Professional Documents
Culture Documents
Xt hai tm bn dn, mt thuc loi N v mt thuc loi P, ghp tip xc nhau. Ti mt tip xc hnh thnh mt vng ngho ht dn v ti vng ny tn ti mt in trng v hnh thnh hng ro th Vb. Khi khng c in th ngoi t ln chuyn tip (V=0), dmg in chy qua chuyn tip i = 0, thc t dng I chnh l dng tng cng ca hai dng in bng nhau v ngc chiu: - Dng khuch tn cc ht c bn sinh ra khi ion ho cc tp cht (l trong trong bn dn loi P, in t trong bn dn loi N) do nng lng nhit ca cc ht dn c bn ln vt qua hng ro th. - Dng ht dn khng c bn sinh ra do kch thch nhit (in t trong bn dn P, l trng trong bn dn N) chuyn ng di tc dng ca in trng E trong vng ngho.
, chiu cao hng ro th ln n mc dng khuch tn ca cc ht c bn tr nn rt nh v c th b qua v ch cn li dng ngc ca it, khi i = I 0.
Khi chiu sng it bng bc x c bc sng nh hn bc sng ngng, s xut hin thm cc cp in t - l trng. cc ht dn ny tham gia dn in cn phi ngn cn s ti hp ca chng, tc l nhanh chng tch ri cp in t - l trng. S tch cp in t - l trng ch xy ra trong vng ngho nh tc dng ca in trng. S ht dn c gii phng ph thuc vo thng lng nh sng t ti vng ngho v kh nng hp th ca vng ny. Thng lng nh sng chiu ti vng ngho ph thuc ng k vo chiu dy lp vt liu m n i qua:
Trong h s 105cm-1. tng thng lng nh sng n vng ngho ngi ta ch to it vi phin bn dn chiu dy rt b. Kh nng hp th bc x ph thuc rt ln vo b rng vng ngho. tng kh nng m rng vng ngho ngi ta dng it PIN, lp bn dn ring I kp gia hai lp bn dn P v N, vi loi it ny ch cn in p ngc vi vn c th m rng vng ngho ra ton b lp bn dn I.
Ch hot ng
- Ch quang dn: S nguyn l (hnh 8.3a) gm mt ngun Es phn cc ngc it v mt in tr Rm o tn hiu.
ta c:
Thng thng
Trong VR=RmIr cho php v ng thng ti (hnh 8.3b). Dng in chy trong mch:
im lm vic ca it l im giao nhau gia ng thng ti v ng c tuyn I -V vi thng lng tng ng. Ch lm vic ny l tuyn tnh, VR t l vi thng lng. - Ch quang th: Trong ch ny khng c in p ngoi t vo it. it lm vic nh mt b chuyn i nng lng tng ng vi mt my pht v ngi ta o th h mch V0C hoc o dng ngn mch ISC. o th h mch: Khi chiu sng, dng IP tng lm cho hng ro th gim mt lng ?Vb. S gim chiu cao hng ro th lm cho dng ht dn c bn tng ln, khi t cn bng Ir = 0.
gim chiu cao Vb ca hng ro th c th xc nh c thng qua o in p gia hai u it khi h mch.
Trong trng hp ny VOC (kT/q=26mV 300K) nh nhng ph thuc tuyn tnh vo thng lng. Khi chiu sng mnh, Ip >>I0 v ta c:
Trong trng hp ny VOC c gi tr tng i ln (c 0,1 - 0,6 V) nhng ph thuc vo thng lng theo hm logarit.
nhy
i vi bc x c ph xc nh, dng quang in IP t l tuyn tnh vi thng lng trong mt khong tng i rng, c 5 - 6 decad. nhy ph xc nh theo cng thc:
Ngi s dng cn phi bit nhy ph da trn ng cong ph hi p S()/S(P) v gi tr ca bc sng P ng vi nhy cc i. Thng thng S(P) nm trong khong 0,1 - 1,0 A/W.
c gi tr khong 0,1%/oC.
S ng dng photodiode
- S lm vic ch quang dn: c trng ca ch quang dn: + tuyn tnh cao. + Thi gian hi p ngn. + Di thng ln. Hnh 8.9 trnh by s o dng ngc trong ch quang dn. S c s (hnh 8.10a):
in tr ca iot nh v bng
trong K l h s khuch i tn s lm vic. T C 2 c tc dng b tr nh hng ca t k sinh Cpl vi iu kin nhit cng phi khng ng k. . B khuch i y phi c dng vo rt nh v s suy gim do
- S lm vic ch quang th: c trng ca ch quang th: + C th lm vic ch tuyn tnh hoc logarit tu thuc vo ti. + t nhiu. + Thi gian hi p ln. + Di thng nh. + Nhy cm vi nhit ch logarit. S tuyn tnh (hnh 8.11a): o dng ngn mch Isc. Trong ch ny:
Bi 2:
Hiu ng quang dn
Hiu ng quang dn (hay cn gi l hiu ng quang in ni) l hin tng gii phng nhng ht ti in (ht dn) trong vt liu di tc dng ca nh sng lm tng dn in ca vt liu. Trong cht bn dn, cc in t lin kt vi ht nhn, gii phng in t khi nguyn t cn cung cp cho n mt nng lng ti thiu bng nng lng lin kt W lk. Khi in t c gii phng khi nguyn t, s to thnh ht dn mi trong vt liu.
Gi s c mt tm bn dn phng th tch V pha tp loi N c nng cc donor Nd, c mc nng lng nm di vng dn mt khong bng Wd ln nhit phng v khi trong ti nng n0 ca cc donor b ion ho do nhit l nh.
(7.6) Trong q l tr tuyt i ca in tch in t, T l nhit tuyt i ca khi vt liu, k l hng s. S in t ti hp vi cc nguyn t b ion ho trong mt n v thi gian t l vi cc nguyn t b ion ho n0 v nng in t cng chnh bng n0 v bng r. n02 , trong r l h s ti hp. Phng trnh ng hc biu din s thay i nng in t t do trong khi vt liu c dng:
Suy ra:
(7.2) dn trong ti c biu din bi h thc: (7.8) Trong l linh ng ca in t. Khi nhit tng, linh ng ca in t gim, nhng s tng mt in t t do do s kch thch nhit ln hn nhiu nn nh hng ca n l nhn t quyt nh i vi dn. Khi chiu sng, cc photon s ion ho cc nguyn t donor, gii phng ra cc in t. Tuy nhin khng phi tt c cc photon p ti b mt vt liu u gii phng in t, mt s b phn x ngay b mt, mt s b hp th v chuyn nng lng cho in t di dng nhit nng, ch phn cn li mi tha m gia vo gii phng in t. Do vy, s in t (g) c gii phng do b chiu sng trong mt giy ng vi mt n v th tch vt liu, xc nh bi cng thc:
(7.9) Trong : G - s in t c gii phng trong th tch V trong thi gian mt giy. V=A.L, vi A, L l din tch mt cnh v chiu rng tm bn dn (hnh 7.4). - hiu sut lng t (s in t hoc l trng trung bnh c gii phng khi mt photon b hp th). R - l h s phn x ca b mt vt liu. - bc sng nh sng. - thng lng nh sng. h - hng s Planck. Phng trnh ng hc ca ti hp trong trng hp ny c dng:
Trong iu kin trn, rt ra phng trnh ng hc cho mt in t iu kin cn bng di tc dng chiu sng:
T bo quang dn
Vt liu ch to
T bo quang dn c ch to cc bn dn a tinh th ng nht hoc n tinh th, bn dn ring hoc bn dn pha tp. - a tinh th: CdS, CdSe, CdTe. PbS, PbSe, PbTe. - n tinh th: Ge, Si tinh khit hoc pha tp Au, Cu, Sb, In. SbIn, AsIn, PIn, cdHgTe. Vng ph lm vic ca cc vt liu ny biu din trn hnh 7.5.
Cc c trng
- in tr : Gi tr in tr ti RC0 ca cc quang in tr ph thuc rt ln vo hnh dng hnh hc, kch thc, nhit v bn cht ho l ca vt liu ch to. Cc cht PbS, CdS, CdSe c in tr ti rt ln (t 104 - 109 25oC), trong khi SbIn, SbAs, CdHgTe c in tr ti tng i nh ( t 10 103 25oC). in tr Rc ca cm bin gim rt nhanh khi ri tng ln. Trn hnh 2.6 l mt v d v s thay i ca in tr cm bin theo ri sng.
(7.12) Trong : Rco - in tr trong ti. Rcp - in tr khi chiu sng: Rcp=a-y a - h s ph thuc vo bn cht vt liu, nhit , ph bc x. - h s c gi tr t 0,5 - 1. Thng thng Rcp <<Rc0, nn c th coi Rc=Rcp. Cng thc (7.12) cho thy s ph thuc ca in tr ca t bo quang dn vo thng lng nh sng l khng tuyn tnh, tuy nhin c th tuyn tnh ha bng cch s dng mt in tr mc song song vi t bo quang dn. Mt khc, nhy nhit ca t bo quang dn ph thuc vo nhit , khi ri cng ln nhy nhit cng nh. - nhy: Theo s tng ng ca t bo quang dn, dn in ca t bo quang dn l tng dn trong ti v dn khi chiu sng: (7.13)
Trong : - Gco l dn trong ti: Gco = 1/Rco. - Gcp l in tr khi chiu sng: Gco = 1/Rcp = /a. Khi t in p V vo t bo quang dn, dng in qua mch: (7.14) Trong iu kin s dng thng thng I0<<IP, do dng quang in ca t bo quang dn xc nh bi biu thc:
(7.16) V nhy:
(7.17) T hai biu thc (7.16) v (7.17) c th thy: - T bo quang dn l mt cm bin khng tuyn tnh, nhy gim khi bc x tng (tr khi =1). - Khi in p t vo nh, nhy t l thun vi in p t vo t bo quang dn. Khi in p t vo ln, hiu ng Joule lm tng nhit , dn n nhy gim (hnh 7.7). Trng hp bc x nh sng l n sc, Ip ph thuc vo ?, nhy ph ca t bo quang dn xc nh nh ng cong biu din s ph thuc ca hi p vo bc sng (hnh 7.8a)
(7.18) nhy ph ca t bo quang dn l hm ph thuc nhit ngun sng, khi nhit tng nhy ph tng. Khi bc x khng phi l n sc, dng Ip v do nhy ton phn ph thuc ph bc x (hnh 7.8b).
c im v ng dng
c in chung ca cc t bo quang dn: - T l chuyn i tnh cao.
- nhy cao. - Hi p ph thuc khng tuyn tnh vo thng lng. - Thi gian hi p ln. - Cc c trng khng n nh do gi ho. - nhy ph thuc nhit . - Mt s loi i hi lm ngui. Trong thc t, t bo quang dn c dng trong hai trng hp: - iu khin r le: khi c bc x nh sng chiu ln t bo quang dn, in tr ca n gim ng k, cho dng in chy qua ln, c s dng trc tip hoc qua khuch i ng m rle (hnh 7.9). - Thu tn hiu quang: dng t bo quang dn thu v bin tn hiu quang thnh xung in. Cc xung nh sng ngt qung c th hin qua xung in, trn c s c th lp cc mch m vt hoc o tc quay ca a.
Trong I0 l dng ngc trong ti, IP l dng quang in di tc dng ca thng lng F 0 chiu qua b dy X ca baz (bc sng < S):
- h s khuch i dng ca tranzito khi u chung emit. C th coi phototranzito nh t hp ca mt photodiot v mt tranzito (hnh 8.12b). Phodiode cung cp dng quang in ti baz, cn tranzito cho hiu ng khch i . Cc in t v l trng pht sinh trong vng baz (di tc dng ca nh sng) s b phn chia di tc dng ca in trng trn chuyn tip B - C. Trong trng hp tranzito NPN, cc in t b ko v pha colect trong khi l trng b gi li trong vng baz (hnh 8.12c) to thnh dng in t t E qua B n C. Hin tng xy ra tng t nh vy nu nh l trng phun vo baz t mt ngun bn ngoi: in th baz tng ln lm gim hng ro th gia E v B, iu ny gy nn dng in t IE chy t E n B v khuch tn tip t B v pha C.
nhy
Khi nhn c thng lng F0, iot baz-colect sinh ra dng quang in Ip, dng ny gy nn trong phototranzito mt dng , trong gi tr ca Icp c rt ra t cng thc ca Ip:
i vi mt thng lng F0 cho trc, ng cong ph hi p xc nh bi bn cht ca iot B -C: vt liu ch to (thng l Si) v loi pha tp (hnh 8.13). i vi mt bc sng cho trc, dng colect I khng phi l hm tuyn tnh ca thng lng hoc chiu sng bi v h s khuch i ph thuc vo dng Ic (tc l cng ph thuc thng lng), ngha l
ph thuc vo 0.
S dng phototranzito
Phototranzito c th dng lm b chuyn mch, hoc lm phn t tuyn tnh. ch chuyn mch n c u im so vi photodiot l cho php s dng mt cch trc tip dng chy qua tng i ln. Ngc li, ch tuyn tnh, mc d cho khuch i nhng ngi ta thch dng photoiot v n c tuyn tnh tt hn. - Phototranzito chuyn mch: Trong trng hp ny s dng thng tin dng nh phn: c hay khng c bc x, hoc nh sng nh hn hay ln hn ngng. Tranzito chn hoc bo ho cho php iu khin trc tip (hoc sau khi khuch i) nh mt rle, iu khin mt cng logic hoc mt thyristo (hnh 8.14).
Trong F1(t) l thnh phn thay i vi bin nh sao cho khng dn ti phototranzito b chn hoc bo ho v c th coi nhy khng i. Trong iu kin , dng colect c dng:
S khi ca mt thit b o dch chuyn bng sng n hi biu din trn hnh 12.3. Thi gian truyn sng tP t khi tn hiu xut hin my pht n khi n c tip nhn my thu c o bng my m xung. My m hot ng khi bt u pht sng v ng li khi tn hiu n c my thu.
Hnh 12.3: S khi ca mt thit b o dch chuyn bng sng n hi Gi s xung m c l N v chu k ca xung m l t , ta c:
Khi :
(12.1)
Hnh 12.4: Cc dng sng n hi a) Sng dc b) Sng ngang c) Sng b mt v dng in cc kch thch Sng b mt truyn trong lp b mt ca vt rn, bin ca chng hu nh bng khng su 2 di b mt. Sng b mt gm mt thnh phn sng dc v mt thnh phn sng ngang. Ngun kch thch sng b mt l mt h in cc kiu rng lc ci nhau ph ln b mt vt liu p in (hnh 12.4c). Khong cch gia hai rng k nhau ca cc in cc phi bng c th gy ra bin dng khi c in p V cng pha t vo v tng hiu ng ca chng. My thu sng b mt cng c cu to tng t nh my pht c gn c nh vo b mt vt rn, khi c
Cm bin m t
Sng n hi pht ra nh s dng hiu ng Wiedemam: hin tng xon mt ng tr st t khi n chu tc dng ng thi ca mt t trng dc v mt t trng ngang. Sng n hi c thu trn c s s dng hiu ng Vilari: sc cng c hc lm thay i kh nng t ho v t thm ca vt liu st t. S nguyn l v cu to ca cm bin m t trnh by trn hnh 12.5. Cu to ca cm bin gm ng st t (1), nam chm di ng (2) trt dc ng gn vi vt cn xc nh v tr. Dy dn (3) nm gia trc ng v c ni vi my pht xung (4). My thu (5) c li t ni c hc vi ng.
Hnh 12.5: S nguyn l cm bin m t 1) ng st t 2) Nam chm 3) Dy dn 4) My pht xung 5) u thu Nguyn l hot ng ca cm bin: My pht (4) cung cp mt xung in truyn qua dy dn (3), xung ny truyn vi vn tc nh sng (c), t trng do n sinh ra c ng sc l ng trn ng tm vi trc ng. Khi sng in t truyn n v tr nam chm (2), s kt hp ca hai t trng lm cho ng b xon cc b, xon cc b ny truyn i trong ng di dng sng n hi vi vn tc v. Khi sng n hi n my thu (5) n lm thay i t ho gy nn tn hiu hi p. Gi tP l thi gian t khi pht xung hi n khi nhn c xung hi p, do v << c ta c:
Trong l l khong cch t nam chm n u thu, tP c o bng phng php m xung.