Piyano OgretmenRehberi

AvrupaPiyanoMetoduKullanmKlavuzuBuraGltek
AVRUPAPYANOMETODU
FritzEmonts
KullanmKlavuzu
HazrlayanBuraGltek
BALARKEN
Deerli retmen ve renciler, elinizde tutmu olduunuz Fritz Emontsun (19202003) ilk kez 1992 ylnda yaynlanm olan Europaische Klavierschule The European Piano Method Mthode de Piano europenne adl kitab, dnyann en byk ve en eski mzik yaynclarndan olan Alman SCHOTT firmasnn bir rndr. Yazar olan Fritz Emonts, Almanyann tannm piyano pedagoglarndandrvebulkedekisistemlipiyanopedagojisininoluumundanemlibirszsahibidir. Kitap, yazar tarafndan nszde belirtildii zere, zellikle Avrupa Birliinin geliim sreci iinde farkl kltrleri, piyano rencilerinin mzikal yaantlar ve eitim srelerinde birbirleriyle kaynatrmay amalamaktadr; bu nedenle, birok farkl Avrupa lkesinden arklara ve ezgilere kitapta yer verilmektedir. Ne yazk ki, Trke edisyonumuzu hazrladmz dnemde deerli pedagog Emonts oktan hayata veda etmiti ve bu sre ierisinde, kitabn bu yeni versiyonuna lkemizden ezgilerikoymak,yadaenazndanbunuteklifedebilmekmmknolamad. ek Cumhuriyetinde piyano pedagojisi okuduum dnemlerde, ok deerli hocam pedagog Do. Alena Vlasakovann tavsiyesi ile tantm 3 ciltlik Avrupa Piyano Metodunun orijinal basks, beni o gnden beri kendisine balam, faydasna gnlden inandm bir kitap olmutu. Her piyano metodunda olduu gibi burada da, tm konular eksiksiz anlatmak ya da piyano sanatn ve tekniini bir iki kitapta zetlemek olas deildiphesiz; bu kitabn da kendine gre eksileri vard, ancak, o gne dek incelediim metotlar iinde ierik olarak en zengin, doalamaya, yaratcla ak, zor ama ok gelitirici bir kitap olduu kesindi. Daha sonra greceiniz zere, zellikle kitabn 30. sayfasna dek yaplan altrmalar, kk ocuklarn, daha notadan almaya balamadan nce yapabilecekleri piyano aktivitelerine ayrlmt ve bu yaratc blmler, zellikle ilk derslerde motivasyon salamakta zorlanan retmenler iin, lkemizde ok da alk olmadmz, geleneksel d bir anlay getirmekteydi. Notadan almaya baladktan sonra da, birok metotta grlen srekli homofonik yaklamlara zt, polifoniyi de sklkla kullanan, renciye farkl aamalarda teori bilgisi verip, kendi eliklerini bulduran, transpoze ettiren, doalamalar yaptran ieriiyle kitap ekiciliini srdryordu. 2. ve 3. ciltlerde bu anlaylarn ok daha yukar dzeylere kartlmas, caz ve blues gibi trleri de iine katan geni yaratclk yelpazesiyle renciyi dnmeye ve retmeye zorlayan yaps,benimiinbumetoduoldukadeerliklmt.
lkemizedndktenveyaklakonyleitlipozisyonlardapiyanoeitimciliiyaptktansonra,piyano eitimmateryalininaadakinedenlerdendolaylkemizdekidurumu,benizmeyevebukonudabir eylerretmeyeynlendirdi.Budnemiinde, 1)Piyanoretmenlerininkendidillerindeyazlmkaynaklarnnokkstlolduunu, 2) Bu kstl kaynaklar da, sklkla, belirli bir sistematikten uzak, sadece iindeki paralar beenme kstasndangeirerekkullandklarn, 3) Kurumlardan yetien piyanist ve retmenlere alg pedagojisi dersleri verilmediini ve ileriki olas piyanoretmenliitecrbelerindeyalnzbrakldklarn, 4) Kurslar, vakflar, zel dersler vb amatr rencileri ilgilendiren eitim ortamlarnda (ki binlerce piyano rencisi ve yzlerce eitimci anlamna gelir) verilen piyano eitiminin dzeyinin ok dk kald ve lkemizin mzikal ve toplumsal geliimi iin son derece nemli olan bu geni kesimin, hak ettii eitimi alamad; retmenlerin de yksek bir zveri ile kendi yollarn bulmaya altklarn grdm. Birka piyano yaynnn tm bu sorunlara deva olmas doal olarak beklenemezdi; ancak, kaliteli ve kullanlyaynlarnnemideortadayd.Bunedenle: Piyano tarihini anlatan Piyano : Bir algnn Biyografisi kitabn 2007 ylnda yazdm ve yaynladm.Dncemegreklasikmziinheraamas,tarihselbirboyutiermektedirve bunun gz ard edilmesi, konuyu eksik alglamamza yol amaktadr. Bu kitap, lkemizde yaynlanan ilk piyano tarihi kitab oldu ve algnn geliimini teknik, mzikal, sosyal, ticari vepedagojikalardanincelemeyiamalad. Czerny op 599, 100 Altrma: lkemizde de neredeyse standart bir altrma kitab olarak kullanlan Czerny op. 599, kanmca, retmen ve renciler tarafndan ounlukla skc birer mecburiyet olarak grlyor ve bu psikolojik bariyerin ardnda eitimi verimsizleiyordu. Byle dnlerek, aslnda bu altrmalarn istenilirse ne kadar mzikal olabilecekleri de gz ard ediliyordu. Bu nedenle, Czernynin hayatn ve eitimciliini, dnemin piyano ve pedagojisi anlaylarn, altrmalarn nasl verimli allabileceklerini ieren neri ve bilgilerle birlikte, yksek kaliteli baskya sahip bir Czerny edisyonu hazrladm. Ama, grsellie de hitap ederek, rencilere orijinal kitaplara sahip olma mutluluk ve sorumluluunu alamakt. Buna ek olarak, tannm ek piyanist Renata Ardaevovann, bu proje iin hazrlad ve konser piyanosuyla gerekletirilmi olan CD kaydn da albme ekledik. Bu kaytla renciler, aslnda bu altrmalarn neleri amaladn ve nasl alnmalar gerektiini dinleyebilecek, tartabilecek ve kendi alarndan yorumlayabileceklerdi. Albmn yaygnlamas ve ald pozitif eletirilerden, zellikle CDnin nemli bir motivasyon arac olduunu teyit etmi olmak beni hala ok mutluetmektedir. lk Piyano Kitabm: Balang piyano metotlarnn kendi dilimizde olmas gerektii dncesinden hareketle, lkemizde Tbitak ocuk kitaplnn da birok kaynann lisans sahibi olan ngiliz Usborne firmas ile yaptmz anlama sayesinde, bu elenceli kitab Trkeye kazandrdk. Ad geen kitap, daha nce sekiz dile daha evrilmiti. Bu kitabn
yayn amac, retmenlerin kullandklar dier metotlarn yannda, konular Trke anlatan ve zellikle yeni balayanlara ekici gelen kk karikatrleriyle ilgi salayabilecekleri bir ek kaynak oluturmakt. Kitap, ksa srede byk ilgi grd ve kanmca bir boluu doldurdu. Yukarda grdnz yelpaze iinde, piyano renci ve retmenlerine sunulan yaynlarda sra, en yaygn gereksinime gelmiti: ierii zengin, ok boyutlu bir piyano metodu. Birok farkl lkeden incelemi olduum metotlar, ouna sayg duymak ve bazen kendi almalarmda da kullanmakla beraber, kafamdaki vizyona tam olarak oturtamamaktaydm. Her durumda, zellikle lkemizde yaplan amatr eitimin kalitesinde ykselme yaratlabilmesi iin, en azndan kullanlan materyal baznda iyiletirme yaplmasnn gerekliliine inanyordum ve Emontsun kitab, bu sramay yapmada nemli bir ara olabilirdi. Bu nedenle, 2008 ylnda SCHOTT firmas ile temasa getim ve kitabn Trke yaynlanmas fikrini sundum. Bu fikir, yaklak bir yl firma tarafndan kabul grmedi ancak daha sonra, firmann genel mdrnden dorudan aldm bir eposta ile proje hayata gemeye balad. Ancak bu sefer de firma, yurt d lisans haklar nedeniyle, kitabn izeriyle mahkemelikoldu.Neyseki,birsresonra,busorundaald. Orijinal kitap, 3 dilde, yani Almanca, ngilizce ve Franszca olarak baslmt ve bizim versiyonumuz, Franszcay kaldrarak yerine Trke koymak ynndeekillenmiti. Dier iki dile ayrlan blmlerin, bizim edisyonumuzda boa gideceini dnmekteydim; bu dillerde kitab okumak isteyenler zaten kitabn orijinal versiyonundan faydalanabilirlerdi. SCHOTT firmasna, bu dier iki dili de, kitab yakn balarmolanekCumhuriyetindevemzikkltrnngerektenyounyaandMacaristandada kullanabilmekiin,ekeveMacarcaretebileceimiznerisinigetirdimveeditrlileyayncln stlendiim bu yeni proje, Avrupa Piyano Metodunun bir Dou Avrupa versiyonu olarak, Trke, eke ve Macarca olarak kabul grd ve SCHOTT lisans altnda, sahibi olduum Epilog yaynlar tarafndan yaynland. Kitabn, lkemiz dnda ek Cumhuriyeti, Slovakya ve Macaristana da gnderilmesivebukonudabirilkoluturulmasiindealmalarsonaamayagelmitir.Olaslklasiz bu satrlar okurken, ek, Macar ve Slovak renciler de ayn kitab, kendi eitimleri iinde kullanyor olacaklar. lkemizde alk olduumuz metotlardan daha geni ierie sahip olan bu kitap, doru kullanld, iyi anlald ve takip edildii srece baarl olabilecektir. Bu yzden, elimden geldiince sizlere, bu metottan daha fazla verim almanz iin nerilerimi ve aklamalarm sunmaya alacam. Bu, resmi ve balayc bir belge deildir, kitabn yazarnn sunduu bir kaynan evirisi de deildir; tamamen benim kiisel gr ve aklamalarm, kendi imzam altnda, sizlere sunmamdan ibarettir. Ayrca, retmenler iin herhangi bir yenilik ya da dikkat edilmesi gereken fazladan bir unsur bulunmayan altrmalar iin uyarlar yapmadm da belirtmeliyim. Byk olaslkla sizler zaten bu kitab anlayp zmek ve kullanmak iin son derece yetkin dzeyde olacaksnz ancak gene de, baz kk hatrlatmalar bu ekilde dikkatinize sunmann, en azndan karlkl tartma ve konuma olana bulamadmziin,sizlerleiletiimkurabilmekadnayararlolacanhissediyorum.Sizlerdengelecek her trl eletiri ve nerinin, lkemiz piyano eitimciliinin kalitesini arttrmak ve birlikte alarak dahayksekdzeylirencileryetitirmekiinoknemliolduunudnyorum.
Kitabn, zel eitim ortamlarnda, Gzel Sanatlar Liselerinde, kurslar ve dershanelerde faydal olacanveyksekkalitelibireitimaracolarakstandartlaacanumuyor,sizlereverencilerinize buzorluamazevkliyoldabaarlardiliyorum.
BuraGltek
Austos2010/Ankara
bugragultek@piyanoegitimi.com
GR1
Deerli retmen ve renciler, Fritz Emontsun kitabnzn nsznde belirttii gibi, elinizdeki metodun ilk otuz sayfasnda, henz notadan almaya balamam renciler iin bir hazrlk program uygulanmaktadr.Busayfalar,dierlerindenkolaylklaayrtedilmeleriiinsarrenktedirler.lkemizde kullandmzstandartdonotasndanbalamaynteminegrenemlibiryenilikgetirenbualma hakkndabirazbilgivermemgerektiinidnyorum. Piyano eitiminin ilk aamalar, zellikle okul ncesi ya gruplar iin nemli zorluklar getirmektedir. Bunlar, kklerin fiziksel ve bilisel geliimlerinin henz standart piyano eitim yntemlerine elverili olmamas ile aklayabiliriz. Bireysel farkllklar ve geliim takvimlerini gz nne almakla beraber sklkla standart balang ya olarak kabul ettiimiz 46 ya, eski ekol basmakalp yaklamlar reddetmekte, bu yaklamlar balang rencisine kuru ve skc gelmektedir. Bu ya ocuuhalakendidnyasndayaamaktadr,henzokulabalamamyadayenibalamanntravmas iindedir; biz byklerin sorumluluklar dnyasndan hala uzakta, renirken elenmek, tecrbe etmekveherdurumdaiyizamangeirmekarzusundadr. Bu, nemli bir fizyolojik / psikolojik gerektir. Bu gerei grmezden gelerek, nedense piyano eitiminin mutlaka standart yntemlerle olmas gerektiini dnen retmenler, balang rencilerinde motivasyon kaybna yol amakta, her durumda en st dzeyde tutmamz gereken ilgi veheyecan dahabatanyaralayabilmektedirler.Buyzdenevremiz,piyanoyabalamvebalang aamalarn atlatamadan bu aktiviteden bkp usanan ve almaktan vazgeen rencilerle doludur. retmenlerin,butipdurumlar,modernpedagojinintamamenreddettiibirbasmakalpyetenekli/ yeteneksizambalajnabrndrpkendilerinihaklkartmalardakabuledilemez. Dolaysyla, erken dnem balang rencisinin hem ilgisini ekmek, hem de ona ncelikle tecrbe etmesini salayarak retmek, piyano retmeninin nemli devleri arasndadr. Ancak, son dnemde saylar artmakla beraber, bu aamada kullanlacak materyal maalesef ok azdr. Bu nedenle,eerdorukullanabilirsek,AvrupaPiyanoMetoduiindeyeralanbu sarsayfalar,bizleriin nemlibirkolanasalayabilecektir. Busayfalardayeralanalmalarntemelamalar/zellikleriylesralanabilir: Kk ya ocuu, renmeyi, ncelikle bilgi edinerek deil, tecrbe ederek salar. Piyano eitimi de bu genel eilimin dnda deildir. Bu nedenle, ilk derslerden itibaren ocuklar notalar tanmaya zendirilseler ve notadan almaya bir an nce balatlmaya allsalar da, bu arada geecek zaman, klavyeyi tanmak, piyano algsnn tn zelliklerini kefetmek, el parmak gz zihin koordinasyonun gelitirmek ve iyi bir mzikal altyap oluturmak amal olarakKullanlabilir/kullanlmaldr. Piyano eitim sistemlerini salam sistemlere oturtmu lkelerde, balang derslerinde ana dil zellikleri en nemli ynlendiricidir. Maalesef lkemizde yazlan metotlarda, mtevaz
NOT:Deerlikullanclar,kitabnznekindeverilenCDdeyeralanparanumaralar,kitaptakialtrmalarnnumaralarile rtmektedir.rnein,kitapta77numaralaltrma,CDde77numarayadenkgelmektedir.
rneklerin dnda, bu konuda kapsaml bir alma yoktur. ok yazk olarak, elinizde tuttuunuz metodun yazarnn aramzda olmamasndan dolay, Trk dilinin zelliklerini yanstarak ekleyebileceimiz ortak almalar yapamadk; dolaysyla, aklayacamz bu konu, Trke zelliklerini kullanmak asndan bu kitapta da eksik kald. Ancak en azndan genel ereveyi burada yanstmak ve dil becerisinin mzikle ilgisini rneklemek, bu sayede retmenlere yeni bir bak as kazandrmak ve kendi uygulamalarn yapmalarn salamak mmknolabilirkansndaym. ncelikle piyano alma aktivitesinin genel yaps zerinde duralm. Farkl rnekler ve farkl sistemlerbulunsada,temelolarakaadakitanmlaryapmakdoruolabilir: Piyanist, bestecinin yazd eseri, doru ekilde yorumlayan ve yeniden yaratan kiidir. (Burada, klasik anlamda yorumcudan bahsediyoruz; caz benzeri trlerde performans iinde doalama alnan rnekleri konu d brakyoruz.) Dolaysyla piyanist, yazl bir eseri, bestecinin istekleri dorultusunda ve kendi kiilii / mzikal anlaylar erevesinde yeniden yaratmaya talip olan kiidir. (Eski dnemlerde yorumcularn eserler zerinde doalama sslemeler ve deiiklikler yapmas ho karlanrken, zellikle 19. yy.n ikinci yarsndan itibaren, bestecinin fikrine en doru ekilde yaklamaya alan yorumcu tipi n plana kmtrvebugndesistem,genelolarakbuanlaystnekuruludur.) Dolaysyla MZKAL AMA = BESTECNN STEKLER DORULTUSUNDA ESER CRA ETMEKolarakzetlenebilir. Bu amaca ulamak iin piyanistin kullanaca aralar = ALGI + YAZILI NOTA olarak genellenebilir.
Dolaysyla, aadaki akemas, notadan almaya balayan okul ncesi renciden, en ileri dzeydekikonserpiyanistinekadar,aayukargeerlidir. Artkeserehkimolanpiyanist,notaya,kontrol amalardndagereksinimduymaz;eserin icrasnareflekslemesalanmtr. Yazlnotaykullanarakeserirenir.Nota,eseri bilmediimizilkbalangnoktasndan,onu tamamenezberlediimizveartkgereksinim duymadmzanadeknemlibirARATIR. Piyanist,bestecininyazdeserialmakzere istekduyar;almayAMALAR.
Yukardakiema, henz notalar bilmeyen ve bunlara hkim olmas iin aylar geecek bir renci iin, genel geliim srecinde sknt yaratmaktadr. renci,emann son aamas olan parasn / eserini alma aamasna, yani tm prosedrn esas AMACINA ulamak iin aylarca beklemek ya da tnsal zellikleri ok zayf kalan, sadece ilk birka notada skm, kendisine tatmin veremeyen bir menzilde almak zorundadr. Bu geleneksel yaklamda retmenler, rencinin ilerlemesi iin birka yntem uygulamaktadr: 1. Sratle youn nota almalar yaptrmak: Bu, znde ok doru yntem, tarafmdan da uygulanmasna ramen, balang piyano eitiminin getirdii motivasyon skntlarna bir yenisinieklemekte,gerektenkendiniadamrencilerdndakiocuklarafazladanskcbir unsur oluturmaktadr. Ancak, doal olarak, vazgeilmezdir. Bu nedenle biz retmenler sklkla, notalar bir an nce retmek iin bu konuya zel olarak hazrlanm elendirici / ilgi uyandrcyntemlerebavururuz. 2. Eserleri dorudan taklit yntemiyle aldrmak: Henz temel mzik yazmndan habersiz ve bunlar okuma becerisinden yoksun renciye retmeni, kendisi alarak dorudan ezberletme almas yapar. Kanmca, ok snrl rnekler dnda bu yntem, yukardaki ak emasnn nemli 2. basaman balangta ortadan kaldrarak ileride doacak skntlara yol aabilir. znde sorun zc bir yntem olmakla beraber, doru lekte uygulanamamas skntoluturabilir. yleyseneyapmal? Notadan almay bilmeyen renci, retmeni onu yukardaki aamal emann gerekliliklerini yerine getirmesi iin eitirken, bir yandan da almann zevkine varmal; bu aamada da klavyeye iyi bir oryantasyon salamal; elgzzihin koordinasyonunu gelitirmeli ve algnn tn zelliklerine altrlmaldr.Bunedenle,yukardakiema,balangrencisiiinaadakigibidzenlenebilir: Henznotadanrenmeyehazrolmadiin, kitaptagsterilenekildeveretmeninin yardmyla,deneyerekalar. renci,ainaolduubirezgiyialmay AMALAR.Ezgiyeainadeilse,retmeninden yadakitabnCDsindendinleyerekrenir.
Doal olarak bu sre ok ksa tutulmal, renci sratle notalar tanmaya ve bunlar anlayarak, en bataverilenaamalemayadoruynlendirilmelidir. Yukardaaklamayaaltmzbalangrencisinintemelproblemi,AvrupaPiyanoMetodunun sar sayfalarnda bir lde giderilmeye allacaktr. Aada yaplan aklamalar okurken ve kitaptakialtrmalaryaptrrken,ltfenbunoktalargznndebulundurunuz.
Yazarn nszde belirttii zere eer renci, daha nceden mzikle tanmsa, belli llerde nota okuyabiliyor ve bunu klavyede realize edebiliyorsa, yani en bata verilen aamal emaya uyabiliyorsa,sarsayfalartakipetmezorunluluuyoktur;rencidorudan30.sayfailebalayabilir.
SARISAYFALAR
Sar sayfalardaki altrmalar, genelde siyah tularn oluturduu pentatonik (be sesli) diziyi kullanmaktadr. Hepimizin bildii gibi bu dizi stnde gezinmek ve doalamalar yapmak, beyaz tularn oluturduu diyatonik diziden daha kolaydr. Henz parmaklarnn kk kaslarna hkim olamayan, parmaklarn doru ekilde kvramayan renciler iin de, biraz daha dz parmaklarla alnabilmelerindendolaybalangtakolaylksalayabilirler. Sayfa8 kili Gruplar lk altrma, rencinin ikili siyah tu grubunda almasna yneliktir. retmen pedal basl tutar, gereken durumlarda pedal temizler. renci, kollarnn serbest hareketleriyle, 2. ve 3. parmaklarnkullanarakveellerinibirbirininstndengeirerekikilisiyahtugruplarnalar,bylece klavyenin altndan stne doru yol alr. Boyu yetmeyen renciler bu altrmay ayakta, klavye boyuncayryerekbileyapabilirler.1a ve1b,ikiligruplarkme halinde,yani aynandabasarken,2a ve 2bde, kmeyi ayrp, notalar tek tek bastryoruz. Altrmay monotonluktan kurtarmak iin, srekli yaplan tekrarlara, farkl nanslar ekleterek mzikal eitlilik yaratyoruz. Nota uzunluklarn deitirerek ritmik eitlemeler de yaratabiliriz. Bylece renci, kartt bu basit seslerle bile farkl mzikalpaletlereulaabileceinigryor,bununstndednmeyesevkediliyor. Sayfa9 l Gruplar Bir nceki altrma, ikili yerine l siyah gruplarla, benzer ekilde tekrarlanyor. Kmeler, sesi ayn anda basarken, tek notalarda, tulara srayla baslyor. Burada, yaplacak ritmik eitlemelerdeyazlolarakverilmitir. Sayfa10 2+3 = 5 nceki altrmalarda ikili ve l gruplar halinde yaplan almalar, burada birletiriliyor. Gene ncekilerde olduu gibi, siyah tular kme olarak ya da tek tek almak, ayn zamanda ritmik eitlemelerlezenginletirmekamalanyor. Sayfa11 kiKiiinParalarJumboValsYapyor Avrupa Piyano Metodu, yazarnn da zellikle vurgulad zere, detlere sklkla yer vermektedir.lk dzeylerdenitibarenrencininretmeniyledetyapmasnn, 1.Piyanodandahazenginkantnlarnyarattmzikaltatminile, 2.itmeningelimesi,armoniduygusununolumasve
3. retmen renci birlikteliinin gerek mzikal gerek de kiisel olarak salamlamas gibi saysz faydas bulunmaktadr. Ayrca, balang dzeyindeki rencilerin bile, katldklar ilk konserlerinde, sahneyidoldurantnlarla,ezilmedenvezayfkalmadanalabilmeleri,psikolojikadannemlidir. Kitabnzn sar sayfalar da, en azndan yukardaki amalar salamak asndan, detlere yer vermektedir. Kanmca, kitabmzn ilk mzikal ve sempatik parasyla burada tanyoruz. kili ve l siyah gruplarla tanm ve nceki altrmalarda burada gereken eleri pratik yapm olan renci, retmeni ile birlikte ilk keyifli detini alabilecektir. Sizin de rahatlkla grebileceiniz zere, retmen, alttaki Secondo partisindeki melodiyi alar; renci de ikili ve l siyah gruplarda vals elii yapar. Doal olarak ilk almalarda CDde alnan tempoda alma zorunluluu yoktur, rencinin dzeyine gre retmen tempoyu ayarlayabilir. Her durumda renciler, bu deti almaktanokholanmaktadrlar. lkikil7defatekrarlandktansonra,sonikilalnarakparabitirilir. Doal olarak rencinin, doru tempoda, retmenin ald melodiyi zmseyerek ve dinleyerek almas amalanmaktadr. Kendi partisini ok doru rense bile bir balang rencisi, retmenin partisiyle almaya balad anda bocalamaya balayabilir; sabrla, yeniden alarak, det almna uyumsalamasiinuralmaldr.Geneldebirkadenemedensonrarencilerinbykblmiin, eerkendipartisinehkimse,uyumsorunuokdauzunsrmeyecektir. retmen, sol eliyle kendi ve sa eliyle de rencinin partisini alarak rencinin iitsel olarak paraya almasn salayabilir. Ancak bunu yaparken ok zor bir para alnyormu havas yaratlabilir, nk sa el atlamalar yapmaktadr; bunun neden byle grnd ve birlikte alarken aslnda byle bir zorlukla karlalmayaca renciye aklanmaldr. Eer bu istenmiyorsa, para CDdendedinletilebilir. Sayfa12 BebekveKukla Daha nce retilen ikili ve l siyah tu gruplar kme halinde basarak ve bunun ardndan ezgiyi, lgrubuntekteknotalarylaalnmasndanoluanhobirdettir. Sayfa13 anlar nceanlaraltrmasndarenci,yazlannotannbiroktavstndepozisyonalrveherikielindede, siyah tular gruplandrmadan, tek tek notada yazld gibi alar. Doal olarak, buraya kadarki tm altrmalarda olduu gibi renci, notadan okumamakta, retmeninin gstermesiyle almaktadr. Primo ve Secondo yer deitirebilir; renci bu sefer Kaln anlar altrmasna geer, sol elini bir oktav kalna alarak unison alttaki ezgiyi alar. Secondo almasn yaparken rencinin her ly ekadarsaymasnadikkatedilmelidir.
Bununla beraber, yazl nota ile CD arasnda ufak bir tutarszlk bulunmaktadr. CDde, Secondodaki ezgigirmedennce,Primo,ikillk,ayneliktenoluanbirgiriyapmaktadr.Dolaysyla,eerCD gz nne alnacak olursa, Primoda yazan x 7 (ayn lnn 7 kez tekrar), aslnda x 9 olarak dnlebilir. an etkisinin gzel verilebilmesi iin retmen paralar aldrrken pedal kullanmaktadr. Kitapta belirtildiigibi,istenmeyentnlarnlemekiinretmen,herldepedaltemizlemelidir. Sayfa14 obannIslveKaval Pentatonik dizide yaplacak bir baka altrmadr. renci, retmenin srekli basl tuttuu pedal sayesinde nce sol elinin be parman belirtilen pozisyonda srayla basl tutarak, kullanaca seslerin karmndan oluan bir tn elde eder. Bu gizemli tnnn ardndan, sa eli ile 4 lnn sonunda bir durak veren, basit bir melodi alar. Altrma doalamaya ak olduu iin, bu duraktan yola karak, rencinin 4 l daha bulmas istenmektedir. Doal olarak, biti hissinin salanmas, ezgi tamamlama ilemini daha salam hale getirecektir. retmen, rencisinin, nceleri rastgele denemeler yapmasna izin vermeli; ardndan, ilk bata alnan 4 lye, sanki bir soruya yant verir nitelikte bir mzikal tamamlama yapmas stne zendirici olmaldr. rencinin, doalama aktivitesinin de, belirli kurallara (doru l deeri, tonalite, ses dereceleri arasndaki ilikiler, doru lsaysgibi)uymasvebukurallariindeyaratclngeliebileceinikavramasamalanmaldr. Benzer alma, bir alt satrda, ellerin grevleri deitirilerek yaplr. Burada sa el bataki tny salayp, sesleri basl tutarken, melodi sol elde alnr; benzer ekilde 4 l daha eklenerek, btnle ulalmaya allr. Dikkat ederseniz melodinin, birbirine ters, simetrik hareket yaptn grebilirsiniz. lk satrda rencinin ekledii melodinin bire bir ters hareketi, ikinci satrda tekrarlanarakbufazladan4ldoldurulabilir.Bu,rencinin,bilinlibirtercihyapmasnvemzikal hafzasn salam tutarak, yukarda bulduu llerin terslerini aada uygulamak gibi zor bir devle ba baa kalmasn salar. Ancak, bunun ok da olas olmad durumlarda, alttaki satr, sttekinden bamszbirek4lolarakdadnlebilir. Kitapta da belirtildii zere, sa el ve sol el birbirinden bir oktav ayr tutulmakta ve elleri kk renciler iin, 5. sesin olmad, daha kk el alanna ihtiya duyan bir versiyona da izin verilmektedir. Sayfa16 3Beyazve3SiyahTu Bualmadarencimizi,siyahtularnyanndakullanacabeyaztularladatantryoruz.emadan da anlayacanz zere rencinin sol elini do re mi ve sa elini fa diyez sol diyez la diyeze konumlandryoruz. Bu ekilde ortaya kan dizi, iinde hi yarm ses barndrmad iin tam ses dizisiolarakadlandrlabilir.Bupozisyonun,altekildegsterildiigibitamtersinideuygulayabiliriz. Bu diziyi, renci, tm klavye boyunca yukar ve aa kp inerek alar ve biraz sonra alaca basit paras iin hazrlk yapar. Parasnda siyah ve beyaz tular Primoda gruplar halinde ve Secondoda
tek tek alaca iin, buradaki hazrlk aamasnda da tam ses dizisini hem kme, hem de tek notalar halinde almas salanmaldr. Tonun doluluu asndan retmen, tm altrma boyunca pedal basltutar. Ardndan, alttaki parann almna geilir. Primoda ekilde verilen pozisyona uygun biimde l kmeler halinde alan renciye Secondoda, ayn dizi stnde yazl notay alan retmen elik edebilir.Dahasonraretmenverenciyer deitirebilirler.Birsonrakiaamada,ayndizizerinde kalarak, retmenin Primoyu almasyla ayn anda, rencinin, kendi melodisini yaratmas salanmaldr. rencinin bata geliigzel denemeleri ho karlanmal, ancak takip eden denemelerdedahaestetik,tonalakauygunbirmelodiyakalamayaalmaszendirilmelidir. Primo, iki lden oluan kalbn, L = sol el ve R= sa el eklinde, elleri birbirinin stnden aprazlayarak gerekletirmektedir. Secondo melodisine balamadan nce, Primo, kendi kalbn bir keztekbanaalmaktadr.retmen,her2ldebirpedaltemizleyebilir. Sayfa18 SiyahTularlaElenelim Rondo formundaki bu ho det, henz notalar tanmayan renci iin, ilk konser performansnda kullanlabilecek zellikte, mzikal ve elenceli bir paradr. Nakarat incelersek, elleri kk olan rencilerin sadece tek bir elle almasnn zorlayc olabileceini dnebiliriz. Bunun iin, avucunuzla aln uyars yazlmtr. Burada anlatlmak istenen, tek tek parmaklarn kk ve hassas hareketlerine gvenmek yerine, tm avucu aktiviteye katp, eli bir yelpaze gibi kullanarak aldrabileceimizdir. Ancak, her durumda parmak akl bu melodiyi almaya yetmeyen renciler iinsayfannaltnda,herikielidekullanarakalnabilecekbirversiyonmevcuttur. Rondonun formunun yapsna uygun olarak A grubu, tekrarl gelmektedir. Nakaratn ilk sunumunun ardndan, 2. satrda yer alan B ksm gelmektedir. Son ller hari, renci, 2. ve 3. parmaklarn kullanarak kendi partisini alar; son llerde ise sadece 2. parman kullanr. Couplet 3de, yani D blmnde ise, biraz daha karmak bir parmak numaras verilmitir; ilk 2 l sadece 3. parmakla, ardndan2.ve3.ile,sonldedesadece2.parmaklaalnmasistenmektedir. Bu seilen parmaklar, henz kk kas aktivitesine ok hkim olamayan renci iin, kolaylk yaratacakparmaklardr. Kanmca nakaratn sayfann altnda yazld ekilde iki el arasnda paylatrlmas, fiziksel olarak renciye daha kolay gelecei gibi, grsel olarak da yaplan aktivitenin daha karmak ve beceri isteyenbirgrnmekavumasnedeniyle,dahatatminedicidir. Sayfa2026 Kulaktanalalm Kitabnz, notadan almaya balamadan nce, kulaktan almaya byk nem vermektedir. Hatta gerekkitabnilerikisayfalarnda,gerekdeorijinalsetin2.ve3.ciltlerindeyaplanaktivitelerle,sadece yazl notaya bal kalan mzisyen profilinden ok, iitmesi, doalamas, bestelemesi, elik yapma
yetileri gelikin, yaratc bir piyanist tipini amalamaktadr. Bu nedenle, yukarda birok farkl yerde deindiimizzere,bilinenezgilerinkulaktanalnlarnasklklayerverilmektedir. Burada temel sorun, ezgilerin byk ounluunun Trk renciler tarafndan bilinmiyor olmasnda yatabilir. Ancak, pratik sorunlarn stesinden gelebilmek ve deien durumlara gre zmler retebilmek, iyi bir piyano retmenin grevleri arasndadr. Bu nedenle, bu sayfalardan daha fazla verimalabilmekiin,kanmcaaadakinerilerbirbalangnoktasoluturabilir: 1. Tm arklar aldrmak ve bunlar rencilerinize retmek zorunda deilsiniz; bu, ypratc ve gereksiz bir alma pratii olacaktr. Farkl lkelerden verilmi arklarn amac, o ezgiye aina rencinin, kendi ezgisini bulmas ve bunu kulaktan, notaya bal olmadan almay denemesidir.lk sayfalarda anlatmaya altm zere, maalesef bu aktiviteye Trk ezgileri koymamz mmkn olamad; dolaysyla, ya burada yer alanarklardan rencilerimizin aina olduklarn seebiliriz ya da kendimiz, buradaki fikre sadk kalarak, ocuklarmzn alk olduklar ezgilerle bu almay yaptrabiliriz. 2. Ezgiler, son sayfada 6 notal olanlar dnda, 5 notal aralkta yazlmlardr ve tek elle alnlar kolaydr. renci, orijinal tonda paray karttktan sonra, pratik zeksn kullanarak bunu farkl pozisyonlara tayarak alabilir; yani, teori bilgisine sahip olmadan da, tamamen pratik zeksyla transpoze yapabilir. zellikle yeni balayan ocuklarn, ezgiyi tamamen rendikten sonra, ne kadar sratle transpoze yapabildiklerini grmek artcdr. itsel ve teorik olarak ok yararl olan bu alma, ayn zamanda klavyeyi ve siyahbeyaz tu kombinasyonlarn tanma ve zgven geliimi alarndan da ok deerlidir. Tek sorun, retmenin, renci arky tam olarak ezberlemeden transpozeyaptrmasndayatabilir;orijinalhalinitamolarakklavyederealizeedemeyenrenci,doal olarak, transpozede ok hata yapacaktr ve altrma amacndan uzaklaacaktr. Bu nedenle, rnein, bir ders orijinal tonda aln retildikten ve pekitirildikten sonra, dier derste daha zorlayc olan pozisyondeitirmeaktivitesinegeilebilir. 3.renciarksnsaellerensede,mutlakaher ikielleayrayralmakstne tevikedilmelidir. kielaynandaaldrmaktanbuaamadakesinliklekanmakdurumundayz. 4.rencilersetikleriarkyyetkinolarakalabilmeyebaladktansonra,elikkavramanlatlabilir ve takip eden altrmalar yaplabilir. Daha ilk anlardan homofonik eser yapsnn anlatlmas, ana melodinin dier elle eliklendirilmesi gibi piyano repertuvarnn byk blmnde rencinin karlaacabenzeridurumlariinbirtemelatlmolacaktr. 5. Kulaktan alma almas, sadece kitabn sar sayfalarnda snrl tutulmak zorunda deildir. Notadan almaya balam renci iin, bu zorlu srete ara ara yeniden ortaya kartlmaldr. Bu sayede iitmesi, transpozesi ve klavye hkimiyeti gelitirilirken, derslere motivasyon salayc ve elendiricielerdeeklemiolabiliriz. Sayfa2729 BasitElik Bu blmde, rencinin kulaktan kartt ve nceki almada rendiiarklara nasl basit elikler yaplabileceinin rnekleri verilmitir. ekillerden rahatlkla anlayabileceiniz gibi, tonik sesin belisi
ileyaplaniftseselik,bunlarnuzatmabaileuzatlmhalleri,kanmcauygulanmasdahazorolan melodinin ters hareketi ve balang rencisine ok zor geleceini dndm kanonlu elik gsterilmitir. Kanonla yaplan elii, rencinin dzeyinin ilerledii durumlarda, bu tarz pratik almalara geri dndnzde uygulamanz neririm. Bu tarz polifonik yaplar, balang rencisi iin alm ok g yaplardr. Bununla beraber, retmen buekilde alarak rencisinin en azndan buyapygrmesinisalayabilir. Sayfa 29da yer alan 16 numaral altrmann gsterdii elik modelleri, retmenler iin gelitirici olacaktr. Sayfa30 Notadanalalm Bu sayfadan itibaren, daha nce iitme, klavye oryantasyonu ve el zihin koordinasyonu bir lde gelimi olan renci, alk olduumuz geleneksel orta do yntemi ile notadan almaya balatlmaktadr. Daha nce de vurguladmz zere, sar sayfalar, bu aamaya geildikten sonra da, sklklakullanlabilirler. Her iki anahtarn ilk notas, dizek zerinde retilir ve okuma yazma bilen renciler, bu notalarn adlarnaltlarnayazarakaltrlrlar. rencinin elleri, orta do notasn baparmaklaryla paylaacak ekilde konumlandrlr ve en rahat alabilecei parmaklar olan 1.,2. ve 3. parmaklaryla 18. ve 19. paralar almas retilir. renci, henz farkl dinamiklerle (nanslarla) almay ve bunlarn iaretlerini bilmese bile, retmenin ynlendirmesiyle, ilk altrmalardan itibaren dinamik renkler yaratmak (farkl nanslarla almak) stnetevikedilebilir. Sayfa31 HalkaDans rencilerinlkldeeriyletantrlmalarvebunasadkkalarakalmalar,okdakolaydeildir. Sklkla balang rencisi, ly drde tamamlamak zere hareket edecektir. Bu problemi bertaraf etmek iin, parasn almaya balamadan nce e kadar saydrmak, bu lye uygun admlar atarak yry ritmi oluturmak, retmen paray alarken rencinin saymasn salamak ya da basit bir orkestraefi oyunu icat ederek, retmen alarken renciye e tamamlanan ve srekli kendini tekrar eden bir dng iinde uygun bir hareket reterek, bununla almz ynetmesini salamak,lyealmasvealarkendebunadikkatetmesineyardmcolur.lkalmakonusunda renci belirli bir dnem sorunlar yaayabilir; srekli yaplan ayn tekrarlarn belirli bir sre iinde motivasyon kaybna yol aabileceini aklmzda tutarak, eer ilk seferde istediimiz sonucu alamyorsak, bu konuyu daha sonra birok farkl altrmada yeniden pekitirebileceimizi unutmamalyz. lk lnn dansvari karakteri belirtilmeli ve ilk vurulara nem verilmelidir. Benzerekilde suslara dazengsterilmesisalanmal,bunlarsessiznotalarolarakvurgulanmalvencekinotann,susun
sresinden almasna izin verilmemelidir. renciler, zellikle balangta, notalar daha dikkatle grmevesuslargzardetmeeilimindedirler. Sayfa32 kiBulmaca 22 ve 23 numaral altrmalarda, rencinin nota ve l deeri bilgisini pekitirirken, onu mzik stne dnmeye sevk ederek yaratcln gelitirecek iki bulmaca verilmektedir. Bulmacalara gemeden nce, yukarda verilen iki grlk terimi, piano ve forte retilmelidir. Dikkat edilirse, bulmacalardaverilensaelvesoleldiyaloglar,ztgrlkterimleriylepekitirilmektedir. lk bulmacada sa elin alm olduu notalarn, sol elde ters hareketle alnmas beklenmektedir. renci, yapt ii iyice kavradktan ve ezgiyi almay tamamen rendikten sonra, bo llere yazmaldr. Benzer ekilde, 23 numaral altrmada da, sol el iin verilen notalarn sol eldeki ters hareketleri istenmektedir. renci nce alaca notalardan emin olmal, bunlar almay renmeli, ardndan notayadkerekdikteetmelidir. Her iki bulmacada da, farkl l deerleri vurgulanmal ve rencinin bunlara uygun yazmas salanmaldr. Bir sonraki sayfada yer alan aynaya bakan ocuk ve piyano resmi, aynadaki grntlerin tersliini vurgulamasasndan,bulmacalarmzagrselbirdestekolarakkullanlabilir. Sayfa33 KkDet Sradan bir orta do pozisyonlu alma paras gibi grnse de aslnda bu sekiz llk ksa para, adndan da anlalaca gibi, iinde ho bir diyalog barndryor; bu nedenle bestecisi tarafndan det olarak adlandrlm. Sa elin ilk drt lsndeki ezginin, sol elin son drt ls tarafndan yantlandna dikkatinizi ekerim. Benzerekilde sol elin ilk drt lde melodiye yapt eliin bir benzeri, sa el tarafndan son drt lde duyuruluyor.ki farkl partinin birbiri ile olan diyalogunun vurgulanmas, rencilerin daha bu dzeylerde piyanonun oksesliliini kavramalar asndan yararldr. Sayfa34 BeParmaklaalalm Bir nceki altrmada en gl parman kullanarak alan renci, artk tm parmaklarn kullanaca bir paraya gelmitir. st ekilde yer alan notalarn alt ve st kutucuklarna rencilerimizle birlikte notalarn adlarn yazyoruz. Ardndan, 25 numaral ezgiyi altryoruz. Tipik bir orta do balang paras olan ezgi, son llerinde iki el birlikte kullandrrken, simetrik hareketin insan zihnine daha uygun geldii gereinden hareket etmi. 26 numaral parada ise, ezginingenelgidiini,sralmelodiizgilerindendolaytakipetmekoldukakolaysada,ikielinbirlikte
alld son iki lde yksek konsantrasyon gerekmektedir. Balang rencisi iin byle bir dev bileoldukazorgelebilir;alrkenyapthatalardandolaymoralibozulabilir. Piyano aktivitesinin byk oranda zihinsel konsantrasyon ve amaca odaklanma gerektirdii daima aklda tutulmaldr. Bu ve buna benzer birok zorluk, kulan ve zihnin, yaplacak ie doru ekilde ynlendirilmesi ve parmak hareketinin daha sonra gerekletirilmesiyle alabilir, ya da en azndan kolaylatrlabilir. Bu olmadan, parman yapt mekanik ve srekli tekrarlarn verimi dk olacak, zaman iinde yorgunluk ve bkknlk yaratabileceklerdir. Bu nedenle rencinin, yapaca harekete gerek mzikal (nceden her iki elin notalarn ayr ayr syletebilir ve ezberletebilirsiniz) gerek de teknik(herikielayrayrolaraksonikilyalabilir)alardanhazrlanmaldr. Paralar dorudan doruya nce sa ve sonra sol elle aldrma yntemi, kanmca genel piyano aktivitesini gelitirici zellik tamamaktadr ancak, her dzeyde, eserin iinde zorluk kartan blmlerde detay almas olarak benzer almalar yaplabilir. Doal olarak retmenler, kendi durumlar, retim yntemleri ve rencilerinin dzeyleri balamnda bu yntemlere kendileri karar vermelidirler. Sayfa35 Altrma27 Daha nce de belirttiimiz zere, lde yazlm ezgilerde nceliklerimiz arasnda en nde gidenleri, doru bir aln yannda, bu lnn dansvari ritmik karakterinin vurgulanmas olmaldr. Burada son kez hatrlatacam bu karakter zellii, renciye, parasn almaya balamadan nce hissettirilmeli ve gerek elle vurular yaparak, gerek vurulara uygun yrterek rencinin, bu lnn karakterine uygun davranmas salanmaldr. Genel mzisyenlik deerleri asndan, ritmik zellikleri belirtilmemi, kuru bir alm, ne kadar doru olursa olsun, iinde ruh olan, doru karakterli amagerekirsebirkamasumhatayaplmbiralmdandahaverimsizdir. Bu parada da, iki el birlikte alnan ksmlar, kolaylk oluturmas asndan simetrik hareketle verilmitir. Sayfa3637 Fuchs,duhastdieGansgestohlen lkemizde de ok tannp sevilen buarknn deti, be parmak aralnda yazlm olmas nedeniyle renciye, bu dzeyde de canl bir det alabilme olana sunmaktadr. lk sekiz lde renci, retmeninin yapt girii bekler (ki bu, partnerini dinleme ve doru yerde balama yetisinin geliimine yardmc olur), ardndan ayn tempoda girilerek bu ho det alnr. arknn Trke szlerini sylemek de renciye yardmc olacaktr. CDde yer alan kayt, balang rencisinin alamayaca derecede yksek bir tempodadr; retmenlerin bu tempoyu kendi rencileri iin yenidendnmelerigerekmektedir. rencilerin bu deti alarken sklkla yaptklar hata, 2. satrn 3. lsnden itibaren tekrar eden notalarn saysn karmalar, bazen fazla bazen de eksik almalardr. Bunu nlemek iin iki yardmcmz vardr: birincisi,arknn Trke szlerini retmek ve paray tam olarak renene dek
bununla aldrmak; ikincisi de, tm lleri yksek sesle drde kadar saydrarak aldrmak. renci, lnn gerektirdii ritmik yapy kavraynca, eksik ya da fazla notay ald zaman, en azndan yanl yaptnnfarknavarabilecektir. Sayfa3839 SwaneeRiver Birlikte alnd zaman ok gzel tnlayan bu Amerikan deti, renci kendi partisini alrken baz zorluklar iermektedir. ncelikle, bal iki adet birlik notann oluturduu sekiz vuruluk uzun tutular, kk rencilerin ok kolaylkla sabrederek bekleyebilecekleri trden deildir. Bu nedenle iyi saydrmak ve mmkn olduunca sabretmelerini salamak gerekmektedir. Benzerekilde, verilen tekrar da yaplrsa, para ok uzun olmakta ve notadan almaya daha henz balattmz renciler iin konsantrasyonu salamak olduka zor olmaktadr. Bu dezavantajlar bir lde bertaraf etmek iin: 1. rencinin kendi partisini ok uzun sreler, yalnz almasna fazlaca itibar edilmemeli, mmkn olduunca derslerde birlikte allmal ve secondonun salad armonik altyapyla boluklar doldurulmaldr. 2. Eer rencinin evinde piyano alan byk karde ya da annebaba varsa, secondoyu reterek evdekialmalardarencininbyleuzunbiralmaylayalnzkalmamassalanabilir. 3. Parann tamam deil, daha kk blmleri altrlp, konser / performansta alnacaksa buna yaklalrkenbirletirmeyaplabilir. Bununla beraber, sakin, konsantrasyonu yksek renciler iin, yukarda bahsettiimiz dezavantajlarna ramen, ilk konserlerinde alnabilecek, armonik yaps zengin, ho bir det olduu sylenmelidir. YrveDur Bu altrmada renci uzatma ba ile tanr. lk sekiz lde, sa elin ald dzgn legatolu ezginin, rahat ve eit admlarla bir kiinin yryne ve sonda, tonik derece olan do notasna gelindiinde durmasna benzetilmesi olasdr ve bu sayede rencinin hayal gcnn, ald melodinin karakterine ynlendirilmesi mmkn olabilir. 9. lden itibaren, piyanonun okseslilii ve melodi ile eliin yer deitirebilecei rnei verilerek, yryen kiinin yolun kar kaldrmna getii benzetmesi yaplabilir ve ayn dzgn legato alm, bu lden itibaren sol elde uygulanabilir. Kanmca ok zor olmayan, ezginin yer deitirdii, uzatma bann ve dzgn legatonun uyguland hoveanlamlbiraltrmadr. Sayfa42 Arnnarks Dahancekialtrmalardatantlandzgnlegato,uzatmabavbkonularnyansra,bireserinfarkl blmlerden oluabileceini gsteren bir paradr. 3 blme ayrlmaktadr: giri, ana blm ve koda. Giriin, ana blme alan bir kap olduu vurgulanabilir, uvertrlerden rnekler verilebilir. Parann
ana blmnn, giri ve koda olmadan da kendi bana yetebilen, bandan sonuna dek kendi btnl olan bir karakterde olduu anlatlabilir. Kodann ise, kuyruk anlamna geldii, olmasa bile eserin ana blmnn olumsuz etkilenmeyecei fakat bu eklentiyle eserin finalinin daha glendirildiianlatlabilir. Para allrken rencilerin sklkla yapt hata, suslar grmezden gelerek nceki notalarn uzatlmasdr. rencinin bunu yapmasna kesinlikle izin vermiyoruz; suslarn sessiz notalar olduunu anlatyoruz ve onlar eksik yapmann, herhangi bir notay yanl almak kadar kt duyulduunuvurguluyoruz. Bir baka zorluk, altrmann giri blmnde, 3. lde iki el birlikte almn olduka zorlayc olmasdr. Bu, rencinin, olduka uzun bir parada daha balangta zorlanmas anlamna gelir ki bu, ilk almalarda moral bozucu olabilir. retmenlerin bunu dikkate alarak altrmas yerinde olacaktr. Sayfa43 BirlikteZplayalm Bir nceki Arnn arksnda zorlanan ve onun dzgn legatolu, melodik ama biraz da ar atmosferinden sonra, rencilere yeniden nee ve enerji katacak Birlikte Zplayalm, onlarn ok kolaylkla rendikleri, ksa srede ezberledikleri ve ok holandklar yazlm basit bir altrmadr. lksatrileikincisatrdaezgiyialanellerindeitiirenciyevurgulanmaldr. Sayfa44 KkMar retmenler iin alglanmas ve altrlmas ok da zor olmayan parada, drder llk periyotlar halinde ABA formunun renciye gsterilmesi nerilebilir. Benzerekilde, dereceli dinamik (nans) yapmaya bu parada balyoruz; zellikle bir sonraki sayfada vurgulanacak olmasna ramen, decrescendoyuvesonrakiparadacrescendoyuazarazartantyoruz. renciye, ald parada daha fazla zihinsel alma yapmas ve sadece nota nota grmek yerine, ezgi yry hareketlerini takip edebilmesi ve bylece daha byk leklerde alt esere hkim olabilmesiasndan,parannilkveson4lsndesolelinsralhareketi,nceaavesonrayukar kanekliyle,vurgulanabilirverenciyegsterilebilir. Sayfa45 KkVals Kanmca balang altrmalarnn en nemlilerinden birisi budur. Birok piyano balang metodu, rencinin sadece parmak ucu hareketlerine nem vermekte; bilein, n ve st kolun koordineli hareketlerini dikkate almamakta ve rencinin ileriki dnemde gereksinim duyaca bu nemli teknikleri gelitirmemektedir. Hlbuki bilein esnek ve doru kullanm, zellikle legato almnda byk nem arz etmektedir. Ayrca, iki eit deerde notann birbirine baland ya da, ilk notann daha uzun ve ikincinin daha ksa olduu bal durumlarda, ikinci sesin daha az grlkle verilmesi ve
ba sonunda bilek yardmyla elin hafife kaldrlmas, tm piyano retmenlerinin bildii temel bir konudur. Bilei verimli kullanmak, ilk nota ile ikincisi arasndaki grlk farknn, el arlnn doal ve dzgn ekilde kaldrlmasyla, kula rahatsz etmeyen ve dengeli biimde verilebilmesini salamaktadr. Kk Vals paras, renciye decrescendo yapmay retirken, retmenin, rencinin bilek hareketini de doruekilde ynlendirmesine olanak salamaktadr. Her lde ilk iki drtlk notann (9. lden sonra da sol eldeki ilk iki drtlk notann) birbirine legato bayla bal olduunu gzmzde canlandrarak renciye aldrmalyz. Bu durumda ilk nota, el arl da kullanarak klavyeniniinedorudoalbiriniyaparakbirazdahagr(amasertdeil),veardndangelenikinci nota, doal bir biimde bilein hafife yukar hareketiyle hafif (ama zayf deil) alnr. Ardndan gelensuslarda,tamsreveetkileriyleduyurulmaldr. Bualtrmadarencilerpekokhatayapabilirler.Bazlarstndedurmakgerekir: 1. Baka l deerli ezgilerde olduu gibi, tam saylmayabilir, sondaki sus yutularak 2/4 gibi alnabilir.Bundankanlmaldr. 2. Yukarda ksaca bahsettiimiz bilek hareketi, baz renciler iin ilk derste, deifrenin ardndan uygulatmak iin ok zor gelebilir; byle bir durumda ilk hafta verilen dev, ncelikle doru notalar ve ritimler stne younlap, ikinci hafta konuya daha hkim olan renciye bilek hareketi ve decrescendogsterilebilir. 3.kinci lnn sol elinde olduu gibi, elik eden noktal ikilik notalar, sa eldeki sus srecinde, yani sa elin bahsedilen bilek hareketiyle kaldrlmas ile birlikte, yanllkla kaldrlabilir. Buna da izin verilmemelidir.Benzersorun,9.ldenitibarensaelegeennoktalikiliknotalariindegeerlidir. CrescendoDecrescendo Bir nceki altrma ile koordineli olarak kullanlabilecek, crescendo decrescendo kavramlarn, gerek bilein aktif katlmn salayarak, gerek de mzikal anlamn iinde doru ekilde deerlendirerekrenciyesunabileceimizbirbakaaltrmadr.Hersatrdailk2veardndageleniki ly birbiriyle, son drt ly de btn olarak balanm olarak dnebiliriz. Ayn ifade, 2. satrda da geerli olabilir. Her ban verdii ifadenin bir balangc, sonu ve tepe noktas olduunu dnmeliyiz. Mzik cmleleri de, hepimizin bildii gibi, konuma cmlelerine benzerler. Mutlaka ilerinde, o dilin zelliklerine gre farkl vurgulamalar vardr ve birok dilde benzer olduu zere cmlenin ba, tepe noktasna doru bir k yaplabilir ve cmle sonu, nefesin tkenmesiyle daha az grlkleverilebilir(ancakbunlarherzamangeerlibirkuralolarakkabuledilmemelidir). Dolaysyla, rnein ilk lde, ilk minin piano balangcnn ardndan, sadece parmak hareketleriyle deil, bilein doal ve abartl olmayan desteiyle, sole klp, ayn doallkla miye inilmelidir. Buradaki crescendo decrescendo, sadece parmak ularnn verdii gcn deiimiyle deil, isel iitmenin ynlendirmesiyle doal hareketler yapan bilein de yardmyla olmaldr. 3. ve 4. llerde de benzer uygulama yaplmaldr. renci, tepe noktalarn grmeli ve ilerde karlaaca hemen hementmmzikalcmlelerde,crescendodecrescendogibibelirtelerolmaksznkendiinisiyatifiyle bu ifadeleri verecei durumlara hazrlanmaldr. Satrn son drt ls de, benzer biimde crescendonunsonundakisolekptepeyapmalveburadanaainmelidir.2.satrnilkdrtls,
iki llk gruplar halinde bir st satrla ayn uygulamaya sahiptir. Ancak son drt lde ifade farkldr. lk solden aaya doru ini yaplp, dereceli, teraslanm decrescendolar ile melodi tamamlanr. Bu altrmada ve ileride gelecek benzerlerinde, mzik yazmnda verilen baz fiziksel belirtelerin dorudan mekanik uygulamalar yerine, rencinin bunlar dnerek, hissederek ve gerek anlamlarn kefederek yapabilmeleri salanmal; renci bunlar stne tartmaya, gerekirse bunlar deitirip farkllklar yaratarak dnmeye ve tartmaya, sonunda da doru olana ulamaya tevik edilmelidir. Sayfa46 Menuett rencimiz, Menuett formunun zarif karakterli eski bir Fransz dans olduu gereiyle tantktan sonra, tm birinci vurularda gsterilen aksanlar da yapp, parasnn ritmik karakterini nemle vurgulayarak almaya tevik edilmelidir. retmenin, rencisi kaba deifresini bitirdikten hemen sonraparayalarak,vurgulanmasgerekenritmikeleredikkatekmesiyerindeolur. Parada yer alan eksik l, nemle vurgulanmaldr. Ancak, lnn matematiksel eksikliinin (ve son lde tamamlanmasnn) getirdii mantksal retiyle yetinilmemeli; bunun aslnda vurularn belirtilmesiyle ilgili bir ritmik karakter gsterdii rneklenmelidir. Kanmca, renciye nce ritmik karaktere nem vermeden yaplan sradan bir al ve ardndan olmas gereken bir alla kyaslama yapmas olana salanabilir. rnein, eksik lnn balad yerde, asker yrynde ayan havaya kaldrld ve ardndan gelen lnn ilk vuruunda, yani gl zamanda askerin ayan yerevurduurneklenebilir.rencininbuekildeyrtlmesindeokyararvardr. Burada eksik l kavram ile ilgili bir speklasyon yapmak istiyorum ki bu benim tamamen kiisel grmdr; sizce paylalmayabilir, ya da eksik olduu dnlebilir. Trkedeki eksik l kavramna gre, auftakt ya da upbeatdownbeat gibi yabanc terimlerin, kendi dillerinde, llerdeki matematiksel eksiklikten ok, vuruun ritmik karakterini vurgulamas asndan daha yetkin olduklarn dnyorum. Trkede bunun yukar vuru benzeri yaygn kullanlan bir anlam olup olmadndan emin deilim, ancak bu tarz bir terminolojinin daha anlaml olacan dnmekteyim. Bu konuda eksik ya da yanl bilgim olduu kansndaysanz ltfen eposta aracl ilebilginizipaylanz. Ksacas, genel terminolojiyle auftakt dediimiz olgunun, sadece ilk l izgisinden nce gelen notalar olmad; bunlarn eserin genel ritmik karakteriyle ilgili ok nemli bir deer tadklar renciyeilkderslerdenitibarenanlatlmaldr. Menuett paras, iki el beraber alnan llerde ok da kolay deildir; renciye sabrla yaklamal, her bir zorluk karan l ayr ayr altrlmal ve retmen yardmyla geilmelidir. Aksi halde, arka arkaya gelen dersler boyunca rencinin kendi bana braklmas ve srekli ayn hatalar yapmas, zmszlk hissi vererek motivasyon kaybna yol aabilecektir. Avrupa Piyano Metodu, ok retici ve gelitirici bir metottur; bununla beraber, retmenin daima aklnda tutmas gereken konu, ieriininsklklaciddizorluklarierdiiolmaldr.
Vendomeunanlar Bir nceki almada belirli zorluklarla bouan renci iin, Emontsun sklkla ve ok akllca yapt gibi, alma zevkine ok da zorlanmadan ulatracak ve retmenin alaca Secondo ile ho tnlar yaratacak basit bir dettir. Emonts, 5 nota aralnda alnacak ve kanmca ok nemli bir boluu dolduran birok det yazmtr ve bunlardan bazlar kitabnzda yer almaktadr. Genel ama, daha nce de belirttiim gibi, balang rencisinin belirli zorluklarla bouurken sklmasn nlemek, ilk konserlerinde alabilecei materyal salamak ve retmeni ile zengin sonoriteli, keyifli performanslara ulamaktr. Bu nedenle Vendomeun anlar, gerek Menuettin zorluklaryla urarken, gerek de bu paray baardktan sonra dl olarak renciye sunulabilir; bylece mzikal zgveninsalanmasndakatkyaratlacaktr. Sayfa47 Altrmalar Bu altrmalar yapmadan nce, kitabn yazarnn bunlar iin yapt genel bilgilendirmeyi biraz irdeleyelim: Bu altrmalar, doal, rahat almay, tuenin ve ritmin kesinliini, parmak ularn doru ekilde kvrmay salamak iin tasarlanmlardr. Haftalara yaylmal ve farkl tonlara transpoze edilmelidirler. rencininpiyanoeitimiboyuncasklklakarlaacaparmakaltrmalarnabirgiriniteliitayan bu altrmalar, tadklar amalardan uzak dnlmemeli, nasl alnmalar gerektii renciye anlatldktan / alarak gsterildikten sonra, o amaca ulamak iin srekli kaliteyi arttrarak ve alnanlar, renciyle birlikte eletirerek yaplmaldrlar. Daha ileride karlalacak gam almalar gibitmparmakaltrmalarntemeldezavantaj,rencininbunlarmzikalieriktenbamszolarak dnmesi ve salt mekanik altrmalara dntrlmeleridir. retmen, gerek ileriki dzeylerde karlalacak olan gam / arpej ve benzeri almalarda, gerek deu andaki dzeyde nmze gelen be parmak altrmalarnda, rencinin hayal gcn zorlayarak bir ekilde bunlarla mzikal balantlar kurmal; bunlarn tue, artiklasyon, ton kalitesi, ritim ve tempo alarndan yksek kalitedeolmalarnsalamaldr. Haftalara yaylmal ve farkl tonlara transpoze edilmelidirler uyarsn da dikkate almamz gerekmektedir. Bu tarz altrmalarn, mzikal materyalin yannda dengeli verilmesi, uzun dnemde tamamlayc unsurlar olarak kullanlmas doru olur. ok nadir renci srekli teknik altrmalar yapmaktan zevk alr; genel dnce bunlarn skc birer ac ila olduu ynndedir. Bu nedenle ac ilacsuylakartrpseyrelterek,yanirencinin,zelliklebalangdzeyindebunlardanmaksimum yarar salarken, en az bkknlkla atlatmasn salamak gerekmektedir. Piyano eitiminin doal sreci olan teknik altrmalar yapmaya almak, kk bir ocuun diini fralamasn salamak gibi, bata retilmesi gereken ama zaman iinde rutine dnp sklmadan tekrarlanan bir aktiviteye almak gibidir. Transpoze etmemiz gereken altrmalar, doal olarak tonalite kavramna yabanc ve bunun gerektirdii teorik altyapdan ok uzakta olan balang rencisinin, pratik zeksn ve iitmesini kullanarak,siyahbeyaztukombinasyonlarndaadetabulmacazergibi,denemeyanlmayoluylaya daretmeninidorudantaklitederekyaptrlmaldr.
a ve b altrmalarn, belirtilen farkl parmak kombinasyonlarn yaptrtmak, gsz parmaklarn da bu altrmalardan en st kazanm salamalar asndan faydaldr. Hatta renci altrmalar rendikten sonra, daha az gl ve bamsz parmaklarn (345 gibi) almasna daha fazla arlk verilebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken, kaslarda zorlanma yaratmamak, gereinden fazla ve uzun srelerlealtrmamak,bununyerinezamanayaylanvebeklentilerinadmadmykseltildiidengeli bir program uygulamaktr. ocuk elinin, gerek hareketler, gerek de pozisyon asndan ksa srede istediimiz duruma gelmesini beklememeliyiz; bu konuda retmenin gerekli uyarlar yapmak ve eli dzeltmekle beraber, rencinin fiziksel geliimine ve farkl el yaplarna da sayg duyarak konuyu srdrmesidoruolacaktr. Sayfa48 BeParmaklaKlavyeninFarklYerlerindenalalm Bildiiniz gibi piyanoya, rencinin her iki elinin baparman orta doya sabitleyerek balatma yntemineortadopozisyonuylabalamadiyoruz.Ortadoyntemi,zndebirokfaydasalyor. ncelikle, parmaklarn simetrik hareketlerle almas salanarak, beynin alma sistemine uygun bir balang salanm oluyor. Ayrca rencinin notalar tersten ve dzden sratle renmesinin ardndan, klavyede bunlar realize etmesi ve dizek stnde yerlerini tanmas da kolaylayor. Ek olarak, renci, klavye zerinde orta doyu referans alarak, kendini ok fazla tuun arasnda kaybolmuluk hissinden kurtaryor ve balang ekingenliklerini ellerini birbirine yakn tutarak bir ldeayor. Bununla beraber, orta do balangc, ierdii baz eksikliklerden tr sratle klmas gereken bir zellikdetamaktadr.renci,yapabileceiandaburadanadmadmkartlmal,ancak,kitabnzda da greceiniz zere, bu yaplrken birden bolua drlmemeli, zgveni zedelenmemeli, klavye oryantasyonunahenzhkimolamadankendiniboluktahissetmemelidir. ncelikleortadobalangcnnbellibaldezavantajlarnvurgulayalm: 1) renci, ok ksa sre iinde, parmaklarn sabit notalarla zdeletirir ki bu durum, orta dodan kld anda sorun yaratmaya balar. zellikle kk renci 1 numaral parman altnda do, 2nin altnda re (ya da sol elde si) olduuna ok fazla alr ve nota parmak numaras tu pozisyon ilikisine hkim olmas, burada uzun zaman geirmesiyle ters orantl olarak geliir. Ksaca, orta doda okfazladurmak,gerekibirklavyeyaklamnnolumasngeciktirir. 2)zelliklebykelliocuklariinikiparmaayntustnekoymakoldukarahatszbirdurumdur. 3)Tonaladan,alnabilenaralndarlndandolayalnantnzayfkalmaktadr. Kitabnzda,dierbirokpiyanometodugibi,ortadobalangcyaptktangreceliolarakksabirsre sonra, sratle pozisyonu deitirmektedir. El pozisyonundaki rahatlk (sol el, orta do pozisyonundan farkl bir yere gelmemektedir), okuma kolayl ve tonal nedenlerden dolay Fa majr, Do majrden sonra geii en kolay pozisyon olarak kabul edilmi ve kitabnzdaki sistem bunun zerine kurulmutur. Fa majr tonun sahip olduu tek bemol, rencinin bemoln ilevini kavramasna da yardmc olacaktr. ncelikle bemol iaretini ve fonksiyonunu renciye anlatp, ardndan, yeni pozisyondaki notalar tantyoruz ve bunlarn altlarndaki kutucuklara adlarn yazdrp, kavratmaya alyoruz. Doalolarakbu,belirlibirsrepekitirilmesigerekenbirkonuolacaktr.
SaElFarklBirPozisyonaHareketEdiyor Piyano alarken rencinin sklkla karlaaca pozisyon deiikliklerine almas iin mkemmel bir rnek olan bu altrmada, renci, daha nceden balamaya alk olduu do majr pozisyonundan aamalolarakfamajregeiyapar. Mutlaka altrlmasgerekenokyararlbiraltrma olduunu dnyorum. Sayfa49 DzveTersMelodi Birncekisayfadarencininelpozisyonuna,bemol kullanmnaveyenitantnotalarasndrld Fa majr ile yaplan, nemli bir almadadr sra. Bir melodinin, nce unison dz, ardndan ayn ekilde unison ancak ters alnd iki altrmann ardndan, unison almay brakarak simetrik hareketle aldrlmas ve sonra da bunun tersinin alnmas salanyor. Buradaki her satr, kendi iinde nemli bir e barndryor ancak drdne toplu olarak bir bak, melodinin 2 el kullanlarak nasl farkl varyasyonlarla ilenebileceini renciye gstermeye yetmektedir. leriki piyano yaantsnda renci,okseslibiralgolanpiyanosundaeserleralrkensklklaunisonalacak,yadabirpartide ald melodinin simetrik hareketlerle baka partiler tarafndan takip edildiini grecektir. Ancak rencilerde sklkla gzlenen, zellikle karmak bir eseri alrken bu tr polifonik yaplara ok da fazla dikkat edilmedii, arln sa eldeki melodiye verilip dierlerinin daha az nemle alnd ynndedir. Doal olarak birok Barok eserde ve romantiklerin, piyano algsnn sonoritesini orkestral olarak kulland saysz eserin yorumlanmasnda bu yanl davran, nemli bir eksiklik oluturmaktadr. Unison bir ezgiyi retirken nce sadece sa elle aldrp, ezginin tm melodik ve ritmik zelliklerini kavratmak,hattabirldeezberletmek,unisonalngetirdiibazzorluklarbertarafetmedefayda salayabilir. Birok kimsenin dndnn aksine aslnda unison al, nemli bir zorluktur nk simetrik hareketleri daha doal yapan beynimiz, ayn ynde giden bir ezgiyi realize etmekte (ayn notalara farkl parmaklar kullanld iin) zorlanmaktadr. Bir ekilde melodinin nceden ezberletilmesivesalamekildeoturtulmas,buzorluunalmasndakatksalamaktadr. Altrmann bkkna gemeden nce, renciye yaplacak iin doas hakknda bilgi vermek ve daha bilinle yaptn takip etmesini salamak yerinde olur. Bu ekilde yapaca iin genel erevesini grebilir, tek tek, nota nota dnmesinin nne geilebilir. Hatta notalar grmeden, a kk stndednmeyesevkedilerek,melodinintersinikendibanakefetmesidesalanabilir. Ckknda, ilk iki satrda yaplanlarn bir birleimi olan Ters Hareketi gryoruz. Unison allara gre daha kolay olan bu k, farkl notalar alsa bile ayn parmaklar kulland iin grece bir rahatlk sunmaktadr. rencinin notalar karttktan ksa bir sre sonra, aslnda yaplann, stteki melodinin aynadaki grntsn almak ve ayn parmaklarla almak olduunu anlamas, renciye kolaya kaaca bir durum yaratyormu gibi grnse de, aslnda ileride deifre yaparken kullanaca nemli bir bakkefetsratle yorumla durumu oluturacaktr. Bir piyanistin ileriki aamalarda notalarn iinde boulmadan sratle sonuca gitmesi gereken ve bu tarz genel resimleri grerek iini kolaylatrmasgerekendurumlarolacaktr. Dkkiinde,yukardakiparagrafabenzereylersylemekolasdr.
renci yaptklarndan ok emin olduktan sonra, retmenin sayfann altnda yazan secondo partisiylebirliktedetyaplmas,nemlibirtonalveritmikzenginlemesalayacaktr. Sayfa50 Oh,WhenTheSaintsGoMarchingIn Bir nceki almada zorlanan ancak fa majr tonda yaplan hareketlere alan renci iin konmu, gzelbirdldetolarakgrebilirizbuparay.Herkestarafndanbilinenbuanonimezgi,rencinin ilkdnemlerderetmeniylebirliktealarkenenkeyifalacaparalardanbirisiolacaktrkukusuz. ncelikle sizlerin de fark edecei gibi, CDde alnan temponun bu dzey rencisi iin ok yksek olduunu belirtelim. renci, batan bu tempoya angaje edilmemeli, bunun byk bir beklenti eklindennekonulmasnamsaadeedilmemelidir.Zamaniindetempoartgerekletirilebilir. rencilerinsklklayaptbirkahatayadikkatiniziekelim.Birliknotalarndrtlknotayabaland (yani toplam 5 vuru alnmas gereken) yerlerde renciler sklkla sayma hatas yapmaktadrlar. Bu, yeni lnn ilk vuruu olan gl zamanda alma isteklerinin daha youn olmasndan kaynaklanmaktadr. Burada doru saydrmaya zen gsterilmelidir. Ayrca, kitabn fiziksel zelliklerinden dolay sayfann deitii yerde de renciler bocalamakta ve doru tartm karabilmektedirler. Dolap kavramn anlatmak iin de gzel bir rnek oluturan parada, dolabn gerekliliinin, sonda birbirinden farkl iki l almaktan geldiini ancak bunu yaparken farklln, bu para zelinde, rencinindeil,retmeninaldpartideolutuunubelirtmeliyiz. Sayfa51 BolleriDoldurun rencilerin mzikal yaratclklarn gelitirmek, l kavramn pekitirmek ve tonal duyarllklarn arttrmak iin tasarlanm bir altrmadr. rencinin nce almasn, alnan stnde tartmasn, retmeni ile bir alternatif stne hemfikir olduktan sonra aklndakini yazmasn salyoruz; aksi takdirde renciler, iitsel geliimleri, yazdklar notalar kafalarnn iinde duymalarna henz imkan vermediinden,tamamenrastgelenotalaryazmakveyaptklarnbeenmekeilimindedirler. 4/4 ll satrn doldurulmasnn ardndan bir sonraki derste altrmay da yapmak, l bilinci ve ritmikkarakterlerianlamaasndanyararldr. lk drt lnn, tamamland zaman mzikal bir soru sorduu ve ardndan gelen drt lnn buna kesinbiryantverdiirenciningzndecanlandrlabilir.lkdrtlnnsonu,mecburiolmamakla beraber, sudominant ya da dominant sesle yaplabilir. Kesin yant verme hissi de, ezginin sonunda tonik(fa)notasylabitirilmesiylebelirtilebilir.Fadndakiseslerlealternatifbitileryaplp,rencinin toniksesinyarattsalametkiyledierlerinikyaslamassalanabilir.
Sayfa52 DansKanonu Oh, When the Saints Go Marching In deti ile rahatlam renciyi, burada yeniden zorlu bir grev beklemektedir. Fa majr tonda yazlm, kanon olmaya uygun basit bir melodiyi renip, ardndan yksekbirzihinselvefizikselbecerigstererekkanonlatrmasistenmektedir. Her durumda rencinin melodiyi tam olarak ezberlemesi ve yetkin olarak alabilmesi ilk amatr. Kanonun temel esini tam olarak renememi rencinin, ileriki aamalarda hatalar yapmas ve bkknlkduymaskanlmazdr. 48 a altrmas, iki el arasndaki faz farkn 2 l olarak almaktadr. Bu sayede ellerin yapt hareketler birbirine simetrik olmakta ve ayn parmaklar kullanlmaktadr. Bu nedenle, bir kanon yapmak iin ideal bir balang sunulmaktadr. Son iki lde kk yazlan notalar, tekrar yaplrken kullanmak iindir. Bitite bunlar yeniden almamz anlamszdr. kinci satrda da, benzer altrma, ncesolelintemayabalamasilealnmaktadr. 48 b ise, a kknda yer alan parmaklarn simetrik hareketinden yoksun olduu iin daha zordur. Kanmca a ve b altrmalarn arka arkaya vermek gerekli deildir; renci, daha ileriki bir aamadabkkna,dahahazrolduudnldbirdnemdeyenidendndrlebilir. Sayfa53 Vals Bekar (natrel) iaretinin tantld bu parada iki elin birlikte kullanmnda, bu dzey rencisinin zorlanabilecei eler bulunmaktadr. retmenler gerekli grrlerse bu lleri ayrca, detayl olarakaltrabilirler. Ezberaln Bu altrmada, ilk birka ls verilmi arklarn geri kalannn renci tarafndan ezberden alnmas ve yazlmas arzu edilmektedir. Kitabnzn balangcndaki sar sayfalar blmnde olanlara benzerekilde kulaktan alnmas istenmekte, ancak daha ileri gidilerek, artk notadan almay bilen rencininbunlardikteetmesiistenmektedir. Bizler iin bir dezavantaj, rencilerimizin bu arklar kendi kltrlerinin bir paras olarak bilmemeleridir. Bu durumda, rencilere bunlar szleri olmadan, sadece ezgisel olarak (ya da solfeji yaptrlarak) ezberletilebilir, aldrlabilir ve arkasndan yazmalar istenebilir. Ya da, buradaki mantk kullanlarak, kendi rencilerimizin aina olduklar Trk ezgilerinden yola klarak benzer bir alma yaptrlabilir. Her durumda, rencinin yaratcln, iitmesini ve klavyede u ana dek gelitirdii becerisinikullanmasveardndan,bunlardikteetmesiistenmektedir. Sayfa54 GoodMorning Bu tannm ngiliz ezgisinde rencilerimiz, noktal notalarla tanmaktadrlar. Noktal notann anlamn ve ilevini renciye rettikten sonra paray altrmaya balyoruz. Birok retmen, (bir
ve iki ve)eklinde saydrmaya alktr ve bu sistem ierisinde drtlk, noktal drtlk ve sekizlik notalarrencilerineretmektedir.Doalolarakbuyntemoldukayararldrvekullanlmaktadr. Ben ise, Trkemizin de bir zelliini kullanarak, noktal drtlk ve yanndaki sekizlikle kullanlan bu kalbn, zellikle buradaki gibi 1. ve 2. vurulara denk geldii zamanlarda kullanlacak bir baka basit yntem kullanyorum. Kanmca 1 ve 2 ve saymas, mziin temel l deerleri olan 4/4, , 2/4 gibi yaygn durumlarda, birim vuru olan drtlk notay daima blen bir anlaya renciyi itmektedir. Bunun pratikte byk bir yanl olduunu dnmesem de, bu ana dek drtlk notay bir vuru, yani bir birim olarak gren rencinin kafasn velerle kartrmak istemiyorum. Bunun yerine, 2. vuruun saymasnda, iki hecenin varlndan ( i ki) yararlanyorum. 3. ly bu ekilde tartmlandracak olursak, si bemol notas, bir ile, noktadan gelen bir sekizlik uzunlua, yani iki saymasnn ilk hecesi olan i yi alr. renci, si bemol stnde bir, i der ve ardndan gelen la notasnda, beklemeden, geri kalan ki hecesini vurur. Bu sayede drtlk birim vuruu korumu, ayn zamanda noktayla yars kadar uzatlm drtlk notann, bir sonraki vuruun yarsn (yani ilk hecesini)kendisinekatmolduunurencilereanlatabiliriz. zellikle kk ocuklarn ve kullanlarak yaplan sayma sisteminde kaybolduklar ya da durumu tamolarakkavrayamadan,elyordamilezmegittikleridurumlardabusistemikullanabilirsiniz. Sayfa56 DodanBalayalm rencimiz, en bata orta do pozisyonunda, pozisyonun rahatszlna ramen kendini daha gvenli hissettii bir ortamdayd. Baparman orta doyu rahatszca paylat bu pozisyonda, sol ve fa anahtarlarnn ilk 5 notasn dzden ve tersten ezberlemek, bunlar ok da zorlanmadan alabilmek, balang rencisinin baarsn arttrmakta ve zgven kazanmasn salamaktayd. Ancak bu pozisyonda fazlaca durmak, piyano alnn gereklerine aykryd ve ksa bir sre iinde sratle bu pozisyondan kurtulmak gerekiyordu. Bu nedenle, sol elde pozisyonun deimedii ama sa elin faya kaydfamajrpozisyonunagetikveburadabirsrealtk. Artk,rencimiz,ellerinibirazdaha aarak, klavye gereklerine daha uygun, bir oktav aralkl do pozisyonuna ya da baka bir deyile akdopozisyonunageebilir. ncelikle rencimizle bu yeni pozisyonda tant notalar pekitiriyoruz; bunun iin, daha nce de yaptmz gibi, kutucuklara notalarn adlarn yazyoruz ve bu almay birka ders tekrarlyoruz. Ardndan, kitabnzda Fritz Emontsun ok dzgn ekilde verdii gibi, bu pozisyona sol elimizi yumuak ekilde geirebilmek ve rencinin yapt iin farkndaln salamak iin, sol el daha aada bir pozisyona hareket ediyor ezgisini aldryoruz. Bu ezgi, ayn zamanda yeni tanlan notalarla, daha nceden renilenleri pekitirmek iin de faydal bir ortam sunmaktadr. Ardndan, Krekekelimparasnaltryoruz. Sayfa58 MAJRveMNR DinleyinLtfen! Bu altrmada, rencimizin farkl dinamiklere (nanslara) dikkatini ekiyoruz. 22 numaral altrmada tanttmz forte ve piano kavramlar, burada da karmza kyor ancak, burada,
parannadndandaanlalabileceizere,farklgrlkleridoru yorumlamak,eseringenel karakteri stndenemlibirrolstleniyor. rencimize, terasl yaplan, yani grln aniden deitii forte ve piano ksmlar altrrken, parann adyla da badatrabileceimiz baz rnekler verebiliriz; piano ksmlarda birisinin konutuu, ancak, kimsenin onu dinlemedii iin fortelerde sesini ykseltmek zorunda olduu gibi. zellikle kk yalardaki rencilerin d glerini, mecburi olmamakla beraber, bu tarz canlandrmalar iin kullanmann, eserlerin genel erevesinin anlalmas ve yorumun glendirilmesindefaydasolabilir. ParannDa Caponcesisonikilsndeisecrescendo,yani dereceli grlk artyapldnadikkat ekiyoruz. renci, konuma dilinden vereceimiz cmle rneklerini tekrar ederek terasl (ani) forte, piano ve dereceli (crescendodiminuendo) yapmaya alarak bizim sylediimiz uzunca cmleleri doruekildetekrarlyor.Butarzda,dahafazlakonuhkimiyetigetirenaltrmalarlapekitirmek,salt parmanaltmekanikaltrmalardestekleyicinitelikteolabilir. Kitabnznnemlizelliklerindenbirisi,tonalfarkndalarttrmak,sklklatranspozelereyervermek, renciyi dnmeye ve yeniden yaratmaya tevik etmektir. Bu amala, 58 numaral para ok iyi renildiktensonra,minotalarnbemollaldrarakparaydominreeviriyoruzverencimizin bunemlidevimutlakagerekletirmesinisalyoruz. retmenler, 58 numaray altrmaya balamadan nce majr ve minr kavramlar hakknda rencilerine, bu dzey iin gerekli bilgileri verebilirler ya da bunu erteleyip, 58aya balarken, renci bir nceki tonal karaktere alk haldeyken, yeni altrmann minr tnsn ilk duyduunda anlatarak,yarattklaretkiyiglendirebilirler. rencinin ya kkse ve teorik bilgiler ona henz ok da uygun gelmiyorsa, majr ve minr kavramlar, gznde canlandrabilecei rneklerden verilebilir. Ancak burada zorluk, iyikt, gzelirkin gibi tanmlamalar artracak rneklerden kanmaktr. rnein, mutluhznl, klglgeli, gnelibulutlu gibi kavramlar dikkatlice kullanlabilirler ancak yrnen bu yol, ayn zamanda kendi riskini de tamaktadr. zellikle minr tonu o ya ocuunun ok da holanmad eylerle zdeletirmek, yanllkla kt gibi grnmesine neden olabilir. rnein, kk bir ocuk iin gneli hava mutluluk artrrken, bulutlu hava, bizlere olduundan daha derin bir anlam ierebilir ve gznde kt arm yaptrabilir. Bu nedenle, her iki tnnn da ayn lde gzel, ama farkl karakterde olduunu vurgulayabilecek aklamalar yapmal ve klie terimlerle renciyi kendidnceleriylebabaabrakmamalyz. Kendi bana majr mutlu ve minr hznl olarak tanmlamak bile, yanl armlar getirebilir. Minr tonda yazlm ama temposu ve ritmik zellikleri gl bir eser, rencide mutlu arm yapabilirken, rnein bir Chopin noktrn, majr tonda da yazlsa, ierdii melankoli nedeniylerenciyeminrgibigelebilir.Kanmca,buaamadagenelbilgilerivermek,bazmajrve minr akorlar basarak rencinin aradaki fark anlamasn salamak, gerekirse biraz iitsel altrma yapmak ve ardndan 58 ile 58a altrmalarn altrmak, bu dzeydeki rencimiz iin imdilik yeterlidir. Bir baka kk uyar, do majr do minre evirirken kullandmz mi bemol notasnn siyah tua gelmesi ve rencilerin tm akorlar minre evirirken, ortada siyah tu kullanacaklarn dnmelerinde yatmaktadr. Klavyenin simetrik gitmeyen yaps, hepimizin bildii gibi, byle genellemelere izin vermez. Bu konuda da renciyi uyarmak, rnein do majr do minr akorlardan sonra re majrre minr akorlar gstererek aradaki fark vurgulamak nemli olabilir.
Batan renciye doru aklanmayan temel teori konular, zaman iinde kavram karmaalarna yol aabilmektedir. (rnein, bata noktal ikiliin 3 vuru olduunu kabaca ezberleyen ve anlamn bilmeyen rencinin, ileride karlat noktal drtl de 3 vuru saymas, noktann nota deerini daima3yaptndnmesigibi.) MinrTondaaln Daha nce kulaktan retilen baz tannm arklarn minrletirilmesi amacn tayan bu alma, daha nce de belirttiim, bizim ocuklara ok aina gelmeyen ezgilerden olumas nedeniyle zorluk kartabilir. Eer rencimiz daha nceki almalarda bu ezgileri yeterli dzeyde rendiyse, minr tonageirmesizorolmayacaktr.Eerrenmediyse,yancearkytamamenrenmesi,yadadaha iyibildiibakaarklarlabualtrmayyapmasdahadoruolur. Sayfa59 EskispanyolEzgisi Minr tonda aldrdmz gzel bir ezgidir. Daha nce majrminr tanmlamalarn yaparken kullandmz hznl betimlemesine tam oturtabildiimiz bu parada, yaratmak istediimiz atmosfer,sayfadakiresimleberaberiyicepekitirilmioluyor. lksatrnsolelindeostinatokarakterlieliedikkatekebiliriz. Daha nce de vurguladm gibi, lde, rencinin doal olarak 4/4 almaya ynelik igdsel isteinibastrmalvedoruritmikkarakterinneminizelliklevurgulamalyz. Sayfa60 RedenBalayalm Artk pozisyon deitirmede daha tecrbeli hale gelmi olan rencimiz, re majr pozisyonuna geebilir. Be parmakla alnd iin henz bu tonun ikinci diyezi olan do diyezi aldrmyoruz, ellerin yettii blgede yer alan fa diyez ile yetiniyoruz ki bu da balang rencisinin hem diyezi tanmak, hem de yeni ulat bu pozisyonda kendini rahatsz hissetmemesini salamak iin yerinde birseimdir. Daha nceki altrmalardan farkl olarak bu sefer, sadece re majr deil, artk renci minrleri de tandiin,reminrtonadageiiyapyoruz.Buradada,toniaretiolansibemoltantyoruz. nceki altrmalarda olduu gibi, ncelikle yeni tantrdmz notalarn adlarn kutucuklara yazyoruz. Fann stndeki ikinci kutucuk, diyez yazmak iindir. Ancak bu diyez, minr de ayn anda rettiimiz iin parantez iinde, yani alternatifli olarak sunulmutur. Doal olarak, re minr altmz durumlarda bu diyezi kullanmayacaz. Ve yine nceki altrmalarda olduu gibi renci, alttakisatralarakyenipozisyonunayumuakbirgeiyapyor. Diyalog Bu parada, adndan da anlayabileceimiz zere bir diyalog mevcuttur. Sizlerin de kolaylkla grd gibi, ilk satrda sa elin ortaya koyduu ezgisel fikre, ikinci satrda sol el ile yant veriliyor.
rencilerin,piyanoalgsnnentemelkarakterlerindenolanoksesliliivesadecesaeldedeil,sol eldedemelodininalnabileceinigrebileceklerivetecrbeedebilecekleribirbakaalmadr. Yukarda anlatmaya altmz iki ayr partinin birbiriyle olan diyalogunda, ana fikri alan elin daha yksek grlkte alnmas ve ona elik eden elin daha az grlkle takip etmesi, paranzn stnde olan mf ve p belirteleri ile belirtilmitir. Ancak renciler bu zellii kendi balarna bulmaya tevik edilmeli ve dzeyleri ilerledike bu tip terimsel belirtelerin daha az sklkta karlarna kaca ve kendiyorumlarnkendilerininyapmalarnnisteneceibelirtilmelidir. Kitabnzn genel zellii renciyi kendi bana dnmek, tecrbe etmek ve yaratcln gelitirmek olduundan, bu parada da, tonal yapy deitirmek ve majr tonda alnmas istenmektedir. Bu konularatlamadan,gerekennemivererekyaptrmakrencileriinokgelitiricidir. Sayfa61 lyDeitirelim Ortalama bir renci, balang gnlerinden itibaren baz konularn daima standart olduunu kendisine dndren paralara altrld iin, nemli birok konunun nemi hakknda dnmeye sevk edilmez. Anahtarlar, akolat, l deeri vs gibi belirteler, sklkla, bakp da grlmeyen dekorasyonadnrveanlamlarstndednlmez. Aslnda mzik ok dinamik bir olgudur ve yukarda deindiimiz belirtelerin sabit tutulmas, baz mzikleri tam olarak anlatmaya yeterli olmayabilir. Anahtarlar, ton iaretleri ve l deerlerinin sklkladeitiieserlerlerencilerkarlaabilirler. Buradada,rencinin,sabitllerealmasnnlemekveritmikfarkndalarttrmakiinokgzel birrneeyerverilmitir. renciyegereklibilgiyiverdiktensonra,mutlakaparaykendimizalarak, lye gre nce ikiye ve ardndan e saydrarak ve vuru yaptrarak ritmik kesinlii saladktan sonra aldrmaya geiyoruz. Her zaman vurgulamaya altmz gibi, yanl notalar dzeltmek greceliolarakkolaydrancakyanlritmikalglamaysonradandzeltmekokzordur. Tonalgeliimisalamakiinparaytamolarakrendiktensonra,birdeminretonadeitiriyoruz. Sayfa62 SekizlikNotalar u ana dek sadece noktal drtln yannda grdmz ve renciye kalp olarak aldrdmz sekizlik notalar, artk detayl olarak ileyebiliriz. Konunun genel kapsamn renciye akladktan sonra, sayfann bandaki elle vurulan ritmi uygulatyoruz. Sonraki altrmalar, bu konunun pekimesineyardmcolacakyeterlimateryaliiindebarndrmaktadr. SoldenBalayalm rencimizin ellerini sol pozisyonuna yerletiriyor ve daha nceki pozisyon deiikliklerinde olduu gibi, yeni notalarmz pekitirip, kutucuklara adlarn yazdrarak pratik yapyoruz. lk be notann drtlk notalarla aldrlmasnn ardndan, sekizliklerle de alnmasn salyoruz ancak tempo dengesizliine yol amayan ve renciyi sekizliklerde gereinden fazla hza mecbur brakmayacak, ortalamabirtempoyubatansabitliyoruz.
Sayfa63 YrmekveKomak Drtlk ve sekizlik notalar pekitirmek ve birbirleriyle olan oransal ilikilerini renciye kavratmak iin yazlm bu parada, dil ve heceleme zelliklerini de kullanarak rencinin konuyu anlamasna yardmc oluyoruz. Daha nce de belirttiimiz zere, balang rencisinin mzikal geliiminde nemli aralardan biri, onun, ana dilinin temel zellikleriyle mzikal konular zdeletirebilmesinde yatmaktadr.Buradadabuzelliikullanmayaalacaz. Ritmik oransal blnmelerin en temel ve aslnda en kolaylarndan olan 1 drtlk = 2 sekizlik, rencilerinbykblmnnhizorlanmadankavrayabildiibirtartmolmasnaramen,heceleme ile pekitirme yoluna gitmemizde bir saknca yoktur. Bu nedenle, paray altrmaya balamadan nce, ilk drt lnn stne yazdmz heceleme ile el rparak rencinin drtlk sekizlik nota ayrmnadahakesinvarmasnaalyoruz. Sayfa65 CestleroiDagobert Sol majr pozisyonunda, rencinin ellerini sadece sol stnde tutmakla kalmayp, baa ton iareti olarak fa diyezi de yazdmz; ayn zamanda 6/8 lyle, l deerini de farkl kullandmz bir almadr. rencilerimiz artk sekizlik notay tand iin, bataki l deerlerini dikkate alnmayan dekoratif eler olarak grme alkanlklarndan kartlmal ve gerek anlamlar stnde dnmeye sevk edilmelidirler. stteki rakamn, bir lde ka adet alttaki rakamn temsil ettii notadan bulunduunu belirttiini, yani alt tane sekizlik nota gsterdiini aklamak ve bu konu stnde, gerekirse defter almalar yaparak l deeri tanmnn teorik altyapsn oluturmann, rencinin geliimi zerinde tartmasz yarar olduunu dnyorum. Aksi takdirde, ok ileri dzeylere ulaan ama ald eserin tonunu, ritmik yapsn, ierdii terimleri vs bilmeden ve anlamlarn kavramadan alanrencileryetitirmioluyoruz. 6/8 lnn, pek ok dier arpanl (triple) l gibi, ok karakteristik bir ritmik yaps ve dansvari karakteri vardr ve bunun renciye aklanmas ve daha da nemlisi hissettirilmesi, en az, biraz nce deindiimizdefterdeyaplanteorikalmaylaaklanmaskadarnemlidir. Ton iareti olan fa diyezin neden baa yazld da aklanmaldr. renci eer kkse, tm fa notalarnn nne diyez yazmaktan kurtuluyoruz gibi ksa bir aklama yetebilir ancak kavramas daha geni ve ya daha ileri renciler iin mutlaka ton kavramna bu dzeylerde girilmelidir. Hatta kitabnzdadasklklayapld(ve2.cilttededahasklklayaplacagibi)ezgilerinfarkltonlarapratik transpozeleri daima denenmeli; renci deiik siyah beyaz tu kombinasyonlarna, en azndan bu dzeyde ilk be parmak iin altrlmaldr. Zaman iinde ilerleyen renciye, teori bilgileri nda tonalite anlatlmal ve pratikte yapt ve alt bu almalarn bilimsel altyaps da hazrlanmaldr. Bir ressamn renklerle olan ilikisine benzerekilde, bir piyanistin de tonlarla ilgili olmas ve bunlara gerektenhkimklnmasgereklidir. retmenler iin renciyi zorlayc ve yorucu gibi grnse de, renciye katacaklar tecrbe asndan bu tarz gelitirici ve belki de zorlayc altrmalardan kanmamalyz. renciye
duyduumuz gvenle ve geni sabrla bunlar altrmal, yorulduklar ya da bkknla uradklar dnemlerde daha motive edici ya da ho vakit geirebilecekleri kk mzikal dllerle onlar destekleyerek, ierii zor ama bir o kadar da retici olan kitabnzdan ilerlemelerini salamalyz. Bu tarz almalarda baarl olmak ve zaman iinde almak, retmenler iin de, profesyonel geliimleri asndantartmaszoknemlidir. Sayfa66 LadanBalayalm Geride braktmz sol majrden la majre, yumuak bir gei yaparak yeni pozisyonumuza alyoruz. Her zaman olduu gibi, sayfann bandaki kutucuklar doldurarak nota bilgilerimizi kontrol ediyoruzvepekitiriyoruz. Sayfa67 Her iki para da, noktal drtlk tartmn, la majr pozisyonunun yeni tantlan siyahbeyaz tu kombinasyonuyla renciye sunuyor. Gelitirici ancak ayn lde zorlayc ve dikkat isteyen almalardr. Ritmik kesinlie dikkat etmek, rencinin diyezleri doru almasn salamak ve karaktereuygunluk,nemlestndedurmamzgerekenkonulardr. Sayfa68 DansEzgisi Fritz Emonts, gene mkemmel bir zamanlamayla, bir nceki sayfada rencimize zorlu devler ykleyen almalarn ardndan, ok da zorlanmadan, iitsel deeri yksek ve kaliteli bir sonoriteye sahip, almas ok da zorlayc olmayan bir dete yer vermi. rencimize keyifle aldracamz, CDdendinleterekmotiveedebileceimizrahatbiralmadr. Sayfa69 HollandalDenizcilerinarks Bu ark, parantez iine yazlm alternatif zenginletirici notalar atlarak, sadece be parmak aralnda alnabilen bir durumdadr ancak elleri daha byk (ve yetkin) renciler, parantezlerin iindeki sesleri de basarak daha zengin tnlarla da alabilirler. Yazar, bu aamada, be parmak aralnda yazlan ezgileri (kitaptan ya da kendi daarcmzdan) rencimize sunmamz, bunlar bu dzeyekadarrettiimiztonlariindealtrmamzvepekitirmemizineriyor. Sayfa70 AynParaindeElPozisyonunDeitirelim rencimiz piyano yaants boyunca saysz eserde saysz pozisyon deiiklii yapacaktr. Bunlar, mmkn olan en az eforla, gerektiinde legato ve geiin yapl hissedilmeden, en doru parmak numaras ve hareketiyle yapmasn arzuluyoruz. Bu nedenle nnze gelen bu altrmalar byk nemleelealnmalverenciyedikkatlealtrlmaldr.
lkezginintamamyazlolarakverilmivestndeoldukaaktifpozisyondeiiklikleriuygulanmtr. Ayn ekilde hareketi sol elde de yapmak iin, notalarn altlarnda yazlan numaralar kullanyoruz. Dier ezgilerde de, rencimizi ezberden ya da ilgili sayfaya ynelterek aldryor ve bu nemli konuyudefalarcapratiketmesineolanaksalyoruz. Ezgileri tek sesli durumdan kartmak iin Tonik Sudominant Dominant ilikileri erevesinde verilmi notalarla elikler yaptryoruz. rencinin hangi seslerin altnda hangi baslar kullanacana kararvermesi,iyibiriitselaltrmaolacaktr. Sayfa71 MichaelFinnigin Bu ho melodili parada, bir nceki sayfada pratik yaptmz pozisyon deiikliklerini sklkla uygulayacaz. Burada, ayn tu stnde yaplan parmak deiikliklerinin iki trnden bahsetmek istiyorum. 1) Piyanonun ilk yzylndaki mekanik geliim problemleri, kendilerini neredeyse 20. yy. bana kadar hissettirdiler ve gnmzn ok hassas, salam ve yksek zellikli algsna ulamak yllar ald. zellikle ilk mekanizmalarda, tekrarlanan hareketleri yaparken ekicin geri dp, yeniden pozisyon alp tele vurmas sklkla baarszlkla sonulanyor, sesler kaybolabiliyor, tekrarl hareketlerden ses kamayabiliyor ya da eki telin stnde zplayarak istenmeyen sorunlara neden oluyordu. Bu nedenle eski ettlerde sklkla tekrar teknii denilen bir teknie bavurulduu, bunlarn parmak aktivitesine yarar olduu yadsmamakla beraber, piyanonun mekanik kusurlarn rtmek iin piyanist becerilerini arttrmak amal yazldn aklmzda tutmalyz. Czerny gibi 19. yy. altrmalarnda, tekrar eden notalarn sratle parmak deitirerek alnmasndaki nedenlerden birisi budur. Ancak gnmz piyanosunda, byle almakta hibir saknca olmad gibi, yetkin bir piyanist, tek parmakla daistediikalitedetnlareldeedebilir,mekanikbirsorunkmaz. 2)u anda altnz parada olduu gibi parmak geileri ise, tamamen bir sonraki pozisyona geii hazrlayan hareketlerdir ve rencinin geliimi asndan ok yararldr (son ldeki parmak deiimi hari). Bu nedenle, paray altrrken harfiyen numaralara uyulmasn salamal ve bu konuda srarcolmalyz. renciler sklkla bu numaralara alternatifler gelitirme, bunlar yapmama ya da evde alrken, derste retileni uygulamama gibi yanl alma pratiklerine sahiptirler. Bu nedenle, bu paray altrmamzdaki temel unsurlardan birinin parmak deiimleri olduu sklkla vurgulanmal ve rencininevdevlerisrasndadabunlaradikkatetmesinisalamalyz. Sayfa72 Unison2Para Her iki unison para da (75 ve 76 numara) benzer zorluklar iermektedir. Daha nceden de vurguladmz gibi unison almak, aslnda nemli zorluklar ierir. Bu zorluklar bir lde gidermek iin,rencininezgisinincesayadasolellealarakiyicerenmesivehattaezberlemesi,ardndan iki elle almas uygulanabilir bir pratiktir. Bununla beraber, kitabnda bu kadar ilerlemi bir renciye retmenler,ikielaynandadadeifreyaptrabilirler. Herikialtrmadada,sklklayaplanpozisyondeiimleri,zellikledikkatedilmesigerekenelerdir.
Sayfa73 MinrVals Kitabmzn en ho paralarndan birisini oluturan Minr Vals, alma keyfinin yannda, rencilere ok ey katacak zellikler iermektedir. lye artk alan rencimiz, bugne dek yapt birok altrma ile bir valsi hakkyla alabilecek durumda olmaldr. Para, sekizlik notalar, sol elde melodi, pozisyondeiikliklerivedikkatlenemverilmesigerekennanslarlaoldukareticibiryapdadr. rencinin yksek kalitede bir ala ulamasnn ardndan tm vals, melodiyi sa ele geirerek yeniden alnabilir. Bu, daha nce de benzerlerini yaptmz zere rencinin teorik ve pratik altyapsn gelitirici, nemli bir altrmadr. Hatta ilk konseri iin bu paray seen renci, nce melodiyi sol elde alp, ardndan tekrar varmasna elleri deitirip, bir de melodiyi sa elle alarak tmikialtrmaybirbirineeklemleyebilir. Dikkat etmemiz gereken bir unsur, zellikle 2. lde olduu gibi elik yapan drtlk akorlarn, renci tarafndan sekizlikmi gibi alnmasdr. Sol elde melodiye balarken sekizliklerle balayan renci,bunubazdurumlardasaeledetamakvelybozukalmakeilimindedir.retmenler olarakbizlerinvurularnkesinliineverdiimiznem,buradadakendiniakabellietmelidir. Sayfa74 GaydacMar Herikieldededikkatekicivebirazdazorlaycpozisyondeiikliklerinesahip,zelliklekolayritimleri vemaratmosferiylerencilerinsklklaalmaktanokholandklarbirezgidir.Bununlaberaber,sol eldekipozisyondeiikliiile2.satrnsadecesaelinindetaylaltrlmasyararlbulunabilir. Sayfa75 kcveinicibeseslidizilerdenoluanokyararlbirparmakaltrmasdr.Unisonrenilenksmda altrmann genel karakteri, ritmik yaps ve atlad pozisyonlar pekitirilir. Bu yaplmadan, kanon almalarna gemek kanmca ok zorlayc olacaktr. Eer renci, her yeni atlad pozisyonu grmekte ve buna gre hazrlk yapmakta zorlanyorsa, ilk lnn biti notasyla ikinci lde baladvencldede,ilklnnbirsonrakinotasndangirildiigibi,genelablonukavratc kestirme yollar da gsterilebilir. (Doal olarak bunlar, notadan okumann nne gemez, sadece yardmcelemanolarakkullanlr). Unison blm pekitirildikten sonra, daha nceden kanon formu ile tantrlm rencimiz, altrmay kanonlatrarak almasna devam eder. Zorlayc, ancak bir o kadar da retici altrmannmutlakayaptrlmasnneriyorum. Sayfa76 YakalaBeni,Yakalayabilirsen Pozisyon deitirmeyi altran bir baka paradr. lk tekrar forte almann ardndan, 2 kez piano tekraryaplmasistenmitir.
Sayfa77 NeYapabilirim,ZavallKkKz? Emontsunaralaradikkatlicedatthodetlerdenbirisidir.retmenilealnabileceigibi,Primo Secondo dzeyleri yeten iki renci tarafndan da aldrlabilir. zellikle Secondo, dzey olarak daha geride olan rencilerin, belki nota okumalarnda biraz yardm alarak ya da dorudan ezberle alabilecekleri kadar basittir. Yeni balam kk bir renci, biraz yardm ile kendisinden daha ileridebiraabeyyadaablaya,busecondopartisiileelikyapabilir. Sayfa78 LegatoStaccato Piyano tekniinin nemli konularndan olan legatostaccatoyu rencilerimize tantyoruz. rencimizin dzeyine, yana ve teori konularn kavrama kapasitesine gre, ksa tanmlamalar yaparak ve daha ok pratikte gstermek ile daha uzun teorik anlatmlar yapmak arasndaki seimi retmenlerimizyapacaklardr.Buaamadaksabilgilerverip,birkauygulamailekonuyusunmakve ilerikialmalardapekitirmekdeuygundur. Hepimizin bildii gibi legato sesler arasnda boluk brakmadan, piyano mekanizmasnn izin verdii lde bir tuun kaldrlrken dierinin baslmas ve bu zamanlama ile seslerin birbirine kopmadan, bal gemesi olarak aklanabilir. Bu, fiziksel olarak baz zorluklar getirmektedir. ncelikle, henz parmak hakimiyeti ok iyi olmayan ve kk kaslar yeterince gelimeyen renciler bu dengeyi iyi salayamayabilirler. Ama bu fiziksel dezavantaj, bazen avantaja da dnebilir. Parmak ucuna ok hakim olamayan renci, elini ve avucunu koordineli kullanarak bu eksikliini giderme eilimindedir vebuda,iyibirlegatoanlaynbalangtaoluturmakasndanfaydalolabilir. Piyano tarihinin ilk yzyl, klavsen alma tekniklerinin egemen olduu, parmak ucu hakimiyetine dayalbiranlayasahipti.Kabacabununentemelnedeni,klavsenintuhassasiyetininolmamas,yani tua uygulanan farkl kuvvetlerin grlkte deiim yaratamamasyd. Mzisyenlerin parmaklarnn (el anatomisine aykr olarak) eit derecede gelitirilmesi ve hepsi ayn beceriye ulatnda sorunlarn zlecei dnlyordu.Pianoforteninicadndanuzunbirsresonrasnakadardabuanlayetkili oldu; krlmas 19. yy. buldu ve Chopin, Schumann, Liszt gibi, besteciliinin yannda bu yeni algnn teknikkapasitesiniokiyianlayanpiyanistlerleartktamamenkrld.(BuaamayagelenedekMozart, Clementi ve zellikle Beethovenn, alma tekniini bu yeni algya gre nemli llerde gelitirdikleriunutulmamaldr.)2 Mozart, her ne kadar eski ekoln hala ok geerli olduu bir dnemde yaadysa da, legatonun nemini kavramt ve kendi ya gibi akan legatosundan gurur duyuyordu. Czernynin anlatsna gre Beethoven iin de en nemli konulardan birisi legato idi. Czerny, Beethovenn rencisi olduu dnemde kendisini en ok legato almas konusunda uyardn ve dikkatini bu yne ektiini sylemektedir. Romantik Dneme gelindiinde ise durum daha farkldr: alg, byk lde gnmzdeki yapsna yaklam, tn ve mekanik zellikleri artk bugn anladmz anlamda legato almaya uygun hale gelmi, pedal kullanm yaygnlamtr. Chopin ve benzerleri iin legato artk temel tekniktir. Clementi dneminde legato belirteci yaplmayan eserlerde legato alnmazken,
2
Bukonulardaokgenibilgiyeulamakiinbkz:Piyano:BiralgnnBiyografisi,BuraGltek,Epilog Yaynlar,2007
Chopin dneminde varsaylan alma teknii artk legatodur; aksi belirtilmedike allarmz, o gndenbugne,legatoolmaktadr. Legatoalm,tnsalbalzelliininyansra,mzikalifadeleridenemlevurgulayabilenbiryapya sahiptir. Mzik cmleleri, balang ve bitileriyle, konuma cmlelerine benzerler. Batan yeni bir nefesle balarlar, iinde tepe noktas yapar ve sona doru, nefesin azalmasyla hafiflerler. (Doal olarak bu, her zaman geerli ve kesin bir kural deildir). Biten cmlede legato ba da genellikle bitebilirverenci,yeni cmlesiiinnefesalmahissini,eliniklavyeden,bileiniabartszbirekilde kullanp kaldrarak verir. Hepimizin klie olarak rendii ba bitince el kaldrlr kuralnn z budur. Ancak bu kaldrn abartl deil, minimum eforla, bir sonraki cmleye geiin doal beklentisini bozmadan yaplmas nemlidir. Balangta, kk rencinin hareketleri abartl olabilir, ancak bu zaman iinde doal bir bilek hareketine dnmelidir. Bu sayede elin kaldrl, cmle sonu grlnnayarlanmasndadadoalbiryardmcolacaktr. Legato, en iyiekilde konuma cmleleri ve daha da iyisi,arklarla retilmelidir.yiark sylemeyi renen ocuk, piyano gibi mekanik bir algnn ifadeyle ilgili dezavantajlarn kaldrmak iin daha donanml hale gelir. Chopin dahil pek ok byk besteci ve piyanist, piyanonun mekanikleme dezavantajndan ok haberdard ve viyolonsel benzeri alglarda dorudan tele mdahale eden alcnn sese olan hakimiyetinden daha uzakta olduumuzu kavramlard. Bu nedenle Chopin, rencilerine, piyanoda dzgn legato yapabilmek ve ark syleme kalitesine ulaabilmek iin, iyi anclardinlemelerinivernekalmalarnneriyordu. Staccato ise, legatoda yaptklarmzn ztt olarak, parmak ucu ve bilein koordineli hareketiyle, notalarn kesik kesik alnmas anlamna gelmektedir. Ancak staccatoda sklkla yanl anlalmalar ve genelhatalaryaplmaktadr.Entemelhatalar: 1) rencinin staccato notalarda hzlanmas: renci, kesik ald zaman, o vuruun geri kalan sresini havada geireceini kavramadan ve bunu beklemeden, bir dier notay alma eilimindedir. Staccatonun ritmik bir e olmad, nota uzunluunu ksaltmad, sadece kesik hale getirdii mutlakakavratlmaldr. 2) retmenler sklkla staccatoyu anlatrken rencilere gzlerinde canlandrabilecekleri rnekler vermek isterler ve bunda da doal olarak ok hakldrlar. Ancak, eliniz yanm gibi klavyeden sratle ekin vs gibi rnekler doru deildir. ncelikle parman kesik almas, klavyeden kaar pozisyonda yaplmamaldr; bu, aradmz ton kalitesini batan ldrr, kurulatrr ve matlatrr. Her durumda ses kalitesi bizim iin nemlidir. Bilek ve parmak her durumda tuun dibine doru hareket etmeli, ancak sreyi ksa ve kesik tutmaldr. Bu, kolay bir denge deildir ve zaman iinde olgunlatrlacaktr. Ancak staccatonun ok abartl istendii durumlarda, staccatissimo alarken belki parma klavyedensratlekarmakuygulanabilir. Kitabnzda bu sayfada yer alan altrmalar, rencinin mekanik olarak bu artiklasyon tekniklerini renmesinden ok, mzikal olarak hangisinin bu ezgilere daha uygun olduunu belirtmek iin yaplmtr ve ok yerindedir. ncelikle iitsel farkndal yaratmak, ardndan fiziksel aktiviteye gemek yararldr. rencilerimiz, bu sayfada yer alan farkl arklardan hangilerinin legato, hangilerinin staccato almaya daha uygun olduuna karar vermelidir. Eer renci kendisi sratle deifre edebilecek ya da daha nceki almalardan bu paralar bilerek alabilecek durumdaysa, aktiviteyionunyapmasdahauygunolur.Ancakdeilse,retmensraylahepsinibirkezlegatovebir kez staccato alarak rencinin karar vermesini salayabilir ve duruma gre onunla tartarak farkndalkyaratmayaalabilir.
Eerarklar rencimize aldracak isek, yazlmam olan parmak numaralarn onunla tartarak ve en iyi pozisyonu deneyerek bulmasna yardmc olarak alyoruz. Burada kstas, o pozisyona parmaklarn doruekilde yetmesinin yannda, bir sonra geilecek pozisyon iin de hazrlk yaplmas ve mmkn olan en az eforla bu geiin tamamlanabilmesidir. Doru parmak numaralarnn seimi, rencinin sorunsuz legatoya sahip olmas, alnn akclnn kesildii hissinin verilmemesi; ileride karlaacaveonufizikselolarakdayorabilecekuzunperformanslarda,doruparmaklarnseimiyle kas gerilimlerinin, yorulmalarnn ve hatta kramplarn nne geilebilecei ve en basit olarak, aln uzaktangrntsnnestetiiilesonulanacaktr.Bumaddelerarttrlabilir. Sayfa80 2Altrma ki el arasnda legatostaccatoyu paylatrmak ve zihin / parmak kontroln salamak amal, faydasna yrekten inandmz iki altrmaya geiyoruz. renci, altrmalarn altnda da belirtildii zere nce her iki eli de legato yaparak dzgn bir ala ulamal, alaca ezgiyi her ynyle renmelidir. Ardndan, yukarda staccato ile ilgili yaplan uyarlara dikkat ederek iki eli de staccato almal ve nc aamada, en zor e olan bir eli legato, dierini staccato almaya almaldr. Bu sonktarencininzorlanmasvehatalaryapmasolaandr;sabrla,gerekendurumlardailkikikka geridnerekveelleriayrarakaltrlmal,sonrayenidennckdenenmelidir. BartokModerato Yukardaki kkn (her iki el legato, her ikisi staccato ve biri legato dieri staccato) alld ok nemlibiraltrmadr. Sayfa81 GugukKuuveEek Soleldelegatovesaeldekvrakstaccatoezgininyer ald,ocuklarnalmaktanvealmaktanok holand bir paradr. rencinin dgcn harekete geirip, ona aklnda canlandrabilecei bir rnek vermek arzusunda isek (ou durumda bu ie yarasa da, her zaman bunu yapmak zorunda deilizdir), sa elde kvrak staccatolarla konuann guguk kuu ve sol elde, daha kaln seslerle bal konuann eek olduunu, ikisinin farkl eyler sylediini ancak arkada olduklar iin, son drt ldekikanonvariifadeileaynfikirdeanlatklarbelirtilebilir. Her mzik eseri, gzmzde, gnlk hayatla zdeletirilebilecek materyallerle anlamlandrlmak zorunda deildir. Bu eilim 19.yy.da ok modayd ve zellikle Schumann gibi besteciler, yaptklar mzikal anlatmlarn iirsel metinlerini de vurgulamaktan zevk almaktaydlar. Bunu, Clara Robert Schumannn mektuplarndan kolaylkla anlayabiliriz. Ancak, gzmzde canlanan betimlemelerin, sklklabestecilerinanaamalarolmadve mziin,birkacmleileanlatlmasnnolas(vegerekli) olmad da ortadadr. Beethovenn Ay I, Frtna vs gibi piyano eserlerinin aslnda besteci tarafndan, bu tarz bir balant kurulmas istenerek adlandrlmad, ancak, yaynclarn ve belki de eletirmenlerinsonradan,etkiyaratmakiinbubetimlemelerikullandbilinmektedir. Yukarda yazdklarmz, doal olarak balang eitim materyali iin ok da geerli deildir. Kk renciler iin dgcn zorlayan, onu ald para ile daha fazla iliki kurmaya tevik eden benzeri uygulamalar, mecburi olmamakla beraber, faydaldr. Bu parann bestecisinin de kafasnda benzer birprogramnolduurahatlklaanlalmaktadr.
Sayfa82 teKervanGeliyor Kitapta sona yaklatka, melodik yaplar rencileri balayan ve ok keyif veren paralarn says da artmaktadr. Budaonlardanbirisidir. Savesoleldestaccato legatoayrmlarnnsklklakullanld bukeyiflipara,rencilerinilkkonserlerindealmaktanzevkaldklarbirparadr. Bir nceki parada deindiimiz, rencinin kafasnda ald para ile ilgili dsel dnsel bir balant kurabilmesi ve bunu bir programl mzik rneine evirmesi, burada da olasdr ve bestecinin amalar arasndadr. Sol elin staccatolar piano nansyla balayp crescendo ile glenerek, develerin ayak sesleri canlandrlabilir. Sa eldeki ark syleyen legato, kervann bandaki kiinin birarks olarak gsterilebilir ve nansn ykselmesiyle kervann yanmza yaklat betimlenebilir. Sona doru gidildike yaplan diminuendo, develerin ayak seslerinin uzaklamas ve kervann yava yava gzden kaybolmas olarak aklanabilir. Doal olarak retmenler, kendi amalardorultusundabakarneklemelerdeyapabilirler. Bu paray alrken sklkla yaplan hatalar, bal notalarn uzunluklarnn tam saylmamas ve rencilerin sabrszlkla bir sonraki ly almaya gemeleridir. Ya da, staccato legato ayrmnda, staccato aleyhine davranp, buralar da legato almalardr. Son lde sol elin sahip olduu suslar da,sklklagzardedilmektedir. Sayfa83 YlanOynatc Bir baka programl mzik rnei daha bekliyor rencimizi. rencimiz, kafasnda ylan oynatan bir kiiyi ve bu ylan sepetinden kartan gizemli mzii canlandrabilir. Hatta sayfann sonunda, bu etkiyi daha iyi verebilmek ve makamsal alabilmek iin bir alternatif de sunuluyor. (Emontsun kltrler aras paylam fikri, sadece Avrupa kltr ile snrl deildir; dou mziklerine de yer vererekevrenselboyutukomplekssizcesunabilmektedir.) rencinin, almaya balamadan nce sa elini koyaca yksek pozisyondaki notalara altrlmas yerinde olur; burada zorlanmas ok olasdr. Bununla beraber sa el, sabit bir pozisyonda parann bandansonunadek durmaktadr kihembu notalarpekitirmek,hemdezatenokumaszorolanbu blgede pozisyon deiiklii karmaasna yol ap renciyi daha da zorlamamak iin yerinde bir karardr. Legato balarda rencinin daha nce bahsedilen ark sylemeyi taklit yntemine uydurulmas, nefesler aldrlp balar doru ekilde verebilmesinin salanmas, hatta ezginin solfejini yaparak bu nefeslere altrlmas nemlidir. zellikle 3. satrn 4. ve 5. llerinde olduu gibi ksa ifadeler, llerbirbirinebalanarakdeil,notadangsterildiigibiifadelendirilerekalnmaldr. Sayfa8485 ScherzoveMinuetto Legato ve staccatoyu pekitirmek iin kullanabileceimiz iki dettir. Her ikisi iin de ortak bir uyarda bulunmak istiyorum. Secondo partisinin sahip olduu ada armoniler, balang rencilerine,
bizlerin uzun yllar klasik armoniye alm kulaklarmza geldii ekilde gelmemektedir. Dolaysyla, bunu fazla ada bulup kanacak olan retmenlerin, aslnda korkmadan konunun stne gitmesinde fayda olduunu dnyorum. Gen kulak, her tr uyumu almaya aktr ve mzik yaants boyunca birok ada eser alacaktr. Bu nedenle, eitimin okseslilii ve eitlilii adna, baz nyarglardan uzak durup, pedagog Emontsun bilgi ve tecrbeye dayanan seimlerine gvenmekkanmcadorubiryaklamdr. Sayfa86 Tango Kitabnz sklkla, teknik olarak ok da zorlamadan, byk mzikal doyumlara rencilerimizi ulatrabileceimiz solo ve do paralara yer vermekteydi. Bu aamada, bunlarn belki de en gzellerinden birisi ile kar karyayz. Baz zorluklar ierse de kitabn dzgn ekilde bu ana dek takip edebilmi rencimizin kolaylkla stesinden gelebilecei ve konser benzeri ortamlarda gururla alabileceibirtangodur. ncelikle, baz formlarn sahip olduu kalp eliklerden ve bunlarn o eserin karakteristik ritmik yapsnoluturduundan rencimizihaberdaretmeliyiz.Buradakisoleleliininsahipolduuritmik yapy, benzeri rnekleri boogie gibi farkl tarzlardan da vererek, aina olunan ve yksek etki yaratan baztnlarnaslndastandardayaknritmikvearmonikyaplardanoluabildiinianlatabiliriz. Parann allmasna gemeden nce, sol eldeki ritmik yapnn ok salam biimde renciye pekitirilmesinin sonsuz yarar olduunu dnyorum. Aksi takdirde ritmik yapy anlayamayan renci, iki el birletirildiinde, sa ve sol eldeki pozisyon deiikliklerinin iinde bouurken, ciddi ritmik hatalara decektir. Tango sabrla, gerekirse cmle cmle ve bazen ayr ellerle altrlmal; renciyesunduuzorluklarasayggsterilerekacelecidavranlmamaldr. Buparaydoruyorumlamakiin,ritmikyap,dorucmlelemevedorunotalaralmannyannda, nanslarn nemi vurgulanmaldr. Ksack 3 satra sdrlmaya allan bu gelikin ancak basit mzik, ancakdorudinamiklerleanlamnbulacaktr. Sonsatrdaki,ayntustndeparmakdeiimiderenciyerneklenerekgsterilmelidir. Sayfa87 NeeyevgBeethoven Avrupa Piyano Metodu adl kitabnzn birinci cildi, Avrupa kltrnn ortak simgesi haline gelmi, ayn zamanda evrensel kabul de grm bir eserin det uyarlamas ile anlaml biimde bitiriliyor. Beethoven9.senfonininbuneredeyseherkestarafndanbilinentemas,Emontstarafndanustacabir dete evrilmi. Zengin armoni, rencinin ok da zorlanmadan doyurucu sonoriteye ulamasn salam. zellikle kklerin tannm ezgileri almaya ne kadar dkn olduklarn biliyoruz; ite bu, onlara hem bir kitab bitirme armaan, hem de ilk konserlerinde dinleyicilerini etkileme ve geldikleridzeyisergilemeolanaolacaktr.
SONSZ
Deerli retmenler, phesiz ki tm bu aklamalar olmadan da kitabnz en doru ekilde kullanabilecek ve ondan, lkemiz piyano eitimini bir adm ne geirecek ekilde yararlanabilecektiniz. Amacm, sadece, belli noktalara dikkatinizi ekmek ve bunlarn, eitim hayatndakarlatnzonlarcasorunlabouurkengzdenkamalarnnlemekti. Bata da vurguladm zere, bu yazlanlarn tamam benim ahsi grmdr ve kitabn yazarn balamamaktadr. Yazdklarmiindehatalyadaeksikolduunudndnzksmlar,gereklireferanslardayazarak bana iletirseniz, dikkatle okuyacamdan ve hakl grdmde kaynan da belirterek dzel teceimdeneminolabilirsiniz. Sizlerezorluvezverilialmanzdasonsuzkolaylklardiliyorum. BuraGltek Austos2010

Piyano OgretmenRehberi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Piyano OgretmenRehberi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AvrupaPiyanoMetoduKullanmKlavuzuBuraGltek

You might also like