UNIVERZITET U ZENICI EKONOMSKI FAKULTET

Uvod u ekonomiju Temeljni ekonomski pojmovi i problemi - nastavak

As. Alma Zildi alm.bajric@gmail.com

Troak: mjerenje troka

PROFIT = UKUPNI PRIHOD UKUPNI TROAK

OPORTUNITETNI TROAK

PREFERENCIJE subjektivne ocjene pojedinaca izmeu ekvivalentnih mogunosti. OPORTUNITETNI TROAK izgubljena mogunost; vrijednost dobra ili usluge koje nismo koristili, a mogli smo; vrijednost najbolje proputene prilike. Primjer: oportunitetni troak nastao usljed univerzitetskog obrazovanja

EKONOMSKI I RAUNOVODSTVENI TROAK

Ekonomista Ekonomski profit VS Raunovoa
Raunovodstveni profit

Implicitni trokovi
Eksplicitni trokovi

Ekonomska dobit = Raunovodstvena dobit Implicitni trokovi

Eksplicitni trokovi

1) Osobe X i Y primaju godinju neto platu od 50.000 KM. Osobe su se odluile osnovati svoje preduzee u koje su uloile po 250.000 KM. U prvoj godini poslovanja sa svojim preduzeem ostvarile su ukupan prihod od 650.000 KM. Ostvareni trokovi iznose: a) Trokovi plata 220.000 KM b) Trokovi zakupnine 60.000 KM c) Trokovi materijala 200.000 KM d) Porez na dobit 10%

Godinja kamatna stopa na tednju iznosi 8%.

Koliko iznosi raunovodstvena, a koliko ekonomska dobit?

NEPOVRATNI TROAK NEPOVRATNI TROAK ve uinjen, ne moe se promjeniti sadanjim ili buduim odlukama. Treba ga zanemariti pri donoenju ekonomskih odluka. Primjer: kupljena maina za proizvodnju proizvoda X koja nema alternativnu upotrebu.

FIKSNI I VARIJABILNI TROKOVI

FIKSNI TROKOVI ne mijenjaju se sa dinamikom proizvodnje, uvijek su isti. VARIJABILNI TROKOVI mijenjaju se ovisno od dinamike proizvodnje:
proporcijalni varijabilni trokovi progresivni varijabilni trokovi degresivni varijabilni trokovi

MARGINALNI TROKOVI

MARGINALNI (GRANINI) TROKOVI trokovi proizvodnje dodatne jedinice proizvoda. MARGINALNI (GRANINI) PRIHODI prihodi od prodaje dodatne jedinice proizvoda. MARGINALNI PROIZVOD RADA poveanje obima proizvodnje u odnosu na poveanje broja radnika ili asova rada. MARGINALNI PROIZVOD KAPITALA poveanje obima proizvodnje u odnosu na poveanje ulaganja kapitala.

2) Poljoprivrednik je unajmio 20 hektara zemlje da bi uzgajao penicu. Cijena za svaki unajmljeni hektar zemlje je 25 KM. Dohodak po radniku iznosi 100 KM. Jedna tona penice moe se prodati po cijeni od 800 KM, a proizvodnjom svake dodatne tone cijena opada za 2%. Osiguranje u sluaju prirodnih nepogoda iznosi 360 KM. Izraunajte koliko iznose fiksni trokovi, varijabilni trokovi, ukupni trokovi, prosjeni trokovi, marginalni trokovi, ukupan prihod , marginalni prihod, razliku izmeu marginalnog prihoda i marginalnih trokova te dobit ako je za navedene obime proizvodnje potreban broj radnika naveden u tabeli.
Q (tone) Br. radnika 0 0 1 5 2 9 3 12 4 17 5 25 6 36 7 50 8 67

Zakoni prinosa
ZAKON OPADAJUEG PRINOSA sa poveanjem dodatne jedinice inputa dok se ostali inputi dre konstantnim, obim outputa po jedinici inputa se smanjuje.
Br. radnika 0 1 2 3 4 5 6 Tone penice po ha (ukupna koliina prinosa) 0 15 25 30 33 34 34

 Maltusova teorija stanovnitva: stanovnitvo ima tendenciju da se mnoi po geometrijskoj progresiji, dok se hrana poveava samo aritmetikom progresijom to za posljedicu ima pojavu prenaseljenosti i siromatva.
Thomas Robert Malthus

EKONOMIJA OBIMA trokovi po jedinici proizvoda se smanjuju sa poveanjem proizvodnje.

Zakon rastuih prinosa, zakon konstantnih prinosa