You are on page 1of 8

{&m0wD (od@k ) atmifajr

1979 ck E S p f *sLvk d i f v rS m jynf w G i f ; a&a=umif ; o,f , l y d k @ aqmif a &;aumf y d k a &;&S i f ; ud k tvk y f 0 if a wmh
u|eaf wmftouf (19)ESprf jynf@ao;yg? t&yfig;ayajcmufvufr/ ud,
k t
f av;csed f aygiw
f pf&mrjynf@aom u|eaf wmfukd
ppfaq;a&;t&m&Su
d oabFm}udK;a&m Edik yf grh vm;uGmvd@k ar;ygw,f? jynfwiG ;f a&a=umif;Xge&J@ yxrOD;qH;k e,favbm
(avbmudk u|eaf wmf bmomrjyefwwfyg tvky&f mS azGa&; +rdK@e,ftvkyo
f rm;vufrw
S f vd@k ajym&if&Edik rf ,fxifygw,f)
eJ@ac:wJh jynf+rdK@rSm owfrSwfwhJvlOD;a& (30)rjyn@fyg? &efukef&Hk;csKyfu vlawGaygif;xJwmawmif oifwef;wufawmh
(29)a,mufbJ &Syd gw,f? oifwef;tywfpOf (4)rSm jynf/ urR/ o&uf &efuek u
f olawGygygw,f? jynf+rdK@utrsm;qH;k yg?
jynf+rdK@uawmif qifpkbufu ydkrsm;r,fxifygw,f? jynf+rdK@[m ukefonfpD;yGg;tvkyf aumif;rGefwJhtwGuf
tpd;k &0ef;xrf;tvkyu
f kd pdw0f if;pm;r_@ enf;w,fxifygw,f? aemuf+yD; u|eaf wmfXgeu &efuek af vbmeJ@ tac:rsm;+yD;/
jynf+rdK@u ac:wmyxrOD;qH;k &efuek jf yifyu ac:wmjzpfwmrd@k vnf;jzpfEikd yf gw,f? 'gawmif u|eaf wmftygt0if &efuek u
f
oGm;av#mufwJh olawGygyg ao;w,f? udkarmifarmifxGef;qdk ysOf;rem;uawmif vmav#mufwmyg? olqdk
wnf;cdkcef;rSmwnf;wmqdkawmh jynfvdyfpm awmif;awmh trSwf(36-38) vuform;vrf; jynf+rdK@wJh 'Dvdyfpmudk
vlwikd ;f rodayrJh 'Dvyd pf mydik &f iS u
f jrefrmwpfEikd if v
H ;kH rodorl &Sw
d o
hJ yl g? jynfukd yxrOD;qH;k a&mufwhJ u|eaf wmfawmif
paeae@raS &mufwmyg/ avbmaemufq;kH &ufu aom}uFmae@yg/ wevFmae@rS a&mufvmwJh udak rmifarmifxeG ;f awmif
tvkyf&ygw,f? jynfwm0efcH OD;=unfvGifu vlrjynf@vdk@ jynfqdyfurf;u vlawGudkvnf;xnf@ay;ygw,f?
aemufq;kH ol@&;kH &S&d m qifp&k yfxu
J vlawmfawmfrsm;rsm;ygvmygw,f? aemufyikd ;f ykoyd /f [oFmw+rdK@awGuac:awmh
vljynf@ygw,f?
'D v d k vl r jynf @ vd k v nf ; u|ef a wmf t vk y f & w,f x if y gw,f ? bmjzpf v d k v nf ; qd k a wmh u|ef a wmf u
ppfaq;a&;t&m&SdeJ@ tajctwifpum;rsm;cJhvdk@yg? aemufusrSvnf;a&mufvmao;w,f? axmufcHpmtpHktvifeJ@
ESpEf pS o
f ufwrf;&Sw
d hJ avbmeJ@ b,ftcsed f vlawG@ppfaq;cHz@kd vm&rvJqw
kd mudk tdru
f aezke;f quf+yD; ar;wJo
h q
l akd wmh
awmfawmf}uD;us,w
f ahJ umifq+kd yD; pppf ppfjcif;rif;udk b,fou
l v$ww
f mvnf;upygw,f? u|eaf wmfuvnf; *Gajzawmh
tpuwnf;u ,Ofoudk;eJ@pcJhwm aqmufvkyfa&;0ef}uD;emrnfar;awmh jy\emtxGftxdyfa&mufygawmhw,f?
u|efawmfu AdkvfrSL;}uD; vSxGef;vdk@ &rf;ajzygw,f? wu,f&rf;ajzwmyg? uHaumif;csifawmh emrnfrSef+yD;
&mxl;rSm;oGm;ygw,f? &mxl;rSm;aew,fajymawmh u|eaf wmfae@wikd ;f owif;pmzwfw,f rrSm;bl;vd@k +zD;vdu
k w
f m ar;olu
olzwfaewJh owif;pm}uD;xd;k ay;ygw,f? jzpfcsiaf wmh Adv
k rf LS ;csKyfvx
S eG ;f u jynfa&mufaewJh owif;uygvmygw,f?
u|efawmfuvnf; at;at;raebJ ol&mxl;wufoGm;wm u|efawmfrodvdkufvdk@ygvdk@ xyfuGef@awmh rif;eJ@ig
&efuek &f ;kH csKyf=urSawG@r,fv@kd }udr;f 0g;oGm;ygonf? jynfuae vlawG@ppfaq;+yDv@kd &efuek &f ;kH csKyfrmS use;f rma&;tppfczH @kd
u|eaf wmfw@kd &efuek af &mufawmh olvm+y;D u|eaf wmfu&kd mS ygw,f? pyf+z;D +z;D rsuEf mS eJ@ u|eaf wmfuakd wG@awmh vl}u;D awGar;&if
aumif;aumif;ajzaemfaumifav;qd+k yD; u|eaf wmfacgi;f udyk w
k +f yD; owdaypum;ajymygw,f? oluvnf; u|eaf wmfw@kd XgerSm
emrnf}uD;wpfa,mufyg? aumif;aomausmaf Zmjcif;awmh r[kwyf g? tajymtqdrk wwfwhJ u|eaf wmfe@J ol[m XgerSm
waZmif;ap;eJ@ rsuaf cs;yg?
u|ef a wmf t vk y f 0 if a wmh Ad k v f w axmif (uk e f p nf ) XgecG J r S m wm0ef u sygw,f ? XgecG J wm0ef c H o H k ; OD ; rS m
u|eaf wmfe@J pum;rsm;cJw
h hJ ppfaq;a&;t&m&Su
d wpfO;D jzpfygw,f? 1981ckEpS rf mS urBmb%facs;aiGe@J 0,fwhJ oabFm (13)pD;eJ@
wGJ (26)pif; u|eaf wmfw@kd Xgeudak &mufygw,f? qGo
J abFm acs;aiG (qc)eJ@ wGo
J abFmacs;aiG (wc) vdek mrnfay;xm;ygw,f?
*syefEikd if H tdpk urSmwnfygw,f? oabFmutopfawGr@kd &H;k csKyfut&m&Sad wG ud,
k w
f ikd q
f if;+yD; ppfaq;vufc=H uygw,f?
a&csKd;cef;wdk@/ a&tdrfwdk@utp tawmfvef;ygw,f? a&tdrfrSmqdk a&oHk;ydkufawmifygygw,f? tJh'Dydkufudk =unf@+yD;
rawmfroifhajymwJh 'ka&a=umif;rSL;csKyfwpfa,mufudk bkawmv$wfvdkufwm XgecGJ&Hk;udka&mufawmh jyefajymjyawmh
usew
f t
hJ &m&Sad wGu b,fob
l ,f0greS ;f rod=uayrJh u|eaf wmfta=umif;odwhJ oluawmh u|eaf wmfukd wdu
k &f u
kd af c:+yD;
rif;r[kwv
f m;vd@k ar;ygw,f? 'k-csyk af jymwmvnf;[kwyf gw,f? aemufyikd ;f olajymwJt
h wdik ;f toH;k udw
k ahJ eawmhwmygb?J
'D'k-csKyfe@J u|efawmfuvnf; tawmfa&pufqHkygw,f? u|efawmfwdk@oabFm ukefwifukefcsudpP wpfcke@J ywfouf+yD;
jy\em jzpfygw,f? &H;k csKyfuqifph ma&mufawmh a&,mOfrLS ;oGm;&ygw,f? a&,mOf;rSL;u oabFmrSm tedrq
hf ;kH &mxl;&Sw
d hJ

u|eaf wmfukd taz:ac:oGm;ygw,f? &H;k csKyfa&mufawmh owif;yd@k +yD; 'ka&a=umif;rSL;csKyf tcef;a&S@rmS apmifah e&ygw,f?
trSefwu,fu twGif;uac:&if a&,mOfrSL;wpfa,mufwnf;om0ifawG@&rSmyg? tjyifujyefvmwJh 'k-csKyfu
ESpfa,mufpvHk; txJac:oGm;vdk@ u|efawmfygtcef;xJa&mufoGm;ygw,f? jy\emjzpfpOfawGudk u|efawmfwdk@
a&,mOfrSL;u&Sif;jyaewmudk taotcsmem;axmif+yD; wdk@uppfom;uG wdk@ppfwyfrSm a&bl;aygufwmrvdkcsifbl;/
a&ygwmbJvdkcsifw,f? 'Dpum;'Dwifjywf&if+yD;wmygbJ? 'gayrJh aemufrSm&yfaewJh u|efawmfudkyg =um;vm;vdk@
ol u ar;awmh a&ygzd k @ t"d u qd k a&yg&if + yD ; wmbJ enf ; w,f r sm;w,f r ajymeJ @ av/ bl ; ayguf & if b l ; ayguf e J @ @
wefw@J a&bJ&rSmaygv
h @kd jyefajymawmhh u|eaf wmfw@kd EpS af ,mufpvH;k tcef;xJuarmif;xkwcf &H ygw,f?
u|eaf wmf jynfwiG ;f a&a=umif;rSm tvky0f ifawmh toufuvnf; i,fygw,f? tawG@t}uHKvnf;bmrS r&Syd gb;l ?
ausmif;eJ@tdrf/ tdrfeJ@ausmif;om oGm;wwfwJh u|efawmf q,fwef;pmar;yGJ ajzajz+yD;jcif; tvkyf0ifcJhwmyg?
tpdk;&0ef;xrf;tvkyfwpfck&zdk@ tawmftcuftcJ &SdaewJhacwf}uD;xJ tvkyfwpfckudk vG,fvG,fulul&cJhawmh
odyw
f efb;kd xm;&rSe;f rodb;l ? wcsK@d wcsK@d upd aP wGrmS vl}uD;awGu a&S@a=umif;aemufa=umif;=unf@+yD; ajy&majya=umif;
vkyfvdkufwmawGudk u|efawmfu a0zefa&;q&mvkyfwwfygw,f? vkyfoufig;ESpfausmfvmawmh wcsKd@ae&mawGrSm
u|eaf wmfEmS ;ap;wwfvmygw,f? vkyo
f ufq,fEpS ef ;D yg;&vmawmh u|eaf wmfvnf; xdek nf;vnf;aumif;jzpfvmygw,f?
aemufqHk;tvkyfuxGufudkxGuf&awmhrJh tcsdefrSmawmif aemufqHk; rjzpfrae&uftxd u|efawmfayuyfaeygw,f?
ta&;ay:xGufpmwifawmh vufrSwfxdk;ay;rJht&m&Sdu bma=umifhxGufwmvJvdk@ar;ygw,f? u|efawmfta=umif;
jycsufawG woD}uD;ajymwmudk t&m&Sdu+yHK;+yHK;}uD;em;axmifae+yD;rS at;xm;cJh aemufvrSvm,lvdk@ ajymawmh
[mq&mrvkyfygeJ@ ckvdkcsifvdk@ygq&m&,fvdkajymawmh at;rif;igudkvmywfaewmigodom;bJ trSeftwdkif;ajym
vkyfay;r,fajymrS u|efawmfEdkifiHjcm;xGufzdk@ tm;vHk;tqifoifhjzpfaevdk@ygvdk@ ajymvdkufawmh olu|efawmfudk x+yD;
vufqEJG w
_ q
f ufygw,f? rif;tvky0f ifcgpu 'Daumif;av;awmhysupf ;D awmhrmS bJv@kd igw@kd p;kd &drrf cd =hJ uw,f? tvkyx
f rJ mS
rif;aewmxdik w
f mawGukd rif;q&m a&,mOfrLS ;awGuwqifh =um;&awmh igw@kd pw
d af t;&w,f? ckvrkd sK;d ud,
k w
f ufvrf;
udk,f&Smwm 0rf;omw,fuGmvdk@ *k%f,lpGmajymvdkufayrJh befaumufrSm oHk;v/ puFmylrSm ESpfv *defaepOfumv
rsm;rSmawmh u|eaf wmfrcd ifXgeudt
k vGev
f rG ;f ygw,f?
u|efawmfwdk@ Xgeudk w&m;0if jynfwGif;a&a=umif;vdk@ac:ayrJh t&yftac:uawmh {&m0wDoabFmvdkif;vdk@
ac: =uygw,f? {&m0wDoabFmom;b0 awG@}uHKcJh&wmav;awGudk {&m0wDyHkjyifrsm;vdk@acgif;pOfwyf+yD; a&;r,fvdk@
pdwu
f ;l &Sad yrJh b,fupa&;&rSe;f rodyg? u|eaf wmfw@kd XgerSm yav;vH;k / zoH;k vH;k qd+k yD; pmqd&k ydS gw,f? y av;vH;k u ysi;f /
aysmf/ ysuf/ ajy;yg? oabFmom;jzpfcgp yxrysif;p&maumif;ygw,f? taygif;toif;rsm;vmawmh aysmfvmygw,f?
aemuftaygi;f toif;pHv
k mawmh ysupf ;D ygw,f? ysu;f pD;vmawmh rif;bm ud,
k [
f mrSwyf gv@kd qdw
k u
hJ ed ;f qdu
k v
f m&ifawmh
&mZ0wfoifhygawmhw,f? tvkyfjyKwf xGufajy;&w,f? zoHk;vHk;uawmh zJ&,f/ t&ufaomufwJh zefcGuf&,f/
rderf eJ@ywfoufwhJ zm;OD;xky&f ,fyg? {&m0wDoabFmom;rSe&f if 'DzoH;k vH;k rSm tenf;qH;k wpfv;kH awmh ru|r;f onf@wikd f
uif;awmhruif;wwf=uygbl;? u|efawmfut&ufawmh vHk;vHk;uif;ygw,f? rl;+yD;a&xJjyKwfus aorSma=umufvdk@yg?
t𝔲l &ifvjl rifw,f/ &Supf &mvd@k tawG;a&mufwmvnf;ygygw,f? u|eaf wmfw@kd Xgeu a,musmF ;awG}uD;rd@k wpf&mrSm
ud k ; q,f u d k ; '\rud k ; ud k ; ud k ; a,muf u t&uf a omuf w wf y gw,f ? t&uf r aomuf w wf w J h u |ef a wmf u
t&uf0ikd ;f xJa&muf&if tjrnf;}uD;pm;awmh t&uform;awGu 0dik ;f usiyf gw,f? c&D;xGuaf ewJt
h cgrsm;rSm a&mufw+hJ rdK@rmS
&ky&f iS =f unf@/ tpm;pm;/ av#mufvnfv@kd &ayrJh a'guw
f ifwt
hJ cg a&v,frmS t&uf0ikd ;f em;ruyf&awmh zoH;k vH;k xJu
zm;OD ; xk y f a wG u d k taygif ; toif ; zG J @ +yD ; b0o&k y f a z: pma&;q&mvk y f r J h o l v d k v d k ol w d k @ b0av;awG u d k
pmemoem;wwf w J h o l v d k v d k tif w mAsL;vk y f o vd k v d k e J @ trS e f w u,f u awmh ysif ; ysif ; &S d w meJ @ pyf p k w myg?
olw@kd uwpfcgwpfav olc;kd vufaxmufcswwfv@kd olw@kd e@J taygi;f toif;vky+f yD; oabFmay:ac:rxm;zd@k vl}uD;awGu
owd a y;ayrJ h u|ef a wmf w pf a ,muf w nf ; wm0ef u swJ h a e@qd k ysif ; uvJ y sif ; / o&J v nf ; a=umuf w wf w mrd k @
vl}uD;awGvpf&ifvpfovdk olw@kd ukd pum;ajymaz:tjzpf olw@kd vm&ifvufcx
H m;wwfygw,f? ck{&m0wDyjkH yifa&;r,f
pd w f u l ; awmh 'D p um;ajymaz:awG & J @ ta=umif ; u wpf o D } uD ; xG u f v mygw,f ? 'D t a=umif ; awG a &;&if ;
u|eaf wmfwpfcak wmh0efcyH gr,f? olw@kd e@J pum;ajymaz:vkyaf ewJh u|eaf wmfukd u|eaf wmfq&mwpfO;D u ynmayygw,f?
ol y nmay;wmu rif ; nu b,f a umif r av;ud k tif w mAsL;xm;vJ 'D n ol v m&if i g AsL;jyr,f /
rif;tcef;xJrSmaevdk@ajym+yD; olAsL;ygw,f? aemufn u|efawmfxuftouf}uD;wJh olwpfa,mufudk AsL;cdkif;ygw,f?

u|efawmfAsL;awmh i,f&nf;pm;uopPmysufvdk@ 'Db0a&mufw,f?u|efawmfq&meJ@usawmh yaxG;eJ@Zwfvrf;?


aemufwpfa,muf=uawmh cJtekd @J Zwfvrf;jzpfomG ;jyefa&m? olw@kd Zwfvrf;awGu ar;olay:rlwnf+yD; Zwfvrf;awGu
ajymif;wwfwm&Sad wmh u|eaf wmfq&mu rSwx
f m;uG awmif=um;ukvm;wuf/ em&Dysuef @J olw@kd pum;u jcif;=um;a&wJ?h
u|eaf wmf jynfwiG ;f a&a=umif;XgerSm 1979ckEpS f =o*kwv
f uae 1989 ckEpS f azaz:0g&v
D txd ud;k ESpaf usmf
q,fESpfeD;yg; usifvnf;cJh&wJh b0udk ckcsdefrSm rSwfwrf;rSwf&mr&SdbJ acgif;xJay:vmwmav;awGudk tysif;ajy
oabmeJ@a&;r,fpw
d u
f ;l awmh u|eaf wmfusiv
f nfc&hJ wJh {&m0wDjrpf}uD;udk rsuaf phxJ jrifa,mifvmrdygw,f?
u|efawmfwdk@ &efukefuxGufvdk@ wGHaw;wl;ajrmif;ausmf+yD; qdkuwnf;u {&m0wDjrpfa&udk pawG@yg+yD?
wl;ajrmif;ausmf&if yifrjrpfa=umif;ESpfa=umif;cGJygonf? vuf0JjrpfcGJu usKdufvwf/ zsmyHkbufoGm;wJh vrf;yg?
vuf,mbufu rtlyifoGm;wJhvrf;yg? u|efawmfwdk@tvkyf0ifcgpuawmh vuf,mbufvrf;u a&rsm;csdefqdk
yef;v_difjrpf0u aomifcHk}uD;ay:ujzwfoGm;wwfygw,f? aemufydkif;ESpfawGrSmawmh aomifcHkua&tawmfyg;vmvdk@
vuf0b
J ufjrpf0udjk zwf+yD uwf0ufuif;bufurf;uae vuf,mvufurf;u av;tdrpf b
k ufukd jzwfwuf&ygw,f?
wGaH w;wl;ajrmif;r&Spd Ofuqdk vuf0v
J rf;u usKu
d v
f wf/ zsmyHw
k @kd u &efuek v
f m&if yef;v_id jf rpfuwqifv
h m&ygw,f?
txufbufuvmwJh c&D;qdk anmifwkef;+rdK@uae v_difjrpftwdkif; &efukefudk0ifygw,f? tJh'Dwkef;u rtlyifqdkwm
rpnf;um;ao;ygbl;wJh/ ckawmh wGHaw;wl;ajrmif;udk oHk;vmawmh yef;v_difvrf;udk toHk;rjyKawmh wavmu
qm;ravmuf a csmif ; eJ @ yef ; v_ d i f j rpf aumoG m ;+yD ; vd k @ owif ; xJ = um;vd k u f & rd y gw,f ? acsmif ; &d k ; ajrmif ; &d k ;
aum&d k ; xH k ; pH & S d w wf y gw,f ? *syef r S m awmh aumoG m ;wJ h acsmif ; awG / jrpf a wG a e&mrS m trS w f o nmtjzpf
wdik if w
k t
f eDa&mifav;awG av;/ ig;acsmif;avmufukd pdu
k x
f x
l m;wwfygw,f? *syefrmS emrnf}u;D vSwhJ &Si*f sL;ck+rKd @awmf0ef
&Hk;aemufu yef+cH[m wpfcsdefuacsmif;wpfckyg +rdK@wnfawmh 'Dacsmif;aumoGm;w,f? acsmif;aumoGm;awmh
acsmif ; ud k t rS D j yKjzpf a ewJ h a&wH c G e f a v;vJ aysmuf o G m ;w,f ? a&wH c G e f a e&mrS m yef ; +cH w nf + yD ;
a&wH c G e f t wk a v;wpf c k v k y f a y;xm;+yD ; / aumoG m ;wJ h a csmif ; ae&ud k a wmh wd k i f i k w f t eD a &mif a v;awG
pdkwfxlxm;ay;ygw,f?
rtlyif+rdK@udk a&muf&ifawmh yifr {&m0wDjrpfru yDjyifpjyKyg+yD;? rtlyiftxuf rSmvnf; jrpfruae
vuf0jJ rpfcw
JG pfc&k ydS gw,f? 'Djrpfcu
JG ajrmif;jr/ ykord b
f ufomG ;wJjh rpfcyJG g? tJ'u
D wufomG ;&if anmifwek ;f +rdK@uakd &mufr,f?
anmif w k e f ; uae vd _ i f j rpf c G J w ,f ? quf w uf a wmh taemuf b uf u rf ; uae yef ; waemf a csmif ; cG J y gw,f ?
'gemrnf}uD;acsmif;cG/J jrpfcaJG wGyg? aemufu|eaf wmfw@kd rodwhJ jrpfc/JG acsmif;cGaJ wG trsm;}uD;&Syd gw,f? yxrjrpfcjJG zpfwhJ
i0efjrpfuaep+yD; atmufzufawmufavsmuf jrpfr}uD;&J@ ta&S@bufurf;rSma&m/ taemufbufurf;rSmyg
jrpfcaJG wGtrsm;}uD;&Syd gw,f? "EkjzL+rdK@txdu aEGqykd ifv,f'aD &a&mufygw,f? u|eaf wmfw@kd oabFmom;tac:uawmh
atmufa&vSefw,fvdk@ajymygw,f? &efukeftygt0if/ jrpf0u|ef;ay:a'o yifv,f'Da&a&mufwJht&yfawGrSm
oabFmurf;uyf&if oabFmOD;bufrmS a&m/ yJb
h ufrmS yg }udK;csn&f ygw,f? "EkjzL+rdK@uausm+f yD txuft&yfawGrmS awmh
oabFmudk OD;}udK;wpfacsmif;wnf;csn+f yD; aevd@k &ygw,f? a&uajrmufuae/ awmifbufwzufwnf;udo
k m qD;wmrd@k yg?
"Ek j zLrS m urd k ; &moD r S m OD ; }ud K ;wpf a csmif ; wnf ; aevd k @ &ayrJ h / aEG q d k OD ; }ud K ;/ yJ h } ud K ;cs&ygw,f ? 'ga=umif h
yifv,f'Da&a&mufw,fvdk@ odwmyg? pmqdkt&qdk&ifawmh jrefatmif+rdK@ atmufem;u ta&S@bufurf;rSm&SdwJh
a&uif ; +rd K @txd yif v ,f ' D a &a&muf w ,f q d k y gw,f ? 'gayrJ h u|ef a wmf w d k @ uawmh [oF m wa&muf & if u d k
OD;}udK;wpfacsmifwnf;eJ@ aevd@k &aeyg+yD;?
{&m0wD o abF m om; jrpf w G i f ; aysmf b 0u u|ef a wmf u sif v nf c J h & wJ h t&yf a 'oawG r S m pmawG @ eJ @
vuf a wG @ uG m [csuf a wG u d k od y f r pOf ; pm;rd b l ; acmwf u mv =um&S n f v mvd k @ ajymif v J o G m ;w,f v d k @ bJ
oabmxm;cJ h y gw,f ? Oyrm a&uif ; txd ' D a &a&muf w J h u d p P {&m0wD j rpf & J @ yxrjrpf c G J t jzpf i0ef j rpf u
jref a tmif + rd K @atmuf e m; taemuf z uf u rf ; uae cG J x G u f y gw,f ? xd k @ twl ta&S @ buf u rf ; a&uif ; uae
ird;k &dyaf csmif;uvnf; jrpfr}uD;uaecGx
J u
G yf gw,f? 'DjrpfcEJG pS cf pk vH;k u 'Da&twuftus&w
dS hJ acsmif;awG/ jrpfawGyg ?
'Djrpfacsmif;awGu wufvmwJh yifv,f'aD &awG[mvnf; jrpfr}uD;xJa&mufomG ;&if pkeaf &omjzpfomG ;awmhygw,f?
'ga=umifh [oFmw+rdK@[m "eKjzL+rdK@vkd atmufa&rvSeaf omfvnf; a&csK/d a&iHpyfa'orSm&wwfwhJ ig;oavmufig;udk
[oFmw+rdK@rmS &ygw,f? u|eaf wmfw@kd oabFmom;b0u atmuft&yfu jrpf0u|e;f ay: rke@f [if;cg;udk [oFmw+rdK@rmS
aemufqHk;pm;&ygw,f? [oFmwrkef@[if;cg;u ig;oavmufeJ@csufygw,f? ig;oavmufOausmfeJ@pm;ygw,f?

[oFmwausmf&ifawmh jrpf0u|ef;ay:rkef@[if;cg;r&Edkifawmhyg/ tnmqefaomrkef@[if;cg;om&Edkifygawmhw,f?


jrefatmif+rdK@rSmawmh &Sdygw,f? u|efawmfwdk@ujrefatmifrSmem;cJygw,f? tvkyfoabmt& bdvyfajrpuf&Hk&Sd&m
}uHcif;+rdK@txd armif;wwfwmrdk@? jrefatmifrkef@[if;cg;udkawmh pm;&cJygw,f? jrefrmyDyD rkef@[if;cg;udkawmh
tao}uKd ufygw,f? ig;oavmufeo
H if;wJh [oFmwrke@f [if;cg;eJ@/ ykZeG ef @J csuw
f hJ 0gc,frrke@f [if;cg;udak wmh woo&Sad eqJyg?
u|ef w mf w d k @ oabF m awG txuf t nmud k q ef & if tpk e f a &m/ tqef y g [oF m wrS m em;=uygw,f ?
apmvnf;em;w,f/ aemufusvnf;em;w,f? wcsKd@+rdK@awGqdk tcsdefapmae&if +rdK@udkausmf+yD; urf;yg;wpfckckrSm
uyf+yD;tdyw
f wfygw,f? tcsed af emufusae&ifvnf; +rdK@a&mufonftxd rarmif;awmhbJ rarSmifcif a&mufwt
hJ &yfrmS
urf;aumif;aumif;&Sm em;wwfygw,f? u|efawmfwdk@ ukefpnfXgeu ukefwifoabFmawG[m {&m0wDjrpftwGif;
nbufarmif;&dk;odyfr&Sdyg? ntcsdefawGrSm urf;uyftdyf+yD; reufydkif; vif;vif;xif;xif;&SdrS c&D;xGufwmrsm;ygw,f?
c&DonfwifoabFmawGuawmh tcsed ef @J wajy;nDxu
G &f wmrd@k aeoabFm/ noabFm&Syd gw,f? [oFmwrSmntdyw
f ,f
qdak yrJh +rdK@e@J jrpf=um;rSm&Sad ewJh aomifjyifrmS ttdyrf sm;ygw,f? [oFmw+rdK@[m wpfEpS rf mS rd;k wGi;f oH;k v avmufom
+rKd @xo
J abFm0ifv@kd &ygw,f? usew
f t
hJ csed af wGrmS awmh 'Daomifjyif}u;D rSmomtdy&f ygw,f? u|eaf wmfvyk o
f ufwpfavsmuf
[oF m wrS m tacguf ES p f q ,f a vmuf e m;bl ; aomf v nf ; [oF m w+rd K @xJ u d k wpf a cguf b J a &muf z l ; ygw,f ?
[oFmwaomifjyifuvnf; &ky&f iS &f rkH &Sw
d muvG&J if rtlyif/ "EkjzL+rdK@awGxufawmif pDygw,f? oabFmom;rsm;t}udKuf
tuke&f ygw,f? [oFmwaomifjyif&@J om'ifzv
D ifqw
kd @J t&ufqikd rf mS {&m0wDjrpf&;kd wpfavsmufrmS b,frmS rS r&Edik w
f hJ
taumif;qH;k =uGuaf =umfukd &Edik yf gw,f?
a':wifwifjr&J@ ,rHek mywfysK;d udk =um;&&if u|eaf wmf {&m0wDut
kd &rf;vGr;f ygw,f? a0jyma&mifrif;vGijf rL;/
awmifav&l;okwfcgaqmf/ jrLr_Hokef!Sif;vdk@ jrpfwGif;aysmfonf/ [oFmacgif atmifawmfxl;/ [dkysH'DysH awmifyHul;/
aomif,aH iGO;D ykvcJ /kH jrLajc=uGv@kd ESi;f ur_o
H nf/ jrpfrokef jr&nfa=um/ e'DaygwhJ a&a=umjrpf!mS / ig;=uif;qefwufcg/
a'gif'ifwD;vdk@ ,dkqD;umonf/ ,dk,DnH ydkuf}uD;umvdk@ 'Dojzef;tydk'f[m [oFmwjrpfjyif&J@ &_cif;udkrsufpdxJ
xif;ueJjrifatmifukd az:usL;xm;Edik yf gw,f? 'gayrJh [oFmwrSm [oFmiSuu
f akd wmh rjrifb;l cJyh g? jrefrmjynfajrvwfyikd ;f
avmuf r S o m[oF m ud k j rif b l ; ygw,f ? 'D y wf y sKd ; [m [oF m w-om&a0g a'oud k t ajccH a &;xm;wmvd k @
tpGJ&Sdvdk@vnf;jzpfEdkifygw,f? 'DywfysKd;xJu waygif;/wefcl; rdk;om;usL;/ av&l;i,faqmf tydk'fudka&muf&if
[oF m watmuf & G m av;buf u wH i g;&G m wJ p k p k u yd k u f q G J o H oJ o J = um;ch J & zl ; wJ h [oF m waomif j yif & J @
rde&f moDncsr;f av;awGuakd wmh vGr;f rdygw,f?
[oF m wud k a usmf v d k @ &S m ;awmud k a &muf & if a wmh u|ef a wmf w d k @ oabF m om;awG rsuf c H k v _ y f y gw,f ?
[oFmwtxuf jrefatmifatmuf &Smawmqdw
k t
hJ &yf a&a=umif;tvGeu
f syyf gonf? 1983ckEpS u
f oabFmawG&mG wnf
aew,fv@kd ajymprSwjf yKavmufatmifukd {&m0wDjrpfwiG ;f oGm; oabFmvdik ;f awGu oabFmawGp+k yD;aomifwifaewm
jrpfjyifwpfcv
k ;kH eD;yg;ygb?J u|eaf wmfw@kd jynfwiG ;f a&a=umif;tygt0if jrpfwiG ;f oGm;oabFmXgewdik ;f rSm a&a=umif;jyqdw
k m
&Syd gw,f? jrpf0u|e;f ay:bufrmS awmhr&Syd g/ nmqef&ifawmh {&m0wDjrpfa=umif;[m a&a=umif;tjymif;tvJ&w
dS wfwmrd@k
"EkjzL+rdK@up+yD; a&a=umif;jyawGxm;ygw,f? "EkjzL-[oFmw/ [oFmw-jrefatmif/ jrefatmif-jynf/ jynf-rdacsmif&/J
rdacsmif&J-a&eHacsmif;/ a&eHacsmif;-acsmuf/ acsmuf-anmifOD;/ anmifOD;-yckuUL qdk+yD; oltydkif;eJ@ol wm0ef,l
oG m ;=u&ygw,f ? u|ef a wmf u jrif ; rl t xd b J a &muf z l ; awmh txuf y d k i f ; a&a=umif ; jyawG u d k a wmh r od y g?
u|efawmfwdk@acmwfwkef;u jynf-rdacsmif;&Jtydkif;udk aemufydkif; jynf-o&uf/ o&uf-rdacsmif;&J qdk+yD;xyfcGJygw,f?
'D a &a=umif ; jyawG [ m 'D j rpf a =umif ; ud k wpf & uf w pf a cguf / ES p f & uf w pf a cguf a vmuf toG m ;tjyef / tpk e f
tqefoabFmawGe@J oGm;vmaewmawmif wpfcgwpfav a&a=umif;aysmuf+yD; oabFmaomifwifwm jzpfwwfatmifukd
{&m0wD j rpf a&a=umif ; [m aEG t cgqd k wcsKd @ ae&mawG r S m oJ a omif a wG x G e f ; +yD a&a=umif ; usyf w wf y gw,f ?
u|eaf wmf}uHck zhJ ;l wJ txJrmS awmh &Sm;awma&a=umif;[memrnf}uD;ygw,f?
&Sm;awmuvGwv
f @kd jrefatmif }uHcif;+rdK@awGukd ausm+f yD;txufuq
kd ef&if taumufawmifa&pD;udk ysi;f &d+iD;aiG@
pGmeJ@jzwfoef;&jyefygw,f? taumufawmif[m {&m0wDwikd ;f eJ@ yJc;l wdik ;f e,ferdwyf g? awmif&@J awmift&yf u&ifp&k mG u
{&m0wDwdkif;xJyg+yD;/ awmif&J@ ajrmufbufu xHk;zdk+rdK@awmh yJcl;wdkif;uyg? taumufawmif&J@ xl;jcm;csufu
awmifeH&HawGrSm bk&m;qif;wkawmfyHkawG xGif;xkxm;wJh tcsufyg? taumufawmif[m jrpfudkuef@vef}uD;
wnfaewma=umifh jrpfa&[m taumufawmif awmifajcrSm 0g;vH;k xd;k pD;ygw,f? u|eaf wmfw@kd pufwyfa&,mOfawGawmif

jrpfa&jynf@wt
hJ csed q
f kd y'yf&yfarmif;&ygw,f? [d;k a&S;a&S;wke;f u avSorm;awGu a&qefukd wufa&m/ &Guaf &m oH;k &wmrd@k
taumuf a wmif u d k a &muf v d k @ avroif h a o;&if awmif e H & H r S m }ud K ;csnf ; +yD ; ae&ygw,f ? tJ h ' D v d k @ em;aecsd e f r S m
xHk;ausmufawmifjzpfwJh taumufawmif eH&HawGrSm Ak'<yHkawmfawGudk xkqpfoGm;=uygw,f? olwdk@=um=umem;&wJh
tcsdefawG[m a&jynf@csdef/ a&pD;oefcsdefawG jzpfwmrdk@ Ak'<yHkawmfawGu awmifxdyfydkif;avmufrSm&Sdygw,f? aEGtcg
a&uscsed q
f kd jyjyav;bJ jrif&ygw,f?
taumufawmifuausmv
f @kd jynf+rdK@ujkd zwf&if jrpfwiG ;f zl;&vd@k =unf!b
dk ,
G af umif;wJh bk&m;awGxrJ mS jynf+rdK@u
a&$qHawmfbk&m;vnf;ygygw,f? jynfa&$qHawmf[m tqefrSmawmh +rdK@uuG,faevdk@ +rdK@udkausmfrSm jrif&ygw,f?
tpkefrSmqdk&ifawmh pwkwWjrpfusOf;txGuf jynfbufudk OD;wnfvdkufwmeJ@ xif;ueJudk jrif&ygw,f? nbufrsm;qdk
v#ypf pfr;D a&mif w+iD;+iD;eJ@ =unf!pdk &mtvGeaf umif;ygw,f? jynfa&$qaH wmfb&k m;/ rauG;jrovGeb
f &k m;/ yk*H Al;bk&m;
awG[m {&m0wDjrpfwiG ;f uae zl;&wm yd=k unf!pkd &maumif;w,fv@kd xifygw,f? 'DtxJu rauG;jrovGeb
f &k m;u
+rdK@tpGe;f urf;yg;,HtxufrmS wnfxm;wmrd@k a&jynf@csed jf zpfjzpf/ a&uscsed jf zpfjzpf/ teD;=unf@=unf@/ ta0;=unf@=unf@/
tpkezf ;l zl;/ qefz;l zl; xl;jcm;csuw
f pfrsK;d rsK;d eJ@ukd =unf!pkd &maumif;ygw,f?
u|eaf wmfw@kd oabFmawG tnmudq
k ef&+yD;qd&k if rtlyif/ "EkjzL/ [oFmw/ jrefatmif(od@k ) }uHcif;+rdK@awGudk
tpOftwdik ;f ntdyu
f yf=uayrJh jynf+rdK@uausm&f ifawmh a&pD;a&vm a&a=umif;tajctaeud=k unf@+yD; oif&h mt&yfawGrmS
tdyf=uwmrsm;ygw,f? u|efawmfuvnf; jynftxuf o&uf+rdK@udkomta&mufrsm;+yD;/ o&uftxufqdkvdk@ yckuUL
oH;k acgu/f anmifO;D ESpaf cgu/f pavESpaf cgu/f rvGew
f pfacguef @J txufyikd ;f udk jrif;rl+rdK@ wpfacguw
f ma&mufz;l ygw,f?
jrif;rluakd &muf&wmu a=u;eDawmifprD u
H ed ;f twGuf rdik ;f cGzJ @kd ,rf;awGy@kd &wmyg? 1983-84 ckEpS af vmufv@kd xifygw,f?
,rf;wefcsed f (360)udk Edik if jH cm;oabFmwpfpif;uae wdu
k &f u
kd ,
f &l ygw,f? ppfuikd ;f wdik ;f u &J pcef;rSL; wpfa,muf/ 'k
pcef;rSL;wpfa,muf/ &Jt=uyftygt0if &Jppk ak ygi;f (11)a,muf tapmift
h =uyfe@J yd@k ay;cJ&h wmjzpfygw,f? ckawmhvnf;
'D p D r H u d e f ; u Ed k i f i H w G i f ; wif r u urB m awmif a usmf a eyg+yD ? wif ; usyf w J h tm%m&S i f p H e pf a tmuf u ae
'D r d k u a&pD p H e pf u d k u l ; ajymif ; =uwJ h Ed k i f i H t awmf r sm;rsm;rS m 'D v d k j y\emrsKd ; u }uH K wwf w ,f v d k @ xif y gw,f ?
ppf t m%m&S i f p H e pf u ae 'D r d k u a&pD p H e pf u d k wd k u f & d k u f a jymif ; cJ h w J h *syef E d k i f i H r S m vnf ; 1968ck E S p f u jzpf c J h w J h
em&dwmav,sOu
f iG ;f pDru
H ed ;f [m ckjrefrmEdik if rH mS vwfwavmjzpfysuaf ewJh a=u;eDawmifprD u
H ed ;f eJ@ tajccHoabmt&
wlwmawG&ydS gw,f? em&dwmuawmh taumif;tqd;k / tusK;d tjypf &vm'fukd odae&+yDr@kd oifcef;pm,l+yD pOf;pm;qifjcif
oH;k oyfEikd &f if u|eaf wmfw@kd Eikd if t
H wGuf taumif;awGuse&f pfr,fv@kd xifjrif,q
l rdygw,f?
o&uf + rd K @[m wpf c sd e f u txuf j ref r mbk & if h E d k i f i H a wmf e J @ ud k v d k e D atmuf j ref r mEd k i f i H ES p f c k & J @
e,fjcm;a'ojzpfcb
hJ ;l wmrd@k udv
k ekd t
D pd;k &&J@ cHwyfwpfc&k cdS b
hJ ;l ygw,f? u|eaf wmfw@kd acmwfrmS awmh toufrjynf@ao;bJ
&mZ0wfr@_ jzpfco
hJ al wGukd avhusiyf sK;d axmifay;wJh pcef;/ t&yftac:uawmh uav;axmiftjzpf ajymif;vJxm;ygw,f?
o&ufutxufuw
kd uf&if jrefrmrif;cHwyfawG trsm;}uD;&Syd gw,f? emrnfausmf rif;vScw
H yfuawmh wpf0ufavmufu
urf;+yKd wJtxJygaeyg+yD ckavmufq&kd adS wmif&adS o;&J@vm;rajymwwfyg? a&S;a[mif;tarGtESpf xdr;f odr;f r_@ t&rf;nHygw,f?
rif;vSa&mufwikd ;f cHwyfatmufem;rSm oabFmuyf&wmrd@k ta&muftaygurf sm;ayrJh rif;vScw
H yfe@J 'g;vG,cf w
k af vmufrmS
&SdwhJ ta&S@bufurf;u a*G;acsmif;cHwyfudkawmh wul;wuef@udk oGm;&ygw,f? emrnf}uD;vSwhJ a*G;acsmif;cHwyf[m
vdik pf ifrhJ om;owf&t
kH vm; jzpfaewmawG@c&hJ ygw,f?
rauG;+rKd @u0kd if&if xef;awmawGu !k@d aewmyg/ rauG;udak usmaf wmh jrpfwiG ;f rSmu aomifjyifazG;azG;/ urf;ay:rSmu
awmifuwH;k csn;f qdak wmh wu,fv
h iG x
f ;D acgix
f J jzwfae&ovdyk gb?J jrefrmvlrsK;d awG tom;a=u;eDa&mifxwmvJrajymeJ@
rauG;txuf yk*t
H xd awmifuwH;k awG=um; pdr;f pdr;f !k@d !@kd awmtkyu
f av;awG@&if 'g+rdK@ 'g&mG vd@k rSw?f usew
f muawmh
vG i f x D ; acgif c snf ; ygbJ ? rauG ; uae acsmuf o G m ;um;vrf ; u aEG aEG / rd k ; rd k ; / aqmif ; aqmif ; aexG u f w meJ @
wHvsyu
f xaeawmhwmygb?J taemufbufurf; rif;bl;/ pvif; okyeE &W wdik ;f bufurS awm&dyo
f pf&yd &f adS o;w,f?
a=u;!kad &mifv@kd t"dyg` ,&f wJh wr`0wDuawmh emrnfe@J vu
kd af tmif ylygw,f?
rvGe+f rKd @uakd &mufawmh vrf;av#muf&if;aq;vdyrf aomuf&wJh xl;jcm;wJh Oya'wpf&yfukd awG@&ygw,f? ppfo}l u;D
r[mAE<Kv&J@ t&dk;udk rvGefrSm*loGif;xm;w,fqdkygw,f? rvGeftxufrSm EGm;raygif;usKd;wm emrnfausmfwJh
py`g,ef *d+k rdK@&ydS gw,f? tJ'h u
D ae qufwuf&ifawmh ppfuikd ;f rSma&/ avrSm ykcef;i,fqw
kd hJ ykcef;i,f+rdK@uakd &mufygw,f?
yk c ef ; i,f & J @ xl ; jcm;csuf u ajrG q d k ; aygw,f q d k y gw,f ? wpf c sKd @ td r f a wG r S m ajrG u d k u f w wf o nf v d k @ awmif

qdik ;f bkww
f wfxm;w,fv@kd awmiftqd&k ydS gw,f? u|eaf wmfukd ykcef;i,frmS qif;cGirhf jyKyg? ykcef;i,fe@J qifjzLu|e;f +rdK@[m
jrpf & J @ ta&S @ buf u rf ; / taemuf b uf u rf ; rS m cyf a pmif ; pmif ; av &S d w ,f v d k @ xif y gw,f ? yk c ef ; i,f u ae
qifjzL;u|e;f udjk zwf&if a&a&m/ ava&mqefygw,f? 'Dae&mu avutqefvnf;jzpfjyef avuvnf;=urf;wwfv@kd avrSm
ycef;i,fv@kd a&S;upmcsK;d &Scd w
hJ myg? qifjzLu|e;f udk jzwf+yD;&ifawmh pavrSmaomifqw
kd hJ pmqdek @J tnD pavZD;u|e;f aomif
awGukd ysi;f ysi;f &d&ed @J jzwf&ygawmhw,f? aEGtcgqkd +rdK@ujkd rifae&+yD ZD;u|e;f cHaevd@k wpfcg taemufbufurf;udjk yefO;D wnf&
aemuf + rd K @&S d & m ta&S @ buf u rf ; ud k O D ; wnf v d k u f e J @ pavaomif a wG u d k 0uF b mvd k ywf a rmif ; ae&ygw,f ?
rd;k wGiaf &jynf@csed rf mS awmh wpfcgwpf&H ZD;oD;yifawG=um;xJujzwfarmif;&wmawmh aysmpf &maumif;ygw,f?
pavuae acsmufudkqef&if wl;ajrmif;xJ oabFmarmif;&ovdk jrpfa=umif;utawmfhudk ajzmifhaeygw,f?
taemufbufurf; jrpf=urf;cif;atmufrmS &Sw
d ahJ &eHukd wl;zd@k vrf;&Gmuae jrpfa=umif;ajymif;atmif uwkwaf wGcaH wmh
{&m0wDzvkyw
f eD mukr%
R u
D bDtpkd aD &eHurk %
R u
D kd w&m;pGw
J m tEdik &f cJw
h ,fv@kd &mZ0ifoo
J =J um;bl;ygw,f? vrf;&Gmu
paveJ@acsmuf=um; jrpf&J@ taemufbufurf;rSm&Sdygw,f? 0gZDudkoGm;&if vrf;&Gmuaeurf;uyf+yD; oGm;&ygw,f?
0gZDudkwpfacgufa&mufzl;ygw,f? uef@owfe,fajrqdkawmh twm;tqD;rsm;ygw,f? +rdK@t0ifawmifukef;ay:uae
+rdK@wiG ;f udjk rif&wm jrefrmEdik if u
H wpfjcm;+rdK@awGe@J rwlwhJ &_cif;rsK;d yg?
acsmuf + rd K @ausmf w meJ @ [d k ; ta0;}uD ; ajrjyef @ vG i f j yif x J u xD ; xD ; }uD ; }uD ; rd k @ armuf x d k ; xG u f a ewJ h
yky`g;awmif}uD;udkjrif&ygw,f? yk*Hudka&muf&ifawmh ae&if;xdkif&if; b0ifjrifhygw,f? bk&m;&dyf/ w&m;&dyfu
at;csr;f w,fqw
kd m vl}uD;rdbawGu w&m;oabmeJ@,OS +f yD;ajymw,fqw
kd m odayrJh anmifO;D rSm ukecf sz@kd &uf=umae&if
aev,fxrif;pm;+yD jrif;vSn;f av;iSg;+yD tmeENmbk&m;wd@k / oaA`!Kbk&m;wd@k uo
kd mG ;+yD; aevdu
k &f if *syefu tJ,m;uGe;f
oem;w,fv@kd awmifajymcsiyf gw,f? naeapmif;vd@k a&$pnf;cHb
k &k m; &ifjyifawmfay:rSm ae&wmuvnf; wpfrsK;d t&om?
yckuLU a&muf&if rjzpfrae0,f&wmu oeyfcg;? yifeq
D w
kd m ta&mifq;kd xm;wJh zsipf udk ac:wmr[kw/f teDa&mif0gyifu
0geJ@,ufvkyfxm;vdk@ yifeDvdk@ac:wm yckuULa&mufrS od&onf? =urf;vdkufwmvGefyga&m? yifeDacsmeJ@a,mxrD qdkwJh
yifeaD csmqdw
k m yifet
D ppfujkd rifb;l vdu
k rf S t"dyg` ,yf akd v;eufvmonf? q&m}uD; OD;ode;f azjrift
h ar 0HomEkacmwfrmS
trsK;d awmhcspyf gw,f? yife}D uD;awmh r0wfcsib
f ;l qdw
k m yifepD pfppfujkd rifb;l rS oabmaygurf o
d nf? jrif;rla&mufawmh
aps;xJvrf;rodv@kd vrf;ar;rdwm awmifbufem;rSmvd@k wpfa,mufuajymwmudk a=umifppD D jzpfaewJh u|eaf wmfukd awmif
ajrmufajymvd@k olw@kd uatmufom;awG awmif awmifreS ;f odwmr[kwb
f ;l wJ?h a&$nmolajymcsuu
f awmh vufvefw,f?
jrpfnmudk ajrmuft&yf/ jrpfatmufudk awmift&yf/ olwdk@t&yfoHk; vrf;!$ef;udk u|efawmf&efukefom;rodwmudk
Oyrmay;vdu
k w
f m vGr;f p&mav;udjk zpfa&m?
{&m0wDjrpf0u|e;f udk oGm;&ifawmh wGaH w;wl;ajrmif;0uae vuf0b
J ufjrpfru usKu
d af xmf/ usKu
d v
f yf/ zsmyH/k
a';'&Jvrf;jzpf+yD;/ vuf,mbufvrf;wdik ;f oGm;+yD rtlyifausmv
f @kd jrpfr}uD;twdik ;f "EkjzLudrk qefbJ vuf0jJ rpfct
JG wdik ;f
oGm;&if 0g;c,fr/ ajrmif;jr/ ykord b
f ufuakd &mufygw,f? jrpf0u|e;f ay:bufuawmh jrpfawGacsmif;awGu ydu
k u
f eG }f uD;jzef@
csxm;ovd k @ ygbJ ? vrf ; rod & if b,f a csmif ; ayguf u 0if v d k @ / b,f a &muf r ,f q d k w m rod a vmuf a tmif y gbJ ?
acsmif;aygufwpfckeJ@ wpfcku cyfqifqifawGrsm;ygw,f? tawG@t}uHKt&uawmh usKdufvwf/ zsmyHkvrf;u
trSm;rsm;w,fxifygw,f?
usKu
d v
f yf/ zsmyHv
k rf;u &efuek u
f aexGu+f yD; wGaH w;wl;ajrmif;qH;k wmeJ@ vuf0b
J ufjrpfa=umif;twdik ;f oGm;&if
yxr usKu
d af xmfuakd &mufygw,f? ysm;&nfvckd sKw
d hJ eHomzl;iSuaf ysmoD;xGuw
f t
hJ &yfyg? usKu
d af xmfuakd usm&f if 1960
ausm0f ef;usiu
f &efuek f t+ird ahf vmurSmowif;}u;D wJh aqmif;t+ird hf oabFmarSmufcw
hJ hJ zd;k wkw0f qdw
k hJ acsmif;usO;f usO;f udk
jzwf+yD; usKdufvyf+rdK@udka&mufygw,f? usKdufvyf udkausmf&if zsmyHkoGm;wJhvrf;eJ@ bdkuav;/ armfu|ef;oGm;wJh
jrpfaygufrSm;wwfw,fqdkayrJh rrSm;bJ bdkuav;utjyef uskdufvyfacsmif;aygufeJ@ pmjzLacsmifqdkwJh acsmif;aygufudk
aecif;a=umifawmif}uD;rSm;cJb
h ;l ygw,f? wpfem&Davmufarmif;0ifc+hJ yD; usKu
d v
f yfaemufausmu pde}f uD;a&eHw;l pifawGjrifrS
pmjzLacsmifxhJ a&mufae+yD;qd+k yD jyefxu
G cf &hJ bl;ygw,f?
usKu
d v
f yfuakd &muf&if wpfcsed u
f usKu
d v
f yfol tvSya*;wpfa,muf&@J vGr;f armbG,f Zmwfvrf;av;wpfy'k u
f kd
tpaz:rdawmh usKdufvyfom; tefu,fcspfu oltcktxd vSao;vm;vdk@ vGrf;vGrf;aqG;aqG; ar;&Smygw,f?
u|efawmfwdk@i,fi,fu tdrfeD;em;csif;jzpfcJhbl;wJh usKdufvyfolwpfa,muf[m u|efawmfq,fESpfom;avmufrSm
oltoufav;q,fausmfavmuf&Sdaeyg+yD;? a,m*D0wfpHkudkomt0wfrsm;wJh u|efawmfwdk@u }uD;}uD;vdk@ac:wJh

'D u sKd u f v yf o l } uD ; [m yG J o G m ;yG J x d k i f t0wf t pm;eJ @ a&$ u d k i f ; rsuf r S e f a v;eJ @ ol w d k @ acmwf u emrnf } uD ; vS w J h
arhwu
G w
f m+cHKv$mav;eJ@qkd rsuEf mS oG,o
f ,
G /f ud,
k [
f efyg;yg;vsvse@J =unf=unfaX;wd@k / ar&Djrifw
h @kd vkd acsmw,fv@kd
tarwd@k ajymwmawmh=um;zl;ygw,f?
}uD ; }uD ; [m +rd K @rsuf E S m zH k ; uk e f o nf w pf a ,muf & J @ orD ; }uD ; jzpf y gw,f ? a&$ c sif ; xyf j rwf w J h a cmwf r S m
pufyikd o
f m;wpfa,mufe@J r*FvmudppP pD Of&mrSm r*FvmyGrJ mS owd;k orD;&Smr&vd@k wpf+rdK@v;kH [d;k av;wpfausmaf usmjf zpf&/
wpfzufrb
d udak wmif;yef&/ avsm&f / t&Su&f vd@k rdom;pkvu
kd &f efuek u
f akd jymif;cJ&h onftxd jzpfc&hJ ygw,f? avmuDupkd eG @f +yD;
omoemabmifu0kd ifr,f&,fv@kd a&mufvmwJh owd@k orD;udk tajrmftjrif}u;D wJh oDv&Siq
f &m}u;D rsm;u a,m*D0wfe@J om
vufcx
H m;ygw,f? aoaumifaygi;f vJ use;f rma&;raumif;awmh tarjzpfou
l tdrjf yefac:xm;ay;rJh tazjzpfou
l awmh
rsuEf mS csi;f udrk qdik af wmhyg? e*dyk ifu,
kd v
f w
S hJ }uD;}uD;wpfa,muf wpfZw
G x
f ;kd orm; &efuek o
f m;armif;av;wpfa,mufu
+rdK@v,facgio
f rd }f uD;aps;rSm um;wifajy;awmh yGo
J rd ;f yga&m? wd@k i,fi,fwek ;f uawmh olr@kd y&JG u
kH v
kd mw,fqkd olw@kd y&JG akH &S@
wpf+rdK@v;kH u umvom;awG jzwfavsmufoaH y; vkyaf wmhombJ? igw@kd awmif olw@kd y&JG akH &S@a&muf+yDqkd pvG,o
f ikd ;f xm;wJh
ykqdk;jyif0wfwhJ+yD ra,mifrvnf=unf@&wmuG wdk@u abmifbDwdke@J ykqdk;pvG,fodkif;+yD; ajy;v$m;aewJh t&G,fqdkayrJh
oludkawG@&ifawmh vlysKdvkyfwwfw,f? toufig;q,fausmf usKdufvyfom;tefu,fcspf&J@ i,frljyefrsufESmav;udk
ckxjd rifa,mifryd gao;w,f?
jrpf0u|e;f ay:rSm vuf0v
J rf;u zsmyHek @J a';'&J udrk a&mufz;l cJyh g? vuf,mvrf;rSmvnf; vyGwmW / usKrH ai;awmh
ra&mufzl;cJhyg? jrpf0u|ef;ay:uacsmifawG jrpfawG[m tvGefusOf;ygw,f? wl;ajrmif;i,fawGe@J qufxm;ay;wmawG
&S d y gw,f ? pum;jrm;wl ; ajrmif ; wd k @ / rES i f ; qD w l ; ajrmif ; wd k @ / zd k ; wk w f 0 uvnf ; wl ; ajrmif ; vd k @ qd k y gw,f ?
jrpf0u|e;f ay:bufuwl;ajrmif;awGu acsmif;usO;f / acsmif;i,fawGukd cs@J xm;wJo
h abmrSm &Syd gw,f? 'gayrJh 0g;c,freJ@
ajrmif;jr=um;u ykvak csmif;u tawmfusO;f ay;rJh wl;ajrmif;rvkyx
f m;ygb;l ? 'Da&uswt
hJ csed q
f kd ajrmif;i,fao;ao;av;
txJoabFmoGm;ae&ovdyk gb?J 2013 pufwifbmvu ukepf nfjzef@jzL;r_@enf;wJt
h wGuf ykord -f &efuek f oabFmvdik ;f
&uftuef@towfr&Sdydwfxm;xm;qdkwJhowif;=um;&awmh 'Dacsmif;i,fawG qm;ravmufwdk@/ yef;v_difwdk@vdk
aumoGm;rSmawmh pd;k &drrf w
d ,f?
jrpfi,facsmif;i,fawGukd aumrSmpd;k &drw
f hJ u|eaf wmf 2010 jrpfqu
kH pd =P um;awmh i,fxyd rf ;kd }udK;typfc&H ovd@k
cHpm;vdu
k &f ygw,f? }uHr}S uHwwfay;&,fv@kd vnf; arwWmyGg;rdygw,f? u|eaf wmfw@kd Eikd if rH mS trsm;jynfoal wGoad tmif
{&m0wDjrpf&J@ &mZ0ifudk rSwfwrf;wifoifh+yD;vdk@ t}uHjyKjcif;ygw,f? u|efawmfwdk@i,fi,fu {&m0wDjrpf&J@
a&a0a=umawG[m w&kyfjynf wdAufukef;ajrupw,f &,fvdk@odxm;wm/ 'Da&a0a=umawGudk w&kyfuydwf+yD;
qnfwnf&if {&m0wDcrf;Edik w
f ,f qdw
k mavmufawmif ajymoH=um;bl;w,f? ckawmhr[kwb
f ;l qdw
k mawGov
d mw,f?
bmbJjzpfjzpf {&m0wD&mZ0ifuakd wmh rSww
f rf;wifxm;oifyh gw,f? 2010aESmif;ydik ;f avmufrmS *syefu &kyjf rifo=H um;
tpDtpOfwpfckuae tD*spfuEdkif;jrpfta=umif; tywfpOfjyay;ae&mrSm Edkif;jrpf&J@tp[m tmz&du tv,fydkif;
Edik if w
H pfEikd if u
H pdrahf &xGuaf yguu
f av;wpfcu
k ae wpdrphf rd x
hf u
G v
f maewJh a&pufuav;awGuae jzpfay:vmwmudk
&mZ0ifcif;+yD;jyxm;wmudk pdwf0if;wpm;=unf@cJh&ygw,f? udk,fEdkifiHu{&m0wDudkvnf; 'DvdkrSwfwrf;wifEdkif&if
aumif;avpGv@kd awG;rdygw,f?
u|efawmfwdk@oabFmom;b0u wpfESpfrSm jrpfa&oHk;cgwdk;w,fvdk@ rSwfom;bl;onf? rdk;umvwpfcg/
oDwif;u|ww
f pfcg/ waygi;f vwpfcg jrpfa&wd;k onf[t
k rSwt
f om;&S=d uonf? a&S;q&mrsm;u &moDtvdu
k yf iG w
hf yhJ ef;eJ@
trSwfonmjyKwwf=uonf? u|ef;yef;eJ@ xaemif;yef;wmu|efawmfrSwfrdonf? rdk;umvwdk;a&u odomonf?
oDwif;u|wfwdk;a&u awmifw&kyfyifv,f rkefwdkif;u AD,ufeefbufjzwfvdk@ ukef;wGifydkif;a&muf&if &Srf;jynfeJ@
txufjrefrmjynf rdk;a=umifh jrpfa&wdk;wwfonf? 'Dwdk;a&+yD;&if {&m0wDjrpfa&onf 0g;vHk;xdk;usawmhonf?
oabF m om;tac:u usm;rqG J o nf [ k q d k o nf ? t"d y ` g ,f a wmh u |ef a wmf r od jrpf a &onf aecsif ; ncsif ; ud k
q,fayq,fig;ayavmufudk xdk;uswwfonf? tJh'Dtcsdefaomifwif&if wpfaEGvHk;aomifjyifrSmaeaya&mhbJ?
1983avmufu *syefuoabFmopf qc(3) ref;oHy&k muef wpfzufurf;rSm wpfaEGv;kH aomifwifaewm }uHKbl;onf?
usm;rqG J a &us+yD ; &if waygif ; wd k ; a&wpf c gvmonf ? b,f t &yf r S m rS rd k ; r&G m bJ wd k ; aomwaygif ; wd k ; a&onf ?
jrpf & J @ a&a0a=umrsm;u ES i f ; cJ a ysmf & nf r sm;vd k @ qd k = uonf ? waygif ; wd k ; a&onf at;onf [ k q d k = uonf ?
od o d o momwd k ; wmawmh r [k w f [ k x if r d o nf ? jrpf a &tenf ; i,f j rif h w uf v monf u d k q d k j cif [ k x if r d o nf ?

u|eaf wmfu,
kd w
f ikd u
f awmh rSwrf w
S o
f m;om;r&Syd g? jrpfa&wpfEpS f oH;k cgw;kd onf[o
k m trSwt
f om;&So
d nf?
jrpfqu
kH at;ovdv
k &kd v
dS mawmh (17-10-2013) aom=umae reufyikd ;f tmtufat owif;xJrmS tedrq
hf nf
ajcmufcu
k kd {&m0wDjrpfxJ wnfz@kd e,fomvefEikd if u
H ynm&Siaf wG uGi;f qif;avhvmr,fv@kd =um;vdu
k &f w,f? &E AW v
kd -f
vrf;&Gmbufu wpfae&mudk Oyrmay;ajymoGm;wmud=k um;rdvu
kd yf gw,f? tu,fI qnfawGwnfc&hJ if waygi;f wd;k a&
atmuft&yfudka&mufrnfrxif xl;xl;jcm;jcm;wdk;onf@ a&at;ra&mufv#if obm0a*[pHepf ysufEdkifonf?
wu,fvdk@ynm&SifawGvm&if ynm&Sifr[kwfwJh a'ocHt&yfom;awG&J@ tpOftquf trSwftom;av;awGudkyg
xnfoiG ;f pOf;pm;&if ydI
k jynf@pakH vrvm;vd@k xifjrif,q
l rdygonf? ud,
k af wGuvnf;ynm&Sirf [kwaf vawmh eef;awmfa&S@
q&mwif&@J atmifyifv,focD si;f xJuvdb
k J aumif;zd@k &,
G af ompHepfukd awG;umarsmrf o
d nf vd@k baJ jymcsiyf gawmhw,f?
a&$au

You might also like