E

fx-5800P
KULLANIM KILAVUZU

http://world.casio.com/edu/

RJA516644-001V01

zolasyon Kadn kartn!

Hesap makinenizle birlikte tama srasnda veya makinenizi saklamak istediinizde pilin d etkenlerden korumanza yardmc olacak olan izolasyon paneli de verilmektedir. Makinenizi kullanmadan nce bu izolasyon kadn makinenizden kartmanz gerekmektedir.

zolasyon kadn kartmak iin:

1. zolasyon kadn kartmak iin ok ynnde izolasyon kadn ekin.

ekerek kartn.
?????????

2. Makinenizi balatmak iin makinenin arkasnda yer alan P tuuna ucu sivri bir aletle

basmanz gerekmektedir.

Bu adm mutlaka yapmanz gerekmektedir.! Ltfen bu adm atlamayn.

P butonu

Hesap Makinesine Fabrika Ayarlarnn Yklenmesi

Makinenize fabrika ayarlarn yklemek iin aadaki admlar gerekletirmeniz gerekmektedir. Fabrika ayarlarn geri yklediinizde makinenizin hafzasnda kaytl olan tm veriler de silinecektir.

tularna basn (Fabrika Ayarlarna Geri Dn - Reset All). Bu tua bastnzda Balang Ayarlarna Geri Dn? (RESET ALL?) mesaj grnr. 2. Evet iin E (Yes) butonuna basnz. Fabrika ayarlarna dnmek istemiyorsanz E (Yes) tuu yerine yerine Hayr tuuna tklaynz. Fabrika ayarlarna geri dndnzde aada belirtilen ilemler gereklemektedir. Hesap modu ve kurulum ekli fabrika ayarlarna geri dner. Hesap tarih verileri, hafza verileri, istatistiksel hesap rnek veriler, program verileri ve dier Hesap Modu ve Kurulum Ayarlar silinir. (Kurulumu Geri Al) (Sayfa 13). tm veriler silinir.

Fabrika Ayarlarn Geri Yklemek in

E-1

Klavuz Hakknda
Makinedeki tular birden fazla ileve sahiptir. veya tularna tkladnzda tuun dier fornksiyonu alacaktr. Alternatif fonksiyonlar ana fonksiyonun zerinde gsterilmektedir. Alternatif Fonksiyon

Ana Fonksiyon

Alternatif fonksiyonlar aada gsterildii ekilde klavuzda gsterilmektedir. rnek:

Parantez ierisinde gsterilen ilem nce gelen tularla gerekletirilebilecek fonksiyonlar gstermektedir.

Aada hesap makinesinin ekrannda yer alan elerin kullanm klavuzundaki kullanln gsterilmektedir. rnek:
Parantez ierisindeki ifade setiiniz fonksiyonu belirtmektedir.

Aada hesap makinesinin ekrannda (herhangi bir sayya tkladktan sonra) yer alan elerin kullanm klavuzundaki kullanln gsterilmektedir . rnek:
Parantez ierisinde gsterilen ilem nce gelen tularla gerekletirilebilecek fonksiyonlar gstermektedir.

Klavuzda yer alan rnek resim ve figrler (tularn ekilleri gibi) sadece tasvir amal olup gerekte ifade ettikleri elerden farkl olabilirler. Klavuz ierisinde yer alan maddeler ihbarsz deiiklie tabidir. CASIO ComputeCo., Ltd. irketi hesap makinesi ve makineyle birlikte alm olduunuz kullanmndan doan genel, zel, dorudan ya da dolayl herhang br zarardan sorumlu deildir. Ayrca CASIO Computer Co., Ltd. nc ahslarn makineyi ve paralarn kullanmasndan dolay herhangi bir zarar grse dahi sorumlu deildir. Klavuzda yer alan irket ve rn markalar tescilli olup, telif hakk marka sahibine aittir.

rneklerde Kullanlan Semboller

rnek ilevlerin doru olarak gerekletirebilmeniz iin kullanm klavuzunda rnek hesaplamalarda deiik semboller kullanlmaktadr. Aadaki iaretler hesap makinenizin ekran biim ayarlarn deitirmeniz gerektiini gsterir. Bu iareti grrseniz Biim ayarn aadaki ekilde deitirin: Natural Display Bu iareti grrseniz Biim ayarn aadaki ekilde deitirin: Linear Display

Daha detayl bilgi iin Ekran Biim Ayarlarnn Seilmesi (MthIO, LineIO) blmne baknz (sayfa11).

E-2

 Aadaki iaretler hesap makinesinin a birimlerinin deitirilmesi gerektiini belirtmektedir. Bu iareti grrseniz A birimini aadaki gibi deitirin: Deg Bu iareti grrseniz A birimini aadaki gibi deitirin: Rad

Daha detayl bilgi iin A biriminin belirlenmesi konusuna baknz (sayfa 12).

Gvenlik nlemleri
Hesap makinesini kullanmaya balamadan nce mutlaka aada belirtilen nlemleri okuyunuz. lerideki kullanmlarnz iin elinizdeki kullanm klavuzu dokmanlar saklaynz.

Uyar
Bu sembol, belirtilen uyarlar ihmal edildii taktirde meydana gelebilecek kiisel yaralanmalar veya maddi hasarlar ifade etmektedir.

Pil
Pili makinenizden karttktan sonra kk ocuklarn eriemeyecei ve kazayla alnp yutamayacaklar uzak bir yere koymanz gerekmektedir. Pilleri kk ocuklardan uzak tutun. Kazara ocuklarn pili yutmas durumunda ise acil olarak en yakn hastaneye gitmelisiniz. Pili arj etmeyin, paralarna ayrmaya veya ufaltmaya almayn. Pili direkt sya maruz brakmayn ve atee atmayn. Pilin yanl kullanlmas halinde pil akabilir veya zarar grebilir. Bu durumda ise yangn kma ve kiisel zarar grme olasl artar. Pili takarken pozitif ve negatif kutuplar doru yerletirdiinizden emin olun. Hesap makinenizi uzun bir mddet kullanmamay planlyorsanz, pili kartn. Hesap makinesi iin yalnzca Klavuzda belirtilen trde bir pil kullann.

Hesap Makinesinin Atlmas

Hesap makinesini kesinlikle yakmaya almayn. Aksi taktirde birtakm paralarn aniden yanmaya balamasyla yangn kabilir ve zarar grebilirsiniz.

E-3

Kullanma nlemleri
Hesap makinenizi ilk defa kullanmadan nce arkasnda yer alan P tuuna tklaynz. P tuunun kullanlmas ile ilgili olarak ilk sayfaya bakabilirsiniz. Makineniz normal almaya devam etse de, makinenizin pilini ylda en az bir kere deitirin.. Piliniz bittiinde akabilir, hesap makinenizin de bozulmasna neden olabilir. Piliniz bittiinde pili makineden kartmay ihmal etmeyin. Bu birimle gelen pil hafzaya ykleme yaplrken ve tanma esnasnda dearj olabilir. Bu yzden pilin mr normalden daha ksa sreli olabilir. Hesap makineniz iin oxyride pil, veya dier nikel bazl piller kullanmaynz. Bu tr piller ve makineniz arasndaki uyumsuzluk nedeniyle pil mr de ksalmakla birlikte rnn de bozulmasna neden olabilmektedir. Piliniz azaldnda ise hafzada ykl olan bilgilerin ksmen veya tamamen silinmesine neden olabilir. Dolaysyla makinenizdeki nemli verilerin daima yazl kaydn saklaynz. Scakln ok yksek veya ok dk olduu ortamlarda makinenizi bulundurmayn ve kullanmayn. Dk scaklklarda ekran grnts yavalarken, grnt tamamiyle de kaybolabilir ve pilin mr ksalabilir. Ayrca pili direkt gne temasnda, cam kenarnda, stc yannda veya yksek scakla maruz kalabilecei benzer alanlarda da kullanmayn ve brakmayn. Scaklk ekrann solmasna ve makinenin deforme olmasna ve ierideki ayarlarlarn bozulmasna neden olabilir. Makinenizi yksek rutubet ve tozlu ortamlarda saklamayn ve kullanmayn. Makinenizi slak, yksek lde rutubetin olduu ve tozlu ortamlarda brakmaynz. Makinenizi drmeyin ve darbelere maruz brakmayn. Makinenizi bkmeye veya emeye almayn. Makinenizi bllp erilebilecei pantolonunuzun veya dar kyafetlerinizin ceplerinde brakmayn. Makinenizi paralarna ayrmaya almayn. Makinenizin tularna tkenmez kalemle veya benzer nesnelerle basmayn. Makinenizin n yzn temizlerken kuru ve yumuak bir bez paras kullann. Makineniz ok kirlendiinde, hafife slatlm ntr deterjanl bir bez paras ile makinenizi temizleyebilirsiniz. Makinenizi temizlemeden nce bezi iyice sktnzdan emin olun. Makinenizi temizlerken, benzin, tiner vb uucu maddeler kullanmayn. Aksi taktirde matbu baslm iaretleri silebilir veya makinenin yzeyine zarar verebilirsiniz.

E-4

indekiler
zolasyon Kadn kartma! ............................................................................................. 1 Hesap Makinesine Fabrika Ayarlarnn Geri Yklenmesi ................................................................................. 1 Klavuz Hakknda ......................................................................................................................................................... 2 rneklerde Kullanlan Semboller ................................................................................................ .......................................................................................................................... 2

Gvenlik nlemleri ................................. ...................................................................................3 Kullanma nlemleri ...................................................................................................................4 Hesaplamaya balamadan nce ........................... ...............................................................9
Hesap Makinesini Ama ............................................................................................................................................9 Anahtar aretler ........................................................................................................................................................... 9 Ekrann Okunmas ...................................................................................................................................................... 9

Hesaplama Modlar ve Kurulum ................................................................................................10

Hesaplama Modunun Ayarlanmas ................................................................................................................... 10 Hesap Makinesi Kurulumu ................................................................................................................................... 11 Hesaplama Modlarnn ve Kurulum Ayarlarnn Silinmesi (Fabrika Ayarlarna Geri Dnme)..........13

Fonksiyon Mensnn Kullanm .......................................................................................14 Hesaplama Deerlerinin ve fadelerinin Girilmesi ................... ....................................14
Hesaplama fadesinin Girilmesi (Normal Veri) . ...............................................................................................14 Doal Ekran Grntsnn Kullanlmas .. .......................................................................................................16 Hesaplamalarn Dzenlenmesi ....................................................................................... ................................... 19 Hatann Yerinin Bulunmas ........................................................... ........................................................................ 21

Doal Ekran Grnt Format Seili Olduunda lem Sonucunun Ondalkl Olarak Grntlenmesi ..........................................................................................................21
rnek Hesaplamalar.................................................................................................................................................22

Tuunun Kullanlmas (S-D Dnm) ............................................................. 22

S-D Dnm rnekleri ......................................................................................................................................... 22

Temel Hesaplamalar ..............................................................................................................23

Aritmetik Hesaplamalar.......................................................................................................................................... 23 Kesirler........................................................................................................................................................................... 24 Yzde Hesaplamalar ............................................................................................................................................. 26 Derece, Dakika, Saniye (Altml Sisteme Dayal) Hesaplamalar ............................................................. 27

lem Tarihesi veTekrarlar ....................................................................................................28

lem Tarihesine Giri............................................................................................................................................. 29 Tekrar Grntleme Fonksiyonunu Kullanma .............................................................................................. .. 29

Hesaplamalarda oklu fadelerin Kullanlmas ..............................................................30 Hesaplama Hafzlar lemleri ...............................................................................................31

Cevap Hafzasnn (Ans) Kullanlmas................................................................................................................. 32 Bamsz Hafzann Kullanlmas .......................................................................................................................... 33 Deikenlerin Kullanlmas ................................................................................................................................... . 34 Tm Hafza eriklerinin Silinmesi....................................................................................................................... 35

E-5

Deiken Hafza Rezervi..........................................................................................................35

Kullanc Hafza Alan ............................................................................................................................................... 35 Ekstra Deikenlerin Kullanlmas ........................................................................................................................36

ve Bilimsel Sabitlerin Kullanlmas.................................................................................37

Pi ( )............................................................................................................................................................................ 37 Bilimsel Sabitler......................................................................................................................................................... 38

Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar......................................................................................40

Trigonometrik ve Ters Trigonometrik Fonksiyonlar.....................................................................................40 A Biriminin Dntrlmesi............................................................................................................................... 41 Hiperbolik ve Ters Hiperbolik Foksiyonlar ......................................................................................................41 stel ve Logaritmik Fonksiyonlar ......................................................................................................................... 41 st Fonksiyonlar ve stl Kk Fonksiyonlar................................................................................................. 42 ntegral Hesaplamalar............................................................................................................................................ 43 Trev............................................................................................................................................................................. 45 kinci Trev .................................................................................................................................................................. 46 .. 46 Hesaplamalar......................................................................................................................................................... Koordinat Deiiklii (Dikdrtgensel Polar) ..........................................................................................47 Random (Rasgele) Say Fonksiyonlar ................................................................................................................49 Dier Fonksiyonlar.................................................................................................................................................... . 50

Mhendislik Sembollerinin Kullanlmas ..........................................................................53

10 Mhendislik Gsterimin Kullanlmas (ENG)........................................................................................... 53 ENG Deiikliklerine rnekler................................................................................................................................54 Mhendislik Sembollerinin Kullanlmas.......................................................................................................... 54
3

Karmak Say Hesaplamalar (COMP) ................................................................................55

Karmak Saylarn Girilmesi...................................................................................................................................55 Karmak Say Ekran Formatnn Ayarlanmas................................................................................................. 56 Karmak Say lemleriyle lgili rnekler .......................................................................................................... 56 Elenik Karmak Saylar (Conjg) ..........................................................................................................................57 Mutlak Deer ve Argment (Abs, Arg).............................................................................................................. 57 Karmak Saynn Gerek (ReP) ve Sanal (ImP) Ksmlarnn kartlmas............................................... 58 Karmak Say Ekran Formatnn Deitirilmesi ..............................................................................................58

Matris Hesaplamalar (COMP) ..............................................................................................59

Matris Hesaplamalar ile lgili Genel Aklamalar........................................................................................... 59 Mat Ans Ekran Hakknda ....................................................................................................................................... 59 Matris Verilerinin Girilmesi ve Dzenlenmesi ................................................................................................... 59 Matris Hesaplamalarnn Yaplmas ........................................................................................................................ 62

Dizi Hesaplamalar (RECUR) ...................................................................................................65

Dizi Hesaplamalaryla lgili Genel Aklamalar ............................................................................................... 65 Dizi Tablosu Oluturma........................................................................................................................................... 68 Dizi Hesaplamalaryla lgili Uyarlar ................................................................................................................... 69

Denklem Hesaplamalar (EQN).............................................................................................69

Denklem Hesaplamalaryla lgili Genel Aklamalar .................................................................................... 69 Denklem Tipinin Seilmesi .....................................................................................................................................71 Katsay Deerlerinin Girilmesi...............................................................................................................................71

E-6

Denklem zmlerinin Grntlenmesi ..........................................................................................................72

statistiksel Hesaplamalar (SD/REG) ...................................................................................72

statiksel rnek Veriler ............................................................................................................................................ 72 Tek Deikenli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas...................................................................................... 75 ift Deikenli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas ......................................................................................77 statiksel Hesaplama rnekleri ............................................................................................................................ 84

n Tabanl Hesaplamalar (BASE-n).........................................................................................86

n Tabanl Hesaplamalarn Yaplmas .............................................................................................................................. 86 lem Sonucunun Farkl Bir Say Tabannda Gsterilmesi .......................................................................... 87 Deerler in Say Taban Belirleme.................................................................................................................... 88 Mantk lemlerini ve Negatif kili Deerleri Kullanarak Hesaplamalar Yaplmas ............................ 89

CALC...............................................................................................................................................90
CALC levinin Kullanlmas................................................................................................................................... 90

SOLVE.............................................................................................................................................92
SOLVE levinin Destekledii lemler................................................................................................................ 92 SOLVE levinin Kullanlmas................................................................................................................................. 92

Fonksiyondan Say Tablosu Oluturma (TABLE ) ...........................................................94

TABLE Modu ile lgili Genel Aklamalar............................................................................................................94 Say Tablosu Oluturma.......................................................................................................................................... 96 Say Tablosu Oluturma ile lgili Uyarlar...........................................................................................................97

Dahili Formller .........................................................................................................................97

Dahili Formllerin Kullanlmas ............................................................................................................................97 Dahili Forml Adlar..................................................................................................................................................99 Kullanc Formlleri.................................................................................................................................................102

Program Modu (PROG).........................................................................................................104

Program Modu ile lgili Genel Aklamalar.....................................................................................................105 Program Oluturma................................................................................................................................................105 Programlarn altrlmas...................................................................................................................................109 Dosya Ekran lemleri.............................................................................................................................................111 Program Silme..........................................................................................................................................................112

Komut Referans .....................................................................................................................113

Program Komutlar .................................................................................................................................................113 statiksel Hesaplama Komutlar..........................................................................................................................121 Dier Prog Modu Komutlar................................................................................................................................122

Bilgi letimi (LINK))..................................................................................................................124

ki fx-5800P Hesap Makinesi Arasnda Balant Kurulmas ..................................................................... 124 fx-5800P Hesap Makineleri Arasnda Bilgilerin Paylalmas ...................................................................124

Hafza Yneticisi (MEMORY)................................................................................................126

Silinebilir Veri eitleri ve Desteklenen Silme lemleri.............................................................................127 Hafza Yneticisinin Kullanlmas .......................................................................................................................127

E-7

Ek ..................................................................................................................................................128
lem ncelik Sras .................................................................................................................................................128 Kme Snrlar ...........................................................................................................................................................130 Hesaplama Aralklar, Basamak Saylar ve Doruluk Pay........................................................................130 Hata Mesajlar...........................................................................................................................................................132 Hesap Makinesinin Doru almad Varsaymndan nce.................................................................135 Zayf Pil Gstergesi ............................................................................................................................................... 135

G Kayna..............................................................................................................................136 zellikler....................................................................................................................................137

E-8

Balamadan nce
Hesap Makinesini Ama
tuuna tklayn. Bu tua tkladnzda; hesap makinesini kapatmadan nceki son grnt ekrana gelir. Ekrandaki ekilleri okumakta zorluk ektiinizde ekran kontrast ayarlarn deitirebilirsiniz. 1. (SYSTEM) (Contrast) tularna tklayn. Tua tkladnzda kontrast ayarlarn deitirebileceiniz seenekleri grebilirsiniz.

Ekran Kontrastnn Ayarlanmas

2. ve tularn kullanarak kontrast ayarlayabilirsiniz. 3. Rengi istediiniz biimde ayarladktan sonra tuuna tklaynz.

Not

tuuna tkladnzda aktif hale gelen hesaplama modund iken kullanarak kontrast ayarlayabilirsiniz.

ve

tularn

Hesap Makinesini Kapatma

(OFF) tuuna tklaynz.

Anahtar aretler

lev 1 2 3 4 ln % [ BIN

Anahtar aret Rengi Turuncu Red Yeil

levi gerekletirmek iin: Anahtar iarete tklayn. tuuna sonra anahtara tulayn. tuuna sonra anahtara tulayn. BASE-N Modunda iken anahtara tulayn

Ekrann Okunmas
Alm olduunuz hesap makinesi hem girmi olduunuz verileri hem de ilemin sonularn ayn ekranda gsterir.

Veri fadeleri ve lem Sonular

E-9

Girilen Veriler lem Sonucu

Aada belirtilen semboller hangi modda olduunu, ilemlerin kurulumunu ve aamalarn vb durumlar gstermektedir. rnekteki ekranda sembol gsterilmektedir. A birimi derece (Deg) (sayfa 12) olarak deitirildiinde ekrandaki sembol de olarak deiir.

Ekran Sembolleri

Hesap Modlar
Hesap Modunun Seilmesi
Hesap makinenizde 11 tane hesap modu bulunmaktadr.

Hesap Modunun Seilmesi

1.

Tua bastnzda mod mens ekrana gelir. ekran arasnda hareket edebilirsiniz.

tuuna basn.

ve

tularn kullanarak 1. ve 2.

Ekran 1 Ekran 2 2. stediiniz modda hesap makinesini kullanmak iin aadaki ilemleri gerekletirmeniz gerekmektedir. Aadaki modlardan birini semek iin: COMP (Bilgisayar) BASE-N (Base n ) SD (Tek deikenli istatistik) REG (ift deikenli istatistik) PROG (Programlama) RECUR (zyineleme) TABLE (Tablolar) EQN (Eitlikler) Ekran 1 Seeceiniz ekran: Basmanz gereken tu: 1 2 3 4 5 6 7 8 (COMP) (BASE-N) (SD) (REG) (PROG) (RECUR) (TABLE) (EQN)

E-10

Aadaki modlardan birini semek iin: LINK (letiim) MEMORY (Hafza Ynetimi) SYSTEM (Kontrast Ayarlar, RESET)

Seeceiniz ekran: 1 Ekran 2 2 3

Basmanz gereken tu: (LINK) (MEMORY) (SYSTEM)

Herhangi bir deiiklik yapmadan ekrandan kmak iin

tuuna tklaynz.

Hesap Makinesi Ayarlar

Hesap Makinesi ayarlar ile girdiiniz verileri ve alm olduunuz sonularn ayarlarn, parametrelerini ve dier ayarlar da dzenleyebilirsiniz. tularna tklayarak ayarlar ekranna geebilirsiniz (SETUP). Ayarlar iin iki ekran bulunmaktadr. ve tularn kullanarak 1. ve 2. ekranlar arasnda hareket edebilirsiniz.

Ekran Formatnn Seilmesi (MthIO, LineIO)

Doal MthIO) veya dorusal (LineIO) ekran grntsn seerek ilemler iin girdiiniz veriler ve alacanz sonular dzenleyebilirsiniz.

Doal Ekran Grnts (MthIO)

Doal ekran grnts ile kesirler, kare kkler, trev, integral, sl ifadeler, logaritmik ve dier matematiksel ifadeler yazld iekilde gsterilmektedir. Verileri girerken ve ilem sonular iin de bu ekran grntsn kullanabilirsiniz. Doal ekran grnts seili iken, ilemlerinizi kesirli, kare kkl veya vb ifadeleri istediiniz gibi kullanabilirsiniz. 1 1 rnein; 1 2 sonucu olarak 3 ileminin sonucu ise olarak gsterilir. . 2 3 Dorusal ekran grnts ile ifadeler ve fonksiyonlar, (ilevler) hesap makineniz tarafndan 1 belirlenen ifadelerle girilerek gsterilir. rnein; ilemi olarak log 24 ifadesi ise 2 log(2,4) olarak ekranda grnmektedir. Dorusal ekran grntsn setiinizde kesirli ifadeler hari tm ilem sonular ondalk deerler kullanlarak gsterilmektedir. Aadaki ekran grntsn semek iin Doal Grnt (MthIO) Dorusal Grnt (LineIO) Doal veya dorusal ekran grntsnn kullanlmasyla ilgili detayl bilgi iin 14. sayfadaki Hesaplama fadeleri ve Deerlerinin Girilmesi blm ve ilem trlerinin anlatld dier blmlere de bakabilirsiniz. Aadaki tulara basn:

Dorusal Ekran (LineIO)

Not:

E-11

A Biriminin Belirlenmesi
Aada belirtilen a birimini semek iin: Derece Radyan Grad (90 = radyan= 100 grad) 2 Aadaki tulara basn:

Basamak Saylarnn Belirlenmesi

Aadaki basamak saysn semek iin: Ondalk basamak says Belli Basamaklar sl fade aral

Aada belirtilen ilemleri yapn:

Aadaki rnekte setiiniz ayarlara gre sonularn ekranda nasl grnd anlatlmaktadr. Belirlediiniz ondalk say hanesine (Fix) gre 0dan 10 basamaa kadar uzatabilirsiniz. lem sonular ise belirlediiniz basamaa gre yuvarlanmaktadr. digits. rnek: 100 7 = 14.286 (Fix = 3) Ondalk basamak says =3 14.29 (Fix = 2) Ondalk basamak says =2 Sci ile belli basamak saysn belirledikten sorna ise ilem sonular belirlediiniz basamak saysna gre ekranda grnr ve 10un zeri eklinde belirtilir. lem sonular belirlediiniz basamak saysna yuvarlanr. 1 (Sci = 5) rnek: 1 7 = 1.4286 10 1 1.429 10 (Sci = 4) Norm1 veya Norm2 seeneklerini kullandnzda ise ilem sonucu aada belirtilen aralklarda olduunda sonu sl ifade ile gsterilir. 2 10 Norm1: 10 > x , x > 10 Norm2: 10 > x , x > 10
9 10

Example: 100 7 = 14.28571429 (Norm1 veya Norm2) 3 1 200 = 5. 10 (Norm1) 0.005 (Norm2)

Kesirli fadelerin Formatnn Belirlenmesi

lem sonularn aadaki kesir format ile grntlemek iin Kark Kesirler Bileik Kesirler Aada belirtilen ilemleri yapn:

E-12

Mhendislik Sembol Ayarlarnn Belirlenmesi

Bu ayar ile mhendislik sembol ayarlarn ap kapatabilirsiniz. Daha detayl bilgi iin 54. sayfadaki Mhendislik Sembollerinin Kullanlmas ile ilgili blme bakabilirsiniz. Aadaki ilemi yapmak iin: Mhendislik sembollerinin almas Mhendislik sembollerinin kapatlmas Aadaki ilemleri gerekletirin: (ENG) (ENG) (EngOff) (EngOff)

Mhendislik sembolleri ak olduunda (EngOn), ileminizin sonucu 1 < x < 1000 aralnda olduunda bu semboller kullanlmaktadr. Karmak saylarla yaptnz hesaplamalarn sonularn grntlenmesinde dikdrtgensel veya polar (kutupsal) koordinasyon formatn seebilirsiniz. lem sonularn aadaki karmak say format ile grntlemek iin: Dikdrtgensel Koordinasyon Polar (kutupsal) Koordinasyon Aadaki ilemi gerekletirin:
(COMPLX) (COMPLX)

Karmak Saylarn Ekran Formatnn Belirlenmesi

Polar (Kutupsal) koordinasyon seili olduunda ENG deiimini (sayfa 53) yapamazsnz. SD Modu ve REG Modu hesaplamalar (sayfa 72) kullanrken istatistiksel frekans ap kapatmak iin aadaki ilemleri yapnz. Aadaki frekans ayarn semek iin: Frekans Ak Frekans Kapal Aadaki ilemleri gerekletirin:
(STAT) (STAT) (FreqOn) (FreqOff)

statistiksel Frekans Ayarnn Belirlenmesi

BASE-N Modunda iken negatif deerleri aktif veya pasif hale getirmek iin aadaki tular kullanabilirsiniz. Aadaki ayar semek iin: Negatif deerler aktif Negatif deerler pasif Aadaki ilemleri gerekletirin:
(BASE-N) (BASE-N) (Signed) (Unsigned)

BASE-N Modunda Negatif Deerin Deitirilmesi

Hesaplama Modlarnn ve Kurulum Ayarlarnn Silinmesi (Fabrika Ayarlarna Geri Dnme)

Hesaplama modlar ve kurulum ayarlarnda fabrika ayarlarna geri dnmek iin aadaki ilemleri yapnz. Fabrika ayarlarna dnmek istemiyorsanz, (Yes) tuu yerine (Hayr) tuuna tklayn.

E-13

Hesaplama Modu ..................................... COMP Kurulum Ayarlar Ekran Format ............................MthIO A Birimi ...................................Deg sl fade Format ......................Norm1 Kesir Format ...........................d/c Karmak Say Format ...............a + b i Mhendislik Sembol ................EngOff statistiksel Frekans.....................FreqOff BASE-N Negatif Deerleri ...........Signed

Fonksiyon Mensnn Kullanm

Fonksiyon mens ile deiik matematik fonksiyonlarna, komutlarna, sabit deerlere, sembollere ve dier zel ilemleri grntlemenizi salar. tuuna tklayn. rnein COMP modunda iken gibi bir men ekrana gelir.

Fonksiyon Mensn Grntleme

tuuna tklarsanz aadaki

Fonksiyon Mensnden kma

tuuna tklayn.

Hesap Deerlerinin ve fadelerinin Girilmesi

Hesaplama fadesinin Girilmesi (Normal Veri)
Hesap makinenizin normal veri giriinde ilemlere ait ifadeler yazld gibi girilebilmekte ve tuuna bastnzda ilemin sonucunu alabilmektesiniz. Hesap makinesi toplama, kartma, arpma, blme veya parantez ilemlerinden hangisine ncelik verilmesl gerektiini otomatik olarak tespit edebilmektedir. rnek: 2 (5 + 4) 2 (3) =

E-14

Bilimsel Fonksiyonlarn Parantez inde Girilmesi

Aada da gsterildii gibi hesap makinenize parantez iinde bilimsel ifadeler girerek ilem yapabilirsiniz. Veriyi girdikten sonra parantezi kapatmak iin tuuna basmanz gerekmektedir.

rnek:

sin 30 =

Not

Baz fonksiyonlar doal veri giriini kullanrken farkl bir sra izlemenizi gerektirir. Detayl bilgi iin; 17. sayfadaki Doal Ekran Grntsn Kullanarak Hesaplama fadelerinin Girilmesi blmne baknz. Aadaki durumlarda arpma iaretini kartarak ekranda gstermeyebilirsiniz. Parantez ncesinde: Parantez iinde yer alan bilimsel bir ifade ncesi: nek sembollerinden nce (negatif iaretler hari) Deiken ismi, sabit say veya rastgele saylardan nce: lemin sonunda bir veya birden fazla parantez kapal ise bunlar silebilirsiniz. rnek: (2 + 3) (4 1) = 15

arpma aretinin kartlmas

Parantez Kapama areti

tuuna basmadan nce

Dorusal ekran kullandnzda girmi olduunuz veri 16 karakterden fazla ise (say, harf, vb. veriler) verinin geri kalan blm bir alt satra kaydrlr. rnek: 123456789 + 123456789 = 246913578

Hesaplama fadelerinin Kaydrlmas (Dorusal Ekran)

E-15

Girilen Veri Says (Bayt)

Matematiksel bir ifade girdiinizde, girdiiniz veri 127 baytlk veri alan ad verilen hafzaya kaydedilir. Ksacas tek bir matematiksel ifade iin 127 baytlk bir alan kullanabilirsiniz. Ekran format olarak dorusal ekran setiinizde, her bir ilem iin bir veya iki baytlk alan kullanlmaktadr. Detayl bilgi iin 17. sayfadaki Doal Ekran Grntsn Kullanarak Hesaplama fadelerinin Girilmesi blmne baknz. Genelde, hesap makinesindeki hareket imleci yanp snen dikey izgi ( |) veya yatay izgi ( ) olarak grnmektedir. Veri alanndaki kapasite 10 bayt ve altnda dtnde ise imle yanp snen kutu ( ) eklini alr. Bu durumda, ilemi uygun bir yerde durdurarak sisteme girilmi ilemin sonucunu hesaplayn.

Doal Ekran Grntsnn Kullanlmas

Ekran format olarak doal ekran grnts seildiinde (sayfa 11), kesirleri ve baz bilimsel ilevleri yazldklar gibi girebilirsiniz. Aadaki tabloda doal ekran grnts kullanlarak hesap makinesine girebileceiniz bilimsel ilevleri grebilirsiniz. *1. stun herbir ilevin hafzada kaplayaca alan gstermektedir. Detayl bilgi iin 16. sayfadaki Girilen Veri Says (Bayt) blmne baknz. *2. stundaki alan iin ise 18. sayfadaki Deer ve fadelerin Argman Olarak Kullanlmas blmne baknz.

Doal Ekran Grnts ile ilgili Temel Bilgiler

Doal Ekran Grnt Formatn Destekleyen Bilimsel Fonksiyonlar

Fonksiyon Bileik Kesir Karmak Kesir log(a,b) 10^x Kullanlan Tular *1 9 14 7 4 4 4 9 4 5 4 9 4 8 *2 Evet Hayr Evet Evet Evet Evet Evet Hayr Hayr Evet Evet Evet Evet

e^x
Kare Kk Kp Kk Karesi Tersi sl fadeler Kk Alma Mutlak Deer (Abs) ntegral

E-16

Fonksiyon Trev kinci Trev

Kullanlan Tular {MATH} {MATH} {MATH} es

Hesaplamalar Not

Doal ekran grntsn aktif olduunda ifade ve deerleri parantez ( ve ) iinde kullandnzda, girmi olduunuz verinin bir veya iki satr kaplad alana gre parantez uzunluu da otomatik olarak dzenlenecektir. Parantezin uzunluu ne olursa olsun, parantez iinde yer alan bir ilem bir baytlk bir alan kaplamaktadr.

Doal Ekran Grntsn Kullanarak Hesaplama fadelerinin Girilmesi

1. Bilimsel bir ilem girmek iin Doal Ekran Grnt Formatn Destekleyen Bilimsel Fonksiyonlar tablosundaki tablosundaki Kullanlan Tular stunundaki ilemleri yapn. 2. ile ifade edilen veri giri alanna gerekli deer ve ifadeleri girin. Girmi olduunuz hesaplama ierisinde yer alan veriler arasnda hareket etmek iin imleci kullanabilirsiniz. 1 + 2 ilemini girmek iin: rnek: 23 Kesirli ifadeyi belirleyin: Pay girin: mleci payda blmne indirin: Payday girin: lemi gerekletirin:

nemli!

Baz ifadeler hesap formlnn bir grnt uzunluundan daha uzun olabilir. Hesaplama forml iin belirlenen maksimum uzunluk 2 ekran grntsdr. ( 31 nokta * 2) Belirlenen limit zerinde bir giri yapamazsnz.

lemler ierisinde farkl fonksiyon ve parantezler yer alabilir. ok fazla fonksiyon ve/veya parantez yer aldnda ise veri girii yapamazsnz. Bu tr durumlarda hesaplamay blerek paralar halinde sonularn alabilirsiniz.

E-17

Veri girii iin doal ekran gtnt formatn kullandnzda, 14 karaktere kadar verileri ekranda grntleyebilirsiniz. 14 karakterden uzun bir ilem girdiinizde, ekran otomatik olarak kayacaktr. Ekran kaydnda, girdiiniz verilerin sola doru kaydn ifade eden sembol ekrana gelir.
Girilen veri Grnen Veriler mle 1111 + 2222 + 3333 + 444

Ekran Saa ve Sola Kaydrma

sembol grndnde tuunu kullanarak ekran kaydrabilir ve sola doru ilerleyebilirsiniz. Ekran sola doru kaydrdmzda girmi olduunuz ifadenin bir ksm da ekrann sa tarafna kayar. Sa tarafna kaydnda ise sembol ekranda grnr. sembol tuunu kullanarak ekran kaydrabilir ve saa doru ekran kaydrabilirsiniz. Doal ekran grnts ile veri girii yaparken, bilimsel bir ilevin argman veya bir kesrin payn (rnein; ) parantez iinde yer alan bir deeri veya ifadeyi de kullanmak isteyebilirsiniz. Daha aklayc olmak istersek, nceki veri deerlerini veya parantez iindeki ifadeleri destekleyen doal ekran grnt fonksiyonuna eklenebilir doal ekran fonksiyonu ad verilir. rnek: 1 + (2 + 3) + 4 ifadesinde parantez iindeki alana eklemek iin:

Deer ve fadelerin Argman Olarak Kullanlmas

( mleci parantezin sol tarafna kaydrn.)

Not

Tm doal ekran fonksiyonlarna ekleme yapamazsnz. 16. sayfada yer alan Doal Ekran fonksiyonlara ekleme yapabilirsiniz. mleci kesirli ifade, saysal deer veya parantezin soluna doru hareket ettirebilirsiniz. Eklenebilir bir fonksiyon, parantez iindeki ifadeyi, deeri veya kesri eklenen ifadenin argman yapar. mle bilimsel fonksiyonun solunda yer alyorsa, geri kalan fonksiyon, deiiklik yaplan hesaplamann argman olur.
Grnt Formatn Destekleyen Bilimsel Fonksiyonlar tablosunda 2. stununda Evet yazan

E-18

Hesaplamalarn Dzenlenmesi
Hesap makinesinde 2 tane mod bulunmaktadr. Ekleme Modu, imlecin bulunduu noktaya veriyi ekleyerek imleci saa doru kaydrarak yeni bir alan oluturur. zerine Yazlabilen Modda ise imlecin bulunduu noktadaki verinin zerine yeni bir veri yazlr. Ekleme Modu, doal ekran grnt format seili olduunda ancak aktiftir. zerine yazlabilen moda geemezsiniz. Dorusal ekran grnt format seili olduunda veri girileri iin her iki modu da kullanabilirsiniz. Orijinal ifade Ekleme Modu zerine Yazlan Mod
mle

Ekleme Modu ve zerine Yazlabilen Mod

Basn +

mle

Dikey mle (| ) ekleme modunu gsterirken, yatay imle ise ( gstermektedir.

) zerine yazlabilen modu

Veri Modunu Seme

Hesap makinesindeki seili mod ekleme modudur. Dorusal ekran format ile alyorsanz ve (INS) tularna basn. zerine yazlabilen moda gemek itiyorsanz, mle girilen verinin sonundayken, girdiiniz son veriyi silmek iin rnek: 369 13 ilemini 369 12 olarak dzeltmek iin:

Girilen lemin Dzenlenmesi

tuuna basn.

Ekleme modunda iken, ve tularn kullanarak imleci silmek istediiniz ilemin sana doru hareket ettirin ve silmek iin tuuna basn. zerine yazlabilen modda iken, imleci silmek istediiniz ilemin yanna doru hareket ettirerek tuuna basn. Tua her bastnzda bir tu ilemini silersiniz. rnek: 369 12 ilemini 369 12 olarak dzeltmek iin Ekleme Modu

Girilen bir tu ileminin silinmesi

E-19

zerine Yazlabilen Mod

fade inde Yer Alan Bir lem Tuunu Dzenleme

ve Ekleme modunda iken, tularn kullanarak imleci dzenlemek istediiniz ilemin tuuna tklayn. Ve doru ilem tuuna tklayn. sana doru hareket ettirin ve silmek iin zerine yazlabilen modda iken, imleci dzeltmek istediiniz ilemin yanna doru hareket ettirerek tuuna basn ve ilem tuunu silin. Sonrasnda doru ilem tuuna basn. rnek: cos(60) ilemini sin(60) olarak dzeltmek iin: Ekleme Modu

zerine Yazlabilen Mod

fade iine yeni bir ilem eklemek istediiniz ekleme modunun aktif olmas gerekir. ve tularn kullanarak imleci yeni bir ilem eklemek istediiniz noktaya getirin ve yeni ilemi girin.

fade ine lem Ekleme

E-20

Hatann Yerinin Bulunmas

tuuna tkladnzda Girdiiniz hesaplama ifadesi yanlsa, ilemin sonucunu almak iin tularna tkladnzda imle, hatann olduu ekranda hata mesaj belirir. veya noktada yanp sner. Hatann yerini bulduktan sonra dzeltip ileme devam edebilirsiniz. rnek: 14 5 2 = ilemini yanllkla 14 0 2 = olarak girerseniz: (Aadaki rneklerde ekleme modu aktif olarak kullanlmaktadr.)

veya
Hatann Yeri

Ekranda hata mesaj aldnzda hatann yerine bulmak iin tuuna tklayarak ilemi silebilirsiniz. tularna tklamak yerine,

veya

Doal Ekran Grnt Format Seili Olduunda lem Sonucunun Ondalkl Olarak Grntlenmesi
Doal ekran grnt format aktifken tuuna tklayarak ilemin sonucunu almak istediinizde ilemin sonucu doal formatta ekrana gelir. tularna tkladnzda sonular, ondalk say formatnda grnr. Sonucu aadaki formatta grmek iin Doal Format Ondalkl Say Format Aadaki tua basn:

Not

Dorusal ekran format seildiinde ilem sonular dorusal (ondalkl say) formatnda grnr. tularna basmanz format deitirmez. veya

E-21

rnek Hesaplamalar
rnek:

Sonucu ondalk say formatnda hesaplayn:

Tuunun Kullanlmas (S-D Dnm)

tuunu kullanarak bir saynn ondalk (D) formu ile standart (S) formu (kesir, kk alma, ) arasnda deiiklik yapabilirsiniz.

nemli!

Hesaplamann sonucuna bal olarak, bu tua tkladnzda deiim srecinin gereklemesi biraz zaman alabilir. Belli hesaplama sonular iin, bu tua tkladnzda ekrandaki veride bir deiiklik olmaz.

S-D Dnm rnekleri

rnek 1: Dorusal ekran format seili iken, 111 33 ilem sonucunu almak ve sonucu kesir formatna dntrmek iin:

E-22

Not

tuuna her tkladnzda iki form arasnda gidip gelirsiniz. Kesir format ise setiiniz kesirli ifadelerin grntsn nasl ayarladnza bal olarak deiir (karmak veya birleik - sayfa 12).

rnek 2: Doal ekran format seili iken, 111 33 ilem sonucunu almak ve sonucu ondalk say formatna dntrmek iin:

rnek 3:

Doal ekran format seili iken, ilemini aada gsterildii gibi yapmak ve sonucu ondalk say formatna dntrmek iin:

Temel Hesaplamalar
Not olarak belirtilmedii srece, bu blmdeki ilemleri hesap makinesindeki BASE-N Modu hari tm modlarda yapabilirsiniz.

Aritmetik Hesaplamalar
Aritmetik hesaplamalar toplama ( ilemleri iin kullanabilirsiniz. ), karma ( ), arpma ( ) ve blme ( )

E-23

rnek 1:

2.5 + 1 2 = 1.5

rnek 2:

7 8 4 5 = 36

Hesap makinesi, toplama, karma, arpma ve blme ilemlerinin ncelik srasn otomatik olarak belirler. Detayl bilgi iin 128. sayfadaki Hesaplama ncelik Sras blmne baknz.

Kesirler
Hesap makinesine kesirli ifade girerken, semi olduunuz ekran grnt formatna (sayfa 10) gre aada gsterildii gibi farkl admlar izlemeniz gerekmektedir (sayfa 11).

Doal Ekran Grnt Format:

Kullanacanz Tular Bileik Kesir Tam Sayl Kesir 2 Grnt 7 3 1 3

Linear Display:
Kullanacanz Tular Birleik Kesir Grnt

7 3
Pay Payda

Tam Sayl Kesir

2 1
Tam Say Pay

3
Payda

Yukardaki tabloda grnd gibi, doal ekran format ile kesirleri yazld gibi ekrana girebilirsiniz. Dorusal ekran formatnda ise ( ) semboln kullanmanz gerekiyor.

Not

Mevcut ayarlar ile kesirler ekanda bileik kesir olarak gsterilir. Kesir hesaplamalarnda sonular otomatik olarak sadeletirilerek ekranda gsterilir. rnein; 2 4 ileminin sonucu 1 2 olarak ekrana gelir.

E-24

Kesir Hesaplamalar rnekleri

rnek 1: 2 1 7 + = 3 2 6

rnek 2:

11 1 2 (Kesir Ekran Format: ab/c) +1 =4 4 3 12

E-25

Not

Tm elementlerin says (tam say + pay + payda basamak saylar + seperatr sembolleri) 10 karakterden fazla ise ilemin sonucu ondalk say formatnda grnr.

Girmi olduunuz veri tam sayl kesirler ve ondalk deerlerden oluuyorsa sonu da ondalk say formatnda grnr. Tam saylar sadece kesirli ifadelere ekleyebilirsiniz.

Tam Sayl Kesir ve Bileik Kesir Formatlar Arasndaki Geiler

Bileik kesri tam sayl kesre veya tam sayl kesri bileik kesre evirmek iin tularna basn lem sonucunun kesirli veya ondalk say formatnda grnmesi iin aadaki admlar takip ediniz. 3 3 rnek: 1.5 = , = 1.5 2 2

Kesir ve Ondalk Say Formatlarndaki Geiler

Mevcut kesirli ifade format; ilem sonucunun tam sayl kesir veya bileik kesir olarak grnmesini belirler.

Not

Tm elementlerin says (tam say + pay + payda basamak saylar + seperatr sembolleri) 10 karakterden fazla ise ondalk say formatndan kesirli formata gei yapamazsnz.

Yzde Hesaplamalar
Yzde iaretiyle (%) birlikte bir veri girii yaptnzda, girmi olduunuz verirnin yzdesini hesaplayabilirsiniz. Yzde hesaplamalarnda (%) iaretinden nce girilen veri 100e blnr.

Yzde Hesaplamalar rnekleri

Aada belirtilen tm rnekler dorusal ekran format seili iken yaplmtr.

E-26

rnek 1:

2% = 0.02

2 ) 1 00

rnek 2:

150 20% = 30

(150

20 ) 100

rnek 3:

660, 880 nin yzde kadr?

rnek 4:

2500n 15% fazlas katr?

rnek 5:

3500n25% eksii katr?

Derece, Dakika, Saniye (Altml Sisteme Dayal) Hesaplamalar

Altml sisteme dayal deerleri kullanabilir ve ondalk saylar ile eitleyebilirsiniz. Bu deerleri girerken aadaki format kullanmanz gerekmektedir. {Derece} {Dakika} {Saniye} rnek: 23030 girmek iin.

Derece, Dakika, Saniye Deerlerinin Girilmesi

Bu tr ilemlerinizde derece veya dakika deerleri 0 olsa da bu deerleri girmeniz gerekmektedir. tularna tklaynz. rnek: 00030 girmek iin,

E-27

 Aada belirtilen ilem trleri altml sistemde dayal sonular verecektir. - Altml sisteme dayal iki verinin toplanmas veya kartlmas - Altml sisteme dayal iki verinin blnmesi veya arplmas rnek 1: 22030 + 3930 = 30000

Altml Sisteme Dayal Hesaplama rnekleri

rnek 2:

22000 3.5 = 81000

Ondalk saylarla ilgili bir ilem yaparak altml sisteme dayal bir sonu elde etmek iin (DSM) tuuna sadece COMP Modunda kullanabilirsiniz. (DSM) tuuna tklayabilirsiniz. rnek: 100 3 ilemini yaparak altml sisteme dayal sonu elde etmek iin:

Altml Sisteme Dayal Bir Sonu Elde Etmeye Ynelik Ondalk Say Hesaplamalar

lem sonucu ekranda grnrken gerekletirebilirsiniz. rnek:

Ondalk Say ve Altmlk Sistem Deerleri Arasndaki Dnmler

tuuna tkladnzda aradaki deiimi 2.255 deerinin altmlk sisteme dayal olarak gsterilmesi iiN:

lem Tarihesi ve Tekrarlar

COMP ve BASE-N Modlarnda iken ilem tarihesini kullanabilirsiniz.

E-28

lem Tarihesine Giri

Ekrann sa st kesinde sembol yer alyorsa, ilem tarihesinde kaytl verilerin olduunu gsterir. lem tarihesinde yer alan verileri grmek iin tuuna tklayabilirsiniz. Tua her tkladnzda kaytl olan ilem ve sonular srasyla ekrana gelecektir. rnek :

lem tarihesi arasndaki kaytlar srasyla geerken, ekranda sembol grnrse, mevcut kaydn altnda baka kaytlar da var demektir. Bu sembol ekrana geldiinde, tuuna tklayarak kaytl olan dier verileri de grntleyebilirsiniz.

nemli!

Farkl bir heaplama moduna getiinizde veya ekran grnt formatn deitirdiinizde ilem tarihe verileri silinir. lem tarihesinin kapasitesi snrldr. lem tarihe kapasitesi dolduunda yeni bir ilem yaptnzda en eski ileminize ait veriler tariheden otomatik olarak silinerek yeni ileminiz kaydedilir.

Not

Aadaki fonksiyonlardan herhangi birini ieren hesaplamalarnz ilem tarihesine kaydedilmez. CALC, SOLVE, Built-in Formlleri, Kullanc Formlleri

Tekrar Grntleme Fonksiyonunu Kullanma

veya tularna tklayarak imleci grntleyin ve lem tarihe kayd ekranda iken dzenleme modunu girin. tuuna tkladnzda imleci ilemin bana getirebilirken, tuuna tklayarak imleci ilemin sonuna getirebilirsiniz. stediiniz deiiklikleri yaptktan sonra , tuuna sklayarak ilemin sonucunu hesaplayabilirsiniz. rnek: 4 3 + 2.5 = 14.5 4 3 7.1 = 4.9

E-29

Hesaplamalarda oklu fadelerin Kullanlmas

ve oklu ifadeler, zel seperatr kodlaryla birbirinden ayrlan oklu ilem ifadelerini belirtir. Aadaki rneklere seperatr kodlarnn birbirleriyle olan farkllklar gsterilmektedir.
{ifade 1} : {ifade 2} : .... : {ifade n } tuuna bastnzda ilk ifadeden {ifade 1} balamak zere srasyla tm ifadeler hesaplanr. Daha sonra nihai ifadenin sonucu ekranda grnr. rnek: 123 + 456 ilemini yaptktan sonra sonucunu 1000den kartmak iin:

{ifade 1} {ifade 2} {ifade n } Bu durumda tuuna bastnzda {ifade 1} den balanarak hesaplama yaplr. Uygulama seperatrne geldiinde durur ve bu noktaya kadar olan hesaplaman sonucu ekranda grnr. tuuna tkladnzda hesaplama ilemi kald noktadan devam eder. ^ rnek: 123 + 456 ileminin sonucunu grntlemek ve sonra sonucu 1000den kartmak iin:

E-30

Not

oklu ifade hesaplamas seperatr ile durdurulduunda, ekrann sa st kesinde sembol grnr. oklu ifadeli ilemleri yaparken, sonucu hesaplanan herbir ifade iin Ans (Cevap Hafzas) (sayfa 32) gncellenir. ve : seperatrlerini birlikte kullanabilirsiniz.

Ayn hesaplama iinde

Hesap Makinesi Hafza lemleri

Hesap makinenizde, kaydedebileceiniz ve kaydedilen verileri daha sonra kullanabileceiniz farkl trlerde hafza eidi bulunmaktadr. Hafza Ad Cevap Hafzas Bamsz Hafza Deikenler Tanmlama Cevap hafzas ilemlerin sonularn saklar. Bamsz hafza oklu ifade sonularn toplarken veya kartrken kullanlr. Adan Zye farkl deerler belirlenerek hesaplamalarda kullanlabilir. M deikeni bamsz hafza deerlerinin kayd iin de kullanlmaktadr. Adan Zye olan tm harflere ek olarak ekstra deikenler tanmlayabilirsiniz. Z[1], Z[2] vb isimler vererek 2372 tane deiken tanmlamanz mmkndr. Aada hesap makinesine ykl bulunan formller yer alr: Forml Deikenleri Kk alfabetik karakterler: a dan z ye dan ye, dan ye Yunanca karakterler: Alt simgeli alfabetik ve Yunan harfleri: A 1 , a 0 , t , x vb. Formller ve forml deikenleriyle ilgili detayl bilgiler iin Hesap Makinesindeki Formller (sayfa 97) blmne bakn.

Ekstra Deikenler

Yukarda anlatlan hafza eitleri tuuna bastnzda, farkl bir moda getiinizde veya hesap makinesini kapattnzda silinmez.

E-31

Cevap Hafzasnn (Ans) Kullanlmas

Hesap makinesindeki ilemlerin tm sonular otomatik olarak Cevap Hafzas (Ans) nda saklanr. Bir nceki hesaplamann sonucu ekranda iken yeni bir ileme baladnzda, yeni ilem iin uygun olan bir noktaya Ans eklenir. rnek 1: 3 4 sonucunun 30a blmek iin:

Ardk Hesaplamalara Cevap Hafzasnn Otomatik Eklenmesi

Sonra
tuuna tkladnzda Ans otomatik olarak aktif hale gelir.

rnek 2:

3 +4

sonucunun karesini almak iin:

Not

Yukardaki rneklerde de gsterildii gibi, ekranda herhangi bir ilemin sonucu varken, Ans, hesaplama operatr veya bilimsel fonksiyonu argment olarak ekrana getirir.

Parantez iinde yer alan argmentlerde (sayfa 15) ise fonksiyonu tek bana girdiyseniz ve ardndan tuuna basarsanz Ans argment hale gelir. Fakat parantez iindeki bir argment ile fonksiyonu kullanrsanz Ans argment olmayabilir. Temelde bir nceki ilemin sonucu ekrandayken Ans otomatik olarak aktif olur. Ekran tuuna tklayarak temizledikten sonra Ansn aktif olmasn istiyorsanz (Ans) tularna tklayn..

E-32

Cevap Hafzasnn (Ans) Hesaplamaya Manuel Eklenmesi

(Ans) tuuna tklayarak imlecin bulunduu noktaya Ans ekleyebilirsiniz. rnek 1: 123 + 456 sonucunun bir baka ilemde kullanlmas iin: 123 + 456 = 579 789 579 = 210

rnek 2:

3 +4

ileminin sonucunu bulduktan sonra sonuca 5 eklemek iin:

Bamsz Hafzann Kullanlmas

Bamsz hafza (M) genelde kmlatif toplamlar iin kullanlmaktadr. Yaptnz ilemin sonucu veya girdiiniz veri ekranda iken, bamsz hafzaya (M) eklemek iin tuuna tklayn. rnek: 105 3 ileminin sonucunu bamsz hafzaya (M) eklemek iin

Bamsz Hafzaya Veri Ekleme

Bamsz Hafzadan Veri kartma

Yaptnz ilemin sonucu veya girdiiniz veri ekranda iken, bamsz hafzadan (M) kartmak iin tularna tklayn.

E-33

rnek:

3 2 ileminin sonucunu bamsz hafzadan (M) kartmak iin:

Herhangi bir ilemin sonucu ekrandayken ilem sonucu hafzaya eklenir veya kartlr.

Not

veya

tularna tklarsanz

nemli!
veya tularna ilemin sonunda tklarsanz eer, hesaplama yaplarak ilem sonucu (hafzadan kartlan veya eklenen) ekrana gelir. Bu, bamsz hafzada yer alan mevcut ierikler deildir.

Bamsz Hafza eriklerinin Grntlenmesi

tularna tklayn.

Bamsz Hafza eriklerinin Silinmesi (0a) Bamsz Hafza Kullanlarak Yaplan rnek Hesaplamalar
23 + 9 = 32 53 6 = 47 ) 45 2 = 90 99 3 = 33 (Toplam) 22 (M deerini geri getirir.)

Herhangi bir ilem yapmadan nce bamsz hafza ieriklerini silmek iin tularna tklayn. rnek:

Deikenlerin Kullanlmas
Hesap makinesi Adan Zye kadar 26 deikenin kullanmn desteklemektedir. herhangi bir deer veya ilem sonucuna deiken atamak iin aadaki prosedr izleyin. rnek: 3 + 5 ileminin sonucuna A deikenini atamak iin:

Deer veya lem Sonucu in Deiken Oluturma

Deikene atanan deeri grntlemek iin tuuna tklayn ve deeri girin. tuuna tklayarak deikeni belirleyebilir ve sonra tuuna tklayabilirsiniz. rnek: A deikenine verilen deeri grntlemek iin:

Deikene Atanan Deerin Grntlenmesi

E-34

Deerleri kullandnz gibi deikenleri de hesaplamalarda kullanabilirsiniz. rnek: 5 + A ileminin sonucunu bulmak iin:

Hesaplamalarda Deikenlerin Kullanlmas

Deikene Verilen Deerin Silinmesi (Sfrlanmas)

rnek: A deikeninin silinmesi iin:

Tm deikenlerin ieriklerini silmek iin MEMORY Mod ekrann kullann. Detayl bilgi iin 126. sayfadaki Hafza Ynetimi (HAFIZA) blmne baknz.

Tm Deikenlerin Silinmesi (Sfrlanmas)

Tm Hafza eriklerinin Silinmesi

Tm deikenleri silmek ve Cevap Hafzasn (Ans) sfrlamak istediinizde aadaki prosedr izleyin.

Deiken Hafza Rezervi

Hesap makinesindeki deikenler (Adan Zye olan) ihtiyalarnz karlamyorsa, deiken hafza rezervi oluturabilir ve deerlerin kayd iin ekstra deikenler yapabilirsiniz. Ekstra olarak oluturduunuz deikenler de sistemdeki deikenler gibi alr. Z deikeninin ardndan parantez iinde yer alan bir ifadeyle ekstra deiken oluturabilirsiniz. ( Z[5] gibi ).

Kullanc Hafza Alan

Ekstra deikenler eklemeniz ve deiken hafza rezervini kullanabilmeniz iin hesap makinesinde 28500-baytlk kullanc hafza alan bulunmaktadr.

nemli!

Deiken hafza rezervi ile ilgili prosedr COMP Modu veya COMP Modu programnda kullanabilirsiniz. Klavuzda yer alan rnekler COMP Modu ile gerekletirilmitir. 28500-baytlk kullanc hafzas ekstra deikenler ve programlarn kaydedilmesi iin kullanlmaktadr. Hafzaya ne kadar ok deiken kaydederseniz programlarn kayd iin de az bir alan brakm olursunuz. Ayn ekilde fazla program kaydettiinizde de ekstra deikenler iin de az bir hafza alan brakm olursunuz.

E-35

Ekstra Deikenlerin Eklenmesi

rnek: Deiken saysn 10 arttrmak iin:

Ekranda Done grndnde belirlediiniz deikenlerin kaydedildi demektir. Bu durumda tm deikenlere 0 deeri atanr. ( Z[10] deikeninin deerini kontrol etmek iin: )

Deiken hafza rezervi 26 baytlk program dili iin ve eklediiniz her bir deiken iin de art 12 bayt kullanr. Karmak sayl bir deiken ise 22 bayt yer kaplar. Yukardaki rnekteki gibi 10 tane deiken eklediinizde kullanc hafzasnda 26 + (12 10) = 146 baytlk yer dolar. Kullanc hafza kapasitesi 28500 bayt olduundan maksimum 2372 tane deiken ekleyebilirsiniz (deikenlere karmak say atanmad varsaymna dayanarak)

Not

Ekstra Deikenlerin Kullanlmas

Ekstra deikenleri oluturduktan sonra, bu deikenlere deer atayabilir ve hesaplamalarnzda kullanabilirsiniz (hesap makinesindeki Adan Zye tanmlanan deikenler gibi). Ekstra deikenlerde Z harfinden sonra bir deerin gelmesi gerektiini unutmayn. (Z[5])

Not

Ekstra deikenlerde ( ] ) parantezi kapatmayabilirsiniz. Deiken ismindeki parantez iine bir deer yerine hesaplama ifadesi veya Adan Zye bir harf de ekleyebilirsiniz. Ekstra deiken ismindeki parantezde yer alan deerin 1 ve eklenen deiken says arasnda olmas gerekir. Bu aralk dnda bir deer girerseniz hata alrsnz.

Aadaki komut dizimini izleyerek ekstra deikenine deer atayabilirsiniz {deer veya ifade } Z {ekstra deiken deeri } rnek: Z[5] deikenine 3 + 5 ilem sonucunu atamak iin:

Ekstra Deikene Deer veya lem Sonucu Atama

E-36

nemli!

Ekstra deikenlere COMP Modu veya COMP Mod programnda iken veri girebilirsiniz.

Ekstra Deiken eriklerini Grntleme

eriini grmek istediiniz deikenin (Z [n] ) adn girin ve rnek: Z[5] deikeninin ieriklerini grntlemek iin: tuuna tklayn.

Deerleri kullandnz gibi ekstra deikenleri de hesaplamalarda kulalnabilirsiniz. rnek: 5 + Z[5] ileminin sonucunu bulmak iin:

Hesaplamalarda Ekstra Deikenlerin Kullanlmas

Ekstra Deikenlerin eriklerinin Silinmesi (Sfrlanmas)

rnek: Z[5] deikeninin ieriini silmek iin:

Hesap makinesinin hafzasnda yer alan ekstra deikenlerin hepsini silmek iin aadaki ilemleri srasyla takip edin.

Tm Ekstra Deikenlerin Silinmesi

Ekstra deikenlerin tmn silmek iin HAFIZA Ekran modunu da seebilirsiniz. Detayl bilgi iin 126. sayfadaki Hafza Ynetimi (HAFIZA) blmne baknz.

Not

ve Bilimsel Sabitlerin Kullanlmas

Pi ( )
Hesap makinesindeki ilemlerde pi ( ) deerini kullanabilirsiniz. BASE-N Modu dndaki tm modlar pi ( ) saysnn giriini desteklemektedir. Pi says iin hesap makinesi aadaki deeri kullanmaktadr. = 3.14159265358980

E-37

Bilimsel Sabitler
Hesap makinesinde ok sk kullanlan 40 bilimsel sabit say kaytldr. gibi her bir sabit sayy ifade eden semboller bulunmaktadr. BASE-N modu dndaki tm modlar bilimsel sabit saylar desteklemektedir.

Bilimsel Sabitleri Girme

1. Fonksiyon mensn grntlemek iin tuuna tklaynz. 2. Mende yer alan CONST u seiniz. Bu ekilde bilimsel sabit saylar mensnn ilk sayfas ekrana gelir.

ve 5 tane bilimsel komut men ekran bulunmaktadr ve tularn kullanarak ekranlar arasnda hareket edebilirsiniz. Sabit saylar hakknda detayl bilgi iin 39. sayfada yer alan Bilimsel Sabitler Listesi blmne bakabilirsiniz. ve 3. tularn kullanarak sayfalar arasnda gidip gelerek istediiniz sayy sein. 4. Semek istediiniz sabit sayy gsteren den e kadar olan rakamlardan birine tklayn. Rakama tkladnzda istediiniz bilimsel sabit saynn ekrana girii yaplm olur.

tuuna basarsanz bilimsel sabitin deerini de ekranda grebilirsiniz.

Bilimsel Sabitleri Kullanlarak Yaplan rnek Hesaplamalar

rnek: In boluktaki hzn gsteren bilimsel sabitin hesaplanmas iin:

c0 = 1/ 0 0 )

E-38

Bilimsel Sabitler Listesi

No. stununda yer alan numaralar bilimsel sabit saylarn men sayfasn ve men ekrana geldiinde basmanz gereken rakam gstermektedir. No. 1-1 1-2 1-3 1-4 1-5 1-6 1-7 1-8 2-1 2-2 2-3 2-4 2-5 2-6 2-7 2-8 3-1 3-2 3-3 3-4 Bilimsel Sabit Proton ktlesi Ntron ktlesi Elektron ktlesi Myon ktlesi Bohr yarap Planck sabiti Nkleer magneton Bohr magneton Planck sabiti, kaldrlm nce-yap sabiti Klasik elektron yarap Compton dalga boyu Proton gyromanyetik oran Compton proton dalga boyu Compton ntron dalga boyu Rydberg sabiti Atomik arlk birimi Proton manyetik momenti Elektron manyetik momenti Ntron manyetik momenti 3-5 3-6 3-7 3-8 4-1 4-2 4-3 4-4 4-5 4-6 4-7 4-8 5-1 5-2 5-3 5-4 5-5 5-6 5-7 5-8 Bilimsel Sabit Myon manyetik momenti Faraday sabiti Element yk Avogadro says Boltzmann sabiti Molar ideal gaz hacmi Molar gaz sabiti Boluktaki k hz lk radyasyon sabiti kinci radyasyon sabiti Stefan-Boltzmann sabiti Elektrik sabiti Manyetik sabit Manyetik ak kuantumu Standart yer ekimi letkenlik kuantumu Boluun karakteristik zdirenci Selsius scakl Newtonun yer ekimi sabiti Standart atmosfer

CODATA tarafndan Tavsiye edilen Deerler (2000)ine dayanlarak deerler hazrlanmtr. Detayl bilgi iin ekte verilen <#01> blmne bakn.

E-39

Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar

Belirtilmedii srece, bu blmde belirtilen ilevleri BASE-N Modu dndaki tm hesaplama modlarnda kullanabilirsiniz.

Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar Tedbirleri

Makinede ykl olan bilimsel fonksiyonlar kullanrken, sonularn ekranda grnmesi biraz zaman alabilir. Sonu grnene kadar hibir tua basmayn. Devam eden bir ilemi durdurmak iin tuuna tklayn.

Bilimsel Fonksiyon Diziminin Yorumlanmas

Fonksiyon argmentini gsteren metinler parantez ({ }) iinde yer alr. Argment genelde {deer} veya {ifade} dir.. Ayralar da ({ })parantez iinde yer aldnda parantez iindeki verilerin zorunlu olduunu gsterir.

Tr igonometrik ve Ters Trigonometrik Fonksiyonlar

sin(, cos(, tan(, sin (, cos
1 1

(, tan (

Veri Dizisi ve Veriler

sin({ n }) (Dier fonksiyonlar argment iinde kullanlabilir.) rnek: sin 30 = 0.5, sin 0.5 = 30
1

Hesaplamalarnzda size gerekli olan a birimi makinede ykl olan a birimidir.

Notlar

E-40

A Biriminin Dntrlmesi
Belli bir a birimiyle girii yaplm bir deeri farkl bir a birimine evirebilirsiniz. Deeri girdikten sonra {ANGLE} yi seerek aadaki men ekrann an. 1 2 3 (): Derece ( r): Radyan ( g): Grad

rnek:

radyan ka derecedir? 2

Hiperbolik ve Ters Hiperbolik Foksiyonlar

sinh(, cosh(, tanh(, sinh (, cosh
1 1

(, tanh (

Veri Dizisi ve Veriler

sinh({ n }) (Dier fonksiyonlar argment iinde kullanlabilir.) rnek : sinh 1 = 1.175201194

Notlar
Hiperbolik veya ters hiperbolik bir fonksiyon girmek iin aadaki admlar takip edin. .

stel ve Logaritmik Fonksiyonlar

10^(, e^(, log(, ln(

Veri Dizisi ve Veriler

10^({ n}) .......................... 10 n log({ n}) ........................... log 10 { n } log({ m},{ n}) ..................... log { m } { n } ln({ n}) ............................. log e { n }
{ }

( e ^ ayns ) (Baya Logaritma) (Esas { m } Logaritma) (Doal Logaritma)

E-41

rnek 1

: log216 = 4, log16 = 1.204119983

Logaritmada taban belirtilmezse 10 tabanl logaritma (baya logaritma) olduu kabul edilir.

rnek 2

: ln 90 (= log e 90) = 4.49980967

st Fonksiyonlar ve stl Kk Fonksiyonlar

x2, x1 , ^(, '
(, '
3

(, x'

Veri Dizini ve Veriler

{ n} x ............................... { n } 1 1 { n} x ............................. { n } { } {( m)}^({ n})....................... { m } n ({ n}) .......................... { n } 3 3 {n } ' ({ n}) ......................... { } ({ m}) x' ({ n}) .................. m { n } rnek 1: ( 2 + 1) (
2 2

(Karesi) (Tersi) (st) (Kare Kk) (Kp Kk) (stl Kk Alma)

2+2

2 1) = 1, (1 + 1)

= 16

E-42

rnek 2:

(2) 3 = 1.587401052

ntegral Hesaplamalar
Hesap makinesi Gauss-Kronrod integralini kullanarak integral hesaplamalarn yapmaktadr. Hesap makinesi integral hesaplamalarnda aadaki fonksiyonu kullanmaktadr. (

Veri Dizini ve Veriler

( f( x), a, b, tol) f( x): x fonksiyonu ( X deikenini kullanarak fonksiyonu girin.)

a: ntegral alanndaki alt snr b: ntegral alanndaki st snr tol: Hata Pay (Dorusal grnt format kullanldnda bu deer girilebilir.)
Bu parametre girilmeyebilir. Bu durumda, 1 10 rnek: (ln( x), 1, e) = 1 ( tol deeri girilmedi)
5

X dndaki tm deerler sabit say olarak kabul edilir.

tolerans kullanlr.

E-43

Notlar
( sadece COMP, SD, REG, ve EQN Modlarnda desteklenen bir fonksiyondur. f (x), a, b ve tol parametreleri iin aadaki deerler girilemez. d2/dx2(, ( , (, d/dx( . Pol( ve Rec( fonksiyonlar ve sradan fonksiyonlar f(x) parametresi iin girilemez. ntegral parametreleri a < x < f(x) band < 0 aralnda yer aldnda integral sonucu 0 olur. 2 rnek: (0.5X 2, 2, 2) = 5.333333333 Trigonometrik fonksiyonun integralini almak iin a biriminin Rad (radyan) olmas gerekir. ntegral hesaplamalarnn tamamlanmas uzun sre alabilir. tol parametresi iin kk bir deer tanmladnzda integral sonucunun doruluk derecesi 14 artsa da ilem sresi uzar. tol parametresi iin 1 10 den btk bir deer girin. Doal ekran grnt formatnda tol deerini giremezsiniz. ntegrali alnan fonksiyonun eidi, integral alanndaki negatif veya pozitif deerler, kullanlan integral aral integral sonucunda byk hatalara neden olabilir. Devam eden bir ilemi durdurmak iin tuuna tklayabilirsiniz.

Baarl ntegral Hesaplamalar in pucular

Periyodik fonksiyonlar, kullanlan integral alanndan kaynaklanan pozitif veya negatif f(x)deerleri iin ntegrali her bir periyot iin veya pozitif ve negatif alanlar iin paralara bln, her bir alan iin integral hesaplamalar yaparak, deerleri toplayn.

S Pozitif S Negatif

f ( x) dx =

f ( x) dx + (

f (x)dx)
c

Pozitif Blm Negatif Blm ( S Pozitif) ( S Negatif)

ok dalgalanan integral deerleri iin ntegral araln oklu paralara bln (dalgalanmann ok olduu alanlar klterek) herbir alandaki integrali hesaplayn ve sonular birletirin.

E-44


Trev

b a

f ( x) dx =

x1

f ( x) dx +

x2

x1

f ( x) dx + .....+

x4

f ( x) dx

Merkezi trev yaklam ile trev hesaplamalar yaplmaktadr. hesaplama yaplrken aadaki fonksiyon kullanlmaktadr.

d/dx(

Veri Dizimi ve Veriler

d/dx( f ( x), a, tol) f( x x fonksiyonu ( X deikenini kullanarak fonksiyonu girin.) a: Trevin kat saysnn hesapland nokta tol: Hata Pay (Dorusal grnt format kullanldnda bu deer girilebilir.)
Bu parametre girilmeyebilir. Bu durumda, 1 10 rnek:
10

X dndaki tm deerler sabit say olarak kabul edilir.

tolarens kullanlr.

y = sin (x) fonksiyonu iin x = trev katsaysn bulmak iin: 2 ( tol deeri girilmiyor)

ve zeri )

ve zeri )

d / dx ( yalnzca COMP, SD, REG, ve EQN Modlarnda desteklenen bir fonksiyondur. 2 2 f (x), a, b ve tol parametreleri iin baz deerler girilemez: (, (, d /dx (, d / dx (, Ayrca Pol( ve Rec( fonksiyonlar ve sradan fonksiyonlar f(x) parametresi iin girilemez. Trigoometrik fonksiyonun integralini almak iin a biriminin Rad (radyan) olmas gerekir. ntegral hesaplamalarnn tamamlanmas uzun sre alabilir. tol parametresi iin kk bir deer tanmladnzda integral sonucunun doruluk derecesi 14 artsa da ilem sresi uzar. tol parametresi iin 1 10 ten btk bir deer girin. Ardk olmayan noktalar, ters dalgalanmalar, ok byk veya ok kk noktalar, sapmalar, trevi alnamayan noktalar veya diferansiyel noktalar, veya sfra yakn kan diferansiyel

Notlar

E-45

sonular doruluk paynn azalmasna veya hata almanza neden olur. Devam eden bir ilemi durdurmak iin tuuna tklayabilirsiniz.
2 2

kinci Trev

Hesap makinesi ile x= a olan f(x) fonksiyonu iin d /dx ( f ( x))| x =a) ikinci trev katsaysn hesaplayabilir. Hesap makinesi Newton interpolasyon polinomlar yntemindeki ikince derece diferansiyel denklemlerini zebilmektedir. Hesaplamalar aadaki fonksiyon kullanlarak yaplmaktadr.

d2/dx2(

Veri Dizimi ve Veriler

d /dx2( f ( x), a, tol) f ( x x fonksiyonu ( X deikenini kullanarak fonksiyonu girin.)
X dndaki tm deerler sabit say olarak kabul edilir.
2

kini trev katsaysnn hesapland nokta Bu parametre girilmeyebilir. Bu durumda, 1 10

10

tol: Hata Pay (Dorusal grnt format kullanldnda bu deer girilebilir.)

tolarens kullanlr. rnek 1:

y = x + 4 x + x 6 fonksiyonunda x=3 olduu durumda

ikinci trev katsaysn hesaplayn.

tol = 1 10 rnek 2: durumunda 1. rnekteki prosedr yapn. tol iin belirli bir deer atadmz iin, ilemi ancak dorul ekran formatna geerek yapabiliriz.

12

45. sayfada yer alan trevle ilgili notlara bakabilirsiniz.

Notlar

Hesaplamalar
Bu ilev belirli bir aralkta tanmlanm f(x) fonksiyonlarnn toplamn gstermektedir. Hesaplamalar aadaki fonksiyon kullanlarak yaplmaktadr. (

E-46

Aada ilemleri iin kullanlan hesaplama forml yer almaktadr: ( f ( x), x, a, b) = f ( a) + f ( a+1) + .... + f ( b)

Veri Dizimi ve Veriler

( f ( x), x, a, b) f ( x): x fonksiyonu (aada tanmlanan parametre) x: Adan Zye tanmlanan parametre deeri x fonksiyonunda tanmlanan deiken ad ile burada tanmladnz deiken ad ayn deilse, bu deer sabit say olarak kabul edilir.

a: b:

Hesaplama aralnn balang noktas Hesaplama aralnn son noktas 10 10 a ve b 1 10 < a < b < 1 10 aralnda tanml olan tam saylardr. . Hesaplama iin admmz 1 olarak sabitlenmitir. ( X + 1, X, 1, 5) = 20

rnek:

Notlar
( ilevi yalnzda COMP, SD, REG, ve EQN Modlarnda desteklenmektedir. 2 2 f(x), a ve b parametreleri iin bu fonksiyonlar kullanamazsnz. (, (, d /dx (, d /dx (, Ayrca Pol( ve Rec( fonksiyonlar ve sradan say fonksiyonlar f(x) parametreleri iin kullanlamaz. Devam eden bir ilemini durdurmak iin tuuna tklayabilirsiniz.

Koordinat Deiiklii(Dikdrtgensel
Pol(, Rec(

Polar)

Hesap makineniz ile dikdrgensel ve polar koordinatlar arasnda gei yapabilirsiniz.

Dikdrtgensel Koordinat (Rec)

Polar Koordinat (Pol)

E-47

Veri Dizimi ve Veriler

Dikdrtgensel Koordinattan Polar Koordinata Gei Pol( x, y) x: Dikdrtgensel koordinat x- deeri y: Dikdrtgensel koordinat y-deeri Polar Koordinattan Dikdrtgensel Koordinata Gei Rec( r , ) r : Polar koordinat r- deeri : Polar koordinat -deeri rnek 1: ( 2, 2 ) diksrtgensel koordinat polar koordinattaki deerini bulmak iin:

rnek 2:

(2, 30) polar koordiantlarnn dikdrtgensel koordinattaki deerlerini bulmak iin:

Notlar
Bu ilevler COMP Modunda kullanlabilir. lemdeki r-deeri veya x-deeri I deikenine atanan deerlerdir. -deeri veya y-deeri ise J
deikenine atanan deerlerdir (sayfa 34)

Dikdrtgensel koordinasyon dzleminden polar koordinasyon dzlemine geite iin bulunan deerler 180 < < 180 aralnda yer almaktadr. Hesaplama ifadesi ierisinde koordinat deiiklii yapmaya alrsanz, ilem ilk koordinat dzlemi zerinden yaplr. (r-deeri veya x-deeri) rnek: Pol ( 2 2 )+5=2+5=7

E-48

Rastgele Say Fonksiyonlar

Hesap makineniz ile 10 basamalkl ardk olmayan rastgele saylar, 10 basamakl ardk saylar veya belli aralkta olan rastgele tam saylar retebilirsiniz. Aada belirtilen fonksiyon ile rastgele say retebilirsiniz. Ran#, RanInt#(

Aadaki dizin 0 - 1 aralnda ardk olmayan 10 basamakl ondalk saylar retir. Veri Dizini: Ran# rnek: Ardk olmayan 10 basamakl ondalk saylar retmek iin:

Ardk Olmayan Rastgele Saylar (Ondalk Deerler)

Yukardaki deerler rnek vermeye yneliktir. hesap makinesi tarafndan retilecek olan deerler yukardaki deerlerden farkl olacaktr.

Bu durumda, 10 basamakl ardk rastgele saylar 1!den 9a doru dokuz srada olmak zere 0 - 1 aralnda retilecektir. Bu sralama (1den 9a doru) olan Ran# tamsay argmentince belirlenmektedir. retilen deerler sabit bir sra ile retilmektedir. Veri Dizini: Ran# { n } n 1 - 9 aralnda yer alan bir tam saydr. rnek: Ardk rastgele saylar retmek iin:

Ardk Rastgele Saylar (Ondalk Deerler)

Sralamay balatn:

E-49

Bu ilev, belirlenen aralklarda rastgele tam saylar retir. Syntax: RanInt#({ m}, { n}) ( m and n are integers. m < n; m , n < 1 E 10; n m < 1 E 10) rnek: 0 - 5 aralnda tam saylar retmek iin:

Rastgele Tam Saylar

Yukardaki deerler rnek vermeye yneliktir. hesap makinesi tarafndan retilecek olan deerler yukardaki deerlerden farkl olacaktr.

Dier Fonksiyonlar
x!, Abs(, nP r , nC r , Rnd(, Int(, Frac(, Intg(

E-50

Faktoriyel (!)
Dizin: { n} ! ( { n } 0 veya doal say olmaldr.)

rnek:

(5 + 3)!

Mutlak Deer (Abs)

Dizin: rnek: Abs({ n}) Abs (2 7) = 5

Permtasyon (nPr) / Kombinasyon (nCr)

Dizin rnek: : { n}P{ m }, { n } C {m } 10 kiilik bir grupta ka tane 4 kiilik permtasyon ve kombinasyon mmkndr?

Yuvarlama Fonksiyonu (Rnd)

Yuvarlama ilevini, herhangi bir deer, ifade veva bir ilem sonucunu yuvarlamak iin kullanabilirsiniz. Ekran basamak ayarlarnza uygun olarak belli basamaklara kadar yuvarlama ilemini yapabilirsiniz.

E-51

Grnt Basamak Ayar: Norm1 veya Norm2

Mantis 10 basamaa yuvarlanr.

Grnt Basamak Ayar: Fix veya Sci

Deer belirlediiniz basamak saysna kadar yuvarlanr. rnek: 200 7 14 = 400

(3 ondalk hane)

(erideki hesaplama 15 basamak kullanr.)

imdi ayn ilemi yuvarlama (Rnd) fonksiyonunu kullanarak yapn.

(Hesaplama yaplrken yuvarlanan deer kullanlr.)

(Yuvarlanm Sonu)

Tam Saynn kartlmas (Int)

Bu fonksiyon ile gerek saylarn tam say ksmn argmenti olarak kartabilirsiniz.

E-52

Dizin: rnek:

Int({ n}) 1.5 saysndaki tam say ksmn grmek iin:

Ondalk Ksmn kartlmas (Frac)

Bu fonksiyon ile gerek saylarn ondalk say ksmn argman olarak kartabilirsiniz. Dizin: rnek: Frac ( { n}) 1.5 saysndaki ondalk say ksmn grmek iin:

En byk Tam Say (Intg)

Bu fonksiyon ile gerek saydan ufak en byk tam sayy argman olarak bulabilirsiniz. Intg({ n}) 1.5 tan kk en byk tam sayy bulmak iin:

Dizin: rnek:

Mhendislik Gsterimlerinin Kullanlmas (ENG)

10 3 Mhendislik Gsteriminin Kullanlmas
Mhendislik gsteriminde (ENG) ifadeler 1 ile 10 arasnda olmak zere 10un ss eklinde gsterilir. Herhangi bir sayy mhendislik gsterimiyle kullanmak iin 2 farkl fonksiyon kullanabilirsiniz. ve Fonksiyon Kullanacanz Tular

E-53

ENG Deiikliklerine rnekler

rnek 1: 1234 saysn gstermek iin: kullanarak mhendislik yazm ile

rnek 2: 123 saysn ile gstermek iin:

kullanarak mhendislik yazm

Mhendislik Sembollerinin Kullanlmas

Hesap makinenizde veri girii ilemlerin sonularn grntlerken kullanabileceiniz 10 tane mhendislik sembol bulunmaktadr: ( m, , n, p, f, k, M, G, T, P) . BASE- N Modu dndaki tm hesaplama modlarnda bu sembolleri kullanabilirsiniz.

Mhendislik Sembollerini Kullanarak lem Sonularnn Grntlenmesi

Mhendislik sembollerini grntlemek iin kurulum ayar ekranlarndaki EngOn u sein (sayfa 13).

E-54

Mhendislik Sembllerini Kullanarak Verilerin Girilmesi

rnek: 500 kyi girmek iin:

Mhendislik sembolleri aktif olduunda (sayfa 13) ENG deiimini yaparsanz, ondalk hane says 3 basamak saa kayar ve mhendislik sembolleri deiir (rnein; Mden kya). Ayn ekilde, ? ENG deiimini yaptnzda da ondalk hane says 3 basamak sola kayar ve semboller de deiir (rnein; kdan Mye). rnek: 999 k (kilo) + 25 k (kilo) = 1.024 M (Mega) = 1024 (kilo) ileminin sonucunu bulmak iin

Mhendislik Sembolleri Ak Olduunda ENG (10 ) Deiiminin Yaplmas

(ENG deiimi)

Karmak Say Hesaplamalar (COMP)

Bu blmdeki hesaplamalar yapabilmek iin ilk nce COMP Modunu gerekmektedir. semeniz

Karmak Saylarn Girilmesi

Sanal Saylarn Girilmesi i
Sanal bir say i girmek iin tuuna tklaynz.

E-55

rnek:

2 + 3i ifadesini girmek iin:

Polar Koordinat Formatn Kullanarak Karmak Saylarn Girilmesi

Karmak saylar polar koordinat formatnda da girilebilir. (r rnek: 5 30 ifadesini girmek iin: ).

nemli!

argman girerken, hesap makinesinin mevcut a birimini ifade eden bir deer girmelisiniz.

Karmak Saylarn Ekran Formatnn Ayarlanmas

13. sayfada yer alan Karmak Saylarn Ekran Formatnn Belirlenmesi blmne baknz

Karmak Say lemleriyle lgili rnekler

Dikdrtgensel Ekran Format (a+bi)
rnek 1: 2 ( 3 + i ) = 2 3 + 2 i = 3.464101615 + 2 i

Dorusal ekran formatn kullanrken, ilemlerin sonular sanal ve gerek ksm iki farkl blmde gstermektedir.

rnek 2:

45 = 1 + i

Polar Koordinat Format ( r

E-56

rnek 1:

2 ( 3 +i) = 2 3 + 2 i = 4

30

Dorusal ekran formatn kullandnzda ilemlerin sonucu mutlak deer ve argman olarak iki farkl satrda gstermektedir.

rnek 2:

1+ i=

45

Elenik Karmak Saylar (Conjg)

z= a + di karmak saysnn eleniini ( z = a - bi ) bulmak iin aadaki ilemleri yapnz. rnek: 2 + 3i karmak saysnn eleniini bulmak iin

Mutlak Deer ve Argman (Abs, Arg)

rnek: 2 + 2i karmak saysnn argmann ve mutlak Sanal Eksen deerini bulmak iin: b= 2

Aadaki prosedr izleyerek z= a + bi formatndaki karmak saynn Gauss dzlemindeki mutlak deerini |z| ve argmann bulabilirsiniz.

a= 2

Gerek Eksen

Mutlak Deer

E-57

Argman:

Aadaki ilemleri yaparak karmak saynn gerek (a) ve sanal (b) ksmn karabilirsiniz. rnek: 2 + 3i karmak saysndaki sanal ve gerek ksmlar kartmak iin:

Karmak Saynn Gerek (ReP) ve Sanal (ImP) Ksmlarnn kartlmas

Karmak Say Ekran Formatnn Deitirilmesi

Aada anlatlan prosedr takip ederek, mevcut karmak say formatn deitirebilir ve farkl bir format belirleyebilirsiniz.

Hesaplamalar in Dikdrtgen Koordinat Formatnn Seilmesi

lemin sonuna rnek: 2 2 - (COMPLX) 45 = 2 + 2 i (A birimi: Derece) girin.

Hesaplamalar in Polar Koordinat Formatnn Seilmesi

lemin sonuna rnek: 2+2i=2 2 - (COMPLX) 45

E-58

Matris Hesaplamalar (COMP)

Bu blmdeki hesaplamalar yapabilmek iin ilk nce COMP Modunu ( gerekmektedir. ) semeniz

Matris Hesaplamalar ile lgili Genel Aklamalar

Matris hesaplamalar ncelikli olarak Mat Adan Mat Fye kadar adlandrlan 6 matris hafzasndan birine kaydedilerek yaplr, sonra matris alanndaki deikenleri kullanarak ilemi 20 20 12 + sonulandrr. rnein; , matrisini zmlemek iin ifadesini Mat A 02 02 34 12 ifadesini ise Mat B hafzasna girerek Mat A + Mat B ilemini yapmanz hafzasna 34 gerekir. Matris hesaplama sonular Matris Ans ekrannda grntlenir.

Mat Ans Ekran Hakknda

Matris hesaplamalarnn sonular Mat Ans olarak adlandrlan Matris Cevap Hafzasna. kaydedilir. Mat Ansta kaytl olan matrisleri grmek iin Mat Ans ekrann kullanabilirsiniz.

Mat Ans ekrannda yer akan herbi hcre, hcrede kaytl bulunan 6 basamaa kadar olan tm deerleri gsterir. Hafzada kaytl verileri kontrol etmek iin, imle tularn kullanarak ilgili hcrenin altna geebilirsiniz. Bu durumda hcredeki deerin tamam ekrann alt ksmnda grnr. Hcredeki deer kesirli bir ifade veya altmlk sisteme dayal bir deer ise Mat Ans ekranndaki uygulanabilir deer ondalk say formatndaki dengini gsterir. Yanp snen imleci hcreye getirdiinizde, uygun bir kesir veya altmlk sisteme dayal formatta deeri grntleyebilirsiniz. Mat Ans ekran matris dzenleme ekranna benzese de, bu ekranda matrislerde dzenleme yapamazsnz. Mat Ans ekran akken tuuna tklarsanz, hesaplama ekranna geersiniz. Mat Ans ieriklerini (Mat Ans + gibi) kullanan bir hesaplamay balatmak iin Mat Ans ekranndayken tularna veya baka bir ilem tuuna basabilirsiniz. Bu ekrandaki ilemler Cevap Hafzasndaki ilemlere benzemektedir (sayfa 32). Detayl bilgi iin Matris Hesaplamalarnn Yaplmas (sayfa 62) blmne baknz.

Matris Verilerinin Girilmesi ve Dzenlenmesi

Mat Adan Mat Fye kadar adlandrlan 6 matris hafzasna verilerinizi girebilir ve hesaplamalarnzda verileri kullanabilirsiniz. Matrislere veri giriinin iki farkl yolu bulunmaktadr: Matris dzenleme ekrannn kullanlmas ve deer atama komutunun kullanlmas.

E-59

Matris Dzenleme Ekrannn Kullanlarak Matris Verilerinin Girilmesi

1. Matris hafza alan mens amak iin - (MATRIX) tularna tklayn. erisinde veri olan hafza alan 2 2 gibi matrisin boyutlarn gsterecektir. Bo olduunda ise hafzann karsnda None yazar. (EDIT)

2. Veri girii iin kullanmak istediiniz matrise ilerlemek iin tuuna tklaynz. 3. Bu tua tkladnzda matrisin boyutlarn grebilirsiniz. m satr saysn n ise stun saysnu gsterir.

ve

tularn kullanabilirsiniz.

Not 2. admda iken matris kaytl olan bir hafza alan setiinizde tuuna tklayarak matris dzenleme ekrann ap matrisi dzenleyebilirsiniz. Mevcut matrisi silmek silip farkl boyutlarda matris girmek iin tuuna veya 3. adm yerine tularna tklayn. 4. Oluturmak istediiniz matrisin boyutlarn belirleyin: Maksimum 10 yatay ve 10 dikey girii yapabilirsiniz. Satrlarn saysn belirlemek iin yanp snen izgiyi m ye doru hareket ettirin ve . n ye kayar. istediiniz deeri girin. Deer giriini yaptnz izgi Stunlarn says n iin bir deer girin ve sonra tuuna tklayn. m ve n arasndaki geiler iin ve tularn kullanabilirsiniz. 5. Satr ve stun saylarn girdikten sonra tuuna tklaynz. Bu ekilde matris dzenleme ekranna dnebilirsiniz.
mle

6. Matris dzenleme ekrannda srasyla hcrelere deerleri girin. Hcreler arasnda hareket etmek iin imleci kullann ve deerleri girin. Deer girdikten sonra kaydetmek iin tuuna tklaynz. 7. Tm deerleri girdikten sonra tuuna tklaynz.

Deer Atama Komutunun Kullanlarak Matris Verilerinin Girilmesi

1. COMP Mod hesaplama ekrannda, matris hafzasna giri yapmak iin aadaki veri dizisini kullann. a11 a12 ... a1n a21 a22 ... a2n [[a , a , ..., a ][a , a , ..., a ] ... [ a , a , ..., a ]]

...

am1 am2 ... amn

rnein; 1 2 matrisini girmek iin aadaki tu ilemlerini yapmanz gerekir. 34

...

...

11

12

1n

21

22

2n

m1

m2

mn

E-60

2. Atanan komut deerini girin. 3. Matrisi kaydetmek istediiniz hafzay (Mat Adan Mat Fye veya Mat Ans) sein Mat Aya kaydetmek iin aadaki tu ilemini yapn. {MATRIX} (Mat) (A) nemli! inde veri bulunan bir matris hafzas setiinizde, girmi olduunuz yeni veri kaydedilerek nceki veri silinir. tuuna tklaynz. 4. Matrisi kaydetmek iin, Bu ekilde kaydettiiniz matrisi ekranda grebilirsiniz. Buradaki format matris dzenleme ekran ile ayn olsa da bu bu ekranda dzenleme yapamazsnz. tuuna tkladnzda Comp Mod hesaplama ekranna geri dnersiniz.

Not

Mat AnsMat A ilemini yaparak Matris Cevap hafzas ieriklerini herhangi bir matris deikenine (Mat A gibi) tanmlayabilirsiniz. (EDIT) tularna tklayarak {MATRIX} 1. COMP Mod hesaplama ekrannda matris hafza mensn grntleyebilirsiniz. 2. ve tularn kullanarak ieriklerini grntlemek istediiniz matrise doru hareket . edebilirsiniz. 3. stediiniz hcreye getiinizde matris ieriklerini dzenleyebilirsiniz. mle tularn kullanarak deitirmek istediiniz hcreye gei yapn ve yeni deeri tuuna tklaynz. girin. Giri yaptktan sonra ise kaydetmek iin tuuna tklaynz. 4. Deiiklikleri tamamladktan sonra (EDIT) tularna tklayarak {MATRIX} 1. COMP Mod hesaplama ekrannda matris hafza mensn grntleyebilirsiniz. ve tularn kullanarak ieriklerini silmek istediiniz matrise doru hareket 2. edebilirsiniz. 3. Silmek iin veya (Del) tularna tklaynz.. Bu tulara tkladnzda ekranda uyar mesaj grnr. 4. Hesap makinesinde yer alan kaytl tm programlar silmek iin (Yes) tuuna silmeden ekrnadan ayrlmak iin ise (No) tuuna tklaynz.

Matris eriklerinin Grntlenmesi

Matris Hafzasndaki eriklerin Silinmesi

E-61

Matris Hesaplamalarnn Yaplmas

Bu blmde matris hesaplamalaryla ilgili eitli rnekler yer almaktadr. Matris hesaplamalarna balamadan nce, 59. sayfada yer alan Matris Verilerinin Girilmesi ve Dzenlenmesi ile ilgili blm okumanz gerekmektedir. Aadaki tabloda bu blmde yer alan matris isimleri yer almaktadr. Prosedrde matris ismi grdnzde, bu matrise karlk gelen tu ilemini yapmanz gerekir. Bu matris adn grdnzde: Mat A Mat B Mat C Yapmanz gereken tu ilemleri: {MATRIX} {MATRIX} {MATRIX} (Mat) (Mat) (Mat) (A) (B) (C)

Bu blmde yer alan tm rnekler doal ekan grnt format kullanlarak yaplmtr. Yalnzca boyutlar ayn olan matrisleri toplayp kartabilirsiniz. 12 20 rnek: + 34 02 Yukardaki rnekte Mat A 2 0 ve Mat B ise 1 2 olarak . kabul edilmektedir. 02 34 Mat A Mat B

Matrislerin Toplanmas, kartlmas

Yalnzca ayn satr saysna sahip olan matrisleri arpabilirsiniz. 20 12 3 rnek: + 34 5 02 3 Yukardaki rnekte Mat A 2 0 , Mat B 1 2 , ve Mat C ise matrisi olarak kabul 5 02 34 edilmektedir.

Matrislerin arplmas

Mat A

Mat B E

Mat C

E-62

Not

Hesaplama ekran ak olduunda, Mat Ans deikeni girmek iin aadaki tu ilemini yapnz. - (Ans). (Mat) {MATRIX}

Bir Matrisin Skaler arpmnn Hesaplanmas

Hesap makineniz ile aada gsterilen deiik skaler matris hesaplamalarn yapabilirsiniz.

n Mat A, n Mat A, Mat A n, Mat A n

Mat A y herhangi bir matrisle (Mat A dan Mat F ye) veya Mat Ans ile deitirebilirsiniz. n ; herhangi bir deer, bamsz hafza (M), deiken, matris ad sabit say says veya bilimsel sabitler veya bilimsel fonksiyon deeri (sin(30) gibi) olarak tanmlanabilir. 20 12 + rnek: 3 34 02 Yukardaki rnekte; Mat A 2 0 ve Mat B 1 2 olarak kabul edilmektedir. 34 02 Mat A Mat B

Aada Matris elementlerinin mutlak deerinin nasl hesapland gsterilmektedir. Mutlak deer hesaplandktan sonra sonular Mat Ans ekrannda yer alr. 1 2 rnek: matrisinin mutlak deerini almak iin: 5 0 Yukardaki rnekte Mat C 1 2 olarak kabul edilmektedir. 5 0 {MATH} (Abs) Mat C

Matris Elementlerinin Mutlak Deeri

E-63

Bir Matrisin Determinantnn Bulunmas

Bir kare matrisin determinantn bulmak iin det( fonksiyonu kullanlabilir.

det a11 = a11 det

a11 a12 = a11 a22 a12 a21 a21 a22 a11 a12 a13 a31 a32 a33
1 2 5 0

det a21 a22 a23 = a11 a22 a33 + a12 a23 a31 + a13 a21 a32 a13 a22 a31 a12 a21 a33 a11 a23 a32
rnek: matrisinin determinantn bulmak iin: olduu kabul edilir. (det) Mat C

Yukardaki rnekte, Mat C nin 1 2 5 0

{MATRIX}

Bir matrisin srasn deitirmek satr ve stunlarn yerinin deimesi anlamna gelir. Aada gsterildii gibi Trn( fonksiyonu kullanlarak hesaplama yaplr. . iin rnek: 1 2 3 matrisinin srasn deitirmek 456 rnekte Mat B matrisi 1 2 3 olarak kabul edilmektedir. 456 {MATRIX} (Trn) Mat B

Bir Matrisin Srasnn Deitirilmesi

Bir Matrisin Tersine evrilmesi

Bir kare matrisi tersine evirmek iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz.

a11 1 = a11 a12 a21 a22

a 11
1

a 22 a12 a11 = a11 a22 a12 a21

a21

E-64

a11 a12 a13 a21 a22 a23 a31 a32 a33

nemli!

a 22 a33 a23 a32 a12 a33 + a13 a32 a12 a23 a13 a22 a21 a33 + a23 a31 a11 a33 a13 a31 a11 a23 + a13 a21 a 21 a32 a22 a31 a11 a32 + a12 a31 a11 a22 a12 a21 a11 a22 a33 + a12 a23 a31 + a13 a21 a32 a13 a22 a31 a12 a21 a33 a11 a23 a32

Sfr olmayan kare matrislerin sadece tersi alnabilir. 1 1 eklemek iin ( x ) tu ilemini yapnz. rnek: 1 2 5 0 matrisinin tersini almak iin:

Yukardaki rnekte Mat C 5 -2 olarak kabul edilmektedir. 5 0 Mat C (x )

1

Matrislerin Karesinin Alnmas

Bir kare matrisin karesini almak iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz.

nemli!
rnek:

Karesini almak iin 1 2 5 0

tuunu sein.

. iin: matrisinin karesini almak

Yukardaki rnekte Mat C 5 -2 olarak kabul edilmektedir. 5 0 Mat C

Dizi Hesaplamalar (RECUR)

Bu blmde yer alan ilemleri yapmak iin ncelikle RECUR ( modunu sein. ) hesaplama

Dizi Hesaplamalaryla lgili Genel Aklamalar

Ardk tablo oluturmak iin aadaki iki format da kullanabilirsiniz. 1 an Tip Diziler Bu eit sralamalarda sralama iin balang ve biti deeriyle birlikte genel bir terim a n= f ( n)) girersiniz. 2 an+1 Type Sequence Bu eit sralamalarda, tekrar formln balang ve biti deeriyle birlikte 2 terim a n +1= f ( a n )), iin giriyorsunuz.

E-65

Dizi Tipinin Seilmesi

Aadaki sralama tipini semek iin: Aadaki tu ilemini yapn: { TYPE } { TYPE } ( an ) ( a n +1)

an Tipi an+1 Tipi

Dizi Dzenleme Ekran

Aada gsterilen her iki dizi dzenleme ekran da RECUR Moduna geerek dizi tipini setiinizde aktif olur. Bu ekranlar kullanarak ifadeyi tanmlayan tekrar formln veya genel terimi girebilirsiniz.

an Tipi

an+1 Tipi

Dizi Dzenleme Ekranna Forml Girilmesi

rnek 1:

a n +1 = a n+ n + 1

dizisini girmek iin:

rnek 2:

a n= n + 5

dizisini girmek iin:

Not

Girdiiniz veriyi silmek iin

tuuna tklaynz. tuuna tkladnzda

Tablo Alan Ekran

Dizi dzenleme ekranna girdiiniz veriyi kaydetmek iin aadaki ekranlardan biri aktif olur.

an Type Sequence

an+1 Type Sequence

Sra tablosu olutururken n iin balang (Start) ve biti (End) deerlerini girmek iin bu ekranlar kullann.

lk Terim, Balang ve Biti Deerlerinin Belirlenmesi

1. Tablo alan ekrannda deitirmek istediiniz ayarn zerine gelmek iin ve tularn kullanabilirsiniz. 2. stediiniz deer veya ifadeleri girin. Ekrandakileri silmek iin tuuna tklaynz. Veri girii srasnda tuuna tklarsanz, o ana dek girmi olduunuz tm veriler silinir ve ekranda daha nce kaydedilmi olan veriler ekrana gelir.

E-66

3. stediiniz tm verileri girdikten sonra tuuna basnz. Bu ekilde verileri kaydedebilirsiniz. fade girii yaptnzda ise, ilemin sonucu hafzaya kaydedilir. Herhangi bir ayar vurgulandnda tuuna basarak tablo alan ekranna geebilirsiniz (sayfa 67).

Tablo Alan Ekranndan Dizi Dzenleme Ekranna Geilmesi

tuuna basnz.

Dizi Tablo Ekran

lk Terim, Balang tuuna E ve Biti Deerlerinin Belirlenmesi blmnde iken bastnzda dizin hesaplamalar formllere (genel terim veya tekrar forml), ilk terime, balang ve biti deerine paralel olarak hesaplanacak ve sonu dizi tablo ekrannda grnecektir.

an Tip Sralama

an+1 Tip Sralama

Dizi tablo ekranndaki her bir hcre, kaytl bulunan deerleri 6 basamaa kadar gsterir. Verilerin tamamn grmek iin yanp snen izgiyi hareket ettirebilirsiniz. Deerin tamam ekrann altndaki deer alannda grnecektir. Deer ekran alannda bir deer olduunda, ENG deiimi (sayfa 53), altmlk sisteme dayal-ondalk deiim (sayfa 27) veya ondalk-kesirli format deiimini yapabilirsiniz. Burada gsterilen deerleri Deer ekran alanna giremez ve deerlerde deiiklik yapamazsnz.

Dizi Tablo Satrlar

Bu satr aadak ierikleri barndrmaktadr:
Tablo alan ekrannda belirlenen balang ve biti deerleri olan n Ayn sradaki n-deeri iin

n an
an

an

deeri

Ayn sradaki n balang deerinden ve nye kadar olan

an

toplam

n+1 an+1
an+1

Tablo alan ekrannda n+1 iin belirlenen balangtan bitie kadar olan deerler Ayn sradaki n-deeri iin Ayn srada

a n+1 deeri

a1 den

n+1e kadar olan deerlerin toplam

Dizi Tablo Ekranndan Tablo Alan Ekranna Dnmek

tuuna basnz

E-67

Dizi Tablosu Oluturma an+1 Dizi Tablosu Oluturma

rnek: 1 < n < 10 (n=tam say) aralnda an+1 = an+ n + 1 tekrar formln kullanarak dizi tablosu oluturmak iin. (Not: a 1= 2 ). (RECUR) {TYPE}

RECUR Modunu girin:

an+1 tipini sein.

Tekrar formln girin:

Tekrar formln kaydedin: (Bu durumda tablo ekrann grntleyebilirsiniz.)

Deerleri aadaki gibi girin: a1 = 2, Balang Deeri = 1, Biti Deeri = 10:

Dizi tablosunu oluturun: (Bu durumda dizi tablo ekrann grntleyebilirsiniz.)

an Dizi Tablosu Oluturma

rnek:

1 2 < n < 6 (n=tam say) aralnda an = ( ) n2 + 2 n 3 genel terimini kullanarak 2 dizi tablosu oluturmak iin: (RECUR) {TYPE} ( an)

RECUR Modunu girin:

a n tipini sein:
Genel terimi girin:

E-68

Genel Terimi kaydedin. (Bu durumda tablo ekrann grntleyebilirsiniz.) Balang= 2 ve Biti deeri = 6 olarak girin:

Dizi tablosunu oluturun: (Bu durumda dizi tablo ekrann grntleyebilirsiniz.)

Dizi Hesaplamalaryla lgili Uyarlar

Dizi hesaplamalarnda aadaki fonksyonlar kullanamazsnz. CALC SOLVE Koordinat dnm (Pol(, Rec() 2 2 d/dx(, d /dx (, (, ( Bamsz hafza ekleme ve kartma ( (M -)) Deikenlere deer atanmas ( (STO)) oklu-ifade veri girii

Dizi Tablo Hatalar

Bir dizi tablosu 199 sraya kadar oluturulabilir. Daha fazla sra oluturmak istediinizde HATA mesaj alrsnz. Dizi tablo hesaplamalar srasnda hesaplama sonu hafzas dolarsa Hafza Dolu uyar mesajn alrsnz.

Dizi Hesaplamalarndaki Matematik HATASI

Dizi hesaplamalarnda Matematik HATASI oluursa, hatann olduu hcrede ERROR (HATA) mesajn grrsnz.

Denklem Hesaplamalar (EQN)

Denklem Hesaplamalaryla lgili Genel Aklamalar
Bu blmde, ki bilinmeyenli denklemlerin zlmesiyle ilgili genel operasyonel prosedr anlatlmaktadr. Bu prosedr iin doal ekran grnt format kullanlmaktadr. X + 0.5Y = 3 2X + 3Y = 4

E-69

1.

(EQN) tularna tklayn. Tulara tkladnzda aadaki gibi ilk EQN tipinde bir men

2.

(aX+bY=c) tuuna tklayarak dorusal iki bilinmeyenli denklemleri seebilirsiniz. Tulara tkladnzda katsay dzenleme ekran gelir. Bu ekran kullanarak denklemin katsay deerlerini girebilirsiniz.

3. Katsay deerlerini girin.

X + 0.5Y = 3 2X + 3Y = 4
Bu deerler yukarda gsterildii gibi denklemler oluturacaktr.

4. Denklemi zmek iin tuuna tklaynz. Bu ekilde Xin deerini bulabilirsiniz.

X ve Y deerlerini grmek iin ve tularn kullanarak deerler arasnda hareket edebilirsiniz.

zm ekranndan kmak ve katsay dzenleme ekranna dnmek iin tuuna tklaynz.

E-70

Denklem Tipinin Seilmesi

Aadaki denklem tipini semek iin ki Bilinmeyenli Birinci Derece Dorusal Denklemler Bilinmeyenli Birinci Derece Dorusal Denklemler Drt Bilinmeyenli Birinci Derece Dorusal Denklemler Be Bilinmeyenli Birinci Derece Dorusal Denklemler kinci Derece Denklemler nc Derece Denklemler Aadaki tu ilemlerini yapn: (EQN) (EQN) (EQN) (EQN) (EQN) (EQN) EQN tip men tanm: aX+bY=c aX+bY+cZ=d aX+bY+cZ+dT=e aX+bY+cZ+dT+eU=f aX +bX+c=0 aX +bX +cX+d=0
3 2 2

Aadaki tabloda herhangi bir denklem eidini seebilmeniz iin gerekli ilemleri gstermektedir.

Not

Herhangi bir ilemi yapmak iin EQN Modunu kullandktan sonra denklem eidini deitirdiinizde katsay dzenleme ekranndaki tm sonular da silinecektir.

Katsay Deerlerinin Girilmesi

Eitlikte yer alan katsay deerlerini girmek iin katsay dzenleme ekrann kullanabilirsiniz. Katsay dzenleme ekrannda her bir katsayya ait deerleri girebileceiniz hcreler yer almaktadr. Katsay dzenleme ekranndaki hcre says setiiniz eitlik tipine baldr.

mleci kullanarak deeri girmek istediiniz hcreye gein ve giri yapn. Girdiiniz deer veya ifade ekrann sol alt kesinde grnecektir. mlecin bulunduu noktadaki deerleri silmek iin tuuna tklaynz. tuuna tklayarak mlecin bulunduu noktadaki hcreye giri ilemini tamamlayabilirsiniz. Bu ekilde verileri kaydedebilir ve imleci bir sonraki hcreye kaydrabilirsiniz. tuuna tkladnzda 6 karaktere kadar olan deerler ekranda grnecektir. Herbir hcreye deer veya ilem ifadesi girebilirsiniz. lem ifadesi girdiinizde tuuna basarak ilemi hesaplayabilir ve sonucu ekrandaki uygun hcrede grebilirsiniz. Hcrede yer alan deer veya ifadeleri deitirmek iin imleci kullanarak ilgili hcreye geerek deerlerde deiiklik yapabilirsiniz.

Katsay Deerlerinin Girilerek Dzenlenmesi

E-71

Denklem zmlerinin Grntlenmesi

Katsay dzenleme ekran aktifken grebilirsiniz. tuuna tkladnzda denklemin sonularn

Denklemin zm ve tularn kullanarak sonular arasnda hareket edebilirsiniz. Ekranda zm grndnde dier zmlere gemek iin tuunu da kullanabilirsiniz. Nihai sonu ekranda grndnde tuuna tkladnzda ise katsay dzenleme ekranna dnersiniz. zm ekranndan karak katsay dzenleme ekranna gemek iin tuuna tklaynz. Denklem zmlerinin ekran format, kurulum grnt ayarlar ve karmak say grnt format ayarlarna baldr.

statistiksel Hesaplamalar (SD/REG)

statiksel hesaplamalar SD Modu veya REG Modunda yapabilirsiniz. SD Modu tek deikenli istatiksel hesaplamalar iin kullanlrken, REG Modu ikili-deikenli regresyon hesaplamalar (dorusal, ikinci derece, logaritmik, e stel, ab stel, s, tersini alma vb ilevler) iin kullanlmaktadr.

statiksel rnek Veriler

Birka deiken dnda, rnek verilerin girii iin SD ve REG Modunda ayn admlar izlersiniz. rnek veri girii iin STAT dzenleme liste ekrann kullanabilirsiniz.

SD Modu STAT dzenleyicisi Uygulanabilen STAT dzenleme ekran SD Modu girdiinizde ilk olarak ekrana gelir.

REG Modu STAT dzenleyicisi veya REG Moduna

statisksel sklk ak olduunda (FreqOn) da kapal olduunda (FreqOff) da rnek veri girii yapabilirsiniz. Hesap makinesinde varsaylan ayar statiksel Sklk ayarn kapal olmasdr. Kurulum ekran istatistiksel sklk ayarlar (sayfa 13) ile kullanmak istediiniz veri giri metodunu seebilirsiniz. statistiksel sklk ak olduunda (FreqOn) STAT dzenleme ekrannda FREQ stunu yer alr. statistiksel sklk kapal olduunda (FreqOff) STAT dzenleme ekrannda FREQ stunu bulunmaz.

rnek Veri Giri Metodlar

E-72

rnek Veri Girilmesi

Aada SD Modunda rnek verilerin nasl girildii gsterilmektedir. Snf Deeri (X) 24.5 25.5 26.5 SD Moduna giri yapn: (SD) Sklk (FREQ) 4 6 2

X stununda yer alan snf deerlerini girin:

mleci FREQ stununda yer alan en st hcreye hareket ettirin.

Tm sklklar iin balang deeri 1 olarak tanmlanmtr.

FREQ stunundaki sklk deerlerini girin:

REG Modunda veri giriiyle arasndaki tek fark, REG Modunda iken STAT dzenleme ekrannda X, Y, ve FREQ adlarnda tane stun yer almaktadr.

Not

SD Modunda, rnek verileri X ve FREQ deerlerini ierirken, REG Modu rnek verileri X, Y ve FREQ deerlerinden olumaktadr. STAT dzenleme ekranndaki stunlardan biri iin deerleri girmeye baladnzda, ayn rnek verideki geri kalan stunlar ise balang deerlerine geerler (X = 0, Y = 0, FREQ = 1). Herhangi bir hcreye veri girii yaptktan sonra tuuna tklayarak girdiiniz veriyi kaydedebilirsiniz. SD Modu ve REG Modunda, 199 STAT rnek veri dzenleyici sras girebilirsiniz. Hesap makinesini resetleyene kadar veya verileri silene kadar rnek veriler hafzada kaytl olarak kalr. Farkl bir hesaplama moduna getiinizde, istatiksel sklk ayarn deitirdiinizde veya hesap makinesini kapattnzda kaytl rnek veriler silinmez.

E-73

 SD Modunda Y-verisi kullanlmayp, ekranda Y-verisi ile ilgili herhangi bir iaret yer almasa da hesap makinesi iinde herbir X-verisine karlk gelen bir Y-deeri (her zaman sfr) bulunmaktadr. Bu yzden, SD Modunda tek deikenli bir veri girii yaptktan sonra Y-verisi ( y gibi) ieren bir istatiksel hesaplama yaptnzda herhangi bir hata almadan ilemin sonucunu grebilirsiniz.

rnek Verilerin Dzenlenmesi

Bu blmde anlatlan prosedrleri kullanarak aada bahsedilen STAT dzenleme ekranndaki ilemleri yapabilirsiniz: hcre ieriklerini yenilemek, sra eklemek, hcre eklemek, hcre silmek ve tm STAT dzenleyici ekran verilerini silmek.

Hcre eriklerinin Yenilenmesi

eriklerini yenilemek istediiniz hcreye gemek iin imle tularn kullann ve istediiniz deer veya hesaplama ifadesini girin. lemi tamamladktan sonra tuuna tklayarak yaptnz deiiklikleri kaydedin.

Sra Eklemek
1. Sray eklemek istediiniz noktaya doru imleci hareket ettirin. (STAT) (Edit) (Ins Row) tularna tklaynz. 2. Yukardaki tu ilemini yaptnzda imlecin olduu noktadaki sra aaya doru kayar ve yeni sra eklenir. Yeni eklenen sradaki stunlar balang deerleriyle ifade edilir. X = 0, Y = 0 eer uygunsa FREQ = 1).

STAT Dzenleme Ekrandaki Tm Verilerin Silinmesi

1.

(STAT) (Edit) (Del All) tularna tklaynz. Tulara tkladnzda Delete All Data? (Tm verileri Sil?) uyar mesajn alrsnz. 2. Tm verileri silmek iin (Yes) tuuna tklaynz. Verileri silmeden ilemi iptal etmek iin (No) tuuna tklaynz.

Hcre Eklenmesi
1. Hcreyi eklemek istediiniz noktaya doru imleci hareket ettirin. 2. (STAT) (Edit) (Ins Cell) tularna tklaynz. Yukardaki tu ilemini yaptnzda imlecin olduu noktadaki hcre aaya doru kayar ve yeni hcre eklenir. Yeni hcrenin eklendii stunun zerinde yer alan hcre otomatik olarak silinir.

(Ins Hcresi)

Yeni eklenen hcre ierikleri (X = 0, Y = 0, veya FREQ=1) olacak ekilde kaydedilir.

Hcrenin Silinmesi

1. Silmek istediiniz hcrenin olduu noktaya doru imleci hareket ettirin.

E-74

2.

(STAT) (Edit) (Del Cell) tularna tklaynz. Yukardaki tu ilemini yaptnzda imlecin olduu noktadaki hcre silinir ve dier tm veriler yukar kayar. Silinen hcrenin yerine stunun stne yeni bir hcre eklenir.

(Del Cell)

Yeni eklenen hcre ierikleri (X = 0, Y = 0, veya FREQ=1) olacak ekilde kaydedilir.

Tek Deikenli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas

Bu blmde yer alan rnek hesaplamalarn yaplabilmesi iin ncelikle hesaplama modu olarak SD Modunun ( ) seilmesi gerekir. Blmde yer alan rnekler, 73. sayfada yer alan rnek Verilerin Girilmesi ile ilgili blmde anlatld ekilde verilen girildii kabul edilerek yaplmaktadr. STAT dzenleme ekran akken (rnek verinin yer ald), aadaki tu ilemlerini yapn. (RESULT) ve tularn kullanarak hareket edebilirsiniz.

statiksel Hesaplama Sonu Ekrannn Grntlenmesi

Not

Yukarda olas hesaplama sonularna bir rnek verilmitir.

Hesaplama sonular 10 basamaa kadar grntlenir. STAT dzenleme ekranna gemek iin tuuna tklaynz. statiksel hesaplamalarn sonu ekrannda grdnz deerlerin ve kullanlan formllerin anlamlar iin SD Modu statiksel Komut Referans (sayfa 76) blmne baknz.

( COMP) tularna tklaynz. 1. STAT dzenleme ekran akken Yukardaki tulara tkladnzda COMP Mod hesaplama ekran aktif olur. 2. stediiniz istatiksel hesaplama iin gerekli komutu girin ve sonra tuuna tklaynz. rnek verinin ortalama deerini ( ) almak iin aadaki ilemi yapn.

Belli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas

E-75

(STAT)

(VAR)

Yukarda olas hesaplama sonularna bir rnek verilmitir.

statiksel hesaplama komutlaryla ilgili detayl bilgi iin aadaki blme baknz:

SD Modu statiksel komut Referans n

rneklerin saysn elde eder.

n = ( xi -verilerinin says)

x
Ortalama deeri hesaplar.

x = ni

x n
Poplasyon standart sapmasn hesaplar.

xn =

( xi o) 2 n

x n1
rnek standart sapmasn hesaplar.

xn1 =

( xi o) 2 n 1

x2
rnek verinin kare toplamlarn hesaplar.

x2 = xi 2 x
rnek verinin toplamn hesaplar.

x = xi
minX
rnek verinin iindeki en kk deeri bulur.

E-76

maxX
rnek veriler iindeki en byk sayy elde eder.

P(
t bilinmeyenli istatiksel hesaplamada, standart normal olaslk dalmn (P(t)) belirler:
P ( t)

P ( t) =
0 t

1 2

x2
2

dx

Q(
t bilinmeyenli istatiksel hesaplamada, standart normal olaslk dalmn (Q(t)) belirler:
Q ( t)

Q ( t) =
0 t

1 2

? t?

x2
2

dx

R(
t bilinmeyenli istatiksel hesaplamada, standart normal olaslk dalmn (R(t)) belirler:
R ( t)

R ( t) =
0 t

1 2

x2
2

dx

t
Komutun argman olarak girilmesinden nce (X)i kullanarak, aadaki forml ile standart sapma hesaplanr.

X' t= X

ift Deikenli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas

Bu blmde yer alan rnek hesaplamalarn yaplabilmesi iin ncelikle hesaplama modu olarak REG Modunun ( ) seilmesi gerekir. Blmde yer alan rnekler, 73. sayfada yer alan rnek Verilerin Girilmesi ile ilgili blmde anlatld ekilde verilen girildii kabul edilerek yaplmaktadr.

E-77

REG Modunda, standart sapma ve toplama hesaplamalarnn sonularnn olduu listeleyen bir ekran bulunmaktadr. Ayrca belli regresyon hesaplamalarn da sonularn grntleyebilirsiniz. Hesaplama sonular 10 basamaa kadar grntlenir. STAT dzenleme ekranna gemek iin tuuna tklaynz. statiksel hesaplamalarn sonu ekrannda grdnz deerlerin ve kullanlan formllerin anlamlar iin REG Modu statiksel Komut Referans (sayfa 80) blmne baknz.

statiksel Hesaplama Sonu Ekrannn Grntlenmesi

Not

Standart Sapma ve Toplama Hesaplamalarnn Sonu Ekrannn Grntlenmesi

STAT dzenleme ekran akken (rnek verinin yer ald), aadaki tu ilemlerini yapn. (RESULT) (S-Var) ve tularn kullanarak hareket edebilirsiniz.

Yukarda olas hesaplama sonularna bir rnek verilmitir.

Regresyon Hesaplama Sonularnn Grntlenmesi

1. STAT dzenleme ekran akken (rnek verinin yer ald), aadaki tu ilemlerini yapn. (RESULT) (Reg)

Regresyon tipi mensn grntleyebilirsiniz.

E-78

2. Sonularn grmek istediiniz regresyona karlk gelen tulara tklaynz Regresyon Hesaplamas sonucunu grmek iin: Dorusal (y =ax + b) 2. derece ( y = ax + bx + c) Logaritmik (y = a + b ln x)
2

Aadaki tua basnz: (Line) (Quad) (Log) ( eExp) ( abExp) (Power) (Inv)

e sl ifadesi (y = aebx) ab sl ifadesi ( y = abx)

stel ( y = axb) Tersi ( y = a + b/x) (

tuuna bastnzda grnen ekran )

Yukarda olas hesaplama sonularna bir rnek verilmitir.

Belli statiksel Hesaplamalarn Yaplmas

( COMP) tularna tklaynz. 1. STAT dzenleme ekran akken Yukardaki tulara tkladnzda COMP Mod hesaplama ekran aktif olur. 2. stediiniz istatiksel hesaplama iin gerekli komutu girin ve sonra tuuna tklaynz. rnek verinin ortalama deerini ( ve ) almak iin aadaki ilemi yapn:

(STAT)

(VAR)

(STAT)

(VAR)
Yukarda olas hesaplama sonularna bir rnek verilmitir.

E-79

Belli Regresyon Hesaplamalarn Yaplmas

rnek: x=100 olduunda aadaki istatiksel verileri kullanarak y deerinin bulunmas, ve korelasyon katsaysnn hesaplanmas iin regresyon hesaplamasnn yaplmas iin:

x
29 50 74 103 118

y
1.6 23.5 38.0 46.4 48.9

1. Logaritmik regresyon hesaplama sonu ekrann grntleyin: (RESULT) (Reg) (Log)

2. STAT dzenleme ekranna dnmek iin tuuna tklaynz. ( 3. COMP mod hesaplama ekrann grntlemek iin 4. x=100 olduunda r korelasyon katsaysnu bulmak iin: Korelasyon Katsays (STAT) (VAR) (r) x=100 olduunda y nin alaca deer: (STAT)

COMP) tularna tklaynz.

) (y

(VAR)

Not

deerleri logaritmik regresyonlar iindir. nk stediimiz deerleri rnekte yer alan r ve y deerleri hesaplamak iin komutlar kullanmadan nce 1. admda logaritmik regresyon hesaplamalarn grntledik. lk olarak regresyon hesaplama sonu ekrann grntlemek istemiyorsanz, komutlar sonucu elde edilen deerler dorusal regresyona gre bulunur. statiksel hesaplamalarda kullanlan komutlarla ilgili ayrntlar iin REG Modu statiksel

REG Modu statiksel Komut Referans

Ortalama Deer ve Standart Sapma Komutu

n
rneklerin saysn bulur.

n = ( x i-verilerinin says)

E-80

x
x-veri rneklerinin ortalama deerini hesaplar.

x = ni

x n
x-veri rneklerinin poplasyon standart sapmasn hesaplar.

xn =

( xi o) 2 n

x n1
x-veri rneklerinin standart sapmasn hesaplar.

xn1 =

( xi o) 2 n 1

y
y-veri rneklerinin ortalama deerini hesaplar.

y = ni

yn
y-veri rneklerinin poplasyon standart sapmasn hesaplar.

yn =

( yi y ) 2 n

yn1
y-veri rneklerinin standart sapmasn hesaplar.

yn1 =

( yi y ) 2 n 1

Toplama Komutlar

x2
x- verilerinin karelerinin toplamn hesaplar.

x2 = xi 2 x
x- verilerinin toplamn hesaplar.

x = xi

E-81

y2
y- deerlerinin karelerinin toplamn hesaplar.

y2 = yi 2 y
y- deerlerinin toplamn hesaplar.

y = yi xy
x ve y deerlerinin arpmlarnn toplamlarn hesaplar.

xy = xi yi x
3

x-deerlerinin kpnn toplamlarn hesaplar.

x3 = xi 3 x 2y
x-deerlerinin karesinin y-deeri ile arpmlarnn toplamlarn hesaplar.

x2y = xi 2yi x4
x-deerlerinin drdnc kuvvetlerinin toplamlarn hesaplar.

x4 = xi 4
Minimum ve Maksimum Deer Komutlar
minX
x-deerlerinin en kk deerini bulur.

maxX
x-deerlerinin en byk deerini bulur.

minY
y-deerlerinin en kk deerini bulur.

maxY
y-deerlerinin en byk deerini bulur.

E-82

Regresyon Katsays ve Tahmin Edilen Deer Komutlar

Aadaki komutlarla bulunan deerler, hesaplamada kullandnz regresyon formlne bal olarak deiir. Kullanlan regresyon formlleri REG Modunda grnen regresyon hesaplamalar sonu ekranna (sayfa 78) uygulanabilir formllerdir.

a
Regresyon formlnn katsaysn hesaplar.

b
Regresyon formlnn b katsaysn hesaplar.

c
Bu komut sadece 3. derece regresyon formllerinde yer almaktadr. Regresyon forlmndeki c katsaysn hesaplar.

r
Korelasyon katsays ryi hesaplar. nc dereceden regresyon formllerinde bu katsay bulunmamaktadr.

x 1
Bu komut ncesinde girilen y deeri iin x deerini bulur.

x 2
Bu komut sadece 3. derece regresyon formllerinde yer almaktadr. Bu komut ncesinde girilen y deeri iin ikinci x deerini bulur. nc dereceden olmayan bir regresyon formlne girildiinde m 1 komutunun bulduu sonucun aynsn bulur.

y
Bu komut ncesinde girilen x deeri iin y deerini bulur.

Regresyon Katsays ve Tahmin Edilen Deer Hesaplamalar

Regresyon katsays ve tahmin edilen deer komutlar iin kullanlan formller, regresyon hesaplama eidine gre deiir. Regresyon hesaplama formlleriyle ilgili detayl bilgi iin ekte verilen <#02> ve <#08> blmlerine baknz. Aadaki hesaplama trleriyle ilgili detayl bilgi iin: Dorusal Regresyon nc Dereceden Regresyon Logaritmik Regresyon Buraya Bakn: <#02> <#03> <#04> <#05> <#06>

e sl Regresyon ab sl Regresyon

E-83

Aadaki hesaplama trleriyle ilgili detayl bilgi iin: stel Regresyon Ters Regresyon

Buraya Bakn: <#07> <#08>

statiksel Hesaplama rnekleri

Bu blmde, hesap makinesinde istatiksel hesaplamalar nasl yapacanza dair istatiksel hesaplama rnekleri yer almaktadr. rnek 1: Yandaki tabloda 1000 rencinin olduu bir okulda liseye giden 50 rencinin kalp atlar gsterilmektedir.
Pulse Rate Students

1 Verilen rnein ortalama deerini ve standart sapmasn hesaplayn. 2 Normal dalma gre kalp at 70in zerinde olan rencilerin olaslk dalmn bulun. lem Prosedr SD Modunu sein: (SD) statiksel sklk ayar iin FreqOnu sein: (SETUP) (STAT) X-stununa kalp at verilerini girin:

(FreqOn)

54 56 56 58 58 60 60 62 62 64 64 66 66 68 68 70 70 72 72 74 74 76

1 2 2 5 8 9 8 6 4 3 2

FREQ-stununa renci saylarn girin:

(1) Ortalama Deer ve Standart Sapma Ortalama deeri bulun:

COMP)

(STAT)
Standart sapmay bulun:

(VAR)

(STAT)
(2) Olaslk Dalm

(VAR)

(xn1)

(STAT) (STAT)

(DISTR) (DISTR) (

(R() t)

E-84

rnek 2:

Yandaki tabloda yeni doan bebeklerin deiik gnler ierisindeki kilolarn gsterilmektedir.

Gn Says

Arlk (g)

1 Verilerin dorusal regresyonu ile regresyon formln ve korelasyon katsaysn bulun. 2 Verilerin logaritmik regresyonu ile regresyon formln ve korelasyon katsaysn bulun. 3 Bulduunuz regresyon sonularna ve veri trendine gre 350 gn sonra bebein kilosunu tahmin edin. lem Prosedr REG Modunu sein: (REG) statiksel sklk ayar olarak FreqOff ayarn sein: (SETUP) (STAT) (FreqOff) X-stununa gn saysn girin:

20 50 80 110 140 170 200 230 260 290 320

3150 4800 6420 7310 7940 8690 8800 9130 9270 9310 9390

Y-stununa arlk deerlerini girin:

(1) Dorusal Regresyon Dorusal regresyon sonu ekrann grntleyin: (RESULT) (Reg) (Line)

(2) Dorusal Regresyon Dalm Logaritmik regresyon sonu ekrann grntleyin: (RESULT) (Reg) (Log)

(3) Kilo Tahmini Korelasyon katsays rnin mutlak deeri 1e yakn, dolaysyla kilo tahmininde logaritmik regresyon kullanlr. x=350 olduunda katr? ( COMP) (VAR) (STAT)

E-85

n Tabanl Hesaplamalar (BASE-N)

Bu blmde yer alan rnek hesaplamalarn yaplabilmesi iin ncelikle hesaplama modu olarak BASE-N Modunun ( ) seilmesi gerekir.

n Tabanl Hesaplamalarn Yaplmas

BASE-N Moduna gemek iin tuuna tkladnzda, aada gsterildii gibi mevcut kurulum ayarlar ekranda grnr.
Say Taban Gstergesi Negatif deer ayar gstergesi

Say Taban Gstergesi: Mevcut tabans saysn gsterir (aadaki tabloda gsterilmektedir). Negatif Deer Ayar Gstergesi: Negatif deer giriine izin verilip verilmediini gsterir ( 13. sayfadaki BASE-N Modunda Negatif Deerin Deitirilmesi blmne baknz. Say Tabann belirlemek iin aadaki tular kullann.

Say Tabannn Belirlenmesi

^

"

Aadaki say tabann semek iin: Onlu Say Dzeni Onaltl Say Dzeni kili Say Dzeni Sekizli Say Dzeni

Aadaki tua basn: (DEC) (HEX) (BIN) (OCT)

Tua tkladnzda aadaki gsterge ekrana gelir: Dec Hex Bin Oct

n Tabanl Hesaplamalarla lgili rnekler

rnek: Say Taban olarak ikili say dzenini seerek 1 2+ 1 2 ileminin sonucunu bulmak iin:

(BIN) Geersiz bir veri girdiinizde Sentaks Hatas alrsnz. BASE-N Modunda, kesirli veya sl deerler giremezsiniz. Sonuta yer alan ondalk ksmlar otomatik olarak atlacaktr.

E-86

Onaltl say dzeni deerlerinin girii iin gerekli olan harfleri (A, B, C, D, E, F).girmek iin aadaki tular kullann.

Onaltl Say Dzeninde Deerlerin Girilmesi ve rnek Hesaplamalar

rnek: Say taban olarak onaltl say dzenini seerek 1F16 + 116 ileminin sonucunu bulmak iin:

Kurulum negatif deer ayar Signed olarak seildiinde; Say Taban kili Say Dzeni Etkin Aralk P ozitif: 00000000000000000000000000000000 < x < 01111111111111111111111111111111 Negatif : 10000000000000000000000000000000 < x < 11111111111111111111111111111111 Pozitif: 00000000000 < x < 17777777777 Negatif : 20000000000 < x < 37777777777 2147483648 < x < 2147483647 Pozitif : 00000000 < x < 7FFFFFFF Negatif: 80000000 < x < FFFFFFFF Etkin Aralk 00000000000000000000000000000000 < x < 11111111111111111111111111111111 00000000000 < x < 37777777777 0 < x < 4294967295 00000000 < x < FFFFFFFF

Etkin Hesaplama Aralklar

Sekizli Say Dzeni Onlu Say Dzeni Onaltl Say Dzeni

Kurulum negatif deer ayar UnSigned olarak seildiinde; Say Taban kili Say Dzeni Sekizli Say Dzeni Onlu Say Dzeni Onaltl Say Dzeni

lem sonucu geerli say taban iin belirlenmi etkin aralk dnda ise Math ERROR (Matematik HATASI) oluur.

lem Sonucunun Farkl Bir Say Tabannda Gsterilmesi

Ekranda ilem sonucu grnrken, (DEC), bastnzda sonu, ilgili say tabannda gsterilir. (HEX), (BIN) veya (OCT) tularna

E-87

rnek: 30 10 saysnn ikili, sekizli ve onaltl say dzenlerine evrilmesi iin:

Deerler in Say Taban Belirleme

Deer girii srasnda geerli olan taban say dzeninden farkl bir say taban kullanabilirsiniz. Aadaki tu ilemlerini yaparak onlu say dzeni deerini 3 olarak girebilirsiniz.

Veri Giriinde Say Taban Belirleme

E-88

n Tabanl Hesaplamalarla lgili rnekler

rnek: 5 10 + 5 16 ileminin sonucunu bulma ve ikili say dzeninde gstermek iin:

Mantk lemlerini ve Negatif kili Deerleri Kullanarak Hesaplamalar Yaplmas

Hesap makineniz ile 32-basamak (32-bit) ikili mantk ve negatif deer ilemlerini yapabilirsiniz. Aada gsterilen tm rnekler ikili say taban dzeni (BIN) kullanlarak zlmtr.

Not

Negatif ikili, sekizli ve onaltl say deerleri ikincinin tamamlaycs alnarak oluturulur ve sonra orijinal say tabanna evrilir. Onlu say dzeninde negatif deerler negatif iareti ile gsterilir.

Mantksal arpm (and)

Bitsel tmleyicinin arpmn verir. rnek: 1010 2 and 1100 2 = 1000 2

Mantksal Toplam (or)

Bitsel tmleyicinin toplamn verir. rnek: 1011 2 or 11010 2 = 11011
2

Bitsel tmleyicinin d toplamn verir. rnek: 1010 2 xor 1100 2 = 110 2

D Mantksal Toplam (xor)

Bitsel tmleyicinin d olumsuzluunu verir.

D Mantksal Toplam Olumsuzlama (xnor)

E-89

rnek:

1111 2 xnor 101 2 = 11111111111111111111111111110101 2

Bitsel Tamamlayc (Not)

Bitsel tmleyicinin tamamlaycsn verir. rnek: Not(1010 2) = 11111111111111111111111111110101 2

Olumsuzlama (Neg)
Deerin ikinci tamamlaycsn verir. Olumsuzlama sadece negatif deer ayar Signed olarak ayarlandnda ancak aktif olur. rnek: Neg(101101 2) = 11111111111111111111111111010011 2

CALC
CALC ilevi ile deikenlerin olduu ifadeleri zebilirsiniz. fadeyi girdikten sonra, sonucu hesaplamak iin deikenler iin deerleri girin. Deikenlere ait deerleri istediiniz kadar deitirebilirsiniz. CALC ilevi sadece COMP Modunda kullanlabilir. ( )

CALC levinin Kullanlmas

Deikenlerin olduu bir ifade girdiinizde ve tuuna tkladnzda deikenlere deer girebileceiniz deer atama ekran aktif olur. Deerleri girdikten sonra tuuna tklarak i?lemin sonucunu hesaplaynz.

CALC levi le Hesaplamalarn Yaplmas

nemli!
CALC modunda, deikenlerin olduu hesaplamalar da Adan Zye olmak zere deiken kullanabilirler. Ekstra deikenler (Z[1], Z[2], vb.) deiken olarak kullanlamaz. CALC Modunda ekstra deiken kullanmaya alrsanz, girdiiniz deer sabit say olarak kabul edilerek hesaplama yaplacaktr.

E-90

rnek:

3 A + B ifadesinde A= 5, B = 3 ve A = 5, B = 10 deerlerini atamak iin:

(Yukardaki tu ilemini yaptnzda deer atama ekran grnr.) A = 5 ve B = 3 deerlerini gir:

Hesaplamay yap:

Deer atama ekrann tekrar grntle:

A deerini olduu gibi brak ve B ye 10 deerini gir:

Hesaplamay yap:

Not

Hesap makinesinde doal grnt format aktif ise deer atama ekran bir kerede tek bir deikeni gsterir. Deerler arasnda hareket etmek ve girii yapacanz deeri semek iin ve tularn kullanabilirsiniz.

nemli!

Deer atama ekrannda aadaki ilevleri kullanamazsnz. Karmak saylarn girilmesi ve grntlenmesi SOLVE (ZM)

E-91

CALC ile girmi olduunuz bir ifadeye aadaki veri dizimini kullanarak yorum metni ekleyebilirsiniz: "yorum metni" : {hesaplama ifadesi}. Yorum metni, deer atama ekrannn st srasnda grnecektir. rnek: CALC ilevini kullanarak "AREA": S = A B 2 ifadesinin girilmesi ve A = 7, B = 8 deerlerinin atanarak ilemin yaplmas:

Deer Atama Ekrannda Yorum Metinlerinin Grntlenmesi

SOLVE (ZM)
SOLVE ilevi Newton Kuraln kullanarak denklemleri zer. SOLVE ilevi sadece COMP Modunda kullanlabilir.

SOLVE levinin Destekledii lemler

SOLVE aadaki formatta girilen denklemleri desteklemektedir: rnek: Y = X + 5, X = sin(M), X + 3 = B + C, XY + C ( XY + C = 0 gibi olduu kabul edilir.)

nemli!

Aadaki ifadeleri SOLVE denklemlerinde kullanamazsnz: - Tmlev,diferansiyel hesaplar, (, Pol( and Rec( fonksiyonlarnn girilmesi - oklu-ifade girileri SOLVE ilevinde karmak say katsaylarn kullanamaz ve karmak say sonularn da grntleyemezsiniz.

SOLVE levinin Kullanlmas

Denklem girdikten ve sonra tuuna tkladnzda herbir deikene deer girebileceiniz deer atama ekran alr. Deikenlere deer atadktan sonra imleci sonucunu almak istediiniz deikene doru hareket ettirin ve tuuna tklaynz.

Denklem zmnde SOLVE levinin Kullanlmas

rnek: y=0, a=1 ve b= -2 iken y = ax + b denkleminin zlmesi:
2

E-92

(Yukardaki tu ilemini gerekletirdiinizde deer atama ekran alr.) Yye 0 deerini atayn: Aya 1 deerini atayn: X iin balang deeri girin (Bu rnekte, 1 girin): Bye -2 deerini atayn: zmlemek istediiniz deikeni sein: (Bu rnekte Xi zmlemek istediimiz iin, Xe doru hareket edin.) Denklemi zn:

Deer atama ekranna dnmek iin tuuna tklayn ve srasyla deikenlerin deerlerini girin ve balang deerini deitirerek denklemi tekrar zn. SOLVE ilevi ile denklemi zemediinizde (Cant Solve) uyar mesaj ekranda grnr.

Not

Hesap makinesinde doal grnt format aktif ise deer atama ekran bir kerede tek bir deikeni gsterir. Deerler arasnda hareket etmek ve girii yapacanz deeri semek iin ve tularn kullanabilirsiniz.

Gireceiniz denklem deer atama ekranna smayacak uzunlukta olduunda, denklemi sola doru kaydrarak denklemin dier blmlerini de grebilirsiniz. Denklemi kaydrmak iin (LOOK) tularna tklaynz.
ve tularn kullanarak denklemin sana veya soluna geebilirsiniz.

Deer Atama Ekrannda Denklemin Kaydrlmas

Denklemi kaydrdktan sonra ilk hale dnmek iin

tuuna tklaynz.

Denklem iin girdiiniz balang deerlerinden dolay SOLVE ilevi denklemin sonucunu bulamayabilirsiniz. Bu durumda ilk girdiiniz balang deerine yakn bir deer girerek ilemi tekrarlayn. SOLVE ilevi bir sonu olsa da bazen denklemler iin zm bulamayabilir.

SOLVE levi le lgili Uyarlar

E-93

 Newton Kanununun zelliklerinden dolay, aadaki bilimsel fonksiyonlar sonucun bulunmas zordur. - Periyodik ilevler (y=sin(x) gibi) 1 - Dik eimli grafikleri olan fonksiyonlar ( y =ex , y = x gibi) - Srekli olmayan ilevler ( y = x gibi) SOLVE zm ekran bilgileri aadaki ekilde gstermektedir.
Denklem (Girdiiniz denklem.) zmlenen Denklem zm

zm Ekran erikleri

(Sol ksm) (Sa ksm) zm

zmler her zaman ondalkl formatta verilir. Doal ekran format aktif olduunda iki srada gsterilen X= ve L-R sralar tek bir srada gsterilir. Srada yer alan verilerin tamam grnmediinde ve tularn kullanarak deerler arasnda hareket edebilirsiniz. zmleyeceiniz deiken iin deer atadktan sonra denklemin sa blm sol blmnden kartldnda (Sol Ksm) - (Sa Ksm) sonucu denklemin sonucunu verir. Bu sonu sfra yaklatka, denklemin doruluk pay da artar. Aada gsterildii gibi, art arda yaplan hesaplamalar sonucunda herhangi bir sonu alnamadnda ilem yaplan ekranda yaknsaklk meydana gelecektir. tuuna tklayarak hesaplamay tekrar yapabilirsiniz.

lem Yaplan Ekranda Yaknsaklk

Devam eden bir ilemi durdurmak iin

tuuna tklaynz.

Fonksiyondan Say Tablosu Oluturma (TABLE)

Bu blmde yer alan rnek hesaplamalarn yaplabilmesi iin ncelikle hesaplama modu olarak TABLE Modunun ( ) seilmesi gerekir.

TABLE Modu ile lgili Genel Aklamalar

TABLE Modu ile f(x) fonksiyonu ve x iin belli deerler aral belirleyerek x ve f(x) say tablosu oluturmanz salar.

E-94

TABLE Moduna girdiinizde ilk olarak ifade dzenleme ekran alr. Bu ekran kullanarak say tablosu oluturacanz X deikenli fonksiyonu girebilirsiniz.

fade Dzenleme Ekran

fade Dzenleme Ekranna Veri Ekleme

rnek: Fonksiyon; f ( x) = x +
2

1 2

Not

Veri girii srasnda ekrandakileri silmek iin tuuna tklaynz. fade dzenleme ekranna X dnda bir deiken girdiinizde, bu deiken deer olarak kabul edilir (girilen deerle uyumlu olarak).

Tablo Aralk Ekran

fade dzenleme ekranna girdiiniz deeri kaydetmek iin aralk ekran aadaki gibi grnr. tuuna tkladnzda tablo

Bu ekran kullanarak say tablosu oluturacanz xin balang (Start), biti (End) deerlerini ve admlarn (Step) girin.

Balang, Biti Deeri ve Admn Girilmesi

1. Tablo aralk ekrannda, deiiklik yapmak istediiniz ayara gemek iin ve tularn kullanabilirsiniz. 2. stediiniz deer veya ifadeyi girin. Ekrandaki verileri silmek iin tuuna tklaynz. tuuna tklarsanz o ana dek girilmi olan tm veriler silinerek nceki veriler tekrar ekrana gelir. 3. stediiniztm girileri yaptktan sonra tuuna tklaynz. Bu ekilde verileriniz kaydedilir. fade girdiyseniz, girmi olduunuz ifadenin sonucu kaydedilir. Herhangi bir ayar seili iken, say tablo ekrann grntlemek iin tuuna tklaynz (sayfa 96).

Tablo Aralk Ekranndan fade Dzenleme Ekranna Dnlmesi

tuuna tklaynz.

E-95

Say Tablo Ekran

Balang, Biti Deeri ve Admn Girilmesi blmnde 3. admda iken tuuna tkladnzda hesap makineniz, girilen fonksiyon ifadesi, balang ve biti deeri, ve admla uyujmlu olarak say tablosunu yaparak sonucu ekrana getirecektir.

Say tablosunda yer alan herbir hcre, kendisinde kaytl olan deerleri 6 basamaa kadar gstermektedir. Deerin tamamn grmek iin tular kullanabilirsiniz. Deerin tamamn ekrann altndaki deer grnt alannda grebilirsiniz. Deer grnt alannda deer olduunda, bu deeri ENG deiimini (sayfa 53) kullanarak altml-onlu deiim (27. sayfa) veya ondalkl-kesirli format (sayfa 22) deiimlerini kullanarak deitirebilirsiniz. Ayrca deer grnt alanna deer giremez veya grntlenen deerleri deitiremezsiniz.

Say Tablosundaki Stunlar

Bu stun X F(X) Aadaki verileri ierir: Tablo alan ekrannda belirlenen Balang, Biti Deeri ve Adma gre hesaplanan x-deerleri Ayn sradaki f(x) deerlerine karlk gelen x-deerleri

Say Tablosu Ekranndan Tablo Aralk Ekranna Dnlmesi

tuuna tklaynz.

Say Tablosu Oluturma

rnek: Uygulanan yllk %3 faize verilen $100,000n yllk, yllk, ve be yllk faiz getirilerinin bulunmas:

x yl sonra anapara ve faiz hesaplamas 100000 (1 + 0.03)x ilemi ile bulunur. Yukardaki fonksiyonu girin ve x balang deerini 1, biti deerini 5 ve adm 2 olarak girerek say tablosunu oluturun: TABLE Modunu sein: Fonksiyon ifadesini girin: (TABLE)

f ( x) = 100000 (1 + 0.03) :

E-96

Fonksiyon ifadesini kaydedin: (Yukardaki tu ilemini gerekletirdiinizde tablo aralk ekran grnr.) Balang = 1, Biti = 5, ve Adm= 2 olarak girin:

Say Tablosunu oluturun: (Yukardaki tu ilemini gerekletirdiinizde say tablosu grnr.)

Say Tablosu Oluturma ile lgili Uyarlar

Say Tablosu ile ilgili uyarlar RECUR Modu uyarlar ile paralellik gstermektedir. Detayl bilgi iin; 69. sayfadaki Dizi Hesaplamalaryla lgili Uyarlar blmne baknz.

Dahili Formller
Hesap makinesinde 128 farkl matematiksel ve bilimsel forml bulunmaktadr. Dahili formller sadece COMP Modunda kullanlabilmektedir.

Dahili Formllerin Kullanlmas

tuuna tklaynz. Bu ekilde dahili formllerin alfabetik olarak sraland men alr. 2. stediiniz formln ilk harfini girin. rnein, Sektr Alan forml aryorsanz (S) tuuna tklayn. Bu ekilde rnekte olduu gibi S harfi ile balayan tm formller ekrana gelir. Girmi olduunuz harf ile balayan forml alt izili olarak ekranda yer alr. ve tularn kullanarak istediiniz formle doru hareket edebilirsiniz (rnekte; Sektr Alan formlne doru) 1.

Karakter Girerek Dahili Formln Aranmas

(S)

Ekranda alan kstlamas olduundan formller ksaltmalarla grnmektedir. Forml listesi, ksaltmalar ve bunlara karlk gelen formlleri grmek iin Dahili Forml Forml Adlar blmne baknz (sayfa 99).

E-97

Dahili Formllerin Mende Kaydrlarak Bulunmas

1. 2. ve tuuna tklaynz. tularn kullanarak istediiniz forml adlarna doru ekran kaydrabilirsiniz.

Dahili Formllerle Hesaplamalarn Yaplmas

Aadaki rnekte kenar uzunluu (8,5,5) bilinen bir genin Heron forml kullanlarak alannn nasl hesapland gsterilmektedir. lem Prosedr Heron formln bul: (HeronFormula)

Hesaplamay balatn: (Hesaplamay balattnzda ilk deiken deeri iin bir istem grnr) a = 8, b = 5, ve c = 5 deerlerini girin:

(Bu ekilde hesaplama sonucu ekranda grnr.) Yukarda da gsterildii gibi, deikenlere deerleri atadktan sonra ilemin sonucu bulunmaktadr. Birden fazla cevab olan formllerde ( Y Deiimi gibi), ilk sonu bulunduktan sonra sembol ekranda grnr. Dier sonular grmek iin tuuna tklaynz. En son zm de ekrana gelince sembol ekranda grnmez. En son zm ekranda iken ( sembol grnmediinde) tuuna tklarsanz eer forml bandan itibaren tekrar hesaplanr.

Dahili Formllerin Grntlenmesi

Forml deikeni iin bir deere ait bir istem ekranda iken, tklarsanz formln tamamn grebilirsiniz. (LOOK) tularna

E-98

Forml saa veya sola kaydrmak iin ve tularn kullanabilirsiniz.

(LOOK) tuuna tklamadan nceki ekrana dnmek iin tularna tklayabilirsiniz.

veya

Dahili Forml Adlar

Herbir dahili formln kulland hesaplama formlleri iin ekteki <#09> blmne bakabilirsiniz. No. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 2 27 28 29 Grnen Ad 2-Line Int Acceleration Advance Dist Area&IntAngl ArithProgSum AvgGasMolSpd AxisMov&Rota Bernoulli 1 Bernoulli 2 Bernoulli 3 Binomial PD C-PointCoord CarnotCycEf1 CarnotCycEf2 CentriForce1 CentriForce2 ChordWarVel CircCone Lat CircCone Vol CircCylinLat CircCylinVol CircMotCyc 1 CircMotCyc 2 CircMotCyc 3 Circle Area ConductResi Cont Equa 1 Cont Equa 2 Conv Y Forml Ad Kesien ki Dorunun As vme leri uzaklk genin Alar ve Alan (3 Kenarl) Aritmetik lerleme Toplam Gaseous Ortalama Molekler Hz Koordinat Ekseninde Hareket ve Dnme Bernoulli Teoremi (1) Bernoulli Teoremi (2) Bernoulli Teoremi (3) kiterimli Olaslk Dalm Fonksiyonu Merkez Nokta Koordinat Karnot Dngs Verimi (1) Karnot Dngs Verimi (2) Merkezka Kuvveti (1) Merkezka Kuvveti (2) Kiriten Yaylan Dalga Hz Dairesel Koninin Yanal Alan Dairesel Koninin Hacmi Dairesel Silindirin Yanal Alan Dairesel Silindirin Hacmi Dairesel Hareket evrimi (1) Dairesel Hareket evrimi (2) Dairesel Hareket evrimi (3) Daire Alan letken Direnci Sreklilik Denklemi (1) Sreklilik Denklemi (2) Y Dnm

E-99

No. 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68

Grnen Ad Conv Y Coord Calc CosinTheorem CoulombsLaw Cubes Sum Current Gain Deviation Dist&DirecAn Doppler DropDistanc Elastic Enr ElecCap ES 1 ElecCap ES 2 ElecCap ES 3 ElecFidEDS 1 ElecFldEDS 2 ElecFldStren ElecOsciFreq Ellipse Area Enthalpy Exponent PD Geom PD GeomProg Sum HeatQuantity HeronFormula HyperGeom PD I E Force IdlGasStaEq1 IdlGasStaEq2 IdlGasStaEq3 IdlGasStaEq4 IncCritAngle InducMagnEnr IntsecCoord1 IntsecCoord2 Joule Law 1 Joule Law 2 Kinetic Enr LC S-Cir CR

Forml Ad Y Dnm Koordinat Hesaplamas (Dorultu Alar ve Uzaklk) Kosins Teoremi Coulomb Yasas Kp Toplam Akm Kazanc Sapma A lerleme Yn ve Uzakl (Koordinatlar) Doppler Etkisi Dme uzakl Esnek Enerji Statik Elektrik Kapasitesinde Ykl Enerji (1) Statik Elektrik Kapasitesinde Ykl Enerji (2) Statik Elektrik Kapasitesinde Ykl Enerji (3) Statik Elektrik Alannda Ykk Enerji Younluu (1) Statik Elektrik Alannda Ykk Enerji Younluu (2) Elektrik Alan Kuvveti Elektrik Salnm Skl Elips Alan Entalpi sl Dalm Olaslk Fonksiyonu Geometrik Dalm Olaslk Fonksiyonu Geometrik lerleme Toplam Is Miktar Heron Forml Hiper-geometrik Dalm Olaslk Fonksiyonu Uyarlm Elektromotor deal Gaz Hal Denklemi (1) deal Gaz Hal Denklemi (2) deal Gaz Hal Denklemi (3) deal Gaz Hal Denklemi (4) Geli As Endktans Manyetik Enerji Koordinatlarn Kesiimi (4 Points) Koordinatlarn Kesiimi (3 Points and 1 Distance) Joule Yasas (1) Joule Yasas (2) Kinetik Enerji LC Seri Devrelerde Birleik Tepki

E-100

No. 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 103 104 105 106 107 108

Grnen Ad LR S-CirImp LRC P-CirImp LRC S-CirImp MagPolFrcExr Magn Fld EKE Magn Force MinLossMatch Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 Normal Dist P-Reson Cir ParalleArea PlateElecCap Point-Line Point-Point Poisson PD PotentialEnr Power Factor Power Gain Pyramid Vol Pythagorean Quad Area R T-VoltChng RC S-CirImp RadiTraverse RefracRelInd Repeat Combi RepeatPermut Reynolds Num RotatBodyEnr S-Reson Cir Sector Area ShearStress1 ShearStress2 Simp Pend 1 Simp Pend 2 SimpHarmMot1

Forml Ad LR Seri Devrelerde Diren LRC Paralel Devrelerde Diren LRC Seri Devrelerde Diren Manyetik Kutuplardaki ekme Kuvveti Manyetik Alanda Elektronik Ki,netik Enerji Manyetik G Minimum Kayp Uyumu Modl (1) Modl (2) Modl (3) Modl (4) Normal Dalm (Olaslk Younluk levi) Paralel Rezonans Devresi Paralelkenar Alan Paralel Levhalar Arasndaki Elektrostatik Sas Nokta ve Doru Arasndaki Uzaklk ki Nokta Arasndaki Uzaklk Poison Dalmnn Olaslk Fonksiyonu Potansiyel Enerji G Faktr G Kazanc Piramit Hacmi Pisagor Drtgen Alan (Koordinatlar) RC Seri Devrelerdeki R Terminal Gerilimindeki Deiiklik RC Seri Devrelerde Diren Ima Dolam Greli Krlma (Ik) Katsays Tekrarl Kombinasyon Tekrarl Permtasyon Reynolds Says Dairesel Cisim Enerjisi Seri Rezonans Devresi
Dairesel ember ve Dairesel Blmlerin Alan (Kiri and Yarap)

102 Scir&ArcAre

Daire Dilimi Alan Teetsel Gerilme (1) Teetsel Gerilme (2) Basit Sarka (1) Basit Sarka (2) Basit Harmonik Hareket (1)

E-101

ension and Compression

No. 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128

Grnen Ad SimpHarmMot2 SimpPendCyc SineTheorem1 SineTheorem2 SineTheorem3 Single Curve Sound Intens SphereS-Area SphereVolume SprngPendCyc Squares Sum Stadia Calc T-Zoid Area Tension&Comp Triangle 1 Triangle 2 Uniform PD UnivGravitat V-Line&Dist Voltage Gain

Forml Ad Basit Harmonik Hareket (2) Basit Sarka Salnm Sins Teoremi (1) Sins Teoremi (2) Sins Teoremi (3) Tek Eri Ses iddeti Krenin Yzey Alan Kre Hacmi Yayl Sarka Salnm Kare Toplamlar Stadya ile Yaplan Hesaplamalar kizkenar Yamuk Alan Gerilim ve Basn gen Alan gen Alan (Koordinatlar) Dzgn Dalm Olaslk Fonksiyonu Yerekimi Kanunu Dey Doru ve Uzaklk (3Nokta) Gerilim Kazanc

Kullanc Formlleri
Hesap makinesindeki dahili formllerin yansra kendi formllerinizi de hesap makinesine kaydederek gerek duyduunuzda bu formlleri kullanabilirsiniz. Ayrca dahili formllerde deiiklik yaparak farkl isimler altnda da bu formlleri kaydedebilirsiniz. Sizin oluturduunuz ve isimlendirdiiniz formller kullanc formlleri olarak adlandrlmaktadr.

nemli!

Kullanc formlleri Formula modu ile alan bir programdr. Aadaki prosedr kullanrken Program Modu (PROG) (sayfa 104) blmne baknz. 1. Dahili forml mensn amak iin tuuna tklaynz. Bu prosedrle ilgili detaylar iin, Dahili Formllerin Kullanlmas (sayfa 97) blmne baknz. 2. tuuna tklaynz. (Forml kaydedin). Bu ekilde dosya isim mens ve otomatik alfa-kilit klavyesi ekrana gelir. ( ). 3. En fazla 12 Karakter uzunluunda olmak zere dosyanza bir isim verin ve tuuna tklayn. Bu ekilde dahili forml (kullanc forml) program olarak kaydedebilir ve Fmla List ekrannda kaydettiiniz forml seili olarak grebilirsiniz.

Dahili Formllerin Farkl Bir simle Kaydedilmesi

E-102

 Burada tuuna tklayarak kullanc formln kullanabilirsiniz. 4. Fmla Liste ekrann kapatmak iin tuuna tklaynz. 5. PROG Moduna gemek iin (PROG) tuuna tklaynz. (Dzenle) tuuna tklayn. 6. Bu ekilde Prog Dzenleme ve Fmla Dzenleme dosya menlerini aabilirsiniz. Prog Dzenleme dosya mens aksa, Fmla Dzenlemeye gemek iin tklayn.

?
7. 3. admda girdiiniz programa gemek iin ve tularn kullann ve sonra tuuna tklaynz. Bu ekilde forml dzenleme ekranna geebilirsiniz.

8. mleci formle doru gtrmek iin ve tularn kullann ve forml dzenlemek iin gerekli deiiklikleri yapn. 9. Program ieriklerini istediiniz ekilde deitirdikten sonra tuuna tklaynz. Bu ekilde Fmla Dzenleme dosya mensne dnebilirsiniz.

1. PROG Moduna girmek iin (PROG) tularna tklaynz. 2. (YENi) tuuna tklaynz. Bu ekilde dosya ad giri ekran ve otomatik alfa-kilit klavyesi ekrana gelir.

Yeni Forml Oluturma ve Kaydetme

3. En fazla 12 Karakter uzunluunda olmak zere dosyanza bir isim verin ve tuuna tklaynz. Bu ekilde dosya adn kaydedebilir, program altrma modu seim ekrann aabilirsiniz.
4. Forml Moduna gemek iin tuuna tklaynz. Bu ekilde forml dzenleme ekranna geebilirsiniz. 5. Forml girin. Girilebilen ifadeler, deerler ve karakterlerle ilgili olarak Forml Dzenleme Ekran lemleri (sayfa 104) blmne baknz. 6. Girii tamamladktan sonra tuuna tklaynz. Kaydettiiniz formln adnn grntlendii PROG Modu Fmla Dzenleme ekranna geebilirsiniz.

Kullanc Formllerinin Dzenlenmesi

Programlarn Dzenlenmesi (sayfa 108) blmne baknz.

E-103

Forml dzenleme ekran dahili formllerin deiik isimler altnda kaydedilmesi, formllerin dzenlenmesi ve yeni formllerin oluturulmas iin kullanlmaktadr. Forml dzenleme ekrannda aadaki ilevleri gerekletirebilirsiniz. CALC (sayfa 90) kullanlarak girilen hesaplama formllerini forml dzenleme ekrannda kullanabilirsiniz. CALC ilevinde olduu gibi, bu ekranda da formllere yorum metni ekleyebilirsiniz. Detayl bilgi iin, 92. sayfadaki Deer Atama Ekrannda Yorum Metinlerinin Grntlenmesi blmne bakabilirsiniz. Formllerde aadaki karakter eitlerini kullanabilirsiniz. - 1-karakterli alfabetik veya Yunan karakter deikenleri ( z veya ) - Dizinlerle birlikte 2-karakterli deikenler Aada gsterilen meny amak ve bu ekilde bir forml girmek iin (ALPHA) tularna tklaynz.

Forml Dzenleme Ekran lemleri

Aadaki karakterleri girmek iin: Alfabetik Kk Harf Yunan Alfabesi Byk Harf Yunan Alfabesi Kk Harf Saysal Dizin Alfabetik Dizin Byk Harf Alfabetik Dizin Kk Harf

Aadaki tua tklayn: (abc) ( ) ( ) ( 123) ( ABC ) ( abc) gibi normal byk harf ilemlerini

Alfabetik karakterleri byk harf olarak girmek iin, yapn.

Kullanc formlleri programlar gibi kaydedildiinden ayn prosedr takip ederler. Bu prosedrlerle ilgili detayl bilgi iin, Prog Listesi veya Fmla Listesi Ekranndan Programlarn altrlmas (sayfa 109) blmne baknz. Kullanc forml oluturduktan sonraki ilemler (deikenlere deer atanmas), dahili formllerdeki ilemlerin aynsdr.

Hesaplamalarda Kullanc Formllerinin Kullanlmas

Program Modu (PROG)

Dzenli olarak kullandnz hesaplamalar oluturarak hesap makinesine kaydetme ilemleriniz iin PROG Modunu ( ) kullanabilirsiniz. Hesap makinesine belli bir program kaydettiinizde programa bir isim vererek sonrasnda bu isimdeki program kullanabilir, zerinde deiiklikler yapabilir, silebilir veya dier dosya ynetim ilemlerini yapabilirsiniz.

E-104

Program Modu ile lgili Genel Aklamalar

Yeni bir program oluturduunuzda, program altracak olan belli bir altrma modunu semeniz gerekmektedir. tane altrma modu bulunmaktadr: COMP, BASE-N, ve Formula. Programnzn ierikleri aadaki gibiyse: COMP Modunda yaplan hesaplamalar (matris, karmak say ve istatistik hesaplamalar) BASE-N Modunda yaplan hesaplamalar Dahili forml tipleriyle yaplan hesaplamalar Aadaki modu sein: COMP BASE-N Fo rmula

Program altrma Modunun Belirlenmesi

Herbir programn altrma modu dosya listesi ekrannda gsterilmektedir. (sayfa 111). ki eit dosya liste ekran vardr: COMP veya BASE-N altrma modu ile alan programlar gsteren Prog List ve Formula altrma modu ile alan programlar gsteren Fmla List ekran. Prog Liste Ekran Fmla Liste ekran

Dosya Ad

altrma Modlar (Gsterge yok: COMP, BN: BASE-N, FM: Formula)

rneklerde COMP veya BASE-N alma modlar olarak kullanlmtr. altrma modu olarak Formula modunu kullanan programlarla (kullanc formlleri) ilgili detayl bilgi iin Kullanc Formlleri blmne baknz. Hesap makinesinin program hafzas 28500 bayttr. 28500-baytlk kullanc hafzas ekstra deikenler ve programlarn kaydedilmesi iin kullanlr. Ekstra deiken says arttka programlar iin ayrlan hafza alan azalrken ayn ekilde kaydettiiniz program says arttnda ekstra deikenler iin de ayrlan hafza alan azalmaktadr.

Program Hafzas

nemli!

Program Oluturma
Yeni Bir Program Oluturma
rnek: dzgn sekiz yzl eklin hacmini ve yzey alann hesaplayan bir program oluturmak iin: Kenar lleri: 7 cm, 10 cm, and 15 cm
A

E-105

Kenar uzunluu (A) bilinen bir dzgn sekiz yzeyli eklin yzey alan (S) ve hacmine (V) ait formller aada verilmitir. 2 3 2 S=2 3 A, V= A 3 Yukardaki programlarla uyumlu olacak ekilde Ann girilerek S ve V deerlerinin elde edilmesiyle ilgili program girileri aadaki gibidir. "A" ? A 2 2 (3) A 3 (2) 3 A altrma modu olarak COMP modunu sein ve dosya ismini OCTAHEDRON olarak kaydedin.

lem Prosedr
1. PROG Moduna gemek iin (PROG) basnz. Bu ekilde Program Men ekran alr.

2.

(NEW) tuuna basnz. Bu ekilde dosya ad giri ekran ve otomatik alfa-kilit klavyesi ekrana gelir.

3. En fazla 12 Karakter uzunluunda olmak zere dosyanza bir isim verin ve tuuna basnz. Bu ekilde dosya adn kaydedebilir, program altrma modu seim ekrann aabilirsiniz.

4. Program altrmak istediiniz modu semek iin bu moda karlk gelen tua basnz. Bu rnekte, (COMP). Bu ekilde alma modu olarak COMP seilmi olur ve program dzenleme ekran alr. nemli! alma modu sadece yeni bir program oluturduunuzda atanabilir. Programa bir kez alma modu atadktan sonra bu modu deitiremezsiniz. 5. Program girin. Burada, program aadaki ekilde girmemiz gerekiyor.

tuuna tkladnzda yeni satr sembol grnr.

E-106

6. Program giriini bitirdikten sonra tuuna tklaynz. Bu ekilde Prog Dzenleme dosya ekran alr (sayfa 108). Girmi olduunuz program ekranda seili olarak grebilirsiniz. 7. Oluturduunuz program altrmay deneyin. Program Men ekrann amak iin tuuna ve sonra (RUN) tuuna tklayn. Bu ekilde Prog Dzenleme dosya ekran alr. tuuna tkladnzda Prog Liste ekrannda seili olan program alr. 8. OCTAHEDRON program seili olduundan, program altrmak iin Program altrn: (Program altrdnzda A deikeni iin bir deer girmeniz gerekir.) A iin 7 deerini girin: (Bu ekilde yzey alann hesaplayabilir ve ekranda sonucu grebilirsiniz.)
komutu programn durdurulmasna neden olur ve o ana dek yaplan hesaplamalarn sonucunu verir.

tuuna tklayn.

Bir sonraki hesaplamaya gemek iin ileme devam edin: (Bu ekilde hacim hesaplanr ve program sonlandrlr.) 9. kinci sekiz yzl eklin alan ve hacmini hesaplamak iin veya tularna tklayarak Prog Liste ekranna dnn ve 8. adm tekrar ederek A iin 10 deerini girin. Ayn admlar nc ekil iin de tekrar edin. Normal hesaplama ekranna dnmek iin (COMP) tuuna tklayarak 8. adm sonrasnda istediiniz zaman COMP Moduna geebilirsiniz.

Not

Yukardaki ilem prosedrnde 3. admda dosyaya vermi olduunuz isim baka bir program tarafndan kullanlyorsa, tuu bu program iin dzenleme ekrann aacaktr. Yukardaki prosedrn yansra bir program altrmann farkl yollar bulunmaktadr. Detayl bilgi iin Programn altrlmas (sayfa 109) blmne bakabilirsiniz.

E-107

Program Komutlar
Program dzenleme ekrannda {PROG} tuuna tkladnzda komut girii iin girebileceiniz komutlarn listesi ekrana gelir.

{PROG}

Not

Giri iin mende yer alan komutlar altrlan program moduna gre farkllk gsterir. Detayl bilgi iin Komut Referans (sayfa 113) blmne baknz. COMP Modu veya BASE-N Modu hesaplama ekranlar ak olduunda yukardaki prosedr kullanarak komut girii yapabilirsiniz. Fakat, deiken atama modunun COMP Modunda girilebilmesi iin ekran grnt ayarnn doal ekran format olarak seilmesi gerekir. Baz komutlar BASE-N Modu hesaplama ekrannda kullanlmaz. Detayl bilgi iin Komut Referans (sayfa 113) blmne baknz.

1.

(PROG) (EDIT) tularna tklayn. Bu ekilde Prog dzenleme veya Fmla dzenleme dosya menleri alr. 2. Prog dzenleme veya Fmla dzenleme dosya menlerine gei iin ve kullann.

Programlarn Dzenlenmesi

tularn

Formattaki bir program dzenlemek iin: COMP veya BASE-N Fo rmula

Aadaki ekran kullann: Prog Dzenleme dosya mens Fmla Dzenleme dosya mens tularn kullann ve sonra

3. Dzenlemek istediiniz program semek iin ve tuuna tklayn. Bu ekilde program dzenleme ekrann aabilirsiniz.

E-108

4. Program ieriklerine doru hareket etmek ve istediiniz deiiklikleri yapmak veya yeni ierikler eklemek iin ve tularn kullanabilirsiniz. Programn bana gemek iin tuuna, programn sonuna gemek iin tularna tklayabilirsiniz. 5. Program ieriklerini istediiniz gibi deitirdikten sonra tuuna tklaynz.

Programlarn altrlmas
Mevcut programlar COMP Modu, BASE-N Modu, veya PROG Modunda kullanlabilir.

Not

PROG Modunda bir program altrrken, program bitiminde veya tularna tklarsanz Prog Listesi veya Fmla Listesi ekranlar alr. altrdnz program Prog Liste veya Fmla Listesi ekrannda seili olarak geleceinden tuuna tklayarak program altrabilirsiniz. COMP Modu veya BASE-N Modunda bir program altrrken, program bitiminde tuuna tklarsanz ayn program tekrar altrrsnz. tuuna tkladnzda herhangi bir ilem balatlmaz. Devam eden bir program durdurmak iin tuuna tklaynz.

1. Aadaki ilemlerden birini yapn. - PROG Modunda Program Men ekran akken (RUN) tuuna tklaynz. - COMP veya BASE-N Modunda, tuuna tklaynz. Bu ekilde Prog Listesi ekran veya Fmla Listesi ekran alr. 2. Prog dzenleme veya Fmla dzenleme dosya menlerine gei iin ve tularn kullann.

Prog Liste veya Fmla Liste Ekranlarndaki Programlarn altrlmas

Formattaki bir program altrmak iin: COMP veya BASE-N Fo rmula

Aadaki ekran kullann: Prog Listesi ekran Fmla Listesi ekran ve tularn kullann ve sonra

3. Dzenlemek istediiniz program semek iin tuuna tklayn. Bu ekilde program altrabilirsiniz.

Not

Program altrdktan sonra, program manuel olarak durdurmak iin tklayabilirsiniz. Bu durumda aadaki gibi bir ekran alr.

tuuna

E-109

tuuna tkladnzda ilemin durduu noktada bulunan imlele birlikte program dzenleme ekran alr. Prog komutu ile program isimlerini belirleyebilir ve belirlediiniz program COMP Modunda veya BASE-N Modunda altrabilirsiniz. COMP ve BASE-N Modlarnda aadaki prosedr tekip edin.

Prog Komutunu Kullanarak Program altrma

nemli!

Prog komutu ile belirlediiniz bir program ad ile kaytl bir program yoksa hata (Go ERROR) alrsnz. rnek: Prog komutunu kullanarak OCTAHEDRON adl programn altrlmas:

(Bu ekilde program alr.)

Hata mesaj aldnzda bu tulardan herhangi birine tklayabilirsiniz: , ve Bu tulara tkladnzda, program altrdnz modlara gre farkl sonular alrsnz.

Hata Mesaj Alndnda Yaplacak lemler

COMP Modu veya BASE-N Modu

Program nasl altrdnza bal olarak aadaki ekranlar grnr. Program aadaki ekilde altrdysanz:
Prog komutunun kullanlmas Programn Prog Liste ekranndan altrlmas
mle alan program isminin sonunda bulunur.

Aadaki ekran grnecektir:

Programn Fmla Liste ekranndan altrlmas

mle kullanc formlnn sonunda bulunur.

imdi PROG Moduna girebilir ve hatann meydana geldii programn program dzenleme ekrann atktan sonra hatann nedenini dzeltebilirsiniz.

E-110

Not

Hatay dzelttiinizde aktif olacak olan mod, aada gsterildii gibi programn altrma moduna gre deiecektir. Program altrma Modu COMP Modu veya Formula Modu BASE-N Modu Hesaplama Modu COMP Modu BASE-N Modu

PROG Modu
Hata mesajn sildiinizde program dzenleme ekran alr ve imle hatann olduu yerde bulunacandan sorunu dzeltebilirsiniz.

Dosya Ekran lemleri

PROG Moddaki Program Mens ile aadaki ekranlar seebilirsiniz. Prog Liste ekran/ Fmla Liste ekran: (RUN) Program veya kullanc forml semek ve altrmak iin bu ekranlar kullanabilirsiniz. Prog Dzenleme dosya mens/Prog Dzenleme dosya mens: (EDIT) Program veya kullanc forml semek ve dzenlemek iin bu ekranlar kullanabilirsiniz. Prog Silme dosya mens/Fmla Silme dosya mens: (DELETE) (Tek dosya) Program veya kullanc forml semek ve silmek iin bu ekranlar kullanabilirsiniz. Bu blmde yer alan tm ilemleri yukardaki ekranlardan biri akken yapabilirsiniz.

Bu blmdeki ilemler yukardaki alt ekrandan bir tanesinin ak olduu varsaylarak yaplmtr.

nemli!

Program Arama
Karakter Girerek Dosya Arama
rnek: Dosya ekrannda, istediiniz dosyann isminin ilk harfini girin. OCTAHEDRON isimli dosyann aranmas: (O) tularna tklaynz. 5 (O)

Girdiiniz harfle balayan program isimleri ekrana gelir (rnekte O). Bu harf ile balayan ilk programseili olarak ekranda grnr. ve tularn kullanarak istediiniz programa geebilirsiniz (rnekte OCTAHEDRON).

Listeyi Kaydrarak Program Arama

Dosya ekrannda ve tularn kullanarak istediiniz program ismi seili oluncaya kadar listeyi aa veya yukar doru kaydrabilirsiniz.

E-111

Sk Kullanlanlara Dosya Ekleme

Sk olarak kullandnz dosya adlarn Sk Kullanlanlar blmne ekleyerek dosya adnn her zaman dosya ekrannn st kesinde grnmesini salayabilirsiniz.

lem Prosedr
1. Dosya ekrannda, Sk Kullanlanlara eklemek istediiniz dosyay sein. 2. (Favorite-Add) tularna tklaynz. Bu ekilde setiiniz dosya ad, ekrann stnde yer alr.

Not

Sk Kullanlanlar a eklediiniz dosyad ad dosya ekranlarnn stnde ve dosya ekranlarnn normal alfabetik listesinde de yer alr. Dosyann ilk harfine girerek arama yaptnzda Sk Kullanlanlar a eklediiniz dosyalar arasnda arama yaplmaz. Dosya ekrannn stnde yer alan Sk Kullanlanlar dosyalar bir izgi ile dier dosyalardan ayrlr. Sk Kullanlanlar a eklenen dosyalar alfabetik olarak deil eklendikleri sraya gre dizilirler.

Sk Kullanlanlardan Dosya kartma

1. Sk Kullanlanlar dosya listesinde (izginin stnde kalan blm) yer alan ve silmek istediiniz dosya adn sein. 2. (Favorite-Off) tularna tklaynz. 1. Dosya ekrannda adn deitirmek istediiniz dosyay sein. 2. (Rename) tularna tklaynz. Bu ekilde dosya adn girebileceiniz bir ekran alr. 3. Dosya iin yeni bir isim girerek tuuna tklaynz.

Program Dosyasnn Adnn Deitirilmesi

nemli!

Girmi olduunuz isim baka bir dosya tarafndan kullanlyorsa hata mesaj alrsnz. Bu durumda dosya ismi giri ekranna geri dnerek yeni bir isim vermek iin , , veya tularndan birine tklayabilirsiniz.

Program Silme
Program Silme
1. (PROG) (DELETE) (Tek Dosya). Bu ekilde Prog Silme veya Fmla silme dosya menleri alr. 2. Bu menler arasndaki geiler iin ve tularn kullannz.

E-112

Bu modda alan bir program silmek iin: COMP veya BASE-N Modu Forml Modu

Aadaki ekran kullann: Prog Silme dosya mens Fmla Silme dosya mens

3. Silmek istediiniz program semek iin ve tularn kullann ve sonra tuuna tklayn. Bu durumda Delete File? (Dosyay Sii?) mesajn alrsnz. 4. Program silmek iin (Yes) butonuna, ilemi iptal ederek birey silmeden ekrandan (No) tuuna tklaynz. kmak iin

Tm Programlarn Silinmesi
1. (PROG) (DELETE) (Tm Dosyalar) tu ilemini yapnz. l Bu durumda Delete All Files? (Tm Dosyalar Sii?) mesajn alrsnz. (Yes) butonuna, ilemi iptal 2. Hesaplama hafzasnda kaytl tm programlar silmek iin (No) tuuna tklaynz. ederek birey silmeden ekrandan kmak iin

Komut Referans
Not

(Yes) butonuna, ilemi iptal

Bu blmde programlar kullanabileceiniz komutlarla ilgili detayl bilgileri bulabilirsiniz. Komut dizini iinde yer alan <deiken> ifadesi Adan Zye tanmlanm olan deikenleri veya dizileri (Z[5] gibi) ifade etmektedir. Program dzenleme ekrannda komut girii srasnda satrba semboln ( ) veya k komutunu ( ) rnek veya dizin iindeki ayra kodlar (:) yerine kullanabilirsiniz. Program dzenleme ekranna <satrba> karakterini eklemek iin tuuna tklaynz. Ayr kodu (:) ve k komutu ( ) dndaki hibir komutu, alma modu olarak Formula Modunu kullanan programlara (kullanc formlleri) ekleyemezsiniz. Formllerin oluturulmas ile ilgili detayl bilgi iin 102. sayfadaki Kullanc Formlleri ne baknz.

Program Komutlar
ki eit program komutu bulunmaktadr. {PROG} tuuna tkladnzda alan menden girdikleriniz ve tu ilemlerini kullanarak girdikleriniz: ayr kodu (:) ( ), k komutu ( ) ( ), ve Prog ( ). Bu blmde bu komutlarla ilgili tm ayrntlar bulabilirsiniz.

Not

Komut isminin yannda (COMP) ifadesinin bulunmas, bu komutun sadece COMP alma modu ile alan bir programda veya COMP Modu hesaplama ekrannda kullanlabileceini gstermektedir (ekran format olarak dorusal ekran seildiinde).

Temel lem Komutlar

: (Ayr Kodu) Dizin lev <ifade> : <ifade> : ... : <ifade> fadeleri ayrr. Programn ileyiini durdurmaz. ( )

E-113

rnek

A : A : Ans

(k Komutu)

Dizin (syntax) <ifade> <ifade> lev Program ileyiini durdurur ve mevcut uygulamann sonucunu gsterir. Bu komut ile program durduunuzda, sembol aktif olur. rnek Not Ans ? A :A Program uygulamas komutu ile durdurulduunda ileme kaldnz yerden devam edebilirsiniz.
2 2

tuuna tklayarak

? (Giri stemi) Dizin (syntax) 1 ? <deiken> "<karakter dizgisi>" ? <deiken> lev 1 Deikene deer tanmlar. Program bu komuta geldiinde giri istemi ? veya <karakter dizini>? olarak ekranda grnr. rnek 1 ? A Dizin (syntax) 2 ? <deiken> "<karakter dizini>"?<deiken> lev 2 Deikene deer tanmlar . Program bu komuta geldiinde giri istemi <deiken>? veya <karakterdizini>? olarak ekranda grnr. ? <deiken> dizininin aksine, bu dizin deikenin geerli deerini gsterir. Hibir giri yapmadan tuuna tklarsanz, program geerli deeri kullanarak ileme devam edecektir. rnek 2 ?A

(Deiken Atama) Dizin (syntax) <ifade> <deiken> lev Sadaki deikenin solundaki elementten elde edilen deeri atar. rnek A+5 A

liki Operatrleri
=, , >, >, <, < Dizin (syntax) <ifade> <iliki operatr> <ifade> lev Bu komutlar her iki taraftaki deerleri deerlendirerek doru (1) veya yanl (0) deerlerini verirler. Ayrca, sapma komutu ve If (art), While(art) ve Do(Yap) <koullu ifade> komutlaryla birlikte kullanlmaktadr. rnek (sayfa 115), If (sayfa 116), While (sayfa 117) ve Do deyimleri (sayfa 117) iin ilgili blmlere baknz.

E-114

Not

Bu komutlar her iki taraftaki deerleri deerlendirerek doru ise (1), yanl ise (0) deerlerini verirler.

Atlama Komutlar
Goto ~ Lbl Dizin (syntax) Goto n : .... : Lbl n or Lbl n : .... : Goto n ( n, 0 ile 9 arasnda bir tamsay veya A ile Z arasnda bir harf) lev Goto n uygulamasna karlk gelen Lbl n deerini bulur. rnek ? A : Lbl 1 : ? B : A B 2 Goto 1 nemli! Goto n bulunduu programda nye karlk gelen Lbl n bulunmadnda GO ERROR hatas alrsnz. Dsz (Azaltma ve Sfra Geme) Dizin (syntax) Dsz <deiken> : <deiken> : <deiken 2> : ... lev <deiken> deerini bir azaltr. Sonrasnda eer <deiken> deeri sfrdan farklysa <ifade 1> ardndan <ifade 2> ve sonraki ifadelerin hepsi uygulanr. <deiken> deeri sfr ise <ifade 1> , <ifade 2> ve sonraki ifadeler geilerek ilem yaplr. rnek 10 A : 0 C : Lbl 1 : ? B : B + C C : Dsz A : Goto 1 : C 10 Isz (Artma ve Sfra Geme) Dizin (syntax) Isz <deiken> : <ifade 1> : <ifade 2> : ... lev <deiken> deerini bir arttrr. Sonrasnda <deiken> deeri sfrdan farklysa <ifade 1> ardndan <ifade 2> ve sonraki ifadelerin hepsi uygulanr <deiken> deeri sfr ise <ifade 1> , <ifade 2> ve sonraki ifadeler geilerek ilem yaplr.

Dizin (syntax) 1) <sylem> <iliki operatr> <ifade> <ifade 1> : <ifade 2> : ... 2) <sylem> lev <ifade 1> : <ifade 2> : ... Bu koullu bir sapma komutudur. Koullu sapma komutu iliki operatrleri ile birlikte kullanlr (=, , >, >, <, < ). Dizin 1 : komutunun solundaki koul doruysa <ifade 1> yaplr ve sonra <ifade 2> yaplarak tm ifadeler srasyla uygulanr. komutun solundaki koul yanl ise <ifade 1> ve daha sonra <ifade 2> olmak zere tm ifadeler geilerek ilem yaplr. Dizin 2 : komutunun solundaki koulun deeri sfrdan farkl ise, komut doru olarak kabul edilir ve <ifade 1> ardndan <ifade 2> ve srasyla tm ifadeler baaryla uygulanr. Sonu sfr ise komut yanl olarak yorumlanr ve <ifade 1> ardndan <ifade 2> ve srasyla tm ifadeler geilerek ilem yaplr.

E-115

rnek

Lbl 1 : ?

A:A 0

(A)

Goto 1

If deyimleri, program uygulamasnda belirtilen sylemin doru veya yanl olup olmadn kontrol iin kullanlmaktadr.

Kontrol Yaps Komutlar: If (art) Deyimleri

art fadesiyle lgili Uyarlar

If deyiminin ardndan mutlaka Then (yleyse) deyiminin gelmesi gerekir. Bu deyimi kullanmadan bir art deyimi girerseniz Dizin HATASI (Syntax ERROR) alrsnz. fade, Geri Dnme veya Dur komutlar <ifade*> iin Doruysa ve Yanlsa komutlarnn ardndan kullanlr. If ~Then (~ Else) ~ IfEnd ((art ~yleyse (~ Deilse) ~ Son)) Dizin (syntax) If <koullu sylem> : Then <ifade*> : Else <ifade*> : IfEnd : <ifade> : ... lev art gerekletiinde Then ve Else arasndaki ifadeler ve ardndan IfEnd den sonraki ilemler yaplr. art gereklemiyorsa Else sonrasndaki ifadeler ve ardndan IfEnd den sonraki ilemler yaplr. Else <ifade> blmn silemezsiniz. IfEnd blmn her zaman giriniz. Bu blm girmediinizde hata almazsnz fakat program ierikleri If deyiminden sonraki ifadeler iin beklenmeyen sonular retebilir. rnek 1 rnek 2 ? ? A : If A < 10 : Then 10A Else 9A IfEnd : Ans1.05 A : If A > 0 : Then A10 A : IfEnd : Ans1.05

Kontrol Yap Komutlar: For Deyimleri

For deyimleri; kontrol deikenine atanan deer, belirlenen aralklarda olduunda For ve Next arasndaki ilemleri tekrar ederek yapar.

For Deyimleriyle ile lgili Uyarlar

For deyimleri, her zaman Next deyimleriyle birlikte kullanlr. Next deyimi olmadan uygulama yapmaya altnzda Dizin HATASI (Syntax ERROR) alrsnz. For ~ To ~ Next (COMP)

Dizin (syntax) For <ifade (balang deeri)> <deiken (kontrol deikeni)>To<ifade (biti deeri)> : <ifade> : ... <ifade> : Next: ... lev Bu tr ilemlerde balang deerinden itibaren herbir uygulamayla birlikte kontrol deikeni bir artarak hesaplama yaplr. Kontrol deikeni biti deerine geldiinde, program Next deyimine gei yapar. Bu admdan sonra herhangi bir ifade yoksa uygulama sona erer. rnek For 1 To A 10 : A
2

B :B

Next

E-116

For ~ To ~ Step ~ Next

(COMP)

Dizin (syntax) For <ifade (balang deerl)> <deiken (kontrol deikeni) > To <ifade (biti deeri)> Step <ifade (adm deeri)> : <ifade> : ... <ifade> : Next : ... lev Bu dng ile balang deerinden itibaren kontrol deikeninin adm miktar kadar artmasyla ilem grubu tekrar edilir. Bunun dnda, bu komut For~To~Next dngs ile ayn zelliklere sahiptir. 2 rnek 1 For To A Step 0.5 : A B : B Sradaki

Kontrol Yap Komutlar: While Deyimleri

While ~ WhileEnd Dngs (COMP) Dizin (syntax) While <koullu ifade> : <ifade> : ... <ifade> : WhileEnd : ... lev While ~ WhileEnd kullandmz zaman While sonrasndaki koullu komut doru iken (sfrdan farkl ise) yerine getirilir ve aradaki ilemler tekrarlanr. Koul gereklemediinde WhileEnd ifadesi uygulanr. rnek Note A + 1 A : WhileEnd : A 2 ? A : While A < 10 : A While ifadesinin art yanl ise komut ilk balatldnda, While ve WhileEnd arasndaki ilemler gerekletirilmeden direkt WhileEnd sonras ilemler gerekletirilir. WhileEnd komutunu girmek iin ilev mensnden WEnd sein. (COMP)
2

Do ~ LpWhile Dngs

Dizin (syntax) Do : <ifade> : ... <ifade> : LpWhile <koullu ifade> lev LpWhile koullu ifadesi doruysa (sfrdan farkl ise) Do ve LpWhile arasndaki ilemler tekrarlanr. LpWhile ilemlerinden sonra koul deerlendirildiinden Do ve LpWhile arasndaki ilemler sadece bir kere yaplr. rnek Not Do : ? A : A 2 B :B LpWhile B > 10 WhileEnd komutunu girmek iin ilev mensndenLpW sein.

Altprogram ar Komutlar
Prog Dizin (syntax) .. : Prog "Dosya ad " : ... ( )

E-117

lev

Geerli programn (ana program) altnda yer alan farkl programlar (alt program) altrr.
Ana Program Alt Programlar

Level 1

Level 2

Level 3

Level 4

Ana programdan alt programlar istediiniz kadar arabilirsiniz. Ayrca birden ok ana programdan alt program arabilirsiniz. Prog "dosya ad " komutunu kullandnzda alt programlara eriirerek ilemleri en batan balatabilirsiniz. Alt programn sonuna gelindiinde, sre ana programn bana dnerek continues from the Prog "dosya ad " komutunun ardndan gelen ilemle devam eder. Prog komutunu alt program ierisinde kullanarak sreci durdurabilir ve farkl bir alt programa geebilirsiniz. Buna i ie koyma denir. Alt programlar 10 seviyeye kadar iie koyabilirsiniz. 10 dan fazla alt program iie koymaya altnzda hata alrsnz (Ne ERROR). Alt program iindeki Goto ~ Lbl komutunu sadece ayn alt program iin kullanabilirsiniz. Prog dosya ad komutu herhangi bir nedenden dolay bulunamadnda hata alrsnz (Go ERROR). nemli! altrma modu olarak Formula modunu kullanan bir program alt program olarak kullanlamaz. Ana program ve alt programlarn ayn alma modunu kullanmas gerekmektedir. rnein; BASE-N modu ile alan bir alt program COMP modu ile alan bir ana program tarafndan arlamaz. rnek Not Ans A : Prog "SUB1" : Prog "SUB2" Prog komutunun PROG Modu dnda altrlmasyla ilgili detayl bilgi iin Prog Komutunu Kullanarak Program altrma (sayfa 110) blmne baknz.

Program Kontrol Komutlar

Break Dngs (COMP) Dizin (syntax) ... : Break : ... lev Bu komut ile For, While, veya Do dnglerindeki kontrol durdurarak bir sonraki satrdan ilemin devam etmesini saglar. Normalde bu komut Break koulunu oluturmak iin Then deyiminden sonra kullanlr. rnek While A > 0 : If A > 2 : Then Break : IfEnd : WhileEnd : A

E-118

Return

(COMP)

Dizin (syntax) .. : Return : ... lev Alt programdan, bu program aran programa dner. Bu komut, ana programn k noktadr ve program sonlandrr. rnek Ana program Alt program (Dosya Ad: SB) 1 A : Prog "SB" : C F or A B To 10 : B+1 C : Next : Return Stop (COMP)

Dizin (syntax) ... : Stop : ... lev Programn ileyiini bitirir. Alt program ierisinde bu komutu kullanrsanz ana program da dahil olmak zere tm ilemleri sonlandrrsnz.. rnek For 2 A To 10 : If A=5 : Then "STOP" : Stop : IfEnd : Next

Giri/k Komutlar
Getkey Dizin (syntax) ... : Getkey : ... lev Son tklanan tuun altrd komutu geri arr. Herhangi bir tua baslmadysa 0 sonucu ortaya kar.
81 71 61 51 41 31 21 35 25 82 72 62 52 42 32 22 36 26 73 63 53 43 33 23 37 27 83 74 64 54 44 84 85 75 65 55 45 34 24 77 57 87 67 47 86 76 66 56 46

Not rnek

Getkey komutu, matematik ilevler gibi ifadelerin ierisine de yerletirilebilir. Do : Cls : Yerletir 1,1, Ran# : Yerletir1,2, "0a TIKLA" : LpWhile Getkey 25

Ekran Grnt Komutlar

" " Dizin (syntax) ... : "<karakter dizisi>" : ... lev Alfasaysal karakterleri, komutlar veya yorum metni eklindeki ( ) trnak ierisinde yer alan ifadeleri gsterir. 16dan fazla karakter olduunda metin bir sonraki satra kaydrlr. Geerli satr ekrann en altnda yer alyorsa, metin baa doru kaydrldnda ekran ierikleri de yukar doru kayar.

E-119

Cls Dizin (syntax) ... : Cls : ... lev Ekrandaki tm ilem sonularn ve ifadelerini siler. . Locate Dizin (syntax) Locate <stun says> , <satr says> , <value> Locate <stun says> , <satr says> , <ifade> Locate <stun says> , <satr says> , "<karakter dizisi>" (1 satr says 4, 1 stun says 16) lev Ekrann belirlenen noktasndaki seili deeri veya karakter dizisini gsterir. Ekrandaki yer (<stun says>, <sra says>), st sol ke (1,1) ve alt sa ke (16, 4) olarak belirlenmektedir. Belirlenen aralklar dnda bir nokta setiinizde hata alrsnz (Argument ERROR). <ifade> girdiinizde sonular belirlenen noktada gsterilecektir. Girdiiniz ifade bir deikense deikene atanan deer ekranda grnecektir. lemin sonucu karmak say veya matris ise hata alrsnz (Math ERROR veya Syntax ERROR). rnek Locate 5 , 2 , "CASIO fx"

Mantksal Operatr Komutlar

And (COMP) Dizin (syntax) <ifade> And <ifade> lev fadelerin eit olup olmadn kontrol ederek mantksal arpmlarna gre doru veya yanl sonucunu verir. rnek ? A :? B : If A = 2 And B > 0 : Then A B : Else B : IfEnd Or (COMP)

Dizin (syntax) <ifade> Or <ifade> lev fadelerin eit olup olmadn kontrol ederek mantksal toplamlarna gre doru veya yanl sonucunu verir. rnek While A < 10 Or B < 5 : A + B A+1 A:B + 1 B : WhileEnd Not (COMP)

Dizin (syntax) Not <ifade> lev fadeyi eitlik veya eitsizline gre deerlendirerek olumsuzlamasn bulur. rnek Do : ? A :A 2 B :B LpWhile Not B < 10

E-120

Silme Komutlar
- {CLR} tuuna tkladnzda ekrana gelen mendeki veri silme komutlarn kullanabilirsiniz. ClrStat Dizin (syntax) ClrStat lev Listedeki tm verileri siler (List X, List Y, List Freq). ClrMemory Dizin (syntax) ClrMemory lev Tm deikenleri siler (A dan Zye) ve Ans hafzasn sfrlar. Not Belli bir deikeni silmek iin 0 <ifade> dizinini kullann. ClrMat Dizin (syntax) ClrMat lev Tm matris ieriklerini siler (Mat Adan Mat F ye , ve Mat Ans hafzas). ClrVar Dizin (syntax) ClrVar lev Tm forml deikenlerini siler.

statistik Hesaplama Komutlar

- {CLR} tuuna tkladnzda ekrana gelen mendeki istatistik hesaplama komutlarn kullanabilirsiniz.

Not
Ortalama deer, standart sapma ve dier istatistik deerlerle ilgili detayl bilgi iin statiksel Hesaplamalar (SD/REG) (sayfa 72) blmne baknz.

x Listesi Komutlar:
{ } (Listeyi Gir)

{STAT}

(LIST)
(COMP)

Dizin (syntax) ... : {<ifade> , <ifade> , .... , <ifade>} Liste <X , Y , Freq> : ... lev Liste verilerini listeye tanmlar. rnek Aadaki liste komutlarna baknz. List (Liste lemleri) (COMP)

Dizin (syntax) 1) ... : <liste verisi> ? List <X , Y , Freq> : ... ..... (Liste verilerini listeye tanmlar.) ? List <X , Y , Freq> [<deer (hcre yeri)>] : ... 2) ... : <ifade> .............. (Deeri listedeki belli bir hcreye tanmlar.) 3) ... : Liste <X , Y , Freq> [<deer (hcre yeri)>] : ... ........... (Listedeki hcrede yer alan bir deeri arr.)

E-121

lev rnek

nemli! X Listesi, Y Listesi ve Freq Listesi srasyla X-stunundan, Y-stunundan ve STAT Modundaki STAT dzenleme ekranndaki FREQ-stunundan olumaktadr. List Komutu X ( ), Y ( ), Freq ( {STAT} (LIST) ile birlikte alarak yukardaki parantez ierisindeki ilemleri gerekletirir. 1) ? 2) ? 3) ? A : {A , A + 2 , A + 3} List X A :? B :A List Y [B] A : List X [A] List X [A + 1]

Regresyon Komutlar
LinearReg, vb. Dizin

{STAT}

(Reg)
(COMP)

lev

... : LinearReg : ... (Dorusal Regresyon) ... : QuadReg : ... (ikinci Derece Regresyon) ... : LogReg : ... (Logaritmik Regresyon) ... : eExpReg : ... ( e sl Regresyon) ... : abExpReg : ... ( ab sl Regresyon) ... : PowerReg : ... (stel Regresyon) ... : InverseReg : ... (Ters Regresyon) Bu komutlar STAT dzenleme ekranna girilen deerleri (X Listesi,Y Listesi ve Freq Listesi) baz alarak regresyon hesaplamalarn yapar. Bu komutlar balattnzda grnen ekranlar Regresyon Hesaplama Sonu Ekrannn Grntlenmesi blmde (sayfa 78) anlatlan ekranlarla benzerlik gstermektedir.

Dier PROG Modu Komutlar

Bu blmde yalnzca PROG Modunda kullanabileceiniz komutlar anlatlmaktadr. Bu komutlar COMP veya BASE-N modu ile alan programlar ile kullanlabilir.

Kurulum Komutlar
Bu komut ilevleri hesap makinesinin deiik ayarlar ile ayn zelliklere sahiptir. Detayl bilgi iin, 11. sayfadaki Hesap Makinesi Ayarlar blmne baknz.

nemli!
Baz kurulum komutlar ile yaptnz deiiklikler, program sonlandrlsa da ekrandaki geerliliini korumaya devam eder.

A Birimi Ayar Komutlar

Deg, Rad, Gra Dizin lev ... : Deg : ... ... : Rad : ... ... : Gra : ... Bu komutlar a birimini belirler. (COMP)

E-122

Ekran Format Ayar Komutlar

Fix Dizin lev ... : Fix < n > : ...( n 0 ile 9 arasnda bir tam saydr.) Hesaplama sonularndaki ondalk hane saysn belirler (0 ile 9 arasnda olmak zere). (COMP) ... : Sci < n > : ...( n 0 ile 9 arasnda bir tam saydr.) Hesaplama sonularndaki soldaki basamak saysn belirler (1 ile 10 arasnda) n 0 ise (Sci 0) soldaki basamak saysn 10 olarak belirleyecektir. (COMP) ... : Norm <1 ; 2> : ... Hesaplama sonular iin Norm 1 veya Norm 2 yi aktif hale getirir. (COMP) ... : ab/c : ... ... : d/c : ... Hesaplama sonular iin birleik kesir format (ab/c) veya birleik kesir formatn (d/c) aktif hale getirir. (COMP) (COMP)

Sci Dizin lev

Norm Dizin lev ab/c, d/c Dizin lev

EngOn, EngOff Dizin lev a+bi, r Dizin lev

... : EngOn : ... ... : EngOff : ... Bu komutlar ile mhendislik sembollerini aabilir (EngOn) veya kapatabilirsiniz (EngOff). (COMP) ... : a+b i : ... ... : r : ... Karmak say hesaplama sonular grntlenirken dikdrtgen koordinat format ) birini ekran format olarak (a+bi) veya polar koordinat formatlarndan (r belirler

statiksel Sklk Ayar Komutlar

FreqOn, FreqOff Dizin lev ... : FreqOn : ... ... : FreqOff : ... Bu komutlar istatiksel sklk ayarn aar (FreqOn) veya kapatr (FreqOff). (COMP)

E-123

Base-n Komutlar
Dec, Hex, Bin, Oct Dizin lev ... : Dec : ... / ... : Hex : ... / ... : Bin : ... / ... : Oct : ... Bu komutlar ile Base-n hesaplamalar ile say tabann belirlersiniz. (BASE-N) (BASE-N)

Signed, Unsigned Dizin lev

... : Signed : ... ... : Unsigned : ... Bu komutlar Base-n hesaplamalarnda negatif deerierin kullanlmas (Signed) veya kullanlmamasn (Unsigned) belirlersiniz.

Yuvarlama (Rnd) Komutu

Rnd( Dizin lev (COMP) ... : <expression> : Rnd(Ans : ... Ans ekranndaki hesaplama sonucunu ekran format ayar ile belirlenen basamak saysna yuvarlar.

Bilgi letimi (LINK)

Bilgi iletimi ile iki fx-5800P hesap makinesi arasnda program bilgilerini birbirlerine transfer edebilirsiniz.

ki fx-5800P Hesap Makinesi Arasnda Balant Kurulmas

Hesap makinelerini birbirlerine balamak iin veri iletim kablosu (SB-62) gereklidir.

Hesap Makinelerinin Balanmas

Hesap makinelerini aada gsterildii gibi birbirlerine balayn.

fx-5800P Hesap Makineleri Arasnda Bilgilerin Paylalmas

fx-5800P hesap makinelerini birbirine baladktan sonra verileri transfer edebilmek iin aadaki admlar srasyla gerekletirin.

E-124

Tm Programlarn Transfer Edilmesi

1. Verileri gndereceiniz hesap makinesinde (Alc) aadaki ilemleri yapn.

(LINK)

(Receive)

Bu ekilde alc hesap makinesi alc konumuna geer ve bu durum ekranda Receiving... olarak gsterilir. 2. Verileri gnderen hesap makinesinde (Verici) ise aadaki ilemleri yapn.

(LINK)

(Transmit)

(All)

3. Veri transferini balatmak iin Verici hesap makinesinde tuuna tklayn. Veri transferi srasnda Verici hesap makinesi ekrannda bir mesaj bulunmaktadr. Alc hesap makinesinde 1. admda alan ekran transfer tamamlanana kadar ak olacaktr. Veri transferi bittiinde Alc ve Verici ekranlar sadaki gibi deiecektir.

Belli Bir Programn Transfer Edilmesi

1. Veri gndereceiniz hesap makinesini Alc konumuna getirmek iin aadaki ilemleri yapn. (LINK) (Receive)

2. Verileri gnderen hesap makinesinde (Verici) ise aadaki ilemleri yapn.

(LINK)

(Transmit)

(Select)

E-125

3. Verici hesap makinesinde transfer etmek istediiniz program semek iin ve tularn kullann ve (SEL) tuuna tklaynz. Bu ekilde, dosyann transfer iin seildiini gsteren m iareti dosya adnn solunda yer alr. (SEL) tuuna her bastnzda dosya seilir veya seim iptal edilir. Bu sembol de duruma gre ekranda grnr. Transfer etmek istediiniz dosya seili hale gelene kadar yani iaretini grene kadar 3. adm tekrar edin. 4. stediiniz dosyay setikten sonra Verici hesap makinesinde (TRAN) tuuna tklaynz. Bu durumda Transmit OK? mesaj ekrana gelir. 5. Program transferini balatmak iin Verici hesap makinesinde tuuna tklayn. Veri transferi srasnda Verici hesap makinesi ekrannda bir mesaj bulunmaktadr. Alc hesap makinesinde 1. admda alan ekran transfer tamamlanana kadar ak olacaktr. Veri transferi bittiinde Alc ve Verici ekranlar sadaki gibi deiecektir.

Transfer leminin Durdurulmas

Verici veya Alc fx-5800P hesap makinesinde tuuna tklayn.

Alc Hesap Makinesinde Ayn simde Bir Program Olmas Durumunda

Veri transferi srasnda alc hesap makinesinde transfer edilen dosya ayn isme sahip bir dosya kaytl ise, sada gsterildii gibi Verici hesap makinesi bir mesaj gsterecektir.

Alc hesap makinesidne kaytl programn zerine yazmak iin (Yes), zerine yazmak istemiyorsanz (No) tuuna tklaynz. Bu durumda transfer edilmekte olan program geilir ve bir sonraki programn transferi balatlr.

Hafza Yneticisi (MEMORY)

Hafza Yneticisi hesap makinesi hafzasna kaytl verilerin silinmesi iin kullanlmaktadr.

Not
Buradaki silme terimi aadaki anlamlar iermektedir: Alfa Hafzas ve Kurulum ayarlarnn sfrlanmas Dier tm veri eitlerinin ve hafza dosyalarnn silinmesi

E-126

Bu blmdeki ilemleri yapabilmek iin ilk olarak MEMORY Modunu tularna tklayarak sein. Bu ekilde hafzada yer alan farkl veri eitlerinin olduu meny gsteren Hafza Ynetim ekrann aabilirsiniz.

Silinebilir Veri eitleri ve Desteklenen Silme lemleri

Aada Hafza Yneticisini kullanarak silebileceiniz veri tiplerinin bir listesi bulunmaktadr. Veri Tipi Programlar Kullanc Formlleri Forml Deikenleri Matris Verileri Kurulum Ayarlar Deikenler Ekstra Deikenler statistik rnek Verileri Tekrarlama Verileri Tablo Verileri Denklem Verileri Veri Ad <PROGRAM> <FORMULA <FMLA Variable> <MATRIX> Kurulum Ayarlar Alfa Hafzas DimZ Hafzas S TAT Tekrarlama Tablo Denklem Desteklenen Silme lemleri Tmn Sil veya Bir ksmn Tmn Sil veya Bir ksmn Tmn Sil veya Bir ksmn Tmn Sil veya Bir ksmn Kurulum Ayarlar Tmn Sil Tmn Sil Tmn Sil Tmn Sil Tmn Sil Tmn Sil

Veri Ad stunu Hafza Yneticisi mensnde grnen veri adlarn gstermektedir. Veri etrafndaki keli parantezler (< >) bu verilerin tmnn veya birksmnn silebileceini gstermektedir. Tmn Sil ilevi dosyadaki tm verileri silerken, Bir Ksmn Sil ilevi sizin belirlediiniz dosyalar siler.

Hafza Yneticisinin Kullanlmas

1. 2.

Silmek stediiniz Verilerin Seilmesi

ve tularn kullanarak silmek istediiniz veri veya dosyay sein. tuuna tklayn. Bu ekilde, dosyann silinmek iin seildiini gsteren iareti dosya adnn solunda yer alr.

tuuna her bastnzda dosya seilir veya seim iptal edilir. Bu sembol de duruma gre ekranda grnr.

Keli parantez (< >) iinde yer alan veri isimleri dosya verilerini ifade eder. Dosya verisini setiinizde dosyada yer alan tm veriler silinir.

E-127

3. stediiniz verilerin hepsini semek iin 1. ve 2. admlar tekrar edin.

Dosya erisinde Yer Alan Belli Verilerin Silinmesi

1. ve tularn kullanarak silmek istediiniz verinin bulunduu dosyay sein.

tuuna tklaynz. 2. Dosya ieriklerini grmek iin Bu ekilde, dosya iindeki tm verileri grebilirsiniz.

3.

ve

tularn kullanarak silmek istediiniz veriyi sein ve

(SEL) tuuna tklayn.

Bu ekilde, dosyann silinmek iin seildiini gsteren 4. Silmek istediiniz verileri semek iin 3. adm tekrarlayn. 5. Dosyadan karak Hafza Ynetici mensne dnmek iin

iareti veri isminin solunda grnr.

tuuna tklaynz.

Not
Herhangi bir dosya silinmek zere seildiyse ( iareti dosyann eildiini gsterir), yukarda belirtilen 2. admda iken dosyann iine girdiinizde dosya iindeki tm veriler de seilir. 2. admda iken dosya iine girdiinizde, seili olan verilerden (dosyann kendisi hari) seim otomatik olarak kaldrlr. Dosyadan ktnzda, dosya iinde semi olduunuz veriden de seim kaldrlr.

Seili Verilerin Silinmesi

Yukardaki admlar takip ederek silmek istediiniz veri veya dosyalar setikten sonra Hafza Ynetici ekranna gein ve (DEL) tuuna tklayn.

Ek
lem ncelik Sras
Hesap makinesi aada belirtilen ncelik srasna gre hesaplamalar yapmaktadr: Temelde ilemler soldan saa doru yaplmaktadr. Parantez iinde yer alan ilemler nceliklidir.

E-128

ncelik
1

lem Tipi
Parentez i levler

Tanm
Pol (, Rec( 2 2 (, d/dx(, d /dx (, (, P(, Q(, R( sin(, cos(, tan(, sin1 (, cos 1 (, tan 1 (, sinh(, cosh(, tanh(, sinh 1 (, cosh 1 (, tanh 1 ( 3 log(, ln(, e^(, 10^(, (, ( Arg(, Abs(, ReP(, ImP(, Conjg( Not(, Neg(, Det(, Trn(, Rnd( Int(, Frac(, Intg(
r, g ^(, x ( t % m, , n, p, f, k, M, G, T, P

Deer ncelikli levler sler, Kk Alma Standart Deiken Yzde ENG Simgeleri Kesirler nek Sembolleri statistik Deer Hesaplamalar Permtasyon, Kombinasyon Karmak Say Sembolleri arpma, Blme karlan arpma Sembol

x2, x1 , x!, , ,

3 4 5 6 7

a b/c
() (negatif iaret) d, h, b, o (Base-n sembolleri
1 2

nPr , n C r , deikenleri, bilimsel sabitler (2, 5A, 3mp, 2i vb.) ve parantez ii ilevlerden ( 2 (3) Asin(30), vb) sonra arpma iaretini karabilirsiniz. +, =, , >, < , > , <, , and (bitsel operatr) And (mantksal ilem komutu) or (bitsel operatr) Or (mantksal ilem komutu) xor (bitsel operatr) xnor (bitsel operatr)

8 9 10 11

Toplama, karma liki operatrleri Mantksal arpm Mantksal Toplam, D Mantksal Toplam, D Negatif Mantksal Toplam

Note
lemin ierisinde negatif bir deer yer alyorsa, bu deerin parantez iine alnmas gerekmektedir. rnein; 2 2 2 deerinin karesini almak istiyorsanz (2) olarak giri yapmanz gerekmektedir. nk, x deer ncelikli bir ilevdir ve nek sembol olan negatif iaretine gre nceliklidir. 2 = 4 2 (2) = 4
2

E-129

 arpma, blme veya arpma iareti karlm arpma ilemleri ayn ncelie sahiptir (ncelik 7). Dolaysyla bu eit ilemler ayn hesaplama ierisinde yer aldnda ilemler soldan saa doru yaplr. lemi parantez iine aldnzda, parantez iindeki ilemler nce yaplr. Bu yzden parantezlerin kullanm farkl sonular verir. 1 2 i = 0.5 i 1 (2 i ) = 0.5 i

Kme Snrlar
Hesap makineniz dk ncelii olan sralama deerleri, komutlar, ilevleri geici olarak kaydetmek zere kmeler kullanr. Aada gsterildii gibi say kmesi 10 seviyeve komut kmesi 26 seviye barndrmaktadr. TABLE ve RECUR Modlarnda komut kmesi 25 seviye iermektedir (normalden bir az).
Say Kmesi 1 2
1
1 2 3

Komut Kmesi
1 2 3 4 5 6 7

2
4

3
5 6

4
7

2 3 4 5

3 4 5 4

Kme kapasitesini atnzda kme HATASI (Stack ERROR) meydana gelir.

Hesaplama Aralklar, Basamak Saylar ve Doruluk Pay

Aadaki tabloda genel hesaplama aralklar, basamak saylar ve hesaplama doruluk pay gsterilmektedir. Hesaplama Aral Hesaplama Doruluk 110
99

to 9.99999999910

99

ve 0

15 basamak Genelde tek bir hesaplama iin 10. basamakta 1. sl formattaki bir ilem sonucunun mantisin en solunda yer alan basama 1 dir. Ardk ilemlerde hatalar kmlatiftir.

Fonksiyon Hesaplama Veri Aralklar ve Doruluk Pay

lev sin x Veri Aral DEG RAD GRA 0 0 0 | x | < 910 9 | x | < 157079632.7 | x | < 110 10

E-130

lev cos x

Veri Aral DEG RAD GRA DEG 0 0 0 | x | < 910 9 | x | < 157079632.7 | x | < 110 10 ( ifadesi hari: | x | = (2 n1)90 ). ( ifadesi hari: | x | = (2 n 1) /2 ). ( ifadesi hari: | x | = (2 n1)100 ).

sin x gibi sin x gibi sin x gibi 1

tanx sin 1 x cos 1 x tan1

RAD GRA 0 0 0 0 1 |x| |x| |x| |x|

x sinh x

9.99999999910 99 230.2585092 4.99999999910

99

cosh x sinh 1 x cosh 1 x tanhx tanh1 x logx/lnx 10 x

ex x x2 1/x 3 x x! n Pr n Cr
Pol( x, y) Rec( r , )

x 4.9999999991099 99 0 | x | 9.99999999910 1 0 | x | 9.99999999910 0 x 9.99999999910 99 9.99999999910 99 x 99.99999999 9.99999999910 99 x 230.2585092 0 x <110 100 50 | x | < 110 100 ;x 0 |x | < 110 100 |x | < 110 0 x 69 (x bir tam say)
0 n < 110 10 , 0 r n ( n, ve r tam say) 1 { n!/( n r )!} < 110 100 0 1
2

n < 110 10 , 0 r n ( n, ve r tam say) n!/r ! <110100 veya 1 1 n!/(n r )! < 110100
9.99999999910 99 9.99999999910 99

|x |, | y |

x +y

0 r 9.9999999991099 : sinx gibi |a |, b, c < 110 100 0 b, c |x | < 110 100 Onlu Altml Say Sistemi Dnmleri: 00 0 < | x | < 999999959 59

E-131

lev

Veri Aral

^(xy)

x y

x > 0: 110 100 < y log x < 100 x = 0: y > 0 m x < 0: y = n, 2 n+1 ( m, ve n tam say Fakat: 110 100 < y log | x | < 100 y > 0: x 0, 110 100 < 1/ x logy < 100 y = 0: x > 0 y < 0: x = 2 n+1, 2 n+1 ( m 0; m ve n tam say
Fakat: 110100 < 1/ x log | y | < 100

a b/c

Tam say, pay ve payda toplam (seperatr sembolleri de dahil) 10 basamak veya daha az olmal.

3 ^( xy), x y , , x! , nP r , nC r tip fonksiyonlar ardk i hesaplama gerektirirler dolaysyla yaplan her ilemde meydana gelen hatalarn birikmesine neden olur. Hatalar kmlatiftir ve ilevin dnm noktas ve teklik noktas etrafnda hata pay artmaktadr.

Hata Mesajlar
Hesap makinesinin snrlarn aan bir ilem yaptnzda veya desteklenmeyen bir ilem yapmaya altnzda hata mesaj alrsnz.

rnek Hata Mesaj

Hata Mesajnn Kapatlmas

Hata nedeni ne olursa olsun aadaki tu ilemlerini yaparak hata mesajlarn kapatabilirsiniz Hata mesaj aldnzda imle hatann olduu noktada bulunur. Hatadan nceki ifade iin dzenleme ekranna gemek iin , veya tularn kullanabilirsiniz. Detayl bilgi iin, 21. sayfadaki Hatann Yerinin Bulunmas blmne bakabilirsiniz. tuuna tklayarak hata grnmeden nce girmi olduunuz hesaplama ifadesini silebilirsiniz. Bu durumda orjinal hesaplama sonucu hafzaya kaydedilmez.

Hata Mesajlar Referans

Bu blmde hesap makinesinde karnza kabilecek hata mesajlar, hatalarn olas nedenleri ve hatalarn dzeltilmesiyle ilgili aklamalarn yer ald hata mesaj listesi bulunmaktadr.

E-132

Hata Mesaj
Math ERROR

Nedenleri
Balang veya ilem sonucu hesaplama aralklarnn dnda olabilir. Girilen veriler veri giri aral dnda olabilir. Kurald matematik ilemi yapmaya alyor olabilirsiniz (Sfra blmek gibi). Karmak saylar ilev argman olarak giriyor olabilirsiniz.

Dzeltilmesi
Girdiiniz verileri kontrol edin ve gerekliyse basamak saysn azaltn. Bamsz hafza kullanrken veya bir fonksiyon iinde deiken kullanrken, hafza veya deikenin desteklenen aralklarda olup olmadn kontrol edin. Karmak saylar trigonometrik veya dier fonksiyonlarn iinde kullanlamaz. Argmannz gerek sayya evirerek ileminizi yapn. Hesaplama ifadesini sadeletirerek kapasitenin dna kmayn. Hesaplamanz iki veya daha fazla blmlere ayrarak yapn. Dizini kontrol ederek gerekli dzeltmeleri yapn. Argmanlarn nasl girildiini kontrol edin ve gerekli dzeltmeleri yapn. Matrisin ierisine gerekli verileri girin. Matrisleri kontrol edin ve yapmaya altnz ilem iin gerekli olan snrlar ierisinde olup olmadn kontrol edin. Denklemi kontrol ederek hata olup olmadna bakn. zme yakn bir deer girerek ilemi tekrarlayn. zm artlarna ulaabilmek iin tol deerini arttrn ve tekrar deneyin. Bu durumda doruluk pay da decektir. Trigonometrik fonksiyonlarn integrasyonunda a birimi olarak Rad birimini sein.

Stack ERROR

Hesap makinesi say kmesi veya komut kmesi limitleri dna kyor olabilir. Hesaplamanzda 10dan fazla matris olabilir.

Syntax ERROR Argument ERROR

Hesaplama dizini yanl girilmitir. Hesaplamanzda yanl argman kullanyorsunuz. Hesaplamada kullandnz matris herhangi bir veri iermiyor olabilir. Farkl boyutlarda matrisleri toplamaya veya baka bir ilem yapmaya veya kurald ilemler yapmaya alyor olabilirsiniz. SOLVE (sayfa 92) herhangi bir zm bulamaz (rnek: X = X + 1)

Dimension ERROR

Cant Solve

Time Out

ntegrasyon ve diferansiyal hesaplamas yaplmasna ramen sonu, biti koullar iin yeterli deil.

E-133

Hata Mesaj
Memory ERROR

Nedenleri
Kaytl olmayan bir veriyi (liste, matris, ekstra deiken, forml, deiken vb.) armak istiyorsunuz. Uygulanan programdaki Goto n ye karlk gelen bir Lbl n bulunmamaktadr. Prog komutu tarafndan aranan dosya ad bulunamyor.

Dzeltilmesi
Aradnz verinin ismini doru girdiinizden emin olun. Goto n komutuna karlk gelen bir Lbl n deeri girin veya Goto n komutunu silin. Prog komutu sonrasnda girdiiniz dosya adn doru admlar takip ederek girdiinizden emin olun.

Go ERROR

Ne ERROR

Program iinde beraber kullandnz Program ierisindeki birlikte kullanlan veya alt programlarn says 10 veya If (sayfa 116), For (sayfa 116), While daha az olacak ekilde program (sayfa 117) veya Do dnglerin (sayfa dzenleyin. 117) veya alt programlarn (sayfa Hesaplamay birden fazla paraya 117) toplam 10un zerinde blerek her bir blmdeki ilemleri olabilir. ayr yapn. Hesaplamada fazla sayda parantezli ifade veya deerler kullanlmakta. Veri transferi srasnda LINK Mode veri iletiimi kesintiye urad. Verici hesap makinesinde (Transmit ERROR) alc hesap makinesinde ise (Receive ERROR) hatas meydana gelir. Hesap makinesinde kalan hafza kapasitesi ilem veya hafza kayt ilemi iin yeterli deil. Kablonun takl olduundan emin olun. Alc hesap makinesinin alc konumunda olduundan emin olun. Hafzaya kaydettiiniz hafza bloklarnn saysn daima aklnzda tutun. Mevcut hafzaya kaydedilebilecek ekilde verilerinizi sadeletirin. memory capacity. htiyacnz olmayan verileri silerek yeni veriler iin hafzada y Alc hesap makinesinde yer alan dosyann veya programn zerine yazmak iin (Yes) tuuna tklaynz. Girebileceiniz tablo aralk snrlarn kontrol edin ve gerekli deiiklikleri yapn.

Tr ansmit ERROR, Receive ERROR

Memory Full

Already Exists

Veri iletiimi srasnda, alc hesap makinesinde transfer etmeye altnz dosya ile ayn ismi tayan bir dosya bulunmaktadr. TABLE veya RECUR Modunda: Tablo aral yanl belirlenmitir. 199 satrdan faha fazla satr ieren bir tablo oluturmaya alyorsunuz.

Range ERROR

No Variable

SOLVE hesaplamas iin girdiiniz denklemde zm aranacak bir deiken bulunmamaktadr.

Deikeni olan bir denklem girerek tekrar deneyin.

E-134

Hesap Makinesinin Doru almad Varsaymndan nce

Hesaplama srasnda bir hata aldnzda veya ilem sonular beklediinizden ok farkl ise aadaki admlar izleyin. lk adm sorununuzu zmezse bir sonraki adma gein. Bu admlara balamadan nce nemli verilerinizi kopyalamay unutmayn. 1) Hesaplama ifadesini kontrol ederek herhangi bir hata yapmadnzdan emin olun. 2) Yapmaya altnz hesaplama iin doru modu setiinizden emin olun. 3) Aadaki admlar takip edin. (1) SYSTEM Moduna gemek iin (SYSTEM) tularna tklaynz. (2) (RESET SETUP) tuuna tklaynz. (3) Teyit ekrannda (Yes) tuuna tklaynz. (4) tuuna tklaynz. (5) Hesaplama mod mensne geerek yapmak istediiniz hesaplama iin gerekli hesaplama modunu semek iin tuuna tklaynz. (6) Hesaplamay tekrar yapn. 4) Hesap makinesinin arkasnda yer alan P dmesine ince sivri ulu bir nesne ile tklayarak hesap makinesini tekrar balatn. Bu ilemi doru olarak yaptnzda, hesap makinesini kapatmadan nceki konumuna getirebilirsiniz.

P dmesi

5) 4. adm sonrasnda hesap makinesi normal olarak almaya balamazsa, tm mod ve ayarlar balang (Reset All) (Yes). ayarna getirin: (SYSTEM) Detayl bilgi iin, Hesap Makinesine Fabrika Ayarlarnn Yklenmesi (sayfa 1).

nemli!
Hesaplama tarihe verileri, hafza ierikleri, istatistiksel hesaplama rnek verileri, program verileri ve girilen dier tm veriler silinir.

Zayf Pil Gstergesi

Hesap makinesinin pili zayfladnda aadaki mesaj ekranda grnr. Bu mesaj grdnzde hesap makinesindeki ilemleri durdurarak, makineyi kapatn ve pilleri deitirin.

nemli!
Hesap makinesinin pilleri zayfladnda veri transferi yapamazsnz.

E-135

 Hesap makinesinin pillerini deitirdiinizde fla hafzasnda kaytl olan hafza ieriklerini saklar ve pilleri deitirdiinizde bu verileri tekrar hafzaya alr. Bu mesaj aldktan sonra hesap makinesini kullanmaya devam ederseniz, verilerin fla hafzaya kaydedilmesi de mmkn olmayacaktr. Bu durumda, pilleri sonradan deitirdiinizde hafza ierikleri geri yklenemeyecektir.

G Kayna
Hesap makinesi tek bir AAA-byklndeki alkalin pil (LR03) ile kullanlmaktadr. Farkl bir pil kullandnzda pil mr zayf olmakla birlikte hesap makinesini de kolayca bozulmasna neden olabilirsiniz.

Pillerin Deitirilmesi
Pil zayfladnda, Low Battery mesajn ekranda grnr. Bu durumda, hesap makinesini kapatarak pilleri deitirmeniz gerekir. Ayrca hesap makinesi normal olarak almaya devam etse de pilleri dzenli olarak ylda en az bir kez deitirmeniz gerekmektedir.

Not
Hesap makinesinde bulunan fla hafza ile pilleriniz zayflasa da kaytl verileriniz bu alanda sakl olarak tutulur. 1. Hesap makinesini kapatmak iin (OFF) tuuna tklaynz. Pilleri deitirmeden nce hesap makinesini kapattnzdan emin olun. Hesap makinesi akken pilleri deitirirseniz eer kaytl verileriniz silinir. Pilleri deitirmeden nce hesap makinesinin kapan kapatn. Bu ekilde hesap makinesinin kazara almasn nleyebilirsiniz. 2. Hesap makinesinin arkasndaki viday gevetin. Vida gevetilebilecek biimde tasarlandndan viday kartmanza gerek yoktur. Viday sonuna kadar gevetin.

3. Ok ynnde pil kapan ileri doru kaydrn.

4. Eski pilleri kartn. 5. Pili yerletireceiniz alandaki iaretlere dikkat ederek, pozitif ve negatif kutuplar doru yne bakacak ekilde yeni pili takn.

LR03 OR AAA SIZE (ALKALINE )

E-136

6. Pil kapan tekrar orijinal pozisyonuna getirin ve viday iyice sktrn. 7. Hesap makinesinin arkasnda yer alan P dmesine ince sivri ulu bir nesne ile tklayarak hesap makinesini tekrar an. Bu adm mutlaka yapmanz gerekmektedir.

Otomatik Kapatma
Yaklak 10 dakika sreyle hibir ilem yapmazsanz hesap makinesi otomatik olarak kapanacaktr. Hesap makinesini tekrar amak iin tuuna tklaynz.

zellikler
G Kayna: AAA-byklnde pil (ALKALIN): LR03 1 Yaklak Pil mr: 1 yl (Hergn bir saatlk kullanm) G Tketimi: 0.12W lem Scakl: 0C to 40C (32F to 104F) Boyutlar: 15.1 (H) 81.5 (W) 163 (D) mm 5 1 3 /8" (H) 3 /4" (W) 6 /8" (D) Yaklak Arlk: 150g (5.3 oz)

E-137

MEMO

E-138

MEMO

E-139

MEMO

E-140

MEMO

E-141

MEMO

E-142

MEMO

E-143

MEMO

E-144

CASIO Europe GmbH Bornbarch 10, 22848 Norderstedt, Germany

This mark applies in EU countries only.

CASIO COMPUTER CO., LTD.

6-2, Hon-machi 1-chome Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

SA0606-A

Printed in China