Liwanag at Dilim

Ika-pito hanggang Ika-siyam na sanaysay ni Gat. Emilio

Jacinto
alyas Ilyong at Dimas Ilaw (1896)

Ika-pitong paksa

Ang Bayan at ang mga Pinuno

Imulat ang mamamayan sa kanilang kasalukuyang sitwasyon at lisanin ang liwanag. Optimismo sa mga pinaglalaban ng katipunan. Ang pagiging malaya at pagiging demokratiko at pagkakaroon ng rule of majority na tipo ng pamahalaan. Pagpapaliwanag ng kahalagahan ng mga Pinuno ng Bayan at ang mga tungkulin nito.

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-pitong paksa

Ang Bayan at ang mga Pinuno

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

BANAL NA ASO, SANTONG KABAYO: Mga gawaing taliwas sa pinaniniwalaang aral ng Diyos. Kabisadong dasal ngunit di alam ang kahulugan. Taliwas sa aral at turo ni Kristo ang isinasagawa at pinapakita. Bulaaang propeta na walang ginawa kundi gamitin ang salita ng Dyos para sa sariling kapakinabangan.

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

MGA ARAL NI HESUS (mula sa sanaysay) Ang nagpapakalaki ay hahamakin at pupurihin ang nagpapakaliit (Kap.XIV.N) Ang lahat ng iyang nakikita ninyo ay darating ang araw na walang matitira na di malilipol. (Kap. XXI) Nasusulat na ang bahay koy maging bahay ng kabanalan; ngunit inyong ginagawang yungib ng magnnakaw. (Kap. XIX)

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

Ayon kay Ilyong: Pagkat kung ang lahat ng sama at di-katwiran, ang lahat ng hirap at dusang walang katapusan ang siyang pamumuhayan ng tao sa habang panahon, anot bakit pa Niya nilikha? Hindi nga sa Maykapal naroroon ang kadahilanan kundi sa tao din na binigyan ng lahat at bawat isa ng pag-iisip at ng buong kinakailangan sa ikagiginhawa ngunit itinatabi at ipinauubaya ang mga biyayang ito sa mga pag-iisip at loob na inaakay ng kamaliang anakiy totoo at unan ng kasukabang anakiy banal.
Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

Ayon kay Ilyong:

Upang tamuhin ang hinahanap na ginahawa ay kinakailangang lubos ang pag-aaral na kumilala ng matwid at di-matwid, ng daya at tunay, ng magaling at masama, ng dapat ipagkapuri at dapat ikahiya, ng nagbibigay-lakas at nagbibigay-sakit.

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

Ayon kay Ilyong: Upang mangalaman na kapatid kay Kristo ay kinakailangang tumulad sa Kanya sa kabanalan, kabaitan, at pag-ibig sa kapwa. Hindi kinakailangang gumanap ng ganitot gayong mga pagsamba at mga santong talinghaga. Saanman dumoon ang pusong malinis na pinamamahayan ng magandang nasa at ng matwid ay naroroon si Kristo binyagan at di-binyagan, maputit maitim man ang kulay ng balat.

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Maling Pagsampalataya

Ayon kay Ilyong: Ang Diyos ay walang tinalagang masama pagkat ang kabutihan Niyay walang katapusan. Ang masama ay tao; ang lahat ng mga hirap, hinagpis, dalita, at kaabaan ay pawang kasalanan natin.

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-walong paksa

Ang Gumawa

Ayon kay Ilyong: Ang tunay na pagsamba at pagsampalataya ay: Paggalang Pag-ibig Pagsunod sa katwiran

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto

Ika-siyam paksa

Ang Maling Pagsampalataya

Ang laki sa layaw karaniwang hubad sa bait at munit sa hatol ay salat.

-Francisco Balagtas Baltazar

Sanaysay ni Gat. Emilio Jacinto