Cam Nang Quan Ly Rui Ro - Vietcombank-Ernst &young Soan Thao

Ngn hng Ngoi thng Vit Nam
cng cm nang qun l ri ro

D tho bo co do Ernst &Young son tho
Cm nang qun l ri ro - VCB
Mc lc
1 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. Phn Trang Gii thiu chung Mc ch ca cm nang Cu trc ca cm nang Thc hin Quy tc o c Truyn t cc nguyn tc qun l ri ro Cp nht cm nang Khi nim ri ro v Qun l ri ro nh ngha ri ro Cc loi ri ro Chu trnh qun l ri ro Cc thnh phn ca Khung qun l ri ro 1. Mi trng kim sot v gim st ca Ban lnh o 2. Xc nh v nh gi ri ro 3. Cc hot ng kim sot v phn tch nhim v 4. Thng tin lin lc 5. Kim sot hot ng v sa cha sai st Tng quan v qun l ri ro i vi cc ri ro chnh ca ngn hng Ri ro tn dng Khung qun l ri ro tn dng Trao i thng tin v chin lc, tn ch, cc hng dn v cc phng php v tn dng Xc nh cc ri ro hin c v ri ro tim tng trong cc sn phm v hot ng tn dng ca Vietcombank 1. Cc khch hng khc nhau v ngnh ngh khc nhau th hin cc ri ro khc nhau 2. Cc sn phm tn dng khc nhau th hin cc ri ro khc nhau 3. Ri ro thanh ton gn vi cc cng c ti chnh khc nhau 4. Kh nng cp tn dng v chuyn mn ca cn b tn dng 5. Mc tp trung ca danh mc tn dng Xy dng v thc hin cc chnh sch tn dng c vch r 3.4.1. Cc tiu chun cp tn dng thng tin, h s v cc quy trnh tm hiu khch hng, phn tch v nh gi tn dng ban u 3.4.2. Ph duyt cho vay- cc cp ph duyt tn dng 3.4.3. Hn mc tn dng tng hn mc cho vay cho mt khch hng, cho mt nhm khch hng v ton b danh mc cho vay 3.4.4. Qun l tn dng cc chnh sch cho cc h s tn dng, hp ng, ti sn th chp K thut kim tra v gim st tn dng nhm h tr cho vic nhn bit ri
2.5. 3. 3.1. 3.2. 3.3.
3.4.
3.5.
3.6. 3.7. 3.8.
3.9. 3.10. 4 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8. 6. 6.1. 6.2. 6.3. 6.4.
ro tn dng 3.5.1. Gim st tng khon vay mt cch thng xuyn nhm pht hin du hiu cnh bo sm c hnh ng khc phc kp thi 3.5.2. Gim st tng th danh mc tn dng phn tch tng th danh mc tn dng nhm pht hin tp trung tn dng 3.5.3. B phn x l n C cu t chc Trch nhim i vi cht lng tn dng H thng tnh im tn dng 3.8.1. M t phng php tnh im tn dng 3.8.2. ng dng thc tin ca h thng tnh im tn dng 3.8.3. Pht trin c s d liu v h thng tnh im tn dng Chc nng kim tra tn dng c lp Bo co ri ro tn dng Ri ro thanh khon Khung qun l ri ro thanh khon Chin lc qun l thanh khon hng ngy Xc nh ri ro thanh khon C cu t chc qun l ri ro thanh khon H thng thng tin cn t hit o lng, qun l, gim st v bo co ri ro thanh khon Quy trnh o lng v gim st cc yu cu ti tr thun Kim sot ni b i vi qun l ri ro thanh khon a dng ho cng n v duy tr kh nng bn ti sn K hoch d phng i ph vi trng hp khng hong v kh nng thanh khon Bo co ri ro thanh khon Ri ro hi oi Khung qun l ri ro hi oi Chin lc i vi hot ng ngoi hi Xc nh ri ro hi oi Kinh nghim v kin thc ca lnh o v nhn vin Kim sot ni b vi phn cng trch nhim r rng Hn thng hn mc giao dch r rng v bt buc H thng thng tin cn thit bo co ri ro hi oi kp thi v chun xc Bo co ri ro hi oi Ri ro li sut Khung qun l ri ro li sut Chin lc i vi ri ro li sut Xc nh ri ro li sut Kh nng o lng bin li sut cho cc khong thi gian o hn khc
6.5. 6.6. 6.7. 7. 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 8. 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8. 9. 9.1. 9.2. 9.3. 1 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 3. 3.1. 3.2.
nhau H thng hn mc hot ng r rng v bt buc H thng thng tin cn thit bo co ri ro li sut kp thi v chun xc Bo co ri ro li sut Ri ro th trng Khung qun l ri ro th trng Chin lc hot ng kinh doanh v u t Xc nh ri ro th trng Thc hin nh gi cn thit i vi cc khon u t tim nng v kim sot cc khon u t hin c m bo a dng ho cn thit i vi cc khon u t H thng hn mc giao dch v u t Bo co ri ro th trng Ri ro hot ng Khung qun l ri ro hot ng Chin lc qun l ri ro hot ng Xc nh ri ro hot ng Cc th tc kim sot ni b gip gim thiu sai phm ca nhn vin Cc quy trnh v kim sot ca h thng cng ngh thng tin gip m bo an ton h thng v bo mt thng tin c s d liu Cc quy trnh m bo an ton v bo him cn thit i vi ti sn c nh Cc chnh sch nhn s nhm to lp v trch nhim ca nhn vin v mi trng lm vic lnh mnh Bo co ri ro hot ng C cu t chc qun l ri ro U ban qun l ri ro U ban qun l ti sn v cng n (ALCO) Phng Kim ton v kim sot ni b (ICAD) Ph lc 1 - Ma trn chm im tn dng Ma trn chm im tn dng i vi cc t chc ti chnh Cc ch s ti chnh Cc yu t phi ti chnh Quan h vi Ngn hng Ngoi thng Xp hng ca cc t chc xp hng quc t Chm im tn dng i vi doanh nghip Quy m doanh nghip Ch s ti chnh Cc tiu ch khc Chm im tn dng i vi c nhn Mc 1 Mc 2
4. 5.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. 2. 3. 4.
nh gi ti sn th chp Ma trn ra quyt nh tn dng da trn kt qu nh gi tn dng Ph lc 2- Cc biu mu bo co v tp trung tn dng V d v mu biu bo co nhm xc nh vn tp trung ca danh mc tn dng Danh mc tn dng phn theo chi nhnh v loi tin t Danh mc tn dng phn theo mc ch cho vay v loi hnh doanh nghip Xem xt 10 khch hng vay ln nht Danh mc tn dng phn theo ngnh v loi hnh doanh nghip Danh mc tn dng phn theo sn phm ca ngi i vay v lnh vc u t Danh mc tn dng phn theo ti sn bo m Danh mc tn dng theo thi gian o hn Danh mc tn dng phn theo nh gi ni b ca Ngn hng Ngoi thng Vit Nam Ph lc 3 - Danh sch cc ti liu v thng tin trong qu trnh thm nh tn dng V d v danh sch cc ti liu v thng tin cn thit cho cn b tn dng trong qu trnh thm nh tn dng H s php l Mc ch s dng vn vay H s bo m tin vay H s kinh t ti chnh ca khch hng Ph lc 4 - Thang o hn Ph lc 5 - Bo co khe h li sut
1. Gii thiu chung 2. Khi nim ri ro v qun l ri ro 2.1. nh ngha ri ro
Theo nh ngha truyn thng ri ro l nhng s kin xy ra c th lm cho mt mt ti sn hay lm pht sinh mt khon n. nh nghi v ri ro hin i hn bao hm ngha rng hn v khng ch tnh n ri ro ti chnh v cn bao gm c nhng ri ro lin quan n nhng mc tiu hot ng v mc tiu chin lc. Ri ro l kh nng nhng s kin cha chc chn trong tng lai s lm cho ch th khng t c nhng mc tiu chin lc v mc tiu hot ng, cng nh chi ph c hi ca vic lm mt nhng c hi th trng. Chp nhn ri ro l trung tm ca hot ng ngn hng. Cc ngn hng cn phi nh gi cc c hi kinh doanh da trn mi quan h ri ro-li ch nhm tm ra nhng c hi t c nhng li ch xng ng vi mc ri ro chp nhn. Ngn hng s hot ng tt nu mc ri ro m ngn hng gnh chu l hp l v kim sot c v nm trong phm vi kh nng cc ngun lc ti chnh v nng lc tn dng ca ngn hng. i vi Vietcobank, cc ti sn ch yu l cc khon tin gi ti cc ngn hng nc ngoi v cc khon cho vay khch hng cn phi c mc thanh khon cn thit bo m thanh ton cho cc khon tin gi ca khch hng, chi ph hot ng, v cc khon l, ng thi vn to ra mt khon li nhun ln c c t l li nhun trn vn ch s hu hp l. 2.2. Cc loi ri ro
Ri ro rt a dng v c th c phn tch theo nhiu kha cnh khc nhau. Trong phm vi cc hot ng ca Vietcombank, su loi ri ro sau y c coi l nhng ri ro c bn: Ri ro tn dng l ri ro b tn tht ti sn khi bn vay l nhng khch hng hay cc ngn hng khng c kh nng thanh ton khon vay theo ng cc iu khon trong hp ng tn dng k. Ri ro thanh khon l ri ro khi Vietcombank khng th c tin p ng cc khon phi tr n hn thanh ton bi v ti sn ca ngn hng khng c kh nng thanh khon hay khng th huy ng vn.
Ri ro th trng l loi ri ro tn tht ti sn, xy ra khi cc li sut, t gi hay gi c th trng bin ng theo chiu hng xu, v d nh t gi hi oi, t l li sut, gi c phiu. Ri ro th trng xy ra khi c s thay i ca nhng iu kin th trng hay nhng bin ng ca th trng. Do ri ro th trng bao trm mt phm vi rt rng, nn trong cun cm nang ny, ri ro th trng s c chia ra lm hai loi ri ro c th nh hn l ri ro t gi hi oi v ri ro li sut, Ri ro t gi hi oi l loi ri ro tn tht ti sn khi t gi hi on thay i theo chiu hng bt li i vi ngn hng. Ri ro li sut l ri ro lm gim thu nhp rng t li khi li sut bin ng theo chiu hng bt li. Ri ro hot ng l loi ri ro tn tht ti sn xy ra do hot ng km hiu qu v d nh h thng thng tin khng y , hot ng c vn , c vi phm trong h thng kim sot ni b, c s gian ln hay nhng thm ho khng lng trc c. Mi loi ri ro trn li c th c nhn nhn theo nhiu kha cnh khc nhau v cn c o lng v qun l ph hp vi cc c im ring bit ca tng loi ri ro.
Ri ro th trng Ngoi t Li sut C phn Ri ro thanh khon Cc khon cam kt Ri ro tp trung Ri ro tn dng Bn i tc - Tng d n - Khng tr c n vay C cu ti sn v - Cc bin php thu cng n hi Thanh ton Ri ro hot ng Quy trnh hot ng Nng lc ca cng ngh thng tin Qun l ngun nhn lc
2.3.
Chu trnh qun l ri ro
Hot ng qun l ri ro nhm mc ch xc nh, o lng v kim sot ri ro mc c th chp nhn c. Hot ng qun l ri ro hiu qu c th cho php Vietcombank t c tng quan hp l gia ri ro m Ngn hng mong mun ( mc chi ph tng xng) vi ri ro m Ngn hng mun gim thiu. Khi ri ro c kim sot hp l th ngn hng s c iu kin ti a ho li ch thu c t nhng ri ro thng qua nhiu cch nh chp nhn, gim nh, loi b, hay chuyn i ri ro.
Mc ch chnh ca hot ng qun l ri ro l nhm bo m cc ti sn v cng n ca Ngn hng, v tr trong kinh doanh, cc hot ng tn dng v cung cp dch v ca ngn hng khng phi gnh chu nhng ri ro c th lm nh hng n kh nng cnh tranh v tn ti ca Ngn hng. Qun l ri ro gip bo m mc ri ro m ngn hng gnh chu khng vt qu kh nng v vn v ti chnh ca ngn hng. Hot ng qun l ri ro c th c xem nh l mt chu k gm 4 giai on sau: Xc nh ri ro nh lng ri ro
Kim sot ri ro
Qun l ri ro
Xc nh ri ro
Cc ri ro m VCB gp phi v ngun gc ca cc ri ro cn phi c nhn bit v nh r Kh nng chp nhn ri ro ca Ngn hng cn c xc nh v m t da trn cc mc tiu kinh doanh ca Ngn hng
nh lng ri ro
Quy trnh nh lng ri ro phi c thit k cht ch sao cho c th bao gm tt c nhng ngun ri ro trng yu. Quy trnh nh lng ri ro cng cn phi p ng c nhu cu ca ngi s dng thng tin
Qun l ri ro
Kim sot ri ro
Cc bo co v ri ro cn phi cung cp nhng thng tin thch hp, chnh xc v kp thi v tnh trng ri ro ca ngn hng cho Ban lnh o. Cc c nhn thc hin hot ng kim sot ri ro cn phi c lp vi nhng ngi thc hin vic chp nhn ri ro
Cc gii hn ri ro phi thng nht vi cc chnh sch ca Ngn hng v cc gii hn c ph duyt. Qun l ri ro cng cn bo m cc hot ng kinh doanh ca Ngn hng khng phi gnh chu nhng ri ro lm nh hng nghim trng n
kh nng cnh tranh ca Ngn hng.
(thc hin cc hot ng lm pht sinh ri ro)
2.4.
Cc thnh phn ca Khung qun l ri ro
Phn sau y tm tt cc hng dn v chnh sch qun l ri ro c ban hnh bi U ban Basel v gim st ngn hng: Qun l ri ro l mt qu trnh lin tc cn c thc hin mi cp ca mt t chc ti chnh v l yu cn bt buc cc t chc ti chnh c th t c cc mc tiu ra v duy tr kh nng tn ti v s minh bch v ti chnh. t c mc tiu ra bi U ban Basel v gim st ngn hng, khung qun l ri ro bao gm 5 thnh phn tng h. Cc thnh phn bao gm: 1. Mi trng kim sot v gim st ca Ban lnh o 2. Xc nh v nh gi ri ro 3. Cc hot ng kim sot v phn tch nhim v 4. Thng tin v lin lc 5. Kim sot hot ng qun l ri ro v sa cha sai st Cc nguyn tc nu trn c iu chnh cho ph hp vi thc t ca Ngn hng trong khi xy dng khung qun l ri ro i vi nhng ri ro trng yu nh c m t nhng phn sau ca Cm nang Ri ro tn dng Ri ro thanh khon Ri ro hi oi Ri ro li sut Ri ro th trng Ri ro hot ng 1. Mi trng kim sot v gim st ca Ban lnh o Nguyn tc ny quy nh trch nhim ca Hi ng qun tr v Ban gim c ca Ngn hng lin quan n vic thit lp hot ng gim st qun l ri ro
hiu qu v mi trng kim sot. Hi ng qun tr chu trch nhim v qun l, hng dn v gim st i vi cp qun l cp cao. Ban Gim c chu trch nhim v vic thc hin cc ch o ca Hi ng qun tr bao gm thc hin cc chin lc v chnh sch v thit lp h thng kim sot ni b hiu qu. Trch nhim chung ca Hi ng Qun tr v Ban gim c l khuyn khc nng cao cc chun mc o c ngh nghip v thit lp mt mi trng trong ni b Ngn hng trong nhn mnh tm quan trng ca kim sot ni b i vi mi cp nhn vin. Hi ng Qun tr s chu trch nhim cui cng v bo m thit lp v duy tr h thng kim sot ni b hot ng tt v hiu qu. lm c iu ny, Ban Gim c cn phi: Ph duyt cc chin lc, cc chnh sch v nh k xem xt li vic thc hin Hiu r v xc nh gii hn cho tt c cc loi ri ro Bo m Ban Gim c thc hin y cc bc cn thit xc nh, nh lng, gim st v qun l ri ro; Xy dng c cu t chc ph hp; v Bo m Ban Gim c gim st c hiu qu ca h thng kim sot ni b m bo hon thnh tt nhim v ca minh, Hi ng qun tr c th phn trch nhim cho mt b phn chuyn trch v d nh U ban Qun l ri ro c iu hnh bi mt thnh vin Hi ng qun tr khng phi l gim c iu hnh v c kin thc v qun l ri ro. h tr cho Hi ng qun tr, Ban Gim c cn phi m nhim mt s trch nhim sau: Thc hin cc chin lc v cc chnh sch c Hi ng qun tr ph duyt Xy dng cc quy trnh nhm xc nh, o lng, gim st v kim sot nhng ri ro pht sinh trong hot ng ca ngn hng. Duy tr mt c cu t chc phn cng r chc nng, nhim v, v t rch nhim bo co trnh nhng trng hp mu thun v quyn li;
10
Bo m nhng chc nng nhim v c phn cng c thc hin mt cch hiu qu Xy dng nhng chnh sch kim sot ni b ph hp; Gim st tnh hiu qu v y ca h thng kim sot ni b Ban Gim c chu trch nhim trc Hi ng qun tr, thc hin cc chc nng nhim v ca mnh bng vic phn cng cho cc c nhn c phm cht, nng lc chu trch nhim v nhng loi ri ro khc nhau, vi mc trch nhim ph hp. Gim st vic thc hin cng vic ca nhng ngi c phn nhim l mt yu tt rt quan trng bo m cho hot ng qun l ri ro thnh cng. Ban Gim c, thng qua c cu cc phng ban, bo m cc quyt nh quan trng c thc hin bi t nht l hai cn b iu hnh. Mt trong nhng yu t quan trng cu thnh nn khung qun l ri ro l s nhn thc ca tt c cc nhn vin v s cn thit phi thc hin tt cc chc nng, nhim v ca h v thng bo v nhng vi phm hay nhng vn lin quan n cc chnh sch ca Ngn hng. Cc th tc c ghi chp r rng, c phn pht y cho mi nhn vin l iu kin c bn cho vic pht hin v thng bo v nhng vn lin quan n ri ro. 2. Xc nh v nh gi ri ro Mt h thng kim sot ri ro hiu qu yu cu tt c nhng ri ro trng yu c th nh hng n nhng mc tiu chin lc ca Ngn hng phi c xc nh r rng v thng xuyn xem xt, nh gi. Nhng loi ri ro ny c m t phn 2.2. H thng ny cng cn phi rt linh ng c th cho php pht hin v xc nh r nhng ri ro mi v nhng ri ro trc kia cha c pht hin. iu ny c ngha rt quan trng c bit l trong iu kin kinh doanh, c bn trong v bn ngoi, c nhiu bin i nh hin nay. Ngoi ra h thng ny cng cn c kh nng xc nh c nhng ri ro c th c kim sot v nhng ri ro khng th kim sot c v lm cch no gim thiu tc ng ca nhng ri ro khng kim sot c. 3. Cc hot ng kim sot v phn tch nhim v
11
Cc hot ng kim sot phi c xem l cc hot ng khng th tch ri trong hot ng thng ny ca ngn hng. a. Kim tra cp lnh o cao cp Vic kim tra ny t c thng qua vic Hi ng qun tr v Ban Gim c nhn c bn trnh by, bn bo co nh k v v th ri ro, s tun th v cc ngoi l v ri ro v bo co thc trng ri ro. b. Kim sot hot ng Nhng kim tra ny c tin hnh thng xuyn hn kim tra cp lnh o cao cp v mc chi tit hn. Chng c tin hnh cp phng ban v bao gm vic kim tra cc hot ng ri ro, cc bo co v th ri ro, tnh trng v cc ngoi l v ri ro. Tn s v ni dung bo co cn phi da trn yu cu cng vic kinh doanh ca ngn hng. c. Tun th cc gii hn ri ro t ra cc gii hn v m bo chng c tun th l mt chc nng kim sot ri ro quan trng. V d s tp trung v tn dng c th trnh c thng qua vic p dng cc gii hn i vi danh mc tn dng. d. Ph duyt v u quyn Vic yu cu ph duyt v u quyn cho cc giao dch ln hn mt gii hn nht nh no , cc gii hn c to ra lin quan n s phn quyn s m bo rng vic chp nhn ri ro ca Ngn hng c ph duyt bi cc cp lnh o ph hp. iu ny cng gp phn m bo vic quy trch nhim cho cc hnh vi thc hin. e. Thm tra v i chiu Thm tra v i chiu l mt kim sot quan trng bi chng c thit k nhm pht hin cc sai st v/hoc cc vn n cha trong cc hot ng. Kt qu ca qu trnh thm tra v i chiu cn phi c chuyn n cp lnh o ph hp v nh vy s m bo cho vic hn ch ri ro. f. H thng kim sot ni b hiu qu Mt h thng kim sot ni b hiu qu cn phi:
12
m bo tn ti s phn quyn ph hp m bo cn b ngn hng khng c giao nhng trch nhim mu thun vi nhau nhng tnh hung mu thun li ch c pht hin, gim thiu v xem xt k lng; v tn ti cc quy trnh v trnh t ph duyt c ghi chp y bng vn bn v cc quy trnh ny c tit hnh thng nht cho ton b ngn hng. 4. Thng tin lin lc. H thng thng tin tin cp l rt cn thit nhm cung cp cc thng tin y v bao qut v ton b cc hot ng lin quan n cc ri ro trng yu, chng hn nh: thng tin ni b v tnh hnh ti chnh v hot ng ca ngn hng, v vic tun th; v cc thng tin bn ngoi v th trng lin quan n cc bin ng li sut v gi c, cc s kin v iu kin lin quan n qu trnh ra quyt nh. Vic to lp v duy tr h thng thng tin qun l bao qut ton b cc hot ng ri ro l ht sc cn thit. Cc thng tin va phi ng tin cy, va cp nht, bi nhng thng tin khng ng tin cy c th to nn nh hng tiu cc n cc quyt nh. Trong cu trc qun l ri ro hot ng c hiu qu th thng tin v h thng x l in t cn phi c qun l trnh vic nh tr v mt tnh lin tc trong kinh doanh. C cu t chc ca ngn hng cn to nn cc knh lin lc hiu qu m bo rng cc thng tin c chuyn i theo cc chiu ln, chiu xung v gia cc phng ban. Mt s lin lc chiu xung c hiu qu m bo rng tt c cc cn b ngn hng u hiu r mc tiu, chin lc v trin vng ca ngn hng v tn trg cc chnh sch v quy trnh nh hng n cng vic v trch nhim ca h. S lin lc chiu ln l cn thit nhm gip cho Hi ng Qun tr v Ban Gim c nhn thy c cc ri ro m cp hot ng ca ngn hng ang i mt trong vic t c cc mc tiu ca ngn hng v tin hnh cc hot ng hn ch ph hp. Lin lc gia cc phng ban l ti cn thit nhm
13
m bo rng cc thng tin cn c chia s v cc hot ng c phi hp t c cc mc tiu chung ca ngn hng. 5. Kim sot hot ng v sa cha sai st Kim ton ni b l mt phn thit yu trong vic gim st chc nng qun l ri ro ca mt th ch ti chnh. Vai trn ca b phn kim ton ni b l gim st vic tun th vi cc chnh sch v quy trnh qun l ri ro c t ra. t c hiu qu, kim ton ni b cn phi c lp vi cc chc nng qun l ri ro hng ngy. Bng vic bo co trc tip ln Hi ng Qun tr thng qua Ban Kim ton, Kim ton ni b c kh nng cung cp cc kin khng thin lch vc hot ng ca chc nng qun l ri ro. B phn qun l ri ro cn tin hnh cc cuc t kim tra nhm m bo rng tnh hiu qu ton din trong qun l ri ro vn c duy tr khi t chc trong ngn hng thay i. Vic cc chnh sch v quy trnh qun l ri ro c lin tc kim tra v cp nhn l rt quan trng. Vic t kim tra cn xem xt n cc mc tiu v chin lc, cng nh nhng thay i lin quan n sn phm, con ngi, quy trnh v h thng. Cc yu km trong h thng kim sot ni b, d c pht hin bng vic t kim tra, bng kim ton ni b hay cc nhn s khc cng cn c bo co kp thi cho b phn qun l ph hp v c gii quyt mt cch thch ng. Bt c s yu km nghim trng no pht hin c cng cn c bo co ln cho Ban Gim c. Vic bo co ri ro cn tun theo quy trnh bo co theo cp c quy nh. 2.5. Tng quan v qun l ri ro i vi cc ri ro chnh ca ngn hng.
Bng sau tng hp nhng ri ro m Vietcombank phi i mt (nhng ri ro ny pht sinh t su ri ro c bn i vi ngn hng), cng nh tm tt cc quy trnh qun l ri ro ch cht i vi nhng ri ro ny v cc ch s hot ng ch cht (KPI) nhm nh gi mc thnh cng ca hot ng qun l ri ro.
Loi ri ro Kh nng ri ro pht sinh Quy trnh qun l ri ro chnh Cc KPI s dng nh gi qun l ri ro T l % n qu hn/tng d n theo chi nhnh T l d n trong tng chng loi theo
Ri ro tn dng
Cc khon thua l tn dng vt qu d tnh do cc quyt nh v tn dng sai lm t ban u, thiu gim st hoc thiu nhng hot ng x l
Tiu chun cp tn dng H thng xp hng tn dng Hn mc tn
14
kp thi cc khon vay qu hn Danh mc tn dng th hin s tp trung vo nhng khch hng c bit hoc nhng ngnh ngh/khu vc c bit. Vi phm hp ng t pha i tc, nh pht hnh hoc do s tht bi trong vic thanh ton/chuyn giao
dng Gim st cc khon vay c th v gim st cc danh mc tn dng Kim tra tn dng c lp
xp hng tn dng Xo s n thc t so vi d ton ban u T l d phng tn tht tn dng trn tng d n cho vay theo chi nhnh Mc tp trung thc t trong danh mc tn dng. Thang o hn xc nh nhng khon thm ht rng s xy ra T sut thanh khon Phn tch khe h
Ri ro thanh khon
Thiu tnh thanh khon lm ngn hng khng th tip tc hot ng Chi ph c hi cc c hi u t ti sn b mt i Qu tp trung hoc th trng qu mng to nn l khi bn ti sn Gi c khng n nh gy nn thua l hoc suy gim gi tr hp l ca chng khon u t
Gii hn hot ng theo loi tin t Chnh sch d tr thanh khon a dng ho ngun vn Cc hot ng hn mc tn dng khn cp Cc chnh sch u t Cc hn mc hot ng theo tng loi cng c ti chnh Hn mc kinh doanh theo tng loi tin t H thng cng ngh thng tin ch r trng thi ngoi hi ca tng loi tin t mt cch kp thi
Ri ro th trng
Li nhun trn danh mc u t Thay i gi tr hp l ca khon u t gia cc thi k. Trng thi th trng/on rng ca tng loi tin t so vi hn mc L t gi pht sinh
Ri ro hi oi
Thua l ngoi t do s bt cn bng ca ti sn/cng n bng ngoi t, hoc tin t mt gi Ri ro t gi thanh ton ngy s bt n nh trong cc giao dch bng tin Ri ro t gi thanh ton c k hn lin quan n cc t l li sut khc nhau tng quc gi tng ng Thu nhp tin li rng b gim do thay i li sut Chnh lch li sut m
Ri ro li sut
Hn mc hot ng th hin nh hng ca thay i li sut
Phn tch khe h k hn ca cc ti sn v cng n nhy cm vi li sut
15
do cho vay v huy ng vi cc li sut bin i khc nhau. Hnh dng ng doanh li (yield curve)- ri ro do thay i li sut v ri ro do o n/gia hn n Cc s kin khng lng trc c lm ngn hng phi nh tr cc hot ng mt cch tm thi Gian ln hoc cc sai st ca cn b ngn hng
trn li nhun ca ngn hng
Ri hot ng
ro
Cc quy trnh cng ngh thng tin, kim sot ni b, an ninh v ngun nhn lc
Thi gian cht ca h thng thng tin Nhng khon mt mt khng c bo him Trch nhim gii trnh ca cn b ngn hng
3. Ri ro tn dng 3.1. Khung qun l ri ro tn dng
Qun l ri ro tn dng hiu qu lin quan n vic qun l cht ch mi quan h gia ri ro/li nhun v kim sot v gim thiu ri ro tn dng trong nhiu kha cnh khc nhau, chng hn nh cht lng tn dng, mc tp trung, loi tin t, thi gian o hn, cc hnh thc bo m v cc loi cng c tn dng. Trch nhim pht hin v thc thi khung ri ro tn dng thuc v b phn qun l ri ro tn dng. Khung qun l ri ro tn dng bao gm 7 nguyn tc c bn sau: Nguyn tc 1 2 3 Trao i thng tin v chin lc, tn ch, cc hng dn v cc phng php v tn dng Xc nh cc ri ro hin c v ri ro tim tng trong cc sn phm v hot ng tn dng ca Vietcombank Xy dng v thc hin chnh sch tn dng r rng, c th hin mt cch chnh thc bng vn bn nhng chnh sch ny th hin cc tn ch v tn dng ca Vietcombank v cc thng s m theo , ri ro tn dng c qun l v kim sot. K thut kim tra v gim st tn dng nhm h tr cho vic Phn 3.2 3.3 3.4
3.5 16
nhn bit ri ro tn dng. 5 C cu t chc trong cc chc nng lin quan n tn dng c tin hnh bao gm vai tr v trch nhim, cng nh cc knh bo co. Trch nhim i vi cht lng tn dng, th hin qua c cu thng pht v nh gi ph hp Mt quy trnh nh gi ri ro tn dng cht ch, bao gm: H thng chm im ri ro tn dng Chc nng kim tra tn dng c lp 3.2. 3.8 3.9 3.6
6 7
3.7
Trao i thng tin v chin lc, tn ch, cc hng dn v cc phng php v tn dng
Trao i thng tin v chin lc, tn ch, cc hng dn v cc phng php v tn dng cn c tin hnh mt cch lin tc v c th hin qua nhiu hnh thc, bao gm cc chnh sch bng vn bn, cc cm nang quy trnh, hnh ng ca nh qun l, trao i thng tin ming v o to ti ch. Mt trong nhng cng c trao i thng tin v cc vn chin lc v tn ch l thng qua chin lc tn dng (hay tm nhn tn dng), chin lc ny c th hin nh mt tuyn ngn v cc mc tiu v xc nh thi ca lnh o ngn hng i vi ri ro ti sn v thi sn sng chp nhn cc ri ro . Chin lc tn dng cn c truyn t ti ton th cn b ngn hng mi cn b lin quan u hiu v phng php tip cn ca ngn hng trong qu trnh cp tn dng. Do tnh phi tp trung trong hot ng ca Vietcombank, vic cc gim c/trng phng ban v cn b c chi nhnh v hi s chnh nhn bit c bn cht v mc ri ro tn dng m ngn hng sn sng chp nhn trong chin lc ca mnh l rt quan trng.
[Vietcombank thm vo y chin lc tn dng ca mnh. Di y l mt v d v chin lc tn dng. Cc dn gii v chin lc cn phi nht qun vi k hoch chin lc tng th ca ngn hng. Ngun vn ca ngn hng phi cho ton b ri ro tn dng v cc ri ro khc c chp nhn]
17
Tm nhn tn dng
Phng php tip cn ca chng ta i vi ri ro tn dng phn nh mc tiu ca chng ta nhm h tr v pht trin: Cc doanh nghip nh nc tham gia vo nhng d n c s h tng ln v nhng mi quan tm chnh yu c a quc gia Cc doanh nghip va v nh nht quan vi phng php tip cp ny, cu trc ca danh mc tn dng theo [ngnh ngh. th trng xc nh] l [a vo mc tiu c th] Vic thc hin cc hot ng cho vay ca chng ta i vi khu vc ny d tnh s to nn [a vo mc tiu c th] Kh nng sinh li (l), t sut li nhun trn vn v/ hoc trn ti sn; v Mc tn tht tn dng, t l n xu hoc s phn b theo cc th hng ri ro tn dng.
S sn sng ca ngn hng trong vic chp nhn cc ri ro tn dng c th thay i trong tng lai, ph thuc vo: Bn cht v phc tp ca cc hot ng ca ngn hng Chnh sch ca Chnh ph Mc m nhng ri ro khc (ri ro kinh doanh v ri ro hot ng) c chp nhn, v Kh nng ca Vietcombank trong vic ghi nhn cc khon l v mc li nhun mong i ti thiu chp nhn c cho tng mc ri ro. 3.3. Xc nh cc ri ro hin c v ri ro tim tng trong cc sn phm v hot ng tn dng ca Vietcombank
18
C s cho vic qun l ri ro tn dng hiu qu l vic xc nh nhng ri ro tim tng v ri ro hin c trong bt c sn phm hay hot ng no ca ngn hng. Mt mc ri ro tn dng chp nhn c c th c thit lp ch sau khi xc nh c nhng nhn tt to nn ri ro tn dng. Vic ngn hng pht hin tt c cc ri ro tn dng trong cc sn phm v hot ng ca mnh l rt quan trng. lm c nh vy ngn hng cn xem xt k lng cc c th ri ro tn dng ca tng sn phm hay hot ng. Ri ro tn dng c th c pht hin qua nhng yu tt to nn ri ro tn dng. Cc yu t to nn ri ro tn dng c trnh by di y: 1. Cc khch hng khc nhau v ngnh ngh khc nhau th hin cc ri ro khc nhau Vic la chn cc khch hng mc tiu v ngnh ngh mc tiu l rt thit yu vi cht lng ca ti sn. Kh nng tn ti ca bt c ngn hng no cng u lin quan rt cht ch vi kh nng tn ti ca khch hng/ngnh ngh m ngn hng cp tn dng. Thng nht vi nhim v ca mnh, Vietcombank hin c ri ro tn dng ng k vi cc khch hng l doanh nghip nh nc, trc thuc cp trung ng hoc cp a phng, nhng doanh nghip ny tp trung vo cc hot ng sn xut v thng mi. Khi ngn hng a dng ho cc hot ng tn dng i vi khch hng mi, chng hn nh cc doanh nghip va v nh, nh hng i vi ri ro tn dng cn phi c xem xt. Trn c s nhng ti khon ring bit c ri ro tn dng cao, ri ro tn dng c th c gim bt thng qua nhng bin php nh: yu cu tng thm ti sn th chp v bo lnh, gim st cht ch hn v yu cu tng thm vn u t ca ch s hu. Khi cc thng tin ti chnh khan him v /hoc khng tin cy c (iu rt ph bin vi hu ht cc doanh nghip va v nh), vic p dng cc bin php trn l ht sc cn thit. 2. Cc sn phm tn dng khc nhau th hin cc ri ro khc nhau Vietcombank cung cp nhiu hnh thc tn dng, nh cho vay bng ng Vit Nam v ngoi t, cho vay hp vn, ti tr d n, bo lnh v tn dng th cho ti tr thng mi. Cc loi hnh tn dng khc nhau ny hm cha mc ri ro khc nhau.
19
Loi hnh ti sn cn phi ph hp khng ch vi nhu cu ti sn m cn vi mc tin cy v kh nng tr n ca ngi vay. iu ny cng tr nn c ngha quan trng khi m Vietcombank tip tc m rng hot ng ca mnh. Ri ro gn lin vi tng loi hnh tn dng cn phi c hiu r mc ca tng ngi khch hng vay. Ch nhng khch hng c mc tin cy v kh nng tr n cao nht mi iu kin c cp cc loi hnh tn dng c ri ro cao. 3. Ri ro thanh ton gn vi cc cng c ti chnh khc nhau Ri ro tn dng cng pht sinh i vi cc loi cng c ti chnh khng phi l cc khon cho vay, chng hn nh cc giao dch ngoi hi v cc giao dch lin ngn hng. Ri ro ca i tc khng tr c n vo lc o hn ca mt hp ng ngoi bng cn i k ton c hiu l ri ro thanh ton. Ri ro ny pht sinh vo thi im cc khon thanh ton bng cc loi tin t khc nhau cn phi c trao i gia cc bn ca hp ng. l ri ro m bn i tc khng thanh ton cho ngn hng sau khi ngn hng thc hin thanh ton cho bn i tc. Vi s khc nhau v mi gi v gi lm vic, ri ro thanh ton thng ch tn ti trong vi gi chnh lch thi gian gia cc khon tr i v thu v tng ng. Tuy nhin, ln ca khon tn tht li c th l rt ln. Trong nhng tnh hung c bit, ton b gi tr thanh ton c th b mt trng. Thng th s tht bi trong vic hon tr ca pha i tc ch c tnh cht tm thi. Trong trng hp ny, ngn hng thc hin, mt cch khng c ch , mt khon cho vay ngn hn i vi pha i tc. Mc ri ro c quyt nh bi nhng dn xp cho vic thanh ton, chng hn thi hn trao i, quyt ton thanh ton v vai tr ca trung gian v n v thanh ton b tr. 4. Kh nng cp tn dng v chuyn mn ca cn b tn dng Ri ro tn dng ph thuc vo nng lc ca b phn tn dng trong vic pht hin v hn ch ri ro t lc xem xt quyt nh cho vay cng nh trong sut thi hn vay. Nng lc cp tn dng ph thuc vo chuyn mn ca cn b tn dng v nhn vin ca h v cc ngun lc ca ngn hng (v nhn s cng nh v c s vt cht). Cc ngun lc ny lin quan n kh nng ca h thng cng ngh thng tin ca ngn hng trong vic kim sot ton b danh mc, phn tch v bo co ri ro mt cch kp thi, cng nh kh nng ca ngun nhn lc
20
trong vic x l cc nghip v thng qua cc cng on ca quy trnh tn dng mt cch kp thi v hiu qu. Vietcombank ch nn tin hnh cc hnh thc cho vay c ri ro cao hn khi ngn hng sn sng tip nhn cc ri ro v c k nng, trnh , h thng v nhn s cung cp, qun l v gim st nhng khon tn dng ny. Mt khung php l c tnh tng h s c li cho ngi s dng nhng sn phm c ri ro cao hn v to iu kin cho vic thu hi trong trng hp xy ra vi phm hp ng. 5. Mc tp trung ca danh mc tn dng. Mc tp trung trong danh mc tn dng theo cc c th ring trc tip nh hng n ri ro ca danh mc tn dng. Cc nhn t nh hng tiu cc n cc khon vay c mt c im no trong danh mc tn dng c kh nng gy nn tht thot trm trng hn nu ngn hng c mc tp trung cao vo cc khon vay c cc c im ny. Vietcombank c th hn ch ri ro do tp trung trong danh mc tn dng bng cch thng xuyn nh gi ri ro trong tng th trng, trong tng ngnh, tng v tr a l, sn phm v hnh thc th chp, loi tin t v hnh thc o hn, t m bo duy tr mt danh mc tn dng a dng ho. 3.4. Xy dng v thc hin cc chnh sch tn dng c vch r.
Mt iu ti quan trng trong qun l ri ro tn dng l vic thit k v thc hin cc chnh sch v quy trnh bng vn bn lin quan n vic pht hin, nh gi, gim st v kim sot ri ro tn dng. Cc chnh sch tn dng cn phi c lp mt cch r rng, thng nht vi cc thng l thn trng trong kinh doanh ngn hng v vi cc quy nh ca Nh nc, ng thi phi ph hp vi bn cht v mc phc tp ca cc hot ng ca Vietcombank. Cc chnh sch v quy trnh c xy dng v thc hin hp l s cho php ngn hng t c nhng mc tiu sau: Duy tr cc chun mc cp tn dng an ton Gim st v kim sot ri ro tn dng nh gi ng nhng c hi kinh doanh mi Pht hin v qun l cc khon tn dng c vn
21
Cc vn bn nghip v tn dng ca Vietcombank s c s dng nh mt cng c hng dn cn bn cho cc chnh sch v quy trnh lin quan n b phn tn dng c Hi ng Qun tr ph duyt. Mc ch ca cun cm nang qun l ri ro ny khng nhm ti to li nhng hng dn chi tit cho cc cn b tn dng tin hnh cp tn dng v qun l cc khon vay. Cc chnh sch v quy trnh m t di y nu bt nhng nhn t t quy trnh ti sn ca ngn hng c lin quan mt thit n vic qun l ri ro tn dng: 3.4.1 Cc tiu chun cp tn dng - thng tin, h s v cc quy trnh tm hiu khch hng, phn tch v nh gi tn dng ban u. Vic to lp cc tiu chun cp tn dng r rng l rt thit yu c th ph duyt cc khon vay mt cch an ton v thn trng. Nhng tiu chun ny cn bao gm yu cu v s thng hiu thu o khch hng vay cng nh mc ch v cu trc ca khon tn dng v ngun tr n. Tp hp thng tin v khch hng xin vay. Ngn hng cn hiu r v ngi m mnh s cp tn dng. Trc khi tham d vo bt c mi quan h tn dng mi no, ngn hng cng cn phi thng hiu ngi i vay v tin tng rng mnh ang quan h vi mt c nhn/t chc c uy tnv ng tin cy v kh nng tr n. Ngn hng khng nn cp tn dng n thun ch v ngn hng quen thuc vi ngi i vay hoc ngi i vay c xem l c uy tn. Khi mt khch hng tn dng tim nng c xc nh, cn b tn dng thc hin nhng bc u tin ca qu trnh ra quyt nh bng cch thu thp thng tin v khch hng tn dng tim nng quyt nh xem ngh vay c ph hp vi chnh sch tn dng hay khng. Ngn hng phi nhn c y thng tin c th c c mt s nh gi ton din v c tnh ri ro thc t ca ngi i vay. Ti thiu, nhng nhn t sau y cn phi c xt n v ghi thnh vn bn trong qu trnh ph duyt tn dng: a. Gi tr, thi hn v mc ch ca khon tn dng v ngun tr n b. Tnh chnh trc v uy tn ca khch hng vay c. c tnh ri ro hin ti ca khch hng vay v s nhy cm vi nhng bin chuyn trong nn kinh t v trn th trng
22
d. Lch s hon tr n vay ca khch hng vay v kh nng kon tr hin ti, da trn xu hng ti chnh qu kh v d bo lu chuyn tin t e. Phn tch tng lai v kh nng hon tr n vay theo cc tnh hung khc nhau f. Nng lc php l ca ngi vay thc hin cc ngha v ti chnh g. i vi nhng khon tn dng thng mi, xem xt cc u vit trong kinh doanh ca khch hng xin vay v thc trng ngnh ngh ca h, cng nh v th hin ti ca h trong ngnh ngh h. Cc iu khon ngh ca khon tn dng, bao gm c cc iu khon rng buc tn dng c to lp hn ch cc thay i v cc ri ro trong tng lai ca ngi i vay; v i. (xem xt nu ph hp), tnh y v kh nng thc thi trc php lut ca cc khon th chp, bo lnh trong tng tnh hung khc nhau Nhng ti liu c th m cn b ti sn cn thu thp thc hin nhng yu cu trn c tng hp di hnh thc mt danh mc kim tra (xem ph lc 3) Cc thng tin trn c th h tr cn b tn dng trong vic xem xt liu nhng khon di y ca Q 1627/2001/Q/NHNN ngy 31/12/2001 c c tun th hay khng: iu 9 khng c cp tn dng cho ngi s dng vn vay cho cc mc ch bt hp php iu 19 nhng c nhn hoc n v m ngn hng khng c php cho vay (nh thnh vin Hi ng qun tr, Tng gim c, ph Tng gim c v gia nh ca h) iu 20 nhng c nhn hoc n v m ngn hng ch c th cho vay theo nhng iu khon nht nh (chng hn nh k ton trng v k ton vin) Vic ngn hng m bo cc thng tin nhn c c y ra cc quyt nh cp tn dng hay khng l rt thit yu. Cc thng tin ny ng thi l c s xp hng khon tn dng theo h thng chm im ri ro tn dng ca ngn hng. H thng ny c tho lun k phn 3.8 l mt cng c nh lng cho vic nh gi ri ro ca cc h s xin vay.
23
Ti thm cc khch hng tim nng Mt bc quan trng trong vic to lp khon tn dng l cc chuyn thm cc khch hng tim nng. Thng qua vic tham quan vn phng v thc a nh my, cc cn b tn dng c th thu thp c nhng thng tin y hn nh gi ng n kh nng qun l. Nhng cuc ving thm cng ng thi h tr cho vic hiu r tnh hnh kinh doanh hin ti ca n v vay, tim nng tng lai v nhu cu ti chnh. Cc thng tin thu c t cc chuyn thm khch hng cn c ghi li trong mt bn bo co theo mu chun. Phn tch ngun tr n Khi cn b tn dng c hiu bit v bn cht ca ngh vay vn, h cn tin hnh phn tch ngun tr n. xc nh c kh nng tr n, cn b tn dng cn phi kim tra nhng im mnh v im yu ca khch hng v nh gi yu cu xin vay qua vic xem xt cc bo co ti chnh, lu chuyn tin t ca khch hng vay cng nh chin lc kinh doanh, th trng, k nng qun l thng tin v kinh nghim ca ban lnh o n v xin vay. Vic phn tch ngun tr n vay s khc nhau ph thuc vo loi hnh tn dng. Cc trng tm phn tch s rt khc nhau gia hnh thc vay ngn hn v di hn. i vi cc khon vay di hn, kh nng sinh li di hn ca n v vay quan trng hn, bi v tin thu c t hot ng u t thng l ngun tr n vay. i vi cc khon vay ngn hn, cc phn tch chi tit v chu k kinh doanh, hay chu k ti sn hng tn kho chuyn thnh khon phi thu v sau chuyn thnh tin l cn thit xc nh kh nng nhng hng mc c th trong bng tng kt ti sn c th chuyn ho thnh tin hon tr n vay. Cu trc ca khon tn dng Cn b tn dng cn phi xc nh cc iu khon vay m ngn hng yu cu, nh: li sut, th chp, bo lnh v cc rng buc ca hp ng vay tng xng vi ri ro ca khon tn dng. Cu trc ca khon vay cn c kt ni trc tip n ngun tr n v thi hn tr n d tnh. Theo iu 10 ca Q1627/2001/Q/NHNN ngy 31/12/2001, thi hn ca cc khon vay cho cc php nhn Vit Nam v php nhn nc ngoi u khng c vt qu thi hn hot ng cn li theo quyt nh thnh lp, iu l cng ty v giy php u t ca n v vay.
24
Cc khon cho vay hp vn Ngn hng c th tham gia vo cc khon cho vay hp vn. D tham gia vi t cch l thnh vin hay ngn hng u mi th ngn hng cng u cn thc hin phn tch ri ro tn dng mt cch c lp nh m t trn y v kim tra nhng iu khon cho vay hp vn trc khi tham gia. Mt s th ch ti chnh t s tin cy qu mc i vi ngn hng u mi ca khon vay hp v hoc i vi cc xp hng tn dng. Mi ngn hng trong t hp cho vay cn phn tch ri ro v li nhun ca khon cho vay hp vn vi quy trnh nh cc khon vay khc. 3.4.2. Ph duyt cho vay- cc cp ph duyt tn dng. Vic xc nh r rng v hp l cc cp ph duyt tn dng m b cho cc quyt nh tn dng thn trng v c th chp nhn c. Cp ph duyt tn dng cn c ghi r thnh vn bn v bao gm ti thiu nhng mc sau: Cp ph duyt tn dng theo gi tr tuyt i v gi tr tng dn Cp ph duyt d phng v xo s khon vay Cn b tn dng v cc v tr hay u ban c cp quyn ph duyt Kh nng ngi c u quyn tip tc u quyn ph duyt v ri ro v xo s kho vay Cc hn ch, nu c, p dng i vi vic s dng cc cp ph duyt Vietcombank s dng qu trnh ph duyt tn dng lin tip. Qu trnh ny lin quan n h thng ph duyt ca tng cn b tn dng vi cp ph duyt tn dng tng dn. H s xin vay c chuyn dn ln cc cp cao hn cho n mt cp nht nh tho mn cc yu cu ca chnh sch tn dng. Hi ng tn dng ch tp trung xem xt nhng giao dch ln, ri ro cao, nhu cm hoc cc giao dch khc nm ngoi phm vi hot ng tn dng thng thng ca ngn hng, ph hp vi kinh nghim ca tng u vin. Ban Gim c ngn hng ra Q s 408/Q/NHNT ngy 29/3/2002, quyt nh nhng vn sau: Gim c chi nhnh c th ph duyt cc khon vay ca khch hng, cc khon bo lnh, th tn dng khng c k qu v cc giao dch chit khu
25
(gi tt l cc khon lin quan n tn dng) c gi tr ti 15 t ng, hoc 40 t ng cho S giao dch v Chi nhnh thnh ph H Ch Minh. Hn mc ph duyt tn dng ca Hi ng tn dng chi nhnh quy nh theo bng sau y. Nhng gii hn ny p dng cho vic cp cc khon lin quan n tn dng: Cc d n u t
Cc chi nhnh mi Hi Phng, Nng, Quy Nhn, Nha Trang, Vng Tu, Vinh, Cn Th, ng Nai, Qung Ninh, An Giang, Hu, Tn Thun, C Mau, clc, Bnh Ty, Bnh Dng, H Tnh, Kin Giang, Thi Bnh, Qung Ngi, Gia Lai Chi nhnh H Ni Cc chi nhnh mi
Cho vay i vi doanh nghip
Gii hn (Triu ng)

20.000 25.000
35.000 40.000
S Giao dch, chi nhnh Thnh ph H Tnh, Kin Giang, Thi Bnh, 60.000 H Ch Minh Qung Ngi, Gia Lai H Ni, Hi Phng, Nng, Quy 80.000 Nhn, Nha Trang, Vng Tu, Vinh, Cn Th, ng Nai, Qung Ninh, An giang, Hu, Tn Thun, C Mau, Dclc, Bnh Ty, Bnh Dng S Giao dch, chi nhnh thnh ph 120.000 H Ch Minh
Vic nh gi v ph duyt yu cu xin vay vt qu nhng gii hn trn c tin hnh bi Hi ng tn dng trung ng. Cp ph duyt tn dng c th phi thay i khi s lng n xin vay vn ngn hng tng ln. Cu trc ph duyt khon vay cn c thit k sao cho c th m bo vic ph duyt cc khon vay ch c thc hin bi tng c nhn c kinh nghim v kin thc, ng thi c lp vi cn b c quan h vi khch hng. Tuy nhin cu trc ph duyt ny cng cn m bo cng vic c tin
26
hnh mt cch hiu qu trnh cch lm vic quan liu v tp trung qu nhiu n xin vay ti cp trung ng, iu ny c th lm mt c hi cho vay do x l chm. V phng din ny, vic p dng H thng chm im tn dng s h tr khi cc n xin vay khng p ng cc tiu chun c bn ca chnh sch tn dng ca ngn hng s b loi b ngay t vng u tin. 3.4.3. Hn mc tn dng - tng hn mc cho vay cho mt khch hng, cho mt nhm khch hng v cho ton b danh mc cho vay. Hn mc tn dng cn c thit lp nhm: Kim sot ri ro tn dng i vi tng khch hng v nhm cc khch hng lin quan vi nhau. m bo rng danh mc tn dng c a dng ho mt cch hp l xt v kha cnh danh mc mc tiu theo tng ngnh ngh, tng khu vc kinh t, v tr a l v tng loi sn phm. m bo tun th vi cc yu cu gii hn cho vay ca Ngn hng Nh nc Ban Gim c ca Ngn hng ra quyt nh s 408/Q/NHNT ngy 29/3/2002, xc nh quy trnh m cc Hi ng tn dng trung ng v c s thit lp gii hn cho vay vi tng khch hng theo cc gii hn c t ra phn 3.4.2. Nhng hng dn sau y cn phi c xem xt trong qu trnh t ra cc gii hn: Cc gii hn cn bao gm ton b cc ri ro i vi tng khch hng c th i vi ton b cc hot ng ca ngn hng, nh tn dng, ti tr thng mi (ngoi bng tng kt ti sn), hot ng lin ngn hng v hot ng ngun vn (t gi hi oi) v cc giao dch khc lin quan n ri ro tn dng. Nhng khon vt qu gii hn trn cn c Hi ng tn dng ph duyt theo tng trng hp c th, c xem xt n cht lng ca khon th chp b sung m n v vay vn c th cung cp cho ngn hng. Phng php b tr s d c th c p dng hn ch ri ro tn dng, chng hn nh cc giao dch lin ngn hng. c th thc s hn ch ri ro
27
nhng tho thun b tr nh vy cn phi c th thc hin c trong khun kh php lut. Gii hn cho tng khch hng c th c to lp ban u da trn xp hng ri ro tnh t H thng tnh im ri ro tn dng. Gii hn cao hn c th c p dng cho cc khch hng c im cao. Theo iu 18 ca Quyt nh s 1627/2001/Q/NHNN ngy 31/12/2001, tng d n i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca ngn hng. Gii hn i vi tng nhm khch hng vay c quan h vi nhau cn c to lp song song vi gii hn cho vay cho tng khch hng n l. Gii hn nhm l rt quan trng do mi tng quan tim nng ca cc nhn t lin quan n ri ro tn dng ca cc n v thnh vin trong nhm, v s gia tng mc tp t rung ri ro m mi tng quan ny to ra cho ngn hng. Nhm n v vay vn c xem l c quan h vi nhau khi h c chung gim c/lnh o, hoc c s ng s hu t nhn v c phiu, hoc nm gi c phiu ln nhau. Mt v d v tp trung ri ro l khi cc hot ng ca n v vay ny ph thuc vo quan h thng mi vi n v vay khc. Nguyn l domino c th c p dng, pht sinh t vic s tht bi ca mt n v ko theo s tht bi ca cc n v khc trong nhm. Cc gii hn p dng cho s phi hp trong danh mc tn dng c xc nh da vo chin lc tn dng ca ngn hng v da vo s phi hp danh mc mc tiu c ph duyt trong chin lc tn dng . Ri ro thc t i vi cc gii hn cn c gim st cp tng n v vay ring l, tng nhm n v vay c quan h vi nhau v tng danh mc tn dng. 3.4.4. Qun l tn dng - cc chnh sch cho cc h s tn dng, hp ng, ti sn th chp. Chc nng qun l tn dng l yu t ch cht bo m khon cho vay c duy tr mt cch ng n sau khi vn c gii ngn. C th, chc nng qun l tn dng bo m cho cc hot ng lin quan n vic lu gi h s tn dng, hp ng tn dng, ti sn th chp c thc hin hiu qu. H s tn dng.
28
H s phi bao gm nhng thng tin cn thit bo m nh gi c kh nng ti chnh ca bn i vay cng nh nhng thng tin lin quan n lch s ca khon cho vay . H s tn dng phi cung cp nhng ngun ti liu c th gim st khon cho vay v cng ng thi l ngun thng tin cho hot ng kim ton ni b, v kim ton bn ngoi hay cho hot ng thanh tra ca Ngn hng Nh nc. Nhng ti liu sau y cn c lu gi trong h s tn dng: Tn cn b tn dng ph trch Cc bp cp ti chnh gn nht, bo co lu chuyn tin t v nhng phn tch v tnh hnh ti chnh. Nhng bo co v tnh hnh ca khch hng ca nhng ln i gp khch hng. Nhng giy t rt vn. Nhng th t qua li gia ngn hng v khch hng lin quan n khon cho vay v d nh thng bo tr n, li sut, v.v... Hp ng tn dng v giy t cam kt ca ti sn th chp. Bo co nh gi ti sn th chp Nhng ti liu t H thng tnh im ri ro tn dng c lp khi nh gi ri ro tn dng ca khon cho vay. Bo co nh gi khon cho vay v t trnh c ph duyt bi cp cthm quyn, v hn mc tn dng c duyt. Cc ti liu v h s php l ca doanh nghip nh ti liu v vic thnh lp doanh nghip, ng k kinh doanh, cc quy nh v nhng iu l quy nh hot ng kinh doanh ca doanh nghip. K hoch sn xut kinh doanh ca bn vay v nhng ti liu khc lin quan n mc ch ca khon vay v kh nng tr n.
29
Cc thng tin khc cc bi bo, cc thng tin ngnh, phn tch cnh tranh, xp hng tn dng, danh sch ch k c thm quyn, cc bn bo lnh, cc bn lin quan, cc con n, ch n ln, bo co tui n, v.v... Cm nang tn dng cn phi bao gm mt danh sch chun v cc ti liu cn lu gi trong h s tn dng to iu kin cho vic chun b h s tn dng ca khch hng. Danh sch ny s gip bo m s thng nht trong vic lu gi h s khch hng gia cc cn b tn dng v cng c s dng nh l mt danh sch kim tra bo m nhng ti liu cn thit v khch hng c thu thp y . B phn thm nh tn dng c lp cn phi kim tra bo m h s tn dng c hon thnh, nhng quyt nh cho vay v nhng ti liu cn thit khc c thu thp y . Hp ng tn dng v nhng ti liu c lin quan Hp ng tn dng l s tho thun gia ngn hng v khch hng v quyn li v ngha v ca mi bn trong hp ng i vi khon tn dng. Hp ng tn dng cng m t r ti sn m ngi vay em lm m bo cho khon vay. Cc hp ng tn dng cho php ngn hng c y cn c php l khi bn vay khng c kh nng tr n vay theo ng hp ng. Hp ng tn dng v hp ng th chp cht ch s gip cho ngn hng c nhiu li th bo v quyn li cho ngn hng khi khon tn dng c vn . Vic lu gi cc h s ti liu v khon tn dng nh cc hp ng l mt trong nhng th tc kim sot ni b thit yu. Cm nang tn dng cn phi a ra nhng mu chun cho cc hp ng tn dng v tho thun ti sn th chp trong nhng trng hp khc nhau, nhng mu ny cn c xem xt v ph duyt bi Phng Php l ca ngn hng. Cc cn b tn dng cn phi s dng nhng mu chun b cho h s khch hng v phi tham vn kin ca phng php l trong nhng trng hp c th. Ti sn bo m v bo lnh Ti sn bo m phi l ti sn hu hnh m ngn hng c quyn v kh nng kim sot. Bo lnh l cam kt ca mt bn th ba nhn trch nhim thanh ton cho bn vay trong trng hp bn vay khng th tr c n vay. Ti sn bo m v bo lnh s gip gim ri ro tn dng, nhng cc khon cho vay cn phi c thc hin trn kh nng tr n thc s ca bn i vay. Ti sn
30
bo m khng th c coi l yu t quyt nh trong vic nh gi kh nng tr n ca khch hng. Cm nang tn dng cn bao gm nhng chnh sch sau, khi xem xt ti sn bo m: Danh sch nhng loi ti sn bo m c chp nhn; T l ti a gia gi tr cho vay trn tng gi tr ca ti sn bo m; Phng php nh gi cc ti sn bo m; Cc th tc m bo cho cc ti sn bo m khng b rng buc khc; Vic thc hin ng k ti sn bo m c thc hin ng yu cu ca nh nc, v d nh cc yu cu ca Ngh nh 08/2000/N-Chnh ph ban hnh 10/3/2000 ca Chnh ph v Thng t 01/2002/TT-BTP ban hnh 9/1/2002 ca B T php; Cc ti liu lin quan n ti sn bo m v bo lnh c ct gi an ton; Cc th tc nh gi li gi tr ti sn bo m; Quy trnh m bo cc ti sn bo m vn s tip tc c hiu lc v c gi tr. Cc cn b tn dng cn phi nh gi cn thn tnh hnh th trng v gi tr ca ti sn bo m, do cc chuyn gia nh gi c lp (ni b hoc bn ngoi) xc nh, v phi duy tr vic nh gi ti sn bo m. Gi tr ca ti sn bo m phi lun cao hn gi tr ca khon vay, v phn chnh lch phi ln c th b p ri ro thanh l ti sn bo m ti gi tr thp hn gi tr xc nh, v c khon li sut cha thanh ton tch lu khi khon vay c vn . i vi cc khon bo lnh, cc cn b tn dng cn phi nh gi kh nng thu hi t khon bo lnh trn c s cht lng tn dng v nng lc php l ca ngi bo lnh. 3.5. K thut kim tra v gim st tn dng nhm h tr cho vic nhn bit ri ro tn dng.
31
3.5.1. Gim st tng khon vay mt cch thng xuyn nhm pht hin du hiu cnh bo sm c hnh ng khc phc kp thi. Khi ngn hng tin hnh cho vay, khon cho vay cn phi c qun l mt cch ch ng m bo s c hon tr. Theo di n l mt trong nhng trch nhim quan trng nht ca cn b tn dng. Cc cn b tn dng theo di hot ng ca khch hng vay ch yu nhm bo m rng khch hng vay vn tip tc tun th cc iu khon ra trong kh c vay n v nhm tm ra nhng c hi kinh doanh mi v m rng quan h kinh doanh. Quan h trong nghip v ngn hng c ngha l nu ngn hng mong mun tr thnh hoc tip tc l ngn hng ch cht ca mt khch hng, ngn hng cn phi theo st cc k hoch kinh doanh v nm c nhng yu cu ti chnh ca khch hng . Vic cho im tn dng khi thc hin cho vay l mt tiu ch m cn b tn dng s dng nh gi hin trng ca khch hng vay. Qu trnh cn b tn dng lm vic vi nhng khon cho vay trong danh mc ca h cn c xem xt v n c th nh hng ti tnh khch quan khi thc hin gim st. c bit, khi cn b tn dng tin hnh phn tch v nh gi mt khon cho vay, anh ta c th c xu hng che giu nhng thng tin bt li v khch hng vay sau khon tn dng c chp thun nhm trnh vic cp trn nh gi quyt nh cho vay ca anh ta l khng hp l. trnh tnh trng che giu thng tin bt li, trng phng tn dng cn theo di cht ch hot ng gim st ca cn b tn dng. S hin din ca b phn Kim tra tn dng c lp cng s khuyn khch tnh khch quan ca cn b tn dng trong qu trnh gim st. Qu trnh gim st tn dng nhm mc ch: 1. m bo cho ngn hng hiu r hin trng ti chnh ca khch hng vay 2. m bo rng tt c cc khon cho vay u tun th cc hp ng tn dng 3. Gim st vic s dng vn vay ca khch hng 4. m bo rng khch hng tr n ng hn, v c bin php thch hp kp thi trong trng hp khch hng khng tr n y v ng hn 5. m bo rng lu chuyn tin t ca cc khch hng vay p ng c yu cu v tr n vay.
32
6. m bo rng ti sn bo m, nu c, l y vi tnh trng ti chnh hin ti ca khch hng vay; v 7. Kp thi xc nh v phn loi cc khon tn dng c vn Nhn vin tn dng c th s dng nm ngun thng tin sau gim st khch hng vay: Cc phng ban khc trong ngn hng c giao dch vi khch hng vay Nhng nh cung cp chnh cho khch hng vay, nhng ngi ny c th cho bit v kh nng thanh ton cc chi ph sn xut kinh doanh ca khch hng Cc t chc ti chnh khc Trung tm thng tin tn dng ca ngn hng nh nc Bn thn khch hng vay H thng tnh im tn dng l mt cng c gim st v kim tra tn dng quan trng. H thng ny cn theo di c nhng du hiu cho thy kh nng din bin xu i ca khon tn dng. im nh gi i vi tng khch hng vay khi tin hnh cho vay cn c xem xt li mt cch thng xuyn v cn c thay i nu tnh trng ca khch hng vay din bin tt ln hoc xu i. im nh gi nhn chung s c quyt nh thay i khi b phn Kim tra tn dng c lp thc hin vic xem xt cc khon cho vay nh k su thng mt ln. Tuy nhin, im nh gi i vi nhng khch hng vay quan trng cn c xem xt li thng xuyn hn, ngoi nhng ln xem xt nh k nu thy cc iu kin ca khch hng vay c du hiu xu i. Phn tch thng tin ti chnh Thng tin ti chnh do khch hng vay cung cp c th di hnh thc bo co thng hoc qu ca Ban Gim c, bng k cc khon phi thu v danh mc hng tn kho, bo co ti chnh c kim ton nm hoc bo co quyt ton thu. Trc khi tin hnh cc phn tch su hn v ti chnh, nhn vin t cn xem xt nhng tiu ch sau: Hp l thng tin ti chnh phn nh hot ng ca php nhn, c s kinh doanh hoc d n l i tng tr n?
33
Tnh tin cy thng tin ti chnh cha c kim ton c th cha ng nhng sai st dn ti phn nh qu doanh thu v li nhun, t to ra nhng nh gi sai lch v tnh hnh ti chnh hin ti ca khch hng vay. Kp thi thng tin ti chnh c qu 3 thng cn c b sung thm bng nhng d liu mi hn da vo nhn vin tn dng c th nh gi chc chn liu kt qu hot ng trong thi gian tip theo c g bin ng ln hay khng. Thm thc a khch hng Vic phn tch thng tin ti chnh t n ch c th a ra nhng nh gi s b v tnh hnh ti chnh ca khch hng vay. Nhng cu hi t ra vi nhng con s v phn tch ch c th c tr li thng qua vic tho lun. Hn na, bn thn bng cn i k ton v bo co kt qu hot ng kinh doanh ch cho bit rt t v k hoch hot ng ca Ban Gim c. c c mt bc tranh r rng v t nh hnh hot ng v v Ban Gim c, nhn vin tn dng cn thng xuyn i thc a khch hng, t c th xc nh c s tn ti v tnh trng thc t ca nh xng, my mc thit b cng nh nhng ti sn bo m khc. Nhng thng tin mt thy tai nghe thu c t chuyn thc a c th c s dng kim chng li cht lng v tnh chnh xc ca cc phn tch ti chnh. Cm nang tn dng cn hng dn nhng vic cn lm khi nhn vin tn dng i thc a khch hng. H thng cnh bo sm Cc nhn vin tn dng l hng ro u tin ca ngn hng trnh tn tht tn dng. H phi sm nm bt c nhng du hiu suy thoi ca khch hng vay. Khi gim st cc khon cho vay cn xem xt k lng khch hng vay nhm pht hin ra nhng du hiu cho thy khch hng vay c th c vn v kh nng tr n. Nhng cnh bo sm l rt cn thit ti a ho hiu qu khi tin hnh cc bin php khc phc v gim thiu nhng khon n xu. Vic gim st n l c bit quan trng khi khon cho vay n k tr hoc qu hn tr n, hay khi cc iu khon trong kh c cho vay, nh iu kin ca ti sn bo m v cc ch tiu ti chnh ti thiu b vi phm. Nhng du hiu cnh bo Nhn vin tn dng cn nhn bit c nhng du hiu cho thy nhng ri ro c th xy ra i vi khon cho vay nh:
34
Chm nhn c bo co ti chnh, c bit l nu kh c vay n c quy nh chnh xc thi hn np bo co. C nhng thay i t ngt trong k hoch kinh doanh c bn ca khch hng vay C s thay i bt ng trong thnh phn Hi ng Qun tr Xut hin nhng xu hng bt li trn th trng kinh doanh ca kinh doanh vay Khng thc hin ng cc iu khon cho vay, v d nh hp ng vay ngn hn b ko di lin tc cho n khi tr thnh khng bao gi kt thc Lin tc yu cu hon n c th l du hiu cho thy tnh trng bt thng ca dng tin t. Chm tr trong thanh ton cho nh cung cp, cho cc ch n khc v cho nhn vin Bn cc ti sn mt cch bt thng K hoch hnh ng Vic pht hin sm s cho nhiu thi gian thu thp thng tin v xy dng chin lc khc phc. V khng c mt quy lut chung cho mi trng hp, nhng hnh ng nhm khc phc nhng khon tn dng c vn cn thch hp vi tng trng hp. Khi mt cn b tn dng pht hin ra mt khon cho vay gp vn , cn tin hnh nhng cng vic sau: Phn tch thm v vn m khch hng vay gp phi Tho lun vi B phn x l n v vi cp trn Thu thp thng tin v ton b nhng nguy c c th xy ra i vi khch hng vay Tin hnh gim st hot ng ca khch hng vay hng ngy Xem xt li h s vay n, cc khon m bo v bo lnh
35
Nghin cu kh nng yu cu thm ti sn bo m nu khon cho vay cha c m bo Xy dng mt k hoch khc phc Vic thu thp thng tin l rt quan trng. Tt nht l c th ly thng tin t chnh khch hng vay. Tuy nhin, thng l vn cn tham kho t nhng ngun khc, nh cc ngn hng khc, cc nh cung cp v cc khch hng chnh ca khch hng vay. Thu thp v nh gi thng tin cn cc nh c nhng vn tim n v mc nghim trng. Khi hon thnh xong bc ny, c th quyt nh thc hin bc hai v vch ra k hoch hnh ng Nhng khon tn dng c H thng cnh bo sm pht hin l c vn cn phi c gim st nhiu hn, chng hn, cn b tn dng c th tin hnh thc a khch hng thng xuyn hn, ra mt danh sch gim st danh sch ny cn thng xuyn c Hi ng Qun tr xem xt. T s a ra quyt nh xem cn b tn dng c th tip tc lm vic vi khon cho vay khng hay khon cho vay s c chuyn sang cho B phn x l n gii quyt. 3.5.2. Gim st tng th danh mc tn dng - phn tch tng th danh mc tn dng nhm pht hin tp trung tn dng Bn cnh vic gim st ring r tng khch hng vay, ngn hng cng cn nh k gim st tng th thnh phn v cht lng ca danh mc tn dng. Nhc im sau cn c c bit ch : Cn so snh thnh phn ca danh mc vi mc tiu cn t c Xc nh v tm hiu v cc xu hng trong phm vi danh mc da trn nhng bin ng gn nht v xp hng tn dng ca khch hng, hin tng gia tng d phng n kh i hoc xo n Tn ti hin tng tp trung trong danh mc tn dng Nhng vn lin quan ti tn dng c th ny sinh do vic tp trung trong danh mc tn dng. Tp trung tn dng c th c nhiu hnh thc v c th pht sinh khi c mt s ln cc khon tn dng u c chung nhng c im ri ro tng t nhau. Mc tp trung tn dng cao s khin cho ngn hng phi gnh chu nhng bin ng bt li trong lnh vc m tn dng c tp trung. Tp trung
36
tn dng xy ra khi danh mc tn dng ca ngn hng c tp trung mc cao hn: Mt n v hoc mt nhm cc n vi lin kt nhau Mt ngnh kinh t nht nh Khu vc a l Dng hp ng tn dng Dng ti sn bo m Cc khon cho vay vi cng thi gian n hn hoc bng cng mt loi ngoi t. Vic pht hin nhng tp trung tn dng nh lit k trn y tu thuc vo thng tin cung cp t h thng thng tin ca ngn hng, v liu c th tp hp c ton b d n tn dng cho ton b danh mc ca ngn hng mt cch kp thi v chnh xc hay khng. Mt khi hin tng tp trung tn dng c xc nh, ngn hng cn tin hnh mt s cc bin php lm gim bt s tp trung ny. C th p dng cc bin php sau: Thng qua tng li sut i vi nhng khch hng vay c tp trung tn dng; Gim bt ri ro bng cch tng thm ti sn bo m i vi nhng khch hng vay c tp trung tn dng; S dng bin php cho vay ng ti tr hoc chng khon ho nhm gim bt s ph thuc vo mt khu vc kinh t hoc mt nhm cc khch hng vay lin kt nht nh; Dn dn gim bt d n bng bin php khng tip tc cp tn dng, khng gia hn hoc quay vng tn dng cho lnh vc cho n khi s tp trung c gim bt. 3.5.3. B phn x l n
37
Mt b phn x l n hot ng c hiu qu l v cng quan trng. Khi nhng nhn vin x l n c kinh nghim c tp hp li lm vic trong cng mt b phn, nhng bin php khc phc c th c tin hnh mt cch khch quan, s dng cc kin thc php l, nh gi, m phn v cc k nng khc c p dng trong nhng tnh hung xy ra trc . Nhng khon cho vay c chuyn sang cho B phn x l n gii quyt cng cho php cc cn b tn dng tp trung vo mi quan h vi nhng khch hng vay ng tin cy hn v vi nhng khon tn dng mi. im quan trng nht trong i vi vic x l n hoc tch thu ti sn bo m l vic pht hin v hnh ng kp thi. Hnh ng kp thi ch c th c thc hin nu c c s cnh bo sm v nhng khon cho vay cn c gim st cn thn hn. Cn c nhng tiu ch r rng chuyn cc khon nm trong danh sch gim st ca H thng cnh bo sm t cn b tn dng sang cho B phn x l n. Nhng tiu ch bao gm: s thng khon n nm trong danh sch gim st; nhng khon cho vay gi nguyn gi tr v qu hn hn 90 ngy; v nhng khon cho vay trong cc ngnh kinh t gp kh khn. Khi xc nh mt khon n nm trong danh sch gim st l c vn , cc hnh ng c th tin hnh l: 1. Chuyn trch nhim qun l n sang cho B phn x l n. Cn b tn dng cn cung cp mi thng tin cn thit cho nhn vin B phn x l n v tr li nhng cu hi v tnh trng ca khch hng vay. 2. B phn x l n xem xt h s tn dng ca khch hng vay v tt c cc ti liu lin quan t i khon cho vay, nh gi li gi tr ti sn bo m v nh gi nhng kh nng x l c th thc hin. 3. B phn x l n sau cn nh gi khon tn dng v ri ro ca khch hng. Khi c th, B phn x l n cn tho lun vi b phn php l ca ngn hng v nhng chuyn gia khc. 4. Quyt nh liu c cn hnh ng tc thi gim thiu nhng thit hi cho ngn hng. Nhng bin php m B phn x l n c th thc hin l: Tin hnh m phn li/ti c cu cc iu khon cho vay bng cch thay i hoc a ra li sut, thi hn thanh ton v yu cu th chp mi.
38
Yu cu tr n. iu ny thng s dn ti vic thng lng li v thi hn v cc iu kin cho vay, hoc cn ti vic thng lng thanh ton thng qua vic bn ti sn th chp. Tch thu ti sn bo m hoc tin hnh cc th tc php l lin quan ti cc ti sn khc. Chuyn i khon n ca khch hng vay thnh vn c phn. 3.6. C cu t chc
Xc nh r rng vai tr v trch nhim ca ban lnh o v nhn vin trong hot ng tn dng v qun l ri ro tn dng l rt cn thit nhm m bo: Nhng quyt nh quan trng lin quan ti cc chin lc tn dng, cho im tn dng v qun l ri ro tn dng c a ra mt cch thch hp bi mt tp th cc c nhn vi kinh nghim v kin thc ph hp. Nhng trch nhim Ban Gim c giao ph c thc hin ng vi s u nhim . Cc c nhn c giao nhng vai tr thch hp cho php m bo phn trch nhim v mt cch ph hp to ra mi trng tn dng c kim sot. V d, theo cc thng l tt nht th cc chc nng i) phn tch/nh gi tn dng, ii) quan h tn dng v gim st, v iii) xem xt/kim tra tn dng cn c tch ring nhm m bo s phn tch nhim v v trnh xung t quyn li c th lm gim cht lng hot ng tn dng. Di y l nhng trch nhim lin quan ti qun l ri ro tn dng c th phn cng cho cc b phn ch cht ca ngn hng. Hi ng qun tr Ban gim c U ban qun l ri ro tn dng Hi ng tn dng Ban Gim c chi nhnh
39
Khng c mt c cu t chc no c coi l tt nht- c cu t chc cn phi c pht trin theo s pht trin ca ngn hng. Trong mt s nm va qua, thng l quc t trong ngn hng l tp trung ho mi quy trnh x l v cc hot ng h tr ti mt b phn h tr (back office). Vic i mi h thng cng ngh thng tin ca Ngn hng Ngoi thng Vit Nam s lm tng kh nng tin ti mt c cu tp trung ho, v em li nhng thay i to ln trong c cu t chc ca ngn hng trong nhng nm sp ti. Hi ng qun tr Hi ng Qun tr chu trch nhim cui cng v tnh ng n ca hot ng tn dng trong ngn hng bao gm vic ra chin lc, mc tiu v hnh ng ca Ban Gim c. Nhng trch nhim tn dng c th bao gm: a. Ph duyt v ph bin (v nh gi li thng xuyn) chin lc tn dng nh l mt phn trong chin lc v mc tiu kinh doanh ca Ngn hng; b. Ph duyt chnh sch tn dng trong c hng dn c bn cho vic cp tn dng. c. Ph duyt phng cch t chc hot ng tn dng ca ngn hng, bao gm c cu cc u ban v phn cp thm quyn. d. Ph duyt cc loi hnh cho vay v cc sn phm tn dng e. m bo la chn v c mt ban qun l trnh qun l hot ng tn dng. f. Xem xt nhng ri ro tn dng ch yu, cc xu hng din bin v cht lng ca danh mc tn dng v tnh y ca cc khon d phng cc khon n kh i. g. Xem xt nhng bo co nh k ca Ban Gim c v thanh tra, nhng nh lp chnh sch/gim st vin v kim ton vin ni b cng nh bn ngoi, nhm m bo tnh tun th v hiu qu hot ng ca cc chnh sch cng nh quy trnh tn dng ca ngn hng. Ban gim c Ban Gim c chu trch nhim thc hin chin lc tn dng c Hi ng Qun tr ph duyt v chu trch nhim tin hnh cc hot ng tn dng, bao gm:
40
a. m bo cho cc hot ng tn dng ca ngn hng tun th nhng chin lc xc nh b. Xy dng cc th tc tn dng bng vn bn v thc thi cc th tc . Nhng th tc cn phi y , ton din v cn trng. c. Gim st hot ng ca danh mc tn dng hin thi, kim sot bn cht v thnh phn ca danh mc tn dng. d. nh gi kh nng thu hi cc khon n v a ra cc mc d phng e. m bo s pht trin nhn lc v cc chin lc o to khi cn thit f. m bo rng b phn Kim tra tn dng c lp v b phn Kim ton ni b c xem xt v nh gi danh mc tn dng, v theo di vic thc hin kp thi cc bin php v khuyn ngh c chp nhn. g. Bo cc mt cch ton din v nhng hot ng tn dng quan trng, thnh phn v cht lng ca danh mc tn dng, v vn qun l ri ro tn dng cho Hi ng qun tr t nht mt ln mt nm. U ban Qun l Ri ro tn dng U ban Qun l Ri ro tn dng bao gm cc thnh vin ca Ban Gim c v nhng cn b qun l tn dng cp cao. U ban ny chu trch nhim duy tr tnh ng n ca khung qun l ri ro tn dng ca ngn hng, bao gm: a. Xy dng v xut cc chnh sch v th tc qun l ri ro tn dng Ban Gim c ph duyt. b. Xem xt cc gii hn ca danh mc da theo chin lc v ri ro ca ngn hng. c. Xem xt cc k hoch lm vic v cc bo co lp bi b phn Kim tra tn dng c lp v Kim ton ni b d. nh gi kh nng thu hi, tnh chnh xc ca vic xp hng tn dng, v tnh y ca vic lp d phng. e. nh gi v gim st cht lng danh mc tn dng v phn b cc thnh phn ca danh mc tn dng.
41
f. Duy tr v xem xt li m hnh h thng cho im tn dng nhm tun th theo chnh sch v nhm phn nh ng cc iu kin th trng. Hi ng tn dng Hi ng tn dng hot ng c cp trung ng v cp chi nhnh, chu trch nhim chnh v vic xem xt tng giao dch tn dng vt qu thm quyn ca gim c chi nhnh. Hot ng chnh ca Hi ng tn dng bao gm: a. Ph duyt cc khon cho vay ln hn 120.000 triu VND (Hi s), 40.000 triu VND (Chi nhnh TP HCM) hoc 15.000 triu VND (cc chi nhnh khc) b. Gim st vic bo co v xem xt ri ro tn dng, kim ton ni b v kim ton bn ngoi, cc nh hoch nh chnh sch v cc c quan qun l khc. Ban gim c chi nhnh Ban Gim c chi nhnh chu trch nhim bo m cho chi nhnh c qun l v hot ng nht qun vi Hi s trung tm. Cc gim c chi nhnh c thm quyn ph duyt cc khon tn dng nu cc chi nhnh c hot ng tn dng. Cc trch nhim chnh ca gim c chi nhnh i vi vn tn dng nh sau: a. Qun l vic thc thi cc phng php v quy trnh th tc ca Ngn hng ti chi nhnh b. Ph bin v iu phi vic thc hin v o to v sn phm, chnh sch, h thng mi. c. Ph duyt cc khon cho vay trong hn mc tn dng do Hi ng tn dng ra d. Xem xt vic bo co ca chi nhnh v cc giao dch bt thng v cc sai st- gi l bo co bt thng hoc bo co kim tra; m bo s thng nht v tun th cc chnh sch v th tc ca ngn hng. e. m bo vic xy dng cc chin lc v i ng nhn vin v o to trong phm vi chi nhnh. 3.7. Trch nhim i vi cht lng tn dng
42
Khng mt h thng qun l hay kim tra ni b no hot ng c hiu qu nu khng c ch ti. H thng y s yu i nu khng c cc hnh thc k lut cho nhng vi phm. Nhng nhn t chnh khuyn khch nhn vin lm vic tt, chp nhn trch nhim v hnh ng c trch nhim chnh l c cu th lao v h thng nh gi nhn s. Vn ny s c cp su hn trong phn 8.7. 3.8. H thng Tnh im tn dng
Mt cng c quan trng trong qun l cht lng tn dng i vi tng khch hng cng nh ton b danh mc tn dng l vic s dng h thng tnh im tn dng. Da trn phng php nh gi bng thang im, h thng ny nh gi ri ro tim tng trong tng khon khon tn dng. H thng nh gi bao gm phng php lun, cc th tc qun l v cc h thng c s dng trong qu trnh cho im. H thng tnh im tn dng s dng cc thng tin nh tnh v nh lng lin quan ti cc khch hng vay tim nng (hay hin ti) tnh ton im tng hp. Vic cho im l da trn nh gi ca cn b tn dng v cc ch tiu khc nhau lin quan n ri ro tn dng. im tng hp c s dng phn nhm cc khon cho vay theo mc gim dn ca ri ro. H thng tnh im tn dng l cng c quan trng trong qun l ri ro tn dng v c s dng trong cc giai on ca quy trnh tn dng: Giai on nh gi tn dng - y l giai on xem xt nh gi ri ro tn dng t cc n xin vay t xc nh li sut, yu cu ti sn bo m v hn mc tn dng. Cc n xin vay khng p ng cc yu cu s b t chi v cn b tn dng khng cn thc hin thm mt th tc no na. Qun l tng khon cho vay vic cho im mt khch hng khi cho vay l c s cn b tn dng c th nh gi tnh trng hin ti ca khch hng vay. Qun l ton b danh mc cho vay khi h thng cho im tn dng c thc hin mt cch y , y s l cng c cho php nh gi cht lng ca ton b danh mc tn dng bng cch phn loi theo im tn dng.
43
B phn Kim tra tn dng c lp s kim tra tnh chnh xc ca vic cho im tn dng v c th nh gi li v a ra mc d phng cn b sung cho khon cho vay . Phng php cho im tn dng s c qun l ca cc b phn khc nhau s dng v l phng tin nh gi cc c hi kinh doanh vi mi khch hng. 3.8.1. M t phng php tnh im tn dng Phng php tnh im tn dng c s dng ph thuc vo loi khch hng c phn tch, nh gi. Phn sau y trnh by mt s im c bn trong phng php tnh im tn dng i vi ba loi khch hng chnh, bao gm: a) cc t chc ti chnh, b) cc doanh nghip, bao gm DNNN, doanh nghip c vn u t nc ngoi v cc doanh nghip va v nh; v c) cc c nhn. a) Cho vay cc t chc tn dng Cho vay cc t chc tn dng c nh gi theo cc tiu ch sau y. Ma trn tnh im tn dng p dng vi cc t chc tn dng (Xem thm Ph lc 1.1.) phn b cc trng s khc nhau vi nhng tiu ch cho cc ngn hng Vit Nam (ngn hng quc doanh, ngn hng c phn v cc ngn hng lin doanh) v cc ngn hng nc ngoi: Cc ch s ti chnh c tnh ton da trn s liu ca nhng bo co ti chnh gn nht, tp trung vo mc y ca vn ch s hu, mc ca cc khon vay khng sinh li, d phng cc khon vay, mc thanh khon v mc sinh li. Cc yu t nh tnh c da trn cc c tnh hot ng v c cu ca ngn hng. Quan h trc y v qu trnh giao dch vi ngn hng nh gi ca t chc xp hng quc t, v d nh Moodys hay Standard &Poor Cc ngn hng khng c xp hng bi cc t chc ny (v d ngn hng c phn v ngn hng lin doanh) s khng c nh gi theo cc tiu ch ny.
44
Cc thng tin cn thit hon thnh vic tnh im tn dng c da trn bo co thng nin gn nht, cc bo co ti chnh v cc thng tin trn mng Internet. b) Cho vay cho cc doanh nghip nh nc, cc doanh nghip c vn u t nc ngi, cc doanh nghip va v nh v cc doanh nghip trong nc khc. i vi cc doanh nghip nh nc, doanh nghip u t nc ngoi, doanh nghip va v nh, h thng tnh im tn dng da vo cc ch tiu c a ra sau y. Ma trn cho im vi cc ch th l doanh nghip c trnh by trong Ph lc 1.2. nhn bit c tnh ph hp v quan trng ca nhng tiu ch ny ti cc ch th khc nhau, h thng ny p dng cc trng s khc nhau vi tng tiu ch. V d, cc ch tiu ti chnh vi cc doanh nghip va v nh s t quan trng hn v cc bo co ti chnh ca cc doanh nghip ny khng thc s ng tin cy; ngc li, kinh nghim v uy tn ca Ban Gim c l nhng thng tin quan trng hn do s c t trng ln hn. Cc ch tiu ti chnh c tnh ton da trn s liu ca cc bo co ti chnh gn nht, tp trung vo cc kha cnh nh kh nang thanh ton, hiu qu hot ng, t l n v kh nng sinh li. Vin nhng bo co ti chnh c kim ton, im s c tnh cao hn. Phng php cho im ny da trn ma trn theo Quyt nh s 57/2002/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc ban hnh ngy 24 thng 1 nm 2002. D n th im ny ca Trung tm Thng tin tn dng s dng cc tiu ch v ngnh v quy m doanh nghip. Lu chuyn tin t bao gm li c trang tri bng li nhun, mc lu chuyn tin t cc hot ng kinh doanh v s d tin v cc khon tng ng tin. Qun l kinh nghim kinh doanh v kinh nghim trong ngnh, tnh kh thi ca phng n kinh doanh. Tnh hnh giao dch tnh hnh giao dch hon tr n ca ngi i vay i vi ngn hng v cc ngn hng khc. Cc yu t bn ngoi trin vng chung ca ngnh, v th cnh tranh ca doanh nghip i vay v hnh nh ca doanh nghip trn th trng.
45
Cc c im hot ng khc - c im, c cu ca doanh nghip trn phng din a dng ho th trng, khch hng, nh cung cp v cc ngun doanh thu. c) Cho vay c nhn H thng tnh im tn dng s dng cc c im c nhn trong vic nh gi kh nng tr n ca ngi xin vay. Ma trn cho im tn dng i vi ngi i vay l c nhn c trnh by trong ph lc 1.3. Cc tiu ch c xt ti 2 cp : Cp 1. Nu im cp 1 l m th chc chn n xin vay s b t chi. cp 1, vic nh gi dng li tnh hnh chung ca ngi i vay, bao gm cc thng tin sau:
Tin tn tin s (nu c) ngoi nhng ln vi phm giao thng nh. Tui tc Trnh vn ho Ngh nghip Thi gian lm vic vi nh tuyn dng hin ti Chi tit ni c tr hin ti. C cu gia nh v s ngi ph thuc Thu nhp hng nm: ca bn thn v gia nh
Cp 2: nh gi mi quan h ca ngi i vay vi ngn hng, gnh nng n hin ti v cc ti sn bo m. 3.8.2. ng dng thc tin ca h thng tnh im tn dng Cc trng hp c th s h thng tnh im tn dng Phng php tnh im tn dng tp trung vo cc tnh hung c ri ro tn dng. Trong trng hp c ti sn bo m lm gim thiu ri ro tn dng, c th tin tng vo ti sn m bo v gim bt cc th tc nu trn. Nhng tnh hung ny ch c p dng khi ngn hng hon ton tin tng vo kh nng thu hi
46
gi tr ca ti sn bo m theo ng gi tr ca n. y c th l ti khon tin gi b phong to vt qu gi tr khon cho vay v nhng th bo lnh ca ngn hng c xem l c ri ro rt thp (xem thm phn nh gi ngn hng). Thng thng, ch nn tnh n cht lng ca ti sn bo m nh mt bin php cui cng thu hi n. Cc quyt nh tn dng cn da trn nh gi uy tn v kh nng tr n ca ngi i vay. Bng tnh im tn dng Bng tnh im tn dng c lp trc ht bi cn b tn dng khi phn tch tn dng. Vi mi loi khch hng c mt bng cho im ring. Bng ny c dng lng ho cc tiu ch nh gi v ngi i vay v sau , s dng cc nh gi nh tnh kt hp vi cc nh gi chuyn mn ca cn b tn dng cho im tn dng cui cng. Cc bo co ti chnh, cc bo co qun l v cc ti liu khc c s dng lm ti liu cho cc cn b tn dng tham kho trong qu trnh hon thnh bng tnh im tn dng. ng thi, cc ti liu ny cng cn c lu li phc v cho qu trnh xem xt v sau ca trng phng tn dng. Cc ti liu ny cng c xem l ti liu tham kho cho cn b tn dng theo di khon n sau khi cho vay. Vic s dng cc bng cho im cng vi h thng tnh im tn dng trong ngn hng c th c ci thin hn bng cch thc hin cc th nghim v tnh chnh xc trc khi thc hin. Vic kim tra ny c th p dng cho nhng khon cho vay thc hin, v d nh nhng khon cho vay t nhng nm 1997- 1999 v sau so snh thc t thc hin ca khon cho vay vi nhng g h thng cho im tn dng d bo. S dng cc nh gi nh tnh ca cn b tn dng Vic p dng h thng tnh im tn dng cho php p dng phng php nh gi ni b, v sau , s dng cc nh gi chuyn mn ca cn b tn dng trong qu trnh ra quyt nh v mc ri ro ca khon cho vay. Cc yu t hnh thnh nn m hnh cho im ni b bao gm vic phn tch cc thng tin ti chnh ni b v cc thng tin nh tnh v nh lng khc cho im. Cc nh gi nh tnh (nh cht lng qun l) c gim xung thng qua mt s cc cu hi vi cc tiu ch nh lng. Tuy nhin, tnh tin cy ca thng tin l rt quan trng bi l nu cc thng tin khng ng tin cy, li ch ca vic tnh im s b gim i mt cch ng k.
47
nh gi ti sn bo m Ti sn bo m khng c bao gm cc tiu ch khi tnh im tn dng. H thng tnh im tn dng nh gi ri ro tn dng trn c s cc hot ng kinh doanh v kh nng tr n t cc hot ng . Cc ti sn bo m c th gim mc ri ro nhng khng c xem nh ngun tr n. Ngi cn b tn dng da trn im nh gi ny c th a ra khuyn ngh lin quan ti quy trnh th chp ti sn. Mc m bo ca ti sn th chp cn t l thun vi mc ri ro tn dng. Vic nh gi cc loi ti sn th chp c trnh by trong Ph lc 1.4. S dng tnh im tn dng v xp hng ti sn bo m trong qu trnh ra quyt nh tn dng Vic cho im tn dng v nh gi ti sn th chp c kt hp s dng quyt nh: Liu n xin vay c chp nhn hay t chi. Cc n xin vay c ri ro cao m ti sn bo m li khng c tho ng hoc c tranh chp v quyn s hu ti sn bo m hoc cc n xin vay khng thng tin cn thit s b t chi. Hn mc tn dng hay gi tr cho vay ti a. Bng cch tnh ton t s ti a gia gi tr khon cho vay vi gi tr ti sn th chp, cn b tn dng c th c on c ri ro ti a m Ngn hng phi chp nhn. Trong qu trnh tip tc hon thin H thng tnh im tn dng, cn lu ti vic a vo cc yu t khc ngoi t l ti sn bo m khi quyt nh gi tr khon cho vay v hn mc tn dng. V d, c th a vo yu t nh lu chuyn tin t qu kh/d bo, hay h s bo m tr li. Li sut. L mc gi hp l Ngn hng c n b do chp nhn ri ro. Ma trn quyt nh tn dng s c trnh by c th Ph lc 1.5. 3.8.3. Pht trin c s d liu v h thng tnh im tn dng H thng tnh im tn dng cn phi linh hot v c th kim sot c, c th rt kinh nghim t nhng kt qu thu c cng nh t mi trng v m nhm thay i cc gi tr ni b theo thi gian. H thng tnh im tn dng s c hon thin theo thi gian nh c cc sa i v cc yu t trong
48
phng php phn nh ngy cng gn hn vi thc t hot ng da trn kinh nghim ca Ngn hng v nhng ri ro tn dng xy ra. Mt phn rt quan trng ca h thng tnh im tn dng l vic s dng c s d liu bao gm cc thng tin v hot ng v c im ca cc khon cho vay trong qu kh. C s d liu c s dng d bo ri ro ca cc n xin vay da vo kinh nghim ca ngn hng v nhng khon cho vay trc vi c im tng t. C s d liu s c vi tnh ho v bao gm c cc n xin vay c chp nhn v b t chi. C s d liu cn c thit k theo di cc c tnh lin quan n ri ro tn dng quan trng v cn thit nht nhng phi hiu qu nht v mt chi ph m Vietcombank c th qun l c. V d, bng cch theo di qu trnh tr n trong c s d liu, h thng tnh im tn dng c th d on liu mt khon cha cp vn c kh nng b qu hn n 90 ngy hay khng da trn kinh nghim v nhng khon cho vay tng t trong qu kh. 3.9. Chc nng Kim tra tn dng c lp
Vic Kim tra tn dng c lp a ra cch nh gi c lp v ri ro tn dng ca Ngn hng v t s a ra cc quy trnh qun l ri ro cn thit. Mc tiu Mc tiu ca chc nng kim tra tn dng l: Thc hin nh gi tn dng nh k, nhm to iu kin c cc bin php kp thi khc phc s gim st cht lng ca khon vay v gim thiu tn tht tn dng trong tng lai; Kim tra tnh chnh xc ca vic nh gi/xp hng tn dng v nu cn, c th nh gi li v a ra mc d phng b sung; nh gi hiu qu hot ng qun l ri ro tn dng c tun th theo nhng hng dn ca Ngn hng hay khng. B phn kim tra tn dng s phn tch mt cch c h thng v c lp v danh mc tn dng, tnh y ca cc khon d phng v tnh chnh xc ca vic cho im tn dng. Ngoi ra, b phn ny cng c yu cu nh gi cc chnh sch, quy trnh qun l tn dng.
49
H thng kim tra tn dng ni b c hiu qu kt hp vic kim tra c lp vi vic phn tch thng xuyn v vic nh gi li khon cho vay ca cc cn b tn dng. Vic Kim tra tn dng cn m bo rng cc cn b tn dng qun l c cht lng tn dng v cc ti sn bo m mt cch thng xuyn v lin tc. V cn b tn dng l ngi thng xuyn lin h vi khch hng vay, do h thng pht hin c cc vn tim n trc cc b phn khc, v d nh B phn kim tra tn dng, pht hin ra. Tuy nhin, vic khng phi lc no cng thc hin c. Chc nng Kim tra tn dng c lp c th m bo rng cn b tn dng khng t tho mn vi khch hng ca h. C cu nhn vin. Vic tuyn chn v o to cn b kim tra tn dng l rt quan trng do qu trnh kim tra tn dng yu cu s dng nhiu nh gi nh tnh. B phn kim tra tn dng cn c nhng cn b c k nng v kinh nghim thc hin vic kim tra v nh gi. Cng vic ny i hi kinh nghim ca ngi tng lm cn b tn dng. Tuy nhin, c th m bo tnh khch quan trong vic a ra nhn xt c lp v danh mc tn dng, h phi l nhng ngi khng c trch nhim v nhng khon cho vay trong danh mc. Do tnh cht nh k ca cc t kim tra, b phn Kim tra tn dng c lp s khng cn phi l mt b phn chuyn trch. C th c s trng lp gia cc chc nng ca b phn Kim tra tn dng vi phng Kim sot ni b, do vy, c th s dng nhng nhn vin c kinh nghim v trnh thch hp ca Phng Kim ton Ni b trong b phn Kim tra tn dng. S ln kim tra tn dng S ln kim tra ca B phn Kim tra tn dng tu thuc vo mc c ri ro. Thc t cho thy, tt nht l tt c cc khon cho vay cn c kim tra theo chu k 6 thng 1 ln, tp trung vo nhng khon tn dng quy m ln ri ro cao trong danh mc tn dng, ng thi chn mu ngu nhin mt s khon khc. vi nhng khon cho vay c vn c bit hc trong nhng lnh vc c ri ro coa, cn c s kim tra thng xuyn hn (c th theo qu) Vic la chon cc khon cho vay xem xt. Vic Kim tra tn dng thng c thc hin theo phng php la chn trn c s ri ro - nh quy m tn dng trn mt mc ti thiu no , ri ro c nh gi mc trung bnh hoc cao, nhng ngnh v khu vc gp kh khn
50
kinh t hay cc yu t khc nh hng ti danh mc tn dng hin ti ca Ngn hng. Thm vo , vic xem xt cc h s n xu ng cng c th c thc hin c c thng tin v nguyn nhn khon tn dng tr thnh n xu khng thu hi c, v cc bin php khc phc no c thc hin. Mu kim tra tn dng Vic ghi li cc thng tin v quan st c thc hin theo mt mu chun v thm nh tn dng. Cc thng tin trn mu ny l c s ra quyt nh. Ngun thng tin chnh in vo mu ny l: H s tn dng; Chi tit ti khon trch t c s d liu tn dng, k ton, ti chnh v h thng tn dng; v Hiu bit ca cn b tn dng v khch hng vay. Cn b kim tra tn dng s thc hin cc bc kim tra sau y vi khon cho vay c la chn trong qu trnh kim tra tn dng: n xin vay v ph duyt ban u lu trong h s Ph duyt ca cc cp c thm quyn v hn mc lin quan Thm nh ti sn bo m c ph duyt v ghi li mt cch hp l Bo him y vi cc ti sn bo m, hin ang c hiu lc, ang lu trong h s. Cp pht vn theo ph duyt Cc hp ng tn dng, kh c cho vay v cc ti liu v ti sn bo m. Kim tra li sut p dng l ng. Tt c cc iu khon v iu kin u c tun th Mc ri ro tn dng c nh gi ng n
51
Kim tra mc ri ro liu c thay i Kim tra cc bo co ti chnh hin thi (trong vng 12 thng) ca khch hng vay c lu trong h s Qu trnh tr n c c thc hin theo nh kh c hay khng Bo co kim tra c vn vay ca cn b sau mi ln xung doanh nghip (trong vng 12 thng) hoc cc bng chng chng t cn b theo di khch hng vay thng xuyn c lu trong h s. Kim tra h s tn dng c c lu ng nh theo Cm nang tn dng hay khng? Trong qu trnh xem xt, trng nhm Kim tra tn dng s tho lun vi trng phng tn dng v cc vn pht sinh. Hp tng kt. Vo cui mi t xem xt tn dng, mt bui hp tng kt vi trng phng tn dng s c t chc tho lun v cc pht hin, cc khuyn ngh v v bo co d tho v nh gi tn dng. Cc pht hint qu trnh kim tra s c tho lun vi trng phng tn dng xc nhn tnh ng n ca cc kin nh gi. ng thi cuc hp tng kt s xc nhn kt lun ca cuc kim tra tn dng v cho trng phng tn dng c hi tho lun v cc k hoch thc hin cng vic khc phc cc yu km. Kt qu bui hp s oc ghi li thnh bo co nh hng hnh ng trong Trng phng tn dng c nhim v m bo rng cc hot ng s c hon thnh trong thi gian cho php. Mt bn bo co cui cng s c gi n U ban qun l ri ro tn dng v Hi ng tn dng. 3.10. Bo co ri ro tn dng. Danh sch cc bo co c khuyn ngh c lin quan n vic qun l ri ro tn dng bao gm:
Tn bo co 1. C cu danh mc Phn tch ton b danh Phn tch s d danh
M t
Mc tiu
nh k bo co
Ngun
Cho
thy Hng
Sliverlak
52
mc tn dng theo cc ch mc tn dng (cho tiu sau: cc khon trong v ngoi bng cn i Chi nhnh k ton) theo cc tiu ch chnh mt Loi tin cho vay cch thng xuyn. Mc ch vay Loi hnh khch hng Xem v d trong ph lc 2. vay Ngnh hot ng ca khch hng vay Sn phm ca khch hng vay Loi ti sn th chp Thi gian o hn ban u Li sut Quy m khon vay Xp hng bi h thng tnh im tn dng S ngy qu hn D phng lp Cc bn lin quan
bc tranh thng/ tng th v hng qu cc c tnh ch yu ca danh mc tn dng. Ch ra cc khu vc c th c tp trung ri ro trong danh mc tn dng
/Th cng
2. Ri ro tp trung tn dng 10 khch hng ln nht S d tn dng ca 10 khch hng hoc nhm khch hng ln nht Pht hin ri ro Hng tp trung vo thng mt khch hng hoc mt nhm cc khch hng c quan h vi nhau. Ch ra mc Hng qu tp trung ri ro nu thc s pht hin c s tp trung tn dng Silverlak e
Phn tch kh nng xut Phn tch s d danh hin ri ro tp trung tn mc tn dng (bao dng, v d nh: gm cc khon mc trong v ngoi bng Cho vay cc DNNN cn i k ton) theo
Silverlak e/Th cng
53
theo ngnh v sn cc c im c phm trng c th pht hin c ri ro tp Cho vay cc doanh trung tn dng. nghip kinh doanh v ch bin theo loi sn phm
3. nh gi ri ro S d khon cho vay cn Tm tt v cc Lm ni bt Hng tn ng do: khon n qu hn nhng thay i thng v gi tr n qu Cc khon cho vay hn phn tch phi gia hn su hn Cc khon n xu Silverlak e Silverlak e
S d thun chu ri ro = Ri ro tn dng Lm ni bt ri Hng d n cn tn gi tr ti thun theo loi n ro tn dng do thng sn bo m qu hn cc khon n qu hn Tm tt nh gi ca h thng tnh im tn dng v thay i gia cc xp hng trong mt k. Danh mc tn dng theo phn loi ca h thng tnh im tn dng. Xem v d Ph lc 2. Cho thy s Hng gim st v cht thng lng ca danh mc tn dng qua thay i c cu ca tng loi ri ro
Silverlak e
Bo co ngoi t
Tm tt cc trng Nu bt cc Hng hp vt hn mc trng hp tn thng dng vt qu hn mc cho mt khch hng hay cc hn mc khc bao gm cc hn mc phn quyt. Cc pht hin v cc im cn thc hin t ln xem xt tn dng gn nht.
Silverlak e
Kim tra tn dng c lp
nh gi mc Na nm Th sinh li ca 1 ln cng danh mc tn dng da trn kt qu ln xem xt c lp.
4. Ti sn bo m Gi tr ti sn bo m Tm tt v gi tr Ri ro thua l Hng qu Silverlak
54
ca cc ti sn th do ti sn th chp theo nh gi chp gim gi tr gn nht
55
4. Ri ro thanh khon
4.1. Khung qun l ri ro thanh khon
Mc tiu ca qun l thanh khon l bo v kh nng ti chnh ca Ngn hng v duy tr kh nng vt qua mi kh khn trn th trng ti chnh. Khung qun l ri ro thanh khon bao gm tm nguyn tc c bn sau:
Nguyn tc 1 2 3 4 5 6 7 8 Chin lc qun l thanh khon Xc nh ri ro thanh khon trong cc hot ng ca Vietcombank C cu t chc qun l ri ro thanh khon H thng thng tin cn thit o lng, qun l, gim st v bo co ri ro thanh khon. Quy trnh o lng v gim st cc yu cu ti tr thun Kim sot ni b i vi qun l ri ro thanh khon a dng ho cng n v duy tr kh nng bn ti sn K hoch d phng i ph vi trng hp khng hong v kh nng thanh khon Phn 4.2. 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9
4.2.
Chin lc qun l thanh khon
Ngn hng s pht trin mt chin lc v qun l ri ro thanh khon trong bao gm mc ri ro chp nhn c v t ra cc mc tiu nh tnh v nh lng sau: Thnh phn ca ti sn v cng n da trn tnh thanh khon tng i v kh nng tiu th. V chin lc chung ca Ngn hng ch yu tp trung vo cc hot ng ngn trung hn, chin lc qun l thanh khon cng cn phn nh c im ny. Vic s dng v s ph thuc vo mt s cng c ti chnh nht nh. Do cc ti sn c kh nng thanh khon chim mt t l ln trong c cu ti sn ca ngn hng, hin ti c l cha cn xem xt nhiu ti cc cng c ti chnh (nh hn mc tn dng m vi ngn hng khc), tuy nhin, iu ny s cn c xem xt nhiu hn trong tng lai.
56
Duy tr tnh thanh khon trong nhiu loi tin t. Xc nhn cc loi ngoi t m Ngn hng c giao dch nhiu v s cn thit phi kim sot tnh thanh khon ca tng loi tin t. Chin lc ny cng cn phi xem xt nhng nh hng khc nhau n hot ng ca ngn hng do s khng hong v kh nng thanh khon tm thi v trong di hn. Mi phng ban v b phn trong ngn hng c thc hin nhng hot ng nh hng ti kh nng thanh khon ca ton ngn hng cn nhn thc v chin lc qun l ri ro thanh khon. 4.3. Xc nh ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon l loi ri ro m ngn hng khng th p ng nhu cu ti tr ca mnh, ngha l ngn hng khng th p ng nhu cu v lu chuyn tin t khi ti hn. C hai nguyn nhn ca vn ny: L do thuc phn ti sn, do nhu cu ti tr cc khon cho vay cam kt lm tng nhu cu thanh l ti sn khc ti tr khon cho vay; v L do thuc phn ngun vn, do nhng ngi gi tin c nhu cu rt tin vay. V d v trng hp kh nng thanh khon ngn hng b e do: Thiu a dng ho cc loi hnh ti tr, gia cc loi tin gi v cc loi khch hng, v d tp trung vo nhn tin gi c k hn t nhn vin cc doanh nghip nh nc. Tp trung nhn tin gi t mt khch hng hoc mt ngn hng i tc Mt cn i v thi gian o hn nhng ti sn di hn c ti tr bi nhng cng n ngn hn. Kinh doanh nhiu loi tin t, to nn ri ro thanh khon v yu cu ti tr trong tng loi tin t. Gim st trong xp hng tn dng/cc thng tin i chng bt li c th lm tng nhu cu rt vn ca nhng khch hng gi tin.
57
Khng hong ti chnh quc gia c th lm gim nim tinvo h thng ngn hng Yu cu ti tr cho cc khon mc ngoi bng khng d bo trc nh phi tr cho ngi hng li theo th tn dng m khch hng mt kh nng thanh ton. trnh nhng ri ro ny, ngn hng d tr thanh khon di dng tin mt ti cc chi nhnh, ti khon vng lai cc ngn hng khc, cc khon tin gi qua m, ti khon d tr bt buc ti Ngn hng Nh nc v cc loi chng khon c tnh thanh khon cao. Trong khi vic d tr nhiu hn cc ti sn c tnh thanh khon cao c th gip ngn hng gim ri ro thanh khon, song cc ti sn c tnh thanh khon cao cng thng l nhng ti sn em li t li nhun hn so vi nhng ti sn di hn v km tnh thanh khon. y xut hin chi ph c hi l thu nhp t li do vic gi cc ti sn c kh nng sinh li t hn. 4.4. C cu t chc qun l ri ro thanh khon.
C cu t chc cn c thit lp thc hin chin lc qun l ri ro thanh khon. Trch nhim qun l ri ro thanh khon c giao cho U ban qun l ti sn/cng n. Gia cc c nhn chu trch nhim qun l ri ro thanh khon cn phi c lin h cht ch vi nhng ngi chu trch nhim theo di cc iu kin ca th trng. iu ny c th gip vic ra quyt nh v c cc hot ng kp thi vi cc thay i trn th trng. Sau y l tm tt nhng khuyn ngh v ngun vn lin quan ti vic qun l ri ro thanh khon ca mt s phng ban quan trng trong ngn hng. Hi ng Qun tr Hi ng Qun tr: Ph duyt chin lc v cc chnh sch quan trng lin quan n qun l ri ro thanh khon; Gim st tnh hnh thanh khon v c cu ri ro ca ngn hng mt cch nh k hiu v nh gi ri ro thanh khon ca ngn hng. U ban qun l ri ro U ban qun l ri ro c nhim v:
58
m bo rng hot ng ca ngn hng ph hp vi chin lc thanh khon t ra; m bo cc chnh sch v th tc cn thit cho qun l ri ro thanh khon c thc hin; Qun l tnh hnh thanh khon v c cu ri ro ca ngn hng mt cch nh k hiu v nh gi ri ro thanh khon ca ngn hng; Gim st hot ng ca U ban qun l ti sn/cng n v vic x l cc vn quan trng ca U ban ny. U ban qun l ti sn/cng n (ALCO) ALCO c trch nhim qun l kh nng thanh khon ni chung, bao gm cc cng vic c th nh sau: Xy dng v thc hin cc th tc quy trnh qun l kh nng thanh khon, m bo rng cc th tc qui trnh lun c cp nht m bo tnh y , thn trng; Xy dng v xem xt cc hn mc m bo kh nng thanh ton y , cc trng hp vt hn mc c xem xt v ph duyt; Quyt nh c cu bng cn i k ton cc ti sn v cng n theo tnh thanh khon v theo thi gian o hn. Lp cc bo co cho Ban Gim c, U ban qun l ri ro v cc hot ng thanh khon v c cu ri ro ca ngn hng mt cch thng xuyn; Lp k hoch d phng ch r cc hot ng qun l trong trng hp c khng hong v kh nng thanh khon; Ban Gim c chi nhnh Mt s yu t ca qun l thanh khon cn c thc hin mt cch tp trung trong khi mt s yu t khc c thc hin mt cch phi tp trung bng cch giao trch nhim cho tng chi nhnh t qun l v kh nng thanh khon ca chi nhnh . Mt c cu qun l tp trung l cn thit nhm bo m ngn hng c kh nng kim sot c tnh thanh khon trn ton b h thng, v c chi
59
nhnh c th s dng ngun vn ca cc chi nhnh khc khi c th, hn l s dng ngun vn bn ngoi. 4.5. H thng thng tin cn thit o lng, qun l, gim st v bo co ri ro thanh khon.
Mt h thng thng tin mnh l h thng c th a ra cc quyt nh tt lin quan ti kh nng thanh khon ca ngn hng. H thng thng tin c th tnh ton c trng thi thanh khon v d on thanh khon ca ngn hng: mt cch y , cho ton ngn hng trn c s tng hp, bao gm tt c cc khon mc ni bng ca ti sn v ngun vn; c thc hin hng ngy; c thc hin theo cc mc thi gian trong ngn hn v di hn; theo cc loi tin t chnh. Khuyn ngh mt s bo co v qun l ri ro thanh khon c trnh by trong phn 4.10. Vic bo co kp thi cho php so snh ri ro thanh khon hin ti vi hn mc lp. tr gip cho qu trnh ra quyt nh, cc bo co ny cn bao gm cc thng tin thch hp cho Ban Gim c v Hi ng Qun tr nhm cho php phn tch, nh gi xu th ca ton ngn hng. 4.6. Quy trnh o lng v gim st cc yu cu ti tr thun.
Phn tch lung tin d ton. mc c bn nht, vic tnh ton kh nng thanh khon chnh l vic nh gi lung tin vo so vi lung tin ra ca ngn hng da trn thi gian d tnh ca lung tin. Thi gian o hn ca c ti sn v cng n c tnh cht tin t l yu t quan trng nh gi thi gian cc lung tin trong tng lai. Thi gian o hn chnh l thi gian cn li n khi tr n theo hp ng v iu khon pht hnh. Trn thc t, thi gian o hn ca cc ti sn v cng n c tnh cht tin t c th khc vi cc iu khon hp ng v da trn tho thun ming gia cc bn v cc iu khon ph lc ngoi hp ng. Yu cu ti tr thun c quyt nh bng cch phn tch lung tin vo (ch yu l t cc ti sn o hn v cc khon tin gi nhn c) v cc lung tin
60
ra (ch yu do gii ngn cc khon cho vay v tr cho nhng ngi rt tin gi), da trn gi nh v kh nng thanh khon ca ti sn v cng n. Khi quyt nh ti sn tng lai, cn cn nhc nhng vn sau: T l ti sn o hn ngn hng sn sng v c th quay vng? Khi lng rt vn d kin ca cc khon cho vay k? Mc ca cc n xin vay s c ph duyt? Khi quyt nh cng n tng lai, cn cn nhc nhng vn sau: Mc quay vng bnh thng ca cc khon tin gi c k hn? Thi gian o hn thc ca tin gi khng k hn? Mc tng trng ca nhng khon tin gi mi? Thang o hn Thang o hn l mt cng c hu dng s dng cho mc ch phn tch cc dng tin vo v ro tnh n mt thi im nht nh trong tng lai. Thng d lu k thun v thiu ht lu k thun s c tnh ton trong mt khong thi gian nht nh. Cng c ny cho php ngi qun l c th quyt nh mc ti sn thanh khon cn d tr p ng c nhu cu dng tin ra trong mt khong thi gian nht nh trong tng lai. Khong thi gian tnh ton thang o hn thng ngn, thng thng bt u t ngy tip theo v cc khong 1-3 ngy, 3-5 ngy. Cc khong thi gian tip theo c th c ko di trong mt k hoc hn mt nm. V d v mt mu thang o hn c trnh by trong Ph lc 4. Phn tch dng tin vo v ra s dng phng php gi nh tnh hung. Mt phn tch c th hn v kh nng thanh khon tng lai s dng phng php gi nh tnh hung d on thay i ca cc lung tin trong cc iu kin khc. iu quan trng trong phng php ny l nm bt c xu hng ca nn kinh t v th trng cng vi s dng kinh nghim qu kh v nhng vn nh mc quay vng cc khon tin gi c k hn khi n hn. Nhng gi nh m ngn hng cn t ra d on lung tin s bao gm:
61
Trong iu kin th trng bnh thng, gi nh cc khch hng ca ngn hng s quay vng tin gi v cc khon cho vay mt cch bnh thng. Trng hp ny gii nh Vietcombank ch thc hin nhng hot ng bnh thng ti tr cho cc khon thiu ht hay u t cc khon tin thng d. iu kin suy thoi, chng hn lo ngi pht sinh t cuc khng hong quc gia to ra nhu cu rt vn rt ln trong nhn dn. Cn c mt k hoch d phng ch ra trong tnh hung khn cp ny, ngn hng c ngun tin no b p. 4.7. Kim sot ni b i vi qun l ri ro thanh khon
Vic thc hin cc quy trnh qun l thanh khon v cu trc hn mc (c trnh by di y) l rt quan trng t c mc tiu ca chin lc qun l ri ro thanh khon: Quy trnh qun l ri ro thanh khon Vic qun l ri ro thanh khon hiu qu ph thuc rt nhiu vo cc quy trnh hot ng v quy trnh kim sot. Nhng quy trnh hot ng chnh bao gm: Hng ngy theo di st sao cc chi nhnh m bo cc thiu ht hay thng d v ngun vn c pht hin v gii quyt kp thi; Tn dng mi lin h gia cc ngn hng c c s linh hot ti chnh v qun l tin mt hiu qu. Quy trnh qun l tin mt hng ngy i i vi c cu ca chc nng ti chnh (v d: tp trung ho, a phng ho...) Cc quy trnh lin quan n cc khon phi tr cho php ngn hng ti a gi tr thi gian ca khon tin (v d: tn dng li th ca cc gim gi, chit khu...) Cc th tc thu hi hiu qu, bao gm c vic nhc nh v i tin bi thng do tr chm Kt ni cc khon vng lai v Swept hng ngy.
62
Hn mc khe h trong tng k hn ca thang o hn Thang o hn c s dng pht hin ra khe h (chnh lch) v ngun vn (trng hp lung tin ra vt qu lung tin vo) trong mt thi gian nht nh trong tng lai. Khe h ngun vn pht hin c trong mt thigian cn c xem xt mt cch tng th, c th l do s st gim ca cc ti sn c tnh thanh khon cao. Khe h ngun vn trong thi gian ngn hn (t hn 3 thng) l vn quan trng hn, do lung tin c d on chc chn hn so vi trong thi gian di hn, v c t c hi hn cho vic lp k hoch v nhng khon d tr ca ngn hng. Hn mc v khe h c t ra trn c s tnh c trong ngn hn v di hn theo t l % ca vn ch s hu v tng d tr thanh khon ca ngn hng. Ngn hng Nh nc cng c quy nh v hn mc ny. Quyt nh s 297/1999/Q-NHNN5 ban hnh ngy 25 thng 8 nm 1999 quy nh t l ti a l 25% tng vn ngn hn c dng ti tr cho cc khon cho vay trung v di hn. Hn mc v tin t hn mc thanh khon cho tng loi tin t Hn mc khe h c trnh by trn c thit lp cho mi loi tin t mnh m Ngn hng c nhu cu vn. Hn mc tp trung tin gi Hn mc v tp trung (tnh theo % tng tin gi) c xc nh tnh mc tp trung cho php ti a ca nhng khon tin gi nhn c t mt khch hng hoc t mt ngn hng i tc. T l d tr thanh khon T l d tr thanh khon c xc nh theo quy nh ca Ngn hng Nh nc, theo Ngn hng buc phi duy tr lng tin mt Ngn hng Nh nc di dng d tr bt buc, t l ny c quy nh cc mc nh sau:
ng Vit Nam
Tin gi khng k hn, tin gi c k hn di mt nm ca khch hng Tin gi c k hn trn mt nm ca khch hng 3% 5%
Ngoi t
8% 12%
4.8.
a dng ho cng n v duy tr kh nng bn ti sn 63
a dng ho cng n S tp trung v ngun vn s lm pht sinh ri ro thanh khon. Ban qun l cn bit r v thnh phn, c im v s a dng v ngun vn ca ngn hng. Ngn hng cn kim sot c tnh ph thuc vo mt hay mt s ngun vn nht nh cc mc sau: mc tng i tc, s dng hn mc tp trung tin gi nh cp trn. Loi hnh hot ng. S ph thuc vo bt k mt loi hnh huy ng no cng c th lm pht sinh ri ro thanh khon nu mt s kin no xy ra trn th trng c tc ng lm gim lng khch hng ng h loi hnh . Bn cht ca cc ngun cung v vn. S ph thuc vo bt k nhm ngi gi tin no (v d nhm nhng nhn vin trong doanh nghip nh nc) c th lm pht sinh ri ro thanh khon nu cc yu t kinh t gy cho h tm l mun rt tin khi ngn hng. V tr a l ca th trng. Tp trung ngun vn t mt khu vc a l nht nh c th gy ra ri ro thanh khon trong trng hp suy thoi kinh t ca khu vc khin nhu cu rt tin ca nhng ngi gi tin tng. Duy tr kh nng bn ti sn d on kh nng thanh khon, cn nh gi liu kh nng ca Ngn hng trong vic bn ti sn trn th trng s b gim i nh th no trong iu kin th trng khng thun li. V d, vic bn cc tri phiu c nim yt s ph thuc vo tnh hnh ca th trng chng khon. xem xt kh nng bn/thanh l ti sn, ti sn c th c lm bn loi theo tnh thanh khon nh sau: Loi mt (kh nng thanh khon cao nht) bao gm tin gi ti cc chi nhnh, cc ti khon tin gi thanh ton ti cc ngn hng khc v tin gi Ngn hng Nh nc; Loi hai, tin gi c k hn ti cc ngn hng khc, tri phiu Chnh ph v chng khon u t; Loi ba, cc ti sn c th bn thng qua thng lng nh u t vn v cc khon cho vay trong danh mc tn dng;
64
Loi bn, (t c tnh thanh khon nht), cc loi ti sn gn nh khng th bn c nh cc khon n xu hoc mt s ti sn c nh. Ngn hng cn m bo kh nng bn ti sn bng cch a vo cc iu khon c li trong hp ng khi c th. Vic s dng cc iu khon bn n trong hp ng cho vay l mt v d v cch ngn hng c th bo v kh nng thanh l ti sn. 4.9. K hoch d phng i ph vi trng hp khng hong v kh nng thanh khon.
Ngn hng cn c k hoch d phng trong ghi r chin lc hot ng ca ngn hng trong tnh hung c khng hong v kh nng thanh khon, ng thi bao gm cc th tc b p lung tin trong cc trng hp khn cp. K hoch d phng s ch r cc hot ng cn thit huy ng cc ngun vn thay th, cng nh thc hin cc hnh ng nhm hn ch cc ng thi ca khch hng c kh nng gy ra gim st thanh khon. Ni dung k hoch d phng bao gm: S phi hp trong qun l v phn cng trch nhim r rng trong tnh hung khng hong. Cc ngun thng tin qun l cn c duy tr u n v kp thi, mi nhn vin trong ngn hng cng u cn c bit h cn phi lm g trong tnh hung . Duy tr quan h tt vi nhng ngi gi tin v cho vay v cc hnh ng thay i tm l ca h. Trong cc tnh hung xu, quan h vi nhng ngi gi tin/cho vay l rt quan trng. Do , vic c mi quan h tt vi cc ngn hng i tc ln cng nh nhng ngi gi tin trong iu kin n nh l rt quan trng, c th gip ngn hng c c ngun m bo trong cc tnh hung xu. Cc bc cn lm b p cc khon thiu ht tin t thng qua cc hn mc tn dng cha s dng. v ngn hng cn phi tr ph duy tr cc hn mc tn dng , k hoch d phng cn ch r lng vn d kin cn c t cc hn mc tn dng v trong trng hp no c php s dng. 4.10. B phn chu trch nhim xem xt k hoch d phng mt cch nh k v bao lu mt ln. ALCO cn m bo rng k hoch ny c cp nht mt cch nh k. Bo co ri ro thanh khon
65
Di y l khuyn ngh v mt s bo co v qun l ri ro thanh khon.

Tn bo co
1. Trng thi thanh khon Bo co lu chuyn Phn tch lung tin Nu bt xu hng s Hng tin t hng ngy i vi dng v huy ng ngy nhng khon mc vn (trch t bo co ln nhanh) Phng vn
M t
Mc tiu
nh k
Ngun
Bo co thanh khon Tm tt v tnh hnh hng ngy ca ti sn v cng n ca ngy v ngy trc T l d tr thanh khon
Thng tin nhanh v Hng nu bt nhng thay ngy i ln v tnh hnh thanh khon So snh d tr Hng thanh khon trn thng tng ti sn vi t l mc tiu ca ngn hng Tun th yu cu thanh khon ca Ngn hng Nh nc
Phng vn
% ca ti sn thanh khon trn tng ti sn D tr bt buc ca Ngn hng Nh nc trn tng tin gi bng VND v ngoi t
Th cng
Phn tch c cu cng Phn tch cng n n theo loi hnh ngun vn v i tng cp ngun 2. Tp trung ngun vn T l % tin gi ca 10 S d tin gi ca khch hng ln nht 10 khch hng (hoc nhm khch hng c lin h) ln nht
Nu bt cc ngun Hng cng n v pht hin thng s mt cn bng hoc s tp trung ngun c th c.
Th cng
Pht hin cc ri ro Hng tp trung vi mt thng khch hng hay mt nhm khch hng c lin h
Th cng
66
3. D khon
ton
thanh Phn tch lung tin vo v ra bng ng Vit Nam v ngoi t trong cc khong thi gian nht nh. Pht hin khon vn Hng thng d/thm ht thng trong mt khong thi gian v lu k Th cng
Thang o hn
5. Ri ro hi oi 5.1. Khung qun l ri ro hi oi
Mc ch ca vic qun l ri ro hi oi l gim thiu cc khon l do t gi bin ng bt li vi ngn hng. Khung qun l ri ro hi oi bao gm su nguyn tc c bn sau: Nguyn tc 1 2 3 4 5 6 5.2. Chin lc i vi hot ng ngoi hi Phn 5.2
Xc nh ri ro hi oi trong cc hot ng ca 5.3 Vietcombank Kinh nghim v kin thc ca lnh o v nhn vin Kim sot ni b vi phn cng trch nhim r rng H thng hn mc giao dch r rng v bt buc 5.4 5.5 5.6
H thng thng tin cn thit bo co ri ro hi oi kp 5.7 thi v chun xc Chin lc i vi hot ng ngoi hi
Ngn hng xy dng chin lc i vi ri ro hi oi trong phn nh mc ri ro chp nhn c i vi cc ri ro khc nhau trong hot ng ngoi hi v a ra cc ph duyt v: Cc hot ng ngoi hi c php tham gia, v l do ngn hng tham gia vo cc loi hot ng , chng hn vi mc ch cung cp dch v cho cc khch hng trong v ngoi nc hoc cho Chnh ph, hoc vi mc ch kinh doanh;
67
Cc loi tin t ngn hng tin hnh giao dch; v Cc loi sn phm hi oi m ngn hng giao dch, v d nh giao dch tr ngay hoc giao dch k hn. Mi phng ban trong ngn hng thc hin cc hot ng lin quan n ngoi t u cn nhn thc y v chin lc i vi hot ng ngoi hi. 5.3. Xc nh ri ro hi oi.
Ri ro hi oi l ri ro ngn hng c th b l do bin ng t gi khng thun li khi m ngn hng ang c cc trng thi m, nh ti sn hoc cng n trn bng cn i hoc cc khon mc ngoi bng di dng ngoi t. Kh nng thua l c th pht sinh do qu trnh nh gi li trng thi ngoi t sang tin ng Vit Nam. Nh qun l cn phi quan tm ti nh hng ca bin ng t gi ti gi tr ng Vit Nam tng ng ca cc trng thi ngoi t. Ri ro hi oi c th pht sinh do cc c im trong hot ng ca ngn hng: S mt cn i v c cu gia ti sn v cng n bng ngoi t. Trng thi m c to ra khi ti sn bng mt loi tin t no khng cn i vi cng n bng loi tin t . Ti sn ln hn cng n to ra trng thi trng thun, ngi li, cng n ln hn ti sn to ra trng thi on thun. Hot ng phc v khch hng, trong mc ch c bn l cung cp cc dch v v hp ng ngoi t tr ngay hoc k hn nhm phc v nhu cu ca khch hng v thu li cho ngn hng t cc dch v . Ngn hng c ngha v thc hin cc yu cu mua v bn ngoi t ca rt nhiu c quan Chnh ph v cc doanh nghip nh nc trong vic xut/ nhp khu du th, xng, du.... Cc chi ph bng ngoi t khc nh chi ph pht trin h thng Silverlake cng cn c lp ngn sch trc gim thiu l do t gi. Vic nh gi cc trng thi m cn tnh n c cc khon mc ni v ngoi bng, bao gm cc ti khon sau: Ti khon tin gi thanh ton ti cc ngn hng khc Ti khon tin gi thanh ton ca cc ngn hng khc ti ngn hng
68
Tin gi khc v cho vay cc ngn hng khc Tin gi ca khch hng bng ngoi t Cc hp ng ngoi hi giao ngay Cc hp ng ngoi hi k hn 5.4. Kinh nghim v kin thc ca lnh o v nhn vin
Kinh nghim v kin thc ca nhn vin trong cc giao dch l rt quan trng. Ban lnh o cn m bo rng vic o to, k nng v kinh nghim ca cc nhn vin tng xng vi ni dung cng vic m h thc hin trong ngn hng. 5.5. Kim sot ni b vi phn cng trch nhim
Mt c im ti quan trng trong h thng kim sot ni b l khng cho php nhng ngi chu trch nhim thc hin cc giao dch hi oi c ng thi thc hin cc chc nng nh thc hin chi tr, i chiu xc nhn giao dch vo v ra, i chiu cc khon tin gi bng ngoi t ca cc ngn hng khc, v lp bo co qun l. Cn c s phn cng trch nhim r rng gia hai b phn: Giao dch (Front Office) v H tr (Back Office) B phn giao dch (Front Office) Mi giao dch hi oi cn c nhanh chng ghi li trn phiu giao dch v chuyn cho B phn H tr (Back Office). Hot ng giao dch cn c thc hin trong phng ring, tch khi phng ca B phn H tr. Cc th tc quy trnh cn thit vi cc nhn vin trc tip giao dch bng ngoi t cn c quy nh r m bo mi giao dch c ghi li mt cch kp thi v chnh xc. Trng phng giao C cu ca B phn giao dch (Front Office) dch
(Mdm Ngc Anh)
Ban doanh nghip (2 ngi)
Ban ngoi hi (1)
Ban th trng tin t
Khch Lin hng ngn Cm nang qun l ri ro - VCB chi hng (1 nhnh ngi) (2) (1
Khch hng S giao dch
VND
USD
Ngoi t khc 69
(1) Mua v bn ngoi t cho mi khch hng l doanh nghip (2) Cc chi nhnh mua v bn ngoi t cho khch hng, to nn trng thi Trng hoc on. Tuy nhin, ngoi thnh ph H Ch Minh v Vng Tu, cc chi nhnh khc khng c php kinh doanh ngoi t vi cc ngn hng khc. Cc chi nhnh phi cn i trng thi ngoi t ca h vi b phn ny, chng hn b phn ny s mua JPY nu chi nhnh bn JPY. (3) Phng thanh ton quc t c th bn ngoi t cho khch hng di 50.000 la M m khng cn phi thng bo khi vn. Nhng nhn vin ca Ban ngoi hi s xem xt qua cc ti khon kinh doanh ngoi t v cn i trng thi ngoi t to ra t cc giao dch .
B phn H tr (Back Office) v K ton chu trch nhim x l giao dch, thanh ton, i chiu xc nhn cc giao dch vo v ra. Cui ngy, B phn H tr (Back Office) i chiu danh sch cc giao dch c x l vi nhng phiu giao dch c nh s nhn t B phn giao dch (Front Office) 5.6. H thng hn mc giao dch r rng v bt buc
Mt phng php ph bin o lng v hn ch ri ro hi oi l lm gim cc trng thi m ca mi loi tin t vo cui mi ngy giao dch. Trng thi m thun c th c biu hin bng phn trm ca tng vn, tng ti sn hay mt nh chn no . Phng php ny nhm gim st ri ro hi oi bng cch s dng trng thi m thun lm thc o v mt mt tim tng ca trng thi . Thng thng, hn mc cho loi tin khng d chuyn i v khng n nh phi thp hn hn mc cho loi tin d chuyn i v n nh. Hn mc cho php cn c n nh cho cc trng thi m da trn cc tiu ch sau:
70
Hn mc cho mi giao dch vin- da trn kinh nghim ca mi giao dch vin. Trng phng giao dch c cp hn mc cao hn Hn mc cho mi giao dch c th dao ng t 1 triu la M n 6 triu la M Hn mc cho mi bn i tc, c quyt nh da trn xp hng tn dng t H thng tnh im tn dng Hn mc cho tng loi tin, v cho tt c cc loi tin, theo quy nh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam. Quyt nh 18/1998/Q-NHNN7 ngy 10 thng 01 nm 1998 ca Ngn hng Nh nc Vit Nam quy nh Ngn hng phi duy tr trng thi ngoi t nh sau: 1. Trng thi trng hay on ca la M vo cui ngy giao dch khng c vt qu 15% vn php nh v qu ca ngn hng. 2. Tng trng thi trng (hay on) ca tt c cc loi tin vo cui ngy giao dch khng c vt qu 30% vn php nh v qu ca ngn hng. Hn mc quc gia, tng s d cho tt c cc i tc phn theo quc gia Hn mc qua m, l hn mc cho cc trng thi vo cui ngy giao dch. Hn mc ny nhm gim st ri ro hi oi ca ngn hng trong khong thi gian ngn hng khng hot ng v do khng phn ng c i vi th trng. Tng hn mc qua m ca phng giao dch l 6 triu USD. Trong tng hn mc , hn mc i vi mi giao dch vin l 1 triu USD v hn mc i vi Trng phng giao dch l 2 triu USD M. Hn mc trong ngy. Hn mc ny c th p dng cho cc loi tin c giao dch trong nhiu ngy. t nht, ngn hng cn xy dng mt quy trnh m bo nhng trng hp vt qu hn mc cn c bo co kp thi cho Ban lnh o ngoi Khi Phng vn. Nhng trng hp vt hn mc cn c cp c thm quyn ca khi phng Vn ph duyt trc. 5.7. H thng thng tin cn thit bo co ri ro hi oi kp thi v chun xc
71
H thng thng tin chnh xc v kp thi ng vai tr quan trng trong vic qun l cc trng thi ngoi t v m bo tun th vicc hn mc ri ro lin quan. H thng thng tin phi cung cp c cc bo co hng ngy cho ban qun l , cho thy nhng im ni bt v mc ri ro hi oi v cc trng hp vt hn mc nu c. Cc thng tin bo co ny cn bao gm nh gi li trng thi ngoi t theo t gi hi oi th trng. iu ny rt quan trng trong cng tc qun l li l cha thc hin i vi trng thi ngoi t m ca ngn hng. Cc bo co chun ho (bao gm cc bo co nu trong phn 5.8.) cn c lp v trnh cho Ban lnh o mt cch r rng v chnh xc, bao gm: Trng thi ngoi t m Trng thi thanh khon ngoi t Tng s d i vi tng i tc v tng quc gia so snh vi hn mc. Cc trng thi v s d cn c bo co trn c s tng hp. Cc bo co ny cn c lp v ph duyt bi nhn vin khng trc tip tham gia v giao dch ngoi t. 5.8. Bo co ri ro hi oi.
Khuyn ngh mt s bo co lin quan n qun l ri ro hi oi. Bo co

1. Trng ngoi t thi t nht hng Th cng tun (Ph thuc vo mc hot ng ngoi hi ca ngn hng) Th cng
M t
Mc ch
nh k
Ngun
Bo co Trng thi Bo co trng thi Bo co nhanh v ngoi t: ngoi t cho: trng thi ngoi t ca tt c cc loi Trong Bng Ti sn v cng tin ch yu, nu bt cn i k ton n v th trng/ on thun c k hoch Ngoi bng cn Ti sn v cng theo di i k ton n ngoi bng Bo co vt hn Tm tt nhng mc trng hp vt hn mc trong thng
Pht hin hn mc b Hng thng vt v xem xt cc trng hp vt hn mc c c ph duyt trc hay
72
khng v a ra k hoch m bo tun th hn mc trong tng lai 2. D on kh nng thanh khon ngoi t Thang o hn Phn tch lu theo loi ngoi t chuyn ngoi t vo/ ra trong cc khong thi gian tng lai theo tng loi tin Pht hin thng d/ Hng thng thm ht ca tng loi ngoi t trong tng giai on tng lai v c s lu k Th cng
6. Ri ro li sut
6.1. Khung qun l ri ro li sut
Mc ch qun l ri ro li sut l m bo bin li sut thch hp c t h b p chi ph vn ca tt c cc b phn hot ng, ng thi m bo khong giao ng ny nm trong hn mc cho php v ph hp vi chin lc ca ngn hng. Khung qun l ri ro li sut da trn 5 nguyn tc c bn sau:
Nguyn tc 1 2 3 4 5 Chin lc i vi ri ro li sut Xc nh ri ro li sut trong cc hot ng Vietcombank Kh nng o lng bin li sut cho cc khong thi gian o hn khc nhau H thng hn mc hot ng r rng v bt buc H thng thng tin cn thit bo co ri ro li sut kp thi v chun xc Phn 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
6.2.
Chin lc i vi ri ro li sut
Chin lc i vi ri ro li sut cn bao gm nhng hng dn c th v:

73
Cc chin lc hot ng ca ngn hng c nh hng ti ri ro li sut nh th no. V hot ng ca ngn hng tp trung ch yu vo cho vay v nhn tin gi, li sut l yu t quan trng to ra nhng thay i ln trong thu nhp li rng ca ngn hng. Mc ri ro li sut ngn hng c th chp nhn, th hin bng mc thay i ca thu nhp li rng Ghi nhn rng ri ro li sut pht sinh mt cch ring r i vi tng loi ngoi t m ngn hng giao dch. Vic Ngn hng Nh nc gim dn mc kim sot li sut to nn th ch ng cho ngn hng trong vic c cu li sut cho vay v tin gi. Ngn hng ngy cng c trch nhim ln hn trong vic qun l li sut ca ti sn, cng n v cc ri ro v li sut c lin quan. Tt c cc phng ban trong Ngn hng thc hin nhng hot ng c nh hng ti thu nhp li thun cn nhn thc y v chin lc ri ro li sut. 6.3. Xc nh ri ro li sut
Ri ro li sut l ri ro i vi thu nhp li thun do nhng thay i bt li ca li sut. Ri ro li sut c th c phn loi thnh: Ri ro ti nh gi (Repricing Risk) Mc nhy cm ca ti sn v cng n i vi li sut ph thuc vo k hn cho ti ngy ti nh gi gn nht (tc l khi li sut thay i). Thi hn ti nh gi l khong thi gian cn li tnh n khi li sut c sa i theo hp ng vay hay tho thun tin gi. Trong qun l ri ro li sut, cn phn bit thi hn ti nh gi v thi gian o hn. i vi cc ti sn v cng n c li sut th ni, thi gian hp l nht nh gi ri ro li sut l thi hn ti nh gi, ch khng phi l thi gian cn li n khi o hn. Ri ro mt cn i (Mismatch or Gap Risk) S mt cn i gia ngy o hn theo hp ng ca ti sn vi li sut c nh, v cng n dng ti tr cc ti sn , s to ra ri ro li sut. V d, mt ti sn vi thi gian o hn l 4 nm c ti tr bi cng n o hn trong 2 nm s to ra ri ro li sut sau 2 nm, khi cn phi thng tho li ngun ti tr thay th (vi li sut mi).
74
Ri ro c bn (Basic Risk) Ri ro ny pht sinh khi li sut ca cc ti sn v cng n khc nhau c biu hin khc nhau cho d chng c cng thi hn ti nh gi. V d, mt khon tin gi bng la M ti ngn hng nc ngoi c hnh thnh t khon tin gi ca khch hng bng la M c th gy ra ri ro cho ngn hng khi bin chnh lch li sut ca hai khon tin thay i khng d on trc c do kt qu ca mt thay i li sut bi Cc d tr Lin bang M. Ri ro quyn la chn (Option Risk) Ri ro khi khch hng c th s dng quyn tham gia hay chm dt hp ng vi li sut c nh. iu ny c th do vic thc hin quyn la chn trong hp ng hay do khch hng chm dt hp ng bi li sut u i hn trn th trng. V d: Khon vay vi li sut c nh cho php khch hng thanh ton ton b cng n bt k lc no, v d nh khi li sut ang c xu hng gim. Ngn hng cn a vo hp ng iu khon v ph pht trong trng hp khch hng thc hin quyn thanh ton sm ny. Khon ph pht ny s b p mt phn thu nhp li mt i do Ngn hng phi u t vn nhn c trc thi hn vi li sut thp hn. Khon tin gi vi li sut c nh cho php khch hng rt tin bt c lc no, v d nh khi li sut ang c xu hng tng. Ngn hng nn c iu khon cho php thanh ton mt lng li thp hn cho khch hng trong trng hp ny, b p mt phn khon li ngn hng b mt do ngn hng phi thu ht ngun vn thay th vi li sut cao hn. 6.4. Kh nng o lng bin li sut cho cc khong thi gian o hn.
Qun l ri ro li sut yu cu phi o lng c bin li sut cho cc khong thi gian o hn khc nhau ca ti sn v cng n ca Ngn hng. Khi ALCO v Khi phng vn xc nh c bin li sut, cc phng ban ny s c th tin hnh cc bc cn thit m bo c mt bin li sut thun hp l trong li nhun rng ca ngn hng. Ngn hng cn c h thng cn thit o lng c li sut cho vay trong cc khong thi gian o hn nh sn, cng nh chi ph ngun vn trong cc khong thi gian . Nhng thng tin v bin li thun ny c th c s dng xc nh chi ph c
75
hi lin quan n cc khon cho vay vi li sut u i theo ch nh ca Chnh ph. Mt yu t quan trng m bo bin li sut dng l Ngn hng phi xy dng c nhng quy trnh xc nh li sut trung bnh ca cc loi ti sn vi thi gian o hn khc nhau v chi ph ngun vn ng vi cc thi gian o hn . Bng cch nh gi ti sn vi thi gian o hn khc nhau da trn mt bin hp l trn chi ph ngun vn trong cc thi gian o hn tng t. Ngn hng c th m bo ti sn c nh gi theo cch lm gim thiu nh hng ca ri ro mt cn i (mt trong nhng yu t ca ri ro li sut nh c trnh by trn). Ba yu t cn cn nhc bao gm: 1)gi tn dng ca ti sn; 2) chi ph ngun vn; 3) th li sut (yield curve) Gi tn dng ca ti sn Ngn hng cn xem xt mi quan h gia ri ro/li nhun trong tt c cc khon tn dng cng nh kh nng sinh li ca ton b ti khon. Cc khon tn dng phi c nh gi sao cho chng c th trang tri c chi ph lin quan v b p c ri ro ca Ngn hng. Mt c ch nh gi khng da trn c s chi ph ngun vn, chi ph c nh v ri ro tn dng khng th gip ngn hng duy tr c mt t l li rng hp l trn c s lu di. Khi nim nh gi tn dng s c cp trong phn chm im tn dng trong phn 3.8. Chi ph ngun vn Chi ph ngun vn c th c tnh da trn cc phng php sau (lit k theo mc phc tp tng dn) Chi ph ngun vn c th c tnh da trn cc phng php sau (lit k theo mc phng php tng dn): Phng php mt ngun vn, trong mt mc chi ph li sut c p dng cho ton b ngun vn ca ngn hng; Phng php a ngun vn, trong mi loi ngun vn c p dng mt mc chi ph li sut da trn nhng tiu ch nh hng ti chi ph ngun vn , v d li sut c nh hay th ni, c k hn hay khng k hn, tin ng hay la;
76
Phng php i ng o hn, trong chi ph li sut s c p dng cho tng ngun vn c thi gian o hn khc nhau. Trong mi phng php trn, c th s dng mt trong hai cch tnh sau: Chi ph ngun vn trung bnh, l li sut bnh qun gia quyn ca tt c cc li sut ca cc cng n chu li; hay Chi ph ngun vn cn bin, l chi ph c thm mt n v vn nhm ti tr cho tng ti sn. Phng php tnh ny c coi l hp l hn, v ngun vn nm trong bng cn i k ton c dng ti tr cho cc ti sn hin c, do chi ph ca cc ngun ny s khng nn c a vo quyt nh nh gi cho cc ti sn mi. Nh vy, phng php tnh chi ph ngun vn n gin nht i vi ngn hng l phng php mt ngun vn, s dng chi ph cn bin, vi gi nh rng ngun vn chnh ca ngn hng l tin gi c nh. th li sut th li sut l mt cng c quan trng gip xc nh li sut cho mi loi cng c ti chnh vi thi gian o hn khc nhau. th ny cho thy quan h gia li sut ca mt cng c ti chnh v thi hn ca cng c . th li sut m t li sut thu c trn trc tung v thi hn trn trc honh. Trong iu kin thng thng, hu ht cc cng c ti chnh c ng th li sut c dc dng. iu ny phn nh thc t rng cc cng c c thi hn di hn thng c mc ri ro tn dng v ri ro thanh khon cao hn so vicc cng c c thi gian ngn hn. Do , quan h ri ro/ li nhun chothy th trng phi p dng li sut cao hn i vi cc cng c c thi hn di hn. ALCO v Khi vn phng vn cn tham kho th li sut m bo vic nh gi ti sn v cng n nht qun vi xu hng nh gi ca th trng cho tng giai on c th. 6.5. H thng hn mc hot ng r rng v bt buc
Hn mc c th c thit lp trn c s tng hp cng nh theo tng loi danh mc hoc tng loi cng c. Cc hn mc cn c thit lp ph hp vi quy m, mc phc tp v mc vn ca ngn hng, ng thi phi nht qun trong
77
vic xem xt cc nh hng ca thay i li sut i vi thu nhp li sut thun ca ngn hng. Phng php tip cn ph bin nht nh gi nh hng ca ri ro li sut i vi thu nhp hin ti l phn tch khe h, bao gm lp bng v thi gian o hn/ti nh gi trong phn loi ti sn v cng n nhy cm vi li sut theo tng nhm theo thi gian o hn (nu l li sut c nh) hay thi gian cn li n khi ti nh gi (nu l li sut th ni) Khong chnh lch, hay cn gi l khe h gia ti sn v cng n trong mt khong thi gian c th c nhn vi thay i li sut d kin c tnh thay i ca thu nhp li thun do thay i li sut. V d: Khe h m (cng n nhy cm) cho thy c nhiu cng n c ti nh gi trong mt khong thi gian c nh hn l ti sn. Trong giai on li sut ang c xu hng tng, thu nhp li sut thun c th b nh hng bt li v chi ph li trong giai on tng nhanh hn li thu c t ti sn. Nu li sut ang gim, vi khe h m, Ngn hng s thu c nhiu li nhun hn do nhiu cng n c ti nh gi vi li sut thp hn. Khe h dng (ti sn nhy cm) cho thy nhiu ti sn hn cng n s c ti nh gi trong mt khong thi gian. Trong trng hp ny, thu nhp c xu hng tng khi li sut tng v nhiu ti sn hn cng n c ti nh gi ti li sut cao hn. Da trn mc chp nhn ca ngn hng i vi ri ro li sut, v vi gi nh v thay i tim tng trong tng lai ca li sut, ALCO c th xy dng hn mc khe h cho php cho tng giai on thi gian. 6.6. H thng thng tin cn thit bo co ri ro li sut kp thi v chun xc
Cc yu cu c bn i vi h thng thng tin qun l ca ngn hng trong vic bo co ri ro li sut cng tng t nh cc yu cu v bo co ri ro thanh khon, nh cp trong phn 4.5. Phn tch thi gian o hn ca ti sn v cng n vi li sut c nh dng trong qun l ri ro thanh khon cng c th c dng phn tch v mc nhy cm i vi li sut ca cc ti sn v cng n . Mt yu cu b sung c bit i vi ri ro li sut l cn phi thu thp thng tin v thi gian ti nh gi ca cc ti sn v cng n vi li sut th ni.
78
Cc bo co cn da trn d liu ca Ngn hng v ri ro li sut, bao gm cc thng tin v: Mc ri ro li sut ca ngn hng Hnh vi ca ngi i vay trong vic tr n vay trc hn, v hnh vi ca ngi gi tin v vic rt tin trc hn, nhm gip ngn hng c th thit lp c nhng gi thit v ri ro quyn la chn nh m t trn; Thng tin v tnh tun th ca ngn hng i vi cc c ch hn mc V d v cc bo co ny c trnh by trong Phn 6.7. 6.7. Bo co ri ro li sut
Mt s v d v cc bo co lin quan n qun l ri ro li sut:

Bo co M t Mc ch nh k Ngun Th cng
Bo co li Phn tch cc mc li sut p dng cho cc ti sut sn v cng n trong bng cn i k ton
Thng tin nhanh v Hng thng cc mc li sut lm c s thy c xu hng bin li sut tng th
Bo co khe Bng phn tch v thi Phn tch khe h Hng thng gian o hn/ti nh gi i vi mi giai h li sut trong phn b ti sn on v lu k v cng n nhy cm vi li sut theo nhng khong thi gian o hn (i vi li sut c nh) hay thi gian cn li n khi ti nh gi (i vi li sut th ni) tnh khe h li sut. Bo co Bo co v nhy cm nhy cm ca bin li sut cho bin li thy nh hng khi li sut thay i sut nh gi nh Hng thng hng i vi thu nhp li thun khi li sut thay i trong cc tnh hung khc nhau
Th cng
Th cng
79
7. Ri ro th trng
7.1. Khung qun l ri ro th trng
Mc ch ca qun l ri ro th trng l gim thiu l ca ngn hng do nhng bin ng v gi ca cc ti sn m ngn hng hin c. Khung qun l ri ro th trng bao gm nm nguyn tc c bn sau:
Nguyn tc 1 2 3 4 5 Chin lc hot ng kinh doanh v u t Xc nh ri ro th trng trong cc hot ng ca Vietcombank Thc hin cc nh gi cn thit i vi cc khon u t tim nng v kim sot cc khon u t hin c m bo a dng ho cn thit i vi cc khon u t H thng hn mc giao dch v u t r rng v bt buc Phn 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6
Khung qun l ny ch ra nhng ni dung c bn i vi ri ro th trng lin quan n nhng bin ng v gi ca chng khon u t. Ni dung qun l ri ro lin quan n ri ro hi oi v ri ro li sut c cp trong cc phn ring ca Cm nang ny. 7.2. Chin lc hot ng kinh doanh v u t
Chin lc i vi hot ng kinh doanh v u t cn bao gm nhng hng dn c th v: Mc m hot ng kinh doanh v u t c coi l ch cht (hay khng ch cht) i vi hot ng ca ngn hng, nht qun vi chin lc hot ng ca ngn hng Chnh sch lin quan n cc loi cng c ti chnh m ngn hng c php kinh doanh hay u t v phng ban c trch nhim i vi cc hot ng ny. Mc tiu ca ngn hng khi tham gia v mt giao dch kinh doanh hay u t no . L do m Ngn hng tham gia vo mt hot ng c th c th la f:
80
a) L do chin lc, nh u t vo Cng ty chng khon hay Cng ty cho thu ti chnh Vietcombank, y l mt phn chin lc ca ngn hng nhm cung cp dch v trong cc hot ng ny. b) L do u c, nh u t ngn hn vo chng khon nim yt thu li nhun ngn hn. c) thu c tc hay li do c phn tng gi trong trung/di hn. d) duy tr kh nng thanh khon ca cc chng khon c th giao dch trn th trng thu c mc li nhun hp l. e) Cho mc ch x hi, nh mua c phn trong cc t chc ti chnh nh hn theo ch nh ca Ngn hng Nh nc hay B ti chnh truyn kinh nghim qun l ca Vietcombank cho cc t chc ny. 7.3. Xc nh ri ro th trng
Ri ro th trng l ri ro do thay i bt li trong gi th trng, v d nh t gi hi oi, li sut hay gi vn. Ri ro th trng pht sinh do thay i trong cc iu kin th trng v bin ng th trng. Phn ny s ch cp n ri ro th trng lin quan n gi u t vn v u t chng khon, gi chung l ri ro gi u t Ri ro gi u t l mt mt tim tng do nhng thay i bt li trong gi tr cc khon u t m ngn hng nm gi. Ri ro u t c th c phn loi thnh: Ri ro gi u t chung, lin quan n mc nhy cm ca gi tr danh mc u t i vi thay i chung trong gi ti sn ca mt nhm ti sn. Nh vy, ri ro chung ny khng th gim i khi a dng ho u t trong mt nhm ti sn. Nhng ch s ln, nh ch s VN-Index, ch s Dow Jones v FTSE-100, bao gm ri ro th trng chung v cho thy mc bin ng ca th trng vn trn c s tng th. Ri ro gi u t c th, th hin phn bin ng gi ca mt khon u t c th c quyt nh bi nhng c im c th ca ngi pht hnh. Ri ro ny khc vi nhng dao ng trong gi chung ca th trng v c th gim khi a dng ho u t. Bng cch thit lp mt danh mc vi s lng ln cc khon u t, ri ro c th ny c th gim i rt nhiu v nhng dao ng c th trong gi c ca mt loi chng khon s b loi b giao ng
81
ngc chiu trong gi ca mt loi chng khon khc v ch cn li ri ro gi u t chung. Cc yu t khc nh hng ti ri ro gi u t bao gm: Tnh thanh khon ca th trng s tn ti ca mt th trng chng khon chnh thc v pht trin vi lng giao dch ln c ngha l gi a ra ca chng khon ng tin cy hn l trong trng hp chng khon c giao dch trn th trng khng chnh thc v khng thng xuyn nh trong trng hp giao dch cc chng khon khng nim yt. Ri ro hi oi s bin ng ca mt loi tin t c nh hng trc tip ti bin ng ca gi u t chng khon bng loi tin t Ri ro quc gia ri ro lin quan n quc gia ca ngi pht hnh s nh hng ti bin ng gi u t chng khon. V d khng hong kinh t khu vc v chnh sch ca Chnh ph hn ch chuyn vn u t. 7.4. Thc hin nh gi cn thit i vi cc khon u t tim nng v kim sot cc khon u t hin c
Trc khi u t vo mt chng khon no , ngn hng cn phn tch, nh gi mi mt v khon u t . Mc ch ca vic nh gi ny cng tng t nh phn tch tn dng qua phn tch k lng cc thng tin cn thit, ngn hng s nhn bit c r rng hn nhng nhn t nh hng ti s gim gi ti sn trong tng lai. Mc chi tit ca phn tch ny tu thuc vo lng tin u t v nh cp trong phn sau y, bn cht ca khon u t. Chng khon u t ngn v trung hn Nhng chng khon trong nhm ny thng bao gm cng tri, tri phiu kho bc, tri phiu do ngn hng thng mi quc doanh pht hnh cng nh tri phiu ca cc qu qun l ngoi t (nh Citibank, New York) v cc qu u thc u t khc. Cc chng khon u t ny cn c nh gi da trn cc tiu ch sau: Ri ro tn dng lin quan n bn pht hnh tri phiu l g? Nu bn pht hnh tri phiu l mt t chc ti chnh hay mt cng ty, ri ro tn dng c th c nh gi s dng H thng chm im tn dng. Nu bn pht hnh l c quan Chnh ph th vic chi tr c c Chnh ph bo m hay khng?
82
Nu ri ro tn dng mc khng th chp nhn c, bn pht hnh c th chp ti sn hay khng? C th trng th cp cho chng khon ny khi Ngn hng mun bn chng khon trc hn hay khng? Ngn hng c nm gi chng khon no ca bn pht hnh ny trc hay khng v ngn hng gp phi kh khn no khng lng trc c? Nu cc chng khon l do qu u thc u t pht hnh th bn cht ca cc khon u t trong qu l g v chng c bao gm cc cng c phi sinh hay khng? Cc yu t ri ro khc c tn ti hay khng, v d nh ri ro hi oi hay ri ro quc gia? Li t khon u t ny c tnh cnh tranh so vi cc khon u t khc vi cc iu khon tng t hay khng? Nhn vin khi phng Vn l nhng ngi ph hp nht thu thp cc thng tin cn thit phc v cho vic phn tch trn. Do cc chng khon ny thng c li sut c nh v thi gian c nh, Ngn hng thng khng th thanh ton chng khon trc hn. Do , vic gim st lin tc cc khon u t s ch ch trng vo vic nhn bit cc yu t quan trng c th gy nh hng ti kh nng thanh ton chng khon khi o hn v thu li ng hn. C phiu nim yt v cc khon u t di hn. Cc khon u t trong mc ny bao gm c phiu giao dch trn Trung tm giao dch chng khon Vit Nam, tham gia vn vo cc cng ty c phn v u t vn vo cc cng ty khng nim yt. C phiu v u t vn cn c nh gi da trn cc ch tiu sau: Bn cht ngnh m doanh nghip hot ng l g, trin vng ca ngnh nh th no v v tr ca doanh nghip so snhim vi cc i th cnh tranh ra sao? Tnh hnh ti chnh gn y ca doanh nghip nh th no v kh nng hot ng trong 2 n 3 nm ti ra sao?
83
Doanh nghip c k hoch hot ng chi tit hay cha v chin lc hot ng c gn lin vi d ton ti chnh hay khng? Nu doanh nghip c d ton ti chnh th nhng gi thit lin quan c hp l hay khng? Kinh nghim ca Ban lnh o nh th no v kinh nghim, uy tn ca h ra sao? T l gi/li nhun (t l PE) ca c phiu nh th no v t l ny so vi cc doanh nghip cng ngnh ra sao? Nu doanh nghip l mt ngn hng hay t chc ti chnh, vic mua c phn c mang li li ch chin lc nh kh nng cung cp dch v an cho vi Vietcombank, hay gim cnh tranh trc tip trong mt s khu vc hay sn phm hay khng. Phng u t c trch nhim nh gi cc khon u t mi v trnh Ban lnh o Ngn hng ph duyt. Phng ny cng c trch nhim gim st cc khon u t hin c da trn bo co phn tch hng qu, bo co na nm hay bo co thng nin ca nh u t. 7.5. m bo a dng ho cn thit i vi cc khon u t.
Ngn hng cn hn ch ri ro gi u t bng cch m bo a dng ho cc chng khon m ngn hng nm gi. Gi nh rng ngn hng duy tr mt danh mc u t a dng, cc yu t gy nn gim gi ca mt chng khon s khng gy nh hng n tt c cc chng khon trong danh mc v l tim tng c th hn ch c. a dng ho u t cn c tin hnh bng cch gim mc tp trung trong danh mc, da trn nhng tiu ch v d sau: C phiu hay chng khon; i tc hay bn pht hnh Ngnh cng nghip Loi u t hay nhm ti sn Loi tin
84
Thi gian o hn Quc gia duy tr a dng ho u t cn c c ch gim st ton b danh mc thng xuyn pht hin nhng tp trung c th c. Ngn hng c th pht trin nh hng danh mc u t mong mun theo t l u t nh trc. iu ny cn c thc hin trn c s chin lc giao dch v u t. 7.6. H thng hn mc giao dch v u t
Vic thit lp mt c ch hn mc giao dch v u t, nh m t di y, ng vai tr quan trng trong vic qun l ri ro gi u t. Hn mc c th cc dng sau: Hn mc ph duyt u t chng khon. Ban Gim c c th giao hn mc ph duyt mt s khon u t cho cc trng phng. V d, Trng phng vn c th ph duyt mua tri phiu kho bc. Hn mc dng khi l (stop loss), th hin mc l cha thc hin cao nht ngn hng ngn hng c th chp nhn i vi mt danh mc u t trc khi tm cch bn hay gim khon u t nm gi. Hn mc tp trung, da trn cc tiu ch a dng ho u t nh m t trn y, hn mc cn c thit lp mt cch nht qun vi mc tiu kinh doanh v u t ca ngn hng. Cc hn mc ny c th da trn phn trm danh mc u t hay tng ti sn ca ngn hng. Hn mc s hu, hn ch %tng vn iu l ca bn nhn u t m ngn hng c th nm gi. Ngn hng c th hn ch % nm gi c phn ca mt n v c u t no v nu vt qu mc nht nh th ngn hng s phi chu thm trch nhim v c th dn ti tnh trng Vietcombank tr thnh ngi to th trng i vi c phiu ca doanh nghip . Hn mc lut nh. Quyt nh 492/2000/Q-NHNN5 ngy 28/11/2000 ca Ngn hng Nh nc quy nh cc khon u t vo mt doanh nghip khng c vt qu 11% vn iu l ca doanh nghip . Tnh trn tng s, khng k cc khon u t vo cc t chc tn dng khc, danh mc u t ca ngn hng khng c vt qu 30% tng vn iu l.
85
7.7.
Bo co ri ro th trng
Mt s v d v cc bo co lin quan n qun l ri ro th trng:

Bo co M t Phn tch cc khon u t C cu danh mc ang nm gi theo gi tr ghi s, i chiu vi s ci, u t theo cc tiu ch: C phiu hay chng khon i tc hay bn pht hnh Ngnh cng nghip Loi u t hay nhm ti sn Loi tin Thi gian o hn Quc gia Bo co Phn tch cc khon u t ang nm gi theo gi th iu trng c tnh. i vi cc chnh theo th chng khon khng c giao dch rng ri, (v d trng nh cc chng khon khng c nim yt) gi c tnh c th l mt khong gi tr. Bo co Phn tch thm v u t nh gi vn, bao gm: kin th u t iu vn trng/ngnh Thu nhp c tc cho ton b danh mc v cho cc khon u t vo mi doanh nghip Quy m, bn cht, mc phc tp v ri ro ca mi doanh nghip Tnh hnh ti chnh gn y ca cc doanh nghip, bao gm s liu lch s v d on Mc ch Tng quan v danh mc gip ban lnh o c th nh gi c cu trc ca danh mc hin ti so vi c cu d kin, v pht hin mc tp trung trong danh mc. nh k Ngun Ngn hn: Th cng Hng thng Di hn: Hng qu
nh gi hot ng Hng thng ca danh mc v ca tng loi chng khon da trn nhng thay i th trng trong cc giai on Cc thng tin qun Na nm l b sung gip ra quyt nh v vic mua hay bn cc khon u t
Th cng
Th cng
8. Ri ro hot ng 8.1. Khung qun l ri ro hot ng 86
Ri ro hot ng pht sinh do h thng thng tin khng hiu qu, do sai st k thut, nhng sai phm trong kim sot ni b, nhng tai bin khng nh trc hay nhng vn v hot ng khc c th dn n mt mt khng nh trc hay nhng vn v danh ting. Phm vi v thi gian xy ra nhng ri ro hot ng rt rng ln. Ri ro hot ng l ri ro gy ra nhng khon l ln nht trong th trng quc t. Cc thng l tt nht ngy cng ch trng ti vic nh lng ri ro hot ng kh nng xy ra mt s kin v tc ng ti chnh ca s kin . Do ri ro hot ng c th tng ln cng vi mc phc tp trong hot ng ca ngn hng, vic p dng khung qun l ri ro nhm qun l cc ri ro ny l rt quan trng. Khung qun l ri ro hot ng bao gm 5 nguyn tc c bn sau:
Nguyn tc 1 2 3 4 5 6 Chin lc qun l ri ro hot ng Xc nh ri ro hot ng trong cc hot ng ca Vietcombank Cc th tc kim sot ni b gip gim thiu sai phm ca nhn vin Cc quy trnh v kim sot ca h thng cng ngh thng tin gip m bo an ton h thng v bo mt thng tin c s d liu Cc quy trnh m bo an ton v bo him cn thit i vi ti sn c nh Cc chnh sch nhn s nhm to lp v trch nhim ca nhn vin v mi trng lm vic lnh mnh Phn 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7
8.2.
Chin lc qun l ri ro hot ng
Chin lc qun l ri ro hot ng cn a ra nhng hng dn r rng v: Nhn dng cc loi ri ro hot ng ch yu ca ngn hng. Trong giai on pht trin v ti c cu, mt s ri ro hot ng nht nh s c tm quan trng hn cc ri ro khc. V d, ti c cu t chc v nhn s d gy ra nhng sai st ca nhn vin hn trong giai on thay i ban u. Tng t, nhng sai st trong k thut ca mt phn mm c th nhiu hn trong giai on th nghim.
87
Mc ri ro hot ng th trng Ngn hng c th chp nhn i vi tng loi ri ro trng yu. Ri ro hot ng c th c o lng bng cch s dng phng php nh gi nh tnh nh xp hng ca kim ton ni b, d liu v khi lng hot ng, mc quay vng v t l sai st quyt nh mc ri ro c th chp nhn. Nhng tn tht nh trong hot ng, nh nhng tn tht do li thng thng, khng thng xuyn ca con ngi l rt ph bin i vi nhiu doanh nghip, v chi ph gim st v gim thiu cc li c th ln hn so vi khon tn tht m cc li gy ra. Ngc li, nhng ri ro hot ng ln vi xc sut nh nhng nh hng nghim trng cn c ch hn. 8.3. Xc nh ri ro hot ng
Ri ro hot ng l ri ro c th dn n tn tht cho Ngn hng do nhiu dng sai st khc nhau c v con ngi v k thut, bao gm: H thng thng tin, h thng kim sot ni b, h thng bo co khng hiu qu hay c li; Sai phm ca nhn vin Cc yu t bn ngoi khc c th gy nh hng ti cc ti sn hu hnh ca Ngn hng, nh hng ti danh ting hay kh nng hot ng bnh thng ca ngn hng. Tnh trng hin ti ca Vietcombank c th lm tng ri ro hot ng ca Ngn hng, v d nh nhng ri ro do cc yu t sau y: Do t chc hot ng phn tn ca Ngn hng v kh nng cc quy trnh khng thng nht gia cc chi nhnh, c th dn n li ca nhn vin khng c pht hin; Chc nng kim ton ni b vn ang trong giai on bt u hnh thnh v cn c nhiu ngun lc hn; H thng Silverlake ang bc u c thit lp v nh hng ca n i vi cc quy trnh hot ng ca ngn hng L mt ngn hng tng i tr, Vietcombank cn t kinh nghim thc t v hot ng hn nhiu cc ngn hng quc t khc. i vi nhiu ngn hng,
88
hc hi t nhng tht bi trong qu kh l cch tt nht xy dng mt quy trnh qun l ri ro hiu qu. 8.4. Cc th tc kim sot ni b gip gim thiu sai phm ca nhn vin
Mt h thng kim sot ni b ng vai tr quan trng m bo hot ng hiu qu, m bo mc tin cy ca bo co ti chnh v tun th theo php lut v cc quy nh. Chnh sch kim sot ni b ca ngn hng cn tnh nc cc chc nng chnh nh x l d liu, hch ton k ton (chun b bo co ti chnh v cc bo co qun l), h thng lng bng, hot ng cho vay, chng khon u t, hot ng kinh doanh, tin gi, tin vay v tin mt. Thit lp mi trng kim sot lnh mnh s gim bt ri ro, sai phm v nhng mt mt khng nh trc lm nh hng ti uy tn ca ngn hng. Mi trng kim sot ni b Mi trng kim sot ni b l c ch trong chc nng kim sot ni b c thit lp, thc hin v gim st. C ch ny phn nh quan im, nhn thc v hnh ng ca ban lnh o v tt c cc nhn vin i vi tm quan trng ca kim sot v cc chnh sch, quy trnh, phng php v c cu t chc ca ngn hng. Khng c mt h thng kim sot ni b no c th ngn chn ton b cc sai st, vi phm. Tuy nhin, vic ngn hng nhn bit c nhng lnh vc ri ro v m bo c ch kim sot hot ng mt cch hiu qu l rt quan trng. U ban Basle v gim st ngn hng khuyn ngh mi trng kim sot ni b cn bao gm 5 thnh phn c tnh tng h sau: Mi trng kim sot v gim st ca Ban lnh o. Ban lnh o ng vai tr quan trng trong vic nh hng, ch o v gim st ngn hng, thit lp cc quy nh v c cu phn nh quan im chung v tm quan trng ca kim sot. Xc nh v nh gi ri ro. Mt lnh vc quan trng trong c ch kim sot l kh nng pht hin v nh gi tt c cc yu t bn trong v bn ngoi c nh hng bt li n hot ng, thng tin v ngha v tun th ca ngn hng. Vic nh gi ri ro ca ngn hng bao gm pht hin, phn tch v qun l nhng ri ro c lin quan n vic thc hin cc mc tiu ca ngn hng.
89
Cc hot ng kim sot v phn tch nhim v. Cng vic ny bao gm thit lp cc chnh sch v quy trnh v thng qua vic p dng cc chnh sch v quy trnh o xc minh c chi tit cc giao dch v hot ng, ng thi m bo cc kim tra cn thit i vi vic thc thi cc nhim v ca nhn vin, m bo vic phn tch nhim v mt cch c hiu qu. Phn tch nhim v, kim tra cp lnh o cao cp, kim tra thc t ti sn, i chiu v nh gi kh nng hot ng l nhng hot ng kim sot thng gp nht. Thng tin lin lc. Vic ny lin quan n c cu t chc nhm lu chuyn thng tin mt cch tin cy v kp thi trong tt c cc hot ng ca ngn hng. Thng tin v lin lc l qu trnh thu thp v trao i thng tin cn thit thc hin, qun l v kim sot hot ng ca ngn hng. Kim sot hot ng v sa cha sai st. Vic ny lin quan n cng tc kim sot hng ngy v nh k i vi kh nng hot ng hiu qu v sa cha li mt cch nhanh nhy ca h thng kim sot ni b ca ton b ngn hng, bo co n cc cp c thm quyn. Cc k thut kim sot ni b Nhng k thut c bn trong kim sot ni b bao gm tch bit cc chc nng, kim tra cc giao dch, duy tr h s giao dch, o to v cung cp cc cng c phng nga v cc cng c hnh chnh khc. Tch bit cc chc nng l cng c c bn nht thit lp h thng kim sot ni b. N thit lp cc thang bc thm quyn, trch nhim c phn cng hp l v c nh. Cc giao dch c th c kim tra trc hoc sau khi thc hin. Vic kim tra trc gip ngn nga nhng giao dch khng hp l hay khng c ph duyt chng no ngi kim sot nhn c cc giao dch . Vic kim tra sau khng th ngn nga c nhng giao dch khng c ph duyt nhng c th pht hin c chng. V d, vic kim tra i chiu s d ngn hng c th gip pht hin vic s dng ti khon khng theo ph duyt. Tuy nhin, vic kim tra ch c th c hiu qu khi c tin hnh mt cch cn trng v ton din pht hin c nhng sai st v ngi tin hnh kim tra phi c lp vi ngi thc hin cc hot ng c kim tra.
90
Duy tr h s giao dch ng vai tr quan trng c h thng kim sot ni b tt. Cc h s ny gip cho vic xem xt kim tra cc giao dch, h tr cng vic ca kim ton ni b v kim ton c lp v l c s cho cc thng tin bo co ca ngn hng. Cung cp cc cng c bo v nh kt gi tin, kho lu tr an ton, ca c kho v my camera. Nhng cng c ny ngn nga cc hot ng v giao dch khng c php v nn c s dng mi lc v ni c th. Cung cp cc cng c kim sot hnh chnh ni b bng cch gim bt nhng li do v khi ghi chp cc giao dch. Cc cng c kim sot ny bao gm cc cng c my mc, nh my tnh, my m tin cng nh nhng cng c khng dng my nh h thng s sch ghi chp kp v tnh tng c lp. 8.5. Cc quy trnh v kim sot ca h thng cng ngh thng tin gip m bo an ton h thng v bo mt thng tin c s d liu.
Tnh tin cy, ton vn v sn c ca d liu t my gi vai tr quan trng trong hot ng thng nht ca ngn hng. Ngn hng hot ng trong mt mi trng cng ngh thng tin phc tp. Mi trng ny, cng vi nhng mc tiu pht trin hin ti v tng lai, lm tng thm tnh phc tp trong h thng qun l thng tin ca ngn hng. Trn quan im , ngn hng nhn thy cn xy dng cc mc tiu v chin lc c th v chc nng ca h thng cng ngh thng tin. Trong chin lc cng ngh thng tin ny, nhng vn sau cn c ch trng do nh hng quan trng ca chng i vi vic qun l ri ro hot ng. Phng php tip cn c t chc i vi vic trin khai cc h thng mi nhm gim bt ri ro v sai st c th c nhng phn mm mi hay do h thng mi khng p ng c yu cu s dng. Cm nang hng dn s dng v cc ti liu o to l rt quan trng m bo ngi s dng hiu ng h thng mnh ang s dng nhm gim ri ro sai st. Vn bn v cc chnh sch v quy trnh v bo m an ton v qun l h thng thng tin bao gm cc yu cu c bn nh: Nhn dng, xc thc, kim sot quyn truy cp, bo mt, m ho, qun l bo mt v kim sot viruts. Vic ny lin quan n c an ton vt l ca h thng thng tin ti Trung tm
91
d liu v cc chi nhnh v an ton v mt logic nh s dng mt khu, tng la cho nghip v ngn hng in t. K hoch phc hi thm ho (DRP) cn c thit lp vi cc chnh sch v quy trnh chi tit phc hi trong trng hp thm ho c th gy nh hng ti hot ng ca Trung tm d liu hay nh hng ti ton b h thng ngn hng. DRP cn bao gm tt c nhng bc cn thit phc hi hot ng v kh nng truy cp vo h thng hot ng mt cch kp thi. K hoch ny cn c th nghim 6 thng mt ln m bo tnh hiu qu v thc thi v c th cp nht khi mi trng thay i. Bn sao ca k hoch ny cn c lu tr ni ring bit v phn pht cho cc nhn vin ch cht trong tt c cc phng ban lin quan. 8.6. Cc quy trnh m bo an ton v bo him cn thit i vi ti sn c nh.
Cc tn tht v ti chnh c th xy ra do hng hc, mt trm hay mt mt khc v ti sn hu hnh c gi tr ln thuc s hu ca ngn hng (hay ngn hng gi h khch hng). Cc tn tht ny cn c gim thiu qua cc quy trnh nh m t di y: Bo qun v vt cht i vi cc ti sn c gi tr ln nh tin mt v vng ti Ngn hng v trong qu trnh vn chuyn gia cc a im. Nh ca, thit b cn c bo him chy n, mt cp,... Quy trnh mua hng ho v dch v cho mc ch s dng ca ngn hng cn m bo hng ho v dch v t cht lng yu cu v vic mua bn c tin hnh trn vi cc iu khon thng mi thng thng. u thu cnh tranh gip ngn hng m bo nhn c hng ho v dch v trong trao i ngang gi. Hng gi ch s dng cn c bo qun hp l. 8.7. Cc chnh sch nhn s nhm to lp trch nhim ca nhn vin v mi trng lm vic lnh mnh.
khuyn khch nhn vin lm vic phc v cho li ch ngn hng, cc chnh sch nhn s sau y cn c cn nhc: C ch tin lng cn phi nht qun vi mc ch ca ngn hng. Khng nn c chnh sch tin lng chp nhn cc hnh vi sai tri, nh to thu nhp
92
ngn hn i ngc li chnh sch hay vt qu hn mc cho php, v cc chnh sch nh vy c th lm gim tnh chnh trc ca hot ng kinh doanh ngn hng. Mc tiu hot ng r rng v nh gi hiu qu cng vic (nh trnh by sau y) C ch b nhim, thng pht hiu qu. Cc chnh sch v ngh nghip, phc li, o to cho nhn vin Quan h lm vic chuyn nghip v lnh mnh trn c s tn trng ln nhau gia cc nhn vin. Trao i c hiu qu gia ngn hng v nhn vin X l cc vn ca nhn vin mt cch c h thng v hp l trn c s quy nh. nh gi v pht trin nhn lc Mt h thng pht trin v nh gi nhn lc l cng c quan trng i) hng mc tiu ca nhn vic theo mc ch v chin lc ca ngn hng, v ii)pht trin nhn lc thng xuyn da trn phn hi t cng tc ca nhn vin. H thng ny bao gm hai yu t: 1. t mc tiu ca mi c nhn kt hp cht ch vi cc yu t chin lc ca ngn hng vo u mi giai on nh gi; v 2. Tin hnh nh gi v phn hi v cng tc ca cc nhn vin vo cui mi k. Cc mc tiu ca c nhn phi SMART, t vit tt cho Specific c th, Measurale c th o lng, Achivable c th t c, Relevant Hp l v Time-frame- nh mc thi gian. Khi ra cc mc tiu ny, chng cn c thng nht gia nhn vin v ngi ph trch. Vic nh gi nh k v cng tc ca nhn vin cn c trao i vi nhn vin, bao gm c quan h gia vic nh gi vi lng bng ca nhn vin . H thng nh gi v pht trin nhn s cn c ngh khen thng cho nhn vin cng tc tt. nht qun vi c cu v hot ng ca ngn hng, chi tit ca h thng ny cn c thit lp v theo di bi Phng T chc cn b. 8.8. Bo co ri ro hot ng 93
Bo co ri ro hot ng nhm cung cp cho Ban lnh o nhng phn hi v mc hiu qu ca cc quy trnh thc hin v m bo c th so snh vi nhng tiu chun v hot ng, bao gm: Cc bo co pht hin ca kim sot ni b, do kim ton ni b v kim ton c lp hay thanh tra NHNN tin hnh D liu v t l li trong x l thng tin da trn khi lng giao dch; S ln h thng thng tin (hay b phn ca h thng) b ngng hot ng trong thng Cc bo co v kim tra, cp nht k hoch phc hi thm ho Nhng tn tht khng c bo him v mt mt hay hng hc ti sn
9. C cu t chc qun l ri ro
Theo U ban Basle v gim st ngn hng Qun l ri ro phi l mt qu trnh lin tc ti tt c cc cp ca t chc tn dng v ng vai tr quan trng i vi kh nng thc hin cc mc tiu, duy tr kh nng ti chnh v tr n ca t chc . Hi ng qun tr v c cu t chc qun l ri ro ca ngn hng S di y l khuyn ngh U ban Qun l ri ro Ban Tng gim c
U ban qun l ti sn v cng n

Ri ro thanh khon Ri ro hi oi Ri ro li sut
U ban qun l ri ro tn dng Phng kim ton v kim sot ni b
Ri ro tn dng
Phng k ton
Phng tin hc
Khi phng
Phng cng n
94 Phng Qun l tn
Nm phng ban thuc phn di cng ca s l ni cung cp thng tin u tin cho cc U ban qun l ri ro, v cc phng ban ny c lin quan n cc hot ng c ri ro (Phng tn dng, Phng Kinh doanh ngoi t) hay c kh nng thu thp thng tin o lng ri ro (Phng K ton, Phng tin hc) Di y l vai tr v trch nhim ca cc u ban gp phn vo qun l ri ro. c bit, cc u ban ny l yu t quan trng trong ni dung th nm ca khung qun l ri ro Kim sot hot ng v sa cha sai st nh cp trong Mc 2.4. 9.1. U ban Qun l ri ro
Mc tiu Mc tiu ca U ban Qun l ri ro l m bo Vietcombank lun lun duy tr khung qun l ri ro mt cch thn trng v hiu qu. U ban ny hot ng di quyn ca Hi ng Qun tr. U ban ny cng kim sot vic phn quyn v thc hin cc chc nng qun l ri ro i vi ba u ban lin quan n ri ro cn li. Trch nhim U ban Qun l ri ro c cc trch nhim sau: Duy tr khung qun l ri ro thn trng v y , v nht qun vi chin lc chung ca ngn hng; m bo cc ri ro ca ngn hng c nhn thc r. m bo bn cht v quy m cc ri ro ca ngn hng nht qun vi phng hng ca Hi ng Qun tr
95
Xem xt bo co qun l ri ro v c k hoch hot ng khi ri ro c pht hin khng nht qun vi phng hng ca Hi ng qun tr; Ph duyt cc chnh sch qun l ri ro v hn mc cho cc ri ro chnh v tn dng, th trng (bao gm c ri ro hi oi v li sut), thanh khon v hot ng. U ban Qun l ri ro cn xem xt v khi cn khuyn ngh vi Hi ng Qun tr, ph duyt nhm m bo vi mii ri ro ch yu: C cc chnh sch v quy trnh qun l ri ro cn thit; Duy tr danh sch cc sn phm c ph duyt Bo m kim sot y i vi cc sn phm v quy trnh mi Cc th tc c ph duyt v phn cng trch nhim v bo co Vic bo co c thc hin kp thi v chnh xc, m bo yu cu ca Hi ng qun tr C ch kim sot hp l qun l ri ro Cc hn mc hp l v hiu qu c thit lp v qun l Vic phn cng trch nhim c ghi chp r rng v m bo tnh n cc ri ro; v C cc quy trnh xem xt ri ro Mc tiu quan trng ca U ban Qun l ri ro l ng vai tr thc y qu trnh pht trin v duy tr mt m hnh qun l ri ro tin tin v ph duyt cch thc v phng php o lng nh lng ri ro. 9.2. U ban qun l ti sn v cng n (ALCO)
Mc tiu Mc tiu ca ALCO bao gm: Qun l bng cn i k ton trong hn mc ri ro v thu nhp c ph duyt ca ngn hng; m bo c cu ri ro nht quan vi chin lc v ri ro ca Hi ng Qun tr
96
Xem xt sn phm mi v sn phm hin c v cc mt ri ro, ti chnh v mc vn; v m bo cn nhc n cc yu t nh hng tim nng i vi cc quyt nh v ri ro ca ngn hng. Trch nhim Nhng trch nhim ch yu ca ALCO bao gm: m bo xc nh y cc ri ro trn bng cn i ti sn ca ngn hng Kim sot cc ri ro v m bo tun th vi chin lc ca ngn hng m bo o lng v bo cc cc ri ro trong bng mt cch thch hp m bo hn mc v kim sot thch hp i vi ri ro Ph duyt cc chin lc v chnh sch v lin quan v kim sot cc ri ro ch yu v li sut, thanh khon v hi oi m bo duy tr ngun vn cn thit cho ngn hng m bo duy tr tnh thanh khon y m bo c k hoch i ph vi trng hp khng hong thanh khon v c phng n i ph khi cn thit. Kim sot cc din bin ca th trng cng nh vic thay i cc quy nh m bo ngn hng c th phn ng kp thi. m bo vic nh gi sn phm trong ngn hng c tnh n yu t ri ro v yu cu v vn. Trong giai on u, ALCO c th ch trng vo vic xem xt cc quyt nh v danh mc u t chng khon (cc quyt nh v ti sn). Sau , ALCO c th m rng ra xem xt cc quyt nh v ngun vn (cng n). Kh nng ra quyt nh ca ALCO s tng dn ln vi vic tng dn kh nng tip cn cc thng tin v ri ro. Vic phn tch cc thng tin mt cch hiu qu yu cu c mt tp hp cc thng tin bo co ca ALCO lm c s cho tho lun trong cc bui hp ca ALCO. Tp hp bo co ny c th bao gm cc bo co nh nu trong cc
97
mc v bo co ca ri ro thanh khon, ri ro hi oi, ri ro li sut v ri ro th trng. 9.3. Phng Kim ton v kim sot ni b (ICAD)
Mc tiu Phng Kim ton v kim sot ni b (ICAD), bo co Tng gim c, c vai tr quan trng trong vic xc nh liu vic thc thi chin lc qun l ri ro c tun th theo cc chnh sch qun l ri ro c thit lp, v liu cc kim sot ni b hin ti c y v ph hp. Vic ICAD l b phn c lp vi cc hot ng hng ngy v c nhim v xem xt hot ng ca tt c cc b phn l mt vn rt quan trng. Trch nhim ICAD c trch nhim thc hin cc hot ng nh cp sau y. Cc hot ng ny cn c Ban gim c ph duyt trong k hoch kim ton thng nin, trong nu r cc hot ng qun l ri ro, hot ng kim ton do ICAD thc hin, nu r thi gian v mc thng xuyn tin hnh kim ton: Xem xt tnh hp l, y , hiu qu ca h thng kim sot ni b v mi trng kim sot ni b; m bo phn tch quyn hn thch hp gia qun l, kim sot, bo co v thanh ton; Kim tra kim sot nh k v kim tra bt thng v vic tun th theo cc chnh sch qun l ri ro ca Ngn hng v quy nh ca Ngn hng Nh nc Xem xt vic thc hin cc chnh sch qun l ri ro Xem xt chc nng k ton v kim tra h s khc Xem xt quyt nh ca Tng gim c i vi hot ng ca Ngn hng Theo c cu t chc, hot ng ca ICAD ch trng vo cc ri ro hot ng. Do phm vi bao trm ca loi ri ro ny, phn trch nhim qun l ca chc nng ICAD ti S giao dhc v cc chi nhnh cng rt rng. Do , mt cng tc rt quan trng i vi ICAD l cn phi nu r trong k hoch kim ton thng
98
nin cc vn u tin ca hot ng kim ton, l cc vn lin quan n cc lnh vc c nhiu ri ro hot ng nht trong ngn hng. ICAD cn c tip cn khng hn ch vi tt c cc hot ng, cc ti sn v nhn s ca ngn hng trong chng mc cn thit thc hin chc nng ca mnh mt cch hiu qu. hot ng hiu qu, ICAD cn phi theo di cc hot ng c bo co, m bo lnh o nhn trch nhim khc phc cc s c v c hnh ng x l kp thi. Quyn hn v chc nng c lp ca ICAD c th tng ln vi vic thnh lp U ban Kim ton c lp kim sot v h tr cc hot ng. Hoc trch nhim ca Ban Kim sot hin ti ca Ngn hng c th c m rng tham gia su hn vo cc hot ng ca ICAD. 9.4. U ban Qun l ri ro tn dng
Hot ng ca U ban ny c cp trong Phn 3.6. 1. Ma trn chm im tn dng i vi cc t chc ti chnh Ma trn chm im tn dng i vi cc t chc ti chnh c thit lp trn cc tiu ch sau: Tiu ch 1 2 3 4 Cc ch s ti chnh Cc yu t phi ti chnh Quan h vi Ngn hng Ngoi thng Vit Nam Xp hng ca cc T chc xp hng quc t Tham chiu 1.1 1.2 1.3 1.4
T trng ca cc tiu ch im tng hp cho cc phn nhm t chc ti chnh khc nhau c tnh ton da trn t trng cho tng tiu ch nh sau: Cc ngn hng Vit Nam Quc doanh Cc ch s ti chnh
C phn
Lin doanh 30%
Cc ngn hng nc ngoi* 25% 99
20%
30%
Cc yu t phi ti chnh
40%
40% 30% -
40% 30% -
10% 20% 45%
Quan h vi Ngn hng Ngoi 30% thng Vit Nam Xp hng ca cc T chc xp hng 10% quc t
* Bao gm c chi nhnh ngn hng nc ngoi Vit Nam. Xp hng im C mi mc nh gi ri ro, theo thang im cao nht l 100 v thp nht l 10:
im 92 - 100 83 - 91 74 - 82 65 - 73 56 - 64 47 - 55 38 - 46 29 - 37 20 - 28 10 - 19
Xp hng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
nh gi Thng hng Xut sc Rt tt Tt Trung bnh Tho ng Di trung bnh Di chun Kh nng khng thu hi cao Kh nng khng thu hi rt cao
Nhm ri ro Thp Thp Thp Thp Trung bnh Trung bnh Trung bnh Cao Cao Cao
100
Ph lc 1 - Ma trn Chm im tn dng 1.1. Cc ch s ti chnh

Tiu ch im Ch s m bo an ton vn 1. Tng vn/Tng ti sn chu ri ro (BIS) (%) 2. Vn t c/Tng ti sn Ch s n qu hn v D phng ri ro tn dng 3. N qu hn/Tng d n tn dng 4. D phng ri ro tn dng/ N qu hn Ch s thanh khon 5. Tng d n tn dng thun/Tng ti sn 6. Ti sn thanh khon/Tng ti sn 7. Ti sn thanh khon/Tng tin gi Ch s sinh li 8. Li nhun trn tng ti sn (ROA) 9. Li nhun trn vn ch s hu (ROE) 10. Thu nhp li cn bin (Thu nhp li thun/Tng ti sn sinh li) Tng cng
> 2,5% 2,2%-2,5% 1,9%-2,2% 1,6%-1,9% 1,3%-1,6% 1,0%-1,3% 0,7%-1,0% 0,4%-0,7% 0,2%-0,4%
Phn loi cc ch s ti chnh i vi cc t chc ti chnh 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
> 8% > 14%
7%- 8% 12%-14%
6%-7% 10%-12%
5%-6% 8%-10%
4%-5% 6%-8%
3%-4% 4%-6%
2%-3% 3%-4%
1%-2% 2%-3%
0%-1% 1%-2%
< 0% < 1%
0%-1% > 90%
1%-2% 80%-90%
2%-3% 70%-80%
3%-4% 60%-70%
4%-5% 50%-60%
5%-6% 40%-50%
6%-7% 30%-40%
7%-9% 20%-30%
9%-10% 10%-20%
> 10% < 10%
> 90%
80% -90% 80% -90%
80%-90% 70%-80% 70%-80%
70%-80% 60%-70% 60%-70%
60%-70% 50%-60% 50%-60%
50%-60% 40%-50% 40%-50%
40%-50% 30%-40% 30%-40%
30%-40% 20%-30% 20%-30%
20%-30% 10%-20% 10%-20%
10%-20% 5%-10% 5%-10%
< 10% < 5% < 5%
<0,2% < 4% < 3,5
> 20% > 4,8
18%-20% 4,7 4,8
16%-18% 4,6-4,7
14%-16% 4,5-4,6
12%-14% 4,4-4,5
10%-12% 4,0-4,4
8%-10% 3,8-4,0
6%-8% 3,7-3,8
4%-6% 3,5-3,7
1.2.
Cc yu t phi ti chnh 101
STT 1 2 3
im Mi trng kinh doanh quc gia Trnh ca nn ti chnh quc gia Chin lc kinh doanh v qun l ri ro ca t chc ti chnh Nng lc v kinh nghim iu hnh ca Ban Lnh o Thun li
10
8 Bnh thng Trung bnh, ang pht trin c thit lp v c thc hin, t chi tit Nhn thc c vn v c kh nng gii quyt nhng vn nht nh, cc thnh vin c trn 5 nm kinh nghim c thit lp
6 Cnh tranh cao Trung bnh, n nh c thit lp v c thc hin, t chi tit t nhn thc c vn v kh nng thc hin hn ch, cc thnh vin c trn 2 nm kinh nghim Tn ti nhng khng c chnh thc ho hay c vn bn ho > 20% s hu nh nc Bnh thng, ang st gim Ch 1 trong 3 C, trong quc gia Trung bnh so vi cc t chc cng loi Suy thoi
2 Khng c trin vng Mc thp Khng c thit lp Mi c b nhim
Pht trin cao Ton din v c thc hin c hiu qu Nhn thc y v phn ng c hiu qu cc vn ri ro, cc thnh vin c trn 10 nm kinh nghim
Trung bnh, gim st Khng c thit lp y Gp nhiu kh khn trong qu trnh qun l, cc thnh vin c trn 1 nm kinh nghim Qun l ri ro hn ch
C cu qun l ri ro t chc ti chnh
c xy dng bng vn bn v c kim tra thng xuyn 100% s hu nh nc
Qun l ri ro khng c thc hin ng n 100% s hu t nhn vi nhiu c ng nh Rt thp Khng, cao tp trung
C ng
>50% s hu nh nc
100% s hu t nhn vi cc c ng ln c tn tui Thp, ang st gim Khng, ang m rng C, trong a phng t c h tr
7 8 9 10
V th cnh tranh a dng ho: 1) cc dch v ngn hng, 2)th trng, v 3) v tr a l c bit n trong ngnh ngn hng H tr ti chnh t Chnh ph
Cao, chim u th a dng ho cao C, trn ton th gii Thng xuyn, gi tr ln
Bnh thng, ang pht trin Ch 2 trong 3 C, trong khu vc Thng xuyn, gi tr trung bnh
Mi thnh lp Khng nhn c h tr
1.3.
Quan h vi Ngn hng Ngoi thng 102
STT
im Quan h vn/Lin ngn hng
10
Cc ti khon Nostro&Vostro v tin gi c k hn vi NHNT
Giao dch thng xuyn, s d trung bnh hn 500 t ng
Giao dch thng xuyn, s d trung bnh hn 100 t ng
Giao dch khng thng xuyn, s d trung bnh hn 100 t ng S lng giao dch hn 10 giao dch/ngy, gi tr giao dch hn 1 t ng Hn 1% thu nhp li trn th trng lin ngn hng
Giao dch khng thng xuyn, ang pht trin
Giao dch khng thng xuyn, ang st gim
Quan h vi NHNT trn th trng lin ngn hng
S lng giao dch hn 50 giao dch/ngy, gi tr giao dch hn 30 t ng Hn 5% thu nhp li trn th trng lin ngn hng
S lng giao dch hn 30 giao dch/ngy, gi tr giao dch hn 10 t ng Hn 3% thu nhp li trn th trng lin ngn hng
S lng giao dch hn 5 giao dch/ngy, gi tr giao dch hn 500 triu ng Hn 0,5% thu nhp li trn th trng lin ngn hng
S lng giao dch di 5 giao dch/ngy, gi tr giao dch di 500 triu ng t hn 0,5% thu nhp li trn th trng lin ngn hng
Thu nhp li t cc giao dch vi cc t chc ti chnh trn tng thu nhp ca NHNT t cc giao dch lin ngn hng Quan h Thanh ton
Tng gi tr thanh ton vi t chc ti chnh trn tng gi tr thanh ton vi th trng m t chc hot ng Biu ph p dng cho NHNT Hot ng tn dng
Hn 50%
Hn 20%
Hn 10%
Hn 5%
t hn 5%
Thun li
Cnh tranh
Trung bnh
Cao
Rt cao
Cho vay hp vn di hnh thc
Hn 3 hp ng
Hn 3 hp ng
t hn 3 hp ng
Ch c 1 hp ng
Khng c hp ng
103
ng ti tr vi NHNT 7 Cc hot ng tn dng khc, gii hn tn dng cp cho nhau (*) Khng thu hi c n/Gia hn
trong 1 nm qua Gii hn tn dng hn 500 t ng Khng c trong 10 nm qua Thun li
trong 5 nm qua Gii hn tn dng hn 300 t ng Khng c trong 5 nm qua Cnh tranh
trong 5 nm qua Gii hn tn dng hn 50 t ng t hn 3 ln trong 5 nm qua Trung bnh
trong 5 nm qua Gii hn tn dng hn 10 t ng t hn 3 ln trong 2 nm qua Cao
no trong qu kh Gii hn tn dng nh hn 10 t ng Hn 3 ln trong 2 nm qua Rt cao
Li sut p dng i vi nhau (**) Chnh sch u i dnh cho NHNT
10
NHNT c nhn c chnh sch u i no khng t t chc ti chnh v ph, gim gi, hoa hng?
Thun li
Cnh tranh
Trung bnh
Khng
(*) Trong trng hp mc p dng khc nhau (NHNT cho TCTC v TCTC cho NHNT) th ly mc trung bnh (**) Giao dch thanh ton bao gm c chuyn tin v thanh ton ph thuc chng t (L/C, nh thu...)
104
1.4.
Xp hng ca cc T chc xp hng quc t

im 10@ 10 9 8 7 6 5 4 Di hn Aaa Aa1 Aa2 Aa3 A1 A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1 3 Ba2 Ba3 B1 2 B2 B3 Caa 1 Ca C Not - Prime Prime-3 Prime-2 Moodys Ngn hn Prime-1 Standards&Poors Di hn AAA AA+ AA AAA+ A ABBB+ BBB BBBBB+ BB BBB+ B BCCC CC C D C B A3 A2 Ngn hn A1 AAA AA+ AA AAA+ A ABBB+ BBB BBBBB+ BB BBB+ B BCCC CC C D DDD D C CCC C B F3 Fitch IBCA Di hn Ngn hn F1 F1F2 Capital Intelligence Di hn AAA AA+ AA A+ A BBB+ BBB BB+ BB B+ B B A3 A2 Ngn hn A1
105
2. Chm im tn dng i vi doanh nghip Ma trn chm im tn dng i vi doanh nghip da trn nhng tiu ch sau: Tiu ch Quy m doanh nghip Cc ch tiu ti chnh Cc tiu ch khc Tham chiu 2.1 2.1 2.1
Khi nim doanh nghip y bao gm: Doanh nghip Nh nc(DNNN); Doanh nghip va v nh (DNVVN) v cc doanh nghip t nhn ca Vit Nam; Doanh nghip c vn u t nc ngoi (DNTNN). Quy m doanh nghip c dng quyt nh phng php cho im trong phn cc ch s ti chnh m khng tham gia vo tng s im cui cng. T trng tiu ch C th, t trng ca cc tiu ch khi cho im nh sau:
Thng tin ti chnh khng c kim ton DNNN DNVVN DNT & DN NN khc 25% 35% 45% 75% 65% 55% Thng tin ti chnh khng c kim ton DNNN DNVVN DNT & DN NN khc 35% 45% 55% 65% 55% 45%
Ch s ti chnh Cc tiu ch khc
Xp hng im C 6 mc nh gi ri ro, theo thang im cao nht l 100 v thp nht l 24:
im 87-100 74-86 61-73 48-60 35-47 t hn 35 Xp loi AA A BB B CC C nh gi Xut sc Tt Trung bnh Di trung bnh Di chun Ri ro khng thu hi Nhm ri ro Thp Thp Trung bnh Trung bnh Cao Cao
2.1 Quy m doanh nghip 107
STT
Tiu ch Vn
Ni dung Hn 35 t ng T 30 t ng n 35 t ng T 25 t ng n 30 t ng T 20 t ng n 25 t ng T 15 t ng n 20 t ng T 10 t ng n 15 t ng T 5 t ng n 10 t ng Di 5 t ng
im 8 7 6 5 4 3 2 1 7 6 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1
Lao ng
Hn 2.000 ngi T 1.500 n 2000 ngi T 1.000 n 1500 ngi T 500 n 1000 ngi T 100 n 500 ngi T 50 n 100 ngi t hn 50
Doanh thu thun
Hn 1.400 t ng T 1.050 t ng n 1.400 t ng T 750 t ng n 1.050 t ng T 500 t ng n 750 t ng T 300 t ng n 500 t ng T 150 t ng n 300 t ng T 50 t ng n 150 t ng Di 5 t ng
Ngha v i vi ngn sch
Hn 28 t ng T 21 t ng n 28 t ng T 15 t ng n 21 t ng T 10 t ng n 15 t ng T 6 t ng n 10 t ng T 3 t ng n 6 t ng T 1 t ng n 3 t ng Di 1 t ng
Xc nh quy m doanh nghip

Quy m doanh nghip Ln Va Nh
108
im
22-31
12-21
t hn 12
2.2 Ch s ti chnh Doanh nghip i vay c cho im da trn cc ch s ti chnh theo cc tiu ch sau: Cch cho im khc nhau tu thuc vo: (i) Quy m doanh nghip (ln, trung bnh, nh) v (ii) Lnh vc: Nng nghip, lm nghip v ng nghip. Thng mi v dch v. Xy dng. Sn xut.
1. i vi doanh nghip trong lnh vc nng nghip, lm nghip v ng nghip
Phn loi cc ch s ti chnh cc doanh nghip im T trng Quy m ln 100 80 60 40 Cc ch tiu thanh khon 1. Kh nng thanh khon 2. Kh nng thanh ton nhanh Ch tiu hot ng 3. Vng quay hng tn kho 4. K thu tin bnh qun 5. doanh thu trn tng ti sn 10% 10% 10% 4 3.5 3 2 <2 4.5 4 3.5 3 <3 4 3 2.5 2 <2 8% 8% 2.1 1.5 1 0.7 <0.7 2.3 1.6 1.2 0.9 <0.9 2.5 1 2 1.5 1 1 <1 Quy m trung bnh 20 100 80 60 40 Quy m nh 20
20 100 80 60 40
1.1 0.8 0.6 0.2 <0.2 1.3
0.7 0.4 <0.4 1.5 1.2
0.7 <0.7
40 50 60 70 >70 39 145 55 60 >60 34 38 44 55 >55 3.5 2.9 2.3 1.7 <1.7 4.5 3.9 3.3 2.7 <2.7 5.5 4.9 43 3.7 <3.7
109
Ch tiu cn n 6. N phi tr/tng ti sn 7. N phi tr/ vn ch s hu 8. N qu hn/tng d n ngn hng Ch tiu thu nhp 9. Tng thu nhp trc thu/doanh thu 10. Tng thu nhp trc thu/Tng ti sn 11. Tng thu nhp trc thu/vn ch s hu Tng cng 8% 8% 8% 100% 3 4.5 2.5 4 2 3.5 1.5 <1.5 4 3 <3 5 3.5 4.5 8 3 4 7.5 2.5 <2.5 5 3.5 <3.5 6 7 <7 10 4.5 5.5 9 4 5 3.5 <3.5 4.5 <4.5 10% 10% 10% 39 48 59 70 >70 30 40 52 60 >60 30 35 45 55 >55 64 92 143 233 >233 42 66 108 185 >185 42 53 81 122 >122 0 1 2 3 >3 0 1 2 3 >3 0 1 2 3 >3
10 8.5 7.6 7.5 <7.5 10
8.3 7.4 <7.4
Ghi ch: Cc ch s thc t gn vi tr s no nht th p dng cho xp hng , nu nm gia hai tr s th u tin nghing v pha loi tt hn. 2. i vi doanh nghip trong lnh vc thng mi v dch v
Phn loi cc ch s ti chnh cc doanh nghip im T trng Quy m ln Quy m trung bnh Quy m nh
100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 Cc ch tiu thanh khon 1. Kh nng thanh khon 2. Kh nng thanh ton nhanh Ch tiu hot ng 3. Vng quay hng tn kho 4. K thu tin bnh qun 10% 10% 5 4.5 4 3.5 <3.5 6 5.5 5 4.5 <4.5 7 6.5 6 5.5 <5.5 8% 8% 2.1 1.6 1.1 0.8 <0.7 2.3 1.7 1.2 1 <1 2.95 2.3 1.7 1.4 <1.4
1.4 0.9 0.6 0.4 <0.4 1.7 1.1 0.7 0.6 <0.6 2.2 1.8 1.2 0.9 <0.9
39 45 55 60 >60 34 38 44 55 >55 32 37 43 50 >50 3 2.5 2 1.5 <1.5 3.5 3 2.5 2 <2 4 3.5 3 2.5 <2.5
5. doanh thu trn tng 10% ti sn
110
Ch tiu cn n 6. N phi tr/tng ti 10% sn 7. N phi tr/ vn ch s hu 10% 35 45 55 65 >65 30 40 50 60 >60 25 35 45 55 >55 53 69 122 185 >18 42 66 100 150 >15 33 54 81 122 >122 5 0 0 1 1.5 2 >2 0 1.6 1.8 2 >2 0 1.6 1.8 2 >2
8. N qu hn/tng d 10% n ngn hng Ch tiu thu nhp 9. Tng thu nhp trc thu/doanh thu 10. Tng thu nhp trc thu/Tng ti sn 11. Tng thu nhp trc thu/vn ch s hu Tng cng 8% 8%
7 6.5
6.5 6. 5.5 <5.5 7.5 6 5.5 5 <5 7
6.5
<6
7.5 7
7 6.5
6.5 <6.5 6 <6
6.5 6. 5.5 <5.5 7.5
8%
14.2 12.2 10.6 9.8 <9.813.7 12 10.8 9.8 <9.8 13.3 11.8 10.9 10 <10
100%
111
3. i vi doanh nghip trong lnh vc xy dng

Phn loi cc ch s ti chnh cc doanh nghip im T trng Quy m ln 100 80 60 40 Cc ch tiu thanh khon 1. Kh nng thanh khon 2. Kh nng thanh ton nhanh Ch tiu hot ng 3. Vng quay hng tn kho 4. K thu tin bnh qun 10% 10% 3.5 3 2.5 2 <2 4 35 3 2.5 <2.5 3.5 3 2 1 <1 >60 8% 8% 1.9 1 0.8 0.5 <0.5 2.1 1.1 0.9 0.6 <0.6 2.3 1.2 0.7 0.5 0.3 <0.3 1.2 1 1 0.9 <0.9 Quy m trung bnh 20 100 80 60 40 Quy m nh 20
20 100 80 60 40
0.9 0.7 0.4 0.1 <0.1 1
0.8 0.4 <0.4
60 90 120 150 >150 45 55 60 65 >65 40 50 55 60 2.5 2.3 2 1.7 <1.7 4 3.5 2.8 2.2 <2.2 5
5. doanh thu trn tng ti sn 10% Ch tiu cn n 6. N phi tr/tng ti sn 7. N phi tr/ vn ch s hu 8. N qu hn/tng d n ngn hng Ch tiu thu nhp 9. Tng thu nhp trc thu/doanh thu 10. Tng thu nhp trc thu/Tng ti sn 11. Tng thu nhp trc thu/vn ch s hu Tng cng 8% 8% 8% 100% 10% 10% 10%
4.2 3.5 2.5 <2.5
55 60 65 70 <70 50 55 60 65 >65 45 50 55 60
>60
69 100 150 233 >233 69 100 122 150 >150 66 69 100 122 >122 0 1 1.5 2 >2 0 1.6 1.8 2 >2 0 1 1.5 2 >2
8 6 9.2
<5
<6 10
<7
4.5 3.5 2.5 <2.5 6.5 5.5 4.5 3.5 3<.5 7.5 6.5 5.5 4.5 <4.5 9 8.7 8.3 <8.3 11.5 11 10 8.7 <8.7 11.3 11 10 9.5 <9.5
112
4. i vi doanh nghip trong lnh vc sn xut

Phn loi cc ch s ti chnh cc doanh nghip im T trng Quy m ln 100 80 60 40 Cc ch tiu thanh khon 1. Kh nng thanh khon 2. Kh nng thanh ton nhanh Ch tiu hot ng 3. Vng quay hng tn kho 4. K thu tin bnh qun 10% 10% 5 4 3 2.5 <2.5 6 5 4 3 <3 >60 4.3 4 3.7 3.4 <3.4 >55 8% 8% 2 1.4 1 0.5 <0.5 2.2 1.6 1.1 0.8 <0.8 2.5 1.8 1.3 1 1 <1 Quy m trung bnh 20 100 80 60 40 20 Quy m nh 100 80 60 40 20
1.1 0.8 0.4 0.2 <0.2 1.2 0.9 0.7 0.3 <0.3 1.3
0.8 0.6 <0.6
45 55 60 65 >65 35 45 55 60 2.3 2
30 40 50 55
5. doanh thu trn tng 10% ti sn
1.7 1.5 <1.5 3.5 2.8 2.2 1.5 <1.5 4.2 3.5 2.5 1.5 <1.5
113
Ch tiu cn n 6. N phi tr/tng ti sn 7. N phi tr/ vn ch s hu 8. N qu hn/tng d n ngn hng Ch tiu thu nhp 9. Tng thu nhp trc thu/doanh thu 10. Tng thu nhp trc thu/Tng ti sn 11. Tng thu nhp trc thu/vn ch s hu Tng cng 8% 5.5 5 4 3 <3 6 5.5 4 2.5 <2.5 6.5 6 5 4 <4 10% 45 50 60 70 >70 45 50 55 65 >65 40 45 50 55 >55
10% 122 150 185 233 >233 100 122 150 185 >185 82 100 122 150 >150 10% 0 1 1.5 0 >2 0 1.6 1.8 2 >2 0 1 1.4 1.8 >1.8
8%
5.5
<4 6.5
5.5
<5
6.5
<5
8%
14.2 13.7 13.3 13 <13 14.2 13.3 13 12.2 <12.2 13.3 13 12.9 12.5 <12.5
100%
114
2.3 Cc tiu ch khc T trng p dng cho cc tiu ch khc:

DNNN i ii iii iv v Lu chuyn tin t Trnh qun l Tnh hnh giao dch Cc yu t bn ngoi Cc c im hot ng khc 20% 27% 33% 7% 13% DNVVN & DN khc 20% 33% 33% 7% 7% DNT NN 27% 27% 31% 7% 9%
i Lu chuyn tin t
im chun H s kh nng tr li (t thu nhp thun) H s kh nng tr n gc (t thu nhp thun) Xu hng ca lu chuyn tin t thun trong qu kh Trng thi lu chuyn tin thun t hot ng Tin v cc khon tng ng tin/ vn ch s hu 20 > 4 ln > 2 ln Tng nhanh > Li nhun thun >2.0 16 > 3 ln > 1.5 ln Tng 12 > 2 ln > 1 ln n nh 8 > 1 ln < 1 ln Gim 4 < 1 ln hoc m m m
Bng Li nhun thun >1.5
< Li nhun thun >1.0
Gn im ho vn >0.5
Gn bng 0
115
ii. Trnh qun l

im chun Kinh nghim trong ngnh ca Ban qun l lin quan trc tip n d n Kinh nghim ca Ban qun l Mi trng kim sot ni b 20 > 20 nm 16 >10 nm 12 >5 nm 8 > 1 nm 4 Mi thnh lp
> 10 nm c xy dng ghi chp v kim tra thng xuyn
> 5 nm c thit lp
> 2 nm Tn ti nhng khng c chnh thc ho hay c ghi chp Rt t hoc khng c kinh nghim/th nh tu
> 1 nm Kim sot ni b hn ch
Mi c b nhim Kim sot ni b tht bi
Cc thnh tu t c v cc bng chng v nhng ln tht bi trc ca Ban qun l
c uy tn/thnh tu c th trong lnh vc lin quan n d n
ang xy dng uy tn/thnh tu c th trong lnh vc lin quan n d n hoc ngnh lin quan Phng n kinh doanh v d ton ti chnh tng i c th v r rng
R rng c tht bi trong lnh vc lin quan n d n trong qu kh
R rng ban qun l c tht bi trong cng tc qun l
Tnh kh thi ca phng n kinh doanh v d on ti chnh
Rt c th v r rng vi cc d ton ti chnh cn trng
C phng n kinh doanh v d ton ti chnh nhng khng c th, r rng
Ch c 1 trong 2: phng n kinh doanh hoc d ton ti chnh
Khng c c phng n kinh doanh v d ton ti chnh
116
iii. Tnh hnh giao dch (NHNT hoc cc ngn hng khc)
im chun Tr n ng hn 20 Lun tr ng hn trong hn 36 thng va qua 16 Lun tr ng hn trong khon t 12 36 thng va qua 1 ln trong 36 thng va qua 1*30 ngy qu hn trong vng 36 thng va qua 12 Lun tr ng hn trong khon 12 thng va qua 1 ln trong 12 thng va qua 8 Khng c thng tin (khch hng mi) 4 Khng tr ng hn
S ln gin n hoc gia hn n
Khng c
2 ln trong 12 thng va qua
3 ln tr ln trong 12 thng va qua
N qu hn trong qu kh
Khng c
1*30 ngy qu hn trong vng 12 thng va qua hoc 2*30 ngy qu hn trong vng 36
thng va qua
thng va qua
thng va qua
S ln cam kt mt kh nng thanh ton (th tn dng, bo lnh, cc cam kt khc...)
Cha tng c
Khng Khng tng tng b mt kh mt kh mt kh mt kh nng thanh nng thanh nng thanh nng thanh ton trong ton trong ton trong ton trong vng 36 vng 12 vng 24 vng 12 thng qua thng qua thng qua thng qua 1 ln trong 12 thng qua 2 ln trong 12 thng qua 2 ln tr ln trong 12 thng qua Khng phi tr li
S ln chm tr li
Khng
iv Cc yu t bn ngoi 117
im chun Trin vng ngnh
20 Thun li
16 n nh
12 Pht trin km hoc khong pht trin C, a phng Bnh thng, ang st gim t, s lng ang tng Nhiu, thu nhp s n nh
8 Bo ho
4 Suy thoi
c bit n
C, trn ton cu Cao, chim u th Khng c, c quyn Khng
C, trong c nc Bnh thng, ang pht trin t
t c bit n Thp, ang st gim Nhiu
Khng c bit n Rt thp
V th cnh tranh
S lng i th cnh tranh thu nhp ca ngi i vay chu nh hng ca qu trnh i mi, ci cch doanh nghip Nh nc
Nhiu, s lng ang tng Nhiu, s l
Nhiu, thu nhp s gim xung
v. Cc c im hot ng khc
im chun a dng ho cc hot ng 1) ngnh, 2) th trng, 3) v tr thu nhp t hot ng xut khu S ph thuc vo cc i tc 20 a dng ho cao C, chim hn 70% thu nhp Khng 16 Ch 2 trong 3 C, chim hn 50% thu nhp t 12 Ch 1 trong 3 C, chim hn 20% thu nhp Ph thuc nhiu vo cc i tc ang pht trin n nh 8 Khng, ang pht trin C, chim di 20% thu nhp Ph thuc nhiu vo cc i tc n nh Suy thoi 4 Khng a dng ho Khng
Ph thuc nhiu vo cc i tc chun b suy thoi L
Li nhun (sau thu) ca cng ty trong nhng nm gn y V th ca cng ty
Tng trng mnh
C tng trng
118
i vi doanh nghip Nh nc
c quyn quc gia ln
c quyn Trc thuc Trc thuc Trc thuc quc gia U ban U ban U ban nh nhn dn nhn dn nhn dn a a a phng phng phng ln trung bnh nh Cng ty trung bnh nim yt, hoc cng ty ln khng nim yt Cng ty ln hoc trung bnh, khng nim yt Cng ty nh, nim yt Cng ty nh, khng nim yt
Cc ch th khc
Cng ty ln, nim yt
3. Chm im tn dng i vi c nhn Ma trn chm im tn dng c da trn nhng tiu ch sau:
Tiu ch 1 2 Mc 1 Mc 2 Tham chiu 3.1 3.2
Qu trnh cho im Sau khi hon thnh nh gi mc 1, nu tng s im nh hn 0, nn dng li v t chi n xin vay. Nu tng s im ln hn 0, tip tc nh gi mc 2. im nh gi l im sau khi hon thnh vic nh gi Mc 2. Xp hng im C 10 mc nh gi ri ro, theo thang im cao nht l 400 v thp nht l 44: im m s c nh gi l loi D khng th thu hi
im 392-440 343-391 294-342 245-293 196-244 147-195 98-145 49-97 0-48 Xp loi A+ A AB+ B BC+ C Cnh gi Thng hng Xut sc Rt tt Tt Trung bnh Tho ng Di trung bnh Di chun Kh nng khng thu hi cao Nhm ri ro Thp Thp Thp Thp Trung bnh Trung bnh Trung bnh Cao Cao
119
<0
Kh nng khng thu hi rt cao
Cao
3.1 Mc 1
Cc ch tiu mc 1 1. Tin n, tin s Khng C vi phm lut l giao thng C, ngoi vi phm lut l giao thng trong vng 20 nm 0 25-55 +20 Trung hc C, ngoi vi phm lut l giao thng trong vng 10 nm -15 Trn 55 +10 Ph thng c s hoc thp hn -5 Ngh hu 0 Trn 5 nm +20 Trn 5 nm +20 Khc +0 Sng cng vi nhiu gia nh ht nhn khc -5 Trn 5 ngi -5 Di 12 triu ng -5
+25 3. 5. Tui Trnh hc vn Di 18 -15 Trn i hc
+20 18-25 0 i hc
+20 7. Ngh nghip Chuyn mn +25 9. Thi gian cng tc Di 6 thng +5 11. Thi gian lm cng vic hin ti 13. Tnh trng c tr 15. C cu gia nh Di 6 thng +5 Ch/t mua +30 Ht nhn
+15 Th k +15 6 thng 1 nm +10 6 thng 1 nm +10 Thu +12 Sng vi cha m
+5 Kinh doanh +5 1-5 nm +15 1-5 nm +15 Vi gia nh +5 Sng cng 1 gia nh ht nhn khc +0 3-5 ngi +5 T 12-36 triu ng +5
+20 17. S ngi n theo c thn 0 19. Thu nhp hng nm ca c nhn Trn 120 triu ng +30
+5 Di 3 ngi +10 T 36-120 triu ng +20
120
21. Thu nhp hng nm ca gia nh
Trn 240 triu ng +30
T 72-240 triu ng +20
T 24-72 triu ng +5
Di 24 triu ng 0
3.2 Mc 2
Cc ch tiu mc 1 1. T trng vay vn 0% +25 3. Tnh hnh tr n vi ngn hng Khng p dng 0%-20% +10 Cha bao gi qu hn 20%-50% +5 Thi gian qu hn di 30 ngy 0 >50% -5 Thi gian qu hn trn 30 ngy -5 c ln chm tr trong 2 nm gn y -5 Trn 1000 triu ng -5 Khng c g -5 Khc
0 5. Tnh hnh chm tr li Khng p dng
+25
Cha bao Cha bao gi chm tr gi chm tr trong 2 nm gn y +25 T 100-500 triu ng +10 Ch s dng th +5 Bt ng sn +5 T 5001000 triu ng +5 Tit kim v th +25 Xe c/my mc, c phiu/c phn +10 21%-50% 0
0 7. Tng n hin ti Di 100 triu ng +25 9. Cc dch v s dng ca VCB Ch gi tit kim +15 11. Loi ti sn th chp Ti khon tin gi
+25 13. Ri ro ti sn th chp lin quan n vic thay i gi tr ti sn th chp 15. Gi tr ti sn th chp so vi gi tr vn xin vay theo t l % 0% +25 >150% +20
+20 1%-20% +5
+5 Trn 50% -20 <100% -5
120%-150% 100%-120% +10 +5
Ngun: nht bo u t v ti chnh ng dng: nh gi tn dng ONIC
121
4. nh gi ti sn th chp Cc loi ti sn th chp ca cc bn i vay khc nhauc nh gi nh sau:

nh gi ti sn th chp A (mnh)

Loi ti sn th chp tin gi phong to ti VCB Bt ng sn c tr ti th H Ni, TP. H Ch Minh Bt ng sn thng mi ti th H Ni, TP. H Ch Minh Tn phiu v tri phiu Chnh ph Tri phiu do ngn hng quc doanh pht hnh Bo lnh ca Chnh ph hoc ngn hng Nh nc Bt ng sn cc thnh ph khc Bt ng sn thng mi cc thnh ph khc C phiu ca cng ty nim yt trn Trung tm giao dch chng khon ca Vit Nam. Bt ng sn thng mi nng thn Cc phng tin vn chuyn c bo him Hng tn kho C phiu ca cc cng ty khng nim yt Bo lnh ca cc php nhn khc Bt ng sn th c nng thn (bao gm c quyn s dng t) Nh xng, thit b
B (trung bnh)
C (thp)
D (khc)
Cc ti sn th chp c xp loi D thng khng c chp nhn nu ch ng 1 mnh nhng c th c xy dng nh cng c tng cng mc m bo cho cc ti sn th chp khc nu ra t loi A n loi C. 5. Ma trn ra quyt nh tn dng da trn kt qu nh gi tn dng S kt hp gia thang im tn dng v nh gi ti sn th chp ca khch hng vay c s dng kt hp trong vc ra quyt nh v nh gi tn dng. S dng ma trn di y, n xin vay c c s c xem xt hoc l c thng qua hoc l b t chi nh bng sau y:
122
Bng nh gi tn dng kt hp
nh gi v t chc tn dng nh ga loi hnh doanh nghip nh gi xp loi c nhn nh gi ti sn th chp/xp loi ri ro A (mnh) B (trung bnh) C (thp) 1 AA A+ A 2 3 A A4 5 BB B+ B 6 B B7 8 CC C+ C 9 C CD 10
Ri ro thp Xut sc Tt Trung bnh
Ri ro trung bnh Tt Trung bnh Trung bnh/t chi
Ri ro cao Trung bnh/ t chi T chi
Vi mi loi nh gi tn dng kt hp ni trn (xut sc, tt, trung bnh v t chi), c mt h thng cc tiu chun bao gm cc iu kin tn dng v cc yu cu, v d nh nhng tiu chun c a ra di dy c p dng. Nhng iu kin v yu cu c th thay i da trn quyt nh ca ban qun l tn dng khi n xin vay c trnh ch ph duyt. Quyt nh v tn dng c nh gi l Trung bnh/t chi cng s da vo tnh ch quan ca ban qun l vi mt s cc yu t c th lm thay i mc nh gi vi cc khon cho vay ny.
123
Ph lc 1: Ma trn chm im tn dng

nh gi tn dng kt hp cc iu khon v yu cu tn dng Quyt nh v tn dng 1. Hn mc ph duyt 2. nh gi tn dng li sut thc t ln hn li sut c bn Cp tn dng cho tng n xin vay Li sut u i: Li sut c bn +0.1% n 0.2%/thng Cp tn dng n 80% ti sn th chp Cp tn dng cho tng n xin vay Li sut cnh tranh: li sut c bn + 0.2% n 0.3%/thng Cp tn dng n 70% ti sn th chp Cp tn dng theo mc m bo ca ti sn th chp Li sut tiu chun: li sut c bn + >0.3%/thng Xut sc Tt Trung bnh
3. H s kh nng thu hi t ti sn th chp Cc yu t khc cn cn nhc Hn mc tn dng
Cp tn dng n 60% ti sn th chp
100% hn mc ca chi nhnh
75% hn mc ca chi nhnh C th ln n 20% hn mc tn dng
50% hn mc ca chi nhnh Khng cp hn mc tn dng
Cp tn dng cho cc C th ln n 30% khon vay khng hn mc tn dng c m bo bng ti sn Cp tn dng th hoc bo lnh C th k qu 20% gi tr cam kt
C th k qu 50% gi tr cam kt
C th k qu 100% gi tr cam kt
Ph lc 2 V d cc mu biu bo co nhm xc nh vn tp trung ca Danh mc tn dng Ni dung thut ng Danh mc tn dng c s dng trong cc bng sau y bao gm c cc khon mc trong v ngoi bng cn i k ton, bao gm:
Cc khon mc ni bng: cc khon cho vay, tm ng, chit khu chng t, v cc ngha v trc tip hon gin tip khc ca ngi i vay. 124
Cc khon mc ngoi bng: th tn dng, bo lnh i vay, k hu bo lnh, bo lnh pht hnh tn dng chng t, bo lnh thc hin hp ng v cc cng n cha chc chn khc.
1. Danh mc tn dng phn theo chi nhnh v loi tin

Cc khon mc ni bng VND Ngoi Quy i t ng Vit Nam Triu Triu ng ng Khu vc min bc S giao dch H Ni Hi Phng Qung Ninh Thi Bnh Vinh H Tnh Triu % ng Cc khon mc ngoi bng VND Ngoi t Triu Triu ng ng Quy i ng Vit Nam Triu % ng
Khu vc min trung v min nam

T.P H Ch Minh Hu Nng Qung Ngi Quy Nhn Nha Trang Kin Giang klc ng Nai An Giang Cn Th Vng Tu Tn Thun Bnh Ty Bnh Dng C Mau
Tng
100 %
100 %
125
Ph lc 2- cc mu bo co v tp trung tn dng 2. Danh mc tn dng phn theo mc ch cho vay v loi hnh doanh nghip
Mc ch cho vay T cch php nhn a. Ni bng Doanh nghip Nh nc Cng ty trch nhim HH Cng ty t nhn Cng ty lin doanh Cty u t nc ngoi Khc b. Ngoi bng Doanh nghip Nh nc Cng ty trch nhim HH Cng ty t nhn Cng ty lin doanh Cty u t nc ngoi Khc u t B sung u t Theo ch mua ti vn lu pht nh ca sn c ng trin Chnh nh trang tri ph Khc Tng %
3. Xem xt 10 khch hng vay ln nht.

Tn khch hng a im Ni bng Triu ng Ngoi bng Triu ng Ri ro tn dng thun Triu ng % ca danh mc tn dng Xp hng ca VCB D phng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tng
126
Mu phn tch nh trn c th m rng ra ti 20 n 50 khch hng ln nht, tu thuc vo mc tp trung ca danh mc tn dng i vi khch hng vay ln nht. 4. Danh mc tn dng phn theo ngnh v loi hnh doanh nghip
Cc khon mc ni bng Loi hnh doanh nghip Doanh nghip Nh nc Cng ty trch nhim hu hn Cng ty t nhn Cng ty lin doanh Cng ty u t nc ngoi Khc Tng %
Nng lm nghip Xy dng Nng lng Khch sn Khai thc m Khc Ch bin Bt ng sn Hi sn Kinh doanh Giao thng vn ti Tng 100%
phn tch, mu c th m rng v bao gm c cc khon mc ngoi bng C th tin hnh phn tch su hn trong tng ngnh nu pht hin thy c s tp trung tn dng, v d trong ngnh thng mi i vi cc doanh nghip Nh nc.
Doanh nghip Nh nc Ngnh
Kinh
DNNN trc thuc trung ng
DNNN trc thuc tnh
Tng %
doanh hng tiu dng
Kinh doanh nguyn vt liu

Kinh
doanh xng du, ga
Kinh doanh t, xe my, my mc Kinh doanh thc phm
127
Tng
100%
128
Cc khon mc ni bng Loi hnh doanh nghip Doanh nghip Nh nc Cty trch nhim hu hn Cng ty t nhn Cng ty lin doanh Cng ty u t nc ngoi Khc
Tng
Sn phm A. sn phm u t I. Nhp khu hng ho 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. My mc thit b Xng du Thp, phi thp Phn bn Xe my, ph tng in t, ph tng Bt giy, giy Xi mng, clinker Dc phm, dc liu Thuc tr su Ho cht Bng, si, vi t, ph tng Khc
II. Hng ho xut khu 1. go 2. C ph 3. Hi sn 4. Cc sn phm dt may 5. Giy dp 6. Cao su 7. Ht iu 8. Than 9. Du th 10. Lm sn 11. Hng th cng 12. Khc III. Khc Tng (I+II+III) B. Cc lnh vc u t 1. 2. 3. 4. 5. 6. Tng Du kh Vin Thng in Khch sn Xy dng Khc 100%
129
phn tch mu c th m rng cho cc khon mc ngoi bng.
130
6 .Danh mc tn dng phn theo ti sn m bo

Ti sn m bo Bt My Hng ng mc tn sn thit b kho Chi nhnh Khu vc min bc S giao dch H Ni Hi phng Qung Ninh Thi Bnh Vinh H Tnh Giy t c gi Bo lnh t cc NH khc Bo lnh Chnh ph Bo lnh khc Khng c m bo Tng
Khu vc min trung v min nam TP. H Chnh Minh Hu nng Qung Ngi Quy Nhn Nha Trang Kin Giang klk ng Nai An Giang Cn Th Vng Tu Tn Thun Bnh Ty Bnh dng C Mau Tng 100
131
132
7. Danh mc tn dng theo thi gian o hn

Qu hn
Qu 360 ngy T 180 n 360 ngy T 90 n 180 ngy T 30 n 90 ngy T 0 n 30 ngy Di 30 ngy
Trong hn
T 30 n 90 ngy T 90 n 180 ngy T 180 n 360 ngy Trn 360 ngy Tng triu ng
S giao dch H Ni Hi phng Qung Ninh Thi Bnh Vinh H Tnh
TP. H Chnh Minh Hu nng Qung Ngi Quy Nhn Nha Trang Kin Giang klk ng Nai An Giang Cn Th Vng Tu Tn Thun Bnh Ty Bnh dng C Mau
Tng %
100 %
133
8. danh mc tn dng phn theo nh gi ni b ca Vietcombank Phn tch theo nh gi ca VCB

Ti ngy 30 thng 6 nm 200Y Loi khch hng Nhm ri ro Thp Trung bnh Cao Tng T chc ti chnh Doanh nghip C th Tng Triu ng [%] Ti ngy 31 thng 12 nm 200X T chc ti chnh Doanh nghip C th Tng Triu ng [%]
nh gi ca VCB cc t chc ti chnh

Xp loi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tng nh gi Thng hng Xut sc Rt tt Tt Trung bnh Tho ng Di trung bnh Di chun Kh nng khng thu hi cao Kh nng khng thu hi rt cao Nhm ri ro Thp Thp Thp Thp Trung bnh Trung bnh Trung bnh Cao Cao Cao S d Triu ng [%]
nh gi ca VCB doanh nghip

Xp loi AA A BB B CC C Tng nh gi Thng hng Tt Trung bnh Di trung bnh Di chun Kh nng khng thu hi cao Nhm ri ro Thp Thp Trung bnh Trung bnh Cao Cao S d Triu ng [%]
134
nh gi VCB c nhn
Xp loi nh gi Nhm ri ro S d Triu ng [%] A+ A AB+ B BC+ C CThng hng Xut sc Rt tt Tt Trung bnh Tho ng Di trung bnh Di chun Kh nng khng thu hi cao Kh nng khng thu hi rt cao Thp Thp Thp Thp Trung bnh Trung bnh Trung bnh Cao Cao
D Tng
Cao
V d v danh sch cc ti liu v thng tin cn thit cho cn b tn dng trong qu trnh thm nh tn dng Danh sch ny c 4 phn, nhm thu thp cc thng tin lin quan ti bn i vay: 1. H s php l ca ngi i vay 2. H s vay vn 3. H s m bo tin vay (ti sn th chp, cm c hoc bo lnh) 4. H s kinh t, ti chnh ca khch hng
135
Tn ca ngi i vay: STT Loi ti liu 1 H s php l i vi khch hng l php nhn 1.1 1.2 1.3 1.4 Quyt nh thnh lp doanh nghip iu l hot ng Giy php u t (i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi) Giy php hnh ngh do cc c quan chc nng cp (vi mt s ngnh cn c yu cu hot ng theo quy nh ca Nh nc) Bin bn ngun vn u t hoc chng nhn vn u t (i vi doanh nghip c phn, trch nhim hu hn, lin doanh) Quyt nh ca Ban gim c v vic i vay v u quyn i din 9nu khng quy nh r trong iu l hot ng). i vi cc chi nhnh, cn c cng vn t cng ty m/tng cng ty u quyn cho vay (nu c) Quyt nh ch nh gim c, k ton trng, ch k mu v cc chng t u quyn cho vay (nu c) Bin bn hp ca Ban gim c M s thu Chng ch cht lng (ISO, BVQI..) Cc chng t c lin quan vi t cch php nhn ca khch hng i vi khch hng l th nhn 1.12 1.13 1.14 1.15 Chng minh th (ca c chng hoc v nu cn) Giy php thng tr Giy php kinh doanh Chng nhn ca cc c quan a phng, cc on th
Ngi nhn h s: Tham chiu c nhn Ch
1.5
1.6
1.7
1.8 1.9 1.10 1.11
136
STT 2
Loi ti liu Mc ch s dng vn vay Vi cc khon vay ngn hn
Tham chiu
c nhn
Ch
2.1
n xin vay vn v k hoch kinh doanh, k hoch tr n theo mu c sn ca VCB bao gm cc ni dung sau
I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X.
Tn, a ch ngi i vay S tin i vay iu khon vay Mc ch khon vay Tm tt v tnh hnh ti chnh M t ti sn th chp Thuyt minh tnh hiu qu ca d n kinh doanh K hoch tr n Cam kt s dng vn vay v cc cam kt khc Ch k v ng du ca ngi c u quyn i vay
Cc chng t lin quan ti mc ch ca khon vay, tnh kh thi, v tnh hiu qu ca d n

I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII.
Hp ng mua bn Hp ng u quyn xut nhp khu Cc kho n, phiu giao hng, cc chng ch ... (lm bng chng cho giao dch, mua bn Thng bo v hn ngch, k hoch c Chnh ph giao Giy php xut nhp khu Tn dng th Th bo lnh Cc chng t c lin quan n nhu cu i vay v s dng vn vay (xin ghi r, nu c)
Vi cc khon vay di hn
I. II. III. IV.
Tn, a ch ngi i vay S tin i vay iu khon vay Mc ch khon vay
137
V. VI. VII. VIII. IX. X.
Tm tt v tnh hnh ti chnh M t ti sn th chp Thuyt minh tnh hiu qu ca d n kinh doanh K hoch tr n Cam kt s dng vn vay v cc cam kt khc Ch k v ng du ca ngi c u quyn i vay
Ph lc 3 Danh sch cc ti liu v thng tin trong qu trnh thm nh tn dng STT Loi ti liu Tham chiu 2 2.2. Mc ch khon vay K hoch vay, k hoch tr n c i din u quyn ph chun bao gm cc thng tin sau: i. Cc thng tin c bn v ngi i vay: Tn, a ch, i din, S ca quyt nh thnh lp, giy php ng k kinh doanh ii. Tm tt tnh hnh ti chnh ca doanh nghip: Loi hnh doanh nghip, doanh thu hng nm, th trng hot ng, cc thun li v cc bt li. iii. Tm tt v d n c ti tr: nhn c Ch
D n u t: Tn, mc ch, tng vn u t cn thit (gi tr u t, chi ph u t, chi ph d 138
phng, gi tr my mc, thit b, nhu cu v vn lu ng, thi gian biu ca d n) C s php l ca d n: ph duyt lun chng, quyt nh cho php u t Tm tt ti chnh ca d n iv. Tm tt tnh hnh ti chnh ca ngi i vay n ngy xin vay: trong nu r tnh hnh cng n, vn vay, vn t c, kt qu sn xut kinh doanh Phng n vay vn Mc ch vay S tin xin vay (ghi r: vn gp vo d n, tng s tin vay t cc ngn hng theo thi gian: Di hn hoc ngn hn) Li sut ngh Thi hn xin vay (thi gian n hn, k hoch rt vn, k hoch tr n) D kin hnh thc m bo vay 139
nu c (nu r hnh thc, tr gi m bo) v. Tnh ton hiu qu kinh t qua cc nm ca d n (nu r doanh thu, chi ph, li trc thu, li nhun cn li, n trung di hn, ngun tr n...) vi. Ngun tr n v k hoch tr n, d kin thi gian vay vn vii. 2.3. Cam kt ca thi gian vay vn
Bo co kh thi (Lun chng kinh t k thut) c cp c thm quyn ph duyt theo quy ch qun l u t xy dng c bn ca Chnh ph Cc loi giy php cn thit: giy php xy dng, giy php v v sinh mi trng, giy php cp t hoc thu t. D ton, vn bn ph duyt tng d ton Hp ng xy dng, thi cng, hp ng cung cp vt t thit b, hp ng bao tiu sn phm... lin quan ti i tng vay vn. Cc ti liu lin quan n kt qu u thu, chn thu, nh gi thu Cc ti liu lin quan n s dng vn theo quy ch qun l u t v xy dng c bn hin hnh ca nh 140
2.4.
2.5. 2.6.
2.7. 2.8.
2.9.
nc Cc ti liu khc c lin quan n d n, chnh sch ch ca cc cp (nu c) H s bo m tin vay Trng hp cho vay khng c ti sn m bo Giy cam kt ca khch hng v vic thc hin m bo bng ti sn khi c chi nhnh yu cu (theo cc quy nh ca php lut) (Trong mt s trng hp, giy cam kt ny c th kt hp vi giy ngh vay vn) Ch th ca Chnh ph v vic cho vay khng c bo m i vi khch hng (nu vic cho vay khng c bo m theo Ch th ca Chnh ph) Trng hp cho vay c ti sn
3.1.
3.2.
3.3. 3.4.
m bo Giy t php l chng nhn quyn s hu ti sn Trng hp m bo bng ti sn ca khch hng: giy t bn chnh quyn s hu ti sn Vi phng tin vn ti: Giy chng nhn ng k, giy php lu hnh Vi t ai v ti sn gn lin trn t i. Giy chng nhn quyn s hu t hoc s hu cc ti sn gn lin trn t ii. T khai trc b 141
3.5. 3.6.
iii. iv. v. vi.
S , bn v thit k Giy php xy dng Bin bn bn giao cng trnh Giy chng nhn bo him ti sn ca c quan cng chng
vii.
Giy chng nhn ca Trung tm ng k ti sn th chp (cp tnh)
viii. Thng bo vi S a chnh a phng v ti sn th chp ix. Xc nhn ca U ban nhn dn tnh v tnh trng khng tranh chp ca ti sn th chp 3.7. 3.8. i vi my mc thit b: bin bn bn giao, ho n i vi hng ho nhp khu: B chng t nhp khu i. Giy php nhp khu ii. iii. iv. T khai hi quan T khai np thu nhp khu Bin bn thanh ton v u quyn nhp khu 142
v. Ho n cng ty c u quyn 3.9. nhp khu Giy t c gi (S tit kim ngn hng, tri phiu Chnh ph, thng 3.10. phiu) Chng nhn bo him ti sn (nu quy nh Nh nc yu cu bo 3.11 him ti sn) Cc chng t khc c lin quan i vi cc ti sn c ti tr bng cc khon vay Cam kt bo m bng ti sn c ti tr bi khon vay, cn nu r khch hng vay thng bo cho ngn hng tnh trng, quy trnh mua ti sn, bn giao tt c cc chng t c 3.13. lin quan. Cng vn ca Chnh ph ph duyt ngi i vay c m bo bng ti sn c ti tr bi khon vay (nu khon vay c ch th ca Chnh ph) i vi trng hp bo lnh bng 3.14 3.15 3.16 ti sn ca bn th 3 Tt c cc chng t c lit k t 3.3 n 3.11 Cam kt bo m bng ti sn ca bn th 3 cho khon vay Bo co ti chnh ca bn th 3 i vi trng hp bo m ca cc t chc chnh tr, x hi cho cc c th v h gia nh ngho i vay ngn hng. 143
3.12.
3.17
n xin vay vn ca ngn hng VCB v cam kt bo lnh ca t chc chnh tr, x hi H s kinh t, ti chnh Cc ti liu sau cn c thu thp Hu ht cc bo co ti chnh, bao gm bng cn i k ton, bo co kt qu kinh doanh, bng lu chuyn tin t v cc thuyt minh Bng ng k ti sn c nh Danh sch hng tn kho Chi tit cc khon phi thu v phi tr Bo co kim ton Bo co cc pht hin Bo co ngun thu nhp (vi cc khon cho vay cho th nhn) Bin bn gp vn iu l Quyt nh cp vn Cc thng tin v Mi trng kinh t, chnh tr lin quan ti ngnh, lnh vc, v tr a l ca bn i vay Th trng hot ng ca bn i vay(v tr hin ti, xu th, kh nng pht trin trong tng lai) Mi trng cng ngh lin quan n ngnh ca bn i vay Cc quy nh lin qua n tn dng, cc chnh sch (chung v ring cho ngnh hot ng ca bn i vay)
4 4.1.
4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10.
4.11
4.12. 4.13.
144
Ph lc 4 Thang o hn
5 ngy ti 5-30 ngy 3190 ngy 3 6 6-12 thng thng Hn 1 nm Tng
145
Lu chuyn tin vo Thu hi tin vay Tin gi ca cc ngn hng khc n hn Tn phiu v tri phiu n hn Cc khon u t khc n hn Nhn tin gi khch hng Nhn tin gi ca cc ngn hng khc Cc dng tin vo khc Lu chuyn tin ra Gii ngn cc khon cho vay ph duyt Gi tin ti cc ngn hng khc Mua tri phiu, tn phiu Mua cc khon u t khc Khch hng rt tin gi Cc ngn hng khc rt tin gi Cc dng tin ra khc Lu chuyn tin thun vo/ (ra) Thanh khon u k Tin mt ti qu Tin gi thanh ton ti NHNN Tin gi DTBB ti NHNN Ti khon Nostro ti cc ngn hng khc Ti khon Vostro ca cc ngn hng khc ti Vietcombank 146
Thanh khon cui k
147
Ph lc 5 Bo co khe h li sut Thi hn ti nh gi Li sut nm Ti sn 0% - 4% 4% - 6% 6% - 7% 7% - 8% 8% - 9% 9% - 10% Over 10% Cng n 0% -4% 4% - 6% 6% - 7% 7% - 8% 8% - 9% 9% - 10% Over 10% V th thun* 0%-4% 4% - 6% 6% - 7% 7% - 8% 8% - 9% 9% - 10% Over 10% * Gi tr v th thun th hin ti sn hoc cng n nhy cm i vi li sut thun trong mi khong li sut. Da vo mt thay i li sut gi nh, c th tnh c tc ng ln thu nhp li rng ca ngn hng. 148
5 ngy 5-30 ti ngy 31-90 ngy 3 6 6-12 thng Hn 1 Tng nm thng
Bng trn phn loi ti sn v cng n vo cc nhm theo li sut c ghi trong hp ng. Mt cch phn loi khc c th p dng l dng phn loi nh trong bng cn i k ton.
149

Cam Nang Quan Ly Rui Ro - Vietcombank-Ernst &young Soan Thao

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cam Nang Quan Ly Rui Ro - Vietcombank-Ernst &young Soan Thao

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ngn hng Ngoi thng Vit Nam

cng cm nang qun l ri ro

Cm nang qun l ri ro - VCB

2.5. 3. 3.1. 3.2. 3.3.

Cm nang qun l ri ro - VCB

3.6. 3.7. 3.8.

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

1. Gii thiu chung 2. Khi nim ri ro v qun l ri ro 2.1. nh ngha ri ro

Cm nang qun l ri ro - VCB

Chu trnh qun l ri ro

Cm nang qun l ri ro - VCB

kh nng cnh tranh ca Ngn hng.

(thc hin cc hot ng lm pht sinh ri ro)

Cc thnh phn ca Khung qun l ri ro

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Tiu chun cp tn dng H thng xp hng tn dng Hn mc tn

Cm nang qun l ri ro - VCB

Hn mc hot ng th hin nh hng ca thay i li sut

Phn tch khe h k hn ca cc ti sn v cng n nhy cm vi li sut

Cm nang qun l ri ro - VCB

trn li nhun ca ngn hng

3. Ri ro tn dng 3.1. Khung qun l ri ro tn dng

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cho vay i vi doanh nghip

Gii hn (Triu ng)

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Silverlak e/Th cng

Kim tra tn dng c lp

nh gi mc Na nm Th sinh li ca 1 ln cng danh mc tn dng da trn kt qu ln xem xt c lp.

4. Ti sn bo m Gi tr ti sn bo m Tm tt v gi tr Ri ro thua l Hng qu Silverlak

Cm nang qun l ri ro - VCB

ca cc ti sn th do ti sn th chp theo nh gi chp gim gi tr gn nht

Cm nang qun l ri ro - VCB

Chin lc qun l thanh khon

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB

Cm nang qun l ri ro - VCB