You are on page 1of 16

f wkqj iodpdrh"

wd.u" mdrfN!;sljdoh"
oDIajdofha wka ish,a,u
iy tajdfha wkqrEmS {dk
rEmldrhka ia:dhs;djhl
Pdhdud;%hla ;jrg;a mj;ajd
.kafka ke;' tajdg b;sydihla
ke;' ixjOkhla ke;'
tfy;a ksiaiq ;u fN!;sl
ksIamdokh yd ;u fN!;sl iud.
uh ixjOkh lrka tajdo
iu. ;ukaf.a ienE meje;au"
;u ka;kh yd ;u ka;kfha
ksIamd;hka mj;kh lr;s'
;h ksKh flfrkafka
{dkh u.ska fkdf' {dkh
ksKh flfrkafka ;h
u.sks'
ld,a udlaia
^cudkq oYkjdoh&

wnqoh
hqla;s iy.; lsu yd

weUq,a lSu

04

.d;ajh
05 miq
iufmalaIKh

fmrgq.d iudcjd mlaIfha uOHu mqj;am;

01 ldKavh 05 l,dmh
2013 fmnrjd

12

fjkqjg j.lSu'''
idkd k*Sla yd
jy,a fj<|df
fojdplh

10

fndkmdjdofha
wNsfhda.h

mqj;am;la jYfhka YS% ,xldf ,shdmx lrk ,

wdOdrh re 30'00

kj,snr,a uxfld,a,hg tfrysj

n,f. igka ug

kj ,snr,a Okjdofha fojk bksu l%shd;aul lsug lei ljk



rdcmlaI wdKavqj bfha h;a lrkq ,nk ck;d frda m%;sixialrK
mrdch lsu i|yd mq,a igka uOHia:dkhla f.dvke.Su ms<sn|
fmrgq.d iudcjd mlaIfha wjOdkh fhduq ;sf' c,h fj<|
NdKavhla njg m;a lsug;a" c j. yd lDIs fhojq uqukskau
nyqcd;sl iud.j, taldldrhg hg;a lsug;a ilia lrkq ,nk kj
kS;sj,g tfrysj f.d ck;dj ixOdkh fjka is'

wOHdmkh fj,| NdKavhla njg m;a lsug;a" tys uQ,H nr
ck;dj u; megu;a b,lal l< kj kS;suh wK mk;a ielfika
;sfnk w;r tajdg tfrys YsIH frdaO;d f jk g;a wer ;sf'

jvd hym;a fiajd fldkafoais fjkqfjka llre jHdmdrh ;=<
mek kef.k wr., iy f ish wr., taldnoaO lrk mq,a wr.,
uOHia:dkhla f.dvke.Su yd ta ish igka m%;sixialrKjd iSudfjka
Tng jOkh lr kj ,snr,a Okjdohg tfrys fmd wr.,hla fj;
noaO lsu f fudfydf;a wksjdh wjYH;djla nj mlaIh mjihs'
;u lafIa;% ;=< h;a jk kj ,snr,a Okjd m%;sixialrKj,g;a" Bg
myiql ie,iSu i|yd uE; ld,fha wdKavqj f.k tkq ,nk uok
wK mk;a j,g;a tfrys fmd wr.,hla inkaOfhka igkald
n,f. mok lr.;a ixOdk iu idlPdjla kqfu werfUk
nj mlaI wdrx ud. mjihs'

ndOd ls" wjysr ueo

iu whs;sh jHdmdrh j.lS bgq lrkjd


rka uqo,sf.a ifydaorhd
wdKavqj;a"
wdKavqf
wkq.%yh ,nk cd;sjd l,a,s;a
ljr ndOd ls yd wjysr t,a,
l<;a mS; ck;dj fNao lsug
tfrysj f.k hk wr.,h
fmrgu f.k hk nj iu whs;sh
jHdmdrfha le|jqlre rka
uqo,sf.a ifydaorhd mjihs'
md,lhkaf.a
mQK
wkq.%yh we;sj we;e rElv

lKavdh Wmfhda.S lrf.k


rg ;=< cd;sjdoh yd wd.jdoh
jOkh
lsug
.kakd
W;aidyhka mrdch lsu ish
m%.;sYS,Ska i;= j.lSula nj;a" tu
j.lSu bgqlsu fjkqfjka iu
whs;sh jHdmdrh fmrg meKSu
lsisfjl=g je<elah fkdyels
nj;a
uqo,sf.a
ifydaorhd
15 msgqjg'''

ldka;d kh fjkqfjka
rg mqrd jevigyka /ila

ud;=
08
jeksodg
fhfok cd;Hka;r ldka;d kh
b,lal lrf.k mS; ldka;djka
w;r u;jd ixjdohla we;s
lsf jevigyka .Kkdjla
h;a lsug iQodk nj ksoyi
Wfoid ldka;d jHdmdrh mjihs'
ksoyi Wfoid ldka;d jHdmdrfha
le|jqlre
uq;=
wd.,
ifydaoh mjikafka ud;= ui
1 jeksod isg 5 jeksod olajd
jhsfka ia;%slal .Kkdjl
fuu jevigyka h;a lrk
njhs' thg ixialD;sl m%ix."
ldka;dj uqyqK we;s m%Yak

ms<sn| ixjdo iy fhda jd;d


jevigyka m%oYkh lsu wd
wx. .Kkdjla f'

ud;= 08 jeksod ldka;d
kh ks;s fldg f.k ldka;d
whs;Ska ms<sn| md.ukla yd
iuka;%Khla meje;afjk njg
ksoyi Wfoid ldka;d jHdmdrh
mjihs' fujr ldka;d kh
ieuref mS; ldka;djka
;=< m%cd uQ, l%shdld;ajhla
f.dvke.Sug m%uqL;ajh ,nd
fok nj ta ms<sn|j wm l<
uiSul uq;= wd., ifydaoh
mejiqjdh'

02

ju 2013 fmnrjd
ckjd

lek ixfYdaOkh

yriqka ixoYkhla muKs


pr fldiaj;a; ifydaorhd

wdKavqj islrk ,o lek ixfYdaOkh
ck;dj uq,dlsf yd wdKavqj ;=<u we;s m%;sfrdaO;d
l<ukdlrKh lsf fnd,a ixoYkhla muKla hehs
mlaIfha foaYmd,k uKav, iNsl pr fldiaj;a;
ifydaorhd ksfokhla ksl=;alrka mjid ;sf' tu
ksfokh fufiah'

ckjd 28 jeksod lek uKav,fha kej;
ixfYdaOkhla is lr we;s w;r weu;s Oqr 10lgo
ksfhdacH weu;sOqr yhlgo jHdmD;s weu;sOqr follgo
wod< fjkial is lr ;sf' ,xldf ck;djf.a
jk .eg iug fyda Tjqkaf.a ; w;a
lsug;a iudchg w;a wfmalaIdjla fyda ch.%yKhla
,ndug;a wiu;aj isk wdKavqj w;a fjkila ms<sn|
wfmalaIdjka ksudKh lrkakg hkafka weu;s Oqr
fjkia lsfuks' wud;HdxYj, weu;sjreka w;a lsu
yer fjk;a w;a lsisjla Tjqkag is l< fkdyels nj
uE; jir lsysmfha ;yjqre ;sf' tlu uqyqKq jka
jr fjkia wud;HdxYj,g udre lrka wdKavqj w;a
jQjd hehs Wo wkk w;r ;ukaf.a ;j, lsisjla
w;a fkdue;s nj rf ck;dj w;alSfuka f;are
f.k is;s' ta wkqj lek uKav,fha fuu w;a
ls fnd,a yriqka ixoYkhla yd jxpdjla i wka
lsisjla fkdf'
j;auka wdKavqj tla tla ck fldgiaj,g tlsfklg
m%;sfrda fmdfrdka ,nd foka l=vd lKavdhula
w;" fYaIfhka tlu mjqf,a msila w; iuia; n,h
flaka .; lr .kska fndkmdjd ,laIK fmkakq
lrka is' ,xldj jeks miq.d rgl fn,ySk wdl
;;ajhla ;=< kj ,snr,a Okjdoh ia:dms; l<
yelafla fndkmdjd yd *eisiajd ,laIK uqiq lr
.;a md,khlg muKs' fujr lek ixfYdaOkh
wdKavqj fndkmdjd ,laIK ;jrg;a ;yjqre lr
.kska isk njg yd tajd jOkh lrka isk njg
ksoiqka imhd ;sf' lek uKav,h ;=< wud;HdxY
fn mj;sk nj mejiqjo ienkau b;d jeo.;a ;Ska
;SrK ish,a, tla flakahla iska .kq ,nk w;r
wud;HdxY iy weu;s Oqr mj;skafka yq ks, kdu
yd mg f,i muKs' tksidu wud;HdxY fnf
oHd;aul mokula fkdue;s w;r tajd fnod fjka
lr we;af;a l%shdld;ajh myiq lsu msKsi fkdf'
kg weu;s Oqr Nd; jkafka md,l l,a,shg .e;sl
olajkakka i;=gq lsu;a ta iu. m%;sfrdaO;d we;s lr
.kakd whf.ka m,s .ekSu;a i|ydh' fuu lek
ixfYdaOkh ;=<o ysgmq w.ksiqrejhg tfrysj f.k
wd fodaIdNsfhda.fha md,l l,a,sfha w;a;fkdau;sl
;SrK imQKfhkau l%shd;aul lsu ms<sn|j fojrla
is;d n,ka is yd jHdl+,;djlska is ish fokd
my<g weo oud we;' wdKavqj uq,ska ;ukag tfrys u;
orkakkaf.ka yd igkald ck;d n,f.j,ska m,s
.;a w;r ka tu m,s .ekSu wdKavqj ;=<gu meK
we;' tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkh" Y%S ,xld ksoyia
mlaIh jeks kdu mqjre msg;g fmfkkakg t,a,df.k
isho wdKavqj ish n,h ;uka w; flaka lr .;a
fndkmdjd ,laIK iys; l,a,shl nQo,hla njg
m;aj we;s wdldrh lek ixfYdaOkfha jvd;a
meye,s h'
f wdldrhg fujr lek ixfYdaOkh ck;dj
uq,d lsf;a wdKavqj ;=<u ;sfnk m%;sfrdaO;d
iukh lsf;a ixoYkhla jkjd fukau th
ck;djf.a ;j,g fyda iudchg wod< lsis
Okd;aul fjkila is fkdlrhs' tmuKla fkdj"
th ,xldf md,l fruh l%udkql+,j fndkmdjd
,laIK jOkh lr .kska isk njgo idlaIs
imhd we;' bka ,efnk wejqu jkafka kj ,snr,a
Okjdofha fojk bksu l%shd;aul lsu i|yd jvd;a
je f,aP;ajhlska yd jvd je uokld;ajhlska
hq;=j l%shd;aul ug wdKavqj ierfik njhs' tneka
fujr lek ixfYdaOkho fmkajd we;af;a
igkald ck;d n,f. bmsg jeka; wNsfhda.
hla ksudKh fjka mj;sk njhs' f yriqka
ixoYkj,ska uq,d fkd tu wNsfhda.h ch.%yKh
lsu i|yd ixOdkh jk f,i yd fmrg tk f,i
wms iuia; ,dxlSh ck;djf.ka b,a,d isuq'

Wiia fm< iu;a ish fokd


iri jr fjkqfjka wr., l< hq;=hs
kao kd.uqj ifydaorhd

Wiia fm< Nd.
fhka iu;a jQ ish
fokdgu iri jr
ys h hq;= nj;a th
Tjqkaf.a whs;shla nj;a
fmkajd
ka
fmrgq.
d iudcjd mlaIfha
foaYmd,k uKav, iNsl
kao kd.uqj ifydaorhd"
tu whs;sh kd .ekSu
fjkqfjka wr., l<
hq;=
hehs
wjOdrKh
lf<ah' foudmshka ;u
orejkag b.ekau i|yd
Yd, fjfyila .kakd
nj;a tfy;a bka k;r
fkd tu fjfyfiys
m%;sM, ,eug k ;j;a
wr.,hla we;s nj;a Tyq
mejiqfh'

kao
kd.uqj
ifydaorhd fuu woyia
m< lf<a fmnrjd 04
jeksod mlaIfha m%Odk
ldhd,fha mej;s udOH
yuqjl
woyia
m<
lrks' udOH yuqf
jerg;a woyia olajka
kao kd.uqj ifydaorhd
fufia o mejiSh'

miq.sh wjqreoafoa
Wiia
fm<
Nd.fha
m%;sM, jer,d f,dl=
wjq,la jqKd' ta fjkqfjka
jka f.jkak YsIHhskag
is jqKd' ;j;a tjeks
jrola isfkdjk njg
wdKavqj mfmda .eyqjd'
ta;a fujr Nd.fha;a ta
jro ta hgu isoaO fj,d
;sfnkjd'
fudkrd.,
ia;%slalfha Nd. wxlh
6004849 jqKq YsIHdjlf.a

m%;sM,h iS" tia" f,i


;sfnkafka' wef.a bfi
w.h
RK
0'1068hs'
wef.a ia;%sla ?kala tl
9' cd;sl ugu 460' ta
ia;%slalfhau Nd. wxlh
6014780 jqKq YsIHhl=f.a
Nd.h m%;sM,h ta folhs
tlla f,i ;sfnkjd'
Tyqf.a ia;%sla ugu 278'
cd;sl ugu 9734'
fmdf<dka k rej
ia;%slalfha;a
tjeksu
m%;sM,hla ;sfnkjd' iS
folhs tia tlla .;a
isiqhlf.a bfi w.h
RK 0'3373' wef.a ia;%sla
ugu 9' cd;sl ugu
534' ta ia;%slalfhau ;j;a
isiqhla bkakjd folhs
iS tlla ,nd f.k" bfi
w.h Ok 0'7353 ,nd .;a'
wef.a ia;%sla w.h 320'
cd;sl ugu 20771' fl
lsisfia;au h fkdyels
;;ajhla'
ta ksid fujr Nd.
m%;sM,j,;a
nrm;<
wjq,la ;sfnkjd'
ta jf.au wfkla lreK
;uhs"
miq.sh
Nd.
m%;sM,h wdKavqj jroao,d"
wlrKfhka ksfhda.hla
kakd jemqr isiqka n|jd
.kak' ta wkqj n|jd .;
hq;= isiqka .Kk 28"109la'
kuq;a oeka wdKavqj kej;
wlrKhg
fudaiula
bm;a lrka lshkjd
ta m%udKh n|jd .kak
neye" n|jd .kak mqjka
26"000la ;rhs lsh,d'
kvq
;Skaj
;ukag
k hg fjkia lr

.kak
wlrKhg
.syska bkakjd' ta kvqj
wlrKfha Nd. fjka
;sh Wiia wOHdmk
weu;s tia' ' idkdhl
weu;sjrhd lshkjd f
ief n|jd .kafka isiqka
26"000hs lsh,d' ta jf.au
,nk wjqreoafoa n|jd
.kafka
;j;a
1500la
wvqfjka lsh,d wdKavqj
lshkjd'
idudkHfhka
yeu
wjqreoaolu
YajoHd,hg
n|jd
.kakjd lshk m%udKh
n|jd .kafka keye' yeu
ne tllu mqrmamdvq
;sfhkjd' tajd mqrjkafka
YsIH ix. mSGdm;sjreka
tlal idlPd lr,d'
tfyu tk wh .ek ;uhs
YajoHd,
NdIdfjka
lshkafka
fndagqfjka
tkjd" mS,af,ka tkjd
lsh,d'
tfyu ;sfhoa tia''
idkdhl
weu;sjrhd
lshkjd n|jd .kakd
m%udKfhka ishhg myla
foia isiqka fjkqfjka
fjka
lrkjd"
,nk
wjqreoafoa th ishhg
oyhla lrkjd lsh,d' ta
fjkqfjka
YajoHd,
wjia:d 2200la fjka lr
;sfnkjd' ta i|yd furg
isiqka
n|jd
.kafka
keye' Th tkjd lshk
bkahdf" uev.ialrfha
<uhs fupr ldf,lg
wdf;a keye' fufya
Nd.j, ;sfhk wjq, uq
f,daflu okakjd' ta ksid

tkafka keye'

B<
lreK
;uhs fujr jdKscH
Ih Odrdfjka Nd.
hg fmkS is isiqkaf.
ka ta ;=k idud:h .;a
isiqka m%udKh widudkH
f,i by< .dia ;sfnkjd'
idudkHfhka ta ;=kla
iy ta folhs tlla
.;a isiqka oi oyilg
wdikak msila bkakjd'
2010 wjqreoafoa jdKscH
wxYfhka YajoHd,hg
.;af;a 4900hs' ta ksid
ta ;=k idud:h .;a;=
Yd, msilg YajoHd,
jr wys fjkjd' f
.ek ielhla ;sfnkjd"
f hg m%;sM, by<
oef
fm!oa.,sl
YajoHd, werug mdr
lemSu i|ydo lsh,d' oeka
lshkak bv ;sfhkjd"
YajoHd, hkak ne
jqKq
wh
fm!oa.,sl
YajoHd,j,g
hkak
wdKavqfjka
YsIH;aj
fokak" Kh fokak
lsh,d'
ta
fldfydu
jqK;a idudkHfhka tla
Nd.hlska iu;a jqKdg
miafia
B<
whf
bf.k .kak wjia:dj
;sh hq;=hs' ta ksid Wiia
fm< iu;a jqKq ish
fokdg
iri
jr
ys h hq;=hs' ta whs;sh
kd .ekSf wr.,hg
tla fjkak lshd wms
ish fokdg wdrdOkd
lrkjd'ZZ

iu whs;sh jHdmdrfha
m;%sld fnf jevigykg t,a, l< ndOd

fy<d olsuq

ckjd 31 jk
k iu whs;sh jHdmdrh
u.ska rg mqrd h;alrk
,o m;%sld fnodyef
jevigykg
t,a,
jQ
ndOdjka
fy,dolska
iu whs;sh jHdmdrfha
le|jqlre rka uqo,sf.a
ifydaorhd ksl=;a l<
ksfokh my;a oelaf'
O
wi;H
f;dr;=re m%pdrh lrka
isxy, yd uqia,s ck;dj
fNao lsug;a rg ;=<
cd;sjdofha
wd.jdofha
yd
wka;jdofha
.sks
we,ug;a l%shd lrk
n,f. fy<sor lsu
i|yd wo ^ckjd 31&
jhsk mqrd w;am;%sld fnod
yef yd ck;dj kqj;a

lsf jevigykla iu
whs;sh jHdmdrh iska
ixOdkh lrk ,' tu
kqj;a lsf jevigykg
wdKavqf foaYmd,k{hska
yd fmd,sisho" uerjrhskao
is l< ndOd wms ms<sl=f<ka
fy<d olsuq'
wo WoEik n,a,
k.rfha
m;%sld
fnod
yk ,o wm jHdmdrfha
l%shdldkag n,a, k.r
iNdf ysgmq kd.l uka;%S
ohdis we;= msila myr
ka w;r fnod yeug
ksh;j ;snQ m;%sldo meyer
.eksKs' lE.,a," udjke,a,
k.rfha
m;%sld
fnod
yka is wm jHdmdrfha
l%shdldkag
udjke,a,
fmd,sishg
meK

lgW;a;r ,nd fok f,i


n,mE lr ;sf' tys
fmd,sish mjid we;af;a
m;%sldj rdcH frda njhs'
tu
m;%sldj
cd;sjdohg tfrysj yd
isxy, yd uqia,s ck;dj
w;r iu.sh fjkqfjka
woyia olajd ;sfnk w;r
tu
woyiaj,g
rch
tfryshs meye,s l<
hq;af;a rch iskauh' isxy,
- uqia,s ck fldgia fNao
lrjk m%h;akhkag tfrys
l%shdld;ajhkag fuf,i
wdKavqf foaYmd,k{hka
yd fmd,sish ndOd lsu
;=< f m%fldamld;ajhka
msgqmi
iskafka
ljqrekaoehs fy<sor jk
nj wmf.a Yajdihhs'

iu
whs;sh
jHdmdrfha l%shdldrlj,g
is lrk ,o ndOdjka"
myr yd ;ckh ls
oej fy<d olsk wms ljr
ndOd ls uOHfha jqjo
cd;sjdohg"
wka;jdohg
tfrysj mS; ck;dj iu.s
lsf
l%shdld;ajhka
wLKavj fmrg f.k hk
nj j.lSfuka hq;=j m%ldY
lr isuq'
^n,af,a is jQ
myru ms<sn|j n,a,
fmd,sisfha iS ^2& 71$553
wxlh hgf;a meKs,s
lr we;s w;r udjke,a,
fmd,1sish meKs,a, ndr
.ekSu
m%;slafIam
lr
;sf'&

zhd,a ;sklal=r,aZ mqj;amf;a


fnodye l<ukdlreg t,a, l< m%ydrh

fy<d olsuq

W;=f
ks,
fkdjk uokhka yd
m%ydrhka yryd;a ol=fKa
O uok wKmk;a
yryd;a l%shd;aul flfrk
w;a;fkdu;sl;ajh
mrdch lsf j.lSu
u.yer
hd
fkdyels

nj fmrgq.d iudcjd
mlaIh mjihs' hdmkfha
m<jk hd,a ;sklal=r,a
mqj;amf;a
fnodye
l<ukdlreg
myru
fy<dolska
mlaIh
ksl=;a l< ksfokh
my;a oelaf'


fmnrjd
07
jeksod WoEik hdmkfha
m< jk z;sklal=r,aZ
mqj;amf;a
fnodye
l<ukdlre
tia'
isjl=udrka uy;dg myr
m%jdykh lrka is
;sklal=r,a
mqj;am;a

iu. Tyqf.a h;=remeho


.sks ;nd kdY fldg
we;' fuh isj we;af;a
hdmkh" fmare;=vqj ud.
fha mq;a;+ m%foaYfhah'
g
m<uqjo
jka
jr
hdmkfha
m<
15 msgqjg'''

ju

fmrgq.d iudcjd mlaIfha uOHu mqj;am;

400$2" ;,j;=f.dv mdr" udfj," fldaf


(l( 011-2799432 *elaia( 0112799432

03

wms wrdcH frda fjkafka


cd;Hka;rjd weilska
mqnq chf.dv ifydaorhd

flsocialistparty@gmail.com / www.flsocialistparty.com

wnqofha
wNsfhda.h
l=ulao@
f N+h u; f,a .x.d .,d hdf
b;sydih" ,dm fyda iqiq ms hqoaOhl
b;sydih" tlu o f.hl fokd k
mS; ckhd l;d lrk NdIdj" woyk wd.u
yd ixialD;sh u; fnod fjka lr tlsfkld
urd.ekSug i,iajk b;sydih h<s m%;sksudKh
fjka ;sf' fkka k l=Kq fjka rdm;a
fjka wnqohg hka ;sfnk ,dxlSh
miq.d Okjdoh ish .e,f ud.h f,i
h<s;a jrla f;dard f.k we;af;a mS; ckhd
fjka lr i;=re lsuhs' l,la fou< ckhdg
tfrysj Tijk ,o wj,dod;aul m%pdrl
w ka uqia,s ckhdg tfrysj Tijd we;'
isxy, iy uqia,s ck;dj w;r cd;sjdofha;a
wd.jdofha;a I iqrejd yeug rdcH
wkq.%yfhka jHdmD;s . yefrk fujka
fudfyd;l jf jHdmdrfha j.lSu ;j;a je
;sf'
kj ,snr,a Okjdoh fndkmdjd
^we;e *eisia ,CIKo iys;j& wdlD;shla
;=< ixhqla; lr.;a rdcmlaI fruh iudch
;=< b;sj we;s kreujdoh" miq.d;ajh yd
w;au flakaSh;ajh ish n, jHdmD;s fjkqfjka
uekka l<ukdlrKh lrka is' f ;;ajh
bfha jf jHdmdrhg .; yels ud.
fudkjdo@ tlaflda wjia:df je jdis fidhk
m%dfhda.sljdofha yd ckm%shjdofha wka;h we;'
ke;ak iudcfhka uqukskau fhda iudch
w.;sfha .s,S hoa yqol,dj mdY=oaO;djfha
/ isf udj; we;' tjeks wka;hla f;dard
.ekSf wjika m%;sM,h jkafka jf jHdmdrh
tlaflda yq Wkak;sld;ajfha m%;s.d rxpq
.eiSula uhs' ke;ak th ir, yd yqol,d
kdu mqjrejla njg m;auhs' tu wka;hg
.uka lsf wjika m%;sM,h jkafka ju i;=
.e,jqldr Njh helS hduhs'
ienE jf jHdmdrhg we;af;a mka;sh
ms<sn| j.lS iy.; njls' mka;sfha
w.;Ska Nd; lr n,h i|yd fl ux
;ekSf foaYmd,kh;a mka;sh w.;shg f.dre
lr mlaIh w;s msis ksldhla njg m;a
lsf foaYmd,kh;a hk folu m%;slafIam
l< hq;af;a tfyhsks' jf foaYmd,kh
m%;skreujdofha foaYmd,khla fkdf' uq
iudchu kreujdofha .s,S hk g ju
thg kreujdofhkau ms<s;=re fokafka ke;'
jdudxYsl jHdmdrh i;= udkjjd idrhla ;sf'
tu udkjjdoh mka;suh fLd fnd| jQ hqla;
yeSula fkdf' tu idrh jkdys ma,jjd
jHdmdrfha ,k nj" juh nj yd mka;s
mlaImd;S;ajh i,l=Kq lrk udkjjdohls'
ka ,dxlSh iudchg wjYHj we;af;a fmrgq.dhdf.a ldhNdrhhs' tu ldhNdrh
kreujdoh m%;s ksudKh lsula fkdjk nj
h<s;a lsj hq;=h'
OfkaIajr md,lhka ish n, jqjukdjka
fjkqfjka lD;%suj jOkh lrk cd;sjdofhka
wd.jdofhka f.da;%jdofhka ksOk mka;sh
m%uqL mS;hka .,jd .ekSf fmrgq.d
ldhNdrh i|yd b;sydi lr<sfha ;srh
jr ;sf' f fudfydf;a Okjdofha kj
jOkhkao iudc {dkfha ixlSK;ajhkao
.%y lr .ekSug is lrk ish odYksl
yUd hdj,g udkh idrh ms<sn| oYlhla
wm uqiq l< hq;af;a tfyhsks' ju yq Ydia;%Sh
Ihla fkdf' th il, O mS; ckhd ms<sn|
mka;s fm%aufha Woaf.h;a" mka;sfha i;=rkag
tfrysj wef,k ffOhj;a cjh;a uqiq jQ
foaYmd,khls' wo wm uqyqK fok wNsfhda. ch
.; yelafla tjeks foaYmd,khlska muKs'

kSjdys tlai;a cd;Skaf.a udkj ysl fldif


ieisjdrh .ek;a hqo wmrdO .ek;a udkj ysl .ek;a
l;d nyla h<s rg ;=< ksudKh fjka mj;skjd' f
.ek mlaIh ork woyi l=ulao@
hqoaOfha wjika whf Yd, msila h .shd' we;e
wh tu ixLHdj 40000la nj lshkjd' ;j;a wh ,laIhla"
,laI fol ;=kla nj;a lshkjd' ixLHd fldfydu jqK;a
Yd, msila h .sh nj iarhs' hqoaOh wmrdOhla'
hqoaOh kue;s wmrdOhg m%Yakh wik Tn;a uu;a we;=
wms yeu fokdgu j.lSula ;sfnkjd' wdKavqjg ta .ek
iqfYaIS j.lSula ;sfnkjd' t,a'''B'hg;a tfyuhs'
je.sreKq yeu f,a jla .eku wfma iudch j.lsj
hq;=hs' ka Tjqkag hqla;sh bgq lsu ms<sn|j idlPd
fjkjd' u<jqkag hqla;sh bgq l< yels fjkafka kej;
tjeks ;;ajhla Wod u je<elafuka' j;a jk hqo
ka;hkag;a hqla;sh bgq l< hq;=hs' tjeks mshjrlska
f;drj ienE m%;sixOdkhla h:d:hla njg m;a
jkafka kE' m%Yakh th lrkafka tlai;a ckmoh m%uqL
hqfrdamd rgj,aj, uey;aulskao tfia;a ke;ak isxy,"
fou< mS;hkaf.a taldnoaO;djla iskao@ wrdcHjd
rgj,a ksYaphlrejd njg m;au ms<sn| wmg ielhla
;sfnkjd' brdlfha" we*a.ksia:dkfha is fkdjQ fohla
,xldf lrkak Tjqka ;e;a lrk g tys jxpksl
iajNdjhla fmfkkjd' tjeks uey;aulska fjkafka
rdcmlaI n, jHdmD;sh ;j;a Yla;su;a u' hqla;sh bgq
lsu .ek wmg ;sfnkafka iduQysl j.lSula' ta i|yd
wd;ah jYfhkq;a fN!;sl jYfhkq;a iudcfha is h
hq;= fjkial .Kkdjla ;sfnkjd' iudc {dkfha is
h hq;= jOkhla ;sfnkjd' ta i|yd ork W;aidyhlska
f;drj ndysr uey;a is jqjfyd;a hjq,la ksudKh
f' ta jf.au wrdcH frdaOhl kka ienE
m%;sikaOdkhlg ndOd lsf m%;s.d l%shdjkag bvu
;j;a kdYhla ksudKh lrhs'
wdKavqj fukau we;e iq OfkaIajr fldgiaa f ;;ajh
mok lr f.k cd;sjdoh W;alYhg kexf W;aidyh
Tn olskafka fldfyduo@
f wrdcH frdaOh jHdchla' foaYmd,k n, l%Svdjla'
wo rg ;=< bhg f.fkk cd;sljdoh" foaYfm%auh jeks
ixl,amj,g ;jrg;a ;sfnkafka tys YofldaI w:
fkdfjhs' ta jpk ;r Is; jQ lD;slrKh jQ
m%;s.d;ajfha w;fldjla njg m;a jQ jpk ;j
;sfnkafka iaj,amhhs' cd;sljdoh fyda foaYfm%auh
f,an,h hgf;a f lrkafka w.;Ska idOdrKSlrKh
lsu' f iq OfkaIajr fldgia lrkafka Okjdoh;a
wrdcHjdoh;a tlsfklska fjka lr,d ta folg tla tla
wjia:dj, fjk fjku myru' wms;a wrdcHjdohg
reoaOhs' kuq;a ta wrdcH frdaOh ngysr frdaOhla
fkdfjhs' iq cd;slhkag tfrys frdaOhla fkdfjhs'
ta wrdcH frdaOh tkafka m%dfoaYShjd fyda m;a
udkisl;ajhlska fkdfjhs' kj ,snr,a Okjdoh mrdch
lsf wfma W;aidyh ,xldj ;=< imQrK lrkak
ne nj wms okakjd' wfma wrdcH frdaOh ,xldf
Okjdohg tfrys wr.,fhau .=jla' wfkla w;ska th
cd;sljd woyilska fkdj cd;Hka;rjd woyilska
tkafka' ,xldj muKla fkdj iuia; f,dalhu
wrdcHjdofha .%yKhg k;= fj,d nj wms olskjd'
wms wrdcHfrda jkafka f m; .,jd .kakd
ufkdaNdjhlska fkdfjhs' cd;Hka;rjdoh u; mok
fj,d'
kj ,snr,a Okjdoh ;=< wrdcHjdoh l%shd;aul jk
wdldrh;a" mfha rgj, md,lhkaf.a cd;sjdoh;a ykd
.kafka fldfyduo@
kj ,snr,a Okjdofha wdlD;sh .ek Yah mru
ksh;hla kE' th tla tla rgj, l%shd;aul fjkafka
O wdldrj,ska' iuyr rgj, kj ,snr,a Okjdoh
tkafka kj fldkaifjdohla iu. w;sk; ne|f.k'
cd;sljdohhs" kj ,snr,a Okjdohhs tlsfklg mi ;=re
jf.a u;=mska n,k g fmkqkg mfha rgj, fjd
w;r ;shqKq wka; inkaOhla ;sfhkjd' f,dafla yeu
;eku kj ,snr,a Okjdoh l%shd;aul fjkafka isx.mamQref" uef,aishdf fyda fydxfldxj, l%shd;aul
fjk wdlD;sfhka fkdfjhs' ksoiqkla hg bkahdj
;=< kj ,snr,a Okjdoh jev lroa Ysj fiakd jeks
cd;sjd lKavdh tys w;HjYH iydhl n,weKshla'
,xldf;a cd;sljdoh yd kj ,snr,a Okjdoh w;r
ixlSK wka; inkaOhla ;sfnkjd' kj ,snr,a
Okjdofha foaYmd,k wdlD;sh f,i uq.aO cd;sjdohg
mjd mj;skak mqjka nj f,dalfha WodyrKj,ska
fmakjd' ,xldf;a l%uh mj;skafka miq.d;ajh Nd;
lrka' ta ksid mfha rgj, kj ,snr,a Okjdohg"
wrdcHjdohg tfrys igk iu. iudc miq.d;ajhg
tfrys wr.,h taldnoaO l< hq;=hs'

wrdcHjdohg tfrys foaYmd,k l;sldj ;=< cd;sljdoh


u;=u wksjdhhlao@ wrdcHjdoh iy cd;sljdoh iu.
tlg igklg jf jHdmdrfha uey;au fln h
yelso@
cd;sljdofha uq,a OfkaIajr l%uh wdrNfha cd;sl rdcH
ysu olajd b;sydihlg j hkjd' tfy;a cd;sl
rdcHhg ke;s wdkqNdjhla" f.!rjhla ,nd cd;sljdoh
W;alYhg kexjQfha fojk f,dal hqoaOfhka miqj
flakaishdkq Okjdoh wdlD;shla f,i lr,shg tau;a
iu.' ta ;;ajh ;=< cd;sl wdlh" cd;sl ixialD;sh"
cd;sl iajdm;Hh jeks ixl,am ixjdo ;,hg wdjd' wo
kj ,snr,a Okjdoh ;=< f.da,Sh m%d.aOkhg ndOdjlska
f;drj f,dalh mqrd ie irkak bv ,nd we;s
;;ajhla ;=< OfkaIajr u;jdoh foaYmd,k jYfhka
cd;sljdoh fmdaIKh lrkjd' wrdcHjdohg tfrysj
uq,a ld,fha mek ke=fka cd;Hka;rjd l;sldjla' ju
wrdcHjdohg tfrys jqfKa mgq fldfojd w:hlska
fkdfjhs' wrdcHjdoh" fjk;a jpkhlska lshkjd
k f.da,Sh Okjdoh merou i|yd il, f,daljdiS
ksOkhka tl;= lsu ;=<hs wrdcH frda fmruqK
yefKa' kuq;a 1990 f,dal fldhqksia jHdmdrfha we;s
jQ miqnEu;a iu. wrdcH frdaOfha kka cd;sljdoh
;rla fkdfjhs" Wu;= cd;sljdoh yd wd.l
uQ,Oujdoh mjd ysi Tijka ;sfnkjd' Bg fya;=j uq
f,dalhgu wrdcHjdohg tfrys cd;Hka;r mudKfha
l,amhla Yajdi lrkak ne ;;ajhla Wod ;su'
th mrdch l< yelafla f.da,Sh mudKfhka jf
jHdmdrh Yla;su;a lsfuka' ,xldj ;=< .;a g rdcmlaI
wdKavqj" rjxY" fy< Wreuh we;= msia bm;a lrk
cd;sjdoh" cd;sljdohla fkdj mgq cd;sljdohla' th wju
jYfhka ,xldj kue;s cd;sl rdcHh ;=< m%;sikaOdkh
yd ixialD;sl jOkhj;a ms<s.kafka kE' f cd;sjd
,x.=fjka ksoyia fkd ,xldf iudchg b
meje;aula kE'
fmrgq.d iudcjd mlaIh mq,a wrdcH frdaOhla
foaYmd,k Nd;d;aulj f.k tkafka fldfyduo@
wms wrdcHjdoh iudcfha wdl" foaYmd,k" iudc"
ixialD;sl wd O laIa;% ;=< l%shd;aul lrk
l%shdld;ajhkag tfrysj jk wr.,h iu. iudcfha
miq.d;ajhg tfrysj lrk wr.,h taldnoaO lrkjd'
wrdcHjdoh iy Okjdoh tlsfklska fjka jQ m%mxp
f,i olskjd fjkqjg wrdcHjdoh" Okjdofha
m%d.aOk taldldr jOkfha iqfYaIS wjhla f,i
olska tu wr., fnod fjka lsf foaYmd,kh mrdch
lsug l%shdld fjkjd' wms wrdcHjdka is lrk
w; fm .ek jf.au O cd;sl m%cdjkaf.a ienE
m%;sikaOdkhla" f.!rjdka;" iudkd;au;d ;hla
ms<sn|j;a ixfhs' wmg wrdcHjdoh .ek ;sfnkafka
mq,a .%yhla' th yq cd;sjd" <sx ue ixialD;sl
frdaOhla fkdfjhs' wms wrdcH frda fjkafka
fou< cd;slhd fyda uqi,audkqjd hgm;a lrkak"
isxy, ckhdf.a w.;Ska Nd; lr,d n,hg mdr lmd
.kak m%;s.dkaf.a oelafuka fkdfjhs' wmg wrdcH
frdaOhzmskaZ tk i;=frl=g tfrys m%ydrhla fkdfjhs"
wm ;=<u jk wr.,hla' fmrgq.d iudcjd mlaIh
Yajdi lrkjd" wrdcHjdoh merou w;S;hg h<s
hdfuka is l< fkdyels nj' wrdcHjdohg tfrysj
wms Tijkafka ksOk mka;sfha cd;Hka;rjdofha Och'
wrdcHjdoh ienE f,iu mrdch l< yels jkafka
f,dalh mqrd mS;hkaf.a taldnoaO wr.,hlska muKhs'
cd;sljdoh lrkafka wrdcHjdoh ;j;a Yla;su;a lrk
tl' f fudfydf;a wrdcHjdofha .e,jqldrhd ;uhs
cd;sljdoh'

04

ju 2013 fmnrjd
ckjd

wrnqoh hqla;s iy.; lsu yd

ld,S
wdl
k

weUq,a lSu

' tia' mS' ma,ia n iykh wys u ksid we wf,h wvq ,dN fgqj my;
je we;s njj meye,sh' ,xldf uq mkhkj,ska 35]la muK is flfrkafka hqfrdamd
ix.ufha rgj,gh' ;j;a 21]la weuld tlai;a ckmohgh' tu rgj, n iyk
wj,x.=u wdlfha nrm;< | jejula iksgqyka lrkq we;' fuu wnqofha uq
nr megfjkafka llrejd u;gh'

2013 fmnrjd 18 k zf,srZ mqj;am;
jd;d lrk wkaoug 2010 jif isg 2012 jir
olajd wdl wnqoh fya;=fjka jid ouk ,o
we ludka; Yd,d .Kk 186ls' tys /lshd l<
llrejka 2"17"000lf.a /lshd wys ;sf' mqj;am;
jd;d lrk wkaoug f wnqofha m%Odk;u fya;=j
hqfrdamd ix.uh u.ska ,xldjg ,nd fok ' tia' mS'
ma,ia n iykh wfydais lsuhs' f w;r cd;Hka;r
uQ,H wruqo, ,xldjg ;j;a Khla ,nd u m%;slafIam
lr we;s w;r w;a ksjd lrd,a uy nexl=f
wm;sjrhd yd wrdcHjd uQ,H ixOdkj,ska
Kh wjYH ke;ehs jyis nia fodvjd ;sf' fmdf
wdKavqf weu;sjre ' tia' mS' ma,ia iykh fyda
Kh .ekSu fjkqfjka ,xldj wrdcHjdkaf.a
fldkafoaisj,g hg;a fkdjk njg isxy kdo
mj;ajka is' fuu ;;ajh b;du ishq f,i .%y
lr .; hq;=j ;sf'
' tia' mS' ma,ia n iykh

cd;Hka;r fj<|df ' tia' mS' yd '
tia' mS' ma,ia hk kj,ska ye|skafjk n iyk
j. folla ;sf' ' tia' mS' hkq bx.%Sis NdIdfjka
Generalized System of Preference hk jpk fl
lr ;kd.;a fhuls' isxy, NdIdfjka th zfj<|
jrKhka ms<sn| fmd kshduhZ f,i k l< yel'
1968 fj<|du yd ixjOkh ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a
Wkagdla iuqf fhdackdjlg wkqj fuu n iykh
l%shd;aul h' ta wkqj rgj,a 176la iska ksIamdokh
lrk NdKav 6200la i|yd wdkhk ;Sre ,sys,a flf'
,xldjgo ' tia' mS' n iykh rn wdY%s; ksrIamdok"
ridhk jH" iq wmkhk fNda. we;= NdKav j.
.Kkdjla i|yd 1974 isg ,eKs' fujeks iykhla
ksid ,xldj jeks rgj,ska fjk;a rglg hefjk
NdKavj, , wvq jk w;r tu iykh ksid ixj;
rgj, NdKav iu. ;r. lsf yelshdj ,ef'
' tia' mS' ma,ia hkqfjka yekafjkqfha fjk;a n
iykhls' th zfYaI m%;s,dN iys; fj<| jrKhka
ms<sn| fmd kshduhZ f,i isxy, NdIdfjka k l<
yel' 2004 foienrfha iqkd jHikfhka miqj 2005
fuu n iykh ,eKs' fmdf mfha rgj,a 16lg
wod<j fuh l%shd;aul f' ' tia' mS' ma,ia iykhg
wkqj ,xldfjka ta rgj,g f.kajk NdKavj, ;Sre
n 12'5]lska wvq lrkq ,nhs' tg ,xldf NdKav ,
wvqjk ksid fj<| fmdf<a fYaI jdishla ,nd .;
yelsh' ,xldf fuu.ska jeu jdis ,nkafka we
ludka;hhs' we ludka;h jirlg fvd,
,shk 3500l ludka;hla jk w;r llrejka
3"50"000lf.a ldj iemfhkafka tu ludka;h
yrydh' g wu;rj fjk;a wdY%s; fiajdjka iemhSu
yryd mjq,a ,laI oyhla muK we ludka;h
ksid ldj imhd .kakd nj .Kka n,d we;' ' tia'
mS' yd ' tia' mS' ma,ia n iyk w;r fjki jirlg
fvd, ,shk 560la muK f' tk ' tia' mS' ma,ia
iykh wfydais jqjfyd;a jirlg fvd, ,shk 560l
w,dNhla isf'

we ludka;fha wnqohg ' tia' mS' ma,ia
wys u ;SrKd;aul n,mEula lrk kuq;a tlu
fya;=j th fkdf' we ludka;h je jYfhka
wdkhkh u;o mok jQ wmkhk ludka;hls'
ksoiqkla f,i fmdaisf,aka ludka;h.;a g th
ishhg ishhlau ,xldj ;=<ska imhd .kakd wuqjH
u; l%shd;aul f' kuq;a we ludka;h i|yd
wjYH fnd;a;" kQ,a wd fhojq wdkhkh lrkq
,nhs' ta wkqj th Y=oaO wmkhk jkdlu wvq
ludka;hls' tksidu ,dN fgqf idfmalaI
wvqula ish yelsh' wfkla w;g we lafIa;%fha
wdfhdacklhkag ,xldjg jvd ,dN Y%uh iys; fjk;a
rgj,a yuq we;' nx.,dfoaYh jeks wdishdkq rgj,o"
we;e wm%sldkq rgj,o llre Y%uh ,xldjg jvd
,dN odhs f' ,xldf ludka; werug jeh l<
wdrNl m%d.aOkh f jk g imQK lr f.k
;su;a' hka;% iQ;% wdfha laIh wjika ;su;a
ludka; Yd,d jeiSug fya;= ;sf' kuq;a ' tia' mS'
ma,ia n iykh wys u ksid we wf,h wvq
,dN fgqj my; je we;s njj meye,sh' ,xldf
uq wmkhk j,ska 35]la muK is flfrkafka
hqfrdamd ix.ufha rgj,gh' ;j;a 21]la weuld
tlai;a ckmohgh' tu rgj, n iyk wj,x.=u
wdlfha nrm;< | jejula iksgqyka lrkq we;'
fuu wnqofha uq nr megfjkafka llrejd u;gh'

/lshd wysu tla me;a;ls' wfkla me;af;ka ,dN


fgqj my; jeu ksid wdh;k yslrejka w;sld,
lmd ouka is' meKSf ukd" fndakia yd fjk;a
ukd lmamd lrka is' ;ju;a /lshd wys fkdjQ
llrejkaf.a ;;ajho fojdplhla njg m;aj ;sf'
wdKavqj ' tia' mS' ma,ia n iykh wys jQjdg l
ke;ehs lshkafka fun ;;ajhla ;=<h'

fufia n iykh wys jkafka wehs@ hqfrdamd
ix. fr.=,dis 980$2005 hgf;a n iyh .kakd
rgj,a tlai;a cd;Skaf.a ixOdkfha m%{ma;s 27lg
w;aika ;nd tajd l%shd;aul l< hq;=h' ,xldjg '
tia' mS' ma,ia wys jkafka f m%{ma;s W,a,x>kh
lsu ksid i wrdcHjdkaf.a foaYmd,k" wdl
fldkafoais ms<sfkdmeu ksid fkdf' ksoiqkla f,i
2010 cq,sfha weuld tlai;a ckmoh ,xldjg wod<j
n iykh bj;a lf<a ,xldj cd;Hka;r llre
ixOdkh ksfoaY lr we;s llre kS;s ms<sfkdmeu
ksidh' hqfrdamd ix.uh 2010 fmnrjdfha th wfydais
lf<a hymd,khg wod< kS;s ;s ,xldj ;=< l%shd;aul
fkdu ksidh' wdKavqj ish taldm;s yeisu yd
IKh hqla;siy.; lrkakg fjd wrdcHjd
n,mE nj mjihs'

Kh inkaOfhka ;;ajho fufiah' wdKavqj
fvd, ,shk 2'6l Kh uqo,la cd;Hka;r uQ,H
wruqof,ka ,nd .;af;a f ish fldkafoaisj,g
tl fjks' f jk g ,xldf uq Kh m%udKh
fvd, ,shk 22'81la jk w;r ta w;s jeka;
Kh m%udKh .kq ,enqf wrdcHjdkaf.a ish
fldkafoaisj,g tl fjks' 2012 jir w. Nd.fha
uqo,a wud;HdxYfha f,al mS' ' chiqkaor ;j;a
fvd, ,shkhla uQ,H wruqof,ka ,nd .ekSug
wfmalaId lrk nj lSf f fldkafoais .ek
fkdk fkdf' kuq;a uQ,H wruqo, ;j;a Kh
,ndu m%;slafIam lr ;sf' bka wk;=rej wdKavqj
zwrdcHjd fldkafoais wkqj wmg Kh tmdZ lshkafka
fmdl=r lvd .ekSug fkdyels jQ khd weUq,hs
1' is,a iy foaYmd,k whs;Ska ms<sn| cd;Hka;r m%{ma;sh
2' wdl" iudchSh yd ixialD;sl whs;Ska ms<sn|
cd;Hka;r m%{ma;sh
3' jd.sl u mqxl yd wmyrKhkag tfrys cd;Hka;r
m%{ma;sh
4' ldka;djkag tfrysj is jk u mqxl yd wmyrKh
ms<sn| m%{ma;sh
5' jo yd wudkqIsl l%shdj,g tfrys m%{ma;sh
6' <ud whs;sjdisl ms<sn| m%{ma;sh
7' jd.sl ixydrj,g yd o~qjj,g tfrys m%{ma;sh
8' /lshd i|yd wju jhia iSud
9' <uhska llrejka fia fhdojd .ekSu ;yk lsu yd
<ud wmyrKhg tfrysj l%shdud.
10' n,y;aldr llre fiajd ;yk lsu
11' n,y;aldr llre fiajdj ms<sn| m%{ma;sh
12' ia;%Ska yd mqreIhkag iudk w.he;s fiajd i|yd
iudk jegqma ,nd u ms<sn| m%{ma;sh
13' /lshd kshqla;slhkaf.a f.!rjh /lshd yd Tjqkag u
mqxl fkdlsu ms<sn| m%{ma;sh
14' /iaf ksoyi iy ixOdk msysgqf whs;sh ms<sn|
m%{ma;sh
15' iduQysl whs;Ska ms<sn| ixOdkh f iy flaj,
lsf uQ,Ou ;yjqre flfrk m%{ma;sh
16' jrKfNaojdoh uokh lsf yd Bg tfrysj o~qj
meKf m%{ma;sh
17' fidaka ;Srh wdrlaId lsu ms<sn| fudka%fh,a
iuq;sh
18' wka;rdodhS wmjH bj;a lsu ms<sn| ndfi,a iuq;sh
19' m%ia;sl ldnksl wm;%lrKh ms<sn| iafgdla fyda
iuq;sh
20' j| hk fYaIhka ms<sn| cd;Hka;r wf,lrK
m%{ma;sh
21' ffcj Odx.SlrKh ms<sn| m%{ma;sh
22' ffcj wdrlaIdj ms<sn| m%{ma;sh
23' foaY.=Ksl fjkia ms<sn| lshdf;da m%{ma;sh
24' u;ajH ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;sh
25' ukig n,mdk T!IO ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a
m%{ma;sh
26' kS;s frda u;ajH yd ukig n,mdk T!IO
m%jdykh ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;sh
27' IKhg tfrys fulaisflda yd tlai;a cd;Skaf.a
m%{ma;sh

lshQ l;dj isysm;a lrks' kuq;a Kh .ekSfuka


f;drj ,xldf md,lhskag meje;af ud.hla ke;'
yeuodu;a md,lhska w;s Yd, wh jeh mr;rh mshjd
.kafka Kh .ekSfuks' fujr 2013 wh jefhkao
remsh,a ,shk 507"400l Kh ,nd .ekSug fhdackd
lr ;sf' tu Kh .kq ,nkafka jdKscH nexl=j,ska
by< fmd,shlgh' ksoiqkla f,i miq.sh od uy
nexl=j fvd, ,shk 60l jir ;=klska l,a msfrk
nelr ksl=;a lr we;' ta w;r miq.sh wh jefhka
mqoa.,sl wxYhg foaY Kh .ekSf wjia:dj i,id
we;' ta wkqj miq.shod flduI,a nexl=j fvd,
,shk 75l Kh uqo,la cd;Hka;r uQ,H ixia:dfjka
,nd f.k ;sf' tys 8'5]l msjehla jeh jk ksid
ienE fmd,S ms jeh 14'5]la f' uQ,H wruqof,a
Kh m%;slafIam lsu .ek j.dvnr lshkafka f
wdldrhg je fmd,shg fl ld,Sk Kh .kakd
w;r;=rh'

ta ksid wdKavqj uQ,H wruqof,a Kh fyda '
tia' mS' ma,ia n iykh tmd lshkafka th we;a;gu
wkjYH ksid fkdf' udkj ysl lv lsu" jxpd"
IK je<elaug wiu;a u" jev lrk ck;djf.a
whs;Ska wdrlaId lsug fkdyels u jeks fya;= ksid
f,dalfhka tk mSvkh u yeug;a" wdl lvd
jef jHikfha nr mS; mka;s u; megug;a
Tjqka wruqKq lr f.k is' wdKavqj ck;djg
lshkafka wrdcH frdaOfha kdufhka nv .skafka
isug" uokhg f.dreug yd h hdug iQodk
jk f,ih' wrdcHjd wvh ;=< flakafha rgj,a
mfha rgj,g O fldkafoais meku mrdch l<
hq;= nj meye,sh' tfy;a tf,i mkjk fldkafoais
j. folla ;sf' tla j.hla jkqfha wrdcHjdofha
N+- foaYmd,ksl" wdl wruqKq fjkqfjka jk
fldkafoaish' wdKavqj ta tllaj;a lv fkdlrk w;r
kj ,snr,a Okjdofha fojk bKsu l%shd;aul lrkafka
tajd ms<smks' fojk fldkafoais j.h ie we;af;a
ixj; OfkaIajr rgj, iudchkays m%cd;ka;%jd
im%odhla ;su;a" tys ck;d ixOdkj,ska udkj
ysl" hy md,kh jeks iudc m%cd;ka;%jd igka
mdGj,g f;rmqula ;su;a ksidh' wdKavqj lv
lrkafka tu ksfoaYhkah' tfia lrk w;r ish
w;a;fkdau;sl;ajh" Is; nj yd wdal wnqoh jika
lr .kafka wrdcH frdaOfha igka mdGj,g uqjd
fjks' tu Bkshd wrdcH frdaOh ienkau .;a
l, wrdcHjdoh mj;ajdf.k hdf WmlrKhka
jk w;r tys iuia; nr megfjkafka mS;hd u;h'
j;udkfha foaY Kh yd foaY fj<| n iyk
ms<sn| md,lhka lrk .%yhka jgyd .; hq;af;a tu
moku u; Yla;su;aj fomd ;nd .ksks'

.%yh

ju 2013 fmnrjd

05

miq.d;ajh

iufmalaIKh
fjkqjg j.lSu'''

fm

nrjd
4 jeksod
mej;s
zksoyia kZ W;aijfha
ckdm;sjrhd cd;sjdoh
yd wd.jdoh mrdch
l< hq;= njg m%ldYhla
lf<ah' Bg k follg
miq md,sfka;=f
fYaI m%ldYhla lrka
ksu,a ismd, o is,ajd
weu;sjrhd cd;sjdoh
mrdch lsu i|yd
wdKavqj wIaGdkfhka
l%shdlrk nj mejiSh'
f jk ;=re fou<
ck;djg tfrysj;a
uqia,s ck;djg
tfrysj;a cd;sjdoh yd
wd.jdoh fhdod .;af;a
wo ziu.shZ .ek pdgq
l;d lshk wdKavquh'
fou< ck;dj
nyq;rhla fjfik
W;=f ;ju;a we;af;a
,sg md,khls' miq.sh
foienrfha hdmkh
YajoHd,fha YsIH
kdhlhska .Kkdjla
w;awvx.=jg .;af;a
Woaf>daIKhla is
lsf jrogh' y;a
jeksod ;sklal=r,a fou<
mqj;amf;a fnod yef
ksfhda;hdg myr
Tyqf.a h;=re meh yd
mqj;am;a f;d.h .sks
;nkq ,enqf iEu
mqrjeishka fofokl=g
tla yuqod Nghl= ne.ska
isk hdmkfha zw
wdrlaIs;Z m%foaYhlh'
miq.sh ld,h mqrdu
uqia,s foajia:dkj,g
m%ydr t,a,
lsf isj,;a
uqia,sjrekag
tfrys m%fldamdld
Woaf>daIKj,;a
bfhkau isfha
wdKavqfu fldgialrejkah' ka ys
yefhau wdKavqj
ish m%;sm;a;s fjkia
lr ;sfo@ ke;ak
Tjqka cd;sl iu.sh
ms<sn|j is lrk ;%
m%ldYj,g fya;=j
l=ulao@


2013 ud;=
udifha kSjdys
tlai;a cd;Skaf.a udkj
ysl fldif <
ieisjdrh werfUhs' tys
,xldf wdKavqj iskau
m;a l< W.;a mdv yd
m%;sixOdk fldif
jd;dj wka;.;
lr.;a ksfoaY
l%shd;aul fkdlsu
ms<sn|j ,xldjg tfrys
fhdackdjla weuld
tlai;a ckmoh iska
f.k tk nj Tjqka
kgu;a m%ldY lr we;'
miq.sh jr ,xldjg
mlaIj Pkaoh Nd;
l< fndfyda rgj,a
fujr ish ia:djrh
fjkia lrkq we;ehs
wkdjels m< ;sf'
wdKavqj ish .rd jeu
yd mydksh uOHhfha
meje;au iqrlaIs; lr
.kafka mS; ck;dj
ixialD;sl fn
fLdj,ka fnod
fjkalr mka;sh wiu.s
lr .ekSfuks' ta wkqj
n,k l, cd;sjdoh yd
wd.jdoh | jefgk
,dlSh
miq.d OfkaIajrfha
.= ld,Sk Wmdhud.
hls' kuq;a ka kSjd
iuqj b,lal lr
f.k fl ld,Sk
Wml%u m%fYhlg
meKSug wdKavqjg
isj ;sf' fYaIfhka
ueo fmr. yd W;=re
wm%sldf uqia,s rgj,
Pkaoh kd .ekSug k
wju jYfhka ud;=
udih miqjk ;=re
uqia,s frdaOh hgm;a
l< hq;=h' ck;dj
w;r cd;sfNaofha I
me;srug jD;ju
odhl fjka isg
tlajru kskafoka wj
jQjdla fuka cd;sjdoh
.ek foaYkd meje;aug
wdKavqj lghq;= lsf
ienE fya;=j thhs'
kSjd
b,lal lrf.k
wdKavqj Tijd,kafka

cd;sljdohhs' th
mefKkafka zwrdcH
frdaZ yd zfoaYfm%aZ
f,an,h hgf;ah'
zwrdcHjdkaf.kaZ rg
frd .ekSu i|yd cd;s"
wd. fNaoj,ska f;drj
iuia; ,dxlSh ck;dj
w;aje,a ne| .; hq;=
hehs rdcH rEmjdyskS
kd,sld f;dr f;daxhla
ke;sj lshkakg mgka
f.k ;sf' ud;= udih
miqjk ;=re wdKavqj
fmd i;=rdf.a N+ldj
i|yd zfoaYslhdjZ"ziq
cd;sldhdjZZ wfoaY lrkq
we;' bka wk;=rej
h<s;a imqre m
isxy, nyq;r ckhdf.a
mru i;=rd f,i
fou< cd;slhd fyda
uqi,audkqjd k flrkq
we;' fufia jka jr
tifjk cd;sjdoh yd
wd.jdoh wrdcH
frdaOfha kka tk
mgq cd;sjdoh;a yuqf
jf jHdmdrh i;=
j.lSu l=ulao@ th fuu
fojdplfha foaYmd,k
mok ms<sn|j jk
idlPdjlskau
wdrNl< hq;=h'
,xldf
OfkaIajr l%uh ys
jQfha wdl%uKsl
hqfrdamd cd;Ska iska
W;a;rdfrdamKhl
iajrEmfhks'
,xlSh iudcfha yd
ixialD;sfha fndfyda
wx.;a" wdlfha
we;e wx.;a OfkaIajr
in|;d olajd jOkh
fkdjQ ;;ajh ;=<
OfkaIajr ch muKla
uq,ska W;a;rdfrdamKh
flKs' wfkl=;a
lafIa;%j, OfkaIajr
m%;sixialrK is
lrkq ,enqf tu rdcH
n,y;aldrh yrydh'
tneka ,xlf
Okjdoh Wm;skau
fn,ySk" lD;s yd
miq.d wx. ,laIK
Wreu lr .;a tlls'
miq.d OfkaIajr rgj,

kj ,snr,a Okjdoh
mefKkafka
tjka OfkaIajr
iudchlgh' ,xldj
jeks miq.d rgj,
kj ,snr,a Okjdh
ish meje;au f.dv
k.d .kafka tlS
wjj; nj yd
miq.d;ajh ;=<h'
kj ,snr,a Okjdoh
ish wdrlaIdj
i,id .kafka
miq.d;ajfha
WmlrK Nd;
lrks' ne
ne,aug m%;sfrda
f,i fmkqk;a kj
,snr,a Okjdoh
yd miq.d;ajh
w;r ;ka fjKq
wka; inkaOhla
,xldj jeks rgj,
ksudKh fjka
;sf'
m%Odk ,laIKhla f,i
,xldf fkdiKq
OfkaIajr m%cd;ka;%jd
l;jHhka .Kdjla
b;sj ;sf' tksid
,xldf Okjdoh tys
kdhl;ajhkag blauh
fkdyels jQ wjj;"
wix; yd wimQK
,laIK Wreu lr .kS'
kj ,snr,a Okjdoh
mefKkafka tjka
OfkaIajr iudchlgh'
,xldj jeks miq.
d rgj, kj ,snr,a
Okjdoh ish meje;au
f.dvk.d .kafka
tlS wjj; nj yd
miq.d;ajh ;=<h'
kj ,snr,a Okjdoh
ish wdrlaIdj i,id
.kafka miq.d;ajfha
WmlrK Nd; lrks'
ne ne,aug m%;sfrda
f,i fmkqk;a kj
,snr,a Okjdoh yd

miq.d;ajh w;r
;ka fjKq wka;
inkaOhla ,xldj
jeks rgj, ksudKh
fjka ;sf' mfha
rgj,g kj ,snr,a
Okjdoh mefKkafka
tla;rd wdldrhl kj
fldkaifjdohla
iu. w;aje,a ne|f.k
hehs we; odYkslhska
mjikafka tneks'
,xdlf
iudch f.dvke.Sf m%Odk
wNsfhda.h jkafka kj
,snr,a Okjdoh muKla
fkdf' tysu fldgila
jk miq.d;ajho
nrm;< wNsfhda.hls'
cd;sjdoh yd wd.jdoh
jkdys tu miq.d;ajh m%ldYhg m;a
jk wdldrhla muKs'
cd;sjdoh" wd.jdoh
we;= miq.d;ajh
g tfrys wr.,hlg
jf jHdmdrh m%fY
h hq;af;a Wml%l
w:hlska fkdf'
wrdcH frdaOfha yd
foaYfm%aufha f,an,a
hgf;a m%idrKh lrk
cd;sljdoh iu. jug
we;s .kq fokqjo
Wmdudre foaYmd,khla"
f.a foaYmk,hla
fyda ,a foaYmd,khla
fkdf' iu whs;sh
jHdmdrho we;= nyqck
fmruqKq yryd wm
wr.,hg m%fY jkafka
tu .uka ud.fha h
,laIhl tu w.;Ska
iu. iufmalaIKhfha
fhf" tajd
l<ukdlrKh lsf
wruqfKka fkdf'
YsIagdpdruh wnqohla
olajd Okjdofha wnqoh
;Sj% we;s ;;ajhla
;=< wYsIaG;ajh mrdch
lsf fmd fldjla
ksudKh lsf jf
jHdmdrfha j.lSu jk
fyhsks'

tu j.lSu
bgq lsf tlS
fmd fldj

;=< wfoaYmd,ksls
mqrjeishd iu.
fukau iq OfkaIajr
Wkak;sldhd"
,snr,ajdhd yd
wrdljdhd iu.o
l< hq;= foaYmd,khla
we;' ta Tjqkaf.a
foaYmd,khg ju
,sf wruqK
iys;j fkdj jf
kdhl;ajfhka Tjqka
fjkia lsf wruqK
we;sjh' jf jHdmdrh
ksudKh l< hq;=
jkafka mka;sfha
nqoau;au fldgi"
mka;sfha t;ru
fldgi yd mka;sfha
yDoh idlaIshla we;s
fldgi hk l=,l
;=fkkau fok l=,lh
;=<sks' jf jHdmdrh
Yla;su;a lsf
nqoau;a nj yd t;r
nj muKla m%udKj;a
fkdjk w;r thg
f,dal fldhqksia
jHdmdrfha ishjia tl
yudrhl b;sydifhka
Wreu lrk ,o
wOHd;auhla yd jdu
yDoh idlaIshla o wjYH
f' miq.d;ajh iu.
iufmalaIKfha fhfok
foaYmd,k iQ wka;=jka
fjkqjg
miq.d;ajh iu.
igka jk ma,jjdka
njg wm m;a jkafka
tu yDoh idlaIsh
wj lr .;fyd;a
muKs' m%;s.d;ajhg
Wmfhda.S;djdohg
wdm;Hjdohg yd
ksldhjdohg tfrys
jula miq.d;ajfha
ish m%ldYkhka iu.
igka jeug wjYH
ffOhu;a jula
f.dvke.sh hq;=h' th
l< yelafla mka;sldur
idlPd ;=< fkdj
uyfmdff<dj u; wmg
wNsuqLjk wNsfhda. u.
fkdyer tajd iu. fmdr
nefuks'

06

llre

ju 2013 fmnrjd
ckjd

Okjdofha
wjudkqIsllrKh
iy
j;= llrejkaf.a
,xldf Okm;s mka;sh j;=
llrejka ,xldf mqrjeishka
f,i fkdie,lSuo ta i|yd wjYH
Ih uQ, jgmsgdj;a ksudKh
lf<ah' ta wkqj meye,s f,iu
,xldf j;= llrejka cd;sjd
mokka jD;a;Sh i;s f,i yd
foaYmd,k mlaI f,i ixOdkh
lsug bkah Okm;s mka;sh tys
ksfhda;hska tjk ,' t;eka isg
l%udkql+,j j;= llrejka Okm;s
mka;sfha cd;sjd foaYmd,kfha
f.drla njg m;alr .kakd ,'
j;= llre fldx.%ih ysu tys
l+gm%dma;sh h' t;eka isg jdudxYsl
jHdmdrh j;= llrejka ixOdkh
lsug uey;a jQfha o yq jD;a;Sh
i;s w:fhka i mq,a jdudxYsl
foaYmd,k w:hlska fkdf'

xldjg Okjdoh W;a;rdfrdamKh lrk ,oafoa


%;dkHhka isks' ta 1815 tjlg mej;s lkao
Wvrg rdcOdksh hg;a lr .ekSu;a iu.
uq ,xldju %;dkHhkaf.a hg;a ;hla njg
m;au;a iu.h' ,xldf Okjd wdlfha wdrNl
iajrEmh jQfha je,s wdlhhs' tk jdKsc fNda.
j.dj ykajduhs' ta i|yd Bg wjYH Y%lhska ol=Kq
bkahdfjka f.kajd .ekSug %;dkHhka iska mshjr
.ekqkq w;r tfia ixl%uKh jQ llrejkaf.ka
,xldf j;= llre m%cdj m%Odk jYfhka mej; ths'
j;auka iuia; ck.ykfhka 9]la muK ksfhdackh
lrk fuu j;= llre m%cdj ,xldf ksOk
mka;sfha w;sYh mS; fldgi ksfhdackh lr;s'
f;a" rn iy t<j je,s j.dj mok lr .kska
uOHu yd W!j m<d;a ;=<;a f;a" rn iy fmd,a
j.djo mok lr .kska inr.uqj" niakdysr iy
ol=K m<d;a ;=<;a j;= llre m%cdj jHdma; is;s'
je,s j.djg wu;rj j;= llre m%cdf ;reK
fldgia fYaIfhkau k.r wdYs%; fjk;a /lshd
i|ydo ixl%uKh isu j;udkfha lsh yelsh'
,xldf W;a;rdfrdams; Okjdoh wdrNl
jljdkqf tys iQrdlEu b;d k.ak iajrEmhlska
ish' tfukau th w;sYh wudkqIsl h' ,xldf
je,s j.dj i|yd %;dkHhka iska fufia /f.k
tk ,o ol=Kq bkah llrejkaf.ka y wvlg
jvd h .sfha l=i.skafkka yd wl iS;,g Tfrd;a;=
fkdfuka ta wdYs%; frda.dndOj,g f.dre fuks'
tu w;alSu jy,a ys iudcfha jyka lsKsf
iy m%jdykh lsf Tjqka uqyqKka brKug
fndfyda fihska iudk h' j;= llrejka wdrNfha
mgkau jegqma Y%lhska f,i ms<sfkd.ekSu;a odi
fiajhg yd jy,a Ndjhg weo oud ;su;a Okjdoh
iska islrkq ,enQ iQrdlEf k.ak iajrEmh
meye,s lrhs' W;a;rdfrdams; ,xldf Okjdohg
^1833& kg jir 175 lg je ld,hla .; ;snqKo
j;= llrejka Okjdofha tys wdrNl wjia:df
uqyqKka odiNdjh iy jy,aNdjfhka ug ;ju;a
iu;a ke;' j;= llrejkag iar ksjdi fyda bv
fyda fkdh' Tjqkag j;a ug is jQfha j;= yshka
iska blrkq ,enQ ,hska ldur fyj;a j;= ksjdi
;=<h' tu j;= ksjdij, fjfik ish fokd j;=
md,lhska iska kshu lrk ,o ish odi fiajhka
bgq lsu wksjdhh h' fjk;a /lshdjl ksr; u
fyda j;af;ka neyer u mxh wys ug fya;= jQ
ksid tfia lsug fkdyels h' th wO jevji
inkaO;djla mj;ajd .ekSula h' Bg wu;rj
j;= llrejkag wju jYfhka iar udisl jegqmla
i|yd fyda yslula fkdh' Tjqkag kshu lrk ,o
ffoksl jegqmlg iy jev i,dlhlg /lshdf ksr;
ug ish' Tjqka zj;a;gZ ne| oud odi fiajfha
fhdojd f.k isk neka wfkl=;a wxY yd iiok
g j;= llrejkaf.a ffoksl jegqm b;du;a my<
ugul mj;ajd .ekSug yels ;sf' fuu ;;ajh
wog;a wvqje jYfhka fkdfjkiaj mj;S' tfukau
ms iy ldka;djka w;r Yd, jegqma mr;rhla
mj;ajd .kskao <ud Y%uh fhdod .kskao OfkaYajr
kS;sfhka ms<s.ekqqkq llre whs;sjdisl mjd j;=
llrejkag wys lr we;'
hg;a ; iufha ,xldf jf
jHdmdrhg Yd, odhl;ajhla iemhSug j;= llre
m%cdj bm;a h' Tjqka uqyqK is mS;Ndjh
fukau jf jHdmdrfha mej;s igkald;ajh;a
cd;sjdohg tfrys foaYmd,k ia:djrh;a Bg fya;=h'
tfy;a miqld,Skj ju wjia:djdohg iy cd;sjd
ia:djrhkag f.dreu j;= llrejka jf
jHdmdrfhka .s,syS hdug m%n, idOlhla f,i
n,mEfh' fYaIfhkau zbkahdf ksoyiZ Bg
iu.dj z,xldf ksoyiZ tk foaYSh Okm;s
mka;shg bkahdf iy ,xldf foaYmd,k n,h
%;dkHhkaf.ka ysu;a iu. fuu ixlSK
foaYmd,k ;;ajh we;sh'
,xldf j;= llrejkaf.a foaYmd,k
iydh tjlg mej;s jdudxYsl jHdmdrhg ys u

foaYmd,k wNsfhda.hla f,i ie,l+ Okm;s mka;sh


j;= llrejkaf.a m%cd whs;sh wfydais lsug;a ^Pkao
n,h& tk mqrjeisNdjh wfydais lsug;a kS;suh
mshjr .kakd ,' th mrdchg m;alsug tjlg
mej;s ju wfmdfydi;a h' Bg iu.dj bkah
Okm;s mka;sho ,xld j;= llrejka bkah cd;sl
Okm;s foaYmd,k jqjukdjka i|yd fhdod.ekSug
W;aiql h' ,xldf Okm;s mka;sh j;= llrejka
,xldf mqrjeishka f,i fkdie,lSuo ta i|yd
wjYH Ih uQ, jgmsgdj;a ksudKh lf<ah' ta wkqj
meye,s f,iu ,xldf j;= llrejka cd;sjd
mokka jD;a;Sh i;s f,i yd foaYmd,k mlaI
f,i ixOdkh lsug bkah Okm;s mka;sh tys
ksfhda;hska tjk ,' t;eka isg l%udkql+,j j;=
llrejka Okm;s mka;sfha cd;sjd foaYmd,kfha
f.drla njg m;alr .kakd ,' j;= llre
fldx.%ih ysu tys l+gm%dma;sh h' t;eka isg
jdudxYsl jHdmdrh j;= llrejka ixOdkh lsug
uey;a jQfha o yq jD;a;Sh i;s w:fhka i mq,a
jdudxYsl foaYmd,k w:hlska fkdf'
j;udk ;;ajh .ek ie,lSf tys m%Odk
idOlhla jkafka je,s wdlh uqyqK we;s
wnqoh ykd .ekSuhs' ,xldf wdlh ;=< je,s
wdlfha mx.=j l%ul%ufhka ySk fjka hk nj
wdl o;a; Yaf,aIKfha ykd.; yelsh' f
ksid wdluh jYfhka j;= je,s j.dj wNdjhg
hdu;a iu. j;= llre m%cdjo ;jrg;a tys ie,lsh
hq;= f.drla njg m;au je<elah fkdyelsh' f
ksid j;a; ;=< Tjqkaf.a /lshd wjia:do tkak tkaku
ySkfjka mj;sk w;r jegqma ;=< we;s uQ; w.ho
my< jefgka mj;S'
f w;r j;= llrekaf.a ;reK m%cdj
k.r iy fjk;a /lshd i|ydo ixl%uKh jkafka
fuu ;;ajh ;=<h' fYaIfhka ta i|yd jqjo mQK
ksoyia ;;ajhla ksudKh lsug j;= md,kh
iy wdKavqj ;ju;a lghq;= lr ke;' ;jrg;a ta
i|yd iSud mkjka w;a;fkdau;sl md,khla j;=
md,lhska wkq.ukh lrka is' flfia fj;;a
mj;sk wnqoh ksid k.rhg meKs j;= llre
;reK m%cdjo cd;sl mSvkhg;a fia iQrdlEug
iy wkdrlaIs;Ndjhlg m;a lsug lghq;= lr we;'
j;udkfha f ish mSvdjkaf.a f.drla njg j;=
llrejka m;aj we;'
j;= llre m%cdj ixOdkh lsf u;=jk
m%Odk;u ndOlhla jkafka Tjqka ;ju;a cd;sjd
mokka Okm;s foaYmd,khg ne| oud ;suhs' ta
Tjqka w;sYh iudc-wdl mSvkhlg muKla
fkdj nrm;, cd;sl mSvkhlgo hg;a fldg we;s
fyhska u;= we;s ;;ajhhs' j;udkfha fuu
cd;sjd Okm;s foaYmd,kh wdl yd ixialD;sl
fjf<|fmd<la f,i o ls%hd;aul fjka mj;S' ta
wkqj ;%mg" .S;" rEmjdyskS pek,a wd jYfhka kj
,snr,a Okjdofha iy tys ish wruqKq iu. iY%j
cd;sjdoh j;= llre m%cdj ;=< ;yjqre lr we;' kj
,snr,a Okjdoh iska we;s lrk ,o fuu fjkial
fukau j;= wdlh uqyqK isk wnqohkao wfkla
me;af;ka idm%odhsl j;= llre fldx.%ifha Okm;s
cd;sjd foaYmd,kh fjkia uqyqKqjrlska j;a; ;=<g
/f.k taug W;aidy .kska ishs' ta OfkaYajr
m%cd;ka;%jd iy wdl m%;sixialrK mok lr
.ksks' mdi,a" frday,a" uydud." ,s n,h jeks
igka mdG uq,alr .kska cd;sjd idm%odhsl Okm;s
foaYmd,khg /l,a uqyqKqjrla ug W;aidy lrka
is' g wu;rj ;ju;a b;d ;ka j;= llrejka
;=< uq,a neif.k we;s jD;a;Sh i;s foaYmd,kh
|fy<Suo ie,lsh hq;= foaYmd,k wNsfhda.hls'
mekfvda,a fm;af;a isg fmd,Sishg uey;au olajd
ish iqnidOk lghq;= bgqlsf uqjdfjka jD;a;Sh
i;s j;= md,lhska iu. tlaj j;= llrejka
iQrdlEu mj;ajdf.k hdug lghq;= lrhs' ta i|yd j;=
llrejkaf.ka ie,lsh hq;= idudl uqo,lao whlr
.kakd nj fuys i|yka l< hq;=h'
fuu ;;ajh hgf;a j;a;g kj ;djhlska
jdudxYsl foaYmd,kh /f.khdf wNsfhda.h
llre jHdmdrh yuqf mj;S' tys j;= llrejka
yq jD;a;Sh i;s w:fhka fkdj Tjqkaf.a idudh"
ixialD;sl" wdl fukau foaYmd,k ksoyi
mok lr .kska j;= llre m%cdj ixOdkh
lsug m%fY u ta i|yd w;sYh ksudKd;aul
jkq we;' tfukau j;= llrejkaf.a iu whs;sh
fjkqfjka foaYmd,k wr.,hla wdrN lsu fiiq
llrejkaf.ka iy llre jHdmdrfhka j;=
llrejka yqfol,du je<elaug;a j;= llrejka
;=< uq,a neif.k we;s cd;sjd mgq iSud wneu;a
b;d ksudKd;aul foaYmd,k m%fYhla jkq we;'
j;= llrejkag iar udisl jegqmla kd .ekSf
wdl wr.,h" j;= llrejkaf.a iu whs;sh i|yd
jQ foaYmd,k wr.,h iu. taldnoaO lr.;a wr.,hla
wjYH jkafka tu w:fhks' mS;hkaf.a wr.,fha
tla fmruqKla f,i j;= llre m%cdj llre
jHdmdrhg tlalr .ekSug yelsjkafka foaYmd,k
jYfhka fukau ixialD;sl jYfhkao taldnoaO;djla
f.dvke.Sfuka muKs' llre jHdmdrfha w;sYh
ksudKd;aul uey;a ula ta i|yd wjYH jkq we;'

wOHdmk

ju 2013 fmnrjd
ckjd

ks-foaYmd,kSlrKhg tfrys

ma,h jHjydrh
,snr,ajd oDIajdoh W;alIhg kxjk yq flaj,-mqoa., ksoyi
w:j;a l< yelaflao Bg tfrys ndOdjkag idfmalaIj muKs' ksiel
f,iu fmd iudh ksoyilska f;dr yq mqoa., ksoyila jHjydl
;fha mej;sh fkdyels w;r ,snr,ajd oDIajdoh yq flaj,-mqoa.,
ksoyi w:j;a lrkqfhao th W;alIhg kxjkqfhao Bg tfrys jHdc
ndOl ml,amkh lrks'

,d

xflah iudc
h:d:h
kj,snr,a
Okjdofha .%yKhg yd
jihg k;= lr.ekSu
mmQK lrka ;sf'
;jrg;a fYaIj mej;s
udkj inkaO;d ^tfia
mej;sfha hehs Tn Yajdi
lrkafka k& wf.
fhka len,slrKhg
,lalsf m%;sM,h fha
mgq fm!oa.,sl;ajh
iska h<s-h<s;a fN!;Siau
lrk ,o yq flaj,mqoa., ;ks ksiqkaf.
ka ms iudc h:d:hla
wm wNsuqj ksudKh
;suhs' tjeks iudchla
foaYmd,kslj ixOdkh
lsu ir, ke;" myiq
ke;' ulaksido" yq
flaj,-mqoa., ;ks
ksiqka njg iudch
len,slrKhg ,lau
hkq iudchla ksfoaYmd,kSlrKfha
.s,Shduhs' tfy;a" fuys
zks-foaYmd,kSlrKhZ
hk jok tys mo.;
wre; blaujd hk
zfoaYmd,khlaZ lefldg
f.k we;s njo ykd.;
hq;=h' ta wkqj ksfoaYmd,kh hkq j;auka
Okjdofha tk"
kj,snr,a Okjdofha
foaYmd,khhs'
fuh
;jrg;a iudcjHjydl wre;lska
meye,s lrkafka
k" foaYmd,kh
idfmalaI wref;ka
iudc iduQysl;ajhla

ksfhdackh lrk
g ks-foaYmd,kh
tlS iduQysl;ajhg
mgyeksj mgq mqoa.,;ajh
ksfhdackh lrhs'
foaYmd,kh ;u iudh
meje;af wkd.;h
wruqKq lrk g ksfoaYmd,kh ;u mgq
mqoa., j;auka fudfyd;
wruqKq lrhs' ta
fjkqfjka wkd.;h mr
;nhs'
ishu j.fha
llrejkaf.a tk"
jegqma ,nk Y%lhskaf.afiajlhskaf.a jD;a;Shjd
wr., ^jD;a;Sh i;s
foaYmd,kh& hkq
iudh ;fha
ufyalaI ;,h ;=<
ks-foaYmd,kSlrKh
m%ldYhg m;au
ms<sn| lemS fmfkk
WodyrKhls' wo fndfyda
jD;a;Sh i;s zIalrZ
wr.,fha isg zikSmZ
iduQysl .siq olajd
miqnei we;af;a fmr lS
ks-foaYmd,kSlrKfha
l+Gm%dma;sh i,l=Kq
lrks' fndfyda
jdudxYsl hehs lshd
.kakd jHdmdro
m%dfhda.sljdofha"
Wmfhda.S;djdofha ziajhx
rlaIs; fldgq mjqreZ ;=<
r r Wkkafjka hq;=j
ks-foaYmd,kSlrKh
wNHdi lrk whqre
pdrlaIsfhka uik
lsisfjl=g jqj ykd
.ekSu wmyiq fkdjkq
we;' jdudxYsl foaYmd,k
jHdmdrho tf,i ksfoaYmd,kh wNHdi
lrk g iudc-mka;s

n,f. ;=< th jvd;a


idrj;a f,i ;yjqre jkq
muKla fkdj hqla;shqla;o jkq we;' f oeka
wm bmsg iajkafka
tn iudc h:d:hls'
ksfoaYmd,kSlrKh"
Okjdofha ^fYaIfhka
kj,snr,a Okjdofha&
.=ld,Sk meje;af
m%Odk foaYmd,k
fldkafoaishhs' th tk"
ks-foaYmd,kSlrKh
hkq Okjd-,snr,ajd
oDIajdoh ksiqka f.a
jHdjydl ;h ;=<
m%ldYhg m;afuka we;s
jk ;;ajhhs' fjk;a
f,ilska lshkafka k
,snr,ajd oDIajdofha
.%yKhg iudc ck
;h f.drefuka
yg .kakd ;;ajhhs'
fuh jgyd .ekSu
myiq lr.ekSu i|yd
,snr,ajdoh hkafkys
foaYmd,k w:h
l=ulaoehs lshd o< fyda
wjfndaOhla ,nd .;
hq;=h' 'Liberal' hk bx.S%is
jofkys YofldaI.;
w:h jkqfha 'willing
to respect and accept
behaviour or opinions
different from one's own.
(Oxford dictionary)' hkakhs'
ka lshfjkafka hful=
;ukaf.ka fjkia jk
phdjka yd woyiaj,g
.relsug yd tajd ms<s.ekSug W;aiqluhs'
fuys lel< w:h
jkafka wka lsisjla
fkdj yq flaj, mqoa.,
ksoyi ms<s.ekSu iy
thg .re lsuh'

flfia fj;;a
,snr,ajdoh hkq
foaYmd,k u;jdohla
jk w;r tu.ska
W;alIhg kxjkqfha
yq flaj,-mqoa.,
meje;auhs" ksoyihs'
tk" tys foaYmd,k
w:h u.ska mru;ajhg
kxjkqfha wfkldf.a
^tk" iudcfha wfkla
idudlhskaf.a& fkdj
;udf.au yq flaj,mqo., ksoyi yd
meje;auhs' ;ud f.a u
jQ yq flaj,-mqoa.,
ksoyi yd meje;au
fjkqfjka iudcfha
kEu idudlhl=f.a
ksoyi yd meje;au mr
;nkakg ,snr,ajd
oDIajdofhka fN!;Siauh
,enQ ,snr,ajdhd
yeugu iQodkh' ta"
;u wi,ajeishdo" jD;a;Sh
i.hdo" ys;j;do" mjqf,a
idudlhdo tk" |iehd fyda orejdo hkak
,snr,ajd oDIajdofha
f.dre njg m;ajQjkg
wod, fkdf' wd;au
flakaSh .Kka ne,Su
mru;ajhg kexjQ
m%d.aOk in|;d u.ska
ish,a, ksKh lrk
Okjdoh ;=< ,snr,ajdoh
jev lrkafka tf,i
i wka lsis f,ilska
fyda fkdf' Tjqka
kEu fgl" kEu
foalg inkaO jkafkao
fndfyda g" fndfyda
foaj,g inkaO
fkdjkafkao ;u flaj,mqoa., ksoyi yd meje;au

wruqKq lrf.kh' ta
wkqj ,snr,ajdoh hkq mgq
mqoa.,;ajh W;alIhg
kxjk ta fjkqfjka
iudh wruqKq yd
mrud: neyer lrk
oDIajdohls'
iudh
wruqKq yd mrud:
neyerlrKhg ,la jQ
iudc h:d:hla hkq
ks-foaYmd,kSlrKh
jQ iudc h:d:hls'
tjekakl iudh
ksoyig w:j;aNdjhla
fkd,efnk w;r
w:j;a l< yels jkqfha
yq flaj,-mqoa., ksoyi
muKs'
flfia fj;;a
ksoyi w:j;a l<
yels jkqfha Bg tfrysj
mj;sk ndOlhkag
idfmalaIj muKs'
ulaksido" kEu iudc
ixoNhl foaj,a
w:j;a l< yelafla
iyinkaO m%;smlaI
f,i neks' ,iaik
w:j;a l< yelafla
wj,iaikg ^le;g&
idfmalaIj muKs' fyd|
w:j;a l< yelafla
krlg idfmalaIj
muKs' wysxidj
w:j;a l< yelafla
ysxidjg idfmalaIj
muKs' mshd w:j;a
l< yelafla .eyeKshg
idfmalaIj muKs' f wd
jYfhks' fuys f,dauho
fufiauh'
,snr,ajd
oDIajdoh W;alIhg
kxjk yq flaj,mqoa., ksoyi w:j;a
l< yelaflao Bg tfrys
ndOdjkg idfmalaIj
muKs' ksiel f,iu
fmd iudh ksoyilska
f;dr yq mqoa., ksoyila
jHjydl ;fha
mej;sh fkdyels w;r
,snr,ajd oDIajdoh yq
flaj,-mqoa., ksoyi
w:j;a lrkqfhao th
W;alIhg kxjkqfhao
Bg tfrys jHdc ndOl
ml,amkh lrks'
ksoyfia .uka lsug
mgq ud. moaO;sh
ndOdjls lvf;d yd
j,j,a .yK ud.h
ndOdjls jdyk ;onoh

07

ndOdjls jdyk ;ono


jk whqka uydud. j,
whs;Ska b,a,d Woaf>daIK
lsu ndOdjls frday,a
j, fyo-fyhka"
ffjoHjreka jevjckh
lsu zksoyiaZ fi!LH
fiajh w;aug
ndOdjls YajoHd,
j, wkOHhk
fiajlhka" wdpdhjreka
jevjckh lsuwr., lsu zksoyiaZ
wOHdmkh ,eug
ndOdjls uyu. irk
g fukau u.S m%jdyk
nia r:fha .uka lrk
g hdplhkaf.a lrorh
ndOdjls uyu. fomi
ksoyi ug zfm
lvZ fkdfyd;a zwkjirZ
cx.u fj<|ie,a
ndOdjls fydre"
uxmyrkakka" Ilhka"
ukSurejka" md;d,hka
wd wmrdOlrejka hehs
ckm%sh l;sldfjka k
,o jqka ;jrg;a zhy;ska
isuZ ;u ysf;a ksoyig
yd ; iqrlaIs;;djg
ndOdjls isxy,hdf.a
ksoyig fou<d iy
uqi,audkqjd ndOdjls
fou<df.a ksoyig
isxy,hd iy uqi,audkqjd
ndOdjls uqi,audkqjdf.a
ksoyig isxy,hd
iy fou<d ndOdjls'
fuf,iu fn!oaOhdf.a
ksoyig yska Nla;slhd"
lf;da,slhd yd bia,d
Nla;slhd ndOdjls'
th wfkla wka;hkag
wod<jo tf,iu
i|yka l< yel' ^oeka
jegfykjd fkao
,snr,ajdhl=g lsis
mels<Sulska f;drj
,snr,ajd udj;
f.a f.dia cd;sjd
yd wd.jd uv
f.dfydrejg jqj .uka
l< yels nj&
oeka wfma zhym;aZ
,snr,ajdhd mSvkhg
,lalrk nrm;,u
.egj jkafka ;u
flaj,-mqoa., ksoyig
ndOdlrk fmr lS-fkdlS
ndOdjka wNsnjkh
lrkafk;a flfiao
hkakh' Tyqf.a fyda
wehf.a iqj kskao k
15 msgqjg'''

ju 2013 fmnrjd
ckjd

fu

jr r< ;=<ska wfma m%Odk


ud;Dldj njg m;a jkafka
bks wjka ;%mgh' bks wjka yryd
,xldf W;=f ka is fjka
mj;sk h:d:h .%yKh lr .kak
wms W;aidy lrkjd' wms f w;sflh
ilia lrka isk w;r fndfyda foa
is fjka mj;skjd' wdKavqj ol=fKa
ck;djg wrdcH frdaOhla ;s<sK
lrkjd' ta wrdcH frdaOh y
mqu tlla' f.da,Sh m%d.aOkhg lsis
ndOdjlska f;drj ,xldj kue;s
mf;a y;r udhs ;rKh lrkak bv
fok w;r" wrdcHjdofha wdl"
foaYmd,k jqjukdjka fjkqfjka
yeu fohlau lrk w;r wrdcH
frdaOhla .ek lshkjd' ta wrdcH
frdaOh wrdcHjdofha meje;afu
w;HjYH fldkafoaishla' ta w;r
O lKavdh fou< frdaOhla
yd uqia,s frdaOhla f.dv kkak
W;aidy lrkjd' isxy,hd j|
hdu ms<sn| ;Hdjlska wdrN l<
f jHdmdrh ka y,d,a frdaOhlg
jOkh fj,d' m%;sikaOdkh .ek"
iu.sh .ek lshk .uka wdKavqj
fou< ck;dj u; uokh uqod
ykjd' th idOdrKSlrKh lrkak
t,a'''B' f,an,a w,jkjd' miq.sh kj, hdmkh YajoHd,fha is
jQ is f i|yd fyd| ksoiqkla'
f.da,Sh
m%d.aOk
wjYH;djkq;a"
,xldf we;e cd;sl m%cdjka uqyqK
fok cd;sl mSvdj;a w;r inkaOh
.fYKh fkdlr f ixlSK;ajh
f;are.kak nE'
cd;Ska f,i tlsfkld w;r fn
fjkaf tlaf .egj f,dalh mqrd
mejf;kafka jir .Kkdjla ;siafia'
tlS .egj ms<sn| f,dalh mqrd
fkdfhla foaYmd,k ixjdo ksudKh
jqKd'
,snr,ajdka"
udlaiajdka"
*eisiajdka fldhs ldg;a tlsfkldg
iqfYaIS jQ u;hla ta w;r jqKd'
W;=f j;a jk idudkH mqrjeishd

lshkafka B<d ikakoaO fld


ixOdkfha" mrdch;a iu. hqouh
jd;djrKhg;a
jvd
jeka;
fojdplhlg
uqyqK
fokjd"
jeka; ,sg uokhlg Tjqka yiq
fj,d" kdY h hq;= ish,a, kdY
fj,d" fN!;slj;a wOHd;alj;a
kdY fj,d' wruqKla ke;s ksiqka
njg m;a fj,d' ;hla ke;s ksiqka
njg m;a fj,d lsh,d'
ta iu.u hqoaOh ksid fou< iudch
ish m%d.aOk .%yKhg yiq lr .kak
mqjkalula ke;sj ysgmq fou<
OfkaIajrh ;ukaf.a .%yKhg W;=f
j;a jk idudkH ksydg yiq lr
.kska bkakjd' tfyu;a ke;sk
W;=f fou< OfkaIajrh ,sg
md,kh;a iu. uqyq fjka OfkaIajr
hqoafOlska ;eKq fmd jqKq idudkH
ksydf.a weia uia f,a kyr mjd
OfkaIajr jHdmD;sfha fldgia njg
m;a lr .kska ;sfnkjd' we;euqka
fulS ;;afjg tla fjka ol=fKa
idudkH ksia ; fiau wdOHd;auhla
ke;s ;uka lshd flfkla ke;s jqka
njg m;a fj,d'
f fudfydf;a ,dxlSh N+h hkq
tlS ldrKd tf,iska ;sh ;j;a
cd;sjd hqoaOhl wdrNh iksgqyka
lrka ;sfnk fudfyd;la' OfkaIajr
md,lfhda i{dksl uey;afuka
b;d Wml%uYS,sj isxy," uqia,s
f,i m%;s frdaOh ksudKh lsf
lghq;a; is lrka iskjd' ta
wudkqIsl W.=,g b;d nrm;< f,i
isxy," uqia,s idudkH mqrjeishd f
jk g;a yiq fj,d wjika'
f ;;ajh fjkia lsu fjkqfjka
l< hq;= foa idlPd lsu wmg bks
wjka yryd wdrN lrkak mqjka' ta
ixjdoh bhg f.k huq'

RAS

.sks lkaola
u; isg'''

RAS ;shdj

08

;shdj

ia;shdf wm myq.sh fkl nKavdrkdhl iuka;%K Yd,djg .sfha


tys ;snQ W;aijhlg ,enqKq wdrdOkdjla fya;+fjks' ta ixialD;sl
fomd;fka;+j uey;aj ixOdkh l< rEmjdyskS rdcH iudk
Wf<, keru i`oydh' 2011 rEmjdyskS rdcH iudk Wf<,g jQ yh
ria;shdf wms igyka l<d u;lh' ta fk`M fmdl=K k jQ fhdaO r`.yf,a
Yd, uqo,la jehfldg miq;, ksudKh fldg wdrdOkd m;a o fnod yer
ish ixOdk lghq;= ksu lsfuka wk;=rej W;aijh meje;aug k follg
fmr wj,x.= lsf mqj;hs' iudk Wf<,j,a meje;au fya;=fjka fujeks
r`.y,l fm!reIhg Yd, ydkshla isjk nj;a" tjeks fudkafida jevj,g
f r`.yf,a bv m%ia:dj ,nd fkdh hq;= nj;a ckm;sjrhdg mjid Tyqf.a rdc
ksfhda.h wkqj th wj,x.= lsug ;r iu;alula yhshla ;snQ uyd isxy,fha
l,dlrefjla ms<sn`oj;a igyka l<d u;lh' tu wj,x.= jQ 2011 iudk
Wf<,;a iu`.ska 2012 iudk Wf<, o tljr meje;a ug lghq;= l< fujr
iudk Wf<,g zu;=mska Z f,dl= ixOdkd;aul yevhla f.k ;snqKq whqre
l .ekaug ,enqfKa ixialD;sl fomd;=fka;= ks<Odkshkaf.a iqyo ms<s.ekSu;a" legqj f.dia wdikj, bkaou;a" iEu wdikhlu j;=r fnda;,hla
iu`.ska iure l<Ulao ;snQ ksid;ah' we;=,a fu ckdm;s wdrCIlhkaf.a
iqr;ska ;u w`.mi`. msueo .ekSug Yrfha we;e ixf wx.mq,dx. ld
.ekSug jr iy jdikdj fkd,oafoa ixialD;sl f,al" wOHCIl fofokd
msiq fodrgqf isg fodfyd;a uqka k`.d je`okuialdr fldg
ms<s.kakd uqyqK lg fyd`ka k y`kkd m%N+ fkdakduy;ajrekag muKs' wksla
ish,af,da ta wk.s wjia:dj iy w;alSu `o.ekSug ;r jdikdj ,oafoda jQy'
iqkaor ks<Odkshkaf.a w;siqkaor iskdj;a iu`. lekaodf.k f.dia Yd,dj
;=< wdikj, wiqka .kakd fndfydauhla fokdg tys we;s j;=r fnda;,h
w;g .;a g kqfka j;=r uk fyd`o ,CIKhla fkdjk njhs' iji 6'00
wdrN lsug ksh;j ;snqK o ckdm;s kaoEf.a mudj fya;=fjka W;aijh
wdrN lf<a rd;S% 7'00 wdikakfhah' ta o fuf;la f,d n,d is wdrd;
wuq;a;sh fkdue;sjh' fnr fyais ko w;ka ixialD;sl weu;sjrhd m%uqL
;j;a weu;sjrekao f,al yd wOHCIl we;=`M ks<Odjreo uy;a Wcdrefjka
fma%CIld.drh ueka b wiqka fm< lrd meKsfha fma%CId.drfha ke.S isu
uOHfhah' f ke.Sis fma%CIlhka w;r l,d fCIA;%fha fm!reIhla iys; uyd
f,dl= l,dlrejkao isu gq ria;shdf wmg lshjqfKa zzwfka wfmdhsZZ lshdhs'
fnr fyais lrejka kej; msiq fodrgqj lrd h;s' fnr ojq,a ;ueg
t,a,df.k lg l`Mjr foi weia o,ajdf.k is;s' iudk u werks'
.;jQfha kd oyhls" myf<djls' b wiqka fmf<a fkdikaiqka;djls'
weu;sjre" f,al" wOHCI iy ks<Odjre fldf iudk f ldh hk
w;r;=r l`Mjfu ke`.sg msiq fodrgqj lrd h;s' kd mylska oyhlska
n,dfmdfrd;a;= iqka kej; meK wiqka .ks;s' kdska mylska kej;;a
h;s" ysia w;ska ysia my;g lvdf.k kej;;a t;s' ;j;a kd oyhlska kej;
fkdikaiqka ;djhls' l`Mjfu ke`.sg h;s" iudk foka mj;S' l`Mjrg weia
fhdud is fnr fyais lrefjda l,n, fj;s" boao .eiqjd fuka isg .ks;s"
wi, u,a fmdahlg nq,;a fl< myrla t,a, l< weu;sjrhdo w;ska lg
msyod.kska tl;amiaj isg .kS" f,al wOHCIl iy ks<Odka o iSrefjks'
fldf iudk foka mj;S' tljru fyais fnr kdoh werf'
fma%CId.drh kej;;a wiqka u;ska ke`.S ishs' ta w;r uyd f,dl= l,dlrefjdah"
idys;Hlrefjdah" pdrlfhdah" lg wefhd;a fmdrfgdala fokafkdah'
ksfldj iudkhlg fya;= mdG lshjhs" ksfolhd meK uhsl%fmdakh
Wrd.kS" w;s.re ckdm;s zwdhdjZ ms<s.kS' wehj fldjg le`ojhs' fuf;la
iudk ka ms<sfj, zcEZ fjhs' m%Odk iudk ,dNSka fldjg le`ojhs' weh
iqr;ska iudk mqolrhs' fldfjka nishs' iudk u we;=`M uq Wf<,u zz
cEZZ lr Yd,df me;s fodrgqjlska msgfjhs' weu;sjre f,al wOHCIl iy
ks<Odkao ta fodrgqfjkau wE miqmiskau msgfj;s' W;aijh i`oyd ckdm;s
zwdhdjZ f.kajd.ekSf wkqyiska wjika iudk ,dNshdg ish iudkh ,nd
.ekSf iqkaor jQ wjia:dj WodjQf rd;S% 12'30 ;a .; jQ miqjh' ta jkg Tjqg
w;afmd,ika kdohla ug Yd,dj ;=< isfha mjqf,a {d;Ska iy ixialD;sl
ks<Odka lsysm fofkla muKs' ish,a, wjika W;aij N+fhka msgj hk
ria;shdf wmg wikakg ,enqfKa wmQre fonils' ta wm fyd`ka k y`kk
j.lsjhq;= ixialD;sl ks<Odka fofofkla w;rh'
tal;a bjrhs'''
T B<`.g rdcH kdgH Wf<,''

09

fmnrjd
ju ju
2013 2013
ckjd

igka u w;a we;


wm w;a fkdjkafka k'''
jd

udxYsl l;sldj ;=< h<s h<s;a


w,xlrKhg keS we;s zish
k uyd m%dldr | ouka .,d
hk
m%d.aOkhZ ms<sn| merKs f;audju
f;aud fldg.;a ;%mghla w;ska ksudKh
we;' tfy;a ta merKs l;sldj mqmqrejd yk
zudkhlaoZ /f.kh' ;%mgh wfYdal you.f.a
zbks-wjkaZh' ;%mgfha fou< NdIduh kf
oa;aj wre;a ;sf isg ^bka miq Tyq - iqkaor
ksid& ;%mghg m%d.aOkh fhojQ mqoa.,hd iu.
;%mglrejdf.a we;s inkaOfha oa;aj iajrEmh
olajd ish,a, ksfYaOkd;aul wre;ska fpkh
fjka mj;sk jljdkqjl wfma f W;aidyh
;%mgh ms<sn| l,d;aul - foaYmd,k woyila
f.dkq lr .ekSu;a isxy, fyda fou< cd;sjd
m%fYh ;=< .s,syS hk lD;sfha YsIag wejq
.%yKh lr .ekSu;ah'

fma%laIl ukig fjfyi okjk ;r ziskud
ld,hlaZ ;=< . yefrk oYkhlska" Bkshd
mqkre;a:dmkh ,enQ" fou< B< uqla;s

fld ixOdkfha idudlhl= .ug meKSu;a


ta yryd Tyqg uqyqK ug isjk h:d:h;a
fm%alaIlhd bfha" iajNdljd" Bg;a jvd
wh:d:jd m%fYhlska iskud mghg f.dkq
lrk y|.u" fuf;la uqla;s fld ixOdkfha
B<d wr.,h fya;=fjka weK ysg ;snQ m%d.aOkfha
iajhx m%idrKh fou< ck ;h l<Ujk
wdldrh m%;sksudKh lrhs'

;sia jirl hqoaOfhka y;s je muKla fkdj
is jirl fj<| fmd<lska ys je isk fou<
iudcfha zfkdaohZ lvk ysgmq t,a'''B'
ldvjrhdf.a f mqkrd.ukfhka fou<
iudch fld;r le<fUkafkao hkak Tyqg
olajk frdaOh ;=<ska fmfka' W;=f fou<
iudch kj,snr,ajdohg" m%d.aOkhg fld;r
;ka f.dre fjka we;so hkak Tyqg olajk
f frdaOh ;=<ska m%lg f' ukao f ysgmq
t,a'''B' ldvjrhd ;=< wu;l lr h
hq;= zuqla;s wNs,dYhhsZ f wkqj W;=f fou<
iudch ;=< ke.S tk kj mdx;sl n,f.hkaf.a
jHQySh ieleiau ms<sn|" wmg ishq bshla ug
y|.u iu;a f'
;e/jqldr fou< Okm;shd
kg Tyq uOHu mdx;sl fjf<kafol= h yels
jqjo ;%mgfha bs flfrk m Tyq wkd.;
fou< Okm;shdh'
wdl%uKld isxy, Okm;shd
f jkg f.dv kef.ka ;sfnk k.rfha
kj blsj, wkd.;fha we;sug ksh;
jHdmdrj, whs;slrejka yd ;%mgfha tk
W;=rg .uka lrk f,dj, yslrejd fndfyda
g fudyq h yelsh'
fou< ksOkhd ;%mgfha flakaSh ms
p;h ksfhdackh lrk zmqkre;a:dms;
t,a'''B' ldvjrhd iy Tyqf.a
fmj;sh" orejka rlaId lsug u;ajH
m%jdykhg inkaO jk .eyeKsh"
wef.a iajd mqreIhd jk /lshdj
wysjk uqrlre zmqkre;a:dmkh
Z .ug mefKk ldvjrhdg
OfkaIajr /lshd fj<|
fmd<g m%fYug is
jkqfhau ;ukaf.au mka;sfha
uqrlref.a nvg ;gq
lrks' Tyqf.a /lshdj
Wrd .ksks' udlaia
i|yka l< m zksil=
yd ksil= w;r ;sh
yels" mej;sh yels tlu
in|;dj k.ak iQrdlEu
muKla we;s
;;ajhl yd
ld,hl"

udkqISh foaYmd,k jHdmD;shl ksr;jQfjl=


jYfhka Tyq ;=< mj;sk fo.shdj" yeu gu
OfkaIajr in|;dj,g tfrys zw;S;Z iy
zwkd.;Z ksia in|;d b,a,d isf Njhlska
hqla;h' W;=f iudch ;=<ska wkd.;fha ys
jk ma,h foaYmd,k jHdmD;shla i|yd
moku ilikq we;af;a f Nj;djhs' tfyhskau
wkd.; igka N+ ;=< Tjqka tla flfrkqo we;'
;%mgh ;=< ta ms<sn| bs imhka " fou<
;reKsh" /lshd wys jQ wef.a iajd mqreIhd"
ysgmq ldvjrhd w;r jvd udkqIsl in|;d
f.dvkefk wdldrh y|.u wmg fmkajd fohs'
ta in|;d mS; mka;s in|;dh' f mS; mka;s
in|;djg tfrysj" ys fjka mj;sk fou<
;e/ldr Okm;s mka;sh yd fou< uOHu
mka;sfha yd uOHu mka;sfha f.dre njg m;ajk
Tjqka w;ska wmyrKhg ,lajk" ke;s fjkak
fohla ke;s" ;h muKla b;sj we;s fou<
ksOk mka;sl .eyeKsh yd mshd" ;%mgfha
wjidkfha fm%alaIlhd wNsuqLj b;s f' keS
tk fou< Okm;s mka;sfha" l=,Slrejka w;ska
wmfhdackhg ,la jQ .eyeKshf.a zke;s jqKq
fohlaZ ms<sn| lK.dgqfjka miqjk ysgmq ;reK
ldvjrhdg weh mjikqfha" fldfydu;a ;ukag
ke;sug fohla fkd;snqKq njh'
zksOkhdg ke;sug we;af;a Tyqf.a ho muKsZ

udlaia iy tx.,aia fldhqksia mlaIfha
m%ldYkfha i|yka lrk m zY=oaO jQ ish,a,
flf<fikafkah' wjidkfha ksidg ;u jk
;;ajhka iy ;u j.hd iu. we;s in|;djka
foi ikaiqka is;ska ne,Sug wjYH;djla w;s
f'Z f wkqj" fou< Okm;s mka;sfha f.drla
njg m;a jQ uyug is jQ ;reKsh yd u;ajH
m%jdyKh i|yd fhdod f.k rjgkq ,enQ
;reKhl= b;s f'

fufia fj<| fmd< iQrdlEfuka yd Ydl
ysxikfhka mSvd lrk ,j uy u w;yer
fuk ;reK hqj,g" ;% mgfha wjidkfha uqK
.efik ol=Kq foiska W;=re foig hk f,dfha"
isxy, uOHu mdka;sl hrd zWojla kZhs
weiQ g ;reKsh ,nd fok zk kE whsfha"
;Ekala hQZ hk ms<s;=f we;s foaYmd,k yrh k"
weh isxy, uycd;sjdhd m%;slafIam lrk njhs'
wfkla w;g ;%mgfhka wmg olakg ,enqfKa
fou< ksOkhd" fou< Okm;shdf.ka iajdk
we;s j.hs' tk ;ud ksOkhl= nj wjfndaO lr
f.k we;s njhs' fujka ;;ajhla ;=< igk i|yd
wjeis jkafka;a iEfykafka;a isxy," fou<" uqia,s
ksOk mdka;sl iyfhda.hla kd ml,amk
ztalShZ ,dxlSh cd;shla fyda cd;sl ksOk
mka;shla ms<sn| ixl,am fkdf'

10

ld,Sk

ju 2013 fmnrjd

;j;a ,laI .Kkla


ldka;djka j;a ug
wka ula fkdue;s
ksid foaY .; fj;s'
idkd jeks nd,
jhialdr hka
mjd jHdc jhila
,ndfoka foaY .;
jkafka Tjqkag rg ;=<
;u ldj imhd
.; fkdyels fyhsks'
,xldf /lshdj
by< w.hla olajd
jOkh we;s w;r
fndfyda fokdg rg ;=<
ia:dr /lshd fidhd
.; fkdyelsh' ,efnk
/lshdj, mjd f;k
ug j;aug
ir,k ;;ajhl ke;'
f mirh ;=< iEu
mS;hl=f.au isyskh
we;af;a fl ld,hlg
foaY .; uqo,a
fiuhs' ldka;djka
ks, l%u hgf;a ueo
fmr. rgj,g
hk w;r fndfyda
;reKfhda wd.uk
.uk kS;s W,a,x>kh
lrka fndagqj,ska
Tiaf%,shdjg fyda
b;d,shg we;=ug
;e;a lr;s'

k*Sla 2013 ckjd


09 jeksod ijq
wrdfha ysi .id
urd oukq ,enqjdh' tu
isoafhka wk;=rej ueo
fmr. rgj, .Dy fiajh
i|yd ,xldf ldka;djka
heu ms<sn|j;a Tjqkaf.a
; wdrlaIdj iy fiajd
fldkafoais
ms<sn|j;a
ixjdola we;s ;sf' ta
w;ru ;j;a me;a;lska
fuu wjia:dj Nd;
lr
Ihd
kS;sh.ek
lshka bia,d wd.ug
tfrys m%pdr iy uqia,s
frdaOhla f.dvkeSug
;j;a msila ;e;a lr;s'
wdKavqj idkdg hqla;sh
bgq
lsug
wfmalaId
lrkafka wef.a mjqf,a
idudlhskag ksjila ,nd
u iy idkdf.a kka
udj;la k lsfuks'
fuu ;;ajh ;=< idkd
>d;kh ms<sn|j muKla
fkdj
foaY.;
Y%S
,dxlslhkag hqla;sh bgq
lsu ms<sn|jo idlPd
l< hq;= fndfyda foa we;'
idkd iy wdKavqj
ka
wdKvqj
mejiSug
W;aidy
lrkafka idkd .,jd
.ekSu fjkqfjka ;uka
wdKavqjla f,i l< yels
Wmu foa l< njh' ta
i|yd Tjqka WodyrK f,i
olajkafka ckdm;sjrhd
ijq
wrd
rcqf.ka
fojrlau weh ksoyia
lrk f,i b,a,d isu
yd ,xldf weu;sjreka
m%uqL ksfhda; msia
ijq wrdhg lsysmjrla
ixpdrfha hduhs' kuq;a
idkdg urK o~qju
kshuu"
tu
o~qju
wj,x.= lr .ekSug ;snQ
wjia:d wdh fydka
uYkh lrk g fmkS
hkafka
wdKavqj
h
uey;aula lf<a k
idkdf.a ;h frd
.; yelsj ;snQ njhs'
idkd
k*Sla

idkd k*Sla yd
jy,a fj<|df fojdplh

idkd k*Sla

uq;a;+ys
id*sk.
m%foaYfha <s uqia,s
mjq,l Wmka hls'
wef.a mshd jD;a;sfhka
or lmkafkls' mjq,
o;djfhka uqod .ekSu
i|yd idkd ,dnd,
jhfiau foaY.; ug
;SrKh l<dh' ,xldf
kS;shg wkqj jhi wjqre
18g wvq wh /lshd i|yd
foaY.;u ;yk f'
o;dj ksidu idkdg
foaY.; u w;HjYH jQ
neka weh foaY.; jQfha
jHdc .uka n,m;%hla
ilia
lr
.ksks'
idkdf.a ienE Wmka
kh 1988 fmnrjd 4
jeksodh' kuq;a wef.a
foaY .uka n,m;%fha
wef.a Wmka kh i|yka
jkafka 1982 fmnrjd
2 jeksod f,ih' weh
fuu jHdc foaY .uka
n,m;%h Nd; lr ijq
wrdhg .sfha 2005 uehs 4
jeksodh' ta jk g wef.a
jhi wjqre 17ls' ijq
wrdfha idkd ojdoa
k k.rfha kdhs*a k
ydmqf;l= hgf;a fiajh
l< w;r ijq wrdhg
meK i;s folla .;
jk g tk 2005 uehs 22
jeksod weh ls fmdjka
ish ydmq;df.a udi
y;rla jhie;s hKsh
h .shhd' idkd miqj
mjid
;snqfKa
ls
fmdjka ish <shf.a
weia mshjqKq w;r bka
miqj weh <shf.a W.=r
msue njhs' kuq;a h
.sh <shf.a foudmshka
fpdaokd lrkafka idkd
ish orejdf.a f.< ld
urd uQ njhs'
flfia
fj;;a
ijq wrdh mjikafka
weh w;awvx.=jg .;a
m%:u kfhau ;uka
kS uereula l< njg
mdfmdaPdrKhlg
w;aika lr we;s njhs'
idkdg ;ud fkdokakd
NdIdjlska" tk wrd

NdIdfjka meje;ajQ kvq


Nd.hlg iyNd.s ugo"
fkdokakd NdIdjlska ,shQ
m%ldYj,g w;aika lsugo
is h' wlrKh u.ska
wehg NdId mj;lhl=
fkdiemhQ w;r ,nd ka
NdId mj;lhd u,hd,s
mj;lfhls'
idkd
u ni f,i Nd;
lf<a fou< NdIdj jk
w;r u,hd, NdIdj
iy fou< NdIdj w;r
h im;djla ;snqK;a
tu NdId fol w;r
nrm;< fjkial
;sf'
tneka
mj;kfha
w
e
h
g
idOdrKhla
bgq fkdjQ nj
meye,sh' tjeks
whqla;siy.;
kvq Nd.hlska
miqj 2007 cqks
16 jeksod weh
kS
uereulg
jroldh lr urK
o~qju kshu lrkq
,eh' f wjia:dj
olajdu wdKavqj isug
uey;a jQfha ke;'
ijq
wrdh
;=< ,xldf ;dkdm;s
ldhd, folla msysgd
;sf' ;dkdm;s ks,Odka
Yd, m%udKlhlao is;s'
kuq;a idkd w;awvx.=jg
.ekSu yd wehg kvq
meju .ek tu ks,Odka
kqj;a ke;' jir 35l
muK ld,hl isg ,laI
.Kkla .Dy fialdjka
,xldfjka ijq wrdhg
hjk uq;a ,dxlslhl=
w;awvx.=jg
.;a
g
;dkdm;s
ldhd,hg
kqug
wod<
.siqulaj;a forg w;r
ke;' foaY fiajd kshqla;s
ldhdxYh foaY.; jk
,dxlsl Y%lhka i|yd
Yd, uqo,la ldndiskshd
lrka jevuq mj;ajk
kuq w;awvx.=jg m;a
jQ
wjia:djl
h
m%ldYhlg w;aika lsug

idkdf.a uj iy ifydaohka

fmr ;dkdm;s ldhd,h


weu;Su l< hq;= njgj;a
Tjqkag Wmfoia ke;'
f
inkaOfhka
Y%lhkaf.a
wdrlaIdj
i|yd .; hq;= lsis
mshjrla ,xldf wdKavqj
f.k
fkd;snQ
nj
meye,sh'
idkdg
tfrysj
kvq
l%shdj,sh
werUqKq mmiqj

w e h
fjkqfjka"
kS;s Wmfoia ,nd h
hq;=j ;snQ uq;a ,xldf
;dkdm;s ldhd,h ta
i|yd uey;a jQfha ke;'
wju jYfhka wehg NdId
mj;lfhla fyda ,nd
ug ;dkdm;s ldhd,
ks,Odka W;aidy lf<a
k ;h frd .ekSu
i|yd
l=vd
bvlvla
fyda b;sj ;sKs' ijq
wrdfha kS;s moaO;sh
bia,d Yhd kS;sh iu
inkaOh' Yhd kS;sh
wkqj jqj;a ;l lf<a
k
idkd
jrolre
njg m;a fkdf' Yhd
kS;shg
wkqj
wjqre
folla jk ;=re orejl=g
ls h hq;af;a orejdf.a
ujhs' udi y;rla jhie;s
orejl=g
ls
fmu

fjk;a whl=g mejfuka


miq wk;=rla is k
Yhd
kS;shg
wkqj
jrolre jkafka ujh'
wfkl tu kS;shg wkqj
;reKshla
Ndrlrejl=
ke;sj ksjilg we;= lr
.ekSu ;ykh' idkd
;ksju .Dy fialdjl
f,i fiajhg
.ekSuu

kS;sh
l
v
lsuls'
bia , dYhd
kS;sh
;=<
YsIag iudchg
wkqu;
l<
fkdyels fndfyda
miq.d
,laIK
mej;sho wju jYfhka
tu kS;sh ms<sn| kqu

we;s
olaI
kS;s{hska
iemhqf k idkdf.a
;h frd .ekSug bv
;sKs'
w f k l a
lreK
jkafka
ijq
wrdfha kS;shg wkqj
nd,jhialrejkag urK
o~qju ,nd fkduhs'
ijq wrd wlrKh
idkdg urK o~qju
kafka wef.a foaY .uka
n,m;%fha i|ykaj we;s
jhi ie,ls,a,g .ksks'
kvq Nd.h wjia:df
,xldf wdKavqj l<
hq;=j ;snqfKa weh nd,
jhialrejl= nj Tmamq
lsu i|yd wef.a ienE
Wmamekak
iy;slh"
mdi,a iy;sl we;=
kS;Hkql+< ,sh,s ijq
wrd wlrKhg bm;a
lsuhs' kuq;a wdKavqj tu
uey;au is lf<a ke;'
wdKavqj fuu uey;a
is
fkdlrkafka
idkdg muKla fkdf'
ueo fmr. rgj, fiajh
lrk fndfyda ,dxlsl
Y%lhka inkaOfhka
tjeks uey;aula ke;'
th ,xldf md,lhska
rgg Yd, foaY ksuhla
Wmhd fok mS; Y%l
ldka;djka inkaOfhka
ork ia:djrh ms<sn|
bshls'
kvq
Nd.fha
idkdg urK o~qju
ys fuka wk;=rej fyda
wdKavqj uey;a h hq;=j
;sKs' wehg urK o~qju
ys jQ nj k .ekSug
,efuka
wk;=rej
trg mx ,dxlslhl=
jk
neis,a
m%kdka"
idkd fjkqfjka ijq
wNshdpkdlrKhg
wNshdpkhla
bm;a
lr we;' wNshdpkdlrKfha
tu
kvqj Nd. jk
wjia:df
mjd
wdKavqf
uey;aula
is fkdKs'

cd;Hka;r

ju 2013 fmnrjd
ckjd

ud,s fj; wefok m%xY yuqod


wrdcHjdofha w;a ovu

%;dkH w.ue;s f leurka

fm

nrjd 2
yd 3 jeks
khka
ys cuksfha hqks
kqjr meje;ajQ jdIsl
hqks wdrlaIl iuqf
wfuld tlai;a
ckmoh ish m%;sjdkag
tfrys hqouh m%ydrhla
ms<sn| ix{djla ksl=;a
lf<ah' iuqf
foaYkhla l< tlai;a
ckmo Wm ckdm;s
fcdaima fvka zz;uka
uqyqK md isk .eUqre
wdl wjmd;h bfha
Ialr kuq;a ;SrKd;auk
mshjr .ekSug isuZZ
.ek l;d lf<ah'
Tyqf.a l;df wejqu
meye,sh' ,shdf .vd*s
md,kh fkrmd yeu
i|yd fkafgda ixOdkh
yd tlai;a ckmoh iska
,nd ka wdhqO Nd;
lrk zwka;jdkaZ fodaI
oYkhg ,la l< fvka
Tjqka /lshdj" o;dj
yd wrdl;ajh .id lk
njg fpdaokd lf<ah'
fufia ,shdfjka
.;a wdhqO u; mok
jk ia,d wka;jd
lKavdh o Tjqka .id
lkakka hehs mjik
/lshdj" o;djh
yd wrdl;ajh jeks
m%Yak o tlai;a ckmoh
we;= wrdcHjdkaf.au ksudK f'
flfia fj;;a ;uka
iskau ,shdf folv
md,khla ys lsu i|yd
fnodyk ,o wdhqO
zngysr wjYH;djkagZ
;ckhla nj mejiQfh'
fvka th ;=rka lr
u i|yd ish fuj,
Nd; lrk nj mejiQ
fvka fufia mejiqf
zwka;jdka uokh
lsfZ f,an,h hgf;a
m%xY yuqod wm%sldkq
uyoamfha ud,s foaYhg
we;= fjka ishh'
ziyrd l,dmh ;=<
;%ia;jdohg tfrys
fufyhquZ i|yd m%xYhg
iydh fok nj tlai;a
ckmoh o cuksh m%uqL
hqfrdamd rgj,a o kgu;a
mjid ;sf'
wm%sldkq
uyoamfha W;=rg jkakg
msys ud,s foaYh ,shk
4'5l ck.ykhla iys;
rgls' th o;djfhka
n,j;a f,i mSvdjg
m;a rdcHhls' ud,s ys
mqrjeishkaf.a Wmf;a

11

wfmalaIs; wdhq ld,h


wjqre 50la jk w;r
<ore urK jeu rgj,a
w;r ud,s Wiq,kafka
isjeks ;ekhs'
ck.ykfhka je
fokdf.a jfkdamdh
lDIsluh jk <s
rgla jqj o ud,s foaYh
huka;s" r;a;rka"
hqfksh yd Lksc
f;,aj,ska wdVH rgls'
wrdcHjdka ud,s
fj; fhduq ug th
tla fya;=jla jk w;r
wfkla fya;=j hqo
Wmdhud.sl jYfhka
tys msysf we;s
fYaI;ajhhs' m%xYfha
yuqod uey;a u i|yd
W;afm%arKh imhk ienE
foaYmd,k fya;= jkafka
fjdh' miq.sh od ud,s
ys m%xY yuqod r*df,a
m%ydrl hdkd fhdod
.kska l< m%ydrhla
id:l u ms<sn|j
m%xY ckdm;s *ekaY=jd
fyd,kaf l< m%ldYh
g fyd| idlaIshls' fuu
m%ydrh fome;a;lska
id:l nj;a ta m%ydrl
me;af;ka yd jdKscuh
me;af;ka nj;a Tyq
mejiqfh' fyd,kaf
zjdKsc me;a;Z hkqfjka
woyia lrkafka m%xYfha
hqo w fjf<|dug f
id:l;ajh iska ,nd
fok ;,aj muKla
fkdf'

ud,s foaYfha
j;auka md,lhd
wrdcHjd .e;af;ls'
fndISfIa k fuu
md,lhd uqukskau
mdfya m%xY ksmehquls'
1966 isg 1989 olajd ud,s
ys meje;s fndlidf.a
taldm;s md,k ;ka;%fha
m%n,hl= jQ fndISfIa
tjlg yuqod ;ka;%fha
fcjrfhls' miqj
1989 fndlidf.a
taldm;s md,kh
m%xY fYaI yuqodf
yuqod l=uka;%Khlska
| uqKq w;r tys
fndISfIa m%xYhg mek
.sfhah' wk;=rej jir
isy;rla m%xYfha j;a
jQ fndaISfIa 2003 jif
h<s ud,s fj; meK
m%xYfha iydh o we;sj
l=uka;%Khlska n,h
w,a,d .;af;ah' m%xYh
iy fndISfIa w;r
inkaOh jvd;a fydka
fmfkkafka 2006 jif
fndISfIaf.a wdKavqjg

ud,s foaYfha j;auka md,lhd fndISfIa

fuu ,smsh ,shk fudfyd; jk g ;=jdfrYa


cd;sljd igkalrejka yd bia,d uQ,Oudj
igkalrejka .d k.rhg lsf,dag 300la
wE;ska msys lsod,a k.rhg fldgq ishy'
bia,d uQ,Oujdka uOHld,Sk hq.fha wm%sldkq
YsIaGdpdrfha ixfla;hla n ;snql= k.rh
ckjd 28 jeksod w;ayer .sfha tys ft;sydisl
mqrdjia;= kdY lrks' m%xY yuqod k.rhg
we;= jk g;a 13 jk Y; jIfha ft;sydisl
.%ka:j, w;amsgm;a oyia .kla wvx.= ft;sydisl
jkdlulska hq;= mqia;ld, follg bia,dh
uQ,Oujdka .sks ;nd ;sKs' fuh 1992
uqcyska .,a,ka we*a.ksia:dkfha ldnq,a kqjr
bmerKs ixialD;sl Wreuhka kdY lsug;a"
2001 ;f,andkajre we*a.ksia:dkfha ndhdka
nqoaO m%;sud kdY lsug;a iudk wmrdOhla f,i
ie,fla' wd.l uQ,Oujdkaf.a f miq.d;ajh
u; mok jQ wmrdO fy<d oelsh hq;= w;ru wo
ta .ek lsUq,a l fy<k tlai;a ckmoh m%uqL
wrdcHjdkao brdlfha ne.avE kqjr
fl!;=ld.drh kdY lr udkj b;sydifha
m%:u Yd, YsIagdpdrh f,i ie,flk
fuifmdf;ahdkq YsIagdpdrfha idlaIs ish,a,
jekiQ wmrdOlrejka nj isys ;nd .; hq;=h'
tfrys le/,a,la
mek ke=Kq miq
le/,slrejka uokh
lsu i|yd m%xYh lajQ
odhl;ajhhs' fujr
o rf W;=re llr
m%foaYfhka ;ukag tfrys
ler,s mek ke=Kq miq
fndISfIa zrf kS;sh
iy iduh wdrlaId
lsugZ m%xYfha iydh
b,a,d isfhah' bnd
fha odk g wekakEf
lSjdh hk merKs ck
lshuk isysm;a lrka
m%xYh jydu ish yuqod
ud,s rgg tjQ w;r ka
m%xYfha iydhg %;dkH"
cuksh yd wfuld
tlai;a ckmoho bm;a
we;' %;dkH w.ue;s
f leurka m%xY
ckdm;s fyd,kaf
iu idlPd lsfuka
wk;=rej %;dkH iS-18
j.fha m%ydrl .=jka
hdkd ud,s fj; hjd
;sf' tlai;a ckmo
wdrlaIl f,al
,sfhdaka lefkajd yd m%xY
wdrlaIl weue;s fIdaka
Isfia ,dv%hka w;r
meje;s idlPdj,ska
wk;=rej m%xY hqo .=jka
hdkdj,g bkaOk
iemhSu i|yd tlai;a
ckmoh gexls .=jka
hdkd ,nd ;sf' g
wu;rj tlai;a ckmo
fv%daks .=jka hdkd
we,ahdf isg ud,s
olajd hka ud,s llf
b,lalj,g fndan ouhs'

cuksh o m%xYhg iydh


m< lrka n<weKs
40la ud,s fj; heug
tl ;sf' f ish
mqj;aj,ska fy<s jkafka
iEu wrdcHjd rglau
mdfya wm%sldkq uyoamh
;=< ish ,sg n,h
jHdma; lsug orkq
,nk W;aidyhhs'

ud,s foaYfha
W;=re llr fmfoia
w;am;a lr.kska
le/,s .ik bia,d
wka;jd lKavdh
;=kla we;s w;r ta
w;ka m%Odk jkafka
AQIM k ixOdkhhs'
Tjqka w,alhsvd
uQ,Oujdka iu
o inkaO ikakoaO
l,a,shls' lk,a uqju
.vd*sf.a md,kh |
u i|yd fkafgdaj
m%uqL wrdcHjdka
lf<a bia,dh ikakoaO
lKavdh bhg oud
miqmiska fkafgda n<,a
w;a l%shd;aul lsuhs'
hqoaOfha
wjika jljdkqf
tu ikakoaO lKavdh
iyrd ldka;drh yryd
ud,sys W;=relr llr
fldgia fj; meKshy'
bka wk;=rej jd.sl
mokulska werUqKq hqoaO
yryd tu msia W;=re
ud,sh uqukskau mdfya
w;am;a lr .ekSug iu;a
h' ckdm;s nISf.a rg
fnu je<elau i|yd
m%xYfha iydh b,a,d

m%xY ckdm;s fyd,kaf

isfha bka wk;=rejh'


b,a,Su bm;a jQ iekska
m%xY yuqod ud,s fj;
<d W;=re fmfoi
w;am;a lr .ekSf igka
werh' ckjd wjika
i;sh jk g m%xY yuqod
W;=f m%Odk k.r jk
f,f" ;snql=" yd .d
k.r w;am;a lr .ekSug
iu;a h' fuu ,smsh
,shk fudfyd; jk
g ;=jdfrYa cd;sljd
igkalrejka yd bia,d
uQ,Oudj igkalrejka
.d k.rhg lsf,dag
300la wE;ska msys lsod,a
k.rhg fldgq ishy'
bia,d uQ,Oujdka
uOHld,Sk hq.fha
wm%sldkq YsIagdpdrfha
ixfla;hla n ;snql=
k.rh ckjd 28
jeksod w;ayer .sfha tys
ft;sydisl mqrdjia;=
kdY lrks' m%xY
yuqod k.rhg we;=
jk g;a 13 jk Y;
jIfha ft;sydisl
.%ka:j, w;amsgm;a
oyia .kla wvx.=
ft;sydisl jkdlulska
hq;= mqia;ld, follg
bia,dh uQ,Oujdka
.sks ;nd ;sKs' fuh
1992 uqcyska .,a,ka
we*a.ksia:dkfha ldnq,a
kqjr bmerKs ixialD;sl
Wreuhka kdY lsug;a"
2001 ;f,andkajre
we*a.ksia:dkfha
ndhdka nqoaO m%;sud
kdY lsug;a iudk
wmrdOhla f,i ie,fla'
wd.l uQ,Oujdkaf.a
f miq.d;ajh u;
mok jQ wmrdO fy<d
oelsh hq;= w;ru wo
ta .ek lsUq,a l
fy<k tlai;a ckmoh
m%uqL wrdcHjdkao
brdlfha ne.avE kqjr
fl!;=ld.drh kdY
lr udkj b;sydifha
m%:u Yd, YsIagdpdrh
f,i ie,flk
fuifmdf;ahdkq
YsIagdpdrfha idlaIs
ish,a, jekiQ
wmrdOlrejka nj isys
;nd .; hq;=h'

tla me;a;lska
cd;sjd yd wd.jd
ler,slrejkao
wrdcHjdofhau
ksudKhla jk w;r
Tjqka w; we;s wdhqO
mjd fkafgda ixOdkh
.vd*sg tfrysj igka
lsu i|yd Tjqkag

,nd ka tajdh' wfkla


w;g Tjqka nISf.a
Is; cqkagdjg iydh
fokafka tu md,kh
ud,sys iajdNdl im;a
ish,a, j.Nd.hlska
f;drj nyqcd;sl iud.
j,g mjrd fok neks'
;uka iskau fmdaIKh
lrk ,o hqoaOhlg
wo wrdcHjd rgj,a
uey;a we;af;a ta
yryd ;j ;j;a ish
f.da,Sh m%d.aOk wjYH;d
;Dma; lr .ekSf
wruqfKks' W;=re ud,sfha
we;s jkd Lksc jH"
W;=f .d m%foaYh
wdY%s; zfldflaka k.rhZ
f,i ykajk Okfhka
wdVH kdjql k.rh wdh
Tjqkaf.a b,lal njg
m;aj we;' m%xY yuqod
W;=re ud,sh w;am;a lr
.kafka hqo wmrdO is
lrka b;d f,aP
f,ih' ;=jdfrYa f.da;%sl
.udkj,g by<ska
fndan ouk w;r m%xY
yuqod ;=jdfrYa ckhdf.a
jfkdamdh i,ik
i;aj md,kh n,
lsu i|yd i;=ka oi
oyia .Kkska >d;kh
lrka is;s' %;dkH"
cuka yd tlai;a ckmo
yuqod m%xY yuqodjg
tlau fuu wmrdO
;jrg;a ;Sj% lrkq we;'
fmnrjd 2 jeksod l<
l;df weuldkq Wm
ckdm;s fvka fufia
mejiSh' zud,s igk wfma
foaYiSudfjka fndfyda
wE; isjk igkla
kuq;a th uQ,sl jYfhka
weuldkq wjYH;d iu.
iumd; fjhs'ZZ fvka
jD;ju mejiqf yd
fy<sor lf<a ish
m%d.aOk" ,sguh
wjYH;d fjkqfjka
ke;s hqoaO we;s lr uyd
kdYhka is lrk
wrdcHjdofha hlaI
uqyqKhs' bia,dh udf.%
jHdmdrfha w,alahsvd
f,i k lr we;s ud,s
ler,slrejkaf.ao ud,s md,l
frufhao f,aP;ajhg
tfrys jk w;ru
wrdcHjdkaf.a
f,aP;ajfha wdl"
foaYmd,k moko
ksjerj .%y lr .;
hq;=h' f,dalh mqrd
yud hk f hqoaOuh
wYsIag;ajfha /,a,
meroh yelafla tf,i
muKs'

12

ju 2013 fmnrjd

fndkmdjdofha

wNsfhda.h

fndkmdjd md,lhdg tlsfklg m%;sreoaO mka;s n,f.hkaf.a leue;a; wvq je jYfhka l<ukdlrKh
l< hq;=h' tfy;a th .=ld,Skj mj;ajdf.k hd yels iu;=,khla fkdf' tneka Tyq ksrka;rfhka tu mka;s
lKavdh iu. m%;sfrdaO;d ksudKh lr .kS' fndkmdjd wdKavqj, we;e l%shdud. Okm;s mka;sfha
wruqKq iu m%;sfrda jk wjia:d we;' ,n f,i tajd ish n,h /l .ekSug Wml%l f,i fiiq n,f.
hkaf.a b,a,S fj; kuHYS,sug is uls' iq,n f,i k ish md,l l,a,sfha wruqKq iu. Okm;s mka;sfha fmd
wruqKq .efgk gh'

zldka;djl
m%:ujrg yuqjk
idyislfhla weh IKh
lsug iu;a jqfjd;a wehg
iudj fkdfokakd fiau
wdrlaId rys; mehlg
yiqjk cd;shgo iudj
fkd,efZ hehs udlaia
zhS fndkmdf.a n%Eu
18 odZ lD;sfha i|yka lr
we;' ,dxflah iudcho
h<s;a jrla tjka m%md;hla
;=<g weo jefgka mj;S'
fuu m%md;h ;=< .s,S
kdY hdfuka .e,f
udj;la iudch yuqf
jr lsug k ksudKh
we;s ;;ajh ms<sn|
b;d ksjer ixhqla;
;%hla ksudKh lr
.; hq;=j we;' ;;ajhka
wj;lafiare lsu fukau
w;lafiare lsuo jer
foaYmd,k l%shdud.
i|yd u fmkajk
nrm;< foaYmd,k jroaod
.ekSh'
rdcmlaI
fruh we;euqka
*eisiajd md,khla
f,i ykd .kS' ;j;a
wfhl=g fuh Okjdoh
;=, we;s idudkH
taldm;s iajrEmhls'
tfy;a wm rdcmlaI
frufha md,kh ykd
.kafka fndkmdjd
,laIK iys; md,khla
f,ih' fndkmdjdoh"
*eisiajdoh fyda fjk;a
kEu rdcH wdlD;shla
ksudKh jkafka mqoa.,
ys;=jlaldrlula u;
fkdj ksudKh mj;sk
ksYa; iudc wdl
miqula ;=< ksudKh
jkakla f,isks' 1917
reishdf ksudKh jQ
flfrkaialsf.a md,kh
zfndkmdjdZ md,khla
f,i ykd .;a f,kska
thg wod< jQ iudc
wdl moku jrKh
lrka trg mej;s iq
bv ys f.d mokfuys
Yd,;ajh;a" idfmalaI
jYfhka mq,a iq Okm;s
mka;shl meje;au;a thg
is l< n,mEu meye,s
lrhs'
zreishdf fndkmdjdoh
wynhla fkdj
Yd, iq OfkaIajr
iy ma,h ksOk

mka;sfha;a" OfkaIajrfha;a
wLKav jOkhla iys;
rgl mka;s wr.,fha
mkdufha Wm; ,nk
iajdNdl ksudKhlsZ
- f,kska tl;= l<
lD;s 25" 224 msg


wdl%uKsl fyda
is,a hqoaO iy wdl
wnqo iska rg ;=<
nrm;< wrdl;ajhla
ksudKh Okm;s
mka;shg rdcH n,h
mj;ajdf.k hdug
fkdyels ;;ajhla
ksudKh we;s go
ksOk mka;sh th
ma,h l%shdud. ch
.ekSu i|yd fhdod
.ekSug ;r iu;a
ixOdk yelshdjla w;am;a
lr f.k fkdue;s go
fndkmdjdoh i|yd ire
mila ielfia'

m%xYfha hS
fndkmd md,kh
i|yd miqu ksudKh
jQ wdl iy iudchSh
miqu jrKh lsug
udlaia ,sjmQ,ays Yd,
fj<| iud.ul jdIsl
jd;djla Wmqgd olajhs'
zbl=;a jir ;r ;enQ
n,dfmdfrd;a;= lv l<
fjk;a jirla fkdjQ
;rh' talu;slju jdf.a
n,dfmdfrd;a;= jQ uyd
iuDoah fjkqjg miq.sh
jir is my ;=< we;s jQ
w;sYh wffOhj;a jirla
njg th m;a hZ ta jk
g;a m%xYh ;=< zcelZ
kka yekajQ f.d ler<s
we;s fjka mej;sKs'

2004-2006 pkasld
md,k iuh ;=< W;=f
mej;s hqoaOh W;aikak
u;a lgqkdhl .=jka
f;dgqm, m%ydrh;a ta yd
iu.dj mekjQ jrdh
rlaIK wNdrh;a wd
lerKq ksid rg ;=<
nrm;< wdl wnqohla
ksudKh mej;sKs' tu
wnqofhka udrdka;sl
f,i ;=jd, ,eu;a
> hqoaOhla ksid W;=re
kef.kysr N+h ;=<g
jHdma; ug" fkdyelsj
fkdbjis,af,ka n,d
isug isj ;snQ foia
foia m%d.aOkhg fuu
;;ajh ;=< blauka
ldl iduhla wjYHj

mej;sKs' rks,a l%uisxy


ksfhdackh lf<a tu
mSvdjg m;a foia foia
m%d.aOkfha wjYH;djhs'
Tyq ta i|yd
zf.akska Y%S ,xldZ kue;s
kj ,snr,a wdl
jevms<sfj<;a igka rdu
.siqu;a tljr /f.k
wdfh' ^tu jevms<sfj<
wrdcHjdofha N+
foaYmd,k jevms<sfj<
iuo iumd; h& ;ju;a
,dxflah iudcfha id;sYh
nyq;rhla jk .%dh f.d
ck;djo wO kd.l ueo
mdka;sl jD;a;slhskao iq
OfkaIajrho ksfhdackh

mrhd hd fkdyelsj
wNsuqLj is b;d fl
ksfYhla wrdl
iuhla njg m;a h' tu
wrdl;ajfhka Okjdoh
.,jd .ekSug meKs
.e,jqlrejd jQfha uyskao
rdcmlaIh'

ta jk g;a
f.dvkeS ;snQ t,a'''B'
frdaOh ckm%shjd
igka mdGh wyq,d
.;a uyskao th ish
jdykfha bmiska
i lr m%;sreoaO
mka;s lKavdh fol
bfha kj;d,Sh' iEu
fndkmdjd md,lhl=u

l< fy< Wreuh yd


cfm ^f jk g cfm
llre mka;s n,f.
afhkao ie,lsh hq;=
m%;sY;hla kd .ekSug
iu;aj mej;sKs& rks,a
l%uisxy ksfhdackh
l< jHdmD;shg tj
isxy, cd;sjd hqOjd
igka mdG lr,s.; l<y'
Tjqka tu igka mdG
lr,shg .ekSugo fhdod
.;af;a by;ska ia;r
l< wdl yd foaYmd,k
is fm<uh' mka;suh
ixhq;sfhkao" foaYmd,k
igka mdGj,skao
tlsfklg fjkia fuu
n,f. oajhu tlsfkld

yeu gu tjka ckm%shjd


igka mdGhla fidhd
.kS' th fndfyda g
cd;sjdoh" wd.jdoh
fyda fjkh wNHka;r
fyda ndysr i;=frl=g
tfrys iu.shls' tg
ish mka;s lKavdh
ta jgd tlalr .; yel'
fuh *eisiajdohgo
fmd ,laIKhls'
tneka fndfyda fokd
fndkmdjdoh iy
*eisiajdoh mg,jd
.eks;s *eisiajdka
cd;sljdoh igka
mdGh lr .kafka yq
ckm%shdjohla f,i
muKla fkdj" Tjqkag
ta i|yd jQ wdl

jevms<sfj<lao we;' Tjqka


ish cd;sljd igka mdG
iy ,sg hdka;%Kh
fhdod f.k uokld
iy wdl%uKld f,i
ish taldld m%d.aOk
l%shdj,sh fufyhjhs'
kuq;a fndkmdjdohg
tysu jQ" tjka taldld
cjh ;=<ska fmd<Ujk
cd;sl wdl" jqjukdjka
ke;' tksidu ie,eiaulao
ke;'

cuksfha ys
jQ Papan Scheicher f.a
md,kh fndkmdjd
md,khlao *eisia
md,khlao hkak ms<sn|

jevigyklao ke;' th
wfydais WmlrKhla
muKs' thg wK ,e
we;af;a mj;akd foa
wdrlaId lsug muKs'
th mka;sj,g by<ska
keS is' th ish
mQjchd jk iSijdoh
fukau ^rdcdKavqjdoh&
ieu gu" iEu l,aysu
iQrdlkakkaf.a oDvuh
fldgi wkqj hhs'
j;auka fndkmdjdoh
wka lsisjlafkdj uQ,H
m%d.aOkh wkqj hk
th m%fndaOu;a lrk
thg iyfhda.h fok
ks,Odjd fmd,sia udOH

jdohg lreKq olajka


,sfhdka fg%dials fufia
mjid we;'

zck;djg by<ska
keS isk wdKavqj wyfia
wj,nkh jkafka fkdj"
tys ienE md,k wlaIh
fmd,sish" ks,Odka iy
,sg l,a,shhs' th yuqod
fmd,sis wd{dodhl;ajhls'
wmg wNsuqL we;af;a
md,sfka;=jdofha ims<s
hdka;ka we| .;a tfy;a
lvqf n,fhka cd;sfha
ksYaph ,nd fok
wdKavjls' fndkmdjdoh
hkq thhs'

l,a,shls'

lvqjg iajdk

,sfhdka fg%dials

m%xYfha hS
fndkmd n,hg
meKsfha OfkaIajrfha;a"
iq OfkaIajrfha;a
llrejkaf.a;a iNd.
hla ;=<sks' ,xldf
uyskao rdcmlaI n,hg
meKsfhao tfiah' tu
iNd.h f.dvke.Su
Tjqka l%shd;aul jQ whqre
,dxflah w;aoelSug b;d
iurEmSh'
fuys iu.s iudodkh
1849 meje;ajQ m%sh
iNdIKj,ska igyka

ju 2013 fmnrjd
ckjd

ish taldld m%d.aOk


l%shdj,sh fufyhjhs'
kuq;a fndkmdjdohg
tysu jQ" tjka taldld
cjh ;=<ska fmd<Ujk
cd;sl wdl" jqjukdjka
ke;' tksidu ie,eiaulao
ke;'

cuksfha ys
jQ Papan Scheicher f.a
md,kh fndkmdjd
md,khlao *eisia
md,khlao hkak ms<sn|
jdohg lreKq olajka
,sfhdka fg%dials fufia
mjid we;'

zck;djg by<ska
keS isk wdKavqj wyfia
wj,nkh jkafka fkdj"
tys ienE md,k wlaIh
fmd,sish" ks,Odka iy
,sg l,a,shhs' th yuqod
fmd,sis wd{dodhl;ajhls'
wmg wNsuqL we;af;a
md,sfka;=jdofha ims<s
hdka;ka we| .;a tfy;a
lvqf n,fhka cd;sfha
ksYaph ,nd fok
wdKavjls' fndkmdjdoh
hkq thhs'
lvqjg iajdk
jevigyklao ke;' th
wfydais WmlrKhla
muKs' thg wK ,e
we;af;a mj;akd foa
wdrlaId lsug muKs'
th mka;sj,g by<ska
keS is' th ish
mQjchd jk iSijdoh
fukau ^rdcdKavqjdoh&
ieu gu" iEu l,aysu
iQrdlkakkaf.a oDvuh
fldgi wkqj hhs'
j;auka fndkmdjdoh
wka lsisjlafkdj uQ,H
m%d.aOkh wkqj hk
th m%fndaOu;a lrk
thg iyfhda.h fok
ks,Odjd fmd,sia udOH
l,a,shls'
,sfhdka fg%dials

m%xYfha hS
fndkmd n,hg
meKsfha OfkaIajrfha;a"
iq OfkaIajrfha;a
llrejkaf.a;a iNd.
hla ;=<sks' ,xldf
uyskao rdcmlaI n,hg
meKsfhao tfiah' tu
iNd.h f.dvke.Su
Tjqka l%shd;aul jQ whqre
,dxflah w;aoelSug b;d
iurEmSh'

flreKs' tlai;a
jevms<sfj<la flgqm;a
fldg tlai;a ue;sjrK
lgq idod tlai;a
wfmalaIlhka bm;a
flreKs' ksOk mka;sfha
iudh b,a,Sj, ;snQ
ma,jjd uqjy;aNdjh
wfydais l< w;r thg
m%cd;dka;%sl meyehla
,ndks' iq Okm;s
mka;sfha m%cd;dka;%sl
b,a,Sj,ska yq
foaYmd,kuh rEmslh
bj;a lrkq ,enQ w;r tys
iudcjduh meyehla we;s
h'
udlaia tx.,aia f;dard .;a
lD;s 1 fju 161 msg

fuu iu.s
ikaOdk ;=<ska n,hg
mefKk fndkmdjd
md,lhka is lrkafka
tlsfklg m%;sreoaO
mka;Ska ;Dma; lr .;
yels fmd igka mdG
bm;a lrka yels;dla
rgo wk;=rej fl<jrla
fkdue;sj bgq l<
fkdyels fmdfrdka
fokao md,kh f.k
hduh' fuh lsisfia;a

wdm;Hh Wrd .;af;a


llrejkag reoaOj
Okm;shkaf.a whs;sjdisl
wdrlaId lrk nj
wjks' wks;a w;g Tyq
llrejka Okm;shkaf.ka wdrlaId lrk njgo
bs mEfh'Z
udlaia tx.,aia f;dard .;a
lD;s
7 fju 103 msg

by; WodyrKhg
iudk ;j;a WodyrKhla
flfrkaialsf.a
fndkmdjd md,kh .ek
f,kska lrk meye,s
lsulska Wmqgd .; yel'
zbv yshka yd f.dka
isfhao is,a hqoaOhla
woaorh' ksoyi iy bv
w,a,d wr., lrka is
f.dkao we;= ish
fokdf.a n,dfmdfrd;a;=
o,ajd ;eh yelafla
lsisjla w;a fkdyer
mka;Skag lsis j.Nd.
hlska f;drj fmdfrdka
fok fndkmdjd
wdKavqjlg mKs'
f,kska tl;= l< lD;s
25 fju 223 msg

wdl%uKsl fyda is,a hqoaO iy wdl


wnqo iska rg ;=< nrm;< wrdl;ajhla
ksudKh Okm;s mka;shg rdcH n,h
mj;ajdf.k hdug fkdyels ;;ajhla
ksudKh ;suo ksOk mka;sh th
ma,h l%shdud. ch.ekSu i|yd
fhdod .ekSug ;r iu;a ixOdk
yelshdjla w;am;a lr f.k fkdue;s go
fndkmdjdoh i|yd ire mila ielfia'
m%;sreoaO mka;s folla
tlaj md,kh f.k hdula
f,i jgyd .; hq;= ke;

zish mka;s lKavdh
uqyqK ka wnqo w;r
hS fndkmd f
ish lKavdh tljr
ksfhdackh lrk
iajrEmhla fmkah'
lsis j.Nd.hlska
f;drj tfia ish mka;s
lKavdh fjkqfjka
tlsfklg m%;sfrda
m%;s{du fndkmdf.a
iajNdjhhs'
hS fndkmd
Okm;shkaf.a foaYmd,k

fndkmdjd md,lhdg
tlsfklg m%;sreoaO
mka;s n,f.j,
leue;a; wvq je jYfhka
l<uKdlrKh l< hq;=h'
tfy;a th .= ld,Skj
mj;ajdf.k hd yels
iu;=,khla fkdf'
tneka Tyq ksrka;rfhka
tu mka;s lKavdh
iu. .egq we;s lr .kS'
fndkmdjd wdKavqj,
we;e l%shdud. Okm;s
mka;sfha wruqKq iu.
m%;sreoaO jk wjia:d
we;' ,n f,i tajd
ish n,h /l .ekSug
Wml%l f,i fiiq

n,f.j, b,a,S fj;


kuHYS,s ug isuls'
iq,n f,i ish md,l
l,a,sfha wruqKq yd
Okm;s mka;sfha fmd
wruqKq .efgk gh'

j;auka rdcmlaI
md,kho ;u md,l
l,a,sh fj; ish,a,
uOH.; lr .ekSf
OfkaIajr l%ufha meje;au
fjkqfjka f.dvke.S
mej;s idm%odhsl ;s iy
wdh;ksl jHqy | ouhs'
tu.ska tu hdka;%Khka
rdcH md,kh iu.
m%;sfrda f' fuu
.egqj, m%Odk m%ldYk
;=kla f,i" md,sfka;=
lKavdhf ke;sk
wud;H uKav,h iu.
.egqula f,i ux., iy
Y%Sm;s isuo" yuqodj
iu. isjQ .egqula f,i
ir;a f*dkafiald isuo
wlrKh iu. is jQ
.egqula f,i YsrdKs
nKavdrkdhl isuo
lr,shg meKsfhah'
wfkla w;g uyskao
rdcmlaI fruhg tysu
jQ m%d.aOk yelshdjla
iska fmd<Ujk wdl
ie,eiaula ke;' thg
we;af;a kj ,snr,ajdofha
fojk bksu l%shdjg
kexf fldka;%d;a;=j
bgq lSuh' ta i|yd
bhg ;nk iEu
mshjrla mdidu ksOk
mka;s n,f. iu.
.egq we;s f' lgqkdhl
fj<| l,dmfhao y,dj;
fjrf<ao" .uq l,mqfo
tu .egq m%ldY h'
fuu m%;sfrdaO;dj ;Sj%
jk g th je<elaug
tla w;lska n,y;aldrh
wjYHh' wfkla w;ska
jih wjYHh' leue;a;
kd .ekSu i|yd
yels;dla mka;s igkamdG
hgm;a lr zckm%sh igka
mdG lr,shg f.k wd
hq;=h' f kj, zfnd
n, fiakdZ yryd u;=
lrk uqia,s frdaOho
tjekakls'
fndkmdjd md,khla
meroug tys meje;au
;yjqre lrk oDIajdohg
tfrys u;jduh
jHdmdrhla f.dvke.sh
hq;=h' rdcmlaI frufha
cd;sjdohg" ixjOk

ixoYkjdohg iy
,sg jdohg tfrys
u;jd wr.,hla wjYH
h' th mq,a ixOdk
l%shdld;ajhla Yla;su;aj
jHjydrhg kesh hq;=h'
fndkmdjd md,khla
iudch fj; r|jd
mj;ajd .kakd wdrlaIKh
.s,syS hk g th ish
meje;au i|yd Yajdih
;nkafka n,y;aldrh
fj;h' th yels;dla
ta i|yd jHjia:dkql+,
n,y;aldrhla f.dvk.d
.kS' uyskao rdcmlaI
ishOqr ld,h .= lr
.ekSug 18 jeks jHjia:d
ixfYdaOkh isl<
w;r hS fndkmd m%xY
wdKavql%u jHjia:df 45
jk j.ka;sh ixfYdaOkh
lr isjirlska Oqrh
w;ayeug ;snQ bv fjkia
lr .;afah'
jHjia:d ixfYdaOkhla
wrNhd fndkmdjdkaf.a
we;s jQ jqjukdj
f,fyisfhka ia;r
l<yelsh' fndkmd h<s
ue;sjrKhg bm;au
iy Tyqf.a wldh
.a.eiaiu ;yk lrk
45 jeks j.ka;sh wfydais
lr .ekSu Tjqkag wka
yeufoagu jvd jeo.;ah'
udlaia tx.,aia tl;= l<
lD;s
1 fju 207 msg
jHjia:dkql+<
n,y;aldrh f.dvkeSug
rdcmlaI wdKavqj uE;l
kj mk;a folla bm;a
lrk ,' wmrdO kvq
Odk ix.%yh ixfYdaOkh
lsf mk; iy
z;%ia;jdkagZ wkq.%yh
oelaug tfrys mk;hs'
jHjia:dkql=, n,h
uokSh f,i l%shdjg
kef.k g tf;la fmd
ck uki ;=< is rhka
tljr Tjqkag tj Iag
n,hlaj keS ths'
zwjidk jYfhka
kefmda,shkajd ixl,amh
l= .ekafjkafka hqoaO
yuqodf w;sn,j;a
jeo.;alks' hqoaO yuqodj
l=vd bv f.dhdf.a
fYaI f.!rjdorhg
fya;=jla h' ndysr

13

f,dalhg reoaOj kj
foam< wdrlaId lrkao
uE; kd .;a cd;sfha
talSh;ajhg lS;sh
,nd fokao f,dalh
fld,a,lkao iy
ma,jjd lrkao
f.dka rhka njg m;a
lf<a hqoaO yuqodj isks'
Tjqkaf.a tlu rdcH
weu jQfha hqoao weh'
Tjqkaf.a ldjH jQfha
hqoaOhh' mS;D N+h jQfha
ukfiys Yd, fmkqKq
yd jgl=re jQ l=vd bvh'
foaYfm%a;ajh bv
whs;sh wrNhd jQ W;alDIag
rEmldrhh' tfy;a oeka
Tjqkag Tjqkaf.a bv
wdrlaId lr .ekSug is
;sfnkafka fldidlhkag
reoaOj fkdf' msial,a
uq,doEkskag iy wh
n tl;= lrkakkag
reoaOjh' l=vd bvu
;jrg;a mS;D N+h
fkdj Wlia fmdf;ys
igyka we;s" hqoaO
yuqodj ;jrg;a f.d
;reKhdf.a l=iqu fkdf'
udlaia tx.,aia f;dard .;a
lD;s
1 fjj 241 msg
fndkmdjdoh
tys iNjfhkau /f.k
tkafka fl wdhq ld,hls'
tlsfklg mi ;=re
mka;Skaf.a b,a,S w;r
w;=f hk fndkmdjdoh
ish wdhq ld,h >
lr .ekSug iudcfha
mka;s fn m%ldYhg
m;ajk is ijkao
ckm%shjdohla lr,s.;
lrkao jrodk jrm%ido
,nd fokao uokh
iy NS;sfha foaYmd,kh
l%shdjg kkao ish
Wmu W;aidyh orhs'
tfy;a th tu wiu;=,s;
iuh wjika lr oeu
b;sydih mqrd we;s
w;aoelSuhs' m%xYfha
th ma,h r< keS
fm<lg miq OfkaIajr
iuQydKavqjla njg m;a
h' reishdf th
iudcjd rdcHhla jQ w;r
cuksfha *eksiajd
rdcHhla njg m;a h' tu
Ydk;sh ;SrKh jkafka
ksOk mka;s jHdmdrfha
u;jduh iy ixOdkuh
Njfha iajNdjh u;h'

14

wdl

ju 2013 fmnrjd

rcrg jl=.vq frda.h


wnqofha ;j;a m%ldYkhla
msis mdkSh c,h i|yd we;s whs;sh uQ,sl udkj whs;shla jk kuq;a ,xldf
ck;djg tu whs;sh iy;sl lr ug md,lhska iu;a ke;' ,xldf kd.l
ck;djg c, fhdackd l%u yryd k, c,h imhd ;sf' tfy;a oyia .Kkla
h .sh" ;j;a oyia .Kkla ; wjodkulg f.dre we;s m%foaYj,
ck;dj fjkqfjka tjeks jHdmD;shla werug md,lhskaf.a wjOdkh fhduq
ke;' wo jl=.vq frda.fhka mSvdjg m;a m%foaYj, ck;djg msis mdkSh c,h
fjkqfjka igka jeug isj ;sf'

;=re ueo m<df;a


wkqrdOmqr
ia;%slalfha
we;e m%foaYj,ska
jix.;hla f,i me;sfrk
jl=.vq frda.hla fidhd
.kq ,enQ w;r f jk
g th wkqrdOmqrh"
fmdf<dkakrej" jkshdj"
wmdr" ;%sl=Kdu,h"
uvl,mqj" fudKrd.,
ia;%slalj,go me;sfrka
;sf' tneka fuu
m%Yakh b;du nrm;<
iudc m%Yakhla njg
jOkh uq rgu
l%ufhka .s, .kska
;sf' f ms<sn|j ixhqla;
foaYmd,k .%yhla
lr .ekSu fukau fuu
jHikhg tfrysj ck;dj
ixOdkh lsf iy
igka jef j.lSulao
jdudxYsl foaYmd,k
jHdmdrhla f,i wmg
;sf' fuu idlPdj tlS
l%shdld;ajh i|yd jk
wdrNl m%fYhls'
jl=.vq wlukH
f frda.h ms<sn|j
uq,skau wjOdkh
fhduq jQfha 1992
wkqrdOmqr ia;%slalfha
moh m%dfoaYSh f,al
fldGdih ;=< f.dka
70lg jl=.vq frda.
hla je< we;s nj
jd;d u;a ta w;ka 17
fokl= tu jir ;=<u
h hdu;a iu.sks' 2012
jir wjidk jk g
wkqrdOmqr ia;%slalfhka
jl=.vq frda.Ska 11"212lao
fmdf<dkakrej
ia;%slalfhka jl=.vq
frda.Ska 2"957lao jd;d
;sf' wkqrdOmqr uy
frdayf,a jd;dj,g wkqj
2003 yd 2012 w;r jI
kjhla ;=<
jl=.vq frda.h i|yd tu
frdayf,ka m%;sldr .;a
frda.ka 1811la h f.dia

we;' tk wkqrdOmqrfha
muKla jirlg
frda.Ska 201la muK"
;jrg;a lsjfyd;a iEu
k follgu tla
frda.shl= ne.ska jl=.
vq frda.h ksid hhhs'
oeka fuu ;;ajh
l%ufhka wm by; oelajQ
wfkl=;a ia;%slalj,go
jHdma; fjka ;sf'
2013 ckjd udifha
fi!LH wud;HdxYh ksl=;a
l< jd;dj,g wkqj
wkqrdOmqr ia;%slalfha
ck.yKfhka 15]la
muK jl=.vq frda.fhka
fmf<a' 2012 jir w.Nd.
fha fi!LH n,Odka
wkqrdOmqrfha mqoa.,hska
10"608la mlaId l< g
ta w;ka 1414 fokl=g
frda.h je< we;s nj
fidhd .kakd ,' ta jk
g;a Tjqka ;ukag
frda.hla we;s nj oek
isfha ke;' fuh
m%;sY;d;aulj .;a l, 13]
ls' jl=.vq frda.h fl;r
iS>%fhka jHdma; jkafkao
hkak ykd .ekSug fuh
lu ksoiqkls'
,xldf rcrg
m%foaYfha me;sr hk"
;ju;a fya;=jla ykd
fkd.;a wryia
jl=.vq frda.h ms<sn|
mlaId lsug f,dal
fi!LH ixOdkh
u.ska fYaI ilaIK
lKavdhula m;a lrkq
,eh' ta jk ;=re;a
,xldf wdKavqj yd
fi!LH n,Odka
f.dkaf.a ; kdY
jk jl=.vq frda.h
ms<sn| ksis uey;aula
fkdl< w;r wju
jYfhka frda.h i|yd
mlaIK is lsug mjd
uqo,a fjka lr ;snqfKa
ke;' f,dal fi!LHh
ixOdkh iska m;a l<

ilaIK lKavdhf
m<uq jd;dj 2011 cqks 6-8
od;kao fojk jd;dj
2011 Tlaf;dan 5-7
od;kao ;=kajk jd;dj
2012 fmnrjdfhao
ksl=;a fldg ;sf'
tu jd;dj,g wkqj
W;=re ueo m<df;a jhi
wjqre 15 yd 70 w;r
ck.ykfhka 15]la
ykd fkd.;a fya;=jla
ksid jl=.vq wl%shf
;;ajhlg uqyqK md is;s'
frda.h je jYfhkau
je< we;af;a jhi wjqre
40g je mskagh'
f.dka w;r frda.h iq,N
w;r
frda.Skaf.ka w;s nyq;rh
wjqre 10lg jvd je
ld,hla lDIsludka;fha
ksheKq whh' f,dal
fi!Lh ixOdkh
frda.Ska 496lf.a uq;%
idm, mlaId lsf
tu idm,j,ska 56]
l leho 63]l
wdikslao wjodk iSudj
blaujQ je w.hkaf.
ka yuq we;' mlaId
l< uq;% idm,j,ska 88]
lg fuu I uQ,jH
folu fyda bka tlla
wvx.=j ;sf' lDIsldl
m%foaYj, ck.ykfhka
90]l ysifliaj,o" 94]
l kshfmd;=j,o ;sh hq;=
m%udKhg jvd wdiksla
wvx.= nj fidhd f.k
we;' fufia f.dkaf.a
isrerej,g I ridhksl
we;=u" lDIsluh i|yd
Nd; lrk j,akdYl"
lDkdYl we;= lDIs
ridhk jH iu. Rcqj
ne mj;sk nj meye,sh'
1970 oYlh
w.Nd.fha ,xldj
;=< kj ,snr,a Okjd
m%;sixialrK weru;a
iu. wrdcHjdka zy;
ma,jhZ kka lDIslu

lafIa;%h ;=< is l<


fjkial ,xldjgo
meKsfhah' zy;
ma,jhZ u.ska lf<a ta
jk g;a f,dj mqrd ;snqKq
mir ys;ld lDIsldl
l%uo" c yd wfkl=;a
lDIs fhojq imhd .ekSu
i|yd f.dkag ;snQ
iajdk;ajho kdY lr
f.d;ek uqukskau
nyqcd;sl iud.j,
f.drla njg m;a lsuhs'
ta wkqj lDIs ridhk
j. i|yd iud. w;r
nrm;< ;r.hla we;s
h' tu ;r.h fya;=fjka
yeu iud.ulau wfkl=;a
iud. blaujd hk
wruqK we;sj jvd;a I
iys; lDIs ridhk ykajd
fokakg h' lDIs ridhk
wf, lr .ekSu i|ydu
O m,sfndaOlhka yd
f,v frda. tu iud.
iskau m;=rejd yeu
ms<sn| WodyrK 1980
oYlh jkg wm%sldj"
wdishdj" ,;ska weuldj
hk uydoamj, rgj,ska
yuq jkakg h' ,xldjo
fuu ;;ajfha f.drla jQ
w;r nyqcd;sl iud.j,
,dN ;r lsu fjkqfjka
ish ;fhka jka
f.ug wo f.dkag is
we;' rcrg
jl=.vq frda.h ,dNh
muKla tlu wruqK
lr f.k mirh fyda
ksia ; ;=gqjlgj;a
fkdi,ld m%d.aOk
iuqP.;lrKfha fhfok
OfkaIajr l%ufha ;j;a
frda. ,laIKhls'
wfkl=;a iEu
lafIa;%hlgu fukau
lDIs ldl lafIa;%hgo
ish nQj w~q ysjd
we;s wrdcHjdoh
muKla fkdj ,xldf
W;a;rdfrdams; Okjdofha
miq.d;ajho f.d
ck;djf.a ; wjodku
;j;a fmdaIKh lrhs'
mirfha ffcj moaO;s
;=< I iys; ner f,day
talrdYS f m%jK;dj
yd rcrg me;sr hk jl=.
vq frda.h w;r meye,s
inkaOhla ;sfnk nj
fmfkoa;a lDIs ridhkj,
.=Kd;aul nj ms<sn|
kS;suh rduqjla fyda ilia
lsug wdKavqj wiu;au
,xldf md,lhkaf.a
miq.d;ajh ms<sn| tla
ksoiqkls' wfkla w;g
jl=.vq frda.h je<ug
fya;=j mdkSh c,h nj
meye,sh' wdiksla"
leh jeks I iys;
ner f,day j. Yr .;
jkafka m%Odk jYfhkau
mdkSh c,h yrydh' oekg
rcrg ckhd mdkh i|yd
c,h ,nd .kafka ish
j;=j, ;kd .;a <sxj,sks'
tu m%foaY lDIsldl

j,u msysgd ;sfnk


w;r tjeks m%foaYj,
N+.; c,fha lDIs ridhk
tlaf iNd;dj
wlh' msis mdkSh c,h
i|yd we;s whs;sh uQ,sl
udkj whs;shlajk kuq;a
,xldf ck;djg tu
whs;sh iy;sl lr ug
md,lhska iu;a ke;'
,xldf kd.l ck;djg
c, fhdackd l%u yryd
k, c,h imhd ;sf'
tfy;a oyia .Kkla
h .sh" ;j;a oyia
.Kkla ; wjodkulg
f.dre we;s m%foaYj,
ck;dj fjkqfjka tjeks
jHdmD;shla werug
md,lhskaf.a wjOdkh
fhduq ke;' wo jl=.
vq frda.fhka mSvdjg m;a
m%foaYj, ck;djg msis
mdkSh c,h fjkqfjka
igka jeug isj ;sf'
oekg frda.h ms<sn|
hm;aj isk ck;dj
wl ,lg c,h ,
.ks;s' ta i|yd j;aulula
ke;s ck;djg wkdrlaIs;
c,h Nd; lsug isj
we;'
wfkla nrm;<u
m%Yakh jkqfha fi!LH
myiql ms<sn| m%Yakhhs'
rcfha frday,aj,
jl=.vq frda.h i|yd
wjYH uQ,sl myiql
mjd ke;' frda.h je<
;sfoehs mlaId lsug
wjYH myiql mjd
we;af;a m%Odk frday,aj,
muKs' frda.h wlu
m%foaYhla jk mofha
msys .%dh frday, f
i|yd tla ksoiqkls'
;j;a ksoiqkla f,i
foysw;a;lKah m%foaYh
.;a g Tjqkag hdnoj
we;s foysw;a;lKah
yd uyshx.kh uQ,sl
frday,a foflau frda.
mlaIK i|yd myiql
ke;' tu mlaIdjka
fkdf,a lr .ekSug k
Tjqkag lsf,dag ish
.Kkla f.jd wmdr uy
frday,g fyda uykqjr
uy frday,g hdug isj
k w;r tfia fkdue;s
k uqo,a f.jd mlaIK
is lr .ekSug is f'
,xldf mj;skafka hehs
lshk ksoyia fi!LH
fiajfha ienE ;;= tfiah'
m%;sldr inkaOfhka
;;ajho g jvd fjkia
ke;' 2012 fkdjen
12 k wdKavqf kK
mqj;am;u mjik
wdldrhg wkqrdOmqr
uy frdayf,a we;s
jl=.vq frda.Skaf.a
rer ldkalrK
l%shdj,shg fhdod .kakd
ysfudvh,hsisia hka;% 23ka
11lau l%shd rys; we;'

g wu;rj ;j;a hka;%


yhla jka jr l%shd rys;
f' idudkHfhka tu
m%;sldrh ,nd .ekSu i|yd
mefKk
frda.Skaf.ka wvlgj;a
m%;sldr lsf yelshdjla
frda.h W;aikakj mj;sk
wkqrdOmqr ia;%slalfha
mjd ke;' ta ksid frda.
hg wod< O mlaIK"
T!IO" fjk;a m%;sldr
i|yd uqo,a f.ug frda.
Skag isj we;' uqo,a ho
l< fkdyels whg h
hdug is f' ,xldf
fuf;la n,hg m;a jQ
lsis Okm;s wdKavqjla
frda.Skaf.a ; frd
.ekSu fjkqfjkaj;a
fi!LH fiajh jOkh
lsug mshjr f.k ke;'
oYlhlg je
ld,hla ;siafia oyia
.Kkla h hk frda.
hla ms<sn|j ;ju;a u;a
mlaIKhla lsug mjd
wiu;aj isk" rcrg
m%foaYfha ck;djg
wdrlaIs; mdkSh c,h
i|yd jk whs;sh iqrlaIs;
fkdlrk" wjodkulg
,la jQ frda.Ska i|yd
fkdf,a fi!LH
myiql ,nd fkdfok"
lDIs ridhkj, m%;sh
wdrlaId lsug wju
mshjr mjd fkd.kakd"
jl=.vq frda.fhka mshd
h hdu ksid wirK
we;s mjq,aj,g iqnidOk
,ndug mjd wjOdkh
fhduq fkdlrk Okm;s
wdKavqj, m%;sm;a;sh wmg
mjikafka l=ulao@ m<uq
jekak b;du ir, foa
isg ish whs;Ska kd
.ekSu i|yd ck;djg
igka lsug isjk
njh' fojekak ksia
;j, yd mirfha
iqrlaIs;;dj blaujd ,dN
f.dvkesug m%uqL;ajh
,nd fok fuu iudc
l%uh jyd fjkia l<
hq;= njhs' ta fomdYjh
w;ro tal;ajhla ;sf'
msis mdkSh c,h"
ksoyia fi!LH fiajh
wd b,a,Sf jkqfjka
mS; n,f. is lrk
igk f kSure iudc
l%uh fjkia lsf mq,a
wr.,h olajd jOkh
l< hq;=h' wo mlaIfha
ldhNdrh jkafka tlS
wjfndaOh mS; ck;dj
fj; f.k hdu yd
ck;dj ish whs;Ska kd
.ekSu Wfoid;a fkka
k rdm;a fjka ;sfnk
Okjdohg tfrysj;a
ixOdk u;a ke;sk
f.jqKq oYlh ;=< fia
u wkd.;fha ;j;a oYl
lsysmhla k follg tla
frda.shd ne.ska jl=.vq
wl%sh fuka h hkq we;'

ju 2013 fmnrjd
ckjd

idkd k*Sla yd jy,a fj<|df'''


wjidkfha wNshdpkdlrKho
o~qju iar lr we;' bka wk;=rej
l< hq;= jQfha zhdZ kka ijq
kS;sfha i|yka jk f,a jkah
,nd f.k weh urK o~qjfuka
ksoyia lr .ekSu i|yd h .sh
<shf.a foudmshka tl lr
.ekSug W;aidy lsuhs' ta i|ydo
rdcH ;dka;%sl ugfuka uey;a
ke;' jka jr ,dxlslhska
lsysm fokl= idkdf.a ydmq;=ka
yuq wehg ;h ,nd .ekSu
i|yd wdhdpkd lr we;;a
wdKavqf by< fm< n,Odka
lsisjl= tu mjqf,a idudlhska
uqK .eiS ke;' rcfha weu;sjre
is .Kka n,Odkao iu. jka
jr idkd frd .ekSug hehs
lshka ijq wrdhg .sh kuq
Tjqka l< hq;=u foa lr ke;'
ta fjkqfjka Tjqka lr we;af;a
rcfha uqo,ska iqms fydag,aj,
kej;S idmamq ijd hdu;a" lsysm
jrla nkaOkd.drg f.dia idkd
ne,Su;a muKs' ckdm;sjrhdo
lf<a ijq rcqg ,sms hjka udOH
ixoYk meje;auhs' ijq wrd
kS;shg wkqj trg wlrKh
iska hful=g urK o~qju ,nd
ka miqj rcqg th fjkia l<
fkdyels w;r th fjkia l<
yelafla w.;shg m;a jQ mdYajhg
muKs' ta wkqj ckdm;sjrhd
,shq ,smsh hq;=j ;snqfKa ijq rcqg
fkdj idkdf.a ydmq;=kagh'
idkd iy kj ,snr,a Okjdoh
idkd k*Sla muKla
fkdj ;j;a ,laI .Kkla
ldka;djka j;a ug wka ula
fkdue;s ksid foaY .; fj;s'
idkd jeks nd, jhialdr hka
mjd jHdc jhila ,ndfoka
foaY .; jkafka Tjqkag rg ;=<
;u ldj imhd .; fkdyels
fyhsks' ,xldf /lshdj by<
w.hla olajd jOkh we;s w;r
fndfyda fokdg rg ;=< ia:dr
/lshd fidhd .; fkdyelsh'
,efnk /lshdj, mjd f;k
ug j;aug ir,k ;;ajhl
ke;' f mirh ;=< iEu
mS;hl=f.au isyskh we;af;a
fl ld,hlg foaY .; uqo,a
fiuhs' ldka;djka ks, l%u
hgf;a ueo fmr. rgj,g hk
w;r fndfyda ;reKfhda wd.uk
.uk kS;s W,a,x>kh lrka
fndagqj,ska Tiaf%,shdjg fyda
b;d,shg we;=ug ;e;a lrhs'
fuu ixl%uKslhkaf.a fockl
brKu ms<sn| mqj;a ks;ru
mdfya jd;d f' uE; ksoiqkla
.;a g ckjd 29 jeksod
iaf%,shdj n,d fydr ryfia
.uka lrka ;snQ fndagqjla

cdjd m;a wi, .,a mrhl je


wk;=rla isfuka ,dxlslhska
fofokl= h f.dia tla whl=
w;=reoyka h' ta wdikak;u
tla WodyrKhla muKs' ish ;
mjd wjodkug ,la lr .kska
wkdrlaIs; fndagqj,ska foaY
.; ug ;reKhka fmd<Ujd
we;s ta fya;=ju je jhila
fhdod jHdc f,i ilia lrk
,o .uka n,m;%hlska foaY
.;ug idkdg n,mEfh' ta
wkqj .;a l, idkd ,xldf
mS; ldka;djka uqyqK md we;s
fojdplfha ixfla;hls'
foaY.;
,dxlsl
Y%lhka ms<sn| m%Yakh ,xldf
kj ,snr,a Okjd Wmdh ud.h
iu neKq m%Yakhls' ldka;djka
kqmqyqKq llrejka f,i .Dy
fiajhg heu ,xldf m%Odk;u
wdodh ud.hla njg m;a jQfha
1978 muK kj ,snr,a Okjdofha
m<uqjk bksu l%shd;aul u
wdrN fuka miqjh' kj ,snr,a
Okjdoh ,xldj jeks miq.d
rgj, ksIamdok laIa;%h miqmig
wo oud uQ,H fiajd lafIa;%hg
wdlfha je bvla fjka
lrhs' rg ;=< uQ,H lafIa;%h
mjd wfmalaIs; jOkh wm;am;a
lr .ekSug wiu;au;a ldl
yd lDIS ldl
ksIamdok
lafIa;%hkaf.a | jeu;a iska
,xldj oreKq ksuh wnqhlg
uqyqK mEfh' fuu ksh wnqoh
yuqf
,xldf
md,lhka
foaY iskh bmehSf myiq;u
l%uh f,i f;ard .;af;a ueo
fmr. rgj,g jy,a fiajh
i|yd ldka;djka wmkhkh
lsuhs'
NdKav
wmkhkh
fjkqjg jy,a ia;%Ska wmkhkh
md,lhka ish wdl Wmdh
ud.h f,i f;dard .ekSu;a
/lshd yslu iska mS; ia:r
;=< f.dvke=Kq mSvkh;a tlg
wka; l%shd lsf m%;sM,h jQfha
fl ld,Sk /lshd i|yd ,laI
.Kka ldka;djka foaY. uhs'
fufia
.Dy
fiajh
i|yd ueo fmr. rgj,g hk
ldka;djkaf.a ;;ajh w;sYh
fockl h' tla me;a;lska
Tjqkaf.a
fiajd
fldkafoais
idudkH OfkaIajr llre kS;s
mjd blaujd .sh tlla h' ojilg
meh 8la fkdj 12la" 14la fyda
we;e g Bg;a jvd jev lsug
is f' tu jev lghq;=o idudkH
Ydl fhda.H;d iSudjka blau
hk tajdh' fiajd ld,h ;=<
wjYH ;rka wdydr" kjd;eka"
fi!LH myiql jeks foa ke;'
tneka th jy,a fiajhla f,i
ie,lSu lsis f,ilska jer ke;'
wfkla me;af;ka fufia .Dy
fiajh i|yd hk ldka;djkag
wju ; wdrlaIdj mjd ke;'

zhd,a ;sklal=r,aZ mqj;amf;a'''


jk
mqj;am;aj,g"
tajdfha
udOHfkag yd fnodye
cd,hg wjia:d .Kkdjlu
myr fok ,' udOHfka
.Kkdjlau urd ouk ,o w;r
;j;a Yd, msilg ;=jd, is
lrk ,'

W;=f udOHfkag yd
udOH wdh;kj,g myr foka
udOH wdh;k fiajlhskag myr
foka Tjqkaf.a woyia m%ldY
lsf whs;sh W,a,x>kh lrk
w;ru W;=f foaYmd,kh lsf
whs;sho Wrd f.k lr we;'

g i;s lsysmhlg fmr
iu whs;sh jHdmdrh W;=re kef.

kysr ,g md,khg tfrysj


l%shd;aul l< Woaf>daIKhg l
f;,a m%ydrhla t,a, lrk ,o
w;r Tjqka .uka.;a jdykhgo
myr w,dN ydks is lrk ,'
jka jr hdmkh Yajd,fha
isiqka fj; t,a, lrk m%ydro
foaYmd,k l%shdOrhka yd is,a
mqrjeishka fj; t,a, flfrk
m%ydro h jeoa yd meyer
.ekSo tlu m%cd;ka;% frda
l%shdoduhl wjia:d kd yqol,d
isoa fkdf'

tajd b;d meye,s f,iu
W;=f ,g md,khla mj;ajd
.ekSu
fjkqfjka
rdcmlaI

10 msgqfjka'''

we;e wh u< isrere f,io ;j;a


wh iodld,sl wdnd;hska f,io
rg ;<g t;s' ;j;a wh ,sx.sl
ysxikhkag yd n,j;a Ydl
jOysxidjkag uqyqK md;s' Yrhg
weK .eiSu" ms<siaiSu" w;a md u
jeks oreKq ysxidjkag ldka;djka
nkau ms<sn| WodyrK kE
;r we;' fujeks jo ysxid
ksid udkisl frda.Ska njg m;a
jQjka ms<sn| m%jD;a;sj,o yshla
ke;' idudkHfhka jirlg
jO ysxid ms<sn| is 1500la
muK jd;d f' wdKavqj fyda
;dkdm;s ldhd, f lsisjlg
wod< .shjr fkd.kafka Tjqkag
mS;hkaf.a ; whs;sh ms<sn|j
j.lSula fkdue;su yd Tjqkaf.a
tlu wNsm%dh je jefhka
foaY ksuh bmhSu muKla jk
ksidh' ureka foaY.; u
ksid mjq,a ugfuka uqyqK mdk
iudc m%Yak f fojdplfha
;j;a me;a;ls' uj foaY.; u
orejkaf.a udkisl fi!LHhg
n,mdkjd mula fkdj Tjqkaf.A
WOHdmkh mjd lvdlmam,a f'
we;e g Tjqkag /ljrKho
wys f' tuksid mjq,a is
hdu nrm;< iudc m%Yakhla
f,i fudard hka ;sf'
f fojdpl ;;ajh ;=<
wdKavq wfmalaId lrkafka wju
jYfhka iqnidOk mdYajfha
uey;aula fyda is lsug
fkdf' Tjqkaf.a uey;au is
jkafka f fojdplh yryd
fyda je jefhka foaY uqo,a
bmehSugh' 2012 fkdjen 8
jeksod ckdm;sjrhd is l<
wh jeh l;df Tyq mjikafka
f jk g fvd, ,shk
yhlaj ;sfnk foaY.; ,dxlsl
Y%lhkaf.a wdodhu jir folla
;=< fvd, ,shk wgla olajd
30]lska je lsug wfmalaId
lrk njhs' fufia foaY ksuh
wdodh je lsug k l< hq;=
jkafka je jefhka ldka;djka
ueo fmr. rgj, jy,a fiajfha
fhouhs'
tk
idkdf.a
brKu ;j;a ldka;djkag w;am;a
lr uhs' idkdg hqla;sh bgq
l< yels jkafka wehf.a kka
udj;la k lsu fyda wef.a
mjq,gksjila b lr u ;=<
fkdj ,laI .Kkla ueofmr.
fiajfha
fhfok
,dxlsl
ldka;djkag
idOdrKh
bgq
lsfuks' th j;auka kj ,snr,a
Okjd iudch ;=< isyskhla
muKla jkq we; w;r hqla;sh bgq
lsf m<uq mshjr f kSure
l%uh mrdchg m;a lsuhs' tg
idkd ish ;h wys lr
.kska ksrdjrKhl< jy,a
fiajfha fojdplh iyuq,ska
;=rka lsf wjia:dj wmg ys
jkq we;'
02 msgqfjka'''

md,kh iska is lrk b;d


kqj;a l%shdud. h' ta nj wo
rgu okS'
kj ,snr,a Okjdofha tla
uqyqKqjrla
f,i
W;=fo"
ol=fKao uok wK mk;a h<s
h<s;a ;yjqre flfrk fujka
wjia:djl" W;=f l%shd;aul
,sg md,khg tfrysj il%Sh
ck l%shdld;ajhla b,a,d is'
fuu is yuqf ksy~j isu
fyda u yer hdu fjkqjg
ixOdkh f yd l%shd;aul
f wr.,ld udj; f;dard
.kakd f,i wms ish fokdf.ka b,a,d isuq'

ks-foaYmd,kSlrKhg tfrys'''
kmqre isyskh jkafkao fulS
.egjuh' ulaksido" tlS
ndOl ch .ekSu lsisfia;au
;ukag ;ksj is l< fkdyels
neks' kj,snr,a Okjdoh
iska yqfol,d flaj,-mqoa.,;ks p; njg len,slrKh
lrk ,o iudc h:d:hl th
jv-jvd;a ch.; fkdyels
wNsfhda.hla jk neKs'
;u ml,ams;
mqoa., ksoyfia kdufhka
Wla; ndOdjka ch.;
yels n,imkak tk"
uokld rdcH n,hla
iy rdcH md,lfhla
wfma ,snr,ajdhdf.a ksfoaYmd,kSlrKh jQ l,amkd
f,dalh ;=< idOdrkSlrKh
jkafka iy ;ldkql+, jkafka
tnekss' oeka tlS uokld
rdcH md,kh ;u rdcH n,h
fhdod ,snr,ajd jk rgdjg
ndOd muqKqjk" ud. wjysr
lrk Woaf>daIK-jevjck
;,d oeh hq;=h' k.r ish
wj,iaik lrk u.f;dg
fukau u.S m%jdyk nia r:
;=<o mqrjeis u.shdg lror
lrka isuka hk hdplhka
jdIam l< hq;=h fkdue;s
k Tjg .,a .id fyda
urdoeh hq;=h' u. fomi
mirh wj,iaik lrk
zwkjir-fm lvZ lvd
bj;a l< hq;=h fkdue;s k
mqiaid oeh hq;=h' .udk
mska ksiqkaf.a Wka-ys
;eka wys lrka wf.S
ud. ksudKh l< hq;=h
mgq uxudj;a mq,a fldg
h<s ilia l< hq;=h ldm
oeh hq;=h fldkal%S l<
hq;=h' k.r w,xlrKh l<
hq;=h u. fomi flS Whka
ilid" we,-f,s w,xlrKh
fldg Yr iqj;d ux;Sre
ilia l< hq;=h' tu.ska w;s
Yd, fldia l= m%udKhla
wiqj,a foaYmd,lhska iy
wiqj,a w;ruehka iska
uy oyjf,au .s,.;a;dh
hk wirK mlaIfha
wfoaYmd,ksl f>daIdj wfma
zwysxilZ ,snr,ajdhdg k
wod< .egjla fkdf'
,snr,ajd yq ck
hg ndOd lrk zoreKq
.kfha wmrdOlrejkaZ tlaflda
w;awvx.=jg f.k isr .; l<
hq;=h' ke;sk ziq jEkaZ u.ska
meyerf.k f.dia w;=reoyka
l< hq;=h' isr.; l< jQjkao
udka Ndrhg m;a l<jqkao
h<s miq wjia:djl fyda isr
f.org lvdje fj ;nd
urdoeh hq;=h' ta iu.u
;u foaYmd,k m%;sjdka
meyerf.k hdug" w;reoyka
lsug" jOnkaOkhg
,lalsug fukau urdoeugo
md,lhdg ksoyi ,ef' tfia
jqjo tajdg tfrysj udkj

hdmkh
k.rfha
fou<
ck;djf.a
whs;Ska
wdrlaId lrk f,i n,lrka
yd W;=f h;a jk ,sg
md,khg frdaOh mdka uyck
nekrhla w;aika ;eu ckjd
15 jeksod is flrekq w;r thg
wdKavqf ,sg lKavdhj,
m%ydrhla t,a, h' iu whs;sh
jHdmdrfha kdhlhka .uka l<
jdykhgo myr w,dN ydks
islrk ,' ckjd 31 jeksod
isxy, yd uqia,s ck;dj w;r
m%fldamld;ajhla jOkh lsf

07 msgqfjka'''

whs;sjdisl u; mok jQ
ie,lsh hq;= m%;sfrdaOhla rdcH
md,kh fj; t,a, fkdf'
ulaksido h;a" ish udkj
in|;d wd;aud:ld .Kka
ne,Su kue;s ,snr,ajd whsia
j;=f .s,ajd oud we;s iudc
h:d:hl udkj ysl ms<sn|
nrm;, joula fYaI ;sh
fkdyels fyhsks'
ka meye,s jkafka
,snr,ajd oDIajdofhka
frda.S jQ iudc uki yq
flaj,-mqoa., ;ks p; njg
len,slrKh f m%;sM,h
jkafka ,snr,a-cd;sjd" ,snr,awd.jd" ,snr,a-taldm;sjd"
,snr,a-fndkmdjd"
,snr,a-foaYfm%a wd O
rEmdldrhkaf.ka fmkS isf
mriamr frda fia fmfkk
.;sl;ajhla m%ldYhg m;alrk
njhs' flfia jqjo ,snr,ajdofha
tlS ish rEmdldrhka wjidk
jYfhka mru;ajhg kxjkqfha
flaj,-mqoa.,-mfNdackjd
jk ,dYh i wkahula
fkdf' ,xldf kj,snr,a
Okjd iudc h:d:h ;=<
ie,lsh hq;= fycfudksl
n,hla iys;j rdcH n,h
wNHdi lrkakg rdcmlaI
fruhg wjldYh ksudKh
we;af;a tneks' mlaIh fmd
jYfhka w;dlsl we;af;ao
tneks'
,xldj ;=< ma,h
iudc mj;khla fjkqfjka
jevlrk jf jHdmdrh yuqf
jk wNsfhda.h ykd.;
hq;af;ao by; ;;= hgf;ah'
tk" ;jrg;a Okjdohg
^ksYa;j lshkafka k
kj,snr,a Okjdohg& tfrys
wr.,h OfkaYajr rdcHhg"
tlS rdcH n,hg yd md,l
mka;shg tfrys foaYmd,k
wr.,hla njg muKla mgq
l< hq;= fkdf' ta yd iudk
nkau ,snr,ajd oDIajdofhka
wd;=r jQ iy th iska
ks; iudc ukig tfrys"
,snr,ajd jk meje;aug
tfrys iudc-foaYmd,k
wr.hla fkdmudj jOkh
l< hq;= w;r th ma,h
jHjydrhla f,i - kj
jk ,dYhla f,i iudcudkj ;h iu. fN!;slj
wNHdi lrk wr.,hla njg
m;a l< hq;= f' fmr lS
foaYmd,k wr.,ho miq lS
iudc-foaYmd,k wr.,ho
wfhdackSh f,i taldnoaO l<
hq;= f ixhqla; l< hq;= f'
,snr,ajd oDIajdoh
iska ks-foaYmd,kSlrKh
lrk ,o yq flaj,-mqoa.,
ksid foaYmdkslj il%Sh"
iudh ksfil=f.a N+ldj
fj; le|h yelafla tf,isks'
tf,iskau muKls'

ndOd ls" wjysr ueo'''


jerg;a mjihs'

15

01 msgqfjka'''

l=uka;%Kh fy<sor lsf


w;am;%sld fnodyeula jhsk
mqrd isflrekq w;r n,af,a
thg wdKavqf foaYmd,k{hka
m%uqL uer msilf.a m%ydrhlgo
udjke,af,a
fmd,sia
ndOd
lsj,go uqyqK ug ish'
fmnrjd 6 jeksod wehs f
l,n, - uqia,s isxy, kka
uykqjr .fmd, ixOdkh
lrk ,o iu whs;sh jHdmdrfha
iuka;%Khlgo
wdKavqf
yjq,aldr mlaIhlajk cd;sl
fy, Wreufha ndOd lsj,g
,laug
ish'

ju 2013 fmnrjd

WmdOdkaf.a wr.,h
mS; ck;djf.a wr.,h iu taldnoaO lrkjd
iq;a l=reg ifydaorhd

ish
WmdOdkaf.a whs;Ska kd
.ekSu fjkqfjka fm<
.efiuq hk f;audj
hgf;a
WmdOd
uOHia:dkh
f.dvke.Su fmnrjd 7 jeksod
fld<U uyck mqia;ld,
Y%jKd.drfha
is'
rdcHh wxYfha /lshd,dNS"
fm!oa.,sl wxYfha /
lshd lrk" /lshd rys;
iy wNHdi,dNS ishu
WmdOdka
taldnoaO
lrka fuu WmdOd
uOHia:dkh f.dvk.k
,'
YajoHd,
wdpdhjrekaf.a
i;s
if,kfha
iNdm;s
ksu,a rx;a foajis"
wka;
YajoHd,hSh
YsIH
n,uKav,fha
le|jqlre
ixj
nKavdr"
llre

wr.,
uOHia:dkfha
ixOdhl f,al pr
fldiaj;a; iy WmdOd
uOHia:dkfha iuf,al
rdu
pkaoafuda.ka
W;aij iNdj weu;+ w;r
m%Odk foaYkh WmdOd
uOHia:dkfha ixOdhl
f,al iq;a l=reg
ifydaorhd iska islrk
,'
tys woyia oelajQ
WmdOd uOHia:dkfha
ixOdhl f,al iq;a
l=reg ifydaorhd"
wms wo iuia;
WmdOdka ksfhdackh
lrka
;uhs
f
WmdOd
uOHia:dkh
f.dvk.kafka' fuf;la
WmdOdka
ixOdkh
fj,d
ysfha
/lshd
rys;"
/lshd,dNS
wd
jYfhka
fjk

fjku' kuq;a iuia;


WmdOdkagu
n,mdk
.egj,g
fuf;la
ms<s;=re ,e,d keye'
fYaIfhka
/lshd,dNS
WmdOd ix. ;=<;a
Tjqkag ;sfhk ienE m%Yak
l;d lrkak nefj,d
;sfhkjd' ta ksid wms
ish WmdOdka tl;=
lrka
WmdOdhdf.a
m%Yak ;rla fkfjhs
mS; ck;djg n,mdk
m%Yak fjkqfjkq;a wr.,
lrkjd' jvd hym;a
iudchla
fjkqfjka
wr.,
lrkjd'
fYaIfhka wOHdmkfha
iu whs;sh kd.ekSu
fjkqfjka yd th wdrlaId
lsu fjkqfjkq;a wr.,
lrkjd' wms lshkjd
iuia; WmdOdkag f
jgd tl;= fjkak lsh,d'

fjkil ;dreKH - ;reK l|jqr

iu whs;sh
frdaO;d nekrhg w;aika ;nhs

kS;s
frdaj
w;awvx.=jg .;a hdmkh
iri isiqka jyd ksoyia
lrk f,i;a" ,sg
md,kh
bj;a
fldg
is,a mmd,kh ia:dms;
lrk f,i;a wdKavqjg
n, lsf frdaO;d

nekrhlg w;aika lsu


ckjd 15 k hdmkfha
is h'
iu
whs;sh
jHdmdrh iska ixOdkh
lrkq ,enQ Bg rcfha
wdrlaIl wxY wjia:d
.Kkdjlu ndOd lrkq

,enQ
w;r
nekrhg
w;aika lsug mefKk
ck;djgo ndOd l<
nj jd;d f' tfy;a"
fmd,sisfha yd yuqodf
ndOd lsf fkd;ld
Yd, msila Bg w;aika
;enQy'

uok mk; .ek


ck;dj oekqj;a flf

ckjd 22 kfha
md,sfka;=jg bm;a
lrk ,o wmrdo kvq Odk
^fYaI Odk& mk;g
tfrysj ta inkaOfhka
ck;dj oekqj;a lsf
w;a m;%sld fnod yef

jevigykla fmrgq.d
iudcjd mlaIh ckjd
21 kfha jhsk mqrd
l%shd;aul lr ;s'
tys
m%Odk
jevigyk ckjd 21
fmrjref tu mlaIfha

f,al
fiakdr
.=K;s,l ifydaorhd iy
m<d;a iNd uka;%S jreK
rdcmlaI ifydaorhd f.a
iyNd.s;ajfhka fld<U
fldgqj hfmd< wi,
meje;a'

uqia,s - isxy, mrisg ;sfrdaOh wjqjd,k


cd;sjdohg tfrys idlPd iNdj

fjkil ;dreKH ixOdkh iska


isyskhg l|jqre nuq' f;audj hgf;a
ixOdkh lrk ,o ;reK l|jqr jhsfka
kka foiska me Yd, ;reK ;rehka
msilf.a
iyNd.s;ajfhka
ckjd
12-13olajd yqkakia.sfha meje;a '
uq,ska fuu l|jqr kqjrt<sfha

ckjd 5 iy 6 hk fok meje;aug


iQodk lr ;snQ kuq;a ta i|yd uqo,a
f.jd fjka lrjd f.k ;snQ ia:dkh
wdKavqf weu;sjrhl= uey;a wj,x.=
l< ksid l,am ia:dkh f,i f;dard .;a
yqkakia.sfha meje;aug isj ;s'

uqia,s ck;djg
tfrysj fnd n, fiakd
jeks wd.jd" cd;sjd
ixOdk rdcH wkq.%yh
,nka
l%shd;aul
lrka ;sfnk cd;sjd
foaYmd,k
jHdmD;sh
,dxlSh iudch ;j;a
jHikhlg weo jeug
fmr merou wruqKq
lr .kska iu whs;sh
jHdmdrh iska isxy,"
fou<" uqia,s cd;sl

m%cdjkag wh;a jdujdka"


nqoau;=ka"
m%.;sYS,ska
talrdYS lr .;a idlPd
iNdjla ckjd 13 k
fld<U" cd;sl mqia;ld,
yd m%f,aLk fiajd uKav,
Y%jKd.drfha mj;ajk
,'
jOkh
fjka
;sfnk ;;ajh mrdch
lsu wruqKq lr .;a jr
ixOdk
ksfhda;hska"
llre kdhlhska" ldka;d

ixOdk l%shdldkshka"
YajoHd,
YsIH
kdhlhska"
YajoHd
wdpdhjreka
wd
nqoau;=ka m%.;sYS,ska /
ilf.a iyNd.s;ajfhka
mej;s fuu idlPdf
lkka f ms<sn| iudc
ixjdohla
ksudKh
lsu wruqKq lr .;a
wOHdmksl yd oekqj;a
lsf
jevms<sfj<lg
fhduq ug ;SrKh h'

wxl 400$2" ;,j;=f.dvmdr" udfj," fldaf ,smskfha mx mqnq chf.v jk ud iska wxl 271$" r;akmqr mdr" fydrK ys msys iagd m%skagia ys uqKh lr m%isoaO lrk ,

You might also like