th ca tnh yu, ca tui tr. Hu ht cc v kch ca ng xy dng trn vn tnh yu; tnh yu l sc sng mnh kho ca ton b sng tc ca ng. C nhng mi tnh

th ngy, c nhng mi tnh nng thm, c nhng mi tnh m say; tnh yu nng cao nhng nam n thanh nin ln trn nhng rc ri ca x hi. V kch K ght i c nhng m iu tr tnh nng nn. Yu cuc i, yu con ngi, Mlie bao gi cng u tranh cho s tht v cho cuc sng. Chnh lng thit tha vi s tht v cuc sng y lm cho hi kch ca ng n nay, ba trm nm qua, vn cn y sc hp dn nh xa, v rt gn gi qun chng. Cng vi La Fngten, Mlie l nh vn bnh dn nht () trong lch s vn hc Php. Ngh thut lm vui cng chng trong tay nh hi kch v i y tr thnh mt ngh thut tro phng x hi, vi nhiu mu sc v cung bc khc nhau. Mlie dng mi hnh thc hi hc gy ci. Ci ci y mang tnh cht x hi v trit l. Mc ni rng hi kch l giai on tt cng ca mt hnh thi li thi ca lch s th gii Nh th l cho nhn loi vui v m ly khai qu kh ca mnh (). Ci ci l v kh ca k mnh, ca x hi ang ln dng chn vi x hi gi ci, m tn d cn li hnh bng l bch, lc lng trong x hi mi. Th k XVII l th k ca nhng lc lng sn xut t bn ch ngha xut hin; giai cp phong kin tr thnh mt chng ngi to ln cho s pht trin ca x hi. Mlie dng ting ci tin n xung m; ng a bn qu tc ln sn khu chm bim, bin n thnh mt hnh tng qui g cho mi ngi ch giu, khinh b. S nghip sng tc ca Mlie l mt qu trnh tin trin ca ngh thut xy dng hi kch. Nhn chung, ci ci ca Mlie c cung bc, t ci ci nh nhng, n ci ci thng thn hay ci ci chua xt. Phn ln hi kch ca Scxpia gy cho ngi c hay ngi xem n ci nh nhng, th mng. C th ni kch ca Mlie tin t nhng v nh, gi l phacx n hi kch ln, - hi kch phong tc v hi kch tnh cch. Trong s nghip ca ng, phacx chim mt a v quan trng. Phacx tnh by trn sn khu nhng cnh m , lon , nhng s lm ln, ru ng n cm cm b kia, nhng c ch hnh ng my mc, nhng cuc gp g bt ng, nhng s hiu lm, nhng t ng lng l lm ngha, nhng ng tc d dn, nhng b qun o l bch, c nhng b mt ngy ng n n na. l cnh lo Jucanh (trong Trng gi hc lm sang) nm mi tui u cn h hc ming m h: , I, , I, cnh cc thy nhc, thy v, thy trit nn nhau ti bi, hay l cnh lo h tin xt thng cho ci ca mu tht ca lo ta. Nhng b cu k rm l phacx c mt hi, trnh by nhiu cnh tr h nh cnh my cu y t mc gi qu tc, ming ni xoen xot nhng cu vn cu k c qu tc, hay cnh cc cu nm nhng ci gy ca hai ng ch. Cng v sau, kch ca Mlie cng mang tnh chm bim su sc, ting ci y c ngha x hi v hi kch ca ng mang mt ni dung tm l thm trm. Mlie to nn nhiu cnh ci d mu d. Khng my v hi kch ln ca ng, nh Trng hc lm v, Tactuyp, Lo h tin, Ngi bnh tng khng cha ng tnh bi kch, - nhng bi kch gia nh, hay trong lng nhn vt. Nh th Anfr Muytx thy rng hi kch ca Mlie bun b v thm trm, n phi khc sau

khi ci. Nhn nh ca nh th lng mn Muytx khng phi hon ton v l. Bui ti hm y, La Cmi Frngxed () din v K ght i ca Mlie, khn gi vng ngt; Muytx ly lm bt bnh v mong c Mlie tr li lun lun trn sn khu. Tuy my cu th ni ting ca Muytx c th gy mt s hiu lm v tnh cht c bn ca kch Mlie - hi kch thc s, vui ti khe khon - nhng cng phi thy rng nhiu khi hi kch ca ng i bn ming h ca bi kch. Cuc ci ln ca hai b con Acpagng tranh nhau ngi yu, thi trng trn ca Blin khi tng chng cht, ci bi iu vn khng khip ca m, cuc chia tay ca Anxext vi Xlimen, cnh ng b cho vay nng li gp g k i vay ph gia chi t chnh l con trai mnh, by nhiu cnh l by nhiu vn lm cho bt c ai c lng tri u phi suy ngh v au xt. Nhng ting ci qua nc mt y khng t trong sng tc ca Mlie. Chnh nhng lc sn khu sp sa tr nn nng n ngt th, l lc xut hin nhng yu t phacx; v nhiu khi hai yu t phacx v hi kch khng tch ri nhau. Ngay nhng v c coi l phacx thun tu, nh Nhng b cu k rm hay Nhng ngn la bp ca Xcapanh cng mang ngha x hi su sc. Cnh Orgng chui xung gm bn nghe c t bi tn tnh v mnh v nng nc i cho k c ci n hu c th, hoc l cnh anh chng Acgng nm thng cng nghe b v hin tu ln ci bi iu vn thm khc biu hin ti nng ca Mlie s dng phacx v tnh hung bi t gy nhng ting ci va thm trm va gin gi. Nhng tn bi kch y ry trong x hi Php th k XVII, c nh vn li ra nh sng, di hnh thc hi kch, thm nhun tinh thn lc quan v lng tin tng vo s tt thng ca l phi, ca chn l. Mlie cn s dng nhiu hnh thc khc nhau, hi kch - ba-l, hi kch m nhc, hi kch ca ma, v loi no, ng cng t r mt ti nng vng chc. Mlie l mt sn phm ca s vnh cu (); hi kch ca ng cho n nay Php vn c din nhiu hn bt c tc phm c in no khc, nht l hai v Tactuyp v Lo h tin. N vn c sc sng mnh m. Mlie s dng th ngn ng sinh ng, c th, n nay vn cn sc hp dn v tt c mi ngi u hiu c, tuy rng t n nay, ba th k qua. ng ng gp mt phn quan trng vo cng cuc xy dng ngn ng dn tc Php hin i. Th k XVII, Boal c trch ng s dng ngn ng qu gn qun chng; La Bruyer mun ng trnh dng ting lng, ting kh hiu v vit trong sch; t lu sau, Fnlng thy ng suy ngh gii nhng ni ti. S tht, Mlie nm vng hn ai ht ngh thut vit kch, nht l vit hi kch. ng cho mi nhn vt ca ng ni th ngn ng ca ring mnh, th ngn ng ca tng lp mnh: cu k, hoa ho hoa si nh nhng b thng thi, gin d chc nch nh li n ting ni ca b Giucanh, qu ma, c th, nhiu hnh nh, c khi pha c ting lng hay ting a phng nh cc c sen, cu nh. Chnh l mt trong nhng kha cnh ca ch ngha hin thc ca Mlie, m Jng Ber ni. Trong tay ng, ngn ng tr thnh mt cng c mm do xy dng cc kiu ngi in hnh ca x hi Php hi th k XVII. Mlie l mt ngh s chn chnh c cng lao xy dng nn hi kch dn tc Php. Sau ny, nhiu nh vit kch Php thuc cc khuynh hng vn hc khc nhau, nh Lxagi,

Bmacse, Muytx chu nh hng ca ng kh su sc. Vit Nam, cch y trn bn chc nm, mt s hi kch ca Mlie c dch ra ting Vit v c din sn khu H Ni. ng dng tp ch t nm 1914 n 1917, ng bn phng dch cc v Trng gi hc lm sang (ly tn l Ngi ph h tp lm sang, sau i l Trng gi hc lm sang), Tactuyp (ly tn l Gi o c), Lo h tin (ly tn Ngi bin ln), Ngi bnh tng (ly tn l bnh tng). V din u tin l v Ngi bnh tng. Sau t lu, kch ni Vit Nam ra i; nhng v kch ni u tin ca ta, phn ln l hi kch, chu nh hng ca hi kch Mlie. R rng Mlie in hnh bng trn sn khu kch Vit Nam nhng bui u. Vn hc c in, v c hi kch ca Mlie ch trng phn tch tm l con ngi m coi nh hnh ng kch, ch trng m t nhng xung t y kch tnh trong lng nhn vt m coi nh nhng bin din ca hon cnh bn ngoi, - do nh hng ca trit hc duy l. Hnh ng kch ca Mlie thng c cu to trn mt s n iu, t bin i sinh ng, mnh m nh hi kch ca Scxpia. Mlie xy dng nhng tnh cch mt i khi i n tru tng ho thc t; iu c tc hi n s th hin nhng mu thun x hi. Phn nhiu nhng nhn vt t sn, nh Orgng, Acgng hay Acnnf phn kt thc v kch tnh ng mt cch qu d dng. Mu thun gay gt trong v Tactuyp c gii quyt bng s can thip ca nh vua anh minh v sng sut. Qu tht, ngay nhng tc phm xut sc nht ca Mlie, lng cm th ch m chy, m cha bc ln thnh nhng ngn la. Khi sn khu bung mn xung, ci x hi m Mlie trnh by, sau nhng cn bin ng, tr li yn tnh; gia nh li yn vui, cc cp tnh nhn li yu nhau; cuc sng khng tin ln vi mt cht lng mi. Vn hc c in, vi Corny, Raxin, Mlie, La Fngten, xy dng ch ngha hin thc tm l v ng gp mt phn quan trng vo cng cuc hnh thnh ch ngha hin thc trong vn hc Php. N tip tc truyn thng u tranh chng cng quyn, chun b a ht hot ng cho cc nh vn th k XVIII v bo hiu ch ngha hin thc ph phn s ra i vo na u th k XIX, vi ngn c vinh quang ca Stngan, Bandc. Mlie l mt trong nhng nh vit hi kch ln nht ca th gii. Tc phm ca ng kh quen thuc vi nhn dn cc nc. Hin nay, Php, c, Lin X v.v ngi ta vn thng din nhng v kch danh ting ca ng v nhng bui din y c hoan nghnh nhit lit. T tng v ngh thut ca Mlie n nay vn cn l nhng bi hc ln cho mi ngi. Vit Nam, cch y khong bn mi nm, c bn nm v c din ra quc m; nhng v y khng hn l nhng bn dch nguyn bn ca Mlie, m l nhng bn phng dch vi nh ca ngi dch l p dng nhng v kch y vo x hi Vit Nam lc by gi. Hin nay, do nhu cu ca mt s trng i hc, ca mt s lp b tc vn ho, ca sn khu Vit Nam v ca x hi, chng ti thy cn thit phi dch mt s hi kch ca Mlie p ng nhng nhu cu trn. Cc bn hc sinh, sinh vin, gio vin, cc bn lm cng tc ngh thut sn khu, cc bn quan tm n vn kch ni, chc chn s thy Mlie nhng bi hc qu bu.

Dch mt nh vn ln nh Mlie, li l mt nh vit hi kch - l mt cng tc kh khn. Chng ti nhm mc ch ch yu l dch sao cho ng vi nguyn vn ca tc gi, c gng tn trng nguyn vn n mc ti a, gii thiu nhng kin thc cn thit vi nhng bn tm hiu hi kch ca Mlie. Nhn vt ca Mlie rt sng ng; mi lp ngi ni th ngn ng ring ca h. C nhiu cnh ni ting ca ng gy cho ngi c, ngi xem nhng n tng su sc, khng th qun c. Nhiu ting Mlie dng gy nhng ting ci rt t nhin v cha ng nhng ngha su xa. Nhiu cu ni ca nhn vt trong tc phm ca ng tr thnh ngn ng trong ngn ng Php. Chng ti c gng lt t mt phn ngh thut vit hi kch ca tc gi, c gng dch st nguyn vn, mong gi c mt phn no tnh c o ca nh vn c in Php. Nhiu nhn vt qu tc ca ng ni nng cu k, dng nhng danh t l lng, li vn tru tng, kh hiu trong cu chuyn - iu m Mlie mun ph phn -, chng ti c sc dch cho st, gi li khng kh ca x hi cung nh th k XVII Php. Tt nhin, mun dch c trung thnh Mlie, phi c kinh nghim sn khu, phi am hiu ngh thut biu din hi kch, phi c xem nhng cuc biu din ca cc ngh s danh ting chuyn ng kch ca Mlie. V nhng im ny, chng ti cn nhiu thiu st. Trong s nghip sng tc ca Mlie, gm gn bn chc v hi kch, chng ti ch la chn mt s v ni ting nht ca ng: Tctuyp, ng Jung, K ght i, Lo h tin, Trng gi hc lm sang, Ngi bnh tng .... Nhng v ny nm trong hai giai on sng tc cui cng ca ng. Chng ti mong rng nhng v danh ting khc ca ng s ln lt c dch ra ting Vit cc bn c c bit su sc thm v ngh thut hi kch v qu trnh sng tc ca ng. c Hiu Ch dn v K GHT I (1666) K ght i din ln u tin ngy 4 thng su, 1666. V ny va ra i c cc nh ph bnh ni ting lc ng thi nh gi rt cao. Xuyblinhi tuyn b l mt tuyt tc khng tc phm no snh kp; Rbin, Vid cng ht li ca ngi tc gi ca n. Tc phm m t nhng chn dung thc ca thi i, nn nhng ngi ng thi nhn thy mt cch d dng trong nhn vt ca Mlie nhng con ngi ca cung nh lc by gi. T ba trm nm nay, hi kch K ght i vn c mi ngi mn yu v l mt v c din nhiu nht Php, sau Tactuyp v Lo h tin. L mt v hi kch trit l, K ght i phn nh su sc thi ca Mlie i vi ch x hi lc by gi. Trit l v s sng tot ln t ton b v kch l kht vng tr thnh con ngi chn chnh. ng ln n nhng k sng gi di, ng kt ti mt x hi y la lc, ng lt trn di nhng bc chn dung chm bim su sc nhng con ngi n bm, mc nt n tn

xng tu, ng p tan nt mt x hi y bt cng, cng l b dy xo, o c b nguyn ra. ng ca ngi lng khng khi, trong sch, tnh chin u ca Anxext. L mt v hi kch tr tnh. K ght i ni ln ni nim tm s su kn ca Mlie; thi gian sng tc ny l thi gian cuc i Mlie ang qua nhng cn sng gi d di, bn phn ng tm mi th on hn h x nhc ng. Nhng v kin phi l m Anxext phi chu gi mi ngi ngh n nhng s thc chua cht m ng ang tri qua. Trong nhng li nng nhit, ng cho Anxext, sau khi t co x hi l mt vc thm chin thng nhng t lu, m c mt cuc i t do. L mt v hi kch tng hp nhng v hi kch trc , K ght i trnh by ton din x hi cung nh vi trn hai mi bc chn dung ca mi hng ngi qu tc: hng hch, nhu nhc, hunh hoang, ngo mn, lo lot, tm hn ngho nn, kh cn, hay x xin, nham him. Ci cnh tr danh, thng gi l cnh cc bc chn dung chng t ti nng phong ph ca Mlie; mi bc chn dung l mt tnh cch, v c th l ch ca mt v hi kch. C mt x hi lc nhc nhng bng ma y ln lt im din trn sn khu v tr thnh sc nng ng ca v kch thot u tng nh thiu si ni v qu trm lng. V v hi kch ny, Mlie gy mt tnh hung cng thng bng cch i lp c ci lc lng h bi, tn c y vi mt tm hn trung thc. Anxext l hnh nh tp trung, trn mt mc trit l cao hn, ca nhng nhn vt ca ng nhng thi k sng tc trc. Mlie tip tc cng kch nn vn ho qu tc suy i v ca ngi nn vn ho nhn dn, gin d, kho mnh, chn thnh. Cnh bi xonn l mt li ph nh th vn minh gi to, mt ht sinh lc; bi dn ca Ti tr li Pari hong c ra nh l tiu chun ca ci p. D v hi kch K ght i c nhiu yu t bi kch, nhng n vn l mt v hi kch chn chnh; y khng thiu nhng ting ci hn nhin hay thng thn; yu t phac-x cng c s dng cnh uyboa gp Anxext); nhng ci ci nhiu khi su xa v mang mt ngha thm trm, - ci ci lng l. Th k XVIII, Ging - Gicc Rutx thy rng Mlie khng th tha th c, bi v ng mang ln sn khu ch giu mt ngi ngay thng, chn thc, ng knh phc, mt ngi o c chn chnh (). Nhiu nh nghin cu tm hiu xem ci ci trong v hi kch ny ch no. Ngi xem kch hay ngi c kch khng ci v khng ch giu tnh ngay thng, chn thc ca Anxext. Mc ch ca Mlie l ch giu nhng t lu ca x hi lc by gi. Trc khi ni n bn cht ca v hi kch ny, cn phi tm xem mc ch ca tc gi l th no... ng khng mun xy dng mt v hi kch c nhiu tnh tit, m mt v kch ch ct cng kch nhng phong tc ca thi i. V th nn ng chn mt ngi ght i lm nhn vt chnh; ai cng phi ng rng ng khng th chn mt nhn vt no khc c th cng kch loi ngi hn l k th ca loi ngi (). Anxext l mt ngi th ght c nhn loi: y th m anh ta li i yu mt thiu ph qu tc m dng, gi di, ni xu mi ngi nh ranh; mi tnh ca Anxext li v cng chn tht v cao thng, nng nn m thm na. l mu thun c bn trong tm hn Anxext.

Mlie phi by ci mu thun y v ni ln ci o tng ca Anxext mun ci to x hi thi nt. Khng phi v tnh m K ght i cn c mt nhan th hai Anh quu quu phi lng gi (). Trn mu thun y - k ght i m li yu mt ngi c tnh xu ca cuc i - Mlie xy dng hnh ng ca v kch. V l Mlie l ngi u tin nng hi kch ln mt mc cao nht c th t ti. Bi vy K ght i khng nhng l biu hin cao c nht ca thin ti Mlie m cn l mt nin hiu ln ca lch s sn khu Php (). V K ght i c V nh Long m phng vit Ngi ym th (nm 1953-1954; cha in thnh sch). Theo tc gi, y l v c Vit-Nam ho, theo Le Misanthrope, tc phm bt h ca Mlie. Anxext tr thnh An-T, Philanh tr thnh Phi Linh v Xlimen tr thnh L Minh. Kch xy ra ti H-Ni, trong thi tm chim. Hu ht cc tnh tit trong kch ca Mlie u c V nh Long s dng. Song, v kch m phng ny nht nho, thiu sinh ng: hon cnh nc Php hi th k XVII v hon cnh nc Vit-Nam thi tm chim khc nhau rt xa. -----------------------------------------

NHN VT: ANXEXT PHILANH RNG XLIMEN LING ACXIN - Ngi yu Xlimen - Bn Anxext - Ngi yu Xlimen - Ngi yu ca Anxext - Em gi h ca Xlimen - Bn gi ca Xlimen

ACAXT CLITNGR BAXC

- Hu tc - Hu tc - y t ca Xlimen

MT NGI LNH CA CC QUAN THNG CH UY BOA - y t ca Anxext

Cnh Pari, trong nh Xlimen.

HI I LP 1 PHILANH, ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT - G th anh ? Anh lm sao th ? - (Vn ngi) Xin anh mc ti. - Nhng sao anh li l lng - bo anh mc ti m, cn anh th i m giu ci mt i. - Th t nht cng nghe ngi ta ni, ng cu gt ch. - y, ti ch thch cu gt, chng bun nghe ngng g ht. - ng mt ci l bun bc ngay c, ai m hiu ni, tuy chng ta l bn tht y, nhng ti l ngi u tin - (ng pht dy) () Ti l bn anh ? Anh xo ngay ci khon y trong s sch ca anh i. Trc y ti cng tng th. Nhng thy anh c x nh va ri, ti tuyn b thng vi anh l t nay chng cn bn bn g na. Ti chng cu ci th ngi i bi nh th thn thit vi ti. - Anh Anxext, th anh cho ti l ngi c ti lm hay sao?

PHILANH

ANXEXT

PHILANH

ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH

ANXEXT

- H! L ra anh phi ly lm xu h n cht mi phi. Hnh ng nh th th khng th dung th c. Ngi t t, ai thy th m khng phn ut. Ti thy anh vn v mn trn, anh u ym mt ngi, tng m thm, nng nn nht, ri th no anh say sa m hn () ngi ta m ngt ngo sn n, no th tht trung thnh. Th m lc ti hi anh ngi y l ai th n tn ngi ta, anh cng m khng r. Ngi ta va i khi, th l ht, tnh cm tiu tan, v ni vi ti th anh coi ngi y nh ngi dng. Chao i! T h mnh m la di lng mnh nh th, tht l xu xa, hn mt, nhc. Ti m nh lm nh th th sau cng n n hn, treo c m cht cho ri. - Theo ti th ci ti y chng n ni phi cht treo u, ci n anh khp cho ti, xin van anh vui lng cho ti t n gim i mt cht v khi v th m phi cht treo anh nh. - a n v duyn! - Th thc tnh anh mun ngi ta phi lm th no ? - Ti mun ngi ta n phi cho thnh tht, v l ngi trng danh d, th khi tht ra iu g cng phi t lng mnh m ra. - Th khi c ngi n vui mng m hn anh th anh cng phi p li ngi ta nh th ch, cng phi n cn nh ngi ta i vi mnh ch. Ngi ta vn v t tnh, th tht vi mnh, th mnh cng phi vn v th tht li, ch bit lm th no. - Khng, by gi hng ngi lch thip cc anh lm k c ci li x giao hn mt y, ti khng sao chu ni. Ti khng ght g hn ci li nhn nhn nh nh ca nhng anh chng lun lun th nguyn tnh ngha, nhng k lc no cng v vt m chm ly mi ngi, nhng k ngt xt u ming li, b ai cng v v vp vp, chng h phn bit ngi qun t vi k tiu nhn. Mt ngi n cn vi anh, no th sng th cht vi anh l c tri, l trung thnh, l st sng, l mn phc, thng yu anh, ri ht li ca ngi anh, nhng i vi bt c k hn mt no hn cng lm nh vy th hi nh th anh c ci g. Khng, khng, mt ngi c phm gi mt t khng i no a c ci li qu mn lang ch y c. M ci th trng vng c bit nht cng khng c g th v, khi i vi ton th bn dn thin h ngi ta cng lm nh vy. qu mn ai, tt phi cn c vo ci nt g, ch b ai cng qu mn, th cng bng khng qu mn mt ai ht. Anh, anh cng tim nhim ci thi xu ca ngi i, nn, h! Ti khng th bn b vi anh c. Mt ngi m vi bt c ai cng nim n n cn, chng phn bit gi tr con ngi, th ti ch cn th ngi y. Ti mun ngi ta phi phn bit ti vi k khc (). Ti ni dt khot, ai l bn ca tt c thin h th ng l bn ca ti.

PHILANH ANXEXT

PHILANH

ANXEXT PHILANH

ANXEXT PHILANH

ANXEXT PHILANH ANXEXT

PHILANH

ANXEXT PHILANH

- Nhng sng trong mt x hi lch s th cng phi khch so theo php x giao ch? - bo khng l khng; phi thng tay ph ci li bun tnh bn ngha gi di v nhc nh y i. Ti mun ngi ta phi gi nhn cch v trong bt c cuc giao thip no, ta ni cu chuyn g cng phi tht lng tht d m ni. Lng ta c sao, ta ni vy, khng bao gi nn dng li tn tng v vt che y tnh cm ca mnh. - Lm lc tht th qu li ho l lng, khng ai chu c, anh . C khi giu nhng ngh tht ca mnh li ho hay na, mc d ci tri vi quan nim khc kh ca anh v danh d. Nu c ni toc ra vi hng nghn ngi tt c nhng iu mnh ngh v ngi ta th c tin khng, c lch s khng! Nu c ngi mnh ght hay chng a, mnh c nn ni trng ra vi ngi ta khng? - Ni ch! - Sao! Th anh i ni vi m mili l bng y tui u th chng nn lm duyn lm dng na hay sao? L ci mt b phn ca m ta, ai cng thy l chng hay sao ? - Hn th ri! - Li bo vi rilat l hn ta n hay quy ry mi ngi, v trong cung nh, chng ai l khng chn ngy nhng cu chuyn hn khoe khoang v s dng cm, v dng di v vang ca hn hay sao? - Nht nh th. - Anh c ni a. - Ti chng a t no. V khon y, ti s khng n mt ai ht. chng tai gai mt lm ri; c cung nh, c thnh th, u ti cng ch thy ton nhng chuyn n ut c ngi ln c. Thy thin h n vi nhau nh th, ti bc bi tc gin v cng. u u cng rt mt mu nnh ht tin, rt nhng chuyn bt bnh trc li, phn bi, xo tr. Ti khng th chu c na, ti pht in ln mt; ti thy ti cn phi ni bp vo mt ton th loi ngi. - Ci kiu tc gin pha mu trit l ca anh, cng kh man r y. Thy anh c tc ti nh th, ti khng sao nn ci c, ti tng tng hai chng mnh cng c dy d nh nhau, ti tng tng chng mnh ging ht hai anh em trong v kch Trng hc lm chng m(). - Tri i, thi, ng c v von nht nho nh th. - Khng, thc tnh m ni, anh phi b ci thi mt st v c y i. Anh c lm g i na, th gian ny cng chng thay i c u. Anh thit tha mun thnh tht, th ti cng thnh tht tha vi anh l ci bnh ca anh i n u

ANXEXT

PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT

PHILANH

cng lm tr ci cho thin h. Anh bt bnh vi thi tc ngy nay n th th ch t lm cho lm ngi thy anh l bch m thi. - Cng hay! H! Cng hay! Ti ch mong c th. y l mt du hiu rt tt cho ti, v ti rt vui mng v th. Theo ti, tt c mi ngi u b i n mc nu h cho ti l ngi hin th ti li ly lm bc mnh. - Anh on ght loi ngi lm th! - Phi, ti cm ght mt cch gh tm loi ngi. - Th khp th gian ny, anh ght tt c khng tr mt mng no hay sao? Trong thi i chng ta y, cn c nhng ngi... - Khng, ti cm th ton th loi ngi; ti ght tt c mi ngi. K th c c bt nhn; k th dung tng bn ngi c c, v khng on hn mnh lit chng nh nhng tm hn o c on hn thi xu. y, ci thng c vic kin co vi ti, rnh rnh n l mt thng u gi, th m ngi ta vn chiu , bao dung n, tht l phi l ht sc; di ci mt n ca n, ai m khng bit tha n l mt thng phn trc, ai m khng bit tng n l mt con ngi nh th no. Con mt n c a y, ming li n c un do nh ko, th cng ch nh la c nhng ngi xa l mi u n. Ci thng kh dy y, ng l phi vch mt ch tn n ra, th m n lun lt bn thu th no cng len chn c vo x hi thng lu, chim c a v cao sang lm cho ti nng phi gin d, o c phi ti thn. khp ni, d n c c tng nhng danh hiu ng h thn i na, nhng c ai cng nhn ci danh d khn nn ca n u. H c ai bo n l mt thng bp bm, tin, x l th mi ngi u cho l phi, chng ai phn i c. Mc du vy, ci thng gi nhn gi ngha y i u cng c trng vng. Ngi ta on vi n, ci vi n, u n cng len chn vo c, v khi cn m mu g tranh chim a v, tc khc n thng c ngi lng thin nht. H! thy thin h cn king n ti c, ti ut n cht i c, i khi ti cht c mun trn i mt ni ho lnh no, khi phi tip xc vi loi ngi. - Tri i! Ta ch qu phin lng v phong ho i nay n th. Ta nn bao dung i cht i vi ngi i. Ta ch nn xt loi ngi qu i kht khe, ta nn nhn tnh xu ca con ngi d di i phn. Sng i, c gi o c cng mt va hai phi thi; o c qua, c th ng ch trch. L phi ton vn nht, l trnh iu cc oan; o c cng n chng mc no thi. Ci li trn trn mt mc chnh trc nh thi c xa y, thi i chng ta v phong ho ngy nay thy chng lm, v n i hi con ngi phi hon ho qu. Nhp sng tu khc, nhp gia tu tc anh , anh c khng khng mun sa i thi i th tht l mt s in r c mt khng hai. Ti cng nh anh, ngy no ti chng thy

ANXEXT

PHILANH

ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH

v s chuyn, nu i theo mt hng khc, th c th kh hn; nhng d mi bc i, ti u thy vic tri ngc, chng h ai thy ti tc ti nh anh bao gi. Con ngi th no th ti vui lng nhn nh th y, v tp cho quen chu ng c nhng hnh ng ca h. D trong cung nh hay ni thnh th, tnh thn nhin ca ti, so vi tt gin d ca anh, cng chng km phn trit l. - Anh , ci tnh thn nhin ca anh l lun cng gii y, nhng c phi bt c chuyn g anh cng gi thn nhin c khng? Gi th chng may c ngi bn no la phn anh, hay c th by mu t k chim ot ca ci ca anh, hoc l t iu phao ting xu cho anh, th ti hi anh, anh cng khng tc gin ? - ng th, anh thy ngi ta xu xa th anh ko nho, cn ti, ti cho l bn cht loi ngi. Thy mt ngi qu quyt, bt cng, v li, ti cng chng h kh chu, chng khc no ti thy nhng con diu hu kht mu, nhng con kh qui c, hay nhng con ch si hung d. - Th ra, nu ti c b a no phn bi, xu x, cp ca th ti cng khng H! l s phi l n nc y th ti cng chng rm li lm g. - Ni tht, anh c im lng l hn; trong ci v kin ny, vi i phng, anh hy ku la t hn, anh phi mt vo mt cht mi c. - Chng mt t no c, nht nh l nht nh. - Th anh mun ai, ai chy cht cho anh? - Ti mun ai ? L phi, chnh ngha ca ti, cng l. - Anh khng n thm quan to no () hay sao? - Khng. Th trong v kin ny, ti c iu g sai tri hay m mui ? - Ti ng th, nhng s vn ng ca i phng ng ngi lm, v li - Khng, ti quyt nh khng cu cnh mt ai, mt l ti tri, hai l ti phi. - Anh ng tin th! - Nht nh khng i u ht. - i th ca anh mnh th lm y v c th, bng vy cnh, lm cho - Khng cn. - Anh s lm. - c, ti cng mun xem kt qu ra sao. - Nhng - Ti s h lng h d m thua kin. - Nhng m - ti xem, trong vc ny, ngi ta c kh tr tro, kh him c, thi tha, n mc x oan cho ti trc con mt ca ton th nhn loi hay khng. - Ngi u m l lng!

ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH

ANXEXT

PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT

- D c thua thit n bao nhiu, ti cng mun thua kin v mt s vic p m! - Anh Anxext , ngi ta m nghe thy anh n ni th, ngi ta ci cho tht y. - a no ci th mc xc n. - Vic g anh cng mun cho chnh trc mt cch chnh xc, ci ngay thng ton vn m anh t giam hm vo y, anh c tm thy ngi m anh yu khng? (). V hnh nh anh v loi ngi bt ho gh gm vi nhau nh th, nn ti, ti ly lm l rng mc d ci g ca loi ngi, anh cng c th thy l gh tm, th m anh li i ly trong loi ngi ci lm cho con mt ca anh say m. iu lm cho ti l lng hn na l vic la chn k d ca tri tim anh. C ling chn tht, c cm tnh vi anh, b Acxin thn trng, u ym anh, th m tm hn anh chng oi hoi n nguyn vng ca h, li b rng buc bi c Xlimen gi di, tnh m dng li hay gim pha, r ra con ngi mc phi nhng tp qun ca thi i. Ti sao anh sn mi t th vi nhng tp qun y m anh li c th chu ng c ngi p c nhng tp qun y? Hay l mt ngi yu kiu nh th th khng cn l tnh xu na? Hay l anh khng thy? Hay l anh tha th? - Khng. Mi tnh ti i vi ngi thiu ph go y khng lm cho ti m mt, n ni khng thy nhng tnh xu ca c y u. D c y c lm ti say m th no chng na, ti vn l ngi u tin nhn thy cng nh ln n nhng tnh h tt xu ca c y. Nhng bit th, d ti c lm g chng na, ti cng xin th tht ch yu ca ti: c y c ti lm ti a thch. Thy tnh xu th thy y, trch th trch y, nhng khng lm sao c, mc du c gin, nhng vn c yu. V kiu dim ca c y dng mnh nht, v chc chn l tnh yu nng nhit ca ti s gt ra c nhng thi h ca thi i trong tm hn c ta. - c nh th th cng ca anh khng phi l nh. Anh c tin rng anh c c y yu khng? - , c ch! Nu ti khng tin th ti ch yu. - Nhng nu c y t ra l yu anh th ti sao anh vn c phin no v nhng ngi tnh ch ca anh? - V mt tri tim yu tha thit th mun ngi yu hon ton l ca mnh. Ti n y ch l c nh ni vi c y tt c nhng iu m mi tnh ca ti mun ti ni v iu .

PHILANH

ANXEXT PHILANH

- Theo ti, nu ch c vic t mun l c, th ti s ht lng thng yu c em h ling ca Xlimen. Lng c y qu anh, c y li trung hu, chn thnh. Vic la chn nh th hp vi tnh tnh anh hn. - ng th, ngy no l tr ca ti cng bo ti nh vy. Nhng l tr u c quy nh c tnh yu. - Ti rt s cho mi tnh ca anh, nim hy vng ca anh by gi s c th LP 2 RNG, ANXEXT, PHILANH - Ti va c di nh () cho bit c ling ra ph sm sa, c c Xlimen na. Nhng thy ngi nh bo ngi c y, ti mi ln em tm lng chn thnh tha vi ngi rng ti knh mn ngi khng th tng tng c, v v th, nn t lu nay ti vn nhit lit c ao c kt bn vi ngi. Vng, lng ti vn trng c ti, ti kht khao mi tnh bn s kt cht i ta. Thit ngh mt ngi bn st sng, li thuc dng qu tc nh ti, chc khng n ni b t chi. (Ni vi Anxext). Tha ngi, ti hu chuyn ngi y . (Lc y Anxext ra v ang m mng hnh nh khng nghe thy rng ni vi mnh). - Tha ngi, ti y ? - Vng. Hay l li ti ni lm pht ngi? - Khng phi, nhng ti ngc nhin qu, ti u dm ngh n vinh d y. - Lng ti knh mn ngi khng ng khin ngi ngc nhin mi phi. C th gian ny, ai cng phi knh mn ngi. - Tha ngi - Ngi l ngi c ti lng ly, c k ti c y th Nh nc chng c g xng ng vi ngi. - Tha ngi - Vng, theo thin th ngi ng qu hn tt c nhng ci g ln nht ca Nh nc. - Tha ngi - Ti ni di th tri vt cht. V xc minh tnh cm ca ti, tha ngi, xin ngi hy cho ti c ci m, m hn ngi v kt bn vi ngi. No, xin ngi a tay y, ngi ha i, i ta kt bn ch? - Tha ngi - Th no! Ngi khng ng ? - Tha ngi, iu ngi mun tht qu vinh d cho ti. Nhng tnh bn i hi phi kn o hn mt cht. Mun b lc no cng ni n tnh bn th ch l bi nh ting . Mun gn b vi ai th phi sng sut la chn. Trc khi kt

RNG

ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG

ANXEXT RNG ANXEXT

RNG

ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG

ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG

PHILANH ANXEXT RNG

PHILANH

bn, chng ta phi hiu nhau hn. Tnh tnh chng ta c th lm cho ta phi hi hn sau ny. - Tri i! Ngi n ni r ra con ngi c hnh, ti li cng thm lng qu trng. Thi th nh cho thi gian gn b i ta. Nhng lc ny th ti xin dng c i ti cho ngi. Bao gi ngi cn n vic g trong triu th xin tha vi ngi rng i vi ti, Hong thng cng c bit nhn i cht. c vua tin nghe ti. Ni tht vi ngi, vic g Hong thng cng ht sc nghe ti. Ni vn tt li th ti hon ton l ca ngi. Ngi l ngi kin thc tuyt vi, nn hm nay, bt u mi tnh ngha gn b keo sn ny, ti xin trnh ngi mt bi xon-n ti mi lm v xem c nn a ra cng chng khng. - Tha ngi, ti khng t cch quyt nh vic y u, xin ngi min cho. - Ti sao ? - Ti c tnh xu l hay ni qu thng. - y, ti li i hi iu y, ti n xin kin thnh thc ca ngi, nu ngi li di ti, giu gim ti iu g, th ti kh tm lm. - Tha ngi, nu ngi mun vy th xin vng. - (on ca) () y l mt bi on ca. Hy vng. y l mt phu nhn nhm cho lng ti i cht hy vng. Hy vng y khng phi l nhng cu th hng trng, nhng l nhng vn th nh nhng, tnh t, m ui. (C mi ln ni, rng li nhn Anxext). - Ta s thy r. - Hy vng Khng bit l li th, ngi c cho l sng sa, dung d khng, v ngi c hi lng v cch la chn danh t khng. - Ta nghe xem . - Vi li, xin ngi bit cho rng, ti lm mt c mi lm pht. - Ka, tha ngi, thi gian khng quan h g n vic ny (). - (c) nh th, nng i, nim hy vng Mt thi xoa du ni thng au. Philit nng i, bun mt ni Hy vng sung tnh, ch g u. - Mi nghe on ny, ti thy say m. - (Ni kh) Sao? Anh c gan bo l hay ? - Nng thng ti cht t ri. Nhng th ng th, th nng i, Bn lng nng hi lm chi th ? Nu ch cho ti hy vng thi. - Tri! Nhng li din t, sao m tnh t th!

ANXEXT RNG

PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT RNG PHILANH ANXEXT RNG ANXEXT

RNG ANXEXT

RNG ANXEXT

RNG ANXEXT

- (Ni kh) H, dung tng hn, anh khen nhng ci ngu n y ? - Nu phi, nng i, ch mun thu, M i gng chng oi du bo, Th nh mt cht cho xong n, Nng cn li khuyn cng chng xiu. Philit, nng i, va tuyt vng, M li va hy vng nng yu () - H kt nh th mi xinh, mi tnh, mi tuyt diu ! - (Ni kh) H kt ci th t, qu tha ma bt! c g cu cng h xung i () mt ci cho v mi ra. - Ti cha bao gi c nghe nhng cu th t kho nh th ! - H! - Ngi qu khen, c l ngi tng rng - Khng, ti c qu khen u - (ni kh) tro tr, th anh lm ci tr g y ? - (Ni vi Anxext) Ka, cn ngi, ngi bit chng mnh tho thun th no ri kia m, xin ngi c ni thng. - Tha ngi, vic ny ni ra th kh qu, xa nay vn th. Ai ch thch ngi ta khen mnh c ti vn chng. Nhng mt hm, khi c xem th ca mt anh chng - ti ch ni tn lm g - ti bo anh ta rng mt ngi lch s bao gi cng phi nn ci tt nga ngy lm vn li, phi bit km hm li ci th ph trng nhng tr ci nh th, v ci thi snh em khoe khoang tc phm ca mnh ch t lm tr h cho thin h. - C phi nh th l ngi c mun tuyn b rng ti lm khi ti mun - Ti khng ni th. Ti, th ti mun bo anh ta rng mt bi vn nht lm ngi ta chn ngy, rng ch mt ci tt yu y lm cho ngi ta mt danh ting, rng d ta c v vn c tt y, nhng ngi i bao gi cng ch thy nhng mt xu m thi. - C phi ngi cho rng bi th ca ti hng bt khng ? - Ti khng ni th (); nhng cho anh ta thi ng vit lch na, ti vch mt cho anh ta thy rng, thi i chng ta, s thm kht y lm hi bit bao nhiu ngi ng n. - C phi ti vit khng ra g khng? C phi ti ging nhng ngi y khng? - Ti khng ni th. Nhng, cui cng ti bo anh ta: Ngi c nga ngy th vi thn lm g kia ch? Ai bt ngi in tc phm ra kia ch? Mt quyn sch d ra i, nu l ca nhng anh chng khn kh in ra kim ming n th ngi ta c th tha th c. Xin ni thc tnh vi ngi, ngi hy chng li

RNG ANXEXT

nhng cm d ca ngi, ngi giu bit i, ng cho thin h bit cng vic ca ngi. D c ai thi thc ngi i na, th ngi cng ch lm mt ci danh ca ngi qu phi ni cung nh, i chuc ly ci ting l mt tc gi l lng, khn kh, tay mt g ch nh in tham li. y, ti c sc ging gii cho anh ta hiu nh th. - c, kh lm, ti tng hiu ngi. Nhng trong bi th ca ti, ti c th bit c nhng iu g - Tht tnh, nht n vo ngn ko l tt. Ngi rp theo nhng khun so ht sc d. Li th ca ngi chng t nhin t no. Mt thi xoa du ni thng au , l ci qui g? Hy vng sung tnh ch g u, l ci cht tit g? Li cu: Bn lng nng hi lm chi th, Nu ch cho ti hy vng thi! V cu: Philit, nng i, va tuyt vng, M li va hy vng nng yu l ngha l g? Ci phong cch bng by y, m ngi ta thng khoa trng, chng tt p, chng chn tht g u. Ch l li chi ch, ch l gi to hon ton. Li l ca t nhin khng h nh th. Ci a thch ti t ca thi i lm ti n khip. ng cha ta ngy xa th lu tht, nhng cn bit thng thc hn ngi i nay. Th vn chng by gi m ngi ta tn tng, ti cng chng a bng ci dn ca c sau y, xin c ngi nghe: D Hong ban cho ti Thnh Pa-ri trng l, M ti phi xa ri C bn ti yu qu Th ti s bo Ngi: Tr Pa-ri Hong Ti yu nng khn xit k, Ti yu nng hn c Pa-ri (). Vn th khng phong ph, ging vn th c, nhng ngi ch thy l cn hn tt c nhng th hoa ho hoa si lm ngi hiu bit phi phn nn y ? Ngi ch thy trong bi dn ca ny, tnh cm chn thnh t bc l y ? D Hong ban cho ti Thnh Pa-ri trng l, M ti phi xa ri C bn ti yu qu Th ti s bo Ngi: Tr Pa-ri Hong Ti yu nng khn xit k Ti yu nng hn c Pa-ri.

RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT PHILANH RNG ANXEXT

y, ngi xem, mt tm lng tha thit yu ng ni ra nh th y. ( Ni vi Philanh). Vng, anh c vic ci, mc nhng bc ti hoa ca anh, ti vn thch nhng vn th y hn nhng th ph hoa, nhng th ho nhong b ngoi, lm cho ai cng phi ku. - Cn ti, ti qu quyt vi ngi rng bi th ca ti rt hay. - Ngi c nhng l l ca ngi thy nh vy. Nhng xin ngi cho ti c l l ca ti min chu khut phc l l ca ngi. - Nhng ngi khc thy hay, th l c. - Ngi ta kho v y thi, mn ny th ti xin chu. - Ngi tng ngi snh si lm sao? - Nu ti khen th ngi th c l ti cn snh si hn. - Ti chng cn ngi khen th ti. - Tha ngi, tt nhin ngi khng cn c ti khen. - Th ngi th theo ti ring, lm mt bi th cng v ti y xem sao. - Lm nhng cu th kh y th ti c th lm c, th mi tai hi. Nhng ti s trnh khng a cho mi ngi xem. - Li l c v qu quyt lm, v s t mn y - Nu ngi mun c phnh nnh, th ngi tm ni khc hn l ni ny. - Ny anh chng v danh tiu tt kia, ch c ngo ngh nh th vi tay ny. - Tha ngi i nhn, ti c ngo ngh cng l ng mc. - (ng chn gia hai ngi) y, xin hai ngi, th l qu lm ri, thi, hy gc chuyn y li, ti xin. - , ti lm, phi, ng th, ti xin rt lui. Tha ngi, xin knh cn cho ngi. - Cn ti, tha ngi, xin trn trng cho ngi. LP 3 PHILANH, ANXEXT - y nh, anh xem y, ch v qu tht m mun chuc ly chuyn rc ri y. Ti bit lo rng mun c ngi ta khen, nn mi - ng ni vi ti na. - Nhng - Tuyt giao ri. - Th th qu lm - mc ti m. - Nu ti - Anh ch ni na. - Sao li th!

PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH

ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH

- Khng nghe g ht. - Nhng - Cn ni na ? - Ngi ta xc phm - ! Tri i! Qu lm, ch theo ti ra ngoi. - Anh coi thng ti, ti s khng ri anh. HI II LP 1 ANXEXT, XLIMEN - Tha b, b c mun ti ni trng ra vi b khng ? nhng c ch ca b ti khng c hi lng lm. Thy nhng c ch y, lng ti cm gin. Ti thy rng chng ta phi on tuyt vi nhau. Phi, nu ti ni khc l ti la di b. Chng hay chy, nht nh th no cng phi cng nhau on tuyt. D ti c ha vi b nghn ln l khng xa nhau, ti bit chc l ti cng khng th no lm c. - Th ra ng a em v nh () ng sinh s vi em y phi khng? - Ti khng sinh s t no, nhng tha b, b ai b cng qu vn v, ci m. C lm ngi say m b qu, lc no cng thy qun ly b, lng ti khng sao chu ni. - Ngi ta say m em m ng buc ti em hay sao? Em cm th no c mi ngi thy em d thng? Th ngi ta tm ht cch n thm em th em phi ly gy m ui ngi ta i hay sao? - Khng, tha b, u c phi cm gy m ui, nhng p li nguyn ca h, b ng qu d di, qu u ym nh th. Ti cng bit, mi bc i l mi bc b c sc quyn r lng ngi. Nhng cch b tip i lm cho nhng k say m b i khng dt kia. B qu nim n nn nhng k quy phc b mi cht m cht mt. B lm cho h cha chan hy vng nn h mi qun qut ly b. Nu b ng n cn qu, chc l lm k chng mon men ti. Nhng tha b, xin b cho ti bit ti sao ci anh chng Clitngr ca b li c dim phc b a thch nh vy. B qu hn v c hnh cao qu g, trng hn v ti g? Hay l ti v hn c mng tay ngn t di m b qu hn nh vy? Hay l v hn c b tc gi mu vng t m b vi tt c phi p, say m hn? Hay l v hn eo nhng tm vin ren to tng ni ng qun m b yu hn? Ci m ruy-bng ca hn lm b m hay sao? Hay l ci qun rng thng thnh ca hn lm b a hn v hn tr thnh n l ca b. Hay l ci ting ci, ci ging c ca hn lm lng b xc ng?

ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN

ANXEXT

XLIMEN

ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN

ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN

ANXEXT

XLIMEN ANXEXT XLIMEN

ANXEXT

- ng kho a nghi, oan cho ng y qu! ng khng bit r ti sao em n ng y, v trong v kin ca em, ng y ha vi em l s gi gm cho tt c bn b ca ng y hay sao? - Tha b, b hy nn thua kin vi mt nim chung thu, v ch n v mt k tnh ch lm gai mt ti. - Th ra ng ghen vi c th gian ny. - L v c th gian ny c b tip i n cn. - Chnh v th m ng phi du bt cn hn hc, i vi ai em cng nim n c kia m. Gi m ng thy em chm ch n cn ring mt ngi th ng kh chu mi l phi. - B c trch ti qu ghen, nhng th hi ti c hn tt c bn h ci g, tha b? - Ci hnh phc c bit l mnh c yu. - Nhng tm lng nng chy ny bit ly l g m tin c ? - Em tng rng em ni tht vi ng nh th, mt li th l y l lm ri. - Nhng ai bo m cho ti rng ng thi b li khng ni nhng li nh th vi nhng k khc? - Ngi yu m n ni mi tnh t cha: v nh vy ng coi em l con ngi hay o . c, th th ng khi bn khon, em xin ci chnh tt c nhng li em ni; v s ch cn c chnh ng la di c ng m thi: nh th ng bng lng nh. - Tri t! Sao ti c phi yu b. ! Gi th ti ly li c tri tim t tay b th ti s cm t Tri v ci hnh phc ln y. Chng giu g b, ti c ht sc dt cho t mi tnh gh gm, nhng nhng c gng ln nht ca ti n nay u v hiu, hn l v ti nng n, nn ti mi yu b n th. - ng th, tnh yu ca ng i vi em tht l c mt khng hai. - Vng, v chuyn , ti dm thch c trn gian. Mi tnh ca ti khng th no quan nim c, tha b, cha tng bao gi c mt ngi no ti yu (). - Chnh th, ci li yu hon ton mi, bi v ng yu ngi ta m sinh s vi ngi ta. Mi tnh nng nn ca ng ch biu l ra bng ton nhng li gt gng; ch i no li thy th tnh yu cu knh n th bao gi. - N c cn bc bi na hay khng l ch do b thi. Ta hy dt ht nhng mi bt ho, ta hy tht tnh vi nhau LP 2 XLIMEN, ANXEXT, BAXC

XLIMEN

- Ci g th ?

BAXC XLIMEN

- C ng Acaxt di nh y . - c, mi ng y ln.

LP 3 XLIMEN, ANXEXT, BAXC ANXEXT - H! Khng bao gi c th ni chuyn ring c vi b mt lc hay sao? Lc no cng thy b sn sng n tip khch kha. Khng mt ln no b c th ni thc rng b i vng c ? XLIMEN - ng mun em b li thi vi ng y hay sao? ANXEXT - B v vp ngi ta lm ti chng vui lng. XLIMEN - Nu ng ta bit rng em tip ng y m ly lm phin th ng ta l ngi khng bao gi tha th cho em iu . ANXEXT - iu c can g m b phi ngi ngng nh vy? XLIMEN - Tri i! c lng nhng ngi nh th l rt cn. Em khng hiu bn h lm cch no m li c quyn n to ni ln trong cung nh. Bt c cu chuyn g cng thy h xen vo c, h chng gip c g, nhng h c th lm hi mnh. D mnh c ch khc nng ta, cng chng bao gi nn mch lng nhng ngi to mm y. ANXEXT - Mun g th g, mun sao th sao, bao gi b cng c l l tip i tt c mi ngi v nhng li ro n ca b LP 4 BAXC, ANXEXT, XLIMEN. - Tha b, li ng Clitngr y . - Bit ngay m. (Anxext t mun ra v) - ng i u th? - Ti v. - ng li . - lm g? - ng li. - Khng th c. - Em mun ng li. - V ch, nhng th tr chuyn y ch lm ti kh chu, b ch bt ti phi chu ng nhiu qu. - Em mun ng li, em mun th kia m. - Khng, khng th c. - Th th hon ton tu ng, ng i i, ng v i.

BAXC ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN

LP 5 LING, PHILANH, ACAXT, CLITNGR, ANXEXT, XLIMEN, BAXC (). LING - y c hai v hu tc cng ln vi chng em, ch c bo ri ch? XLIMEN - . (Ni vi Baxc). Mang gh ra y. (Ni vi Anxext) ng cha v ? ANXEXT - Cha. V, tha b, ti mun hm nay b by t r b yu bn h hay yu ti. XLIMEN - ng im i. ANXEXT - Hm nay b s t by t. XLIMEN - ng mt tr ri. ANXEXT - Chng mt t no. B s ni minh bch. XLIMEN - Tri i! ANXEXT - B s chn mt pha. XLIMEN - ng ni a chc. ANXEXT - Khng, b s la chn; ti qu nhn ni ri. CLITNGR - Gm! Tha b, ti va in L Luvr v, y g Clng trong bui chu sng nay tht l qu l bch. Sao hn ta chng c ng bn no lm phc m mt cho hn v b iu ca hn ta nh? XLIMEN - Ni cho ng, ni x giao anh chng y tht rt l, i u anh chng cng c dng iu chng mt, v h mt thi gian khng gp mt l y nh lc gp li cng thy anh ta l lng hn. ACAXT - Gm! Ni n hng ngi l lng th ti va phi chu ng mt anh chng lm ta m xc nht hng, anh chng amng, anh chng ba hoa, xin cc ngi min th, c gi mnh hng gi ngoi kiu, di tri nng chang chang. XLIMEN - Con ngi hay ni l, lc no cng ch bit mi mt ngh trng giang i hi m chng c ngha l g. Chuyn anh ta ni th c bao gi ai hiu u, nghe ra ch rt nhng ting oang oang. LING - (ni vi Philanh) M mn kh y, cu chuyn bi xu ngi k kh gin ri. CLITNGR - Tha b, cn ci anh chng Timng na, tnh nt mi hay ch. XLIMEN - Con ngi y l mt s b mt t u n chn, gp ai th ht hong lt mt nhn qua, v chng c vic g m lc no cng bn rn; ng ni th nhn nhn nh nh, iu b lm ai cng bc mnh, lc no cng ngt cu chuyn v khe kh r tai mnh ni mt iu b mt, m no c g l b mt. Mt ci t ci tc

cng lm thnh mt chuyn ly k v n cu cho cng gh vo tai ngi ta m ni. ACAXT - Tha b, th cn ng Gran? XLIMEN - , ni chuyn bun nh tru cn! Chng bao gi dt khi c nhng ng ln. Lc no ng ta cng chi vi x hi i thng lu, m mm ch rt nhng qun cng, hong thn hay qun cha. u c cha y nhng chc v, tr chuyn ton nhng nga xe vi ch sn, ni vi cc bc quyn qu bc nht th bc bc ti ti; ci ting ngi, ng ta xo b t i no ri. CLITNGR - Thy ni ng ta thn vi b Blid nht. XLIMEN - n b u m u c ngho nn, chuyn tr kh khan. B y m n chi th l mt cc hnh cho ti. Lun lun mt m hi mi tm ra c mt chuyn g ni vi b ta. B y nn chng ra cu, nn ng chuyn vi b ta l y nh cn li. khi phi cm ming hn nhn nhau, thi th nh em nhng chuyn nc c ra ni vy, nhng chng n thua g, ht ma li nng, ht nng li lnh, ni vi b ta c n th l ht ro c chuyn. Ngi kh chu n nc y m li ngi dai n kinh khng. Ht hi gi li ngp ngn ngp di m b ta c ngi ra nh tng g. ACAXT - Th b thy ng Araxt th no? XLIMEN - , kiu ngo tt bc! Mt ngi ton thn l t mn. Ti c ca ng ta khng bao gi tho mn vi Cung nh; ngy no ng ta cng ch mi ngh nguyn ra Cung nh. Cung nh c ban quyn tc bng lc g, ng ta u bo nh th l bt cng vi ng ta. CLITNGR - Nhng cn anh chng Clng tr tui, by gi nhng bc tao nh nht ch chng ta ai cng lui ti, b ngh th no? XLIMEN - ng l nh ngi u bp ca anh ta m anh ta thnh c gi tr, ngi ta lui ti cng l thm bn tic ca anh ta. LING - ng y chm lo by dn nhng mn tuyt ngon. XLIMEN - Vng. Nhng gi anh ta ng t by mnh ra th hn; con ngi xun ngc ca anh ta, theo ti, l mt mn rt ti, lm hng tt c nhng ba tic anh ta tht i. PHILANH - Nhng ng bc ca Clng l ng amit c ngi ta trng vng lm, tha b, b ngh sao? XLIMEN - ng y l ch bn b ca ti. PHILANH - Ti thy ng y l mt ngi lch thip v c v hiu bit lm. XLIMEN - Vng, nhng ng y mun t ra ngi tinh khn qu, n bc mnh ln c. ng y lc no cng khoa trng; bt c trong cu chuyn g cng thy ng ta kh cng tm kim nhng li nh m ni. T khi ng ta yn tr mnh l ngi

snh si, th ng ta thnh ht sc kh tnh, chng va ci g. Bt c ai vit g, ng ta cng mun bi ra khuyt im; ng ta tng rng k ti hoa th khng khen ngi ai, rng c ch bai mi l thng thi, rng ch c k ngu dt mi thn phc v tn thng. ng ta tng rng khng tn thnh t g trong cc tc phm thi nay l ng trn ht thy mi ngi khc. Ngay c n nhng cu tr chuyn, ng ta cng ch trch, ng ta khng thm h c ni nhng cu chuyn qu tm thng; ng ta khoanh hai tay ng trn ci ti ba ca mnh m thng hi nhn xung tt c nhng chuyn ngi ta ni. ACAXT - Gm cha! Bc chn dung y mi ht lm sao! CLITNGR - B m t ngi i tht tuyt! ANXEXT - No! Cc ng bn Cung nh, c ni na i, c hng hi ln! Cc ngi chng tha mt ai v ai cng n lt c. Nhng bt c gp mt ngi no cng thy cc ngi hp tp tin n, tay bt mt mng v cc ngi m hn phnh ph ngi ta cho li th tht thm phn mn m. CLITNGR - Ti sao li gy s vi chng ti? Nu cu chuyn tr y chng tai ngi th ngi trch phu nhn y mi phi. ANXEXT - Tri! Khng! Ti trch l trch cc ngi. Cc ngi c ci phnh thm vo th mi ny ra nhng li bi xu nh th. Ci thi chm bim ca b y lc no cng c nui dng trong ci khng kh phnh nnh ti li ca cc ngi; gi m b y thy khng c ai tn thng th hn b y chng thy th g trong vic bi bc mi ngi. Cho hay h thy ngi i sa vo thi t th bao gi cng phi trch phng nnh ht. PHILANH - Nhng ti sao ngi li hng hi bnh vc nhng ngi y nh th, chnh ngi c l cng ln n nhng iu m h ch trch? XLIMEN - Phi chng v ng thy cn phi phn i? Hay v ng khng mun theo kin chung ca mi ngi, hay v tri sinh ra ng phn i, nn u ng cng ln ting phn i? Khng bao gi ng y chu c kin ca ngi khc, bao gi ng y cng kh kh m ly ci t tng i lp. C l ng ngh rng mnh ho tm thng, nu c ai thy ng ng kin vi ngi no. ng say sa vi ci vinh d phn i y, n ni lm khi ng quay v kh chng li chnh mnh, v ngay kin tht ca ng cng b ng nh , nu ng thy ming ngi khc ni ra. ANXEXT - Tha b, nhng k ch giu ang pha b, b c th quay mi di chm bim v pha ti. PHILANH - Khn, nhng s tht, bt c ngi ta ni g l anh cng ni xung ln, v d ngi ta khen hay ngi ta ch, anh cng khng chu ni.

ANXEXT

- Tri t i! Bi v ngi i c ni ng bao gi, bi v lc no bc tc vi h cng l phi c, bi v trong bt c vic g ti cng thy h hoc l nhng k tn dng nhm nh, hoc l nhng k bi bc liu lnh. XLIMEN - Nhng ANXEXT - Khng, tha b, khng, d c phi cht, ti cng ni, b c nhng thch th ti khng th chu ni. y, ngi ta sai lm m nui dng trong lng b nhng thi xu m ngi ta ch bai b. CLITNGR - V phn ti, ti khng bit th no; nhng ti cng khai tha nhn rng n nay, ti tin l phu nhn chng c mt nt xu no c. ACAXT - Ti thy phu nhn l mt ngi kiu dim, d thng, cn nhng nt xu th mt ti chng nhn ra. ANXEXT - y th m mt ti nhn thy ht nhng nt xu y; ti chng h giu gim, b y bit l ti vn khng qun trch b y y. Cng yu nhau tha thit cng khng nn phnh nnh nhau. Tnh yu trong sch ny sinh ra ch khng tha th ci g ht. Vo a v ti th ti s tng c c bn ngi theo ui hn mt kia i, bn ngi phc tng mi kin ca ti, bn ngi nhu nhc, ph ho, tn dng nhng ci l lng ca ti. XLIMEN - Thi, nu mi ngi phi theo kin ngi th yu thc s, tt phi vt b nhng li m thm v mng nhic ngi yu thm t mi tht l lm vinh d tt bc cho tnh yu. LING - Thi thng th tnh yu t khi theo c nhng quy tc y; ta thy ngi yu bao gi cng ca ngi ngi mnh chn. Tnh yu say m lm cho ngi ta chng thy ngi yu ci g ng ch trch, ci g ngi yu cng tr thnh d thng c. Nhng khuyt im cng c coi l nhng ci ton thin ton m, ngi ta t cho n nhng ci tn rt hay. C gi xanh lt th v nh bng hoa nhi trng mut; en n pht s th gi l en gin d thng; gy nh c hng th l thn hnh thanh t ung dung; bo trn trng trc th khen phng phi ng b, cu th li thi lc thc th gi bng ci tn nhan sc hn nhin; to nh h php th mt coi nh mt v n thn, ln tt th l v tr thu nh ca nhng k diu thin nhin; kiu cng ho ra tm hn ng bc vng hu, xo quyt gi l tinh anh, n n l hin hu, ba hoa thin a l vui tnh d thng, cm nh hn l e l thn thng. y, ngi tnh qu say m, yu ngi, yu n c nhng khuyt im ca ngi yu (). ANXEXT - Cn ti, ti vn ch trng rng ti.. XLIMEN - Thi, hy ngt cu chuyn y li, ta ra bch b ngoi hnh lang. Th no, cc ngi v ? CLITNGR V ACAXT - Tha b, khng .

ANXEXT

- Th ra b s cc ngi y ra v lm nh? Tha cc ngi, cc ngi mun v lc no c vic v, ti ni trc l ch khi no cc ngi i ri, ti mi v sau. ACAXT - Tr phi khi no phu nhn thy phin, cn sut ngy hm nay khng ci g ko c ti i ni khc. CLITNGR - Cn ti th min l ti c mt phin chu bui ti, ti khng cn vic g khc ng lu tm. XLIMEN - (Ni vi Anxext) Chc l ng ni bng. ANXEXT - Khng, khng ni bng mt t no. xem c phi b mun ti ra v khng. LP 6 BAX, ANXEXT, XLIMEN, LING, ACAXT, PHILANH, CLITNGR. - (Ni vi Anxext) Bm ngi, c mt ngi ngoi kia, mun hu chuyn ngi, anh ta ni c vic khng th tr hon c. - Bo l ti khng c chuyn g gp n th. - Anh ta mc mt ci o chong ui tm, c thu vng na. - (Ni vi Anxext) ng th ra xem, hay ng cho gi vo y. - (Ni vi ngi lnh ang i vo) C vic g th bc ? Bc vo trong ny.

BAXC ANXEXT BAXC XLIMEN ANXEXT

LP 7 NGI LNH, ANXEXT, XLIMEN, LING, ACAXT, PHILANH, CLITNGR. NGI LNH - Bm ngi, ti c vi li cn tha vi ngi. ANXEXT - C vic g, bc c th c ni to ln cho ti bit. NGI LNH - Tha ngi, ti c lnh cc quan thng ch () cho mi ngi n gp ngay cc ngi. ANXEXT - A ? Ti y ? NGI LNH - Chnh ngi. ANXEXT - C vic g? PHILANH - l ci vic l bch gia rng vi anh. XLIMEN - L th no? PHILANH - rng v ng y va c chuyn xch mch vi nhau v my cu th g m ng y khng tn thng; ngi ta mun dp tt cu chuyn ngay t u. ANXEXT - Ti, ti s khng i no chu chiu i mt cch hn nht. PHILANH - Nhng phi theo lnh ch, ka, anh sa son i.

ANXEXT

PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT PHILANH ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

- Gia chng ti, ngi ta mun ho gii ra lm sao? Lnh ca cc ngi y c s bt ti ti phi nhn nhng cu th gy xch mch y l hay khng? Ti s khng ni tri li iu ti ni, th y rt ti. - Nhng vi mt thi nh nhng hn - Ti s khng nhng b t no ht, th y l th th t. - Anh phi t ra khoan nhng. Thi, anh i i. - Ti s i, nhng khng g c quyn lc bt ti phi ni tri li iu ti ni. - Anh c i xem th. - Tr phi c mnh lnh ca Hong thng bt ti phi cng nhn nhng cu th gy ra v ny l hay, cn th, tri ! bao gi ti cng bo l rt d, k lm nhng cu th y ng em treo c! (Ni vi Clitngr v Acaxt ang ci ). H! Tha cc ngi, ti tng ti chng ng ci n th. - Thi, ng i mau n i. - Tha b, ti i y, sau ti s tr li ngay gii quyt nt cu chuyn ca chng ta.

HI III LP 1 CLITNGR, ACAXT. CLITNGR - Tha hu tc thn yu, thy huynh c v mn nguyn lm, vic g cng ly lm p lng, chng vic g lm huynh lo ngi. Nu huynh khng qung mt th, thc bng, huynh c tin l huynh c nhiu l l lm ra v sung sng th khng? ACAXT - H! Mi khi t xt mnh th chng tm u ra c ci g lm cho bun phin c. c ca ny, tui cn tr ny, li dng di mt gia nh c th gi l qu tc. Vi tc v m dng h dnh cho, tng chng c my nhim v m khng gnh vc ni. V lng dng cm, chng phi ni khoe, c thiu u. Mi ngi c ln thy bo v danh d mt cch kh cng quyt v gan d y. l ngi thng minh nh, li bit thng thc ci p. phn on khng cn suy ngh, chuyn g cng ni nng u ra y. say m nhng sng to mi, bi vy kch trng, t ra l ngi am hiu tt c, quyt on nh bc thy, ch no ng c khen Hay! l hoan h m ln. li kh kho tay, v ngi d coi, mt my sng sa, nht l hm rng p, thn hnh thanh tao. Cn v cch n mc th chng phi l qu t khen, d thng ai dm snh c vi . thy ai ai cng yu mn , phi p th m khng u cho ht. Hong thng cng n v. Tha hu tc, c nh th, tng d u i na, ngi ta cng c h t hi lng v mnh.

CLITNGR - Vng, nhng huynh c th d dng chinh phc c tnh yu nhng ni khc th ti sao li n ni ny m th ngn than di v ch nh th? ACAXT - y ? H! Xin nh chng phi l ci th ngi chu ng c thi lnh m ca mt m nhn. Ch nhng k hm hiu, nhng k bt ti mi m ngy m say nhng ngi p kiu k mi m mt ph phc di chn h v chu mun vn cay ng, mi phi dng n nhng li than vn khc lc, mi chu van ni eo ng cu xin ly ci m ngi ta khng b th cho k bt ti. Cn nhng hng nh y, tha hu tc, khng phi sinh ra ch i van xin tnh yu. ngh rng du ngi ph n no c qu gi bao nhiu th, nh n tri, k ny cng chng thua km, v mun c vinh d chim c mt tri tim nh tri tim y, cng chng c l no h c d dng m chim c u. t nht, nh ng ra hai bn cng u phi lo by t ni lng nh nhau mi c. CLITNGR - Tha hu tc, vy huynh cho rng ni y, huynh va mt ngi p? ACAXT - Tha hu tc, c nhiu l do ngh nh vy. CLITNGR - Huynh hy nghe , ch lm nh th na: huynh t di mnh v m qung qu. ACAXT - ng l th, t di mnh v m qung. CLITNGR - Nhng v sao m huynh tin l huynh c dim phc y? ACAXT - t di mnh. CLITNGR - Huynh da vo u? ACAXT - m qung. CLITNGR - Huynh c chng c g chc chn khng? ACAXT - bo lm m. CLITNGR - Nng Xlimen t t th tht vi huynh ri hay sao? ACAXT - Khng, ngi ta rung ry . CLITNGR - Xin huynh hy tr li cho c bit. ACAXT - Ngi ta xua ui . CLITNGR - Huynh ng a na, nng ha hn vi huynh nhng g, huynh ni i. ACAXT - l thng b ht hi, huynh mi l ngi tt s. Ngi ta ght b , c ngy n phi treo c t t mt! CLITNGR - Thi, xin huynh, hai chng ta hy tho thun vi nhau mt iu cho khi vng nhau. Hai chng ta, ai l ngi c chng c chc chn c Xlimen yu th ngi kia s phi rt lui nhng ch cho ngi c th anh ta khi phi chm trn mt k tnh ch c eo ng mi.

ACAXT

- A! Tri i! Huynh ni vy rt hi lng, rt vui lng theo kin huynh, nhng, sut!

LP 2 XLIMEN, ACAXT, CLITNGR. XLIMEN - Vn cn y ka ? CLITNGR - i tnh gi chn chng ti. XLIMEN - Ti va nghe di kia c ting xe i vo, cc ngi c bit l ai khng? CLITNGR - Khng . LP 3 BAXC, XLIMEN, ACAXT, CLITNGR. BAXC XLIMEN BAXC ACAXT XLIMEN - Bm b, b Acxin ln thm b. - B ta mun g? - C ling ang ni chuyn vi b y di nh. - u b y cng lm ra v chn chn, mu mc, ht sc ngoan o - Vng, vng, hon ton gi di; trong thm tm th vn thch ci x hi thng lu; lc no b ta cng chm ch cu ly mt ng nhn tnh, nhng no c n thua g. Thy ai c nhiu ngi theo ui, b ta nhn bng con mt ghen ght. Ti sc km, b mi ngi b chng ch mt mnh, b ta lc no cng hn hc vi ci thi i m qung ny. B ta khoc ly b o c hnh gi di, m ngi ta tha bit l che giu cnh c qunh khng khip ca mnh. V cu vt danh d cho ni v duyn ca mnh, b ta ln n v duyn dng yu kiu li cun ca ngi khc, m b ta khng c. Th m gi th c c mt c tnh lang th b ta sung sng lm y, thm ch b ta i m c n Anxext na kia! Thy anh chng sn n ti, b ta ut c, cho l ti nh cp tnh yu ca b ta, ri khng che y giu gim c, i u b ta cng ngm ngm gy s vi ti. Ni cho cng, ti chng thy ai r di n th bao gi. Ngi u m ngang chng v l l lng. V LP 4 ACXIN, XLIMEN, CLITNGR, ACAXT. - Tri i! Sao li may mn c b qu b n chi th ny? Tha b, ch giu g b, em ng mong nh b. - Ti n tha vi b mt cu chuyn. - Tri i, c gp b, em sung sng qu. (Clitngr v Acaxt va i vo va ci). - H ra v ng lc qu.

XLIMEN ACXIN XLIMEN ACXIN

XLIMEN ACXIN

XLIMEN

- Chng ta ngi xung y ch ? - Tha b, ch cn u . Ch ch em vi nhau, cn t tnh thn vi nhau, nht l khi c nhng chuyn h trng bc nht i vi chng ta, m h trng hn ht l vn danh d v cch n lch thip. Cho nn, hm nay ti n hu b mt cu chuyn lin quan n danh d ca b, ch l t lng tha thit ca ti i vi b. Hm qua ti c n chi my ni c ting l ng n bc nht; ngi ta bn chuyn v b. Tha b, c iu khng hay l ngi ta chng khen g ci li sng m ca b. Ci m khch kha ti lui y, ci v lng l gy lm tai ting ca b, nhiu ngi mt st qu nng, ti cng ch mun nghe. B c th on bit ti ng v pha no. Ti ht sc bnh vc b, ti vin n tm lng thnh thc ca b, ti mun ng ra bo m cho b. Nhng b bit, i c nhng vic khng sao bo cha ni mc d mnh ht sc mun bo cha y. Cho nn ti bt buc phi cng nhn rng li sng ca b c hi cho b, rng n chng hay ho g trong ci x hi qu phi ny, rng u u ngi ta cng bn ra tn vo, chng c chuyn xu xa g m ngi ta khng thu dt, rng nu b mun, th b s c th n lm cho ngi ta bt d ngh i nhiu. Khng phi ti cho l b lm g phm n tit hnh ngi ph n u, tri ph h, ti khng h c ngh y. Nhng ci bng dng ti li cng d lm cho ngi ta tin rng mnh ti li, v ch bit sng tt cho mnh thi th qu l cha . Tha b, ti tin rng b l ngi qu hiu bit l phi, b s chng coi thng nhng li ti tha vi b, v b s cho rng ti c ni ra, cng l v thm lo n li ch ca b. - Tha b, em xin a t b ch, nhng li dy bo nh th, em xin cm n, u c dm gin. V b tin lng cm kch ca em, ngay y, em xin k mt cu chuyn c lin quan n danh d ca b. B v tm lng thn thit vi em m k li cho em nghe nhng li n i v em, th, theo tm gng tt ca b, em cng xin tha vi b cu chuyn ngi ta m tiu v b. Ngy n, em n chi mt ni kia, em thy my v rt mc ti c ang ni chuyn th no l mt i sng c hnh. Th l ngi ta ni ngay n b. Ngi ta cho rng ci c hnh v ci lng sng o qu m ca b khng phi l mt mu mc tt lm: ci v trang nghim gi to bn ngoi, nhng li thuyt gio di dng dc v o c v danh d, ci v mt b cau c, vi nhng ting b la ht khi nghe thy mt li vng v kh di ca mt ngi trong trng ngay tht, ci li t nh gi qu cao ca b, ci con mt thng hi b nhn mi ngi, nhng li dy i lun lun trn ming, cch ph phn gay gt nhng vic trong trng v ti; tt c nhng ci y, tha b, xin ni tht vi b, mi ngi u ng thanh ch trch. H ni: Th hi ci v mt khim tn y, ci b ngoi oan trang y c ch li

ACXIN

XLIMEN

ACXIN XLIMEN

ACXIN

XLIMEN

g, khi tt c mi s khc u tri ngc li c? B ta cu kinh tht ng gi khc ht sc y, nhng b ta li nh k n ngi lm v khng tr tin cng cho h. nhng ni m o th b ta t ra sng o lm, nhng b ta li trt phn v lm m; b ta cho che y nhng bc ha lo l, nhng b ta li yu nhng ci thit thc ra tung kia. C ai ni g, em li chng h b, em qu quyt rng ch l nhng li ni xu. Nhng tt c mi ngi u lm em phi b tay, h kt lun rng b ng nn qu sn sc n vic ca ngi khc lo cho vic mnh t na th tt hn, v trc khi ngh n kt ti k khc, phi chu kh nhn k mnh xem sao; mun sa cha ti li cho ngi th mnh phi mu mc iu, v chng nu c cn th c nn cho nhng ngi c tri trao trch nhim cho lm vic y. Tha b, em cng tin rng b l ngi qu hiu bit l phi, b s chng coi thng nhng li em tha vi b, v b s cho rng em c ni ra, cng l v em thm lo n li ch ca b. - Tht khng ng ti gp vi b cu chuyn y m b li tr ming nh th. Tha b, nghe li b ni chua cay, ti thy rng tm lng chn thc ca ti lm b pht . - Tha b, u c, gi m chng mnh khn ngoan th nn t thnh l khuyn rn ln nhau nh th ny. Nu thnh tm vi nhau th mi ngi chng mnh c th qu m qung v mnh. Ci ny th ch ty b, ta c th t nay c thnh thc tip tc chuyn tr cng nhau, b bo em nhng li ngi ta bnh phm em, em mch b nhng iu ngi ta bnh phm b. - H! Tha b, v b th ti ch nghe thy ni g ht; ngi ta ch trch l ch trch ti kia. - Tha b, em ngh bt c ci g ngi ta cng c th khen v cng c th ch c. V ai cng c l, tu theo tui tc v tu theo s thch. i ngi ta, c thi thch lm duyn lm dng, c thi thch lm ra mt tit hnh, mt cch c tnh ton, khi tui thanh xun tn, nh th che y nhng ci v duyn ng thng. Em khng bo rng ri mt ngy kia em khng theo bc chn b u, tui gi n th ci g m s chng n, nhng tha b, l d nhin, tui hai mi khng phi l tui lm mt o mo. - B qu t ph v ci u th rt mong manh ca b, b khoe khoang ci tui tr ca b m gh gm qu. Ngi ta c th nhiu tui hn b tht y, nhng khng phi l mt vic ng b hm mnh n th. Tha b, ti khng hiu sao b li c th gin d m cng kch ti n nh vy. - Tha b, cn em th cng khng hiu ti sao, u, b cng lng ln ln i vi em. Ti sao nhng s phin mun ca b, b c ln u em? Em bit lm th no, khi ngi ta khng oi hoi n b, khi ngi ta quyn luyn em, khi

ACXIN

XLIMEN ACXIN XLIMEN

ngy no ngi ta cng n t by vi em nhng li cu c m b khng mun cho em c nhn; , em bit lm th no ch, c phi li em u. No em c ngn n yn oanh u, b c vic t do th mi m bt ly. - H! B tng l v b oanh yn dp du m ngi ta m bc mnh vi b hay sao? Chng ta tha bit thi bui ny, quyn r ci bn cng chng phi l kh khn g. D b cho rng b c th lm cho ngi ta tng do ti c m b thu ht c bn h n y, v ngi ta yu b bng mt mi tnh ng n ? H tn tnh b v c hnh ? Khng phi v nhng li l bng qu m ngi ta m qung; ngi i c phi d la bp c u. Ti thy lm ngi c c ti ln sc m chng gi c nhng ngi yu nh mnh, r chng vn v chiu chung h th h cng chng bm ly mnh lm g, chng c ma no ch m i mt p ca mnh, c i th phi c li, th thi. Vy xin b ch vi phng mi kiu cng vi nhng vinh diu ca mt thng li chng ly g lm to tt lm u Xin b bt hm v ti sc ca b, ch nhn ngi bng na con mt. Chng ti m mun ganh ua vi b th chng ti c vic lm nh ngi khc, chng phi e ngi gi gn g, th l c v khi k dp du. - Tha b, th b c c i, xem th no. B c c em ci b quyt qu bu y ra m lm cho ngi ta yu, v ng - Tha b, ta hy ngt cu chuyn ny li, c ni tip th ri chng ta i xa qu y. Nu ti khng phi ch ci xe nga ca ti th ti xin kiu b ri. - Tha b, b c nn li, n bao gi cng c, v cng ch vic g phi vi vng, nhng b khi mt nhc v cch tip chuyn ca ti, ti xin ngi khc hu chuyn b tt hn. ng y tnh c va n () c l s tip chuyn b hay hn ti. ng Anxext, ti mc bn vit gp mt bc th, xin mi ng tip chuyn b y gip ti, chc b cng vui lng tha th s khim nh cho ti. LP 5 ANXEXT, ACXIN. - y, tha ng, b y mun ti hu chuyn ng, trong khi ti cn i xe n n. B y lm nh vy l dnh cho ti mt c hi p qu. Bi v ai cng yu qu nhng ngi ti cao c c. Ti c ca ng chc hn c sc li cun huyn b, nn lng ti thy thit tha vi tt c nhng li ch ca ng. Ti c mong Cung nh s c bit nhn i vi ng, s i x vi ng cng minh hn, xng ng vi ng hn, ng nn ku ln Cung nh. V ngy no ti cn thy ngi ta cha lm g cho ng th ngy y ti cn bc tc.

ACXIN

ANXEXT

ACXIN

ANXEXT

ACXIN

ANXEXT

ACXIN

ANXEXT

ACXIN

- Tha b, ti y ? Da vo u m ti c quyn i hi nh vy? C ai thy ti gip c vic g hu ch cho quc gia? Tha b, xin b cho bit ti lm c vic g hin hch ku ca Cung nh rng ti ch c ban n sng g. - C phi l tt c mi ngi c Triu nh ban n hu u lm nn cng trng ly lng u! Phi c thi c v phi c quyn v; ti c ca ng m chng ti vn thy, ng l phi - Thi, xin hy gc ti c ca ti li. Cung nh hi u m bn tm n cu chuyn y. M cng khng c sc u m i o bi tm ra ti c ca mi ngi. - Ti c ly lng th ch phi o bi cng t l ra. Nhiu ni ngi ta ht sc ca ngi ti c ca ng. Ring ti, ti bit hai ni rt ng n, mi hm qua, c nhng ngi uy tn ln ngi khen ng. - Tha b, ngy nay ngi ta ngi khen tt c thin h; thi i ny, tt c u nh c m mt la. Ci g cng l ti c, chng ci g thua km ci g, nn c ngi ta khen, u c phi l mt vinh d. n pht ngy ln v khen. Ngi ta tng li khen y hng, ngi ta vt li khen ngp u! Thng hu bung ca ti cng c nu tn trn mt bo y. - Ring ti, ti mong rng ng s nhn mt chc v g Triu nh, nh th mi ngi mi bit ng v ch n ng. ng ch cn t lu tm n mt cht l ti c th gip ng vn ng cng vic. Trong tay ti, ti c lm ngi c th nh cy, h s ht lng m hu ng mt con ng kh m i. - Tha b, b mun ti theo con ng y lm g? Ci tnh ti bm sinh khng mun cho ti i vo con ng y. Tri sinh ra ti khng ph cho ti mt tm hn c th thch hp vi khng kh ni cung nh. Ti thy ti chng nhng t cch cn thit thnh t v lm nn s nghip ni y. Ti c mi ci ti l tht th v thng thn; ti chng bit dng li ni la di. M ai khng c ti che giu nhng ngh ca mnh th khng nn lu ti y. Sng ngoi cung nh, tt nhin khng c hng nhng vinh d ca cung nh, nhng mt nhng quyn li y th trnh c ci nn ng nhng vai ht sc kh di, bun ci, phi khen ngi th vi thn ca ng ny ng n, phi nnh nt b ny b khc, phi chu ng nhng ngi hu tc rm, tr c nng cn. - Thi, ng chng thch th ch ni chuyn cung nh na; nhng v ng tnh i ca ng, ti ly lm phn nn cho ng qu. Ti xin ni thng vi ng vic ny, ti mong c rng gi ng tm ni khc m gi gm tnh yu th hn. ng xng ng c hng mt cuc tnh duyn tt p hn, ngi ng say m khng xng vi ng cht no.

ANXEXT ACXIN

ANXEXT ACXIN

ANXEXT ACXIN ANXEXT

ACXIN

- Tha b, b ni vy, khng bit b c nh ngi y l bn ca b khng? - C ch ; nhng qu tht lng tm cn rt, khng cho ti c yn xem ngi ta x t vi ng mi; tnh cnh ca ng lm ti kh tm v cng, ti xin ni ng bit l ngi ta ph tnh ng. - Tha b, nh th l b c lng tt vi ti, v nhng li b mch bo y, mt ngi tnh nhn nht nh phi bit n. - Vng, d b y l bn thn ca ti tht y, nhng ti ni thng, b y chng xng ng vi tm tnh ca mt ngi ho nh, b y u ym ng l u ym v vnh thi. - Tha b, c th nh th: lng ngi c phi ci bnh u m bc ra xem c () , nhng ti thit ngh b chng nn gieo ci ng vc y vo lng ti. - Nu ng khng mun tnh ng th thi, ti ch ni g na, vic ny cng chng kh g. - Khng; nhng v v din ny, d ngi ta c ni g cho ta nghe th nhng ng vc cng khin ta kh tm hn ht c. Ti th ti mun ngi ta ch cho ti bit nhng ci m ngi ta c th cho ti trng thy r rng. - Th vng! Ni th cng , ng s c thy r v vic ny. Vng, ti mun chnh mt ng c thy tt c. ng ch vic i cng ti n nh ti, ti s a ng mt tang chng trung thc v tm lng khng trung thc ca ngi ng yu. V nu lng ng c th xiu v ngi khc th cng c th c ngi an i ng c. HI IV LP 1 LING, PHILANH. - H, cha tng bao gi thy ngi no bt kham n th; vic ho gii kh khn v cng mi i n kt qu. Ngi ta xoay ht mt ny mt khc, nhng khng ti no chuyn c ng ta. Chc l cc ngi nh ta cha bao gi phn x v xch mch no k quc nh th. ng ta ni: Khng, tha cc ngi, ti khng th ni khc mt t no. Ti ng tt c, tr c mt vic y. ng y bc tc ni g kia ch, ng y nh bo ti th no? Vit vn d l mt c danh d hay sao? ng y cu vi ti, nhng kin ca ti th hi g n ng y? Ngi ta vn c th l ngi phong nh m c lm th d nh thng, iu y khng phm g n danh d ht. Ti cng nhn ng y l mt ngi phong nh v mi phng din, mt ngi qu tc, mt ngi ti ba c hnh, g cng c, nhng mt tc gia rt km ci. Nu cc ngi mun th ti khen ngi li sinh hot, cch n tiu ca ng y, ng y ci nga gii, bn sng gii, kim thut

PHILANH

LING

PHILANH

LING

PHILANH LING

PHILANH

LING

PHILANH

cao cng, khiu v ti tnh, nhng bo ti khen th hay th xin bi. Khi m ngi ta khng c ci may mn lm c th hay th ng c m tng lm th na, tr phi nu khng lm th b x t. Sau cng, ni mi, ho gii mi, ng ta c gng lm mi ni c mt cu ny m ng ta cho l du ngt lm: Th a ngi, ti phin lng v mnh kh tnh qu; v lng qu mn ngi, ti rt mun lc by gi nhn thy th ca ngi hay hn, th l hai ngi m ly nhau v ngi ta vi vng kt thc v kin. - ng ta c nhng hnh ng k l qu, nhng xin th thc, ti thy c bit knh phc tnh chn tht m ng y t ho, t n c ci g cao thng v dng cm. thi i chng ta, l mt th o c him c, ti ch mong c ai cng c nh ng y. - Cn ti, cng ngm ngh, ti cng l lng thy ng ta c chm m vo mi tnh yu kia. Tri ph cho ng ta tnh tnh nh th, ti khng hiu lm sao ng ta li i yu vi ng; ti cng khng hiu ti sao ng ta say m c mt ngi nh c ch h ca b. - Th mi bit ngi ta yu nhau khng phi bao gi cng phi tm u hp; nhng l l cho rng tnh yu l s cm thng ca tm hn, trong trng hp ny, chng ng cht no. - Nhng c xt s vic bn ngoi, b c tin l ngi ta yu ng y khng? - Ci th kh bit y. Lm th no m on c Xlimen c tht yu khng? Ngay ch y cng khng bit chc l th no; c khi yu y, nhng cng chng hay, c khi tng rng yu m k thc chng c g. - Ti ngh rng ng bn ca chng ta gn b y th s gp nhiu ni kh y ch chng khng. Ni tht, nu lng ng y nh lng ti th ng y kn ngay ni khc m gi gm tm tnh. Tha b, nu bit chn th ng y nn tm n lng h c ca b mi ng. - Cn ti, ti chng mu m g, ti tng v nhng chuyn nh th, c nn tht lng l phi. Ti khng phn i g mi tnh ca ng ta. Tri li ti ht sc quan tm n n. Gi th mnh ti c quyn quyt nh th chnh ti s tc thnh cho ng ta vi ngi ng ta yu, - nhng vic g m chng c th xy ra, - nu trong cuc tnh duyn ny c iu g trc tr, nu ngi ta yu mt k khc th ti cng c th nhn ly tm tnh ca ng ta; s t chi ca ngi kia chng lm ti bn tm cht no. - Cn v phn ti, tha b, b c thin cm vi ng ta, ti cng chng phn i g. ng ta c th k li vi b nhng li ti ni vi ng ta v chuyn . Nhng, nu c v hai ngi y thnh hn vi nhau, m b khng th nhn c mi tnh ca Anxext th ti s c gng xin ly ci n hu cng nhin m b c

LING PHILANH

lng tt ban cho ng ta: khi no ng ta t chi mi tnh ca b th, tha b, ti s ly lm sung sng c thy ci hnh phc li ri vo ti. - ng Philanh c ni a. - Tha b, khng, y l c mt tm lng chn thnh, ti i dp c th ng hong ni nh vy, v ti thit tha mong dp y chng n. LP 2 ANXEXT, LING, PHILANH. - Tri i! Tha b, xin b bo th cho ti mt s nhc m lm tan nt c tm lng chung thu ca ti. - Ci g th ? C vic g m ng xc ng th ? - Mt vic m c ngh n l cht i c, mt vic khng khip, d c v tr ny sp cng khng lm cho ti au n bng. Th l ht... Mi tnh... Ti khng th ni ln c. - Xin ng hy c gng nh li - Tri cao t dy i! Lm sao mt nhan sc m miu nh th li c c nhng ci xu xa hn h nht trn i nh th. - Nhng m, ai c th khin ng? - Tri i! Th l sp tt c, ti b... ngi ta phn bi ti, ngi ta git ti! Xlimen... c th no tin c khng? Xlimen la di ti, Xlimen ch l mt con ngi ph bc. - ng c chng c g xc ng khng m tin nh th ? - Hay ch l mt s ng vc khng u, hay anh ghen bng ghen gi... - Tri! Chao i! Tha ngi, ngi hy c bit ly vic ca ngi. Cn chng c no chc chn hn v s phn bi, khi chnh con ngi y vit s phn bi thnh li, ti c trong ti ti y ny (). Vng, tha ngi, mt bc th vit cho rng, tht r rng l ti b rung b, r rng l mt s x nhc cho con ngi y. Vit cho rng, ngi m ti tng Xlimen ln trnh mi s n cn, ngi m ti coi thng nht trong bn tnh ch ca ti. - B ngoi ca mt bc th c th la di ta v c khi cng chng n ni ti li qu nh ta tng. - Tha ngi, li mt ln na, xin ngi mc ti, ngi c lo vic ca ngi thi. - ng nn bt nng ny, coi vic xc phm... - Tha b, l nh ni b. By gi l lc ti cu khn n b c th qua cn au n gh gm ny. B hy tr th cho ti, tr th ngi ch bc bo, bt lng y, ngi hn mt phn bi mt mi tnh nng nn, chung thu. B hy tr th cho ti ci hnh vi gh tm ny.

ANXEXT LING ANXEXT

LING ANXEXT LING ANXEXT

LING PHILANH ANXEXT

PHILANH ANXEXT LING ANXEXT

LING ANXEXT

LING

ANXEXT

- Ti, ti tr th cho ng, tr th th no? - Bng cch nhn tm lng ca ti. Tha b, xin b nhn ly thay cho k bc tnh kia. Ch c th ti mi ra c mi th ny. Ti mun trng pht con ngi y bng nhng tnh cm chn thnh, bng mi tnh su xa, bng s n cn trn trng vi nhng bn phn st sng v lng phng s chuyn cn m ti s nhit tm dng ln b. - Ti thy ng au kh nh th ny, ti ly lm i ngi qu, v ti cng chng dm ch tm tnh ca ng u. Nhng c l cu chuyn ch n ni to tt th, v ri ng cng c th s qun nh bo th kia. Khi k xc phm ta l mt ngi p y v quyn r th ta rp lm nh tr th, nhng ri ta s chng bao gi thc hin. D ta c l do chnh ng nht on tuyt chng na, k ti phm yu du kia cng khng my chc s tr thnh v ti. Bao nhiu au kh m ta mun ngi yu phi chu s tan thnh my khi; xa nay ai ch bit ni hn gin ca mt k si tnh l th no. - Khng, khng, tha b khng, ti y l ti ty tri, khng i no ti b qua, ti nht nh on tuyt, khng g thay i c nh ca ti, ti m cn yu li ci con ngi y th ti phi t trng pht mnh. Ngi ta n kia: trng thy mt, ti cng thm tc gin. Ti s kt n nghim khc ci hnh vi bt nhn bt ngha kia lm cho ngi ta phi nhc nh, ri ti xin dng b tri tim gi sch nhng ni m ui v ci v m miu la di kia. LP 3 XLIMEN, ANXEXT - Tri! Ti c th no nn c cn tc gin ny khng? - Ch! C chuyn g m tinh thn ng ri lon th? ng th di no nut, v nhn em hm hm th kia, l ngha l g? - Ngha l tt c nhng vic gh tm m mt con ngi c th lm, khng th no b c vi nhng hnh vi bi bc ca b. D l s mnh, hay qu s, hay tri t trong cn phn n cng cha tng to nn ci g c c nh b bao gi. - Sao m ngt ngo, d nghe qu th! - B ch c a, khng phi l lc ci na u. B nn xu h mi phi, b ng xu h lm; b ph bc ti, ti c tang chng rnh rnh. y, tinh thn ti ri lon l v th y, khng phi v c m ti lo ngi cho mi tnh ny. T trc, ti vn lun lun ng vc, nhng ngi ta cho nhng iu ng vc l ng ght. Ti on trc c ci tai bin m ngy nay ti thy. Mc d b dng cng, b kho gi di, linh tnh cng bo cho ti bit trc ci iu ti phi coi chng. Nhng b ch tng ti s ngi yn m chu ci nhc ny

ANXEXT XLIMEN ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT

u. Ti s bo th. Ti bit rng trong yu ng, khng c th lc no cng p c con mt ngi ta, rng u tnh yu cng ny n khng ph thuc vo ci g ht, rng khng i no ngi ta dng bo lc m chim c lng ngi, v ai th cng c quyn t do chn ngi yu. V th nn nu b khng em nhng li gi di ra ni vi ti th ti u c l do g m on trch. Nu ngay t u, b t chi tnh ti, th ti ch c quyn on hn s mnh thi. Nhng b p li tnh ti bng mt s hoan nghnh la di, l mt s phn bi, mt s la lc ng chu nhng trng pht gh gm nht; cho nn ti thy c quyn cm gin iu. Vng, vng, sau mt s xc phm nh th ny, b nn liu, ti khng t ch c na, in di hon ton. Bng mt dao m trng tri tim b m hi ti, ti khng cn sng sut km hm c on hn. Ti t bung theo cn gin chnh ng li ko, ti khng m bo c ti s lm nhng g y. - Tha ng, v u m ng gin d nh th ? ng lon tr ri sao? - Phi, phi, ti lon tr y; lon tr kh thn ti th, t ci ngy ti trng thy b, l ngy ti ung mt liu thuc c git ngi, m ti say m ci nhan sc quyn r, bi bc, m ti tng tm c mt tm lng thnh thc i cht. - ng on trch s bi bc no kia ch? - H! Con ngi xanh v lng, kho v vnh tht! Nhng y, sn sng tang chng b khng ni g c na. B hy nhn y, ch b ch cn ch ai. Bc th ny c pht hin, vch ra s phn bi ca b. Chng c rnh rnh ra y, b cn chi ci g c na. - Vy ra ng lon tr v ci ny ? - Nhn th ny m b khng h thn sao? - V l g m ti phi h thn ? - Sao? B va gi di va to tn ? V khng c ch k nn b khng nhn l ca b ? - Chnh tay ti vit, sao ti li khng nhn? - Vy b c th c tr tr nhn bc th t co ti ca b i vi ti m khng xu h sao ? - Tha, qu thc ng l mt ngi ht sc k quc. - Sao? B c gan khng coi tang chng rnh rnh ny vo u c? B t tnh vi rng m khng c g xc phm n ti, khng c g lm b h thn sao? - Sao li rng? Ai bo l th ny vit cho ng ta? - Th nhng ngi va a th cho ti hm nay ch ai. Nhng c ri, coi nh th vit cho mt anh chng no khc na, th ti khng on trch c b sao? Nh th th b km phn ti li i vi ti sao?

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN ANXEXT XLIMEN ANXEXT XLIMEN

ANXEXT

XLIMEN

- Vy, nu th vit cho mt bn gi () th c phm g n ng khng, c ti li g khng? - , kho xoay y, chng ch ti tnh y! Xin th thc, ti khng ng n ci mo ny, th l ti tin hn ri y. B dm gi nhng mnh kho th bo y ? B tng thin h ui m c sao? No, th xem b nh bin bch cho nhng li di tr s s ra y bng cch no. B bo vit cho mt ngi bn gi m li dng tt c nhng ting u ym nng nn nh th ? che y mt vic bi ngha, b hy sp t th no cho n vi nhng li th ti sp c y xem th - Ti, ti khng ng th (). ng dng ci li p bc v dm ni thng vo mt ti nh vy tht n bun ci. - Khng, khng, xin b ch nng, b hy chu kh mt t ging gii cho ti nghe nhng li ny. - Khng, ti chng ging gii g c, th ny th ng mun ngh sao mc ng, ti cng chng quan tm lm. - Thi, ti van b, b hy vch ti thy th ny c th gi cho mt ngi bn gi c, ti s ly lm mn nguyn. - Khng, th gi cho rng y, ti mun ngi ta tin th. ng ta theo ui sn n ti, ti rt hi lng; ng y ni g ti cng a, ti mn ng y. ng mun ngh th no ti cng ng . ng mun lm g th lm. ng hy c thi dt khot i, ng do d g, ng ng lm ti nhc u na. - Tri, c chuyn g cay c hn th ny khng ? C bao gi mt tri tim b giy v th ny khng ? Sao ? Ti hn gin nng chnh ng, ti n y trnh nng, y th m by gi ho ra nng li gy s vi ti. Ngi ta lm ti au n ch, nghi ng n cng cc, ngi ta mc ti mun tin g th tin, ngi ta ly lm t ho v tt c mi chuyn. y th m lng ti cn hn n, khng dt tung c xing xch, khng dng cm khinh r c con ngi bc tnh m ti c m c say! i con ngi ph bc kia, sao m ngi kho bit li dng ci yu ui cng cc ca ta chng li ta v kho li dng n c mi tnh bng bt v oan nghit ny n t i mt phn bi kia! Th t ra b cng phi t bo cha v ci ti lm ti au n v thi ng gi v ra mt c ti vi ti na ch! Nu c th th b hy lm cho bc th ny tr thnh v ti i, tnh yu tha thit ca ti sn sng gip b lm vic . B hy c gng lm ra v chung thu, ri ti, ti c gng tin l b chung thu. - Thi, ng ghen qu ho in ri, ng ch xng ng vi tnh yu ca em i vi ng u. Em mun hi ai c th bt em phi t h mnh dng cch gi v hn mt y, v ti sao, nu em yu ngi khc, em li khng ni thng ra c.

ANXEXT

XLIMEN ANXEXT

XLIMEN

Sao? Ci vic em t by r lng em chng bnh vc em i vi mi ni nghi ng ca ng ? Nhng nghi ng kia c ngha g bn cnh s m bo y? Nghi ng em chng l x nhc em ? Ph n chng em khi phi th nhn mnh yu l s cc chng . Danh d ph n khng cho php chng em th l. Vy khi ngi yu thy chng em v ai m vt qua mi tr ngi to ln y, h nn c v ti v ng vc li son st chng? Chng em phi phn u nhiu mi ni ln c, vy m cn khng tin lng chng em th chng l ti li hay sao? y, ng vc em nh vy thc ng cho em ni gin; ng chng xng c qu trng t no. Em l mt a di dt, gin mnh sao li qu cht phc, vn c cn gi i cht tnh thng ng. ng l em phi dnh mi tnh yu mn cho ngi khc, v phi on trch ng mi ng. - H! Con ngi ph bc, lng ti say m b thc l k l. Hn b la di ti vi nhng li ngon ngt ny, nhng thi, khng cn, nh theo s kip; lng ti sn sng tin li chung thu ca b. Ti mun xem n cng lng b s ra sao, xem b c tm a en ti la di ti khng. - Khng, ng khng yu ti nh ngi ta ng phi yu. - Tri i! Chng g so snh c vi mi tnh cc k say m ca ti v nhit lit mun ph ra cho mi ngi u thy, thm ch c mong b gp nhng s chng hay. Vng, ti mun chng ai thy b kh d ht, mun b chu mt s phn tht cc kh, mun b sinh ra chng c g ht, chng c a v, chng l qu tc, chng c ca ci, ti c th hy sinh tt c, ra tay dp tan ni bt cng ca s mnh ngy nay ti c vinh d v nim sung sng c dng b tt c mi th do tnh yu ca ti cng hin. - Mong mun iu tt cho ti, m nh th, k cng k! Cu tri cu vt ti khi phi ng Ka ng uy Boa ka, nt mt trng n bun ci LP 4 UY BOA, XLIMEN, ANXEXT. - Sao li qun o th kia, v ht hong th kia? C chuyn g th? - Bm ngi - Th no? - Tht l lm chuyn kh hiu . - Ci g? - Bm ngi, vic ca ta hng bt c ri . - G ch? - Chu ni to c c khng? - c, ni i, mau ln.

ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT

UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA

ANXEXT UY BOA

ANXEXT UY BOA ANXEXT UY BOA ANXEXT XLIMEN ANXEXT UY BOA ANXEXT XLIMEN

- Nh c ai nghe thy - Ch! mi! C ni i khng no? - Bm ngi, ngi phi rt lui i thi. - Th no? - Phi nh bi chun, khng kn khng trng. - Nhng ti sao ch? - Chu bo phi b t ny m i. - Ti sao kia? - Bm ngi, phi i thi, khng cho ai ht c. - V c g anh li ni nng nh th ch? - Bm ngi, v c rng phi cun gi m i. - Ch! cht tit, ni cho r rng i, khng li v u by gi. - Bm ngi, c mt ngi qun o en ngm (), mt my d tn, vo tn trong bp nh ta a mt t giy , ch vit nguch ngoc c ho qu mi c c. Chu chc l v vic kin tng ca ngi ch chng khng. Nhng n qu s nh tri cng khng nom ra ch g. - th th sao? kh, th t giy y dnh dng g n vic anh bo phi ra i? - Bm ngi, l ti v mt t sau th c ng g vn thng n chi nh, vi vi vng vng n tm ngi, ng y khng thy ngi m li bit rng chu hu ngi rt tn tm nn kh bo chu i tha vi ngi chu ngh, tn ng y l g nh ? - Con kh! Mc tn ng y, ng y bo g th ni i. - Thi c, ng y l mt ng bn ca ngi. ng y bo ngi gp cn nguy bin, khng th y c, y th c th b bt. - Sao nh? ng y khng bo anh r vic th no ? - Khng , ng y bo ly giy mc, ng y vit my ch, ngi c c, chc s bit tt c chuyn b mt ny. - Th th a giy y. - C n tnh g trong chuyn ny th nh ? - Ch bit na, ti cng nng lng mun bit r. Th no, xong cha, cht tit! - (sau khi tm mi khng thy) Cht ri, bm ngi, chu qun trn bn ca ngi. - Tht, tao ch mun - ng ch nng, ng phi chy ngay v thu xp vic rc ri ny i.

ANXEXT

- Mc d ti dng cng n u, hnh nh s phn cng c nht nh ngn cn khng cho ti ni chuyn vi b. Nhng, tha b, khut phc ci s phn y, xin b cho ti c gp li chiu hm nay. HI V LP 1 ANXEXT, PHILANH. - Ti bo l ti nht quyt nh th ri. - Nhng d vic y tht bi nh th no, vic g anh phi - Khng, anh lm g, anh l lun th no thuyt ti cng v ch, ti ni th khng g lay chuyn ni. Ci thi i chng ta sng y dy nhng s i bi. Ti mun tuyt giao vi loi ngi. Sao! K ch ca ti trong v kin ny, rnh rnh l tri vi danh d, vi s chnh trc, vi lim s, vi php lut, u u ngi ta cng ni m ln rng ti c chnh ngha; ti yn lng tin tng l phi ca ti. Th nhng kt qu li tri ngc: cng l v pha ti m ti thua kin! Mt thng phn bi m ngi ta tha bit cu chuyn m mui ca n, li thng cuc trong ci v gian tr bt nhn ny! Tt c lng chn tht chu thua s phn bi ca n! N ct c ti m n vn l c l. Ci li o c v vt ca n c sc mnh nh sp php lut v xoay c cng l. N lm cho ti ca n c biu dng bng mt ngh n. Ti b thit thi, nh th cha , thng x l li trng tro gn cho ti mt quyn sch gh tm hin lu hnh trong cng chng () . Quyn sch y, ch c thi, cng ng ti ri, mt quyn sch ng x cc hnh, th m thng tro tr c gan bo ti l tc gi! y th l thng rng r rm ln ting v nham him c bnh vc ngn bp bm y. N mang danh mt ngi ho nh c v n trong cung nh, ti i vi n c mi mt ti l tht th ngay thng; ch v n nn nng bt p ti phi cho kin v my cu th ca n; ch v ti ngh th no, ni th y, chng mun la di n, la di s tht, th l n vo ha buc cho ti mt ci ti tng tng. By gi n tr thnh k th khng i tri chung vi ti, chng bao gi n gt b c mi him trong lng i vi ti ch v mi chuyn l ti khng cho bi th ca n l hay! Ch! Ngi i, a cc no cng mt giuc nh th tut! Thi h vinh khin chng lm nhng vic nh th! Tn ngha, o c, cng l, danh d ca chng l nh th y! Thi, ngi ta to ra cho mnh by nhiu ni kh nhc l qu lm ri, liu m ra khi ni rng rm, ni t a ny i. By phn phc! Cc ngi sng vi nhau nh lang si, ng hng ta sng chung vi cc ngi bao gi na.

ANXEXT PHILANH ANXEXT

PHILANH

ANXEXT

PHILANH

ANXEXT

PHILANH ANXEXT

PHILANH

ANXEXT

PHILANH

- nh y ca anh ti thy l hi hp tp y. Vic u n ni nh anh ni: i phng dm gn cho anh ti y, nhng khng c tn nhim lm cho anh b bt; li vu oan khng ng vng, ngc li c th lm hi cho chnh hn. - N y ? N th n s g tai ting. N c php lm mt thng x l ra mt kia m; vic ny chng lm hi g n tn nhim ca n m tri li, ri ngy mai y, n s li c c th hn cho m xem. - Du sao ngi ta cng khng tin ci vic n vu co anh. V mt ny, anh chng c g ng ngi. Cn v v n, anh c th ku ln trn, anh c th xin xt li cng d thi, v, chng li bn n, - Khng, ti mun c y nguyn th ny. To n c kt ti ti bt cng n u, ti cng khng mun ngi ta ph n: r rng ai cng thy l phi b xm phm, ti mun rng bn n ny s mi mi l mt du vt nh bn, mt bng chng hng hn cho hu th bit tm a c c ca nhng ngi trong thi i chng ta. C th l ti s mt hai vn quan, nhng vi hai vn quan, ti c quyn lng m s bt cng ca loi ngi, ti c th nui trong lng mi th mun thu vi loi ngi. - Nhng rt li th - Nhng rt li th anh ng nhc lng v ch na. Anh cn ni g vi ti c ch? Anh c gan nhn thng mt ti m bin h cho nhng vic xu xa s s ra y khng? - Khng, mi iu anh ni, ti u thy l ng. Trong vic g ngi ta cng ko b ko cnh, ch bit c quyn li ch k, ngy nay ch c mu la chc di l thng, con ngi ta ng l phi nh th khc kia. Nhng c phi v ngi i x s km cng minh m mnh nn xa lnh h khng? Ngi i c thi xu, chng ta mi c t thc hnh trit l ca ta. C th mi s dng c o c mt cch hay nht. Cn nu nh ci g cng chnh trc c, ai ai cng chn thc, cng bng v thun hu th phn ln o c s tr thnh v dng, bi v cng dng ca o c l gip ta d dng chu ng c s bt cng ca ngi khc. V cng nh mt tm hn cao c - Anh , ti bit l anh n ni hay nht i! Lc no anh cng l lun thao thao bt tuyt. Nhng anh s ph th gi v ph nhng li p ca anh. L phi mun cho ti rt lui, ci c li cho ti. Ti khng lm ch c li ni; ti s khng chu trch nhim v nhng li ti c th ni ra, ti s t chuc ly hng trm vic rc ri. Anh mc ti i Xlimen, ng bn lun g thm na. Ti n y l c nh ring, b y phi chiu theo , ti ct xem b y c tht yu ti khng, dp ny l dp ti c th bit chc chn. - Ta hy ln phng ling i b y n.

ANXEXT PHILANH

- Khng, tm thn ti by gi ri nh t v, anh c vic ln thm, anh mc ti mt mnh ngi i ci x ti tm ny vi ni au thng m m ca ti. - Ngi i vi tm trng y th cng k tht, ti mi ling xung. LP 2 RNG, XLIMEN, ANXEXT. - Vng, tha b, b phi quyt nh xem c th gn b vi ti trong mi t duyn m m khng. Xin b ni quyt cho mt li: khi yu th ngi ta khng mun ngi yu n o. Nu i gng soi n du bo () th b ch nn dng dng, b by t cho ti c r. V c mt bng chng th ti xin b t nay ch cho Anxext theo ui na. Tha b, b phi v mi tnh ca ti m dt b hn ta v t ngy hm nay, b phi cm ca hn. - V c g ng li tc ti vi ng y n th, trc y em vn thy ng ca tng ti c ca ng y lun kia m? - Tha b, chng cn phi phn trn. iu cn bit l lng b th no kia. Xin b hy chn mt trong hai chng ti, ti ch i b quyt nh ti quyt nh. - (T ny lnh mt mt x, by gi bc ra) Vng, ngi y ni rt ng; tha b, b phi chn. Vic ngi y i hi cng l nguyn vng ca ti. Ti cng nng lng nh th, cng bn khon nh th, nn ti mi n y. Ti mun bit r lng b. Khng th tr hon c na; by gi l lc b phi bc l r ra. - Tha ngi, ti khng h mun mi tnh phin nhiu ca ti quy ry hnh phc ca ngi. - Tha ngi, d ghen hay khng ghen, ti khng h mun cng ngi chia s tm lng ca b y. - Nu b y thng yu ngi hn ti... - Nu b y c cht nh cm tnh vi ngi - Th ti th t nay khng m tng g na. - Th ti th khng bao gi nhn mt b y na. - Tha b, xin b c ni i, ch n h g. - Tha b, b c t by, ch c ngi. - B c vic bo lng b nghing v pha no. - B c vic ni thng b chn ai gia hai chng ti. - Sao? Hnh nh vic la chn ny lm b phin lng. - Sao? B vn cn dng dng v hnh nh cn phn vn. - Tri! Ai li vt ni v l th ny, sao c hai ng cng nh chng cn bit l phi na! Ti c th quyt nh ngay by gi, lng ti khng cn phn vn na. Chc chn l ti khng cn lng l gia hai ng na, ti c th la chn rt

RNG

XLIMEN RNG ANXEXT

RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT XLIMEN

RNG ANXEXT

RNG XLIMEN

nhanh chng. Nhng, tht ra, ti v cng kh tm phi th l trc mt hai ng: ti thy ni nh th tht l mch lng, ai li ni iu y trc mt thin h bao gi. Lng ti th no, c trong t m suy, chng cn bt nhau phi ni trng ra, m ch cn nhng bng chng nh nhng hn cng ngi eo ui bit mnh chng c yu. - Khng, khng, mt li ni chn thc khng lm ti s hi; v phn ti, ti ng nghe mt li nh th. - Cn ti, ti i hi nh th. Ti cn dm xin b ni toang ra, ti khng h mun b d dt cht no. B vn l ngi mun c lng tt c mi ngi, nhng khng th a ct c na, khng th l m c na: b phi by t cho minh bch, nu khng th ti nh phi coi s t chi khng ni ca b nh mt bn n quyt. V phn ti, ti s t gii thch ti sao b yn lng, v nhng iu khng hay ti ngh v c s ny, ti s dt khot coi l ng. - Tha ngi, ti rt ng cm vi ni tc gin ca ngi, ti cng mun ni vi b y nh ngi. - Tnh nt cc ng l lng qu, lm ti rt kh chu. Cc ng i nh vy, hi cn c ngha l g, m ti chng tha vi cc ng v c g ti khng tin ni ra hay sao? y, c ling xung y, ti nh c y ng ra phn x vic ny. LP 3 LING, PHILANH, XLIMEN, RNG, ANXEXT.

XLIMEN

LING RNG ANXEXT RNG ANXEXT RNG ANXEXT

- C , ngi ta nh v b vi nhau c hip ch. C hai ngi cng nng ny mun ch phi ni r rng ch chn ai, bt ch ni toc lng ch ra v cm mt trong hai ngi khng c eo ui ch. C cho bit c i thu no li c chuyn nh th khng. - Ch ng hi kin em v vic ny, c l ch hi khng ng ch, bi v em tn thnh nhng ngi ni thng ngh ca mnh. - Tha b, b c chng khng chu ni, nhng v hiu. - Chng ai bnh vc ngh loanh quanh ca b. - B phi ni, phi ni, b phi bung cn cn i. - B ch c vic c tip tc yn lng. - Ti ch xin mt ting cho xong chuyn tranh ci ny. - Cn ti, nu b khng ni th ti khc s hiu. LP 4 ACAXT, CLITNGR, ACXIN, PHILANH,

LING, RNG, XLIMEN, ANXEXT. ACAXT - Tha b hai anh em chng ti n mong c cng b ni cho minh bch mt cu chuyn nh, xin b ng phin lng. CLITNGR - Tha cc ngi, may qu, cc ngi cng c y, cc ngi cng lin quan n vic ny. ACXIN - Tha b, c l b thy ti, b cng ngc nhin, nhng v cc ng y m ti phi n: c hai ng cng ti gp ti v phn nn vi ti v mt vic m ti kh lng tin c. Ti vn ht sc qu mn b, nn khng th no tin c rng b li phm ci ti ty tri nh th. Mt ti khng tin nhng bng chng hng hn nht h a ra, v, tnh bn thn b qua nhng xch mch nh nht, ti mun theo cc ng y n y thy b t ra sch c chuyn vu khng ny i. ACAXT - Vng, tha b, b c bnh tm th xem c cch no chng ch vic ny. Bc th ny b vit cho Clitngr phi khng? CLITNGR - B vit cho Acaxt l th tnh ny (). ACAXT - Tha cc ngi, nhng nt t ny, hn cc ngi chng l. Ti chc rng ti lch thip ca b ta tha khin cc ngi nhn ra bn tay ca b ta. Nhng ci ny k cng kh ng em ra c: "ng l lng qu, ai li nghim khc vi tnh vui v hn nhin ca em nh th, v sao n trch em l lc vng ng th em sung sng hn bao gi ht. Ch g oan cho em bng. ng m khng n xin li em ngay th em gin ng sut i y. Ci lo t tc c hng cng nhc". ng l lo y c mt y mi phi. "Ci lo t tc c hng cng nhc l ngi u s trong s ng trch em qu thn mt, ci lo y em chng a t no. T khi em thy lo ta ng sut bn mi lm pht nh xung ging lm nhng vng trn, em chng thy c t cm tnh no c. Cn anh chng hu tc ot con". Tha cc ngi, ch s din g m khng ni, chnh l ti y . "Cn anh chng hu tc ot con, hm qua cm tay em mi, th c tm thn con ngi y xem thy sao m mnh khnh th, hn ta ch c ci tc v ch c g khc u. Cn ci lo eo di xanh". (Ni vi Anxext) n lt ngi y. "Cn ci lo eo di xanh, thy lo ta p cht v quu quu th i khi cng hay, nhng thng th lo kh chu nht i. Cn anh chng". (Ni vi rng) y l phn ngi. "Cn anh chng mc o ngn, ci anh chng mun ln vo lng vn, mun lm nh th nt thin h y, em ch bun nghe anh ta ni na, bi v nghe vn

xui ca anh ta cng kh ci l tai nh nghe th ca anh ta. Vy ng nn tin rng em ch c vui lm nh ng ngh u; d h li em i d cuc vui no em cng thy c qu nhiu chuyn ng ni cho ng nghe; v khi vui chi th chng g th v hn l c ngi yu cng vui vi mnh". CLITNGR - By gi n lt ti. "Cn ci anh chng Clitngr m ng ni vi em, ci anh chng lc no cng lm ra v ngt ngo y, em c i no mun nh bn vi anh ta. Anh chng r di c tng mnh c yu, cn ng th r di c tng ngi ta khng yu ng. ng hy nh i cm ngh vi anh chng y th phi hn, ng n thm em lun em phi chu ci kh b anh chng m nh". l mu mc ca mt tnh nt p v cng! Tha b, b c bit nh th gi l th no khng? Thi, vy l , hai chng ti i khp ni ph cho mi ngi bit ci b mt rng r ca b. ACAXT - L ra ti cng c nhiu chuyn ni vi b, m chuyn rt hay. Nhng thi, ti thit ngh b khng ng ti gin. Ti s lm cho b thy rng nhng anh hu tc ot con cng tm c nhng tm hn cao qu nht an i mnh. (H vo). RNG - Sao? B vit cho ti th u ym lm sao m by gi ti thy b ph bng ti nh th ny. Tri tim b vi nhng kiu yu thng gi di ln lt trao cho tt c thin h. Thi, ti qu ngc m b la, nhng ti s khng mc la na. B lm mt vic tt cho ti l cho ti c hiu r b. B tr li ti tri tim ca ti, b mt n l ti c tr th ri y. (Ni vi Anxext) Tha ngi, ti khng cn tr mi tnh ca ngi na, ngi c th c thng lng vi b ta. (rng vo). ACXIN - T n nc y l cng cc, ti khng th khng ni v ti tc lm. C ai thy nhng hnh vi nh hnh vi ca b khng? Ti chng bn lm g n vic ca cc ng kia. (Ch Anxext). Nhng cn ngi y, b c hnh phc c ngi ch ; mt ngi nh ngi, c ti c c, trng danh d, li thng yu, qu mn b, m cng phi ANXEXT - Tha b, b c mc ti thanh ton chuyn ca ti. B ch ph cng gnh ly vic. D b c st sng bnh vc th ti cng chng th n p tm thnh tnh ca b u. Du ti c chn ngi yu khc tr mi th ny, ti cng khng th no ngh n b. ACXIN - hay nh! Ny ng, d ng tng ngi ta c ngh y ? ng tng ngi ta tha thit tranh chim ly ng n th ? Nu ng dng dng t c tng vy th qu ng l mt ngi kiu ngo ht sc. Ci mn hng ca b y l mt mn hng m ai c lm to mi chuc ly. Xin ng ch lm; ch qu vnh

ANXEXT

XLIMEN

ANXEXT

XLIMEN ANXEXT XLIMEN

ANXEXT

vang n th. Nhng ngi nh ti, khng phi l hng ngi thch hp vi ng u nh ng c vic eo ui b y na i, ti nng lng c thy hai ngi xe duyn kt ngha vi nhau, th mi p i. (Acxin rt lui). - y, mc nhng iu mt thy tai nghe, ti vn cha ni g c, ti vn cho mi ngi ni trc ti. Ti ch dn lng mnh lm hay sao, by gi liu ti c th... - Vng, ng c th ni g cng c. ng c quyn ni, c quyn on em; ng trch em th no, em cng chu. Em sai tri, em nhn nh th; em thn thng trong lng, em cng chng vin c g v ch mong ng tha th cho u. My ngi kia cm gin, em cng coi thng, nhng i vi ng, em nhn l em c ti. Em thy rng ng on ght em l ng. Em bit rng ng cho em l ngi ti li lm, rng tt c mi vic u t co l em la di ng, ng c l do on ght em, ng c on ght em, em xin cam chu. - Con ngi ph bc kia i, ti c th lm c nh th khng? Ti c th thng c lng thng yu ca ti khng? Ti rt mun on ght b, nhng lng ti liu c sn sng theo mun ca ti khng? (ni vi ling v Philanh) Hai bn xem, mt mi tnh trao khng phi ch c th a n u, hai bn chng kin lng ti yu ui nh th no. Nhng xin th tht, no ht, cc bn s thy ti cn y n n ch cng cc na. Ngi ta gi chng ta l khn ngoan, tht l lm to, lng ngi i bao gi cng c ch yu. Vng, con ngi la lc kia, ti mun qun ht li lm ca b, ti c th tha th tt c nhng ti li ca b, ti s cho rng l mt s yu ui ca tui tr trong thi i ta, min l b vui lng cng ti i trn khi x hi loi ngi nh ti nh. B phi ngay tc khc cng ti i ti mt ni sn cng thu tn, ni ti nguyn sng y. Ch c bng cch y, b mi chuc c i vi mi ngi, nhng tai hi do nhng iu b vit, v c th th ti mi c th yu c b, sau ci vic tai ting ny, m ai l ngi cao thng cng u phi chn ght. - Em, em tr trung th ny m la b x hi, m i t chn vi ni sn cng thu tn ca ng ? - Nu lng b ho nhp vi mi tnh ca ti th b cn cn g n tt c thin h na? Nhng mun ca b, ti khng lm tho mn c hay sao? - Mt tm hn hai mi tui rt s cnh i c qunh. Em thy em khng can m, khng ngh lc sng mt cuc i nh th. Nu mi tnh ca em c th tho mn lng ng, em xin sn sng chp mi dy t; v cuc hn nhn - Khng, by gi th ti ght b ri, ch mt li t chi y cng mnh hn tt c. Bi v trong cuc tnh duyn ny, b khng thy ti l tt c i vi b, nh ti coi b l tt c i vi ti; vy ti xin t chi mi tnh ca b, v s nhc m

LING

PHILANH ANXEXT

PHILANH

su sc ny s vnh vin gii thot ti khi xing xch ca mt mi tnh khng xng ng. (Xlimen rt lui, Anxext ni vi ling). Tha b, trm iu c hnh im t nhan sc ca b. Ti ch thy c b l ngi chn thnh. t lu, ti vn ht sc qy trng b, xin b c cho ti c tip tc qu trng b nh trc. Xin b min th cho, lng ti v cng bi ri, khng dm cu xin ci vinh d c rng buc vo tnh yu ca b, ti thy ti khng xng ng cht no, v ti bt u hiu rng tri sinh ra ti khng phi l c cng b chung sng. Dng b mt tri tim tha l dng b mt vt qu h, khng xng vi b, v sau cng - ng c th c ngh nh vy, lng ti khng phi bi ri quyt nh vic trm nm. Nu ti ng li th ng bn ng y chc cng thun li, ti chng thy g ng bn khon qu. - Tri! Tha b, vinh d y l tt c c m ca ti. V n ti c th hy sinh c tnh mng ln cuc i ca ti. - Xin chc b v ng gi c mi mi mi tnh cng nhau hng hnh phc tht s. Cn ti, u ti cng b la phn, cng au n v nhng s bt cng, ti s thot ra khi ci vc thm m ti li chin thng, ti s i tm trn tri t ny mt ni ho lnh, m y ngi ta c t do lm con ngi chnh trc. - No, tha b, chng ta hy tm ht cch ph tan ci d nh ca ng bn chng ta. HT