Sadraj

Uvod ................................................................................................................................................ 2 Analiza strukture obrtne imovine .................................................................................................... 3 Analiza promjene strukture obrtne imovine ................................................................................ 3 Analiza obrta obrtne imovine .......................................................................................................... 5 Brzina obrta ukupnih obrtnih sredstava ....................................................................................... 6 Brzina obrta materijala................................................................................................................. 8 Brzina obrtanja nedovrene proizvodnje ..................................................................................... 9 Brzina obrta gotovih proizvoda ................................................................................................. 10 Brzina obrta robe ....................................................................................................................... 11 Brzina obrta potraivanja od kupaca.......................................................................................... 11 Analiza promjene brzine obrtanja obrne imovine ...................................................................... 13 Zakljuak ....................................................................................................................................... 15 Literatura ....................................................................................................................................... 16

Uvod
Obrtna sredstva su dio poslovnih sredstava koji svoju vrjednost, po pravilu, odjednom prenosi na proizvod nove upotrebne vrjednosti. Kaemo, po pravilu, stoga to postoje izuzeci koji su plod zakonskih propisa. Tako, na primjer, po propisma u obrtna sredstva moe da bude ukljuen pogonski i poslovni sitan inventar. Ekonomski posmatrano to su orua za rad, dakle, osnovna sredstva ali su, po zakonskim propisima, svrstana u obrtna sredstva s ciljem da se olaka i uprosti knjigovodstvena evidencija. Iz izloenog valja zakljuiti, ako se izuzmu izuzeci uinjeni zakonskim propisima da se obrtnim sredstvom smatra ono sredstvo koje se u jednom ciklusu reprodukcije transformie iz poetog pojavnog oblika - novca (N) - u zavrni pojavni oblik novac (N.). Koliko e trajati ciklus reprodukcije najvie zavisi od duine trajanja tehnolokog procesa. U najveem broju sluajeva on traje manje od godinu dana, a kako su druge faze ciklusa reprodukcije - faza nabavke i faza realizacije krae, to izlazi da se transformacija obrtnih sredstava iz poetnog u zavrni pojavni oblik obavi u toku jedne godine; drugim rjeima, ona se u toku godine obrnu najmanje jednom. Ova definicija obrtnih sredstava, mada u osnovi ispravna ipak nije prihvatljiva za sve djelatnosti. U pojedinim specifinim djelatnoslima sam tehnoloki proces traje due od godinu dana, a uzimajui i druge faze ciklusa reprodukcije, obrt obrtnih sredstava, odnosno njihova transformacija iz poetnog u zavrini pojavni oblik: ne izvri se u toku jedne godine, to znai da je godisnji koeficijcnt obrta manji od 1. To je sluaj sa graevinarstvom, brodogradnjom, krupnom maiogradnjom i u izvjesnim sluajevima i kod nekih drugih djelatnosti. Zbog naprijed izloenog smatramo da se obrtnim sredstvima mogu smatrati ona sredstva ija se vrjednost u jednom reprodukcionom ciklusu transformie u cjelosti iz poetnog u zavrni pojavni oblik. Polazei od krunih kretanja sredstava u procesu rcprodukcije N - R... P ... R, - N, obrtna sredstva javljaju se u: novanom, naturalnom i prelaznom obliku.

Analiza strukture obrtne imovine

Pri analizi strukture obrtne imovine, obrtna imovina se grupie prema stepenu likvidnosti, odnosno prema brzini transformacije pojedinih oblika obrtne imovine u gotovinu .Propisana ema bilansa stanja iskazuje obrtnu imovinu po stepenu likvidnosti sa iztizetkom aktivnih vremenskih razgrnienja, koja su iskazana izvan obrtne imovinee. Aktivna vremenska razgranienja ukljuuju se u analizu strukurue obrtne imovine zato to su njima iskazani ili unaprijed plaeni trokovi i/ili obraunati nefakftirisani prihodi. U okvir ove analize unaprijed plaenim trokovima je mjesto u okviru zaliha a obraunatim nefakturisanim prihodima je mjesto u okviru potraivanja.

Analiza promjene strukture obrtne imovine

Ako zanemarimo date kratkorone finansijske kredite i hartije od vrjednosti, kao oblik angaovanja, kruno kretanje obrtnih sredstava odvija se po sledeoj emi:

ema pokazuje: (a) da se novac (N) tratisformie u robne oblike indirektno i direktno indirektna transformacija obavlja se kada se dobavljai unaprijed isplauju putem avansa (Pd) direktna transforrnacija obavlja preko naknadne isplate nabavljenog redukcionog materijala (R) i preko isplate trokova proizvodnje u toku s naslova usluga, energije, linih dohodaka i poreza koji ne zavise od finansijskog rezultala (P); (b) reprodukcioni materijal (R) transformie se u proizvodnju u toku (P) putem njegovog utroka za proroizvodnju proizvoda nove upotrebne vrjednosti; (c) proizvodnja u toku transformie se u proizvod nove upotrebne vrjednosti (R.) i (d) proizvod nove upotrebne vrjednosti transformie se u novac idirektno i direktno - indirektno putem prodaje kupcu sa odloenim rokom plaanja (Pk) - direktno putem prodaje kupcu sa plaanjem u gotovu. Obrtna sredstva permanentno se kreu po opisanoj putanji. Na svaku taku krunog loka (N, Pd, R, P, R, i Pk) sredstva dolaze i odlaze. Dakle, kretanje sredstava u svakoj taki krunog toka odvija se u dva suprotna smjera - dolazak i odlazak. Kada bi permanentno kretanje sredstava u oba smjera kvantitativno bilo jednako, sruktura obitnih sredstava ne bi se uiinjela - u svakoj taki krunog toka bio bi uvjek isti iznos. To je kontinuirana struktura, i zaista, postoje preduzea kod kojih se ne mjenja struktura obrtnih sredstava. To su ona preduzea kod kojih je konrininran proces proizvodnje i kontinimran proces realizacije (prodaje). Kada se posmatra struktura obrtnih sredstava u nekoliko uzastopnih perioda ona je nepromjenjena. Doe li do promomjne strukture obrtnih sredstava i kod tih preduzea - to je znak da je dolo do

usporavanja cirkulacije obrtnih sredstava na nekoj taki krunog tuka. Taka na kojoj je dolo do usporavanja cirkulacije lako je uoljiva, jer obrtna sredstva na toj taki poveavaju uee u strukturi ukupnih obrtnih sredstava, a pod njihovim uticajem poveavaju se, dakako, i ukupna obrtna sredstva. Kvantitativnom analizom te take u krunom toku, odnosno tog pojavnog oblika obitnih sredstava, utvruju se uzroci usporavanja kretanja obrtnih sredstava - odnosno zbog ega je dolo do kvantitativne nejjdnakosti dolaska te odlaska sredstava u tu taku. Kvalitativna analiza podrazumjeva ralanjavanje pojavnog oblika obrtnih sredstava kod koga je dolo do poremeaja. Ralanjavanje kod potraivanja od dobavljaa po osnovu avansa (Pd) podrazumjeva ralanjavanje po dobavljaima kojima se daju avansi i po mataterijalima za koje se daju avansi. Iz ralanjavanja po dobavljaima urvruje se koji dobavlja, odnosno dobavljai forminiraju na primanju avansa, a iz raslanjavanja po materijalima vidi se za koje se materijale daju avansi. Na taj nain analiza omoguuje da se ukae na dobavljae koji vre isporuku pod nepovoljnim uslovima i koja se vrsta materijala nabavlja pod tim nepovoljnim uslovima. Iza toga bi trebalo da slijedi akcija nabavne funkcije u pravcu pronalaenja dobavljaa koji e vriti isporuku pod povoljnijim uslovima. Raslanjavanje materijala (R) vri se po srodnim grupama - sirovine, pomoni materijal, mazivo i gorivo, sitan inventar, ambalaa i auto gume - i utvruje kod koje grupe je doIo do poremeaja. Kada se to utvrdi ralanjuje se grupa kod koje je dolo do poremeaja po vrstama da bi se utvrdila vrsta materijala koja je izazvala poremeaj. Kad se utvrdi vrsta ispituju se uzroci koji su doveli do poremeaja. Oni mogu biti, kao to smo ve vidjeli, razliiti, na primjer, lo kvalitet, svjesno poveanje nabavki zbog izgleda pojave nestaica na tritu ili zbog izgleda poveanja cjena itd. Takva analiza prua osnov za donoenje odluke da li treba ili ne preduzeti akcije i u kom pravcu kako bi se orklonio poremeeaj. Raslanjavanje proizvodnje u toku vri se na poluprizvode i nedovrenu proizvodnju kako bi se utvrdilo gdje je do poremeaja dolo. Ako je poremeaj nastao kod poluproizvoda, ralanjavanje se dalje vri po vrstama poluproizvoda (ako ih, naravno, ima vie) a zatim se ispituju uzroci poremeaja. Najeci uzrok poveanja poluproizvoda ili na strani kvaliteta ili na strani nesinhronizacije kapaciteta proizvonje poluproizvoda i kapaciteta utroaka poluproizvoda. Ralanjavanje proizvodnje u toku vri se po djelatnostima - osnovna, sporedna, pomona - a u okviru djelatnosti i po uim organizacionim jedinicama kako bi se utvrdiio mjesto gdje je dolo do poremeaja. Zatim se analiza usmjerava na ispitivanje uzroka poremeaja, koji mogu biti razliki, kao to su: kvar na strojevima, nedostatak radne snage, nedostatak nekog marerijala i energije. Takva analiza prua putokaz za akciju u pravcu otklanjanja uzroka. Ralanjavanje gotovih proizvoda (R,) vri se na proizvode kako bi se utvrdilo koji proizvodi izazivaju poremeaj, a zatim se ispituju uzroci. Uzroci mogu biti razliiti, a najei su: pojava supstitucije na tritu tog proizvoda, lo kvalitet i visoka cjena. Utvreni uzroci omoguuju preduzimanje akcije u pravcu otklanjanja poremeaja. Ralanjavanje potraivanja od kupaca (Pt) vri se na kupce kod kojih se vrsi naplata u ugovorenim rokovima i kod kojih se vri naplata sa zakanjenjem. Potom se ispituje da Ii su ugovoreni rokovi naplate produeni i zato zbog kvaliteta proizvoda, zbog konkurencije i sl. Kod

kupaca kod kojih se vri naplata sa zakanjenjem ispituje se da li je to pojava dugoronog ili kratkoronog karaktera. Takvi rezultali analize treba da ukau na pravac akcije proizvodnje (ako je lo kvalitet) i prodaje na otklanjanje uzroka. Promjena strukture obrtnih sredstava kod preduzea ija je proizvodnja ili prodaja sezonskog karaktera zakonita je pojava. To je diskontintirana struktura. Izrazit primjer za to je ratarska, voarsko-vinogradarska, a donekle i stoarska proizvodnja, zatim u industriji proizvodnje eera, proizvodnje graevinskog materijala, brodogrndnje, gradevinarstva i sl. Kod tih djelatnosti posmatranjem promjene strukture obrtnih sredstava u odreenom vremenskom periodu jasno se zapaaju dvije faze - faza angaovanja i faza realizacije. U fazi angaovanja dolazi do poveanja uea u strukturi ukupnih obrtnih sredstava, obrtnih sredstava u robnim oblicima (P, R, P i Rj) dok se uee nerobnih obrtnih sredstava (N i Pt) smanjuje. U fazi realizacije pomjeranje strukture sa obrnuto -poveava se uee nerobnih a smanjuje robnih obrtnih sredstava. U fazi angaovanja pored pomjeranja strukture u korist robnih obrtnih sredstava redovno dolazi i do poveanja obima ukupnih obrtnih sredstava pod uticajem poveanja robnih obrtnih sredstava. Zapravo, ovdje se istovremeno odvijaju dva procesa - robna obrtna sredstva se stalno povcavaju, a nerobna obrtna sredstva se stalno smanjuju, ali je poveanje robnih kvantitativno vee od smanjenja nerobnih pa otuda dolazi do poveanja ukupnog obima obrtih sredstava. To poveanje obrtnih sredstava izaziva poveanje tuih izvora finansiranja najese kratkoronih zajmova i obaveza prema dobavljaima. Otuda, u fazi angaovanja dolazi do finansijskog naprezanja - koje se pokazuje na jednoj strani, smanjenjem likvidnih sredstava, a na drugoj strani poveanjem zaduenosti, zbog poveanja tuih izvora finansiranja. U fazi realizacije finansijsko naprezanje opada, to se pokazuje u smanjenju obima ukupno angaovanih obrtnih sredstava, s tim u vezi i u smanjenju tuih izvora - kratkoronih zajmova i obaveza prema dobavljaima.

Analiza obrta obrtne imovine

Obrt obrtne imovine iskazuje brzinu obrta koja se izraava koeficijentom obrta i/ili brojem dana trajanja jednog obrta. To pretpostavlja kvantifikaciju uinka i prosjene obrtne imovine, pa se koeficijent obrta (K ) izraunava ovako:

Efekat (uinak)obrtne imovine K=-----------------------------------------------------------------------------Prosjena obrtna imovina

a broj dana trajanja jednog obrta (T) izraunava se ovako:

Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri T=------------------------------------------------------------------------------Koeficijent obrta

Koeficijent obrta iskazuje koliko se puta obrtna imovina obrnula u periodu za koji se mjeri obrt, a broj dana trajanja obrta iskazuje koliko je dana trajao jedan obrt imovine. to je koeficijent obrta vii a broj dana obrta manji efikasnost obrta imovine je vea i obrnuto. Via efikasnost obrtne imovine je bitna za finansijski rezultat preduzea iz dva razloga: prvo pri vioj efikasnosti obrtne imovine postiu se vei uinci, a u krajnjoj liniji postiu se vei prihodi od prodaje, to poveava finansijski rezultat, drugo, sa viom efikasnou obrtne imovine raspoloiva obrtna imovina je manja a tada su nii trokovi dranja zaliha i nii su trokovi finansiranja obrtne imovine a i jedno i drugo poveava finansijski rezultat preduzea. Brzina obrta moe se mjeriti za svaki segment obrtne imovine a u praksi brzina obrta.

Brzina obrta ukupnih obrtnih sredstava

Brzina obrtanja ukupnih obrtnih sredstava mjeri se koeficijentom obrta i l i vremenom trajanja obrta izraenog brojem dana. Da bi se brzina utvrdila neophodna su dva podatka: uinak ili efekti, masa ukupnih obrtnih sredstava.

to je uinak, odnosno efefkat ukupnih obrtnili sredstava? Ako poemo ud krunog kretanja sredstava u procesu reprodukcije N - R ... P...R1- N1 onda je logino da UInak, odnosno efekat treba traiti u okviru N1. Meutim, N, obuhvata kako transformisanu vrjednost isl i osnovnih i obrtnih sredstava tako i ostvareni dobitak. Saglasno tome, N1 nije efekat ukupnih obrtnih sredstava. Efekat ukupnih obrnih sredstava je N1 umanjen za iznos transformisanih osnovnih sredstava u novac i za iznos dobitka . Prevedeno na knjigovodstvene podatke, efekat ukupnih obrtnih sredstava je ravan naplaenoj realizaciji umanjenoj za iznos amortizacije sadrane u njoj i za iznos dobitka. Ostavimo za trenutak po strani efekat da bismo odgovorili na pitanje ta je obim ili masa ukupnih obrtnih sredstava. To je prosjean iznos ukupnih obrtnih sredstava koji je korien u svim pojavnim oblicima u periodu u kome se ostvario efekat. Ranije smo vidjeli da osnovna sredstva putem prenosa vrjednosti na proizvde nove upotrebne vrjednosti prelaze u obrtna sredstva. To se dogaa u proizvodnji , sto znai da se masa obitnih sredstava na takama ... P ... R1 poveava po osnovu prelaska osnovnih sredstava u obrtna. Prevedeno na knjigovodstvene podatke, masa obrtnih sredstava u obliku nedovrene proizvodnje (ukljuujui tu i poluproizvode), gotovih proizvoda i potraivanja od kupaca poveana je po osnovu transformacije osnovnih u obrtna sredstva u visini amortizacije. Ako se iz efekta iskljui amortizacija, onda je logino da amortizaciju treba iskljuiti i iz mase i to ne samo sadrane u nedovrenoj proizvodnji, gotovim proizvodima i potraivanjima od kupaca, ve i iz novanih sredstava, jer u masu obrtnih sredstava ulaze svi pojavni

oblici obrtnih sredstava, pa i novac, a novac (N) sadri i dio osnovnih sredstava transformisanih u novac putem naplate prodatog gotovog proizvoda. Tako "oiena" masa ukupnih obrtnih sredstava stavljena u odnos sa naprijed definisanim efektom ukupnih obrtnih sredstava zaista bi dala tanu brzinu koeficijent -obrtanja ukupnih sredstava. Ovo zbog toga to bi masa ukupnih obrtnih sredstava bila imuna od promjena amortizacije do koje moe doi ili zbog fizikog poveanja osnovnih sredstava, ili zbog promjene amortizncione osnovice , ili zbog promjene vjeka trajanja osnovnih sredstava, ili zbog promjene metode obrauna amortizacije ili, pak, zbog promjne stepena korienja osnovnih sredstava (ako se primenjuje funkcionalna amortizacija). Saglasno tome, masa ukupnih obrtnih sredstava nije iskljuivo zavisna od angazovnja obrtnih sredstava vei i od iznosa amortizacije. Meutim, isklju-ivanje amortizacije iz nedovrene proizvodnje, gotovih proizvoda, potraivanja od kupaca i novanih sreredstava U praksi je veoma teko, ako ne i nemogue. Ovo zbog toga to se brzina obrtanja obrtnih sredsrava utvruje za odreeni vremenski period, najee za godinu dana, to se u toku tog vremenskog perioda stalno vri transformacija sredstava iz jednog pojavnog oblika u drugi, to cjena kotanja svake vrste gotovog proizvoda, po pravilu, sadri razliiti iznos amortizacije, to isti kupac najee kupuje razliite gotove proizvode, to se naplata potraivanja od kupaca vri u razliitim rokovima i to se najzad, izdavajanje IZ novca naplaene amortizaci|e, po pravilu, vri u momentiu pribavljanja novih osnovnih sredsrava. Zbog toga se, u praksi i literaturi iz mase ukupnih obrtnih sredstava i ne izluuje amortizacija. I dok su praksa i teorija saglansne da se iz mase ukupnih obrtnih sredstava ne iskljuuje amortizacija, to nije sluaj s efektom. Jedni teoretiari smatraju da iz efekta ukupnih obrtnih sredstava treba iskljuiti amortizaciju, drugi da realizaciju treba uzeti po prodajnoj cjeni, trei da iz realizacije treba iskljuiti samo poreze na promet . Budui da teimo to tanijem utvrivanju brzince obrtanja ukupnih obrtnih sredstava, naee je miljenje da iz efekta treba iskljuiti porez na promet, ali ne i amortizaciju i dobitak. Amortizaciju ne iskljuujemo zato to je ona sadrana u obimu obrtnih sredstava. Dobitak ne iskljuujemo zato to je on sadran u gotovini i potraivanju od kupaca, a time i u obimu obrtnih sredstava. Prema tome, ako iz obima obrtnih sredstava ne moemo iskljuiti amortizaciju i dobitak, amortizaciju i dobitak ne treba iskljuiti ni iz efekta ukupnih obrtnih sredstava, jer e u tom sluaju koeficijent obrta biti realniji. Saglasno reenom, pri sainjavanju bilansa uspjeha po metodu ukupnih trokova sa iskazivanjem promjene vrjednosti zaliha uinaka na prihodnoj strani, kvantifikacijn ucinka ukupnih obrtnih sredstava je: Poslovni prihod, Smanjenje vrjednosti zaliha uinaka, Prihodi od prodaje .

Ako je ostvareno poveanje vrjednosti zaliha uinaka poslovni prihod je ravan prihodima od prodaje. Obim ukupnih obrtnih sredstava je ravan prosjenoj obrtnoj imovini ukljuujui i aktivna vremenska razgranienja. Saglasno prednjem, koefieijent obrta ukupnih obrtnih sredstava je:

Prihod od prodaje K= ---------------------------------------------------------------Obrtna imovina i AVR pobilansu otvaranja + Obrtna imovina i AVR po zakljunom bilansu

___________________________________ 2

Broj dana trajanja jednog obita (T) je:

Broj kalendarskih dana u periodu za koji se mjeri obrt T= -----------------------------------------------------------------------------Koeficijent obrta ukupnih obrtnihsredstava

Brzina obrta materijala

Efekat materijala izraavaju trokovi materrijala iskazani u bilansu uspjeha sainjenom po metodu ukupnih trokova, a obim materijala je u stvari prosjena zaliha materijala, pa je koeficijent obrta materijala (Km): Trokovi materijala Km= -----------------------------------------------------------------Zalihe materijala po + bilansu otvaranja Zalihe materijala po zakljuenom bilansu

_________________________________________ 2

A broj dana trajanja jednog obrta materijala je:

Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Tm = -----------------------------------------------------------------------------Koeficijent obrta materijala

Brzina obrtanja nedovrene proizvodnje

Efekat nedovrene proizvodnje su trokovi zavrene proizvodnje, koji se na osnovu bilansa uspejeha sainjenog po metodi ukupnih trokova sa iskazivanjem promjene vrjednosli zalilia uinaka na prihodnoj strani kvantificiraju ovako: Poslovni rashodi, Nabavna vrjednost robe, Trokovi obraunskog perioda (l - 2), Nedovrena proizvodnja po bilansu otvaranja, Nedovrena proizvodnja po zakljunom bilansu, Trokovi zavrene proizvodnje (3 + 4-5).

Obim zaliha nedovrene proizvodnje je ravan prosjenim zalihama nedovrene proizvodnje, pa je koeficijent obrta nedovrene proizvodnje (Knp): Trokovi zavrene proizvodnje Knp= --------------------------------------------------------------------------------------------------------Zalihe nedovrene proizvodnje + bilansu otvaranja Zalihe nedovrene proizvodnje zakljuenom bilansu

_____________________________________________ 2

a broj dana trajanja jednog obrta nedovrene proizvodnje (Tnp) je:

Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Tm = -----------------------------------------------------------------------------Koeficijent neddovrene proizvodnje

Brzina obrta gotovih proizvoda

Efekat gotovih proizvoda su trokovi sadrani u prodatim gotovim proizvodima, koji se na osnovu bilansa uspjeha sainjenoj po metodi ukupnih trokova sa iskazivanjem promjne vrjednosti zaliha uinaka na prihodnoj strani kvantificiraju ovako: Poslovni rashodi, Nabavna vrjednost prodate robe, Poslovni rashodi po osnovu trokova (1 - 2), Smanjenje vrjednosti zaliha uinaka, Poveanje vrjednosti zaliha uinaka, Trokovi prodatih proizvoda .

Obim zaliha gotovih proizvoda je zapravo prosjena zaliha gotovih proizvoda, pa je koeficijent obrta golovih proizvoda (Kgp): Trokovi prodatih gotovih proizvoda Knp= --------------------------------------------------------------------------------------------------------Zalihe gotovih proizvoda + bilansu otvaranja Zalihe gotovih proizvoda zakljuenom bilansu

_____________________________________________ 2

a broj dana trajanja jednog obrta robe je:

Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Tm = -----------------------------------------------------------------------------Koeficijent gotovih proizvoda

Brzina obrta robe

Efekat robe je nabavna vrjednost prodate robe a obim robe je zapravo prosjena zaliha robe, pa je koeficijent obrta robe: Nabavna vrjednost prodate robe Kr= -----------------------------------------------------------------------Zalihe robe po bilansu otvaranja a broj trajanja jednog obrta robe je: Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Tr= ------------------------------------------------Koeficijenat obrta robe + Zalihe robe po zakljunom

Brzina obrta potraivanja od kupaca

Efekat potraivanja od kupaca ravan je naplaenim potraivanjima od kupaca, koji se pri sainjavanju bilansa uspjeha po motodi ukupnih trokova sa iskazivanjem promjene vrjednosti zaliha uinaka na prihodnoj strani utrvruje ovako: Poslovni prihodi, Smanjenje vrjednosti zaliha uinaka, Prihodi od realizacije, Prihodi od upotrebljenih uinaka I robe, Prihodi od prodaje , Bruto potraivanja od kupaca po zakljunom bilansu,

Naplaena potraivanja od kupaca .

Obim potraivanja od kupaca je zapravo prosjeno bruto saldo potraivanja od kupaca. Koeficijent obrta potraivainja od kupaca je:

Naplaena potraivanja od kupaca Kk= ------------------------------------------------------------------------------Bruto potraivanje od kupca + Bruto potraivanje od kupca po bilansu otvaranja Broj trajanja jednog obrta potraivanja od kupca je: po zakljunom bilansu

Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Tk= ----------------------------------------------------------------------Koeficijenat potraivanja od kupaca

U cilju utvrivanja poloaja preduzea na prodajnom tritu u pogledu rokova naplate potraivanja od kupaca i na nabavnom tritu u pogledu rokova plaanja obaveza prema dobavljaima, korisno je utvrditi koeficijent obrta obaveza prema dobavljaima i broj dana trajanja jednog obrta obaveza prema dobavljaima, a potom izvriti uporeenje broja dana trajanja jednog obrta potraivanja od kupaca i broja dana trajanja jednog obrta obaveza prema dobavljaima. Efekat obaveza prema dobavljaima je zapravo ukupan iznos isplaenih obaveza prema dobavljaima, to je zbir dugovne strane sintetikog rauna obaveze prema dobavljaima. Obim obaveza prema dobavljaima je prosjean dug obaveza prema dobavljaima. Prema tome koeficiient obrta obaveza prema dobavljaima je:

Plaene obaveze prema dobavljaima Kd = __________________________________________________________ Obaveze premu dobavljaima + po bilansu otvaranja Obaveze prema obavljaima po zakljuenom bilansu

a broj dana trajanja jednog obrta obaveza prema dobavljaima je: Broj kalendarskih dana u period za koji se mjeri obrt Td= ----------------------------------------------------------------------Koeficijenat obrta obaveza prema odbavljaima

Analiza promjene brzine obrtanja obrne imovine

Da li se brzina obrtanja ukupnih obrtnih sredstava i pojedinih pojavnih oblika obrtnih sredstava poveava ili smanjuje moe se utvrditi ako se broj dana trajanja jednog obrta u tekuem periodu uporedi sa: ostvarenim brojem dana trajanja jednog obrta u prethodnom periodu ili plarniraniranim brojem dana trajanja jednog obrta za tekui period.

Faktor promjerne efekta i obima zaliha materijala Obim zaliha materijala uslovljen je: obimom dnevnih utroaka u procesu proizvodnje, mogunou sinhronizacije nabavke i utroaka, stanjem na tritu materijala, klimatskim uslovima, kretanjem cjena materijala i nainom obrauna utraka materijala.

Faktori promjene efekta i obima nedovrene proizvodnje Obim zaliha nedovrene proizvodnje uslovljen je: veliinom proizvodnih kapaciteta, vremenom trajanja tehnolokog procesa, kontinuitetom odvijanja tehnolokog procesa i visinom trokova.

Faktori promjene efekta i obima gotovih proizvoda Obim zaliha gotovih proizvoda uslovljen je: sinhronizacijom proizvodnje po obimu i vrsti sa prodajom gotovih proizvoda, kvalitetom gotovih proizvoda,

poloajem na tritu govovih proizvoda i visinom cjene kotanja.

Faktori promjene efekta i obima potraivanja od kupaca Obim potraivanja od kupaca uslovljen je: obimom prodaje, poloajem proizvoda na tritu, likvidnou kupca i visinom prodajne cjene.

Zakljuak
Nadam se da sam ovim radom uspio da pribliim pokazatelje efikasnosti korienja obrtnih sredstava.

Literatura
Biznis analiza, Ekonomski fakultet Podgorica, Studije menadmenta www.google.com