UNIVERZITET U TRAVNIKU EDUKACIJSKI FAKULTET RAZREDNA NASTAVA

PRINCIP TRAJNOSTI ZNANJA, VJETINA I NAVIKA

SEMINARSKI RAD IZ METODIKE NASTAVE PRIRODE I DRUTVA

Student: Anita Petro i!

Mentor: Pro"# $a%i& Se'i&o i!

Tra ni*+ ,i-e.an-+ /0(/#

SADRAJ
SADR1AJ##########################################################################################################################/ (# UVOD############################################################################################################################2 /#PRINCIP TRAJNOSTI ZNANJA+ VJETINA I NAVIKA##########################################3 /#(#Pona '-an-e u u.en-u##############################################################################################(0 /#/#Pro -era an-e#########################################################################################################(/ 2#ZAKLJU4AK###############################################################################################################(3 3#LITERATURA#############################################################################################################(5

()

(# UVOD
Prin6i7i na,ta no8 rada ,u o7!e ,&-erni6e na o,no u *o-i9 ,e or8ani%ira i i% odi na,ta a# Za na,ta u ,u 7o,e:no %na.a-ni ,'i-ede!i 7rin6i7i: 7rin6i7 o.i8'edno,ti i a7,tra*tno,ti 7rin6i7 ,i,te&ati.no,ti i 7ot7uno,ti 7rin6i7 7ri&-ereno,ti na,ta e i indi idua'i%a6i-e 7rin6i7 , -e,ne a*ti no,ti 7rin6i7 nau.no,ti 7rin6i7 ,u re&eno,ti 7rin6i7 7o e%ano,t teori-e , 7ra*,o& 7rin6i7 tra-no,ti %nan-a+ -e;tina i na i*a *o'era6i-a na,ta ni9 7rin6i7a

()

/#PRINCIP TRAJNOSTI ZNANJA+ VJETINA I NAVIKA

Prin6i7 tra-no,ti %nan-a+ -e;tina i na i*a -e eo&a %na.a-an u na,ta no& radu -er tra-no,t %nan-a u e'i*o& di-e'u %a i,i od to8a *a*o ,u %nan-a ,te.ena+ *a*o ,u u.eni6i ,9 ati'i na,ta no 8radi o+ *o'i*o to %nan-e %na-u 7ona '-an-a# Odre<eni na.in rada u na,ta i -e od i%u%etno8 %na.a-a %a tra-no u, a-an-e %nan-a# Tra-no,t %nan-a :itno ut-e!e na a*ti an odno, u.eni*a 7re&a odre<eni& ,ta 7re&a u.en-u ;to -e i nau.no do*a%ano# U.en-e i 7a&!en-e -e,u d a &e<u,o:no nado7un-u-u!a a,7e*ta 7ro6e,a u.en-a# Za u.en-e -e a=no da ,e od i-a na i,to& &-e,tu+ ta*o da e! ,a&i& 7ri'a=en-e& to& &-e,tu %na&o da !e&o tu ne;to nau.iti i o,-e!ati ,e u8odno# Za ta* o &-e,to idea'no -e i&ati -ednu ra nu 7'o9u+ n7r# radni ,to' *o-e -e u i-e* ,7re&no %a u.en-e+ 7ra%no+ :e% deta'-a >*o-i od 'a.e 7a=n-u?+ u8odno8 o, -et'-en-a >da ne u&ara o.i?# Ta*o<er -e a=no da u o*o'ini ne&a di,tra*tora 7o7ut te'e i%i-e i'i ,'u.a-ni9 7ro'a%ni*a+ ;to ote=a a *on6entra6i-u# Sto'i6a na *o-o- ,-edi&o &ora :iti udo:na+ i,ino& u,*'a<ena , i,ino& ,to'a %:o8 7ra i'no8 dr=an-a+ :o'-e 6ir*u'a6i-e i :o'-e8 di,an-a+ a ti&e i e!e *o'i.ine *i,i*a 7otre:ne %a u.en-e# Pro,tori-a &ora :iti do:ro 7ro%ra.ena i u8odne te&7erature >ne 7reto7'a?# Na &-e,tu 8d-e u.i&o a'-a ,a&o u.iti+ %ato u i-e* tre:a ,-e,ti %a ,to' ,it i :e% 7otre:e %a odo&+ *a o& i ,'# ;to na, &o=e ,a&o de*on6entrirati# Po-a& a*6e'erirano8 u.en-a -a io ,e u ,u re&eno& u:r%ano& dru;t u *o-e =e'i do!i na :r% i -edno,ta an na.in do *ori,ni9 in"or&a6i-a# S a*i 7o-edina6 i&a , o- na.in u.en-a @ na.in *o-i &u na-:o'-e od8o ara# A*o %nate i *ori,tite te9ni*e *o-e ,e 7o*'a7a-u , a;i& na.ino& u.en-a+ u.ite 7rirodni-e# Audu!i da -e 7rirodni-e+ 7o,ta-e i 'a*;e# A :udu!i da -e 'a*;e+ u-edno -e i :r=e# Sto8a i ,a&o i&e a*6e'erirano8 u.en-a# U*'a7an-e& do:ro i,tra=eni9 te9ni*a 7a&!en-a+ a*6e'erirano u.en-e .ini u.en-e u8odni&+ u,7-e;ni& i %ado o'-a a-u!i& i,*u,t o&# Jedna od ,u re&eni9 te9ni*a *o-a 7o&a=e u u.en-u ,u &enta'ne &a7e# Menta'na &a7a -e di-a8ra& *o-i ,e *ori,ti da :i,&o ,i 7redo.i'i ri-e.i+ ide-e+ %adat*e i'i dru8e ,t ari &e<u,o:no 7o e%ane i 7oredane o*o 6entra'no8 7o-&a i'i ide-e# Sta '-an-e na,ta ni& %ada6i&a+ ,te7en a*ti no,ti *a*o inte'e*tua'ne ta*o i 7ra*ti.ne a*ti no,ti+ i 7o%iti an 7ri&i-eniti i od or8ani%a6i-e

()

ra%'i.iti9 in"or&a6i-a u &enta'nu &a7u radi-a'no o&o8u!a a 'a*;e 7o e%i an-e 7o-edini9 in"or&a6i-a+ a ti&e o'a*;a a 7a&!en-e i u.en-e# E'e&enti &a7e &o8u ,e 7oredati 7re&a a=no,ti na 8ru7e+ 8rane i'i 7odru.-a# E'e&enti *o-i ,7ada-u 7od -ednu 8ranu &o8u ,e o:o-iti -edno& :o-o& i ta*o i%ua'no :o'-e 7ri*a%ati# Kori,ti ,e %a 7ri*u7'-an-e %nan-a i'i o:na '-an-e ,tari9 %nan-a# Na-7o7u'arni-i autor &no8i9 *n-i8a o &enta'ni& &a7a&a+ TonB Au%an+ 7red'a=e da ,e ,redi;n-i 7o-a& ,ta i na ,redinu 7a7ira# U &a7i ,e &o8u *ori,titi ,'i.i6e+ ,i&:o'i+ ;i"re+ i ra%'i.ite di&en%i-e# K'-u.ne ri-e.i 7i;u ,e e'i*i& ti,*ani& ,'o i&a+ a *a*o 7re'a%i&o u ni=i rodni 7o-a& &o=e&o i9 7ro&i-eniti u &a'a ti,*ana ,'o a# S a*a ri-e. i'i ,'i*a &ora ,ta-ati ,a&o,ta'no na -edno8rani# Crte &ora-u :iti 7o e%ane 7o.e ;i od 6entra'no8 7o-&a# Centra'ne 6rte ,u de:'-e i 7o,ta-u , e tan-e *a*o ,e od&i.u od 6entra# Crte ,u -edna*e du'-ine *ao i ri-e. i'i ,'i*a# Na &a7i ,e *ori,te :o-e 7re&a 'a,tito& i%:oru odno,no ;i"ri# Do:ro -e na8'a,iti 7o-edine di-e'o e i *ori,titi a,o6i-a6i-e di'-e& &a7e# E'e*troni.no u.en-e >eCu.en-e i'i en8'# eC'earnin8? dana, , e .e;!e ,u,re!e&o u 7ra*ti.no- 7ri&-eni# O,i& o,no ne u7otre:e &u'ti&edi-e i interneta u ,*'o7u , a*odne no8 "or&a'no8 o:ra%o an-a+ dana, ,e 7ute& ,u,ta a eCu.en-a o&o8u!a a i or8ani%a6i-a *on"eren6i-a+ *ao i t% # EC'earnin8 a*ade&i-e+ on'ine o:ra%o an-a %a7o,'eni*a u ne*i& t rt*a&a te ra%'i.iti *o&er6i-a'ni te.a-e i# Dana;n-e do:a &oderni9 te9no'o8i-a i 8'o:a'i%a6i-e dono,i :r%e 7ro&-ene u , i& a,7e*ti&a '-ud,*o8 =i ota# S a*i& dano& ,t ara-u ,e no e in"or&a6i-e+ a o7!i ra% o- *ontinuirano %a9ti-e a no a %nan-a i -e;tine# Ja '-a ,e 7otre:a %a ;to :r=i&+ 7ra o re&eni& o:ra%o an-e&+ *o-e !e i,to re&eno :iti ot oreno+ ;iro*o do,tu7no# DPo.eta* o:ra%o an-a na da'-inu na , eu.i'i;no- ra%ini do8odio ,e u SADCu *ra-e& (E# ,to'-e!a+ *ad -e 7o*renuto i;e ini6i-ati a %a o:ra%o an-e 7ute& do7i,ni9 ,tudi-a# Ve! 7o.et*o& /0# ,to'-e!a 7o%orno,t -e u,&-erena *reiran-u no i9 7eda8o;*i9 &ode'a %a do7i,ne ,tudi-e+ *ao i ,tandardi&a * a'itete %a n-i9o o 7ro o<en-e# >F? Ra.una'na te9no'o8i-a o&o8u!i'a -e intera*ti no 7ou.a an-e u o:ra%o an-u na da'-inu *o-e -e o<eno 7o,e:no di%a-nirani& o:ra%o ni& ,o"t ero& >en8'# 6our,eGare?+ a 7r i ta* i ,u,ta i 7o-a i'i ,u ,e 7ri:'i=no (E)0# 8odine# >F? Po,e:an na7reda* u *ori;ten-u ra.una'a %a o:ra%o an-e o&o8u!i'a -e te9no'o8i-a &u'ti&edi-a'no8 CDCROMCa+ a

()

, o-e r,na te9no'o;*a i 7eda8o;*a re o'u6i-a u o:ra%o an-u na da'-inu na,tu7i'a -e , ra% o-e& Hor'd Hide He:a#D Strate8i-a u.en-a -e na.in *o-i& u.eni* u7ra '-a , o-i& u.en-e&+ a te&e'-i ,e na n-e8o o& 7o%na an-u 'a,titi9 o,o:ina i ,7o,o:no,ti+ %nan-u o o:ra%o ni& %ada!a&a ;to i9 &ora i% r;iti+ -e;tina&a ,t-e6an-a+ 7o e%i an-a i 7ri&-ene no o8 %nan-a+ nu=no& 7red%nan-u i 7o%na an-u , r9o ito,ti i u7ora:e u.en-a tre:a ,e oditi ra.una o:

ri-edno,ti no o8 %nan-a# Pri'i*o&

Na i6i &-e,ta C odre<i an-e ,ta'no8 &-e,ta %a u.en-e+ Na i6i re&ena C una7ri-ed 7'anirano dne no i t-edno u.en-e 7re&a ra,7oredu 7red&eta u ;*o'i+ Na i6i u.en-a na na,ta i#

Eta7e u.en-a tre:a'e :i tra-ati 20 do 30 &inuta >u ,redn-o- ;*o'i i do )0 &inuta?+ a ,tan*e 5 do (0 &inuta >ne du'-e *a*o ,e ne :i i%8u:io 7otre:an %a&a9 u u.en-u?# Stan*a :i ,e tre:a'a i,*ori,titi %a ra%8i:a an-e i o7u;tan-e# St-e6an-e ,trate8i-a i -e;tina u.en-a -e ra% o-ni 7ro6e, ;to 7ro'a%i *ro% tri "a%e: (# Meta*o8ni6i-a C 7odra%u&i-e a ,7o%na-ne 7ro6e,e o na;i& ,7o%na-ni& 7ro6e,i&a# /# V-e;tine u.en-a 2# Ko8niti ni ,ti' ,u i;e o i,ni o uro<eni& o,o:ina&a# Ste7en ra%u&i-e an-a i du:ina ,9 a!an-a ,adr=a-a *o-i ,e u.i -e eo&a %na.a-an .ini'a6 tra-no,ti %nan-a#( Iradi o *o-i ,e ra%u&i-e+ ,9 ati+ du=e ,e 7a&ti i 7o,ta-e tra-na , o-ina# Da %nan-e *o-e -e ,te.eno ne :i 7a'o u %a:ora neo79odno -e 7ona '-ati+ a na i*e *o-e ,u ,te.ena u,ta'-u-u ,e -e=:an-e&# Zna.i neo79odno -e 7ona '-ati i -e=:ati ono ;to ,e nau.i'o radi tra-no,ti# V-e=:an-e i 7ona '-an-e ,'u=i da ,7ri-e.i&o %a:ora '-an-e# 'a,titi&

Fur'an+ I#: P,i9o'o8i-a 7ou.a an-a+ *o',*a *n-i8a+ Za8re:+ (EE0#

()

S'i*a (# Pored e!e8 u'a8an-a u ,i,te& o:ra%o an-a *ao na- a=ni-e8 re,ur,a ,a re&eno8 dru;t a+
neo79odno -e i da 7ri redni6i i;e u'a=u u o:ra%o an-e , o-i9 %a7o,'eni9

U te9ni.*o& o:ra%o an-u %a ,7r-e.a an-e %a:ora a 7ona '-an-e i -e=:an-e o,t aru-e ,e u odre<eni& re&en,*i& ra%&a6i&a# Na-e"i*a,ni-a ,u ona 7ona '-an-a *o-a ,e 7o e%u-u ,a 7ra*ti.ni& rado i&a+ ta*o ,e odre<ene .in-eni6e intere,antni-a e%u-u i'i 7o "un*6i-i i'i 7o o:'i*u i'i 7o :o-a&a# Sadr=a-i *o-i ,e 'a*o %a:ora '-a-u *ao na 7ri&-er ,tru.ni i%ra%i+ ne*i na%i i di-e'o a &a;ina i a7arata+ ure<a-a+ de"ini6i-e+ 7ra i'a+ "or&u'e na,ta ni* tre:a da ,e :ori 7roti %a:ora '-an-a na ,'i-ede!i na.in: (# Pri o:radi na,ta no8 8radi a tre:a 7o, etiti 7o,e:nu 7a=n-u u ,adr=a-no&+ &etodi.*o& i &ateri-a'no& 7o8'edu# A*o -e na,ta no 8radi o :o'-e o:ra<eno+ &an-e !e ,e %a:ora iti# Z:o8 to8a , a*i na,ta ni ,at &ora i&ati o,no nu or8ani%a6i-,*u ,tru*turu *o-a -e odre<ena 7re&a ,adr=a-u na,ta ne -edini6e# /# Na- a=ni-i "a*tor u :or:i 7roti 7ona '-ati i 7ro -era ati# 2# Kada r;i&o 7ona '-an-e i 7ro -era an-e &ora&o 7od-edna*o u*a%ati 7a=n-u 7re&a , i& u.eni6i&a# Ne ,&i-e ,e do% o'iti da ,e &an-e 7a=n-e 7o*'oni ,'a:i& u.eni6i&a+ a i;e :o'-i& u.eni6i&a# Ta*a rad ,e ne8ati no odra=a a na u.eni*e *o-i ,7oro 7a&te i :r%o %a:ora '-a-u+ i de,ti&u'ira i9 u da'-e& radu# I% ti9 %a:ora a -e 7ona '-an-e+ ut r<i an-e i

7ro -era an-e na,ta no8 8radi a+ 7o,'i-e o:rade no o8 8radi a tre:a to 8radi o

()

ra%'o8a *ada 7ona '-a&o i'i 7od-edna*o#

r;i&o 7ro -eru tre:a an8a=irati , e u.eni*e

Prin6i7 tra-no,ti ,e odno,i na . r,to i tra-no u, a-an-e %nan-a u 7ro6e,u na,ta e+ ta*o da ona 7o,tanu ,ta'na du9o na , o-ina u.eni*a+ da 8a &o8u o:no iti *ada i& -e to 7otre:no i da 8a 7ri&-en-u-u u ra%'i.iti& na,ta ni& i =i otnoC7ra*ti.ni& ,itua6i-a&a# 4 r,to u, o-ena %nan-a ,u o,no a du=e8 o:ra%o an-a i ,a&oo:ra%o an-a+ a'i ona i,to re&eno do7rino,e i ra% i-an-u ,a%na-ni9 >&i,aoni9? ,7o,o:no,ti u.eni*a# /U.en-e -e re%u'tat ra% o-a+ 7o;to u, a-an-e ,i,te&a %nan-a do odi do odre<eni9 7,i9i.*i9 a*ti no,ti i inten%i no8 ra% o-a+ a odre<eni ni oi o o8 ra% o-a o,7o,o:'-a a-u u.eni*e %a da'-e u, a-an-e , e e!i9 i ,'o=eni-i9 %nan-a# U ,u re&eno- na,ta i do'a%i , e i;e do i%ra=a-a logiko 7a&!en-e @ 7a&!en-e o,&i;'-eno+ u,&-ereno i 7o e%ano ,a &i,aoni& 7ro6e,i&a# U&-e,to o8ro&no8 :ro-a .in-eni6a *o-e u.eni6i te;*o u, a-a-u+ i u&-e,to 7a,i no8 u, a-an-a i D&a8a6ioniran-aD %nan-a+ neo79odno -e dati na- a=ni-e ,adr=a-e+ ,u;tin,*e .in-eni6e i 7odat*e u ta* o&-eri i ta* i& &etoda&a da . r,to i tra-no :udu u, o-eni# U,7-e;na 7ri&-ena o o8 7rin6i7a u 7ra*,i 7ret7o,ta '-a 7o,e:ne ana'i%e+ a na o,no u n-i9 i i%&-ene ,adr=a-a o:ra%o an-a ,a 8'edi;ta ono8a ;to -e u n-i&a :a%i.no+ ;to -e eo&a :itno+ ;to tre:a o:a e%no i %a du8o u, o-iti#

S'i*a /# Pro6e, u.en-a

Fur'an+ I#: P,i9o'o8i-a 7ou.a an-a+ *o',*a *n-i8a+ Za8re:+ (EE0#

()

Po,e:no -e a=no u, a-an-e ta* i9 ,adr=a-a *o-i ,u u,'o %a ,t-e6an-e i u,7-e;no ,a 'ada an-e naredni9 di-e'o a i,to8 i'i ,rodni9 na,ta ni9 7red&eta# U 7ro8ra&i&a o7!e8 o:ra%o an-a tre:a :iti i;e na8'a;ena upotreba %nan-a# U.en-e dana, &ora ,adr=a ati i;e od o:i.no8 &e&oriran-a# Ono &ora o:u9 atiti e%a &e<u e'e&enti&a na,ta no8 &ateri-a'a+ ra%u&i-e an-e+ ut r<i an-e 'o8i.*i9

identi"i*o an-e in"or&a6i-a+ n-i9o o tran,"or&iran-e u 8enera'i%a6i-e+ 7rin6i7e i %a*one# U.eni6i &ora-u %nati *a*o upotrijebiti, primjeniti ono ;to ,u nau.i'i i *a*o to &o8u re!i# U ,u re&eno& o:ra%o an-u &an-e ,e in%i,tira na ,7e6i"i.ni& *o'i.ina&a %nan-a+ a i;e na ra% i-an-u univerzalno primjenljivih intelektualnih sposobnosti *ao in,tru&enata %a da'-e ,t-6an-e %nan-a i ra,u<i an-e o n-i&a# Tra-no,t %nan-a %a i,i od or8ani%iran-a i u,&-era an-a .ita o8 na,ta no8 7ro6e,a+ 7o8oto u od o,&i;'-eno,ti+ * a'iteta i e"i*a,no,ti u, o-eni9 %nan-a# Tra-no,t ,e 7o*a%u-e ne ,a&o u ,7o,o:no,ti 7ri&-ene na odre<ene ,'u.a-e e i ,itua6i-e+ e! i u 7reno;en-u 7o%nati9 a*ti no,ti na no e i dru8e ,itua6i-e# 2O,no ni %a9t-e %a tra-no u, a-an-e %nan-a -e da ,e *od u.eni*a o"or&e -a,ne 7red,ta e+ , -e,no u, o-e od8o ara-u!i 7o-&o i+ 7ra i'a i %a*oni# U to&e 7o,e:no tre:a da do<u do i%ra=a-a a*ti ne &i,aone d-e'atno,ti u.eni*a# Kada ,e 8o ori o 7rin6i7u tra-no,ti+ neo79odno -e 7o&enuti i ne*e .in-eni6e *o-e ,e odno,e na 7a&!en-e i %a:ora '-an-e# Ma *o'i*o in,i,tira'i na 7rin6i7u tra-no,ti+ &ora&o i&ati u idu ,'-ede!e .in-eni6e# Na-:o'-e i na-du=e ,e 7a&ti ono 8radi o+ oni ,adr=a-i *o-i 7red,ta '-a-u ono ;to -e o,no no+ :itno i 8'a no# 3Zati&+ 7o%nato -e da %a:ora '-an-e na,tu7a od&a9 7o,'i-e i%'a8an-a+ 7a %ato 7ona '-an-e u 7o.et*u tre:a :iti inten%i ni-e ne8o u *a,ni-e& 7eriodu# Pri-e , e8a na,ta u tre:a or8ani%o ati ta*o da u.eni6i ra%u&i--u ono ;to u.e# Pona '-an-e 7ret9odno o:ra<eno8 8radi a &o=e ,e %a7o.eti te* *ada ,e ut rdi da ,u u.eni6i to 8radi o ,9 ati'i# Zati&+ tre:a in%i,tirati na ono&e ;to -e u na,ta ni& ,adr=a-i&a bitno i ;to -e najvanije. U7o%na an-e u.eni*a , no i& ,adr=a-i&a tre:a or8ani%orati ta*o da u.eni6i u to& 7ro6e,u &o8u ;to a*ti ni-e u.e,t o ati+ a :ro- i u.e,ta'o,t -e=:an-a 7ri'a8oditi indi idua'ni& &o8u!no,ti&a i te&7u u.eni*a#
2 3

K a;.e + R#: Pod,ti6an-e i ,7uta an-e ,t ara'a.*o8 7ona;an-a 'i.no,ti+ S -et'o,t+ Sara-e o+ (EJ0# Fur'an+ I#: P,i9o'o8i-a 7ou.a an-a+ *o',*a *n-i8a+ Za8re:+ (EE0#

()

Da :i ,e ,&an-i'o i'i od'o=i'o %a:ora '-an-e+ neo79odno -e or8ani%o ati inten%i no 7ona '-an-e ne7o,redno 7o,'i-e i%'a8an-a 8radi a+ *ada -e 7rirodni 7ro6e, %a:ora '-an-a na- e!i# U.eni*e :i tre:a'o %aintere,irati %a ono ;to u.e *a*o :i ,e *od n-i9 ra% i'a , -e,t o %na.a-u ono8a ;to u.e -er to do7rino,i :o'-e& i tra-ni-e& 7a&!en-u# Ao'-e& i tra-ni-e& 7a&!en-u do7rino,i i redo no 7ro -era an-e i *ontro'a nau.eno8# Si,te&,*a *ontro'a re%u'tata na,ta e 7o e%ana ,a o:ra%'o=eno& o6-eno& u.eni.*o8 rada 7o o'-no ut-e.e na tra-no,t %nan-a *o-e u.eni6i ,t-e.u :i'o u ;*o'i i'i u an;*o',*o& radu i u.en-u# Ta*o<e a'-a i&ati na u&u da du=e i o:i&ni-e 8radi o+ *ada ,e -edno& ,a 'ada+ tra-ni-e -e i ,7ori-e ,e %a:ora '-a ne8o *ra!e+ *a*o %:o8 e!e8 :ro-a 7ona '-an-a *o-e -e neo79odno %a o:i&ni-e 8radi o+ ta*o i %:o8 to8a ;to -e o:i&ni-e 8radi o 7o , o&e *ara*teru or8ani%o ani-e i 7o e%ani-e+ ,a e!i& :ro-e& unutra;n-i9 e%a i odno,a+ ;to , e do7rino,i e"i*a,ni-e& i du=e& 7a&!en-u#

2.1.Ponavljanje u uenju
Ci'- u.en-a -e re'ati no tra-no u, a-an-e no i9 ,i&:o'i.*i9 i'i 7,i9o&otorni9 ,tru*tura+ t-# n-i9o o du8oro.no 7a&!en-e#5 Krat*oro.no 7a&!en-e i&a &a'i *a7a6itet i tra-an-eCne;to du=e od 7er%i,ten6i-e o,-eta *o-i -e :io no,i'a6 no e in"ora&6i-e#

K a;.e + R#: Pod,ti6an-e i ,7uta an-e ,t ara'a.*o8 7ona;an-a 'i.no,ti+ S -et'o,t+ Sara-e o+ (EJ0#

()

S'i*a 2# U.en-e Du8oro.no 7a&!en-e ni-e o8rani.eno ni u 7o8'edu tra-an-a+ ni *a7a6iteta# Preno, in"or&a6i-a i% *rat*oro.ne u du8oro.nu &e&ori-u o,t aru-e ,e na o,no u ne*o'i*o &e9ani%a&a: (# Ra%u&i-e an-e&# Ve!ina i'i , i e'e&enti no e ,tru*ture ,e 7o e%u-u ,&i,'eni& e%a&a ,a e! %a7a&!eni& ,adr=a-i&a# Da :i ,e %a7a&tio ta*a ,&i,'eni ,adr=ane &ora ,e 7ona '-ati a*o -e o7,e8 in"or&a6i-a &a'i i a*o ,e ne tra=i i,o* ,tu7an- to.no,ti re7rodu*6i-e u 7ri&-ene nau.ene ,tru*ture# U ,u7rotno& 7otre:no -e 7ona '-ati &ateri-u# /# E&o6iona'ni& in"or&a6i-u ,a 7o re&eno# 2# Pona '-an-e&# O,no ni na.in 7a&!en-a -e 7ona '-an-e# Su&iran-e& 7ot*re7'-i an-e&# Ae% 7ona '-an-a ,e &o8u %a7a&titi

e'i*o& e&o6iona'no&

ri-edno;!u# A'i

i,o*u e&o6iona'nu

ri-edno,t &o=e i&ati ,a&o o8rani.en :ro- in"ora&6i-a+ a i one ,a&o

7o-edina.ni9 7ot*re7'-en-a &an-e8 inten%iteta 7o,ti=e ,e inten%itet 7ot*re7'-en-a 7otre:an %a i%a%i an-e od8o ara-u!i9 :io*e&i-,*i9 7ro&-ena u &o%8u >du8oro.no 7a&!en-e?# Vi;e ,e ne u.i %a , a re&ena+ a'i to ne %na.i da ono ;to ,e u.i ne tre:a %a7a&titi# Sa&o ,e te=i;te u.en-a i du8oro.no8 7a&!en-a 7re&-e;ta ,a .in-eni6a i ,7e6i-a'i%irani9 %nan-a i -e;tina na ;ira+ o7!ta %nan-a i te9ni*e rada *o-e na, o,7o,o:-a a-u %a u,7-e;no u.en-e u no i& ,itua6i-a&a# Pona '-an-e ni*a*o ne ,&i-e :iti 7u*o i;e*ratno .itan-e te*,ta+ e! tre:a u*'-u.i ati ut r<i an-e i 7ro&i;'-an-e# Pona '-an-e nau.eno8 tre:a'o :i ,e r;iti ne7o,redno 7ri-e ne8o ,e %a7a&!eno 7o.ne :r%o 8u:iti# Pr o 7ona '-an-e %ato -e na-:o'-e na7ra iti (5C/0 &inuta na*on u.en-a *o-e -e tra-a'o o*o -edan ,at# Ono :i+ 7re&a 7ra i'no na7ra '-eni& :i'-e;*a&a+ tre:a'o tra-ati ot7ri'i*e de,eta* &inuta# Na o a- na.in !e ,e %a;tititi %a7a&!eno od %a:ora a na ot7ri'i*e -edan dan# Tada :i tre:a'o na7ra iti dru8o 7ona '-an-e %a ;to -e 7otre:no o*o 5 &inuta# Na*on o o8

()

7ona '-an-a reten6i-a %a7a&!eni9 ,adr=a-a !e :iti i,o*a *ro% ,eda& dana+ *ada ,e na7ra i tre!e 7ona '-an-e u tra-an-u od ne*o'i*o &inuta# O o 7ona '-an-e+ %a-edno ,a .et rti& 7ona '-an-e& na*on &-e,e6 dana+ o:i.no -e do o'-no %a tra-no %a7a&!i an-e# Z:o8 na edeni9 .in-eni6a ,a -etu-e ,e da :i na-&an-e .et rtinu do 7o'o inu od u*u7no 7red i<eno8 re&ena %a u.en-e tre:a'o utro;iti na ut r<i an-e i 7ona '-an-e 8radi a# Pri to&e+ 7r o 7ona '-an-e tre:a :iti 6-e'o ita re i%i-a na.in-eni9 :i'-e;*i >od:a6i an-e ne7otre:ni9+ doda an-e %a:ora '-eni9 :i'-e;*i te n-i9o o o:'i*o an-e u *ona.nu er%i-u?# Dru8o i , a ,'-ede!a 7ona '-an-a tre:a na7ra iti :e% 8'edan-a :i'-e;*i ta*o da ,e na .i,ti 'i,t 7a7ira na7i;e , e .e8a ,e &o=e ,-etiti# Te* *ada ,e o o na7ra i+ radi ,e 7ro -era u odno,u na 7r o:itne :i'-e;*e# Na o ana.in i% r;eno 7ona '-an-e i&a na-:o'-i *u&u'ati ni u.ina* na 7a&!en-e# Kod , a*o8 ,'-ede!e8 7ona '-an-a &o=e ,e oda:rati ,a&o ,'o=eni-e 8radi o -er ,e ta*o dodatno u;tedi ri-e&e# DKa&7an-,*oD u.en-e+ *ao i %8u,nuto u, a-an-e in"or&a6i-a i;e,tru*o -e ;tetno -er ,u i -a*o,t i o7,e8 *on,o'ida6i-e %na.a-no &an-i ne8o *od
)

re&en,*i do:ro

ra,7ore<eno8 u.en-a+ a ta*o<er do'a%i i do u&ora i %a,i!eno,ti 7a o7ada &oti a6i-a# Nai&e+ do:ro -e 7o%nata i %nan,t eno i;e,tru*o 7ot r<ena .in-eni6a da -e %a 7ret ordu e!ina !e ,e in"or&a6i-a %adr=ati ,a&o na 7od, -e,no- ra%ini i one ,e ne &o8u u7otri-e:iti %a ,t aran-e no i9 a,o6i-a6i-a# *rat*otra-no8 u du8otra-no 7a&!en-e 7otre:no na-&an-e )CJ t-edana# Ae% 7ona '-an-a

2.2.Provjeravanje
Po,'-edi6e 'o;e na,ta e ne &o8u ,e ot*'oniti te* 7o,tu76i&a ,tro8o8a o6-en-i an-a+ a o,i& to8a+ 'o;e o6-en-i an-e .e,to de"or&ira 7redno,t do:re na,ta e# Zato na a=no,ti , e i;e do:i a 7ro -era an-e %nan-a+ ra;ireno,t ,itua6i-a u *o-i&a ,e 7ro -era an-e od i-a i 7ro&-ena na.ina 7ro -era an-a ;to 7o,'-edi.no ut-e.e i na u.en-e# Pro -era an-e i o6-en-i an-e ,a,ta ni ,u di-e'o i na,ta no8a 7ro6e,a# S o-u u'o8u i&a-u ta*o u 7ro6e,u 7odu.a an-a+ *a*o i u 7ro6e,u u.en-a#
)

K a;.e + R#: Pod,ti6an-e i ,7uta an-e ,t ara'a.*o8 7ona;an-a 'i.no,ti+ S -et'o,t+ Sara-e o+ (EJ0#

()

S'i*a 3# Na.in 7ro -era an-a i o6-en-i an-a ut-e.e na to *a*o !e u.eni6i u.iti+ *a* o !e %nan-e u, o-iti i
*a*a !e ,ta 7re&a u.en-u i %nan-u %au%eti

Na na7reda* u u.en-u 7ri-e , e8a ut-e.e 7ro -era an-e %nan-a *o-e da-e in"or&a6i-u o to&e oda*'e tre:a *renuti+ 7ro -era an-e *o-e o:a -e;ta a o na7ret*u u.eni*a u 7o,ti%an-u %a6rtani9 6i'-e a te 8o ori o to&e -e,u 'i 7ri,tu7i u.ite'-a u.in*o iti i u *o-o&-eri u.eni6i o 'ada-u %a6rtani& 6i'-e i&a# U.ite'- *o-i 7ro -era an-e 7oi&a *ao ,a,ta ni dio u.en-a+ ,&i,ao na,ta e idi u to&e da u.eni6i&a o&o8u!i i%8radn-u i 7rodu:'-i an-e %nan-a te 7reu%i&an-e nad%ora nad 'a,titi& u.en-e& -er ,a&o ta*o &o=e :itno ut-e6ati na n-i9o o u.en-e# Sa&o do:ra 7ro -era %nan-a o&o8u!u-e * a'itetno u.en-e# S o:%iro& na ri-e&e 7ro -era an-a ra%'i*u-e&o:
(#

Po7ratno 7ro -era an-e C o:a '-a ,e ti-e*o& 6-e'o*u7no8 na,ta no8 7ro6e,a# Po7ratno 7ro -era an-e -e %a,tu7'-eno u 6-e'o*u7no& na,ta no& 7ro6e,u -er %ada!a na,ta e ni-e ,a&o ,7o%na an-e e! i tra-no %adr=a an-e i 7ri&-en-i an-e odre<eni9 %nan-a#

/#

Za r;no 7ro -era an-e CK 7ro odi ,e na*on o:rade 7o-edini9 na,ta ni9 te&a+ 6-e'ina i'i na *ra-u 7o-edini9 od8o-noCo:ra%o ni9 ra%do:'-a# N-i&e ,e ut r<u-e u.in*o ito,t na,ta ne d-e'atno,ti u odre<eno& ra%do:'-u#

S o:%iro& na o:'i* 7ro -era an-e &o=e :iti:

(# /#
K

u,&eno+ 7i,&eno+

Mu&ino i!+ $#: Mo8u!no,ti e"i*a,ni-e8 u.en-a u na,ta i+ Sara-e o+ /000#

()

2#

7ra*ti.no#

2#ZAKLJU4AK
Ci'- od8o-a i o:ra%o an-a -e da ra% i-a&o *reati ne 'i.no,ti *o-a !e :iti ,7o,o:na da *ori,ti ,u re&ena te9no'o;*a ,red,t a u o:ra%o an-u 7a i u , i& dru8i& 7odru.-i&a =i ota i rada+ radi ,t-e6an-a no i9 %nan-a+ da :i ra%'i*o a'i :itno od ne:itno8+ da o 'ada o7ti&a'no ,i,te&at,*o u.en-e+ i da ra% i-a ,7o,o:no,ti ,a&o,ta'no8 %a*'-u.i an-a# Dida*ti.*i& 7rin6i7i&a ,e &ora ru*o oditi , a*i na,ta ni* 7ri 7'aniran-u+ or8ani%a6i-i+ i% o<en-u i redno an-u na,ta no8 7ro6e,a# To ,u te&e'-ne 7o,ta *e

()

*o-i&a -e odre<en *ara*ter na,ta e+ *o-i&a ,e i%ra=a a unutarn-a %a*ono&-erno,t na,ta no8 7ro6e,a# Vre&en,*i ne*i u odre<eni& u,'o i&a 8u:e %na.a- i ne,ta-u+ a no i ,e 7o-a '-u-u# Dida*ti.*i %a*oni 7red,ta '-a-u o7!te+ ,ta'ne i nu=ne u%ro.no 7o,'-edi.ne odno,e i nor&e or8ani%iran-a na,ta e i &ora-u :iti 7red&et te&e'-ni9 i,tra=i an-a# Prin6i7i *ao o7!i %a9t-e i i o:a e%u-u!e nor&e u na,ta i a=e %a , e u.e,ni*e u na,ta no& 7ro6e,u# Pored na,ta ni9 7rin6i7a+ 7o,to-e i 7ra i'a *o-i&a ,e ut r<u-u a*ti no,ti da :i ,e rea'i%o a'i %ada6i na,ta e# U 7ri&-eni 7rin6i7a ne&a i%u%eta*a+ a u 7ri&-eni 7ra i'a i&a# Prin6i7i ,e i% ode i% du:'-i9 "i'o%o",*i9 i teori-,*i9 7o,ta *i# Pra i'a 7o&a=u na,ta ni*u da :o'-e o,t are na,ta ne 7rin6i7e *o-i ,u LL,tari-i i ;iri od 7ra i'a L# Su re&ena na,ta a te9ni.*o8 o:ra%o an-a na-.e;!e ,e u or8ani%a6i-i i i% o<en-u na,ta e 7ridr=a a o,no ni9 dida*ti.*i9 7rin6i7a+ , a*i 7rin6i7 ,a& 7o ,e:i i&a , o-e %na.en-e i ri-edno,t+ a'i n-i9o a 7o-edina.na ri-edno,t do'a%i do i%ra=a-a te* onda *ada ,e 7ri&-en-u-u u7oredo ,a o,ta'i& 7rin6i7i&a#

3#LITERATURA
To&i!+ R# >/00E?# Metodika nastave prirode i drutva (Moje okoline)+ Tu%'a# Fur'an+ I# >(EE0?# Psihologija prouavanja, Za8re:# K a;.e + R# >(EJ0?# Podsticanje i sputavanje stvaralakog ponaanja linosti, S -et'o,t+ Sara-e o# Mu&ino i!+ $# >/000?# Mogu nost e!ikasnijeg uenja u nastavi, Sara-e o#

()