You are on page 1of 126

&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

&J&ifah tmif
&J&aJ wmufEiS ;f qDEiS hf jynfopfwnforl sm;
('kwd,ajrmuf aqmif;yg;rsm; pkpnf;r+)

(1)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

pmtk y f r S w f w rf ;
&J&ifah tmif
(&J&aJ wmufEiS ;f qD ESihf jynfopfwnforl sm;)

xk w f a 0onf h e S p f
2009 ckEpS /f atmufwb
kd mv

apmif a 7
300 (yxrt}urd )f

xk w f a 0ol
tm[m&pmapmif (*syef)

aiG a ju;axmuf y H h o l r sm;


puFmyl = armifomref
uae'g = udak tmifjrifah usmf
-opa-w;vsm; = q&mawmf OD;ynm0&
*syef = tm[m&pmapmif 0dik ;f awmfom;rsm;

quf o G , f r S m ,l 7 ef
&J&ifah tmif
(yeyintaung@gmail.com)

rsuf e S m zk H ; 'D Z d k i f ;
qdik ;f arul;

pmtk y f t jyif t qif


xGe;f xGe;f (rH&k mG )
(2)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

rmwdum
1/ trSmpm
ABSDF yxrqH;k OuUO OD;xGe;f atmifausmf
2/ trSmpum;
ABSDF OuUO a[mif; a'gufwmEkid af tmif
3/ 7J7iffhatmifudk rdwfqufjcif;
ABSDF vuf&dS OuUO &JabmfocH J
4/ trSm
rdq;l yGihf (WLB)
5/ trSmpm
pma&;q&mr ar_ird ;f

6/ uAsm pmrsuEf mS
&J&aJ wmufEiS ;f qD 19

7/ aqmif;yg;
(7=1) vGwaf jrmufa&;oHpOf 21
(7=2) xyfwx l yfr# 26
(7=3) a&$b}u;D jyefEidk _f yD 30
(7=4) ESv;kH om;&yf0ef; 35
(7=5) wausmjh yefwu dk yf GJ 40
(7=6) tm±kOH ;D 45
(7=7) uHwt l usK;d ay; 49
(7=8) ajy;vd‹k vw G rf mS vm; 54
(7=9) nDnw G af &;wrH wku d yf aGJ c:oH 59
(3)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

pmrsuEf mS
(7=10) trsuaf 'go 64
(7=11) c&D;oGm;t&dyrf sm; 69
(7=12) tav;ðyyg&ap 74
(7=13) jynfopfwnforl sm; 79
(7=14) {nfoh nf 84
(7=15) [m;wku d vf ‹kd yif &,fvu kd cf sif 89
(7=16) 2009 avmifòru d jf cif; 94
(7=17) vufxu J reufjzef 98
(7=18) avESi&f m Slumdog rsm; 102
(7=19) &moDciG f tusw d tf cJ 107
(7=20) usKyft&yfe‹J usKyfZmwf 112
(7=21) w&m;apmifah cwf 117
(7=22) &ifbwfo&l aJ umif; 121

(4)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

trSmpm

OD;xGe;f atmifausmf
OuUÏa[mif;
(jrefrmEkid if v
H ;kH qkid &f m ausmif;om;rsm; 'Dru
kd &ufwpfwyfO;D )

&J&ifhatmifu ol. 'kwd,ajrmuf pmtkyftwGuf trSmpm a&;ay;ygqdkvmojzifh


ol‹aqmif;yg;rsm;udk tcsdef,lI zwf±_&onf? 1988 ckESpfwGif vlysKdvlvGwf vli,fwOD;b0rS
vl v wf y d k i f ; t&G , f zcif w OD ; tjzpf toG i f a jymif ; vmonf h jref r mrsKd ; cspf v l i ,f w OD ; .
&ifwGif;cHpm;csufrsm;/ rcsifhr&Jjzpfr_rsm;/ udk,fcsif;pmemr_rsm;/ wkdif;jynfaumif;pm;a&;twGuf
ol. apwemrsm;udk aqmif;yg;rsm;u azmfjyaeonfukd zwf±&_ if; yDwjd zpf&onf?

ol. ‘vGwaf jrmufa&;oHpOf’ aqmif;yg;wGif [pfa[mhyf ,Ofaus;r_onf vGwaf jrmufa&;


oHpOfwcktjzpf wefzdk;xm;a=umif; azmfjycJhovdk/ ol‹,Ofaus;r_ udk,fh,Ofaus;r_tjzpf
w&m;aot,ltqudkvnf; rqkyfudkifoifha=umif; ajymjyxm;onf? 1988 ckESpf +idrfyd
pwiftkyfcsKyfpOf jrefrmh,Ofaus;r_ tarGtESpfudk xdef;odrf;&ef AdkvfcifnGef‹u xyfcgwvJvJ
ajym=um;cJ h + yD ; qH & S n f x m;ol r sm;ud k taemuf w d k i f ; ,Of a us;r_ r_ d i f ; rd o l r sm;tjzpf
uifyGef;wyfcJhonfudk jyefvnftrSwf&rdonf? trSefpifppf jrefrmrsm;onf a,mifxHk;}uD;rsm;
xm;+yD ; cef ‹ nm;cJ h = uol r sm;jzpf o nf ? ‘a,mif a emuf qH x H k ; yg’ qd k o nf h p um; &S d c J h o nf
r[kwfavm?

,ckacwf qHyifwv kd mjcif;udk t*Fvyd af cwf ‘Adv


k af u’ n‡yo
f nf[k ac:onf? ‘Advk ’f
qkdonfrSm rsufESmjzLwdk‹udk ac:onf? +Adwdo#wdk‹ jrefrmEkdifiHudk tkyfcsKyfonfhtcg ‚if;wdk‹
ppfAdkvfrsm;onf rsufESmjzLrsm; jzpfonf? xdk‹a=umifh xdkppfAdkvfrsm;xm;aom qHyifyHkpHudk
‘Adv
k af u’ [k jrefrmrsm;u ac:=uonf?

ESpfaygif; 200 ausmf =umvmonfhtcg ‚if; ‘Adkvfau’ yHkpHonf jrefrmh,Ofaus;r_


qHyifypkH [
H k owfrw S v
f m+y;D / qH&n
S x
f m;=uolrsm;udk taemufwidk ;f ,Ofaus;r_ v$r;f rd;k onf[k
pGypf v
GJ mcJ=h uonfrmS &,fp&myifaumif;awmhonf?

(5)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

&J&ifhatmif. ‘xyfwlxyfr#’ aqmif;yg;wGif rdcifarwWmudk zJG‹EJG‹a&;om;xm;onf?


u|eaf wmf. arG;rdcif}u;D onf etz . vdrn f ma&;om;xm;onfh aqmif;yg;udk jrefrmhtvif;wGif
ygvmonft h cg u|eaf wmfonf vlru kd w
f a,muf. "m;xd;k r_a=umifh awmwGi;f Y acG;ao0ufao
aoawmhrnfqo kd nfh ta=umif;udk zwf±&_ onft h cg e,fjcm;a'ood‹k wOD;wnf; vdu k cf svm+y;D /
om;cspf a Zmjzif h rd r d t ouf u d k y if y"merxm;onf h t jzpf u d k owd & rd + yD ; rsuf & nf y if
vnfrdygonf?

‘a&$ b }uD ; jyef E k d i f + yD ’ wG i f u|ef a wmf w d k ‹ rnf r #yif cH a e&ygap/ rS e f u ef a om


OD;wnfcsuaf =umifh wcsed w
f iG f jyefEidk &f rnfukd tm;ay;xm;ojzifh òy;H rdonf?

‘ES v H k ; om;&yf 0 ef ; ’ wG i f 88 rsKd ; quf r sm; urB m tES H ‹ ysH Œ ES H ‹ oG m ;aomf v nf ;


wkid ;f cspjf ynfcsppf w d uf awmh wlaewke;f jzpfa=umif; azmfjyxm;+y;D / aemif vli,frsK;d qufrsm;onf
xdpk w d xf m;rsK;d &Sv d rd rhf nf[k ol. ar#mv f ifch suu
f kd azmfjyxm;onf? ‘wausmjh yefwu kd yf ’GJ wGif
ausmif ; om;/ bk & m;om;/ ppf o m; om;oH k ; om;aygif ; +yD ; wk d i f ; jynf x l a xmif E k d i f a &;ud k
ar#mfudk;xm;onf?

‘tav;ðyyg&ap’ wGif jynfwiG ;f Y tepfemcH/ axmifusc/H paw;cHaeolrsm;udk av;pm;pGm


OD ; n$ w f t av;ðy+yD ; / jynf y wG i f awmf v S e f a &;vk y f p m;aeol r sm;ud k oa&mf x m;onf ?
‘jynfopfwnfolrsm;’ wGif 'Drkdua&pDa&; jrwfEdk;onfh/ trSefw&m;udk udk,fpm;ðyaeonfh
a&SŒaersm;onf jynfopfwnfaeolrsm;tjzpf *k%fðyxm;onf? etz onf 'Drdkua&pDa&;
v_ y f & S m ;ol r sm;buf r S tr_ v d k u f a y;onf h a&S Πaersm;uk d y g zrf ; qD ; axmif c saecsd e f w G i f
‚if;+cdrf;ajcmufr_'%fudk rr_bJ qufvufulnDaeonfh a&SŒaersm;onf ol&Jaumif;rsm;yif
jzpfawmhonf?

‘{nfhonf’ onf u|efawmhf&ifwGif;odk‹ xdk;azmuf0ifa&mufcJhonf? twdwfu


ta=umif;t&mwckuv kd nf; jyefvnftrSw&f apcJo h nf? 88 ta&;tcif;+y;D aemuf tdref ;D csi;f Edik if H
toD;oD;odk‹ xGufcGmvm=uonfh rsKd;cspfvli,fvl&G,frsm;onf tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;rSwqifh
wwd,EdkifiHrsm;odk‹ xGufcGmcJh=uaomfvnf; olwdk‹tm;vHk;onf ‘{nfhonftjzpf aecJh=uovdk
{nfhonfhtjzpf c&D;qufoGm;=uonf’ qdkonfh pmydk'fonf aoG;xGufatmif rSefvSayonf?
0rf;enf;p&mvnf; aumif;onf? rdrcd spjf rwfE;kd aom Ekid if w
H iG f rae&bJ wkid ;f wyg;wGif aeae=uonfh
u|ef a wmf w d k ‹ b0onf pm;0wf a ea&; tqif a jyaomf v nf ; raysmf y d k u f E k d i f o nf h b 0/
r=unfEl;Ekdifonfhb0 jzpfonf?

(6)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

84 ES p f t &G , f tzd k ; td k u “cif A sm;wd k ‹ u 'D r k d u a&pD & &if usKyf u d k av,mOf e J ‹
jrefrmjynfukd ac:oGm;=ur,fw?hJ usKyfu 84 ESp&f +dS y?D raoao;bJ cifAsm;wd‹k ukd apmifah ewm”
[k rsu&f nf00J EJ iS hf pum;onf u|eaf wmf&h ifukd eifah pcJo h vd/k 1974 ckEpS f OD;oef‹ta&;tcif;wGif
ausmif;om;acgi;f aqmifwOD;tjzpf yg0ifcphJ Ofu pD;yGm;a&;wuUov kd f rkcaf ygu0f wGif tvSLaumufcH
aeaom ausmif;om;rsm;udk tvSLaiGxnfh+yD; tzdk;tdkwOD;u u|efawmfh vufarmif;ukd
tm;ud;k w}u;D udik &f if; “om;&,f tzd;k wd‹k ukd 'DaxmifwiG ;f u vGwaf jrmufatmif óu;d pm;ay;yg”
[k wkew f ek ,
f if,if ajymoHudk jyefvnf=um;a,mif&if; rsu&f nfusryd gonf?

‘2009 avmifòrdufjcif;’ wGif 2010 a&G;aumufyJGukd rwdkufbJ t±_H;ay;aeolrsm;udk


tm;r&a=umif;ESifh ‘vufxJu reufjzef’ wGifvnf; NCGUB ESifh MPU wdk‹ yl;wJGðyvkyfonfh
'yfyvif nDvmcHukd oa&mfxm;csufonf &J&ifhatmif. awmfvSefa&;pdwf"mwf rukefao;
a=umif;udk rD;armif;xd;k jyxm;onf[k jrifonf?

‘avESi&f m Slumdog rsm;’ wGif ‘ajrmif;yky/f pufq/D an‡mef ‹J rpife‹H awG=um;rSmae=u/


zkefwaxmif;axmif;/ ,ifwavmif;avmif;eJ‹ aEG&moDrSm ac|;oD;ac|;ayguf/ rdk;&moDrSm
AGuaf yguAf u G x
f ’ qd+k y;D e,l;a'vD. jrefrmrsm;aexkid &f m &yfuu G Ef iS hf Slumdog ac: tdrrf ,
hJ mrJh
cav;rsm;b0udk o±kyaf zmfxm;onfrmS rSeu f efwu d svaS yonf? u|eaf wmfom e,l;a'vDòrŒd ukd
ra&mufz;l cJyh gu xdt k csurf sm;udk awmf&ad vsm&f d ausmo f mG ;rdayvdrrhf nf? u|eaf wmfomG ;rdor#
tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;xJwGif tdENd,EdkifiH e,l;a'vDòrdŒwGif &J&ifhatmif tygt0if aexkdifv_yf&Sm;
aeolrsm; tm;vHk;ukd txl;csD;usL;rdygonf? e,l;a'vDòrdŒonf &efukefòrdŒESifhrjcm; rD;/ a&ukd
tcsed Ef iS ahf y;onfudk tH=h opGm vufawG‹o&d cdS iG hf &&Scd o
hJ nf?

xdk‹tjyif zkefwaxmif;axmif;/ ,ifw0D0DESifh tvGefpdwfysufp&m aumif;ayonf?


ydkIqdk;onfrSm rpifeH‹/ acG;0ufEGm;rsm;. tnpfta=u;rsm; a&m¹yGrf;vsuf&Sdonfh ae&mwGif
onf;cH+yD;/ jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf v_yf&Sm;ae=uolrsm;tm;vHk;udk txl;av;pm;rda=umif;/
&J & if h a tmif t aeES i f h quf v uf I uavmif p G r f ; xuf x uf E S i f h wk d u f y J G 0 if E k d i f y gap[k
qENðyvdkufygonf?

(7)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

trSmpum;
a'gufwmEdik af tmif
OuUÏa[mif;
(jrefrmEkid if v
H ;kH qkid &f m ausmif;om;rsm; 'Dru
kd &ufwpfwyfO;D )

pma&;q&mr[k w f w J h u|ef a wmf h u k d uk d & J & if h a tmif u trS m pum;a&;ck d i f ; awmh


enf;enf;awmh tm;i,foGm;w,f? 'gayrJh olu ABSDF OuUÏa[mif; wa,muftaeeJ@
a&;ay;ygv@dk qufajymvmwmeJ@ ‘trSww f &’ tjzpf a&;ay;vku d w
f myg?

u|efawmfu pmra&;jzpfayr,fh pmayawmhcspfw,f? u|efawmhfb0 wav#mufvHk;ukd


yJu h idk af y;aewmvnf; pmayyJ? pma&;wJ/h pmzwfwhJ vlawGtm;vH;k ukd av;pm;w,f? txl;ojzifh
vl i ,f a wG u k d pmrsm;rsm; zwf a pcsif w ,f ? pma&;w,f q k d w muvnf ; vG w f v yf c G i f h u k d
usifhoHk;wmyJ? ukd,fhpdwfxJrSm&SdwJh t&mawGudkpma&;+yD; wifjywm[m r#a0wJhoabm/
vl@avmuukd tusK;d ðywJh oabmyJ? wzufrmS vnf; uk, d t
hf awG;tjrifudk qef;ppfc&H w
J o
hJ wWu d dk
azmfjywJh oabmvnf; &Sdw,f? wjcm;ol rjrifvkduf/ rodvkduf&wJht&mukd wifjyvkdufawmh
ukd,fh&JΠukd,fcsif;pmr_ukd jyo&ma&mufovkd/ pmzwfoltwGuf ukd,fcsif;pmpdwfukdvnf;
Ed;_ qG&ma&mufygw,f? 'ga=umifh ynm&Siaf wGu ‘tvdrmR pmrSm&S’d ‘E_ww f &m pmwvH;k ’ qkw d hJ
pum;awGudk qkcd w hJ myg?

pmzwfw,fqw dk m vGwv f yfru _ dk &SmazGwmygy?J uk,


d &hf ŒJ t,ltqeJ@ uk,
d b
hf momuk,
d f
acsmifydwfrxm;bJ ukd,fhukd,fukd qef;ppfaewm/ todw&m;awG &SmazGaewm pmzwfjcif;eJ@yJ
vkyf&wmygyJ? wcsKdŒpmawG zwf&&if cGeftm;awGjynfhovkd cHpm;&w,f/ b0tarmawGygwJh
pmawGzwf&&ifawmif ZG&J zdS @dk oufvakH umif;zk@d wGe;f tm;ay;cH&ovkyd gy?J

vGwaf jrmufa&;vrf;ukd óu;d yrf;&rSm w&m;r_e@J rw&m;r_udk cJo


G &d r,f/ uk,
d u
f ,
dk w
f idk u
f
rw&m;wm rvkyf&bl;/ olrsm;ukd rw&m;vkyf&ifvnf; rcH&bl;? 'Dtod/ 'Doabmw&m;ukd
pmayawGxJu ESvHk;om;xJukd a&mufcJh&wm jzpfygw,f? 'Davmuf t"rRawG v$rf;aewJh

(8)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

urB m }uD ; xJ r S m pmayuyJ vl o m;awG t wG u f taumif ; qH k ; tazmf r G e f jzpf a e&w,f ?


urBmhtaumif;qHk; +idrf;csrf;r_ wnfaqmufa&; tiftm;pk}uD;yJ?
'ga=umifh pma&;wJholwkdif;ukd tm;ay;w,f/ pmzwfwJholwkdif;ukd av;pm;w,f/
pmzwfcGihf&wJh avmu}uD;ukd aus;Zl;wifw,f? tusKd;ðywJh/ b0qefwJh pmayzHG@òzd;a&;twGuf
wwyfwtm; óu;d yrf;ygr,f? ?

Ekdifatmif
(vGwfajrmufa&;vrf;xJu wOD;)
Zlvidk v
f 19 &ufae@/ 2009 ckEpS ?f

(9)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

7J7ifah tmifukd rdwq


f uf=cif;
&JabmfocH J
OuUÏ
(jrefrmEkid if Hv;kH qkid &f m ausmif;om;rsm; 'Dru
kd &ufwpfwyfO;D )

ol@trnfu aZmfaX;? aemufemrnfwcku jrom?

rHk&Gmom;/ ydefydefyg;yg;/ tom;vwfvwfeJ@ pum;udk jznf;nif;pGm ajymwwfol?


pdwo
f abmxm; aumif;ol? trsm;ESihf vdu k af vsmnDaxGjzpfatmif aexdik w
f wfo?l

1988 'Dru
kd a&pD ta&;awmfy}kH u;D t+y;D vufeufuikd af wmfveS af &;vkyzf @kd &nf&,
G cf suef @J
tdE,
dN -jrefrm e,fpyfukd a&mufvmcJw
h hJ ausmif;om;awGxu J wa,muf?

usaemfw@kd u r%dy&l / olu rDZ&kd rf? pcef;rwl?

1989-90 umvusrS ole‹J usaemf vlcsi;f awG@z;l wm?

tJ'DtcsdefrSm olu rDZdk&rfjynfe,f tdkufaZmpcef;&JΠtwGif;a&;rSL;/ usaemfu


aq;rSL;tjzpfeJ@ r%dyl&u ajymif;a&$Œwm0efusvmol? pcef;qdkayr,fh b,ftaxmuftyHhrS
r&Sw
d ma=umifh tm;vH;k óu&H musyef; tvkyaf wG vkyaf e=u&olawG? usaemfuawmh &Jabmftrsm;pk
vkywf hJ ausmufx/k ausmufcw JG hJ ae&mawGrmS oGm;aecJ&h ovdk olu twGi;f a&;rSL;wOD;jzpfayr,fh
vufzuf&nfqikd w f ckrmS tvkyv f yk &f ol? &wmav;awG jyefp=k u&if; 0rf;enf;0rf;om tH}uw d &f if;
jzwfoef;cJh=uzl;olawGxJu wa,muf?

rDZ&kd rfqw
kd m jrefrmEdik if H csi;f jynfe,fe@J qufaeovd/k Edik if o
H muGw
J m vlrsK;d awGu twlw/l
aqG&if;rsKd;&if;awG/ [dkbuf'Dbuf O'[dkayguf qufqHae=uwm? jrefrmEdkifiHom;awGuvnf;
trsm;}u;D ? a&=unf&m rsuEf &k mav; jzpfrvm;qd+k y;D pD;yGm;vm&SmolawG&o dS vdk aqGjyrsK;d jyutp
tajccs aexdkifolawGuvnf; trsm;om;? &ufuef;&ufol/ aps;a&mif;ol/ EdkifiHa&;cdkv_Hol/
awmfvSefa&;vkyfzdk@ pdkif;jyif;aeol/ om;aysmuforD;aysmuf&Smol jrefrmEdkifiHom;awGav?
we,fw&yfrSm bmjzpfjzpf tylonfcsif;awmh twlwlyJvdk@ qdk&rvdkygyJ? idkwcg òyH;wvSJ@
tjyefjyeftvSefvSef az;rvufwGJcJh=u&wm?
(10)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
'gu 1990-91-92?

,Hk=unfcsuftwGuf rGefjrwfoef@&Sif;wJh tvkyfqdk bmjzpfjzpf vkyfcJh=uolawGxJu


wa,muf? &ufuef;&uf/ a&a&mif;/ csnif if/ xif;ckw/f aps;a&mif;/ pm;yGx
J ;kd / ausmufx/k aq;uk
pHo
k rS pHak eatmif vkycf =hJ u&olawGav?

azmuf x G u f r S jzpf r ,f / azmuf x G u f r S jzpf r ,f ? 'D v d k a evd k @ awmh rjzpf ?


vHk;yg;yg;oGm;Edkifw,fqdkwJh todawGeJ@?

e,l ; a'vD u d k wuf o l u wuf / jref r mjynf x J jyef 0 if o l 0if / rD Zd k & rf r S m yJ


qufawmifx
h m;olu awmifx h m;/ atbDtufp'f t
D ufzf ajrmufyikd ;f ucsiaf 'o xGuo f u l xGu?f

'D v d k e J @ uG J o G m ;vd k u f = uwm aemuf q H k ; ol e J @ vl c sif ; qH k j zpf w mu 2000 ck E S p f ?


tJ't
D csed u
f sawmh ol[m wjcm; &JabmfawGe@J twl e,l;a'vDukd rdom;pke@J a&mufae+y?D

tzGJ@tpnf;vnf; rwlawmh? ae&m/ wm0ef/ tvkyfawGvnf; rwlawmh? 'gayrJh


,H=k unfcsuu
f twlwyl q
J wkd m tm;vH;k tod?

tckawmh vlcsi;f rawG@=uawmhayr,fh tm[m&/ rZÆrd / tvif;tdref ‹J rD',


D mawGay:rSm
ol@pmawGu [dw
k p/ 'Dwp?

ta=umif;t&muvnf; Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ zG@H òz;d a&;awGygovdk 'kuo


Q nf/ em*pf/ o}ueF /f
oHcsy/f acwfay:*Dw pojzifh uAsm/ aqmif;yg;/ 0wˆKwdk pmpHak &;olwa,muf?

tckpmtky[
f m ol‹&ŒJ 'kw,
d t}urd f óu;d yrf;r_?

ESpf 20 xJu ol‹ t&if;tES;D awG/ ol@b0&JŒ jzwfoef;r_ yH&k yd af wG?

'ga=umifh 'gawGukd zwf=unf&h if &J&ifah tmifukd jrifEikd rf ,f?

[kwwf ,f/ ESpf 20? 'D ESpf 20 xJrmS ajymif;vJra_ wGuvnf; trsm;}u;D ?
'gayrJh ol[m usaemfw@kd rlvblw ,H=k unfcsuu f kd rarh?

usaemfuvnf; &J&ifah tmifukd rarh?


(11)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

trSm
rdq;l yGihf
trsKd;orD;rsm;tzJG‹csKyf (jrefrmEkdifiH)

pma&;wJh (ud)k &J&ifah tmife@J &if;ES;D wm ESpaf ygi;f rsm;pGm =umyg+y?D ol@upkd +y;D &if;ES;D cJw
h mu
uAsmorm;wOD ; tjzpf &if ; ES D ; cJ h w myg? usru uAsmq&mawG u d k av;pm;&if ; pJ G & S d o l /
uAsmq&mrtjzpf b0rS m &S i f o ef z d k @ pd w f u l ; ,Of c J h z l ; ol wOD ; jzpf v d k @ uAsmq&mawG /
uAsm0goem&SifawGudk tjcm;olrsm;xuf ydkpdwf0ifpm;ygw,f? rZÆdreJ@ tm[m&rSmygwJh
ol@pum;ajyawGudk óud;=um;óud;=um; zwfjzpfcJhayr,fh tJ'DpmapmifawGxJu trsm;pkudk
jyefvnfpkpnf;xkwfa0wJh (udk) &J&ifhatmif&JŒ ‘,Hk=unfcsuf rdk;aumif;uifESifh aEG;axG;aom
reufjzef’ qdw
k hJ uAsmeJ@ aqmif;yg;rsm;aygi;f csKyfpmtkyf xGu&f v dS mawmhrS ol[m jrifor#/ odor#/
awG;or#udk pmtjzpf csa&;zdk@ t&nftaoG;eJ@ vHk@v0D&d, tjynfht0&Sdol wOD;jzpfa=umif;
todtrSwf ðycJh&w,fvdk@ 0efcH&rSmyg?

&Spaf v;vH;k ta&;awmfy}kH u;D aemufyikd ;f e,fpyfa'oudk &nf&,


G cf su/f cH,cl sut f rsK;d rsK;d eJ@
a&muf&v dS m=uolawGxrJ mS pmayorm;awG/ pmay0goem&Siaf wG/ pmayyd;k &Sw d o
hJ al wG trsm;}u;D
yg0ifcahJ yr,fh usrwd@k &ŒJ e,fpyfa'o jzwfoef;r_awGukd rSww f rf;wifEikd w
f hJ tajctaeuawmh
(pdwfraumif;p&m) odyfenf;aeygao;w,f? usrwdk@wawG[m jynfwGif;u &J&Jawmuf
wdkufyJG0ifolawGudk *k%fðy=uw,f? tzrf;cH&r,frSef;ododeJ@ pGef@v$wfpGef@pm;cJh=uwJh EdkifiHa&;
tusO;f om;awGukd *k%ðf y=uw,f/ 'gayrJh e,fpyfa'ou wdik ;f &if;om; awmfveS af &;orm;awGe@J
'Drdkua&pDwdkufyJG0ifolawG&JΠjzwfoef;r_ yHk&dyfawG[mvnf; jrefrmjynf awmfvSefa&;ordkif;
pmrsufESm&JΠuGufvyfawGudk jznfhzdk@&Sdaew,fqdkwJh tcsufudk wcgwav arhavsmhxm;ovdk
jzpfcJh=uygw,f?

'Dae&mrSm e,fpyfa'oqdkwm xdkif;-jrefrme,fpyf/ w±kwf-jrefrme,fpyf/ tdENd,-


jrefrme,fpyf/ b*Fvm;a'h&Sf-jrefrme,fpyf tm;vHk;udk qdkvdkwm jzpfygw,f? wdkif;&if;om;
vufeufudkif awmfvSefa&; {&d,mtoD;oD;udk a&muf&SdcJhwJh usrwdk@wawGrSm wdkif;&if;om;
awmfvSefa&; acgif;aqmifawG/ &JabmfawGeJ@ ywfouf+yD; cHpm;odjrif&or# ajymjycsifwmawG/
ajymjyzd@k vdtk yfwmawG &Sad eovdk w±kw-f jrefrme,fpyf/ ausmif;om;wyfrawmfu &Jabmfav;
(12)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
wOD;[m &efozl rf;qD;jcif; cHvu kd &f ayr,fh tnhrH cH/ t±_;H ray;bJ toufaowJt h xd wa,mufxJ
ckcwH ukd cf u
kd cf v
hJ @kd ppftpd;k &wyfu wyfrLS ;ud,k w f ikd u
f ‘ppfom;qdwk m 'Dvrkd sK;d jzpf&r,f’ qd+k y;D
ol@&aJ bmfawGukd toufr&Sad wmhwhJ ausmif;om;&Jabmfav;&JŒ tavmif;udk tav;ðycdik ;f cJw h ,f
qdwk hJ tjzpftysurf sK;d awG =um;&wJt h cg tdE,dN e,fpyf/ b*Fvm;a'h&efS ,fpyfa&muf vli,fawG&ŒJ
cH,lcsuftwGuf &J&J&ifh&ifh jzwfausmf&ifqdkifcJhwJh tawG@tóuHawGudk em;axmif&wJhtcg/
udk,fwdkifvnf; xdkif;e,fpyfrSm udk,fhb0&JΠq,fpkESpfawGeJ@twl jzwfoef;cJh&olrdk@ udk,f
&if;ESD;cJhzl;wJh wdkif;&if;om; acgif;aqmif}uD;awG/ wyfrSL;}uD;awG/ &Jabmf}uD;awG&JŒta=umif;/
udk,fh&JΠ&Jabmf&Jbuf }uD;i,fawG&JΠav;pm;p&m/ &,fp&m/ 0rf;enf;p&m/ wcgwav
a'goxGufp&m tðytrl tjzpftysufawGudk óuHawG@&wJhtcg/ awG;rdowd&wJhtcg/ udk,f
'Dta=umif;awG pmra&;jzpfcJhygvm;/ pmra&;EdkifcJhygvm;vdk@ wm0efrausolwOD;tjzpf usr
t+rJcHpm;cJh&ygw,f?

(ud k ) &J & if h a tmif & J Πtck x k w f w J h pmtk y f x J r S m ygwJ h ta=umif ; t&mav;awG u d k
zwf=unfhawmh usr ESpfoufwJh ta=umif;t&mawG awmfawmfrsm;rsm; awG@&Sd&a=umif;
ajymcsifygw,f? ‘ESvHk;om;&yf0ef;’/ ‘tm±kHOD;’ pwJh uav;awGta=umif; a&;wJh pmpkawGudk
=unfh&if tem*wfudk ±_jrifcHpm;+yD; a&;om;xm;wm awG@&rSmjzpfovdk/ ‘nDnGwfa&;wrH
wd k u f y J G a c:oH ’ qd k & if v nf ; td E N d , a&muf 'D r d k u a&pD t if t m;pk r sm;&J Œ tm;xk w f r _ t jzpf
jynfwiG ;f jynfy todtrSwðf yr_ukd &&Sx d m;wJh ‘bke;f bke;f csrS vH;k vH;k &r,f’ qdw k hJ oHcsyaf cG oGi;f pOfu
cHpm;r_udk azmfjy&mrSm &Spfav;vHk; ta&;awmfyHk}uD;u vmolyDyD &Spfav;vHk; pdwf"mwfeJ@
rw&m;r_ukd emusicf pH m;ae&qJ/ ESv;kH aoG;awG yGuyf u G q
f q l vJ @kd xyfwcl pH m;rdygw,f?

vuf&dS Edik if aH &; tajctaeawGe@J vGwaf jrmufe,fajr v_y&f mS ;r_awGtay: tm;r&pdwef @J


wd@k xad 0zefra_ wGygwhJ ‘wausmjh yefwu kd yf ’GJ / ‘tav;ðyyg&ap’ pwJh pmpkawGrmS vnf; pma&;ol&ŒJ
apwemudk txif;om; jrifEikd w f mrd@k 'Dvakd 0zefa&;rsK;d udk óuq
d ckd siyf gw,f?

usr tóudufqHk;wyk'fudk ajym&&ifawmh ‘{nfhonf’ vdk@ ajymygap? &Spfav;vHk;


ta&;awmfy}kH u;D t+y;D ppfwyftm;ud;k eJ@ t=urf;zufòzcd iG ;f r_a=umifh rdrw d @kd Zmwd&yf&mG awGuae
xGufcGmvmcJh=u&+yD; e,fpdrf;y,fpdrf;udk a&mufcJh=uwJh usrwdk@vli,fawGudk aEG;aEG;axG;axG;
óudqdkaxG;ayG@cJh=uwJh aqGrsKd;xuf &if;ESD;wJh wpdrf;awG vlwdkif;rSm/ ae&mwdkif;rSm &SdcJh=urSmyg?
“'D r d k u a&pD & &if av,mOf y sH } uD ; eJ @ ac:oG m ;r,f q d k ” qd k + yD ; td k u f a Zmu tzd k ; td k u
E_ w f q uf p um;ajymawmh pma&;ol v d k y J usrvnf ; &if q d k @ oG m ;cJ h y gw,f ? usrrS m vnf ;
“'D r d k u a&pD & &if rif ; wd k @ tm;vH k ; ud k av,mOf e J @ ac:oG m ;r,f ” vd k @ ajymcJ h z l ; wJ h u&if e D
txufwef;ausmif;u ausmif;olausmif;om;av;awG &SdcJhw,fav? tckawmh olwdk@xJu
wcsK@d awmif wwd,Edik if aH wGrmS tajcusuek =f u+y?D wwd,Edik if rH mS ‘{nfo h nf’ oGm;rvkycf siw f hJ
(13)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

usrwd@k [m 'kw,
d Edik if aH wGrmS b,ftcsed t
f xd {nfo
h nf vkyaf e&OD;rSmvJ?

tESpcf sKyftm;jzifh ajym&&ifawmh óuq H o


kH r#/ jrifor#/ awG;or#/ cHpm;or# pmtjzpfcsa&;zd@k
ZJv
G @kH v0D&,d &Sw
d hJ (ud)k &J&ifah tmifw@kd vkd vlawGukd todtrSwðf y wefz;kd xm;ygw,f? ordik ;f &JŒ
uGuv f yfawGukd jznfzh @kd óu;d pm;olv@kd wifpm;yg&ap?

av;pm;vsuf

rdql;yGifh
awmfvSefa&;pmay&JabmfwOD;
(trsKd;orD;rsm;tzJG@csKyf - jrefrmEdkifiH)

(14)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

trSmpm
pma&;q&mr arNidr;f

wu,f w rf ; usawmh usr trS m pm wcgrS [k w f w d y wf w d ra&;cJ h z l ; ygbl ; ?


ud,
k u hf ,
kd u
f v kd nf; trSmpma&;ay;Edik w f o hJ v l ‹kd rxifygb;l ? b,fvakd &;&rvJv‹kd pOf;pm;&wmudu k
usrrSm tcsed t f awmf=um æ? 'gayrJh pmtkyw f tkyt f wGuf trSmpmqdw k m[m ud, k zf wfxm;wJh
tJ ' D p mtk y f a v;eJ ‹ ywf o uf + yD ; ud k , f h t jrif ud k , f h c H p m;r_ u d k ajymjy/ a&;jywmyJ a vvd k ‹
ESv;kH oGi;f wJt
h cgrmS awmh usr a&;zd‹k vrf;pjrifvm&ygw,f? trSet f wdik ;f ajym&&ifawmh t&ifu
wppD óu;d =um;óu;d =um;zwfz;l wJh &J&ifah tmif&ŒJ pmawGukd tcsed , f +l y;D wpkwnf;jyefzwf æ +y;D awmh
pdwfxJaygufatmif awG;,lae&wmu =umwmyg æ? 'DvdkeJ‹ tm;vHk;udk 3 acgufavmuf
zwft+y;D rSmawmh &J&ifah tmif[m 0wˆK[ef &opmpkawG a&;olv‹kd aocsmoGm;ygawmhw,f?

olu ta=umif;t&m tcsut f vufawGay:rSm cHpm;r_ukd xnf+h y;D a&;wmrd‹k / aocsmwJh


owif ; tcsuf t vuf y gwJ h aqmif ; yg;a&;wmawmif cH p m;csuf a v; pG u f + yD ; a&;wmygæ?
‘ESv;kH om;&yf0ef;’ æ vdk pmpke‹J em*pfe‹J ywfoufwhJ ‘trsuaf 'go’ æ vd/k ‘c&D;oGm; t&dyrf sm;’
vdk pmpkawGudk =unfhEdkifygw,f? aemuf cHpm;csufeJ‹ ol‹tjrift,ltqawGudk ajymjywJh
‘xyfwlxyfr#’/ ‘a&$b}uD;jyefEdkif+yD’/ ‘{nfhonf’ wdk‹uawmh 0wˆK[ef tawmfygw,fvdk‹
qd&k ygr,f? odomwmuawmh pmawGtukev f ;kH rSm pma&;ol&ŒJ Edik if aH &;pdwu
f v$r;f rd;k aewmyg?
‘ajy;vdk‹ vGwfrSmvm;’ æ ‘uHwltusKd;ay;’ vdk pmpkawGu odomygw,f? ‘nDnGwfa&;wrH
wdu k yf aJG c:oH’ vdk olw‹kd oHcsyt
f zG‹J av; ta=umif;uawmh rSww f rf;pmpkav;aygh æ? ‘&moDciG f
tusw d t f cJ’ uawmh wu,fh &opmwrf;av;ygyJ æ?

&J&ifah tmif æ u ol‹pmawGukd aocsm cHpm;+y;D a&;w,fqw kd muawmh ay:vGiv f yS gw,f?


ol‹pmawGukd zwfae&if; xifrw S rf xm;wJt
h csed rf mS ywf0ef;usijf rifuiG ;f zG‹J vv
S aS wG cHpm;csuzf ‹JG
xdxd&S&SawGudk vSpfceJvSpfceJ awG‹&wmu ol wu,fcHpm;+yD; pdwfESpfa&;xm;w,fqdkwmudk
jyaewmygyJ æ?

‘tarSmifxu k tm;,lp/ wawmvH;k wawmifv;kH wdwq f w


d pf ðyyg+y?D cyfvrS ;f vSr;f udk
=unfv
h u
kd &f if wdrv
f m;/ awmifvm;/ jrLcd;k vm; ruJjG ym;? rpd‹k ryd‹k va&mifatmufrmS jrLcd;k awGu
(15)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
csKdifh0Srf;awG=um; warhwarm rv_yfr,Suf tdyfpufvdk‹? ae‹tul;rSm vGifhjy,fzdk‹ta&;
tm;arG ; [ef w l & J Π? wcsKd Πwd r f w d k u f a wG u awmif } uD ; awG & J Πxd y f z sm;ud k tmcH w G i f ; xJ
xnfih x kH m;w,f? ESpaf ygi;f rsm;pGm r±d;k rtD aygi;f zufomG ;r,fh =uifoZl eD;armifEHS jrifuiG ;f rsm;om?
'DjrifuGif;awGu ausmif;wufcJhwJh &Srf;jynfeJ‹ jzwfoef;cJhwJh csif;jynfeJ‹a&m bmxl;vdk‹vJ?
vGr;f armzG,&f myif?’ ({nfo h nf)

‘tarSmifnrSm tjzLxnf yef;yGiahf wGu vif;vuf=u,fpif r&Scd u kd f tm;jznfah y;ovdrk sK;d /


'DtvGrf;awGuyJ udk,fh&JŒ tpðy&mt&yfqD wrf;wrf;ww jzpfapjyefwmukd;? a[mif;EGrf;
td y f r uf & S n f u d k 'D & moD c G i f x J r S m vnf ; qG w f y sH Œ =unf E l ; zG , f & m Ed k ; =um;xºuG j yef a pwm
'DtvGr;f ygy?J ’ (&moDciG f tusw d t f cJ)

ajrom;udk w±_dufrufruf
erf;aevsufu
EG,yf ifaxmifaomif;
tyftacsmif;acsmif;
igch E<mukd xd;k pdu
k n
f ufajc
&pfywfacG./
yifv,f'Dvd_if;
rkefwkdif;ar$./
igonf æ
&ifrmS emusi&f bd
ajrom;twd jzpfav.? (trsufa'go)

‘yif } uD ; yif i ,f a wG u va&mif u d k Ed k ‹ ouf c H p d k ‹ &if ; rd c if r suf E S m ud k armf = unf h v d k ‹ ?


opfcufopf&Gufav;awGu tarSmifudk ra=umufbJ rdcif yifr}uD;eJ‹twl ol‹zGm;atudk
xk;d xk;d axmifaxmif jyL=unfv h ‹kd ?’ (usKyft&yfe‹J usKyfZmwf)

tJ'v
D kd ta&;tom;awGu cHpm;csut
f ajccHrS a&;vd‹k &wmrsK;d yg æ?

&J&ifah tmif[m æ awmfveS af &;xJu pma&;q&mrd‹k ol‹pmawGu awmfveS af &;qefaewm


rqef ; ygbl ; ? tJ v d k y J ta=umif ; t&mtrsm;pk u vnf ; rvG w f v yf rat;csrf ; ao;wJ h
jref r mEd k i f i H t a&;eJ ‹ ,S O f w J h cH p m;csuf a wG tjzpf t ysuf a wG c snf ; aygh ? 'gayrJ h ol u ol
ajymcsiwf mawGukd pmzwfoal wG pdwyf g0ifpm; cHpm;atmif æ auseyfEpS òf cu d af tmif æ a&;ol æ
vd‹k awmh ajym&rSmyg?
(16)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
wu,fv‹kd om ta=umif;t&mudyk g a&mifpykH w k ;D uH;k vdk ta&mifpkH tvSpakH &;r,fq&kd if
ol‹vufu &opmudk vSvSa&;Edkifr,fh vufyg æ? usruawmh &ooefolrdk‹ wcsKdŒ EdkifiHa&;
tjrift,ltq uJvGef;wJh pmawGudkawmh awmfawmf pdwfESpf,l+yD; zwf&ygw,f? tJvdkyJ
0wˆ K qef w mav;awG u sawmh v nf ; pd w f x J tvd k u f o if h pD ; 0if o G m ;wmygyJ ? tJ ' D t jyif
0goemt&if;cHeJ‹ ckavmuf pdwfygvufyg pmawG a&;cJhwmudkyJ aus;Zl;wif csD;usL;rdygw,f?
bmvkd‹qdk æ ol‹pmawG[m acwfwacwf&JŒ tjzpfoepfawGudk zwfcsifhpzG,fjzpfatmif
rSww
f rf;wifomG ;wma=umifyh g æ? tJ't
D cg &J&ifah tmif&ŒJ pmpkaygi;f csKyfav; owfowfrw S rf wS f
xGufvmr,fhta&;udk pdwfcsrf;omrdygw,f?

wu,fvdk‹ æ 'DpmpkawGxJrSm usr xl;xl;jcm;jcm; ESpfoufwJh tyk'fawG ajymyg


qd&k if æ &oEG,f æ 0wˆKqefwhJ tyk'af wGaygh æ? (tay:rSm usr xkwjf ycJw h hJ tyk'af wG æ)?
+yD;awmh tóudufqHk; wyk'fudk ajymygqdk&ifawmh usrwa,mufwnf;&JŒ cHpm;csuft& æ
‘{nfo h nf’ æ qdw
k hJ tyk'af v;rSm pma&;q&m&JΠcHpm;csuu
f kd tawG‹&qH;k rd‹k tESpo f ufq;kH ygyv
J ‹kd
ajymyg&ap&Sif æ?

ar+id r f ;
16 =o*kwf 2009
xdrcd u
kd rf d +iw
d ,
G rf w
d hJ {nfo
h nf

(17)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

pmrlrw
d q
f uf
jref r mjynf o l a wG e J ‹ wd k u f ± d k u f q uf p yf w J h ta&;ud p P a wG t ay: ud k , f c sif ; pmrd /
em;vnfrdwJhtwdkif; tm[m&pmapmifrSm a&;jzpfcJhwJh pmrlawG jzpfygw,f? pmzwfoltwGuf
aumif;Ed;k &m&m yg0ifw,fq&kd if auseyfyg+y?D 'gu xkwaf 0&wJh &nf&, G cf suyf g?

&nf&G,fcsuf txajrmufw,fqdk&if aqmif;yg;awGxJrSmygwJh cHpm;csuf/ pdwftm±HkeJ‹


=unfjh rif&m ±_axmifah wGukd rsK;d aphcs/ pdu
k yf sK;d ay;cJ=h uwJh rdbESpyf g;eJ‹ oifq&m/ jrifq&mawGuo
kd m
jrwfEdk;zG,f&m &Sdygw,f?

'gh t jyif pmzwf o l t zd k ‹ &o tawG ; tjrif e J ‹ v_ y f & S m ;ouf 0 if r _ u d k taxG t xl ;


jzpfay:apw,fqdk&if tzdESdyfcHjynfolawG&JŒ ±kef;uef&ifqkdif&wJh tjzpftysufawGudkom
tav;xm;zG,f&m &Sdygw,f?

ESpfvdkzG,fr&Sdjcif;/ ylavmifxd&Sjcif;/ tcsdefwcsKdŒ qHk;±_H;jcif;eJ‹ yk*~dKvfwcsKdŒtwGuf


'Dx
h ufq;kd wJh oufa&mufra_ wG jzpfapw,fq&kd ifawmh usaemfrh mS om wm0ef&ydS gw,f?

tem*wfyidk &f iS f jrefrmuav;oli,fawG zdEydS rf a_ b;tE W&m,frS tjrefqHk;


uif;vGwfEkdif=uygap?

cspfjcif;tm;jzifh

&J&ifah tmif
e,l;a'vD/ tdE,
dN
(pufwifbm/ 2009)

(18)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

&J&aJ wmufEiS ;f qD
S pdr,
hf akd ygufuJG S av'%f a&qef avmu"H
t[kejf yif;oGuf vGiphf ifxuG /f }uH}h uHv
h nf;cH tm;rmefrav#mh/
teDa&mif tyGit hf cuf ar$;a-umhoef‹pif urBmwcGif
aoG; tpufpuf æ ol‹ jzpftif æ

a[mif;tdak qG;ajrΠeH&rH sm; uk,


d w
f idk f avmifòrduf
ywf-um;uJtG uf òydumysu. f ? u|rf;avmifvu d+ pf m; ar$;ysŒH oGm;.?

olonf æ olonf æ
yg;pyf&mZ0if/ yHjk yif r[kwf ±kyaf o;±kyEf iS hf rD;pm r[kwf
aumvm[v/ '¾m&D r[kwf aysmaf wmfqufEiS hf eif;-urf; r[kwf
ESi;f qDyiG chf syf yGizhf wfwpif;. &*H&k eH‹ oif;zJŒG onfh
wdu
k yf 0GJ ifr+ rkew f idk ;f wck? yuwdjzpfpOf olΠ*k%t f if?

S rd;k _cdr;f oHwŒkd wajzmif;ajzmif;xGuf S jyif;jy ‘ae’ESihf tufppf ‘rdk;’ vnf;


v#yfyef;EG,w f ‹kd òyd;òyd;jyuf &J&eJ aD pG; olŒ taoG;ukd
±ke;f ºuGx;kd wuf/ rdŒk armufc|efxuf azsmah wmh ta&miftqif;
pl;oGm;wvuf æ wku d cf |wfEidk jf cif; tvsO;f r&S/d

rd;k wdrv
f m$ urf;yg;&HEiS hf tcsK;d tauGŒtvSnt
hf ajymif;
tmumjyifxuf xd;k cJw
G uf.? axmif;axmif;nufajc cHEidk af v.?

olonf æ olonf æ
om;aumifEiS hf axmifajcmuf r[kwf 'layemay arwWm&SiEf iS hf
wnf-uufEiS hf n$wu f idk ;f r[kwf opPmw&m; vufuikd x f m;onfh
ESi;f qDp;l oGm;. xl;jcm;onfh yDbd cEWyD g&rD&iS f
±d;k ±d;k &Si;f &Si;f tcif;tusi;f ? r[m tmZmenfyif?

(19)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

S tka
d [mif;r+erf m$ ; umvrsm;pGm
used pf mtvm; vGiphf ifomG ;vnf;/
0wfr+eftarG
}uJa0jzef‹ -uuf rsK;d qufrsm;od‹k /

acwfopf&moD
tvDvaD usmef if; vGijhf y,fjcif;r&S/d _rJ_rH.?

olonf æ
ol&aJ umif;wdŒk acgif;aqmif
jrefrmhO;D ao#mif
rsK;d aumif; Zmenf bmrxD/
urBmwnfrnfh
&J&aJ wmuf ESi;f qD
a':atmifqef;pk-unf?

(jrefrmh'rD u
dk a&pD acgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unf.
64 ESpfajrmuf arG;ae‹odk‹ *k%fðya&;zJG‹ygonf?)

(20)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

vGwaf =rmufa7;oHpOf
(1)

*DwoHpOfawG v_difv_difaygwJh acwfxJrSmae&wm auseyfrdw,f? udk,fESpfouf&mrSm


pdr0hf ifp;D arsmEdik w
f mayg?h wcsKŒd u tpJt
G vrf;&Sw
d ,f? wcsKŒd u tvdu
k o
f if?h wcsKŒd u tem*wfukd
qufomG ;=uw,f? wcsKŒd usawmh tm;vH;k eJ‹ twlaew,f? jy\emr&Syd gb;l ? =unfE;l ESpo f ufw/hJ
Ed k ; =um;wuf º uG w J h pd w f t cH a umif ; awG e J ‹ trsm;twG u f tvk y f a umif ; awG u d k
o,faqmifomG ;apEkid w f hJ oHpOfawGjzpf&ifyJ awmfvyS g+y?D

oH p Of e J ‹ twl [ef y ef t rl t ,m/ 0wf p m;qif , if y H k a wG y g wJ G y gvmw,f ?


u|J u l ; a&ygqd k o vd k 'D t &mawG a emuf u d k vd k u f = uoaygh ? tJ o vd k j zpf v m&if 'grS r [k w f
wckckxdk;azmufwDxGif&ifyJ ,Ofaus;r_ ysufw,f/ trsKd;om;a&; vuQ%m xdcdkufw,fvdk‹
(21)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
a0zef v d k u f w ,f ? taemuf , Of a us;r_ / ta&S Π,Of a us;r_ q d k + yD ; cJ G a jymvm=uw,f ?
t&mcyfodrf;udkawmh udk,fh[mtaumif;/ ol‹[mtqdk;qdk+yD; rajym=uygbl;? udk,fusifhw&m;
ysuu
f ek +f yq
D w
kd hJ toHAvHr=um;&wm tawmfyJ pdwo f ufom&m &ygw,f?

tvG e f t u|H o rm;awG u d k a wmh ajym&ygvd r f h r ,f ? armif e J ‹ ES r / om;eJ ‹ trd twl


em;axmifv‹kd rS roifah wmf&if r[efvb S ;l ? uav;awGukd r[kww f bhJ uf qJaG c:aew,fqkd redyb f ;l ?
vrf;ray:wuf+yD; ‘igh[mig aq;±dk;vSrf;wm b,fol‹udk aomuf*±kpdkuf&rSmvJ’ vdk‹awmh
vkyv f ‹kd r&yg? ajymomajym&w,f/ 'Dvv kd al wGu cyf&mS ;&Sm;yg? 'gawGukd ol‹tEkynmyif&if;uae
wG e f ; yd k ‹ vd k u f w mvnf ; r[k w f y gbl ; ? wOD ; csif ; eJ ‹ qd k i f w J h p±d k u f a wG / rzG , f r &mawG u d k
oGm;tm;usvu kd wf m/ twkc;kd rdwm? 'guvnf; wOD;aumif; wa,mufaumif; xvkyw f o
hJ al wGyJ
&Syd gw,f? ±kyyf suq f if;ysujf zpf&if/ rawmfwmjzpf&if wm;=u&rSmygy?J ‘vmor#tm;vH;k igOh pPm’
qd k + yD ; vk y f v d k ‹ rS r&wmud k ; ? b,f v d k y J j zpf j zpf ud k , f h , Of a us;r_ u d k a wmh vl r sm;pk } uD ; u
ckcHpGrf;tm;tjynfheJ‹ cHkrifaewkef;/ 0ef;&Hxm;wkef;yg?

(2)

bHu
k xde/f tvSLyJ/G r*Fvmaqmif/ oDwif;u|wef ‹J bmoma&;yJv G rf;awGq&kd if teD;tem;rSm
td;k pnf';kd ywfoaH wG wodro hf rd whf ek w
f m i,fi,fwek ;f uwnf;u? ody&f if;ES;D cJw
h ,f? bm&rvJ/
tdrt f jyif xGu+f y;D t&Surf &Su d kd zifvrd uf iG ;f uwmayg?h ol‹toHukd tckxd tcsp}f u;D cspaf ewke;f ?
usefwmawGu t&G,feJ‹tr# tul;tajymif;awG jzpfvmayr,fh oleJ‹awG‹vdk‹uawmh ydk;u
w&G&Gxvmw,f? xdkif&wm tcufawG‹vmw,f? tedrfhqHk;tqifh ajcwESH‹ESH‹v_yf/ aygifudk
vufeJ‹ykwf&if; pnf;csufvdkufwmaygh? Áa¹ENysufw,fvdk‹ rxifrdbl;? uav;awGuvnf;
vdkufatmf=u/ vl}uD;awGvnf; v_yfv_yfudk &Gvdk‹? uJ æ b,fol‹udk bmajymp&mvdkOD;rvJ?
(tdEdN,rSmvnf; axmuf'kd;oH=um;&if tukefxGufuw,f? tdrfwGif;ykef;awG/ t&Suf}uD;wJh
rde;f rysKad wG/ cg;udik ;f aewJh tzGm;}u;D awGutp vl=um;xJrmS uovm; rar;eJ‹?)

‘rvky&f rJ udik &f J a=umufae&if æ pdwu f ;l rjyif xdyzf ;l 0ifvrd ’hf


‘awmfveS w f u kd yf GJ a&Smifae&if æ pdwu f ;l rjyif xdyzf ;l 0ifvrd ’hf
‘vufeufuikd zf ‹kd &GŒH ae&if æ pdwu f ;l rjyif xdyzf ;l 0ifvrd ’hf

ES p f w ES p f & J Πazazmf 0 g&D v / rwf v a&muf & if e,l ; a'vD a &muf jref r mh ' D r d k u a&pD
tiftm;pkawGxJu vli,fydkif;awG ydkwufºuGvm=uw,f? rwdkifcifu &SdaewJh tkyfpkuJGawG/
bufawGu =uufaysmufiu S af ysmuf? tm;vH;k &JΠqH&k yftjzpf 'd;k ywfo&H &dS m/ oHcsyw
f u
kd &f mqDudk
0rf;yef;wom vm=uwm? vlwidk ;f rSm&Sw d wfwhJ rmefrmeawG/ &yfwnfcsuaf wG/ jy\emawGukd
(22)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
o,frvm=ubl;? 'Dtvkyfudk wm0efaus oabmavmuf vmvkyf=uwm r[kwfygbl;?
tlv_dufonf;v_duf/ pdwfvufrmefyg yg0if=uwmyg? 'Dpdwf"mwfawGudk Edk;x±kef;ºuGvmatmif
±dkufykwfE_d;qGay;wmuawmh bHk&efoludk twHk;vdkuf twpfvdkuf acsr_ef;r,fh v_H‹aqmfa&;
oH p Of a =umif h y gyJ ? 'gawmif r S pmom;awG r S m ,rf ; tm;aysmh a e&if od y f r vmcsif = ubl ; ?
wcsKŒd ESpaf wGrmS oydwaf rSmuf &yfem;olawGvnf; &Sw d wfygw,f?

‘±H;k ausmif;roGm;cif eHeufpm æ xrif;&nfqw kd m yHrk eS b


f &dwzf wfp’f
‘om;i,forD;i,f Adu k tf vGeq
f m æ ikww
f w
k x f idk u
f m }uw d rf w
dS cf &H ’

urBm}u;D qufvufwnf+raJ &;/ azmufjyefr_ tvH;k pkH odr;f usK;H z,f&mS ;a&;/ w&m;r#wr_
tuket f pif &&Sad &; æ pwmawGtxd r&nf&, G yf gb;l ? vdb
k rjynfw
h mcsi;f twlwl ud,
k x
hf uf
oufomacsmifcsad &; ta&;ay: vdak ewJh jynfoal wG/ uav;i,fawGtwGuaf vmuf/ bH&k efou l kd
0d k i f ; wd k u f ± H k o uf o uf a vmuf y gyJ ? aea&;a&m aoa&;yg tcuf a wG ‹ ae=uol tm;vH k ; &J Œ
yifr&efou l kd 0dik ;f wdu
k zf ‹kd wdu
k w
f eG ;f vdw
k m?

‘pm;yd;k eif+h y;D aowJrh om æ +ird yf ad cwfrmS r&So d avmuf&mS ;yg;’


‘t0vGeu f v J ‹kd aowJrh om æ +ird yf ad cwfrmS r&So
d avmuf&mS ;yg;’
‘"mwfvu kd +f y;D awmh aowJrh om æ +ird yf ad cwfrmS r&Sod avmuf&mS ;yg;’

'Drdkua&pD vGwfvyfcGifh&SdwJh EkdifiHawGrSm jynfolvlxkudk tpdk;&u uavmfwkwfwm/


±dkufykwfwm r&Sdygbl;? tpdk;& vkyfwmudkifwm toHk;rus&ifom jynfolu vrf;ay:wuf+yD;
tm%mxdik cf akH y:u qJðG zwfcsr,ft h a=umif; óu;H 0g;aºu;G a=umfwmyJ &Syd gw,f? omreftajctaerSm
qd k & if tpd k ; &uk d wk d i f ; jynf & J Œ ae‹w"l 0 pD r H c ef ‹ cJ G a &;/ taumif t xnf a zmf a &;twG u f
tcGeaf wmfqufaewmygy?J etz ppftyk pf u k awmh ro'<ga&pmudk tirf;r& ,liifpm;aomuf&if;
plpumykÀm;vkd qlòzd;jynfharmufaewmaygh?

‘Adv
k cf sKyfvpm oH;k ode;f ausmf æ ol‹om;oH;k oaemf av;ig;&uftwGi;f ’
‘'Dvq kd akd wmh oem;rdwm æ usew f &hJ ufrmS bmrsm;pm;rvJ’
‘td;k uryl pavmif;uyl æ awmom;itl +ird +f ird af eprf;’

oHcsyfacGxkwfvkyfa&; v_yf&Sm;vmwm 10 ESpf &Sdyg+yD? tESpfom&u twlwlygyJ?


t"duxm; azmfxkwfwJh ta=umif;t&mawGuvnf; trsm;}uD; ajymif;vJroGm;bl;? 'gawGyJ
xyfaew,f? tao;pdwfwJh pum;vHk;awG (jzpf&yfawG) uawmh tajymif;tvJ &Sdw,f?
oH p Of t rsm;pk u rajymif ; ygbl ; ? 'gayrJ h vl a wG u ES p f o uf = uw,f ? vl a wG u qd k & mrS m
(23)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
jrefrmvlrsK;d aygi;f pHk ygw,f? rvGwaf jrmufao;olawG? wku d yf 0GJ if oHcsyf (&efou l kd xd;k ESuw
f ,f)
qd&k ifyJ óuu
d af e=u+y?D b,fvrl sK;d &JŒ oHpOfq+kd y;D / vlrsK;d udk tpJðG y+y;D cJcG jGJ cm;jcm; r&S=d ubl;? twlwl
aevmwm=umawmhvnf; em;u pJaG ewmvnf; ygw,f?

aemuf r S a yguf v mwJ h oH p Of a wG u d k a &m usaemf w d k ‹ trsm;pk u cJ G j cm;xm;ovm;/


vuf c H y gh r vm;? tm%m&S i f p epf u d k òzd z suf z d k ‹ twG u f jref r mEd k i f i H o m; vl i ,f w csKd Œ u
‘tem*wfrsKd;quf jrefrmvli,frsm;tzJG‹’ (MFG –Myanmar Future Generation) qdk+yD;
[pfa[mhyfoHpOf (oHcsyfwrsKd;) udk azmfxkwfvmw,f? (jynfwGif;u *Dwynm&SifwOD;u
[pfa[mhyu f kd jrefrmhocH syef ‹J wlygw,fq+kd y;D teD;pyfq;kH Oyrmay;cJv
h ‹kd oHcsyw f rsK;d vd‹k a&;&jcif;yg)?
usaemfwdk‹awG óuduf=uwmygyJ?

“usaemfw‹kd vil ,fawG t&rf;ajymcsiaf ewJh pmom;awGukd [pfa[mhyo f pH Ofe‹J azmfjy&wm


c&D;ta&mufqHk; jzpfaewJhtwGuf 'Dvdkvkyfcsvdkufwmyg” vdk‹ =um;cHrdwfaqGawGuwqifh
tD;ar;vfuae qufo, G cf iG &hf vd‹k ar;cGe;f awG vSrd ahf r;=unfw h t
hJ cg olw‹kd awGu ajymjycJzh ;l wmyg?
[pfa[mhyfoHpOfudk ,Ofyg;p rðycifrSm olwdk‹awG ay:vmw,f? 'gayrJh óudufvdkufwmyJ?
óuu d rf mS ayg/h ud,k w
f idk &f w
G qf ckd siw f hJ pmom;awG ygaewmud;k ? 'Dvekd ‹J yJ b,fuvmwJh oHpOfyjJ zpfjzpf
ud k , f h c H p m;csuf u d k xif [ yf + yD ; / ud k , f h w d k u f y J G u d k tm;ay;jr‡ i f h w if a wmh em;axmif & if ; u
vufcHrd&ufom; jzpfoGm;jyefa&m/ wdkufyJG0ifrsKd;qufoHpOftjzpf?

(3)

[pfa[mhyo f pH Of[m cyfv, G v


f ,
G ef ‹J pifjrifah y:ukd ae&m,lvm&wm r[kwyf gb;l ? zdEydS rf _
xkxnftaygif;udk }uHh}uHhcH&if; vl;umvdrfhum jzwfoef;+yD;rS rSwfausmufwif/ ae&m0ifqef‹
vm&wmyg? 1970 ckEpS af ESmif;ydik ;f tar&duefEikd if H e,l;a,mufòrŒd u vrf;óuv
d rf;=um;awGxrJ mS
[pfa[mhyo
f pH Ofvid_ ;f awG pwifp;D arsmvmcJw h ,f?

tpdr;f a&mifrsuv
f ;kH awG/ rGe;f usyn
f c&D;/ um&Hxm;wJh v#Kad jrmif}u;D awG/ ydwaf vSmifxm;wJh
vdkufumpawGudk nDnGwfa&;rkefwdkif;awGeJ‹ ±dkufcsKd;xdk;cJGypfzdk‹ v_H‹aqmfay;wJh/ EdkifiHa&;
oabmaqmifwJh ,Ofaus;r_ tEkvuf&mtjzpf olwdk‹qDrSm tckdiftrm oaE<wnfcJhwmyg?
zdESdyfcJGjcm;cH&/ w&m;r#wr_r&Sd/ qdwfokOf;aewJh ar#mfvifhcsuf/ vrf;ray:u uacsmfuc|wf
jrifuGif;awG[m tzdESdyfcHawG&JΠ&ifxJrSm tpdkiftcJjzpfvm+yD; rmausmwif;usyfae&muae
vGifhpifaygufuJGxGufwJh oHpOfjrpfwpif;yg?

±d;k &Si;f yGiv


hf if;w,f/ vGwaf jrmufcsiw
f ,f/ rw&m;r_ukd ab;z,fweG ;f xkw+f y;D +ird ;f csr;f a&;
(24)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
c&D;ESifvdk=uwJh vlrnf;vli,fawG&JΠvGwfajrmufa&; pdwf"mwfawGuae toGifqef;qef;
oHpOfv_dif;awGtjzpf arG;xkwfvdkufwmyg? EkdifiHa&;[pfa[mhyftaeeJ‹ 1988 ckESpfavmufusrS
ay:vmygw,f? ‘vlx&k efo’l qd+k y;D trnfay;xm;wJh vli,fawG&ŒJ “It takes a nation of millions
to hold us back.” pD'o D cD si;f acGuae pwifcw
hJ myg? aemufyikd ;f rSm vlrnf;awG&ŒJ ‘ò*[d uf rBmudk
a=umuf&ŒHG jcif;’ (Fear of Black Planet) 1990/ ‘ajcmufv;kH yl;vdw
k hJ awmfveS af &;’ (&DaAmfAmvl;&Si;f
- Revolverlution) 2002 oDcsi;f acGawG xGuv f mcJw
h ,f?

'Dae‹txdvnf; [pfa[mhyf[m ‘nDnGwfa&; æ wnfaqmuf=u’? ‘wef;wla&; æ


pdu
k x f =l u’? ‘rw&m; tjrwfxw k rf _ æ awmfveS yf pf’? ‘vGwaf jrmufa&;twGuf æ wdu k yf 0GJ if=u’
qd k + yD ; aºuG ; a=umf y sH o ef ; aeqJ / wm0ef x rf ; aqmif q J y g? urB m w0ef ; u vl i ,f a wG q D u d k
ul;puf&Sifoefaeygw,f?

ol‹Zpfjrpfukd vdu k =f unfah wmh oaE<wnfwm rSew f ,f? vufco H ;kH pJo
G al wGu wdu k yf u
GJ kd
A[dkcsufrSmxm;+yD; wJGzufoHk;pJGvdkufawmh a&&SnfcHwJhoabm jzpfvmw,f? oHpOfawG[m
tzd E S d y f c H a wG & J ΠvG w f a jrmuf a &;ud k tm;ay;wk d u f w G e f ; w,f q d k & if rd w f z uf j zpf a pw,f /
,Ofyg;apw,fqw kd mygy?J tzdEydS cf jH ynfou
l kd ud,
k pf m;ðyolawG[m wnf+rw J ,fqw kd m ed,mryg/
azmfjrLvmyHkaoenf;yg? ±dk;&mywfr0dkif;}uD;uae [pfa[mhyftxd jzpfvmygap tm;vHk;[m
wdu
k yf q GJ D a&S;±_aew,fq&kd if ausmom;&ifom; rcJjG cm;bJ ESpo f ufvufcrH rd mS trSeyf gy?J

oHpOfeJ‹pmom; vdkufzufw,fqdk&ifawmh tm;udk;&wJhtqifhudk a&mufoGm;+yDaygh?


vufpoyfawmh usaemfw‹kd awG vGwaf jrmufa&;oHpOfukd =um;csi/f qdck siaf e=uwmud;k ?

bHk&efoludk vGwfajrmufa&;oHpOfeJ‹ wdkufyJG0if=uOD;pdk‹?

(2003 ckESpf Edk0ifbmvxkwf rZÆdr*sme,frSm a&;cJhwJh ‘tem*wfrSm ,Ofyg;jcif;’


&oaqmif;yg;rS pmykd'fwcsKdŒudk jyefvnfxkwfEkwf azmfjyygw,f? [pfa[mhyfordkif;a=umif;udk
udak tmifo+l ird ;f a&;cJw
h hJ aqmif;yg;wckuae avhvmaumufEw
k af zmfjyjcif; jzpfygw,f?)

trSwpf Of 75 (ar/ 2007)

(25)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

xyfwx
l yfr#
rif;uGef;q&mawmf}uD; ºuGvmav+yD? òrdŒxJudk p0ifuwnf;u Ak'<bmom0ifawG
tH k c J z l ; ajrmf = uygw,f ? ºuG j ref ; &mvrf ; wav#muf qH y if a wG qef ‹ wef ; ajrc/ wbuf a wG
jzef‹cif;0yfqif;/ =unfnKd o'<gw&m;&So d al wG/ wwfEidk o
f al wGu aiGa=u;eJ‹ vuf0wfvufpm;awG
xnf0h ifay;urf; vSL'ge;f =uw,f? r*Fvmtaygi;f canmif;wJh tcgor,ygy?J bmomw&m;rSm
qnf;uyfylaZmf+yD; arwWm"mwfawG yGm;rsm;aewm[m vl‹tzJG‹tpnf;twGuf om,m
=unfEl;zG,f&m jrifuGif;awGyJ jzpfygw,f?

zl;ajrmf&cJvSwJh q&mawmf}uD;ukd a0gtxufrSm wifaqmifyifhcsD&if; vltkyf}uD;


=um;xJ u ae tcsd e f , l u m wa&G Œ a&G Œ xd k ; azmuf wd k ; av#muf v m=uw,f ? 'D v d k e J ‹ yJ
tdraf &SŒvrf;xdyuf kd a&mufvmyg+y?D tazu &ifarmifu h kd tdr0f if;a&SŒxGuv f mzd‹k vSr;f ac:ygw,f?
a&Smifvdk‹r&yg/ jiif;vdk‹rjzpfyg? rvGefqefEkdifwJhtqHk; tazhteD; aemufem;qDudk uysmu,m
tajy;av; oGm;xdik v f u
kd &f w,f? aemufbufrmS awmh taru tdrw f cH g;aygurf mS &yf+y;D &ifarmifu
h kd
vSr;f =unf&h if; use&f pfcwhJ myg? a&SŒwd;k r&/ aemufqwk rf &wJh tajctae?

&ifarmifw‹kd armifErS awGukd rdbawGu vGwv f yfpmG ud;k uG,,


f =kH unfciG hf ay;xm;ygw,f?
bmomwckcx k u
J kd twif;tusyf roGwo f iG ;f ygb;l ? 'gayrJh bmomuJG rdbawG&ŒJ xH;k pHtwkid ;f
olwdk‹ESpfouf,Hk=unfwJh bmombufudk qJGaqmif=uw,f/ wJGac:=uw,f? b,fqDudk
OD;wnfvu kd af v#muf&r,freS ;f rodao;wJh 15 ESp/f 16 ESpo f m;t&G,f &ifarmift h wGuf rdbawG
xuf o ef w J h b uf u d k tvd k u f t xd k u f vd k u f y g&csd e f y g? wzuf b uf u k d tjywf t owf
oGm;&yfr,fqdk&if tar 'grSr[kwf tazu zGifhrajymayr,fh pdwfaumif;rSm r[kwfbl;vdk‹
&ifarmifh&ifwGif;rSm vmjzpfaeygw,f? 'Dvdkawmhjzifh rjzpfapvdk/ rjzpfap&? rD;pifuawmhjzifh
(26)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
=unfhu&awmhr,f?

a&SŒwnfhwnfhudk q&mawmf}uD; a&mufvmwJhtcg tazu &ifarmifhudk “uefawmh/


uefawmh” vdk‹ ajymvmygw,f? a&SŒudk cE<mukd,f udkif;n$wfvdkuf&if aemufuae=unfhaewJh
tar jrifygvrd rhf ,f? 'gu tcuf? ruefawmhyguvnf; taz tvdu k srmS r[kw?f 'guvnf;
tusyftwnf;? wckckudk tjrefa&G;cs,fzdk‹ tajctaeu wGef;wGef;wdkufwdkuf vkyfaeyg+yD?
tcsdefr&Sdawmh?

tazu aemuf v S n f h + yD ; &if a rmif h u d k =unf h w J h t cg zk e f c govd k vuf E S p f z uf u d k


yGwof yfjy&ygw,f? trSeu
f &ifarmif ruefawmhjzpfvu kd yf g? aemufuae =unfah ewJh tarvnf;
&ifarmif uefawmhw,fv‹kd xifp&m r&Syd gb;l ? ‘awmfygao;&JŒ’ qdw k hJ tawG;eJ‹ rd‹k armufaewJh
&ifbwfudk tomav#mhcsvdkuf&w,f? acgif;uvnf; quf+yD; idkufpdkufcsvdk‹aygh? wòydifxJrSmyJ
uyfygvmwmu udk,fhtjzpfudk b0ifrusr_ jzpfygw,f? &ifarmif rdbawGudk vdrfjyef+yD
r[kwfvm;? vdrfvdkufwmrS ESpfzufpvHk;udkyg?

tar[m c&pf,mefbmom0if jzpfayr,fh ae‹pOfae‹wikd ;f tazhb&k m;cef;udo k mG ;+y;D qGr;f eJ‹


qDr;D a&csr;f uyfay;avh&ydS gw,f? tazu txl;taxG bmrSxyfvyk pf &m rvdyk gb;l ? at;csr;f pGm
ykw;D pdw/f w&m;rSw±f ykH J &Syd gw,f? {nfch ef;twGi;f rSm c&pfawmfwyg;xJy/kH ocifa,±_e‹J wynfah wmf
(wrefawmf) 12 yg; aemufqHk; npmpm;yJGyHk yef;csD"mwfyHk}uD;udk csdwfqJGxm;ygw,f? tdrfrSm
bmomuJGESpfrsKd; 0wfðyyJGawGvnf; vkyfavh&Sdygw,f? =unfEl;r_u twkdif;xuftvGefygyJ?
jyefvnfatmufarhzG,f&m tjzpfawGyg? r_ef0g;vGifhjy,froGm;EdkifwJh jrifuGif;awGyg?

vG e f c J h w J h q,f p k E S p f ES p f c k e D ; yg; tareJ ‹ pd w f w k d i f ; us pum;ajymcG i f h r&ygbl ; ?


ajym&jyefawmhvnf; olw‹kd twGuf ta=umif;a=umif;udak xmuf+y;D tcsed w f w
kd t
kd wGi;f tjrefajym/
tjywfjzwf&ygw,f? b,favmufyJ tcsed &f & taru “bk&m;udk rarhe‹J ” vd‹k wzGzrG mS wke;f /
“reuf w k d i f ; / nwk d i f ; om;wd k ‹ twG u f qk a wmif ; ay;=uw,f ” qd k w mavmuf a wmh
ajymjzpfatmifajymwkef;? &ifeJ‹vG,fxm;&wJh wm0efwck/ ,Hk=unfcsufeJ‹vkyfwJh v_yf&Sm;r_?
om;twGuf tarhrmS arhv‹kd rjzpf? ol‹om;udk pdwcf sr;f omapvdw k hJ qEN tjynf&h adS ew,fqw kd m
ESprf sm;pGmu oufaocHcyhJ g+y?D w&m;a[mq&mr rjzpfcifuwnf;u tar[m 'Dpum;awGukd
ajymjzpfatmif ajymcJw h m r[kwyf gvm;?

tzGm;tdk taru vl}uD;jzpfvmwJh om;udk pdwfcsOD;rSm r[kwfygbl;? ol‹udk,fpm;


w&m;"rRukd rjywfrvyf &Sad eapcsio f vd/k wqlwnf;aom bk&m;udk &SmazGapvdwk m trSeyf gy?J
aovGe+f y;D aemuf aumif;uifbrkH mS jyefvnfqakH wG‹z‹kd awmifw
h rSmvnf; taotcsm? bk&m;&Si&f ŒJ
(27)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
aumif ; csD ; r*F v mud k cH p m;apcsif r S m yg? om;orD ; twG u f tawmroyf E k d i f w J h rd c if w d k ‹ &J Œ
vdkvm;awmifhwr_yg?
rdbeJ‹twl w&m;"rRawGukd 'Duae‹txd arhaysmufEidk pf &m r&Syd gb;l ? b,favmuftxd
waoGrwdr;f vdu k af v#mufEikd rf ,fqw kd mawmh rajymwwf? 'gayrJh trdu k af rSmifz;Hk &avmufatmif
b0jzwfoef;r_[m rnHzh si;f / ywf0ef;usi[ f mvnf; edruhf sjcif;r&S?d 'gth jyif trsm;enf;wl tar
ay;vd k u f w J h pd w f " mwf [ m atmuf w ef ; rus/ od r f z sif ; r_ r &S d ? 'D t csuf [ m tarawG u
om;orD;wkid ;f udk ay;vdu k wf hJ ta&;}u;D qH;k / tjrifjh rwfq;kH b0vufaqmiftjzpf ,lq&ygw,f?
taru &ufa&mpGm ay;aecJw h hJ cspjf cif;arwWm[m t}u;D us,q f ;kH / taEG;axG;qH;k t&m?

vlwidk ;f eD;yg; 'Dvykd J jzpf[ef&ydS gw,f? om;orD;wdik ;f twGuf rdcifawG[m aus;Zl;}u;D ol/
wef z d k ; }uD ; ol a wG ? urB m rD ; avmif om;aumif c seif ; wm[m rjzpf w ef & m/ rd c if & J Πem;ud k
tcsKyfcef;xJuae jyefuu kd w f hJ om;orD;awG &SmrS&mS ;?

rdcifwidk ;f [m æ

acwfynmwwf [kwcf sirf S [kwrf mS yg?


'gayrJh tusiq hf ;kd &Sw
d hJ om;orD;awGtwGuf acwfumvwkid ;f toH;k 0ifr,fh El;nHo
h rd af rG‹whJ
ukxHk;udk,fpD&Sdovdk/ =oZmoufa&mufr_vnf; trsm;tm;jzifh &Sdygw,f?

om;orD ; awG t ay: [d w f [ ef r &S d / onf ; cH c G i f h v $ w f j cif ; yg&rD o m &S d y gw,f ?


&ifaoG;awGtwGuq f &kd if yifyef;qif;&Jjcif; tvsO;f r&S/d tm;aysmEh ;kH acGjcif; uif;rJo h al wGom?

om;orD;awG&ŒJ aomua0'emudk avsmyh g;aysmufuif;ap±Ho k mru pdwcf sr;f omr_uykd g


ay;ygw,f? om;orD;awGtay: usa&mufvmwJh ab;tEœ&m,fudk a&SŒuae rwkefrv_yf
&ifqidk o
f vd/k vHòk crH e_ ‹J }uchH ikd rf u
_ kd zefw;D wwfygw,f?

taea0;wJ h om;orD ; awG touf t &G , f } uD ; vm+yD ; / b,f b 0rsKd ; a&muf y gap
arwWm"mwfawG yd‹k vw
$ Ef ikd w
f hJ ESv;kH om;ydik &f iS af wGom jzpfygw,f?

rd c if a wG u d k , f Y u om;orD ; awG t wG u f t&mcyf o d r f ; pif ; vH k ; acsmjzpf a tmif


xkqpfay;Edik rf mS r[kwyf gb;l ? t&m&mtwGuf a&cHajrcHaumif;awGuakd wmh jyifqifay;olawGyg?
'gt
h jyif rarhravsmh qkawmif;ay;olawGvnf; jzpf=uygw,f?

Biological rdcifeJ‹ Ideological rdcif&Sdw,fvdk‹ cJGjcrf;pdwfjzmolawGu qdkygw,f?


(28)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
'DrdcifESpfrsKd;&JŒ aygif;pyfr_[m om;orD;awGtwGuf b0cGeftm;eJ‹ tawG;tjrifrsm;pGmudk
&&Sad pygowJ?h tusio hf v
D aumif;eJ‹ em;vnfcpH m;Ekid pf rG ;f udk tm;ay;jri‡ w
hf ifEidk w
f hJ ESv;kH om;rsK;d
xkqpfay;Ekdifw,fvdk‹ qdk=uygw,f? pOf;pm;p&myif?

'Duae‹txd tJ'rD cd ifEpS rf sK;d pvH;k [m tcsKyftaESmiftwGi;f uae rvGwaf jrmufao;ygb;l ?


twkwftaESmif cH&qJyg? &efoleJ‹ &ifqkdifae&wJh om;orD;awGtwGufvnf; &wufrat;
jzpf & wk e f ; ? 'gayrJ h ta0;uae qk a wmif ; ay;±H k y J wwf E d k i f = uw,f ? om;orD ; awG u d k
&ifciG xf rJ mS xm;+y;D pdwcf sr;f omr_ukd &SmazGcsiaf yr,fh tajctaeu ray;ygb;l ? 'DtcGit hf a&;awG
qHk;±_H;ae&ygw,f?

jref r mjynf w G i f ; rS m id k a ºuG ; ae&wJ h rd c if a wG / tvG r f ; o,f a e&wJ h rd c if a wG


trsm;}uD;&Sdygw,f? ta=umif;trsKd;rsKd;a=umifh &SifvsufeJ‹ auGuGif;ae&wJh om;orD;awG
jyeftvmudk apmifq h idk ;f ae=uygw,f? ESv;kH om;rSm wjrnfjh rnfh u|r;f avmifw'hJ %fukd ESp&f n S v f rsm;
}udwfrSdwfcHpm;vmcJh=u&wmyg?

aqGpOfrsKd;quf okdufodkuf0ef;0ef; aecsif&Smayr,fh ydwfqdk‹cHxm;&qJyg? rdcifawGyg


ydwfavSmifcHae&qJyg?

'Drcd ifawG vGwaf jrmufa&;qkw


d m trdjrefrmjynfo}l u;D vGwaf jrmufa&;eJ‹ xyfwx
l yfr#
qdw
k mudak wmh tm;vH;k odae=urSmygy?J

rdcifawG vGwaf jrmufa&;twGuf tm;wif;+y;D av#muf=uygt;kH pd‹k ?

xyfwlxyfr# vGwfajrmufa&;wdkufyJGygyJ?

(rd c if r sm;ES i f h vl x k a cgif ; aqmif a':atmif q ef ; pk = unf 62 ES p f a jrmuf a rG ; ae‹od k ‹


&nfn$ef;ygonf?)

trSwpf Of 76 (ZGe/f 2007)

(29)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

a7$b}uD; =yefEikd +f yD
(1)

“a&$b æ acwW±;H_ aeonf? r=umcif æ jyefEikd rf nf”?

aus;&G m tk y f p k x J u vmwJ h &G m om;awG & J Πtv,f a cgif r S m yd w f u m;tjzL}uD ;


axmifxm;w,f? rif;om;}u;D a&$b ygwhJ ±ky&f iS u f m;udk ikww f w
k x
f ikd of u
l xkid /f zdeyfcx
k idk o
f u
l
xdik /f rd;k wd;k rwfwwf &yfou l &yf? vSn;f ay:uae vufzufoyk ef ‹J a&aEG;=urf; pm;aomuf&if;
Zdr&f &dS dS =unfo h u
l =unfeh ‹J tawmf [efusvw S ,f? t&G,u f vnf; pHw k ,f? vlwifru wcsKŒd u
tdrfarG; wd&p>mefav;awGawmif tazmfac:vmw,f? waeukef yifyef;or# &Gmom;tm;vHk;
tem;,l=u+yaD yg?h olw‹kd awG wpdww f nf; w0rf;wnf; =unfah e=uwm? 'DvZkd mwfum;rsK;d qd&k if
&So
d r# 0wfaumif;pm;vSawGe‹J vm=unf&h rS?

a&$ b [m ol w d k ‹ &J Œ rif ; om;}uD ; / Zmwf v rf ; xJ r S m ol & J a umif ; ? aus;vuf a e


jynf o l a wG t zd k ‹ r±d k ; Ek d i f / rtD E k d i f w J h uk d , f u m,}uD ; }uD ; / ±k y f & nf u &$ H Œ awmEG H a wmrS m
}u;D vmolvykd if? r[kwrf cHorm;? qif;&Jom;awGbufu tjywftowf &yfo?l olvv kd }l u;D u
Լuu G o
f m; zkxpf/ uspv f spo f efrm/ yDjyifpmG v#i/f ±ky0f gcef‹nm; vlnKd xGm;onf rmeftm;tjynfh
(30)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
&Sb
d .
d ’ qdw
k hJ uAsmxJu vl}u;D / tm;vH;k &JΠtcspaf wmf}u;D ?

Zmwfvrf;xJrSm ol tEkdif&rS jzpfr,f? 'gayrJh trSefw&m;buf/ epfemolawGbufu


&yfwnfayr,fh tcsdefjynfh tEkdifr&? ol ±_H;aecsdefrSm tm;vyfcsdef ay;vdkufvdk‹uawmh
em+yo D mrSw?f ajrpmcJ/ vSn;f axmuf/ ypfvw
$ vf ‹kd aumif;wmrSeo
f r# avxJukd ys0H v
J mvdrrhf ,f?
yd w f u m;}uD ; awmh tzm&m/ tpk w f & m jzpf u a&myJ ? 'ga=umif h v nf ; Zmwf & S d e f w uf + yD ; /
usKyfwdk‹Zmwfvdkuf}uD; ±_H;aevdk‹ rcHcsdrcHom jzpfaecsdefrSm tm;vyfcsdef ay;vdkufayr,fh
puform;awGu tawmfowdxm;&w,f? “tck±;H_ wmu c%wðzwfyg/ r=umcif usKyfw‹kd v}l u;D
Ekdif&rSmaygh” vdk‹ yg;pyfu ajym&if;/ pmwef;av; xdk;&if; wpcef;&yf&w,f? r[kwfvdk‹uawmh
bmajymaumif;rvJ? [if;?

tysut f ysuef ‹J ESmacgi;f aoG;xGuw f mvnf; &Scd w hJ maygah emf? pdwrf xde;f Ekid v
f ‹kd ydwu f m;&JŒ
[dkbuf'Dbuf óuH&mvufeufeJ‹ ypf=u/ xk=uvdk‹ [dkrSef'DrSef jzpfygava&m? tqHk;rawmh
ESpzf uf&mG om;awG xd;k =uESu=f u jzpf=u&w,f? 'D=um;xJ bHyk pfrw S uf puform;awGjzpfawmh
pufvnf; txktajccH&/ vlawGvnf; txktaxmif;cH&/ rvG,af &;cs rvG,?f ydwu f m;}u;D vnf;
ajray:udk yHu
k sv‹kd ? zaemifeh ‹J ayguof l aygu/f vSn;f eJ‹ wuf}uw d o
f l }uwd /f uav;awGu &SL&SLyef;?
"m;rOD;cs olw‹kd ajray:rSm rw&m;r_ukd t±_;H ray;csio f al wGr‹kd vm;? wd‹k a&$b}u;D Ekid u f kd Ekid &f r,f?

aus;vufae vlxk}uD;udk tvdkrusjzpfatmif rvkyfaveJ‹? vl±dk;vlajzmifh}uD;awGu


jyefvSef+yDqdk&ifawmh tm;vHk;udk odrf;usLH;vSefypfrSm? olwdk‹u ajr}uD;eJ‹ wom;xJ/ wxyfxJ
orm;awG? ajr}uD;[m olwdk‹&JŒ tm;xm;&m/ olwdk‹&JŒ taoG;tom;/ ESvHk;om;? 'DvlawGu
t±dk;cHpdwf"mwf &Sdoavmufudk tiftm;}uD;wm? olwdk‹u tajcaumif;wJh/ xkxnf}uD;wJh/
urBm}uD;eJ‹ wqufxJjzpfwJh ajrxk}uD;udk cspfwJholawG? olwdk‹&ifcGifu tus,f}uD;? tJvdk
ESv;kH om;}u;D olawG rcHEidk af wmhv‹kd uawmh bmrS r_rmS r[kw?f

tJovdk ajrom;qefol}uD;awG òrdŒjyudk wufoGm;=uwm enf;rS renf;awmhbJudk;?


olwdk‹awGrSm '%f&mudk,fpDeJ‹wJh? tJ'D'%f&mawGudk ukocGifh&&if b,favmufaumif;rvJ?
tif;ygav æ awG‹ae=u+yyD ?J aumif;rGewf hJ pepfwckatmufrmS / twlw?l

(2)

ol u awmh tawmf y if cef ‹ nm;ae+yD ? ud k i f ; }uD ; ud k i f ; i,f a wG / t&G u f a wG e J ‹


pnfyiftkH‹qdkif;aevdkufyHkrsm; usufoa& tawmf&Sdygh? i,fi,fwkef;u 'Dvdkr[kwfaygif?
ola&mudk,fa&m i,f&G,folawGom? 'gayrJh olu cHEkdif&nf&Sdw,f? ol‹&JŒ ao;oG,fwJh
(31)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ajcwHvufwHav;awGudk cdkqJG+yD; wudkif;uae wudkif;udk vdkufwrf;ajy;wrf; upm;=uwJh
uav;wodkufudk =unfjzLpGm cGifhðyw,f/ tEGHwmcHw,f? aqmhupm;aewJh uav;awGudk
tusK;d tyJh tjzpfrcHb/J tEœ&m,fuif;apzd‹k awmifch aH y;&Smw,f?

tckawmh ola&mud, k yf g touf}u;D vm+y?D pdr;f um;r_awmh ol‹rmS enf;enf;rS &S[ d efrwl?
udik ;f zsm;av; wcsKŒd rSm t&Guaf v;awG uif;rJ+h y;D / olw‹kd awGu pdr;f vsuef ‹J awmif aºuuG saew,f?
ud, k rf &Sw
d ahJ emufyidk ;f &Gmu uav;awG vmaqmh[efwyl gw,f? ol‹oufwrf;eJ‹tr# w&GmvH;k udk
ay;p&m&Sdwm ay;r,f/ au|;p&m&Sdwm au|;r,f/ uav;i,fawG ylyifa=umifh=uuif;rJhpGm
ajy;v$m;aqmhupm;Ekid af pzd‹k e‹J oefrmxGm;óuid ;f vmapzd‹k tjyif;pm;cGet f m;awG qifu h mqufum
ay;vmcJrh ,f? ud, k u f ol‹ukd tJ'v D rkd sK;d ,H+k y;D om;?

'gawGa=umifh ol‹rmS touf}u;D ayr,fh rysupf ;D ao;bJ/ pdwyf sKvd ‹kd ud,
k Ef ak e[efww
l ,f?
yifpnf}uD;uvnf; wkwfwkwfcdkifckdif/ }uD;rS }uD;? &GmOD;xdyfrSm wcef‹wnm;}uD; rif;rlaevdk‹/
apmifha&Smufvdk‹? aus;Zl;ygyJ refusnf;yif}uD;a&? c&D;qufzdk‹ &Sdao;vdk‹ E_wfqufvdkufygw,f?
Ed‹k r‹kd qkd uav;awGe‹J waeukef pum;ajym&if;/ ucke&f if; oifo h rkid ;f a=umif;udk ajymjzpft;kH r,f?
r=umcif ta&mufvmcJyh grh ,f?

(3)

'D a e&mav;uvnf ; tawmf p d w f 0 if p m;p&m aumif ; w,f ? ol ‹ rS m vnf ;


ol‹orkdif;a=umif;eJ‹ol?

t&ifuqd&k if wGi;f }u;D [m oGyrf ;kd atmufrmS aecJw


h mayg?h av;zufav;wefrmS wkid v f ;kH }u;D
4 cku oGyrf ;kd udk xrf;yd;k ay;xm;w,f? wGi;f a&udk pufo;D 5 vH;k wyfEidk af tmif xkyw f ef;vnf;
ypf x m;w,f ? um;wm,myH k ; / ppf a p;ok w f y H k ; / 'ef y H k ; / oH y H k ; rsKd ; pH k o H k ; =uw,f ? 'D a &u
aomufa&tjzpfvnf; oHk;Ekdifw,f? aumif;ovm; rar;eJ‹? a&uvnf; tefxGufrwwfbJ?
wGi;f E_wcf rf;txuf v#w H ufvmrvm; atmufarh&w,f? a&xGuEf e_ ;f u ajymp&mr&S?d [d&k mG 'D&mG
vmoHk;=u?

wGif;ywfvnfrSm 0kdif;zJG‹+yD; atmifoD;atmifESHta=umif;/ &Gmbk&m;yJGtwGuf òrdŒwuf


yJGiSm;r,fhta&;/ &Gmawmu udkomajAm}uD; aysmufcsif;rvS aysmufoGm;yHk/ om"keJ‹ jrwfqkwdk‹
Zmwfvrf;/ tkd æ trsK;d pHak yr,fh &,farmòy;H ±$i&f if; ajym&wJh ta=umif;t&mawGu trsm;qH;k ?
v#KdŒ0Sufp&mrvdkaygif? wa,mufeJ‹ wa,muf/ w&GmeJ‹w&Gm em;vnfr_&/ tay;t,lr#vdk‹?
wGi;f xJu a&awGvykd J tm;vH;k udk r#a0Edik w
f hJ arwWmw&m;awGe‹J tjyeftvSef &uf&ufa&ma&m
(32)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
pD;qif;vdk‹? at;vnf; at;jrygayh?

aemufyikd ;f us trde‹f tm%meJ‹ a&cyfcsed u


f kd tcsed cf /GJ cJw
G rf;cs+y;D wyfe‹J &GmawG r#o;kH &w,f?
wGi;f xJua&udk pufe‹J twif;pkyx f w
k wf ,f? &Gm0ef;usirf mS rqifrjcif wm±d;k awGcs/ acsmif;awGukd
ydwcf sio
f vdk ydw/f qnfawG azmuf/ wGi;f awG ajrmif;awG wl;vd‹k wl;? &Gmom;awGvnf; tvum;
rae&bl;? tckdif;cH&awmhwmyJ? a&Ekwfajrmif;eJ‹ a&pD;a=umif;awG ajymif;ukefwJhtcg a&u
ravmufri jzpfuek yf gava&m? vkcyf&r,ft h ayguf jzpfuek w f ,f? t&ifvv kd nf; pum;ajymp&m
t0ef;t0dkif;av;u r&Sdawmhbl;?

uefab;u ywfxu G v
f mwJh a&ajrmif;av;u aysmufq;kH / uefab;rSm uyfowf&yfowf
pdkufxm;wJh pm;yifav;awGu rsKd;wHk;/ a&ueftrdk;u Avm[if;vif;/ wdkifawGu caemfceJ‹/
av#mf z G y f = u&wJ h wrH o vif ; u ywf = um;tuf / puf q D a wG e J ‹ oH a cs;pD ; a=umif ; awG u
uefabmifay:rSm yd;k pd;k yufpuf/ bmrS jrif&ufp&mr&S?d tqd;k qH;k u tarawGe‹J twl uef&&dS mudk
vduk v
f m&if; abmuefv‹kd ajymifovif;cgaewJh uav;awG&ŒJ ajruGuv f yfav;u aysmufcsi;f rvS
aysmufae+y?D olw‹kd e‹J twl aysmyf g;upm;cJw
h hJ abmvH;k enf;ynmq&m/ wJzG ufausmif;q&mawmh
,lusHK;r&jzpfayawmh? [dkwcsdefwkef;u 'Dae&mrSm twlupm;cJhwJh tJ'Duav;awGa&m tck
b,fa&mufuek v f J æ qufrawG;csi?f

(4)

'D a usmif ; av;u wJ G z uf a usmif ; av;aygh ? aus;&G m tk y f p k x J u uav;awG


vmwuf=uw,f? rdk;xJ avxJ/ aeylxJrSm ausmif;vmwufwJh oeyfcg; yg;uGufusm;eJ‹
rnf;rnf;wHk;wHk;av;awGu cspfp&m tawmfaumif;vSw,f? =unfhygtHk;? olwdk‹eJ‹twl
&S m ;&S m ;yg;yg; ausmuf o if y k e f ; av;eJ ‹ ajrjzLcJ a v;awG v nf ; r&S d a wmh b l ; ? ausmif ; wuf
oHacsmif;acguo f eH ‹J uav;i,fawG qlnu H pm;aewJh aysmyf g;p&m/ ynm&Sm&m/ pka0;aygi;f pnf;&m/
tm;tif o pf a wG jr‡ i h f w if & m? tem*wf u d k a&S ; ±_ & m tod k u f t òrH a v; &S d r aeawmh b l ; ?
oufu,fr;kd }u;D vnf; b,fukd vefusomG ;vJrod? t&ifu rd;k us+yq D &kd if rd;k oHuekd m;axmif&if;
tcef;xJrmS waysmw f yg; atmf[pfc=hJ uwmudk jyef+y;D =um;a,mifvmw,f?

wckwnf;aom udk,fxludk,fx ausmif;aqmifav; ab;rSmawmh aygif;yifawG/


tavhusyifawGu [dak e&mrSm rd‹k r‹kd armufarmuf/ 'Dae&mrSm xk;d xd;k axmifaxmif? olw‹kd vnf;
=um;csif w J h oH p Of a wG u d k r=um;&awmh b J tazmf u if ; rJ h & if ; jzwf o ef ; ae=uw,f ?
b,ftcsdefuwnf;u 'DtjzpfrsKd; a&mufcJhwmvJ? uav;awGa&m olwdk‹vdkyJ jzpfaeovm;?
apmif h a &S m uf o l u if ; rJ h a ewJ h a&muf & mayguf & mud k oG m ;&if ; ausmuf ± k y f r suf E S m awG r sm;
(33)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
jzpfukef=u+yDvm;?

olwdk‹wif r[kwfygbl;? udk,fvnf;yJ rcspfESpfoufbJ vdktyfvdk‹ ,leDazmif;0wf/


vufeufudkifqJG/ awmxJawmifxJ a&muf/ olykefouef vkyfcJh&ao;wmyJ? tif;ayghav æ
ausmuf±kyfrsufESm jzpfaeayr,fh olwdk‹vdk tem;owfrxm;wJh ESvHk;om;rsKd;eJ‹aygh?

(5)

v,f,mpdu k yf sK;d a&;eJ‹ tcGeEf e_ ;f xm;aumufwhJ pepfawGu yd+k y;D ,d, k iG ;f ysupf ;D vmw,f?
oDv/ orm"deJ‹ udk,fusifhw&m;awGudk txufpD;u vmwJh trdef‹awG wòyHwacgif;}uD;u
xde;f csKyfvmw,f/ uef‹owfw,f? yif}u;D yifi,fawGudk wyfpnf;±d;k vkyw f ,f? avmifpmtjzpf
oHk;w,f? aus;iSufom&umawG em;cdkEkdifr_ r&Sdawmhbl;? b,frSmvJ æ om,moHawG/
aysmufukef+yD? &moDOwkeJ‹ pD;yGm;u ysuf/ ydk;u zsuf/ vlawGu òrd‹ay:wuf/ &&mtvkyf
xrf;&Guv f u
kd ef ‹J =umvmawmh use&f pfwo hJ al wGtzd‹k puf±yk af wGvkd jzpfc=hJ u&w,f? tckawmh æ
tòyH;&dyfudk,fpD jrifae&+yD?

at;av æ twdwu f kd jyefw;l qG&mrSm cGetf m;opfawG/ cH,cl suaf wG ydjk rifw
h ufwmyJ
aumif;ygw,f? ocFe;f pmawGe‹J ðyjyifajymif;vJra_ wGukd o,faqmif&if;ayg?h

'Dtcsdefuvnf; tm;vHk;udk ajrvSefpepfeJ‹ taumif;qHk;awGudk wl;qG&r,fhtcsdefygyJ?


vlxuk a&G;cs,wf hJ 'Dru
kd a&pDtpd;k & tkycf sKyfre_ ‹J wdik ;f jynf}u;D u csw
D ufae+yyD ?J ppftyk cf sKyfa&;udk
ajrom;qefolawGu w&m;r#wr_eJ‹ vJ,lcJh+yDyJ?

OuJG odu
k yf suf b0uae/ OruJG odu k rf ysuf b0qDudk wufvrS ;f aewJh tcgor,ayg?h
a&$b}u;D vnf; acwWawmh ±_;H cJah o;wmyJ? tckawmh jyefEidk yf g+y?D

aemufqHk;rSmawmh “usKyfwdk‹a&$b}uD; æ jyefEkdif+yDuG” vdk‹ [pfatmf&if; &Gmudk


acwWausmcdkif;vdkufw,f?

trSwpf Of 78 (=o*kw/f 2007)

(34)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

ESv;Hk om;7yf0ef;
(1)

rsufvHk;awGu nDrav;qDrSm &yfoGm;w,f? tjypfuif;pif/ =unfvifwJhrsufESmeJ‹


nDrav;u em;rvnf? 7 ESpforD;t&G,f cspfp&mav;yif? arG;pm;csifwJh ZeD;armifESH&JŒ
rsuf E S m awG u wjcm;buf u d k quf r vS n f h a wmh ? nD r av;ud k ajcqH k ; acgif ; qH k ; =unf h + yD ;
oabmtus}u;D usae+y?D “oGm;=uyg oGm;=uyg? wjcm; olawG &Syd gw,f? tref;&Smrm;/ tef*sv/D
uyDvm/ ulem;a*sovD/ [m&Spf/ umopf/ tdk æ pHkvdk‹ pHkvdk‹? olwdk‹awGqD qufoGm;=uyg”?
armifErS 3 a,mufpvH;k taotaus zufw, G x f m;=uw,f? “rqJ=G ueJ‹/ rcJ=G ueJ‹/ rac:=uyge‹J ?
usaemfwdk‹armifESrawG twlaeyg&ap”?

r&a&;cs r&yg? nDrav;eJ‹ nDav;udk vufwJGrðzwf/ twif;qkyfudkifxm;olu 12


ESpfom;t&G,f tudk}uD;? ausmif;tkyfq&mr}uD;u ol‹udkac:+yD; +cdrf;ajcmuf[def;a[mufw,f?
uav;yDyD ta=umuf}uD; a=umufovdk/ wzufrSmuvnf; nDrav;udkawmh olwdk‹aemufukd
xnfhray;Ekdif? nDrav;a&m/ nDav;a&m ol‹udk tm;ukd;w}uD; &Sd=u&Smw,f? tqHk;rSmawmh
reufjzefudk ta&mufrcH/ arG;pm;r,fholawG vmrac:cifrSmbJ 3 a,mufpvHk; ausmif;uae
nwGif;csif; xGufajy;=uwmaygh?

tdE,Nd rSm rdbrJu h av;awGukd apmifah &Smufay;aewJh Family Farm India Private Ltd u
tdE, Nd rSm jzpf&yfreS f Zmwfvrf;awGukd tajccH+y;D ZEE TV uae wifqufcw hJ hJ RAKHI (armifErS rsm;
cspjf cif; arwWmbJ‹G ) Zmwfum;av;wckyg?

'gav;udk =unf&h if; vGecf w


hJ hJ 3 vavmufu jzpf&yfwckukd jrifa,mifro
d mG ;w,f?

e,l;a'vDu jrefrmh&dyfomcef;rrSmaygh? uav;awGudk trSwfw& "mwfyHk±dkufay;


ae=uw,f? olw‹kd ro d m;pk =opa=w;vsm;udk xGuaf wmhr,fqw kd m uav;awGutp od=uw,f?
olw‹kd av;awG&ŒJ rsu0f ef;rSm rsu&f nfawG pd‹k aew,f? olw‹kd csi;f rcJcG si=f u? 'gayrJh tajctaeu
(35)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
rsufESmomray;? wav#mufvHk; 'Dtodkif;t0dkif;av;twGif; twlaecJhwm? olwdk‹awG&JŒ
oHa,mZOfu tpd‹k tan‡mufayguaf e+y?D igw‹kd [m aqGrsK;d om;csi;f awG/ armifErS awG?

(2)

zcifwa,mufu “tdE, Nd qdw k m jrefrmeJ‹u ,Ofaus;r_t&/ orkid ;f a=umif;t&/ yx0Dt&


qufpyf,SufEG,faewJh EkdifiHAs? t&Snf=unhf+yD; uav;awGudk jyifqifay;Ekdif&if wcsdefrSm
ESpfEkdifiHpvHk;twGuf toHk;0ifEdkifwmayghaemf? ynma&;rSmvnf; taumif;qHk;r[kwfayr,fh/
taumif;pm;xJrmS ygwhJ ausmif;rSm 88 rsK;d qufuav;awG oifciG &hf aew,fav? uav;awGu
rdbawGawmif vdkufrrDwJh/ tqifhtwef;&SdwJh [dEDNpum;rsKd;udk av,lavodrf;rSefrSefeJ‹
pepf w usajymae+yD ? ol w d k ‹ awG u 'D r S m arG ; cJ h w mqd k a wmh cif w G , f r _ & S d w ,f ? 'D E d k i f i H [ m
olwdk‹EkdifiHjzpfaew,f? vl}uD;awGvdk r[kwfbl;? 'ga=umifhvnf;yJ olwdk‹udk,folwdk‹ tdEdN,rSm
,H=k unfrt _ jynf&h adS ew,f? Zmwfc/GJ vlrsK;d pJaG wG xlxyfaewJh ae&mawG &Sad yr,fh uav;awGu
ra=umufa&;cs ra=umufb/J csucf si;f vufw‹kH jyefEikd w f hJ pdwpf rG ;f tif&w
dS ,f ajym&rSmayg”h vk‹d
ajymvmygw,f?

aemuf w csuf u awmh rd b awG & J Œ ouf w rf ; 20 ES p f a vmuf = um Ed k i f i H a &;eJ ‹


wdkif;jynftwGuf aumif;&maumif;a=umif; v_yf&Sm;r_awGxJrSm tvdkufoifh wdk;0ifvmEkdifwJh
taetxm;&S d y gw,f ? b,f o l r S 'D v_ y f & S m ;r_ x J u uif ; uG m aewm r[k w f y gbl ; ?
rdbawGudk,fwkdifu wJGac:EkdifwJh/ arG;xkwfEkdifwJh tcGifhtvrf;u t&efoifh&Sdae+yD;om;yg?
wjcm;ae&mudk a&mufoGm;&if 'Davmuf vdkufygEkdifwJh taetxm;u enf;yg;aew,fvdk‹
jrif&ygw,f? rdbawGtay:awmh rlwnfygw,f? 'gayrJh 'Dae&mua&m b,favmufawmif
=um&Sncf rH mS vJqw
kd mawmh rajymEkid ?f

88 ausmif;om;vli,f trsm;[m wjcm;EkdifiHawGudk xGufoGm;wJhtcg jyefvmr,f/


Ed k i f i H a &;quf v k y f r ,f / tzJ G ‹ twG u f aiG v S r f ; yd k ‹ r,f v d k ‹ ajymcJ h z l ; ayr,f h trsm;pk u
tquf t oG , f a wmif jywf a eyg+yD ? wcsKd Œ qd k b,f a &muf v d k ‹ b,f a yguf a ew,f q d k w m
rod&awmhygb;l ? wcsKŒd uawmh toHxu G v
f mygw,f? v_y&f mS ;r_xJ quf&adS ew,fv‹kd od&ygw,f?
trsm;pk } uD ; uawmh &if ; ES D ; jr‡ K yf E S H v mwJ h q,f p k E S p f ES p f c k e D ; yg; ork d i f ; ud k tqH k ; owf + yD ;
ausmckid ;f oGm;=uygw,f? b,fawmhrS jyefay:vmr,fqw kd m ajym&cuf}u;D yg?

rdcifwa,mufuawmh “usruawmh Edik if aH &;awGbmawG odyrf ajymvdyk gb;l ? rjzpfrae


oGm;&r,f qd&k ifawmh rvGeq f efEikd w
f t
hJ qH;k oGm;rSmaygah emf? pdwrf aumif;wmwckwawmh &Sw
d ,f?
uav;awG ud, k vf kd rjzpfapcsibf ;l ? ud,
k b hf 0rSmvnf; tcsK;d tauG‹awGu wtm;rsm;cJw h ,f?
(36)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ta&SŒtaemuf/ awmifajrmuf tukefa&mufcJhw,f? b,frSmrS tajcwus jzpfw,fqdkwm
r&Scd b
hJ ;l ? 5 ae&mavmuf ajymif;a&$ŒcJ+h y;D +y?D tukevf ;kH tajy;tv$m;csn;f yJ? tajctaeopfawGe‹J
vH;k axG;ae&if;uyJ tcsed af wG ukecf w
hJ ,f? b,fa&mufa&muf jzpfatmifawmh aewwfygw,f?
'gayrJh b,fae&mrSmrS [kww f yd wfwd rcifw, G af wmhb;l ? olprd ;f vdyk J xifaeawmhw,f” wJ?h

olw‹kd awG bmyJajymajym UNHCR u 88 ausmif;om;vli,fawG/ NLD ygw0D ifawGukd


wwd,EkdifiHrSm tajccsa&;twGuf ac:aewm &mcdkifE_ef; 80 avmuf&Sdyg+yD? wufokwf±dkuf
tpDtpOfeJ‹udk ac:aewmyg? [dkrSmvnf; wuJGwjym;pD/ wae&mpD ae&mcsxm;ay;wmyg?
tajcwus &yf w nf z d k ‹ qd k w m ES p f c sD + yD ; t&S d e f , l & ygvd r h f r ,f ? jref r mh t a&;v_ y f & S m ;r_ e J ‹ u
tqufjywfaeygvdrfhr,f?

xdkif;EdkifiHrSm jrefrmhta&;v_yf&Sm;ae&if; tar&dum;udk vGefcJhwJh 13-4 ESpfavmufu


a&mufoGm;wJh vl}uD;wa,mufu tckvdk ajymygw,f? “zGifhxm;wJh toHawGuvnf;
bmoHawGrSef; rodygbl;Asm? wdk;wdk;zGifhzdk‹ tcef;xJ0ifoGm;w,f? toHray;bJ/ cGifhray;bJ
0if&aumif;vm;qd+k y;D om;oli,fcsi;f awGu aumv$wv f u kd w
f ,fAsm/ tJ'gom=unfah wmh” wJ?h
olqdk&if jrefrmh±kd;&m0wfpHkudk pwkdifusus 0wf+yD;/ jrefrmhorkdif;a=umif;/ ausmif;om;v_yf&Sm;r_
ord k i f ; awG u d k tawmf a usnuf w J h yk * ~ K d v f y g? ol ‹ twG u f a wmh Ed k i f i H a &;ocsKõ i f ; rS m
a&mufae+yDjzpfygowJh?

5 ESpfavmufu uae'gudk xGufoGm;wJh oli,fcsif; ZeD;armifESH&JΠtjzpfuwrsKd;?


“rd b awG u pum;rsm;awmh uav;u td r f a tmuf q if ; +yD ; &J u d k zk e f ; quf a c:w,f ?
±ky&f iS x
f u
J twdik ;f &Jum;awGu tdryf wfvnfrmS xd;k &yfw,f? rdbawG vcs+D y;D cJaG e&awmhw,f?
tareJ‹ orD;udk a*[mwckrmS xm;w,f? rde;f r&S&d m&JŒ b,fErS idk yf wfvnftwGi;f r0if&/ b,fEvS
cJaG e&r,fv‹kd trde‹f csv‹kd ESpaf ,mufom; cd;k awG‹&w,f” vd‹k =um;&ygw,f?

&cdik t
f rsK;d om; rdwaf qGwa,mufu “igah jr;u igu
h kd bdv
k ykd J ajymw,fAs/ iga&mufryS J
pum;oif&/ pmoifay;&awmhr,f? tckawmh &cdkifvdka&m/ jrefrmvdka&m aumif;aumif;
rajymEdik b
f ;l ” wJ?h

(3)

rd w f a qG w a,muf u d k 'D t a=umif ; awG ajymjyawmh ol u wrsKd ; awG ; ygw,f ?


“uav;awGudk ol‹[mol v$wfomxm;vdkufAsm? uav;awGudk &nf&G,fcsuf}uD;awGxm;+yD;
xde;f a=umif;wmrsK;d rjzpfoifb
h ;l ? b,fa&mufa&muf/ b,fayguaf yguf olw‹kd awG pdwcf sr;f om&if/
(37)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
aysmf&if/ vkyfcsifwmudk vGwfvGwfvyfvyf vkyfcGifh&&if +yD;wmyJ? 'g taumif;qHk;yJ? b0rSm
ta&;}uD;qHk;yJ” wJh?

tawmfvef‹omG ;ygw,f? [m æ vlrmS tedrq hf ;kH tqifh rsK;d ±d;k uae vlrsK;d eJ‹ wdik ;f Ekid if q
H w
kd m
r&Sd&awmhbl;vm;vdk‹ ar;ypfvdkufr,f/ aqG;aEG;r,fvdk‹ }uHvdkufrdygao;w,f? 'gayrJh E_wfu
pGef‹toGm;ygw,f? ol wzGzGajymcJhzl;wJh olwdk‹vlrsKd; cJGjcm;csKd;ESdrfcH&wJhta=umif;u acgif;xJudk
wòydifxJ 0ifvmvdkufvdk‹ygyJ?

ud, k v hf rl sK;d [m wjcm;vlrsK;d awG=um;rSm tESrd cf &H r,f/ ud, k v hf rl sK;d xJrmS awmif Zmwft&/
vlenf;pkt&/ a'ot& ESdrfr,f/ vlawmrwdk;bl;/ vl&mr0ifqef‹bl;qdk&if 'Dtaetxm;uae
vG w f a jrmuf z d k ‹ bmvk y f = u&rS m vJ ? wenf ; uawmh ud k , f h v l r sKd ; uae uif ; vG w f a tmif
aevdkufwmygyJ? vlrsKd;udk azsmufypfvdkufzdk‹yg? aemufwenf;u vlrsKd;csif; cJGjcm;csKd;ESdrfwwf
olawGukd oem;vdu k w f mqdw
k hJ tjrife‹J rodvu kd rf odbmom aevdu k w f m? aemufwenf;uawmh
ud k , f h v l r sKd ; xd k ; wuf v mzd k ‹ / wk d ; wuf } uD ; yG m ;zd k ‹ ud k , f w k d i f u tp vl r sKd ; wck v H k ; txd
óud;pm;jr‡ifhwifzdk‹ygyJ?

ppfuikd ;f òrŒd teD;u aumif;r_awmfb&k m;teD;rSm a=u;pnfw;D / wHjrufvn S ;f / qGr;f csuq f w


kd hJ
&G m av;awG &S d y gw,f ? a&S ; ES p f a ygif ; &mcsD u wnf ; u 'D t vk y f a wG u d k vk y f c J h & wmvd k ‹
qdpk rSw&f ydS gw,f? 'gayrJh emrnfyJ useyf gawmhw,f? wjcm;twef;tv$mawGu rcJjG cm;ovd/k
olw‹kd u, kd w f idk v
f nf; vGwaf jrmufaeyg+y?D *syefiykawGvkd ±ke;f IuefI &ifqikd I f jzpfrmS ayg?h

(4)

0ifaiGenf;+yD; &yfwnfa&;cufcJaewJh rdom;pkawGtwGuf wwd,EkdifiHxGufa&;[m


ac:ola&m/ vdu k rf ,fo
h yl g ESpOf ;D ESpzf uf tqifoifyh gy?J Edik if aH &;'kuo
Q nf 88 ausmif;om;awGe‹J
wjcm;'kuo Q nfawGukd UNHCR uae 2003 uaepvd‹k axmufyahH iG &yfcw hJ myg? tcuftcJawG
&S d v mygw,f ? &yf w nf z d k ‹ rcuf c J o l a wG b J usef & pf p &m &S d y gw,f ? vl e nf ; pk y gyJ ?
&yfwnfEidk af vmuf±ykH J jzpfaeolawGxrJ mS vnf; rxGub f J qufaer,fo h al wG &Syd gw,f?

+yD ; cJ h w J h 2007 ck E S p f Zl v k d i f v aES m if ; yd k i f ; rS m UNHCR u ac:vd k ‹ oG m ;cJ h o l 88


ausmif ; om;wOD ; u “jref r mjynf w G i f ; Ek d i f i H a &;v_ y f & S m ;r_ r sm;onf ,ck E S p f t wG i f ;
tjyif;txefjzpfay:aeygonf? etz uvnf; ‚if;wdk‹. trsKd;om;nDvmcHudk ,ckESpftwGif;
t+y;D owfrnf[k ajymqdx k m;ygonf? ,ckvkd jynfwiG ;f Ekid if aH &; ta&;}u;D aecsed w f iG f wjcm;Edik if oH ‹kd
usaemfwdk‹rdom;pkonf rxGufcGmvdkyg? wjcm;EkdifiHwGif &yfwnftajccsa&; vHk;yef;ae&rnf
(38)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
jzpfojzifh rdcifwkdif;jynf. ta&;udpPrsm;udk vspfvsL±_/ rsufjcnfjywf rcHEkdifovdk jynfyrS
yHhydk;ay;onfh v_yf&Sm;r_rsm;ESifhvnf; vuf&SdtcsdefwGif uif;uGmvdkonfhqEN r&Sdyg” vdk‹
a&;om;ajymqdkcJhygw,f? (olajym+yD; aemufwv =o*kwfvtwGif; avmifpmqDaps;E_ef;
usqif;a&;ESihf pufwifbmvtwGi;f a&$0ga&mifawmfveS af &; v_y&f mS ;r_rsm; ay:aygucf o
hJ nf?)

88 ausmif;om;awGt=um; wwd,Ekid if t H ajccsupd P qH;k jzwfcsucf s&mrSm tjrifuv JG rGJ a_ wG


&S d y gw,f ? taumif ; tqd k ; / trS m ;trS e f ajymp&mr&S d y gbl ; ? (wOD ; csif ; &if q k d i f a e&wJ h
tajctaecsif;u t}uD;tus,f uGm[wmawG &Sdygw,f? ESpf 20 eD;yg; &Sd+yDqkdawmhvnf;
a&mufpwke;f eJ‹uawmh wjcm;pDyg)? wdik ;f cspjf ynfcspf pdwaf wGuawmh wlaewke;f aygah v?

b,fvdkyJ &Sdygap? b,fudkyJ oGm;=uygap? usaemfwdk‹ rsKd;qufuav;awGtwGuf


ESv;kH om;&yf0ef;uawmh usaemfw‹kd &ŒJ ESv;kH om;xJu t&myJ jzpfapcsiw
f myg?

wu,fawmh jrefrmEdkifiHawmf}uD;[m usaemfwdk‹tm;vHk;twGuf ESvHk;om;&yf0ef;


wckjzpfygw,f?

wu,fhudk ESvHk;om;&yf0ef;}uD;yJaygh?

(q,fpkESpf ESpfckeD;yg; twlwuG vufwJGwdkufyJG0ifcJhol oli,fcsif;rsm;ESifh cspfaom


uav;rsm;udk owd&jcif;rsm;pGmjzifh a&;zJG‹ygonf?)

trSwpf Of 79 (pufwifbm/ 2007)

(39)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

wausmh=yefwu
dk yf JG
ajy;v$ m ;atmf [ pf o H / qJ q d k ó uH ; 0g;oH / aºuG ; a=umf o H / id k , k d o H a wG u d k twk d i f ; om;
=um;cJh&wmyg? tJ'DtoHawG[m em&Dydkif;twGif;rSmyJ ±kyfawGeJ‹yg xyfxGufvmjyefw,f?
owif;tcsuftvufawG[m urBmwv$m;udk ysHŒESH‹oGm;ygw,f? urBmhjynfolawGtwGuf
tHhtm;oifhp&m/ wkefv_yfp&mygyJ? zufqpfppftpkd;& &ufpuf,kwfrmyHkukd pmzJG‹vdk‹awmif
rEkid yf gb;l ? tifrwefru S dk pkwjf ywfowfveG ;f ygw,f? atmhEv S ;kH emp&mwck xyfw;dk vmjyefw,f?
'Dy,
J if;vlowfyw GJ ek ;f u yg;pyfe‹J om =um;cJ&h ayr,fh tckawmh rsu0f g;xifxifyg? txif;om;/
t&Sif;om;?

urBmausmf a&$0ga&mifawmfvSefa&;rSm tzdk;wef tusKd;tjrwfawG/ oifcef;pmawG


&Syd gw,f? wefz;kd rjzwfEidk w
f hJ vlxak yguu f rGJ }_ u;D yg? wdu
k yf 0GJ if rsK;d qufw&yfukd arG;xkwv
f u
kd wf m
tvGeftrif; tm;&p&myg? twdkif;xuftvGef =unfEl;p&myg? aoG;pD;a=umif;}uD;awGvdk
csw D ufvmwJh oHCmawmf &Sio f jl rwfawG&ŒJ v_y&f mS ;r_u tm;vH;k &JŒ taoG;tom;awGxt J xd
pdr0hf ifx;kd azmufcw
hJ myg? &[ef;ysKed ‹J ausmif;om;vli,fxk Ed;k =um;ovk/d wyfrawmfom;awGvnf;
taumif;tqdk; pOf;pm;qifjcifcGifh &aprSmyg?

&ufydkif;av;twGif; wkdufyJGu tcsKd;tauG‹awGeJ‹ jrifhwufvmwmyg? vlxkpdwf"mwf/


vli,fxo k wduW &Spaf v;vH;k ta&;awmfy}kH u;D vdk tajymif;tvJ r&S?d &ef/ ig pnf;uawmh &efoel ‹J
jyefqufr&avmufatmif jywfxu G of mG ;yg+y?D vlx&k ifxu
J kd em=unf;r_ 'Da&vdi_ ;f awG t}urd }f urd f
(40)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
±dkufykwfwkd;0if+yD; jynfhv#Hukefygw,f? ppfacgif;aqmifawGudk trkef;}uD; rkef;oGm;p&m tjzpfyg?
&ef o l v nf ; 'gud k aumif ; aumif ; od r S m yg? tm%mvuf v $ w f a &;txd vuf a v#mh z d k ‹ u
ydka0;oGm;yg+yD? vHkòcHr_u pdk;&drfa&trSwfxd wufoGm;rSmyg?

ppfwyfxJrSmvnf; ppfacgif;aqmifawGudk auseyfrSm r[kwfygbl;? tzdESdyfcHcsif;


pmemaxmufxm;wJh pdwf"mwfu ausmif;om;/ bk&m;om;eJ‹ ppfom;awGt=um; aygufzGm;
vmrSmyg? 'gayrJh 'DwyJrG mS wyfxu
J jynfo‹l wyfrawmfom;awG vlxw
k u
dk yf eGJ ‹J raygi;f pnf;Ekid cf if
&efolu òzdcJGEkdifcJhygw,f?

udx k ifausmf wku


d yf aGJ c:oHay;wJh =o*kwv f 22 &ufuae wdu k yf aGJ &csed f tjyif;xefq;kH
(rpPwm*rfbm&D ra&mufcif w&uftvd)k pufwifbm 28 &uftxd oHCmvlxw k u
dk yf }GJ u;D [m
38 &uf =umcJhygw,f? wdkufyJGac:oH qifhumqufumay;&if; csDwufvmwmyg? avmifpmqD/
ukeaf ps;E_e;f usqif;a&; wku d yf 0GJ ifcsed t
f wGi;f jynfe,f 5 jynfe,fu òrŒd awmfawGyg qENjycJyh gw,f?
'Dah emuf yckuLU oHCmawmfawGukd tm%mydik af wGu vufveG af jcvGev f yk vf ‹kd oHCmOD;aqmifwhJ
qEN j yyJ G b uf OD ; vS n f h o G m ;ygw,f ? b,f o l r S &nf & G , f c J h w m r[k w f y gbl ; ? &ef o l u
trSm;rSm;t,Gif;,Gif; azmufay;vdkufwJh vrf;a=umif;ay:udk tvdkufoifh ygvmwmyg?
wku d yf 0GJ if&uf 4 ywft=um/ pufwifbmv 18 &ufrmS ywWeu d Zk e… uHaqmifoydwf pygw,f?
wdu k yf u GJ kd Ak'b
< mom0if oHCmawmfawGu qufvufO;D aqmifomG ;ygw,f?

oHCwdkufyJG 4 &ufajrmuf/ pufwifbmv 21 &ufae‹u &efukefòrdŒ ql;avbk&m;


qENjyyJ}G u;D rSm ppftm%m&Sipf epf qef‹usiaf &; aºu;G a=umfvmovd/k pufwifbmv 22 &ufae‹u
&ckdifjynfe,f ppfawGrSm jynfe,faumifpD - y,u (jynfe,ftkyfcsKyfa&;±Hk;) udk oHCmawmf
2000 ausmfu 4 em&DavmufrSm wufodrf;cJhygw,f? etz &JŒ tkyfcsKyfa&;,Eœ&m;udk
udkifv_yfcJhwmyg?

7 &ufajrmuf/ pufwifbmv 24 &ufae‹rmS ta&SŒydik ;f eJ‹ ta&SŒawmifwidk ;f uae etz


wyfawG[m &efukefbufudk OD;wnfvmw,fvdk‹ =um;ygw,f? 'DtcsdefrSm wdkufyJGuvnf;
uk e f a ps;E_ e f ; eJ ‹ uH a qmif o yd w f x uf tif t m;u yk d u s,f v movd k / a&csd e f u vnf ;
jrifhwufaumif;wkef;yg?

'Dtaetxm;rSmrS rxdef;Ekdif&if &efol[m tajctae wpHkvHk;udk vufv$wf&zG,f


&Syd gw,f? jynfe,faygi;f pHk ygvm&if ppfwyfukd uGyu f &J zd‹k cufrmS yg? wcsKŒd ppfwyfawGu ypfred ‹f ukd
remcHbl;vdk‹ toHawG xGufaeyg+yD? &efukefwkdif; wkdif;rSL;awmif txufuay;wJh ypfrdef‹ukd
jiif;qefcwhJ ,fv‹kd qdyk gw,f? (ypfred ‹f ukd oHCmxk yg0ifjcif; r&Scd if pufwifbm 6 &ufae‹uwnf;u
(41)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
xkwfjyefcJhw,fvdk‹ =um;ygw,f)? 'ga=umifh tcsdefqJGae&if vlxktiftm; }uD;rm;us,fjyef‹
vmwmeJ‹tr# tm;xm;&m udk,fhppfwyfudkawmif udkifwG,f&zdk‹ cufygawmhr,f? vlxkwdkufyJG
wvausmfrSm b,fae&mudk pkyHk+yD; uspfuspfvspfvspf 0ifxdk;&r,fqdkwm ppfacgif;aqmifawG
&Sm&ygawmhr,f? rpPwm*rfbm&Duvnf; 29 &ufae‹rSm vmygawmhr,f? rvmcifrSm csKd;ESdrf
+cdrf;ajcmuf xm;+yD;jzpfzkd‹ vkdygw,f? 'DvdkrSr[kwf&if aygufuJGxGufvmr,fh tiftm;}uD;
xkxnf}uD;ukd xdef;&zdk‹ rvG,fygbl;?

rpPwm*rfbm&Dra&mufcif 3 &uftvd/k pufwifbm 26 uae 28 &uftxd &efuek rf mS


qENjyoHCmawmfawGeJ‹ jynfolawGudk ±dkufowf/ ypfowf vkyfygw,f? rvkyfvdk‹ r&awmhwJh
oabmygyJ? jzpfcsif&mjzpfqdkwJh taygufygyJ? b,folrS xifrxm;ygbl;? r&awmhwJhtqHk;
tjrefacsre_ ;f &ygawmhw,f? vl&,f/ oHCm&,f cJrG jrifawmhygb;l ? tm%mvkr,fh &efot l jzpfom
jrifaeyg+y?D rEœav;rSm &[wf,mOfawGe‹J ppfqifa&;udk apmif=h uyfuyG u f w
J ,f? tudik t
f wG,f
nufanmvd‹k taotaysmuf enf;yg;pGmeJ‹ rEœav;[m +ird o f mG ;wmyg? (aemufqufwt GJ jzpf
vlzrf;yJaG wG/ vHòk caH &; wif;usyrf a_ wGawmh t}u;D tus,f vkyyf gw,f?)

ud,
k b
hf ufu wdu
k yf aGJ &csed f jri‡ &hf r,fh pyfu;l ryfu;l t&Sed ,
f u
l mvrSmyJ &efou
l vufO;D r_
,loGm;wmyg? pufwifbm 27 &ufae‹udk taxGaxGoydwf ac:&mrSm wjcm;jynfe,fawG
0ifygrvmygbl;? atmufwdkbm 1 &ufae‹rSm taxGaxG tvkyform;oydwf ac:wJhtcg
ta=umif;rxl;awmhygbl;?

wwdkif;jynfvHk; twkdif;twm wkdufyJGrazmfEkdifcJhygbl;? Ak'<bmom0if vlrsm;pk&SdwJh


&cdik jf ynfe,f ppfawGuawmh tm;aumif;ygw,f? wjcm;uawmh wkid ;f awGtES‹H yg? bmomaygi;f pH/k
vl r sKd ; aygif ; pH k jynf e ,f w k d i f ; u qEN j y&if aumif ; ygw,f ? 'grS a'owcsKd ΠrS m ppf w yf u k d
zJ h x k w f E d k i f r S m yg? wyf w G i f ; u vl r sm;pk yJ h x G u f v mzG , f &S d y gw,f ? &ef o l u d k trsm;}uD ;
tusyf±dkufaprSmyg?

wkdufyJGac:oHudk vlwkdif;/ tkyfpkwdkif;/ tiftm;pkwkdif;u ay;csifwkdif; ay;r&ygbl;?


oHCmhwyfaygi;f pke‹J 88 rsK;d qufausmif;om;awGawmif òzcd cGJ &H r_ tm;}u;D aecsed f taxGaxGoydwef ‹J
v_yf&Sm;r_awG &yfoGm;csdef taxGaxG tvkyform;oydwf ac:&mrSm xda&mufr_ r&Sdygbl;?
wcsdefxJrSmyJ &efol‹twGuf ypfuGif;[m odyfusOf;aeyg+yD? ol‹&JŒ tckdiftrm tiftm;udk
wae&mxJrmS twif;zdx;kd Ekid o f vd/k txde;f tuGyf vky&f mrSmvnf; rEkid rf eif; rjzpfawmhygb;l ?

'Dae&mrSm wEkid if v
H ;kH wdu
k yf 0GJ ifa&;twGuf CRPP (v$waf wmf ud,
k pf m;ðyaumfrwD) yg
0ifygvm&if tqifajyEkdifygw,f? CRPP xJrSmrS NLD u t"duyg? NLD om acgif;cH+yD;
(42)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
wkdufyJGac:r,f 'grSr[kwf vlxkta&;awmfyHkxJ ygwDwckvHk; OD;aqmifyg0ifvmr,fqdk&if
wjcm;a'oawGrmS toifah pmifah eolawG tifwu dk t
f m;wku
d f ygvmrSmyg? wjcm;tiftm;pkawG[m
oHCmawmfawG&ŒJ uHaqmifoydwu f ae taxGaxG oydwt f jzpf ac:&avmufatmif 'grrS [kwf
vlxk}uD;w&yfvHk; ygvm&atmif ausmaxmufaemufcHtiftm; rjynfhpHkygbl;? NLD avmuf
&raeygbl;? (CRPP acgi;f aqmif (OD;) ylusi&hf iS ;f xefe‹J ZNC - Zdrk ;D trsK;d om; uGe*f &uf acgi;f aqmif
(OD;) axmifuxkd ef;wd‹k ukd pufwifbm 26 &ufae‹rmS &efou l qJzG rf;vdu k yf gw,f?)

wjcm;jynfe,fwcsKŒd u NLD acgi;f aqmifyikd ;f udk ar;=unfw h t hJ cg rEœav;u xkwjf yefwhJ


a=unmcsuu f kd tm;&a=umif;eJ‹ olw‹kd vnf; tvm;wl qEN&adS =umif; ajymygw,f? A[drk ygayr,fh
rEœav;wkid ;f tygt0if wjcm;wkid ;f awGxu J òrŒd e,fawGrmS NLD acgi;f aqmifyikd ;f eJ‹ ygw0D ifawG[m
vl x k q EN j yyJ G r S m wuf w uf º uG º uG yg0if c J h y gw,f ? N L D (A[d k ) vl } uD ; yd k i f ; uvnf ;
b,fvrkd wS , f cl sed qf +y;D +ird o
f ufcv
hJ q
J wkd m rodygb;l ? wu,fh oHCm/ vlxw k u dk yf }GJ u;D uawmh
3-4 &uftwGi;f t}u;D tus,f ESyd u f yG cf &H ygw,f?

vl x k t H k º uG r _ } uD ; }uD ; rm;us,f j yef ‹ vm&if [ef c suf n D a tmif wd k i f ; &if ; om;


vufeufudkifwyfawG aygif;pyfEkdif&if tawmfaumif;rSmyg? ABSDF (jrefrmEkdifiHvHk;qkdif&m
ausmif;om;rsm; 'Dru dk &ufwpfwyfO;D ) u pufwifbm 26 &ufae‹rmS vlxw k u kd yf }GJ u;D udk ppfa&;t&
0ef;&Hzdk‹ ta&;ay: a=unmygw,f? pufwifbmv 29 &ufae‹rSm KNU (u&iftrsKd;om;
tpnf;t±H;k ) u etz ppfwyfwck aemufwef;udk qif;vmwmudk vlxw k udk yf u GJ kd òzcd rGJ ,f,q
l +y;D
u&ifjynfe,f zvl;&GmteD;rSm jzwfwu kd w
f ,fv‹kd =um;&ygw,f? ppfom; 4 a,muf aoygw,f?
e,fpyfawGrmS tajcpdu k v f y_ &f mS ;aewJh ppfa&;r[mrdwt f zJ‹G 6 zJ‹G u a&$0ga&mift+y;D atmufwb kd m
1 &ufae‹rSm ppfa&;v_yf&Sm;r_awG qufvufwdk;jr‡ifhr,fhta=umif; a=unmygw,f? 'gayrJh
wcsDwarmif; tuJprf;cGifh róuHvdkufygbl;? typf&yftzJG‹awG xGufvma&;uawmh ta0;}uD;
vdkygao;w,f?

vuf e uf u d k i f e nf ; vrf ; tygt0if vl x k e J ‹ twl tvH k ; pH k wk d u f y J G 0 if a &;uawmh


vlx}k u;D uk,
d w
f idk f tife‹J tm;eJ‹/ rSief ‹J armif;eJ‹ wufrvmEkid w
f meJ‹tr# 'DwcsrD mS acwW&yfqidk ;f
oGm;yg+y?D vltrsm;u wku d yf [GJ m tckryS J tp&Sad o;w,fv‹kd qdyk gw,f?

vlxw
k ukd yf uGJ kd tcsed u
f u
kd f azmufcaGJ &; 'grrS [kwf a&csed jf ri‡ w
hf ifa&;twGuf ta&;ygvw S hJ
trsKd;om; wyfOD;}uD; (xdkufoifhwJh trnfwckck) jynfyrSmawmh t&efoifh &Sdraeygbl;?
nGef‹aygif;tpdk;& - NCGUB / trsKd;om;aumifpD - NCUB / wdkif;&if;om;aumifpD - ENC /
wkid ;f &if;om;vlrsK;d rsm; 'DcsKyf - UNLD / Armjynf uGejf rLepfygwD - Auy/ ArmEkid if v H ;kH qkid &f m
ausmif;om;or*~rsm; tzJG‹csKyf - AuoeJ‹ jrefrmEkdifiH 'Drkdu&ufwpf tiftm;pkrsm; - FDB
(43)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
pwmawG u vnf ; pk a ygif ; +yD ; razmf x k w f E k d i f y gbl ; ? ol ‹ tvk y f e J ‹ ol ±_ y f a e[ef w l y gw,f ?
r[mAsL[m}uD ; uvnf ; ppf a =umif ; awG csD z d k ‹ pD r H u d e f ; awG csaeygw,f ? b,f a vmuf
tcsdef,lr,fqkdwmawmh rajymwwfyg? pDrHudef;eJ‹ bwf*sufawG ayg+yD;/ vufawG‹ydkif;u
qif;&Jae&if tvum;ygy?J

“oHCmxkvy_ &f mS ;r_}u;D jzpfvmwm usKyfw‹kd vkyv


f u
kd w
f m” vd‹k tmyvmajymwJo h rl sK;d
jynfyrSm wa,mufp/ ESpaf ,mufp ay:cJyh gw,f? wu,fjzpfatmif vkyjf yEkid &f if xdik &f cdS ;kd zd‹k awmif
aumif;yg&JŒ?

b,f v d k y J j zpf j zpf avS } uD ; xd k ; ±d k ; ±d k ; qD u d k y J jyef o G m ;&ygOD ; r,f ? jynf o l a wG x J u yJ


OD;aqmiftzJG‹tpnf;awG/ acgif;aqmifawG ay:vmOD;rSmawmh usdef;aoygw,f? 'ga=umifhvnf;
xyfjzpfvmr,fh vlxw k u dk yf }GJ u;D udk vlx}k u;D ud, k w
f idk f yJu h ikd x
f ed ;f a=umif; oGm;ygvrd rhf ,f? om;
3 om; aygif;pnf;nDnGwfa&;udk vlxk}uD;uyJ wdkufyJGazmfoGm;tHk;rSmyg? tJ'Dtcgus&ifawmh
ppf t m%m&S i f p epf u d k tjrpf j ywf a csr_ e f ; r,f h wausmh j yef wk d u f y J G } uD ; yJ jzpf y gvd r f h r ,f ?
usaemfw‹kd awGvnf; ud, k t hf cef;u¾uae qkid &f mqkid &f m jyifqifxm;oifyh gw,f? tJ'guawmh æ

bk&m;om;/ ausmif;om;/ wyfrawmfom; aygif;pnf;a&; wausmhjyefwkdufyJG}uD;


twGufyJaygh?

trSwpf Of 81 (Ed0k ifbm/ 2007)

(44)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

tm&kOH ;D
rdom;pkawG a'vDuae wjcm;Ekid if aH wGqD t+y;D tydik f xGuo f mG ;wkid ;f vdu k rf yd‹k jzpfcb
hJ ;l ?
rif ; wd k ‹ tod y J ? El ; nH h w J h tayG ‹ tzuf a wG e J ‹ vuf a 0S Œ &rf ; &if ; vrf ; cJ G v d k u f w myJ &S d w ,f ?
aeom;usr,ft h csed u f dk tm;wif;wk;d a0SŒ+y;D ta&mufomG ;&r,freS ;f wd‹k u od+y;D om;yg? rD;a0;wJh
csyd /f rmvdrrhf ,fw?hJ 'gayrJh rD;&,fu b,fawmhrS a0;r,freS ;f wyftyfrodygb;l uGm? raocsm/
ra&&mygbl;?

tJ'n
D wke;f uawmh vkud yf ‹kd jzpfw,f? olw‹kd ro
d m;pkvnf; =opa=w;vsm;udk rif;wd‹k vykd J
oGm;rSm? av,mOfuGif;ta&muf pdwfu xdef;r&bl;uG? aqGrsKd;awGidkawmh odwwfpav;u
vdu
k if w
kd ,f? wd‹k vnf; bmjzpfao;vJq+dk y;D &ifx&J w
dS t hJ wkid ;f aecsvu
dk w
f mayg?h

ESpf 20 avmufqw
kd m tawmfc&D;ayguw
f ,fu?G txl;ojzifh wd‹k e‹J rif;wd‹k rb
d awG=um;u
oHa,mZOfu tcdkiftrm&pfywfcJhwm? 10 ESpfom;0ef;usif rif;wdk‹awGeJ‹ twlaezefrsm;vdk‹
rif;wdk‹tay:xm;wJh arwWmxkxnf[mvnf; wdk‹vl}uD;awGtwGuf }uD;rm;p&myJaygh?

tdENd,rSm aecJhwkef;u 'kuQrsKd;awG tJ'DrSm xyfawG‹r,f rxifygbl;? [dENDpum;awmh


wjznf;jznf; arhoGm;rvm;yJ? rdcifbmompum;vdk jzpfaewJh 'Dpum;}uD;udk arhoGm;&if
ESajrmp&mayghaemf? wdk‹awGu jzpfor#ta=umif; taumif;csnf;yJvdk‹ rajymcsifygbl;uGm?
rif;wkd‹rdbawGvdkyJ wkdif;jynfcspfpdwfawGeJ‹ rif;wdk‹ b0awGudk xlaxmifoGm;r,fqdk&ifudk
taumif;qH;k vd‹k rSw,
f El ikd yf g+y?D tJ't
D aumif;qH;k udk wd‹k awGu apmifah r#maf erSmygumG ?

a=omf æ bmvdv k ekd ‹J twlaecJw


h hJ rif;wd‹k awGxu
J oH;k yHw
k yHak wmif xGuo f mG ;=uygaygv
h m;?
r=umcifrmS use&f pfcw
hJ hJ uav;awGxu J trsm;pk[mvnf; tv#Kv d #Kd xGuo
f mG ;=uOD;r,f?

"mwfyHkawGxJu rif;wdk‹rsuf0ef;awGudk jyef=unfhwkdif; tjypf&,frawG‹rdygbl;? wrsKd;pD


qd;k =uEJ‹G =uayr,fh tjzLxnfav;awGyg? pdwx f rJ mS &Sw
d t
hJ wdik ;f vkycf si&f mvky/f ajymcsi&f majymeJ‹
xifrx d if&mav;awG/ csppf &mav;awGayg?h

rif;wd‹k om r[kwyf gb;l uGm/ rif;wd‹k ukd qifay;xm;wJh t0wftpm; ao;ao;av;awG/


(45)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
zdeyfav;awGutp csppf &mav;awG? aysmw h ;D aysmzh wf tom;ta&eJ‹ vufacsmif;av;awGukd
erf ; csif o avmuf e rf ; r0Ek d i f b l ; uG ? rif ; wd k ‹ u opf p d r f ; csKd ; csKd ; wJ h t vm;/ ig;pd r f ; jrif
ig;uifypf=uOD;rSmvm;?

tmcHwGif;xJu pyspf&nfwdk‹a& æ wdk‹wawG tcktcsdefrSm bmrSrwwfEkdifygbl;?


'D t jypf ' %f u d k b,f o l r sm; pD & if c J h w mvJ v d k ‹ wcsd e f r S m qef ; ppf a y;=uyg? tck a wmh
}udwfrSdwfcH=uwmaygh? wdk‹vl}uD;awGvdk tjzpfrsKd; wcsdefcsdefrSm rcHpm;=u&apzdk‹ rif;wdk‹ua&m
b,fvdkóud;pm;oGm;=urSmvJ? odcsifapmygbd?

ajymomajym&w,f? rif;wd‹k tazawGu ESpf 20 ausmaf vmuf}u;D au|;arG;apmifah &Smuf


vmwJh olwdk‹rdbawGudk ðAef;pm;}uD; cJGxm;&pfcJhwmuG? jyefr&EdkifawmhwJh rdom;pkb0ukd
'Davmuf=um=um vGr;f cJ&h w,f qdyk gawmh? ud, k x
hf uf ESp}f u;D orm;awGuvnf; trsm;om;a[h?
tarharG;ae‹ rjyef&/ tazqH;k awmh vdu
k rf yd‹k Eikd /f wlawG wlrawGuv kd nf; rjrifrawG‹/ tarhvuf&m
tpm;taomufawGukd wrf;w&if;ayg?h oli,fcsi;f awGa&m b,fvakd e=uovJ/ }uzhH w G x
f rJ mS vm;/
pGrf;tm;&SifqdkwJh aumifawGrsm;vm;/ &J&Jawmuf owWdcJawGtjzpf tusOf;pHae&rvm;/
b,folrsm; pD;yGm;wufvJ/ b,folrsm; xrif;iwfvJ/ tdyf,mxJ vJaeolvm;/ rl;,pfaq;0g;
om;aumif v m;/ b,f w k e f ; u uG , f v G e f o G m ;vJ / b,f a &muf v d k ‹ b,f a ysmuf a e+yD v J ?
rodEkdifawmhbl;?

wd;k wufvmwJh qufo, G af &;acwf}u;D eJ‹ oHa,mZOf tr#iw f ef;u rjywfawmufEikd v f ‹kd
rif;wd‹k rsuEf mS awGukd wc%csi;f rSmyJ "mwfyakH wGuae jyefjrifae&w,f/ vGr;f &yg&ŒJ ? rif;wd‹k rb
d awG
ajymwmu rif;wd‹k a&SŒa&;twGuw f ?hJ wcsed cf sed rf mS bma=umifh tJ'u
D kd a&$Œajymif;vm&w,fqwkd m
rif;wdk‹awGu rdbawGudk tav;xm; ar;jzpfrSm usdef;aow,f? +yD;awmh rdom;pkvdkuf
"mwfyakH [mif;awGudk jyef=unf&h if; rif;wd‹k awGyg pOf;pm;cef;0ifygvrd rhf ,f?

rif;wd‹k u,kd w
f ikd v f nf; óu;d pm;=uyg? rif;wd‹k u awmf+y;D om;yg? rif;wd‹k wufcw
hJ hJ Oxford
ausmif ; u q&mrawG u tck x d csD ; usL;wk e f ; ? jref r muav;awG ^m%f a umif ; w,f /
pmawmfw,fw?hJ +y;D cJw h v hJ aemufq;kH paeae‹rmS ausmif;udk oGm;jzpfw,f? ti,fav; 3 a,muf
twlwufaewJh oli,fwef;}u;D tcef;xJukd a&mufw,f? twef;ydik q f &mru 'Dvykd J ajymw,f?
qd;k wJo
h v
l nf; &Sw d myJayg?h 'gayrJh oGuv f ufcsucf smwJh olw‹kd ukd q&mru tawmfcspw f ,f?

rif;wd‹k twkid ;f yJ? wa,mufwrsK;d pDrS wu,fu h kd wa,mufwrsK;d pD? owdxm;rdoavmuf


rif;wd‹k rmS wlaewJt h csuu f olyek pf w
d u
f ?G r[kwrf cHav;awG? 'gav;awGukd wd‹k u cspaf e&wm?
rif;wd‹k awG olyek pf wd af wmh woufv;kH &S=d uaem?
(46)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
Spiderman tyd k i f ; 2 eJ ‹ 3 ud k rif ; wd k ‹ eJ ‹ PVR ±k y f & S i f ± H k } uD ; rS m oG m ;=unf h w m
t&omt&Sdom;? vdkufxdef;&wmudku aysmfp&m? Sound effect aumif;awmh ‘w*sdrf;*sdrf;’/
‘w*sKdif;*sKdif;’ toH}uD;awGu rif;wkd‹ &ifbwfav;awGudk twif;0ifaqmifhrSmayghaemf?
Zmwfvrf;vnf;+y;D a&m wGwpf x D ;kd oHawG =um;&awmhwmyJ? pdw0f ifwpm;jzpfwhJ Zmwfuu G af wGukd
wa,mufwayguf tm;yg;w& jyefajym=uw,f? pum;awGu [dak &muf'aD &muf? trDvu kd +f y;D
0ifajymEkid rf S awmfumusw,f? rif;wd‹k &ŒJ pdwtf m±Hu k kd b,ft&mawGu zrf;pm;xm;vJqw kd m
twlae+yD; odxm;&rS qufqHa&;u tqifajywm? Edk‹rkd‹qdk udk,fhudk ta0;rSm xm;csifw,f
r[kwfvm;? wdk‹vdk rodwJh/ rcHpm;wwfwJh vl}uD;vdk‹ txif&Sd=uwmudk;? 'ga=umifh rif;wdk‹&JŒ
acwf a y:bmom&yf u d k od a eatmif wd k ‹ vl } uD ; awG vk y f o if h w ,f ? (ud k , f w k d i f u vnf ;
tJvdkZmwfum;rsKd;awGudk óudufwwfygw,f)?

[dwk ek ;f u Superman / James Bond / Star War wdk‹qdkwm wdk‹twGuf trdkufpm;yJ?


tawmf [ k w f v S + yD u G ? 'D a vmuf u awmh rif ; wd k ‹ twG u f ysif ; awmif y sif ; ao;w,f ?
bm[kwfao;vJ? enf;ynmawG aygufuJGvGifhysHaewJh tckacwf}uD;xJrSm Spiderman / Ghost
Rider / Transformers awG ±du k v
f mEkid +f y?D wd‹k wek ;f u a&$aoG;/ awZ/ rd;k aomufyef;/ pH&mS ;'de;f a'gi/f
pHa&$jrif/h rku
d rf udk f (jynf) æ umwGe;f awGe‹J ±d;k &myHjk yifawG/ ZmwfawmfawG trsm;}u;D ?

rif;wd‹k rmS vnf; Tinkle / Tom and Jerry / Johny Bravo / Popaye / Scoody Doo /
Incredible / Dragon Ballz / Ramayan / Maha Bharat æ wyHw k acgi;f ?

wdk‹i,fwkef;u om;a&uGif;ypf/ 'dk;ypf/ xkyfqD;wkd;/ *sifayguf/ zefckef/ tmvl;aumuf/


rkef‹pm;òydif/ *HkeDtdwfpGyfajy; trsKd;pHkudk upm;w,f? (rif;wdk‹rdbawGudk ar;=unfh=uayghuGm?
oli,fcsi;f topfawGe‹J upm;=unf=h uayg)h ? rifw‹dk us ra&rwGuEf idk w f hJ tifwmeuf*rd ;f / AD',
D *kd rd ;f /
uGejf yLwm*dr;f / Yo Yo / Beyblade / Pen Fight / Tazzo rsm;rSrsm;? ,SOòf yid rf a_ wG/ tm;xkw&f wmawG
wloifhoavmuf wlw,f? tEkdif&zkd‹ aphpyfaocsmatmif avhvm&wm/ avhusifh&wmu
twlwyl ?J tqifjh rifw h ,f/ edrwhf ,fqw kd mrsK;d ajymp&m r&Syd gb;l ?

'gayrJh wdk‹jrefrmEkdifiHxJu zGm;zufawmf uav;awGeJ‹ wom;xJuszdk‹ rvG,fbl;uG?


rif;wd‹k awG odatmif vkyx f m;oifw h ,f? rif;wd‹k odwmawGuv kd nf; olw‹kd ukd r#a0ay;&OD;r,f?
wyH k p H x J jzpf r aewmawmh pd w f r aumif ; bl ; aygh u G m ? b,f v l } uD ; urS v nf ; 'D h t wG u f
a,muf,ufcwf raeygb;l ? ud, k w
f idk u
f tpayg?h

tckacwfrSm zefom;jyiftxufu upm;yJGawG/ tm;òydifr_awG[m t&rf;udk Speed


jrefw,f? ,SOfòydifbufawGuvnf; wtm;jrefvmw,f? tJ'gu upm;yJGawGrSmayghaemf?
(47)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
tjyifavmurSmvnf; pdw&f n S zf ‹kd vdw
k ,f? pdwo f mG ;wkid ;f ud,
k rf yg&if pdw"f mwfruse‹J ? +y;D awmh
avmr}uD ; eJ ‹ ? rif ; wd k ‹ &J Œ b0wd k u f y J G a wG t wG u f taxmuf t ul j zpf r ,f h enf ; ynmeJ ‹
toH;k taqmifawGvnf; &Sv d maeygw,f?

bmyJjzpfjzpf rif;wd‹k e‹J vdu k af vsmnDaxG qufqaH &;twGuf rif;wk‹d bmom&yfawGukd


em;vnfxm;av aumif;avyJ? rif;wdk‹&JŒ tm±Hkudk odEkdifor# odxm;oifhw,f? aemufxyf
a&jcm;ajrjcm; ae&mopf r S m b,f v d k t m±H k o pf a wG e J ‹ arG ‹ avsmf a er,f q d k w m tawmf y J
pdwf0ifpm;rdw,f? rif;wdk‹eJ‹twl rupm;EkdifawmhwJh tjzpf[mvnf; aqG;p&mygyJ? rif;wdk‹eJ‹
Tank Fight wyJa
G vmuf csvu kd cf siaf o;w,f? rif;wd‹k awG bmawGrsm; upm;ae=uvJ? wckawmh
owdxm;uG/ *dr;f awGqu D ae &efvw kd /hJ a'goxGuw
f hJ pdwaf wG ydjk zpfapwwfowJ?h

ta&;}uD;wm aemufwck rSmcsifao;w,f? b,fae&ma&mufa&muf jrefrmEkdifiHom;


rdbESpyf g;u ayguzf mG ;vmolcsi;f cspcf spcf ifcifae=uuG? vdu
k &f mS +y;D awmhvnf; aygi;f oif;=uayg?h
vl}uD;awG=um;rSmawmh tuJGt+yJ jzpf=uowJh?

rif;wdk‹uav;awGu cspfcifaewJhtcsdef tdk;ykwfcsKd;±kyfav;awGudk ay;upm;ayr,fh/


rwnfhawmhwJhtcg jyefawmif;avh&Sdw,f? uav;obm0udk;? 'gayrJh jyefac: jyef&ifvnf;
'Dxufaumif;wJh t±kyaf v;awGukd ay;upm;=ujyefw,f? rmer&S/d t+iKd ;taw; rxm;/ tmCmw
uif;w,f? tm±Hkcsif; wloGm;&if rif;wdk‹csif; aygif;oif;&wm aumif;rSaumif;? t&Snfojzifh
tJ't
D m±Hck si;f wlEidk af tmif xde;f odr;f =uaygah emf?

rjywfrvwf &Sad eapcsiw


f hJ tm±Hu
k awmh rif;wd‹k rb
d awG vufxufrmS r+y;D jywfao;wJh
wm0efukd udk,fhvufxufrSm +yD;jywfatmif/ ausyGefatmif vkyfoGm;r,fqdkwJh tm±HkygyJ?
olw‹kd awGvnf; vl}u;D rdbawGuwqifh vufqifu h rf;vmwJh tm±Hu k kd qufo,faewm? rif;wd‹k ukd
tJ'D tm±HkawG=um;rSm arG‹avsmf&if; arG;vmcJh=uwmyg? 'ga=umifhvnf; rif;wdk‹twGufawmh
tm±HkOD;ayghuGm?

wkdif;cspfjynfcspfpdwf/ olykefpdwfawG tm;aumif;armif;oefjzpfaewJh tJ'Dtm±HkeJ‹twl


csw
D uf=ur,fq&kd if rif;wd‹k [m taumif;pm;av;awGayg?h wd‹k v}l u;D awGcspw
f hJ uav;awGyaJ yg?h

trSwpf Of 82 ('DZifbm/ 2007)

(48)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

uHwt
l usKd;ay;
rd;k jzifh pifpifvif;av+y?D wa&;r# rarS;vdu
k &f ? ntarSmifxYJ pdwcf &D;udk &Gupf v
kH i$ chf o
hJ nf?
wvSyv f yS f wke&f ifaeonfukd +ird o f ufap&ef bk&m;pmrsm;/ *gxmrsm;ukd t+r;D tarmufrwnfh
tqufrjywf &GwfzwfcJhaomfvnf; rwdk;EdkifcJh/ ajzqnf&m &Smr&cJhyg? a'gorkefwdkif;rsm;om
t}u;D tus,f tvdrv hf u
kd w
f ufae&if;u onfnc&D;udk jzwfoef;cJ&h .? yifyef;qif;&Jvu dk o f nfh
jzpfjcif;?

onf;cHjcif;tr_udk ESpf&Snfvrsm; &ifrSmodkatmif;cJholtjzpf udk,fhudk,fudk ±dk;om;pGm


±_jrifco hJ nf? bk&m;&dy/f w&m;&dyw f iG f cdv
k cH_ o
hJ jzifv
h nf; Tyg&rDukd t&Sno f jzifh udik pf EGJ idk rf nf[k
,H=k unfco hJ nf? od‹k aomf ,refae‹nu tjzpftysuw f ‹kd onf tusit
hf }ut H m;vH;k udk twkrphJ mG
òzd c J G y pf v d k u f + yD ? bmrS r usef / uk e f p if o G m ;.? &if r S m Aavmif q l a eonf h tjzpf u d k o m
owdrlrdawmhonf? rajy;v$m;&bJ armyef;ae.? toHrsm;udkjzifh azsmufr&? twm;tqD;r&Sd
}udrfzefrsm;pGm wdk;0ifaeqJ? t&dyfwap>tjzpf/

rdp>m'dVdwdk‹onf tarSmifxkudk tm;jyKI ausmif;y&d0k%ftwGif; cGmoHv#moHjyif;jyif;


0ifvmcJh=uonf? qJa&;wkdif;xGmoHrsm;u r=um;0Hhremom? nOfhv,f,Htcsdefonfum;
usufoa&,kwfukefonf? 'if;wdk‹ta=umif; }udrfzefrsm;pGm usufrdxm;ojzifh owdu
rvpfvyfcJhacs? ausmif;0if;xJY EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif; &Sdaejcif;onf rdrdtwGufomru
oHCmawmfrsm;twGuyf g raumif;vSay? 'if;wd‹k u t}u;D tus,f jy\em&Smvdrrhf nf?

acgif;axmifxvmonfh udk&ifav;ESpfyg;udk yg;pyfwGif vufnd‡K;uyfjy+yD; qdwf+idrf&ef


wd k i f y if u d k u f v d k u f . ? usuf o a&wk d u f x J o d k ‹ ±k w f w &uf 'a&maomyg; 0if a jy;&onf ?
(49)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ajrvSe&f mS rnfukd tvdv
k o
kd ad eojzifh ra&SmifIrjzpf? 'if;wd‹k txmudk nuf+y;D om;?

onf t arS m if c ef ; xJ w G i f tcsd e f q k d i f ; av;zif h r ae&ef tcif ; tusif ; rsm;u


±du
k af rmif;ykwaf rmif; vkyjf yefonf? ypPn;f ypP,rsm; rnfo‹kd xm;odo k nfukd &if;ES;D u|r;f 0if+y;D om;rd‹k
tvd k u f o if h wd r f ; a&S m if & if ; xG u f a yguf & S d & mod k ‹ tajy;ES i f o nf ? onf h a emuf ajrjyif r S
vuf c k y f w azmif c ef ‹ jrif h o nf h jywif ; ayguf r S nD n mjyef @ jyL;aeonf h atmuf a jcod k ‹
ckeqf if;vduk o
f nf? tusawmfonf? xdcu kd ef musirf _ r&S?d ajy;onf/ qufajy;onf?

a&SŒrSm&Sdonfh tkwfwHwkdif;u vGwfvyfcGifhudk csKyfaESmifxm;[efwlonf? xifhceJ


jzpfoGm;onf? odk‹aomf pdk;&drfxdwfvef‹pdwf/ vGwfajrmufvdkpdwfwdk‹u wHwkdif;abmifudk
vG,fvifhwul vSrf;qJGaponf/ udk,fudk rwifaponf? tm;wif;wJGcdkum toHAvHrsm;
ay:xGuaf eonfh ausmif;ajrmufbufu vrf;udk jyL;wl;+yw J J a0h=unfv h u
kd .
f ? tm;rmefavsmeh nf;
aeaom tvif ; td r f x J w G i f zuf q pf r sm;onf O'[d k oG m ;vmaeonf ? usuf p m;ae.?
acgi;f em;yef;}u;D oGm;onf? v_ud zf akd eonfh &ifbwf ydrk v
kd id_ ;f xefav+y?D

qk w f v rf ; qd k o nf u &S d E S i f h + yD ; om;yif ? od k ‹ aomf a&G ; cs,f p &mu onf w ck x J E S i f h


rvHak vmuf? csucf si;f yif yke;f cd&k mudk qufa&G;&jyefonf? zswcf eJay:vmonfu wckwnf;om?
pdu
k uf uG u f sO;f usO;f iSuaf ysm±HEk iS hf wHwikd ;f t=um;wGif usi;f wl;xm;onf? tyifav;rsm;twGuf
ajr=oZmpyf&ef wavmwkef;u atmufajc iSufaysm&Gufrsm; jzwfawmufum rmvumudkif;
tcsKŒd ESiahf &mI usi;f ay:ypfwifxm;onf? t&Gurf sm;yif acGsrcs&ao;? ajy; æ ajy;/ 'if;wd‹k rjrifcif
onfae&mudk ta&mufom ajy;aya&mh?

tukid ;f tcufw‹kd ukd ab;z,fpOf “*sK;d *sK;d ”/ “*|w*f |w”f toHrsm; xGuv f monf? ud, k Ef iS hf
eD;Iayvm;/ wdwq f w d cf sed rf ‹kd vm;/ yDjyifonfh vHòk c&H mudk r&ao;Ivm; rod/ us,af vmifonfh
toH}u;D rsm; jzpfuek o
f nf? pdwx f rJ mS wxifx
h if?h usi;f xJwiG f ud,
k u
f kd tvsit
f jref 0yfcsonf?
acgif;wvHk;pm rvGwf? ar;zsm;u usif;E_wfcrf;ay: wifaeonf? jzpfcsif&mom jzpfayawmh/
onfx h uf rnfonfah e&mukrd S qufomG ;Ekid zf , G rf &S?d tcuftvufrsm;udk acgi;f ay:wGif jzpfovdk
jyefwifonf?

zkeef ‹H w‹kd tvH;k t&if; 0ifvmonf? &ifusyaf &m*gukd rr_Eikd ?f qd;k vkud of nfjh zpfjcif;? onfvkd
tr_eftr$m;rsKd;udk enf;enf;av;rS róuduf? tat;"mwfvGefuJ/ armyef;vGef;/ a'go}uD;v#if
rw&m; &if u syf w wf o nf ? yl w mtd k a xmif w G i f t}uD ; tus,f cH c J h & yH k u d k ta&;xJ
owd&vdkufonf? ppfzdeyfoHrsm; =um;vm&ojzifh tawG;ptm;vHk; tr#ifjywfukefonf?
vl w ud k , f v H k ; vnf ; ouf r J h t vm; +id r f u soG m ;onf ? rsuf v H k ; rsm;rS m rl tr_ e f r sm;/
(50)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
tarSmifrsm;=um;uyif pyfpak eao;onf? &Spd rk phJ t
k m;vH;k wGif onfwckom ,J,
h ahJ v; useaf wmh.?

irkdufom;wdk‹ vmacs+yD? oHy&mESifh refusnf;yifudk wajzmif;ajzmif; uefausmuf/


yef;td;k wd‹k ukd tom;ukef vSeaf rSmuf.? [dt
k yif 0ifaqmif/h 'Dtyif 0ifwu
kd f vkyu
f m;vky.
f ?
nOfhiSufwdk‹udkyif tvpfray; ajcmufvSef‹jyefao;onf? aumif;csD;r*Fvmwdk‹ ysufokOf;I
rzG,fr&mwdk‹ tm;òydif=uav+yD? acsmufcsm;zG,ftwd jzpfukef.?

tcsKdŒonf iSufaysmyiftkyfteD; a&mufvmum tyiftcsKdŒukd bufeufESifh xdk;onf/


aoewf'ifEiS hf xkonf? wjzef;jzef; jrnforH sm; xGuaf y:onf? t&Gurf sm; wkecf gI zkerf e_ ‹f rsm;
vGifhysHa&m,Sufukefonf? tonf;i,fvdkufonfhjzpfjcif;? r=umygacs/ ukÉD (tdrfom) &Sd&m
taemuf b uf o d k ‹ quf v uf I acsmf a wmaigh o G m ;=u.? rvS r f ; rurf ; rS xuf = uyf r uG m
vdkufygvmoltcsKdΠpdwfcsoGm;onfhtvm; vSnfhjyefoGm;onf?

oufjyif;yif aumif;aumif; rcs&J? cE<mudk,fxJu txGuf&cufaeaom avxkudk


wv$mcsif;cJGum r_wfxkwfae&onf? tusOf;axmifeH&Hrsm;t=um; ayjzpfwkef;cHcJhpOfu wrsKd;/
onftajctaersK;d u wrsK;d ? wrsK;d pD pufqyk &f &HG mS p&m raumif;qd;k 0g;rsm;om?

rdepfydkif;t=umwGif pdk;&drfpdwfwdk‹ avsmhusum/ a'gopdwfwdk‹ zdwftefusvmonf?


jzpfpOfwckv;kH udk t,H&k cufaomfvnf;/ ud, k u
hf ,kd u
f kd rcsirhf &Jjzpfaeonf? olaumif;om;rsm;udk
&ifqidk &f ef wH‹k qidk ;f aeaomfvnf;/ tm;vH;k udk pdpn d ufnufajcum rD;avmifwu dk o f iG ;f ypfcsio f nf?
pd w f w d k ‹ onf xd k r S T od k ‹ a,muf , uf c wf u k e f . ? wud k , f v H k ; wod r f h o d r f h w k e f a eonf ?
tawG;wd‹k onf tr#irf jywf/ ta=umif;t&mwckxw J iG f &yfwef‹rae?

trSefqdk&v#if ppfbDvl;wdk‹ onfavmuf pkwfjywfowfonfudk =um;zl;cJhygonf?


rsuf j rif u d k , f a wG ‹ r[k w f ? ol ‹ touf w acsmif ; ud k owf r S &S i f o ef & onf r d k ‹ / rjzpf r ae
rdkufZmwfcif;&onfh wd&p>mefwdk‹. awm±dkif;0g'udk òrdŒjyxufwGif usifhoHk;aejcif; jzpfonf?
aus;vufawm&GmESifh e,fpGefe,fzsm; a'orsm;qDu tom;usaecJhaom rD;ukef,rf;ukef
rdkuf±dkif;yHkrsm;twGuf idkcsifvmonf? =uyfajy; aejynfawmf}uD;udk usdefpmppfvufeufrsKd;pHkESifh
t}urd }f urd f ypfciG ;f onf? ud,k w f idk v
f nf; vlpifppfrS aoG;pkyzf w
k af umifjzpf&/ ru|wrf vGwEf idk of nfh
i&Jom;jzpf&? jzpfcsi&f momjzpf b0qufwidk ;f tEdik yf ikd ;f &ygap[kom?

Tonf w d k ‹ rS m td y f r uf a vvm;/ tawG ; vm;/ b0wyg;vm;/ ryd k i f ; jcm;Ek d i f ?


tvif;xktm;aumif;rS t&yf&yfudk pl;prf;Edkifawmhonf? jrifuGif;xJY ouf&Sd[lI bmrSr&Sd?
atmif e uf / ouf j yif ; / uH a umif ; wd k ‹ vnf ; b,f a ysmuf u k e f + yD r od ? onf t csd e f q d k v #if
(51)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
olwdk‹pm;cGufteD; acGacgufum war#mfxJ ar#mfaewwf=up+rJ? t±k%fqGrf;cHºuGcJhonfh
ud,
k af wmfrsm;/ tvSnuhf s ud,
k af wmfwyg;yg; a&aEG;td;k wnf/ csOaf ygi;f td;k aE$;yH/k ausmif;0if;tES‹H
wHjrufpnf;vSn;f oH/ arwWmyd‹k qak wmif;oHrsm;/ bmqdk bmwckrS r=um;& rjrif&?

onfavmufqdk vHkavmufayonf? ,refae‹nuwnf;u ausmif;wdkufxJwGif


t&mcyfodrf; vJGacsmfcJh+yD;av+yD? rdp>m0g'Dwdk‹onfum; bDvl;qkdif;ESifh ,pfrl;cJhavonf?
t,kwftnHhpdwfxm;rsm;jzifh tukodkvf uHudk usL;vGefcJh=uonf? pif=u,fr_taygif;udk
npfax;pGef;xif;apcJhav+yD? emusifpGm ,lóuH;r& jzpfrdonf? t&m&monf tdyfrufr[kwf/
trSet
f ppfjzpfonf? rdrad &m bmqufvyk rf nfenf;? onftwkid ;f aeIr&?

t&Gufrsm;/ udkif;rsm;udk ab;odk‹ nifompGm wGef;xdk;z,f&Sm;onf? qHprsm;wGif


uyfcdkaeaom tr_eftr$m;rsm;udk ykwfcgxkwfonf? a&SŒwGif iSufaysmyifwdk‹ tkyfrdk;uG,fum
xm;ojzifh rajymrqdk qwfceJ xcsonf? onfawmhrS tqpftjrpfrsm; udu k cf o
J nfh a0'emudk
od&onf? aemufausmwGif uyfaeonfh wHwidk ;f udk wcsuaf rmh=unfo h nf? onfvjkd zifh tm;,lI
usi;f ay:wufum vH;k ywf}u;D iSuaf ysmyifEiS hf tkwef &H u H kd ajcpku
H ef&if; ausmif;0if; [drk mS bufukd
rsuv f ;kH upm;onf? acgi;f &Guaf ps;onf trsK;d orD; ESpOf ;D ESihf opfacsmif;rsm;udk qku
d u f m;ay:wifum
wGe;f vm=uonfh a,mufsm;om; ESpOf ;D udk jrif&onf? tEœ&m,f uif;pifonfh taetxm;yif?

od‹k aomf ausmif;udk wcsuv f rS ;f =unf+h y;D vlukd jyefav#mcsvu


kd of nf? tyiftyk tf pGeo f ‹kd
oGm;um [d[ k o
kd nfonf a0h0u kd af vhvm&m pdwcf s&ojzifh tjyifukd xGuo f nf? usuo f a&wdu k /f
q&mawmf}u;D ESihf &[ef;ysKrd sm;. tdycf ef;rsm;/ ud&k ifav;rsm;ESihf uy`, d }u;D wd‹k taqmif/ "rRm±H/k
pwdck ef;? wa&GŒa&GŒ jzwfav#mufvmaomfvnf; rnforl S rawG‹&? ud&k ifav;rsm;. zdeyfrsm;ESihf
cg;yef;óud;tcsKdŒ ajrjyiftxuf jyef‹usJaeonf? pwdkxJ&Sd ypPnf;tcsKdŒ tcef;tjyifbuf
upOfhuvsm; jzpfaeonf? "rRm±HkwGif ajc&mvuf&mrysuf? &[ef;ysKdrsm; tdyfaqmifa&SŒwGif
aoG;paoG;ersm; usaeonf?

aqmufwnf&m r&awmh? &Sdaeonfhae&mwGif xkdifcsawmhonf? rwfrwfyif xdkifr&?


oufawmf 80 eD;yg; q&mawmf}uD;ESifhwuG ti,fqHk; udk&ifav; yÀdwtxd 0gpOftvdkuf
zl ; ajrmf & if ; rsuf & nf r sm; tquf r jywf pD ; usvmonf ? &if x J Y trsKd ; trnf r od w d k ‹ u
ysKdŒwufae+yD? touf&SLvdk‹r0? rsufESmjyifonf xltef;vm+yD? &SifawmfAk'<udk trSL;ðyum
vufq,fjzmrdk; &Sdcdk;vdkufonf?

todtjrifrSefap&ef jrwfAk'<. vdkvm;csufrsm;udk qifhyGm;vrf;n$efawmfrl=uonfh


oHCmawmfrsm;tay: 'if;wd‹k wawG apmfum;rdu
k rf mS ;=uav+y?D uy`,
d }u;D ausmo
f ef; ajymouJo
h ‹kd
(52)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
uHuek I
f ^m%fxu kH ek =f u+y?D “'if;wd‹k twGuf tcsr;f omqH;k edAmŠ ef0if&ef rqdx
k m;ESihf b0ig;rsK;d xJu
i&Jb0udok m usygapom; t&Sib f &k m;/ usygapom;”? usuo f a&wk;H / arwWmwH;k rsm;udk ,ckvkd
qkawmif;arwWmyd‹k onf? qkawmif;csuu f kd pdwcf s,=kH unfonf? o'doyH guZH aewd/ wlaomtusK;d
ay;ayvdrfhrnf?

od k ‹ aomf pd w f w k d i f ; rusao;? &if x J u t&mwck o nf wm;r&/ qD ; r& ayguf u J G


xGufoGm;onf? vufz0g; ESpfzufudk urBmajray:odk‹ t&Sdefjyif;pGm ±dkufykwf&if; óuH;0g;
atmf[pfvdkufawmhonf?

“uHwtl usK;d ay;uG æ etz”


“uHwltusKd;ay;”
“rSwx
f m;uG/ rSwx f m;”

(tcsuf t vuf t csKd Œ ud k jyif q if a y;onf h yck u U L òrd Œ om;}uD ; ud k Z menf u d k


aus;Zl;wifygonf?)

trSwpf Of 83 (Zefe0g&/D 2008)

(53)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

a=y;vdv
kh w
G rf mS vm;
olw‹kd vo
l u
kd f bk&m;ay:u tHv
k u
kd u
f si;f vdu
k f qif;vmyg+y?D jznf;vGe;f / aES;vGe;f vdu
k w
f mrS
vGefygava&m? avSum;xpf wxpfcsif;udk owdxm;&if; qif;csvmwm? [uf[ufyufyuf
ajymqdk&,farmjcif; r&Sd=u/ rsufESmtm;vHk;[m tòyH;&dyfwdk‹ uif;rJhvdk‹? tawG;udk,fpDyGm;&if;
vm=uw,f?

vl}u;D &JŒ vufarmif;udk t&yfom;0wfpekH ‹J vlEpS af ,mufu wzufwcsupf D udik q f &GJ if;
wJaG c:vmw,f? olw‹kd a&SŒu avScg;xpf ESpx f pfausmrf mS ppft&m&Sw d a,muf/ &Jabmfwa,muf?
tcsed rf a&G; vJòyud svmEdik w
f hJ vl}u;D twGuf olw‹kd u tqifoifah yg?h a&SŒudk wnfw h nf=h unf&h if;
qif;vmwmr[kw?f iH‹k =unf&h if; qif;vmwm? avScg;udk ab;apmif;taetxm;eJ‹ qif;vmwm?
cif;xm;wJh aumfaZmeDatmufrmS ajrjrK‡ yfridk ;f awG &Sad ervm;qdw k hJ t=unfrh sK;d r[kw?f olw‹kd v}l u;D
ajcacsmv f ufacsmf rjzpfz‹kd uokd m rsujf cnfjywf rcHwyhJ rkH sK;d ?

'Dv}l u;D u a&SŒuko d m =unfah ewm? bmrS tjriftm±Hx k J 0if[efrwl? bk&m;ay:wuf


0wfcscJhwmawmif odyf+yD; tvkyfjzpf[efrayguf? "rRtm±Hkvnf; &r,fhyHkray:? ab;uvlawG
wJGac:wmudkyJ tvdkufoifh ygvm&wJhyHk? ajcaxmufawGu ro,fcsifho,fcsif? ajcrckdifvS?
pdwfrSmvnf; r,fr,f&& a0cJGEkdif[efr&Sd? 'Dtwdkif;yJ jzpfwef&mw,f? 'Dhxufydk+yD; ol‹rSm
yd k p G r f ; p&mr&S d ? cE< m ud k , f } uD ; ud k rwwf o mwJ h t qH k ; rac:csif h a c:csif ac:vm&jcif ; om?
ol‹taoG;tom;[mvnf; tvdkrwlbJ oleJ‹ aygif;zufae&jcif;om? tJ'DtaoG;tom;xJrSm
tpdrf;ao0dnmOfawG tjynfhtESuf&Sdaew,f?

taotcsm =unfhvdkufprf;yg? aoG;oH&J&J oHCOD;acgif;awG/ OD;rn$wf 'l;raxmufwJh


ausmif;om;vli,fawG/ &ifxrk emjzpfaewJh rde;f rysKad wG/ vGiw
f ;D acgib
f 0xJrmS wpmpmatmfaewJh
uav;oli,fawGeJ‹ aemufqHwif;aewJh ouf}uD;&G,ftdkawGu twWabm}uD;&JŒ yg;v#yfv#yf
ta&cHG 0rf;AdkufxJrSm? ukef;±kef;wGef;uef=u/ ±kef;uefwGef;xdk;=ueJ‹ EkdifiHjcm;±kyf&Sifum;awGxJu
wap>ol&JZmwfvrf;rsKd;? wu,fh zkwfaumif}uD;yg?

tusn;f wef'%f&m Zmwfvrf;&Snaf wG/ tonf;uJG jzpf&yfq;kd awGe‹J tarSmifx}k u;D pd;k wJh
Zmwftrd ef mawGu wyHw
k acgi;f ? ol‹u,
kd x
f rJ mS ESpaf ygi;f rsm;pGmuwnf;u tjrpfw,
G af ecJw
h m?
(54)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ap;xef;aewJh aoG;jrpfa& tpif;aygi;f rsm;pGmu ckeaf ygupf ;D qif;vd‹k aew,f? csK;d zsuw
f u
kd pf m;Ekid pf rG ;f
}uD;wJh rkefwkdif;awGvdk tifeJ‹tm;eJ‹udk axG;tefcs=u/ wdkufcwf=ueJ‹? wu,fhudk tqdyfoifh
cE<m}u;D / toufrhJ cE<m}u;D ? bk&m;uk ukv‹kd r&Ekid w
f hJ tm%m±l;}u;D rSL;}u;D oef;a&$yaJ yg?h

'if; ajcr$vdk‹ aºuGus&wJh tzl;tyGifhav;awG/ taervS taorvSwJh jzpftifawG/


t+crd ;f ajcmufcH t+iKd ;cH tusO;f pHawG/ tyif;oGwo
f iG ;f vd‹k rvGwu
f if;&wJh aojcif;qd;k awG/ tylr;D jzm
csLcsm=uwJh vlrrmawG/ vrf;pawGaysmuf vrf;rSm;ay:a&mufae&wJh vli,fawG/ b0uHrJG
wuJGwjym;pDjzpf&wJh rdom;pkawG ra&rwGufEdkifatmif &SdcJh+yD? rSL;}uD;oef;a&$[m wu,fhukd
tJ*wk KW &Sib
f &k if zma&mrif;vdk vlpm;yif?

zma&mrif; zrf;qD;xm;wJh Áoa&vvlrsK;d awG vGwaf jrmufa&;twGuf bk&m;ocifu


arma&Se‹J tm±keu f kd apv$w+f y;D wefc;kd trsK;d rsK;d jyum v$waf y;cdik ;f ygw,f? vSw
H H a¹rjG zpf/ jrpfa&udk
vSHwHeJ‹±dkufawmh taoG;awGjzpf/ ig;awGao/ tJ*kwWKvlwdk‹ jrpfa&udk &GH&Sm/ oHk;r& aomufr&?
opfcGufawG/ ausmuftdk;awGxJutp a&awG[m aoG;awGjzpfukefw,f? 'gayrJh ESvHk;ckdifwJh
zma&mrif;u em;raxmif/ ESv;kH roGi;f bJ aew,f?

'D a wmh zm;awG e J ‹ '%f c wf c k d i f ; jyef w ,f ? td y f c ef ; / td y f , m/ rk e f ‹ e,f c G u f u tp


rD ; zd k a csmif x J t xd zm;awG ck e f w uf u k e f w ,f ? 'gh t jyif ajrr_ e f ‹ awG u ae jcif a umif a wG
jzpfapjyefw,f? ,if&JawGeJ‹ ay;wdkufcJhw,f/ 0dZ…mq&mawGvnf; bmrSrwwfEdkifbl;? 'gayrJh
zma&mrif;u ròzaH &;cs ròzaH yg?h

tJ*kwWKawG&JΠjrif;/ jrnf;/ ukvm;tkyf/ odk;/ EGm;/ wd&p>mefawG a&m*g&apjyefw,f?


rD;zdkxJujymukd rdk;aumif;uifxJ ypfv$wfjyefawmh vlawG/ wd&p>mefawG[m cJtusdwfjynfhwJh
temqdk;awG pJGuyf/ umvemeJ‹ '%fcwf/ rD;eJ‹a&m+yD; rdk;oD;awG òydqif;us/ pHkvdk‹ygyJ? 'gayrJh
zma&mbk&ifuawmh xm0&bk&m;ocif&ŒJ E_wu f ywfawmfukd yrmrcef‹vyk w f mygy?J tjypfro
hJ al wG
vGwfajrmufa&;twGuf w&m;csayr,fh r&ygbl;?

'D a wmh v nf ; ajrrsuf E S m jyif w ck v H k ; usKd i f ; aumif a wG zk H ; v$ r f ; apjyef w ,f ?


opf y if j ruf y if u tp pd r f ; wh J t &m rusef & pf ? aemuf w rsKd ; u 3 &uf v H k ; vH k ; xl x yf w J h
arS m if r k d u f r _ r sKd ; eJ ‹ vl a wG u d k xk d i f & muawmif rxEk d i f a tmif wk d u f , l y pf w m? 'D h x uf
ydk=urf;oGm;wmu tJ*kwWKrsKd;EG,f om;OD;awG/ wd&p>mefom;OD;awG aoukef=uw,f? tm;vHk;
,lusKH;r& jzpfw,f? t}uD;tus,f idkaºuG;=uw,f?

enf;vrf;aygif;pHkeJ‹ t}udrf}udrf zdtm;ay;cJhwmyg? vufrcHwmeJ‹tr# wa&GŒa&GŒeJ‹


(55)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
tqdk;qHk;tajctaeukd qdkufa&mufvm&wmygyJ? 'Dtajctaea&mufrSyJ Áoa&vvlrsKd;
6 ode;f [m vGwaf jrmuf&wmyg?

=oZmvufapmif;xufw/hJ wvJq G yH ifaumif;wJh bk&if±;l wa,mufa=umifh rvdv k m;tyfwhJ


jy\emaygi;f aomif;ajcmufaxmif wufc&hJ w,f? tjypfrv hJ al wG txdem&w,f? ajymcJo h vdyk J
vGwaf jrmufa&; vrf;pu tqd;k qH;k tajctaeudk ausmv f eG +f y;D rS jrifc&hJ wmyg?

ukd,fhwdkif;jynfudk tqdk;qHk;xd rwufvSrf;&bJ taumif;qHk;udk ar#mfvifhcsifwmyg?


jzpf w ef a jcuawmh vuf & S d t ajctaet& tawmf y J enf ; yg;aeygw,f ? ES p f z uf t =um;
wif;rmr_tvH;k pHu k tqd;k qH;k qD tajy;ESiaf eovdyk gy?J jynfoal wGu 'if;wd‹k tay: csOcf sOw
f ;l wl;
jzpfae+y?D 'if;wd‹k uvnf; rD;uke, f rf;ukef rku
d *f %
k f jyaeqJ?

wa,mufaomolu xl;qef;wJh tdyfrufwckudk r=umao;cifu ajymjyygw,f?


wu,fhtdyfrufyg? olu tdyfruf&Snf}uD;udk tao;pdwfajymjywm? olrdk‹ tJ'Davmuf
rufwwfwm? udk,fjzifh rrufzl;aygif? ol‹tdyfrufa=umifh 'Daqmif;yg; a&;jzpfwmqdkawmh
jyefajymyghr,f? 'gayrJh twdkcsKH;aygh?

&Gmw&GmrSm {&mr}u;D rm;whJ oHtrd }f u;D wvH;k aqmufaew,f? wjcm;&GmawGe‹J ,SOw f t hJ cg


tompD ; &zd k ‹ &nf & G , f + yD ; aqmuf w m? oH t d r f } uD ; ud k vS y wif h w ,f a pzd k ‹ trsKd ; rsKd ;
rGrf;rHjc,fovmygw,f? aqmufvkyfcsdefu =umyg+yD? r+yD;Ekdifao;yg? [dkvdkaumif;rvm;/
'D v d k a umif ; rvm;qd k + yD ; wk d i f ; xG m wG u f c suf & if ; [d k [ mav;jyif / 'D [ mav;jyif e J ‹ aygh ?
(aumif;apcsiw f maerSm)? tvkyo f rm;awGus =unfv h u
kd tf ;kH ? ajcjywf vufjywfawG? +y;D awmh
olw‹kd awG[m acgi;f ygjywfaewm? ('gusawmh tdyrf ufu tawmfq;kd ygw,f? OD;aESmufro hJ al wGukd
ukd,fpm;ðycsif[efwlw,f? 'gayrJh b,fvdkrsm; tvkyfvkyf=uw,frod)? tdrf}uD;t&Sifuawmh
ol}uD;yg?

ol}u;D rSm om;qk;d orD;qd;k eJ‹ t}uaH y; raumif;vSayr,fh ol}u;D tay: wD;wd;k wdik yf ifazmf
=oZmanmif;wJh olawGuvnf; b,fnm0dik ;f vd‹k ? olw‹kd uvnf; ol}u;D tvdu k s tm;ay;=uw,f?
(=unfv h u
kd &f if wu,fuh kd tiftm;aumif;wJh ol}u;D wa,mufy?J ta¹ct G &Hu rsm;/ aiGa=u;u
jynfph /kH =oZmtm%mu }u;D rm;/ vkyu f u
G vf nf; om?)

ol[m oHtrd }f u;D udk =unf&h if;=unf&h if;uae oabmacG‹+y;D rmefawG wufwufvmw,f?
avmbawGvnf; vSrd w hf ufaew,f/ wjcm;&GmawGe‹J ,SOòf yid &f mrSm tdr}f u;D [m tiftm;jzpfw,f/
tEk d i f y d k i f ; r,f h t&mjzpf w ,f v d k ‹ ol u t±l ; trl ; jrif a eawmh w muk d ; ? 'ga=umif h v nf ;
(56)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
tdraf wmf}u;D udk ol‹pw
d u
f ;l twkid ;f tus,cf sŒJ vmw,f? txyfawGvnf; wd;k aqmufaeawmhwm/
(bk&if±l;}uD; rSL;}uD;oef;a&$vdk aerSmaygh?)

tdrfawmf}uD;udk wdk;csifwkdif; wkd;/ csJŒcsifwkdif; csJŒaevdk‹ ab;ywf0ef;usifu tdrfawG/


v,f , majrawG u d k od r f ; csif w k d i f ; od r f ; &awmh w myJ ? ol ‹ trd e f ‹ twd k i f ; waoG r wd r f ;
vdu
k ef mr,fo
h al wGvnf; rEkid rf eif; arG;&wmayg?h ('gu ±d;k ygao;w,f? }uzhH w G af wG/ rD;owfawGvkd
aerSm)? tdrf}uD;udk xdef;odrf;ðyjyifzdk‹ &Gmom;awGudk tom;ukef v$wfcdkif;wmaygh? vlawGu
tvkyfysuf tudkifysufeJ‹ ol‹twGufyJ vkyfay;ae&wm?

'D=um;xJ ol arG;xm;wJh vlqdk;vlrdkufawGu ol}uD;óudufr,fxifor# vkyfrdvkyf&m


vkywf mayg?h olw‹kd awGu tcGix hf ;l cHw,f? tEkid t hf xuf vkyw f ,f? qdak wmh &Gmom;tcsi;f csi;f
vl&rf;um;eJ‹ vlvrd rf m/ tcGit hf m%m&So d el ‹J tcGit hf vrf; r&So
d /l pD;yGm;OpPm }u;D yGm;csr;f omole‹J
uk e f ; aumuf p &m r&S d o l q d k + yD ; uJ G x G u f o G m ;w,f ? w&G m xJ o m;csif ; tap;ruyf = ubl ; ?
&efapmifae=uw,f?

ol}u;D ud,
k w f idk u
f 'Da'owcGirf mS e,fe,f&& yk*K~ v d rf S r[kww f m? qd;k vdu k rf u
kd vf u kd yf u
kH
vGeaf &m? 'ga=umifh vufatmufi,fom;awG[m ol‹xufq;dk wJh wykid w f Edik f t±dik ;f tpdik ;f av;awG
jzpfvmwmayg?h ESyd pf ufcsi&f m ESyd pf uf/ =urf;csiw
f idk ;f =urf;/ &rf;csiwf idk ;f &rf;? raumif;rSe;f odoed ‹J ukd
vkyfrdvkyf&m av#mufvkyfwmyJ?

a&$^m%fawmfpl;&SwJh ol}uD;±l;&JŒ oHtdrfawmf}uD;twGif; vkyfudkifaeolawGuvnf;


OD;aESmufr&Sd=uawmh vkyfoifhrvkyfoifh rpOf;pm;bl;? cdk;ol0Sufol/ cdkoluyfolawG jzpfw,f?
oHacs;awGwuf/ oHwkdifawG ,dkif&GJŒ/ [dk[mysuf 'D[maysmufeJ‹/ y&rf;ywmudk jzpfae=uwm?
wkwd ekd ‹J tqH;k owf&&if tqH;k rSmawmh oHtrd }f u;D òyu
d somG ;wmayg?h ol‹tyd rf ufu 'gygy?J

'gayrJh ol quf+y;D rufciG rhf &wmu ol}u;D bmjzpfomG ;vJ qdw k myg? 'Dawmhvnf; ud, k yf g
rod & awmh b l ; jzpf o G m ;wmaygh ? tm;rvd k tm;r&eJ ‹ usef c J h & w,f ? 'gayrJ h jznf h a wG ;
=unfhwmayghav?

jrefrmjynfu ppftm%m&Sifwdk‹&JŒ bdk;at}uD; OD;ae0if;eJ‹ e,fpm;y,fpm; tm%m&Sif


aygufpaeawG bmjzpfcJhvJ? tqdk;qHk;b0eJ‹ ed*Hk;ur`wf tqHk;owfcJh=uw,f? zma&mrif;
bmjzpfcv hJ ?J olvnf;yJ tm;ud;k w}u;D &Scd w
hJ hJ t&mawG qH;k ±_;H cJw h ,f? cdik v f yS gw,fqw kd hJ ESv;kH tdr}f u;D
uJaG =ucJ&h w,f? rSL;}u;D oef;a&$&ŒJ b0ed*;kH [mvnf; tqH;k owf oGm;+yv D ‹kd awmif ajymEkid w f ,f?
ºuiG ;f uset f m%mawGukd zufw, G &f if;/ xif&mpdik ;f csif pdik ;f Ekid af yr,fh raumif;wJh tukov dk af wG
(57)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
usL;vGecf w
hJ ma=umif; &ifbwfxrJ mS raorcsi;f emwm&Snaf 0'emudk ydu
k af e&rSmyg?

ol}u;D vdk vlpm;ua&m bmrd‹k v?J 'Dywk x


f u
J 'DyjJ zpfv‹kd ajy;vGwpf &m ta=umif;r&Syd gb;l ?
zdEydS cf &H olawG&ŒJ tdyrf uf[m odyu
f kd opPm&dyS gw,f? &S&d if;pJx
G uf ausmrf ufol odyrf &Sb
d ;l ? olw‹kd &ŒJ
pdwful;pdwfoef;awG[m tdyfrufawGudk tawmfyJ jyÏmef;v$rf;rdk;ygw,f?

tdyfrufawG/ vufawG‹jzpf&yfawGeJ‹ Zmwfawmfvm w&m;"rRawGu 'DvdkyJ jyaewm?


tvGeftrif; raumif;r_usL;vGefwJh rif;qdk;rif;npfawG[m b,fawmhrS tjypfrJhjynfolawG&JŒ
vd k b qEN u ae vG w f u if ; &mqD ajy;rxG u f E k d i f y gbl ; ? ol w d k ‹ awG u vG w f a tmif a wmh
óud;pm;wmcsnf;ygyJ? 'gayrJh jynfolawG&JŒ usdefpmu tbufbufu vSnfhywfcsKyfaESmif
xm;+yD;om;yg?

tm%m&SifawGtwGuf ajy;vdk‹rvGwfwJh tjypfrJh jynfolawG&JŒ usdefpmpufuGif;ygyJ?


vGwfatmifajy;prf;ygav?

ajy;vd‹k vGwrf mS vm; æ?

('D a qmif ; yg;jzpf a jrmuf a &;twG u f yH h y k d ; ul n D a y;wJ h nD a v;rH k y D ; eJ ‹ q&mref ; ud k


aus;Zl;wifygw,f? orRmusrf;pmxJu &Sifarma&S pD&ifa&;om;wJh xGufajrmuf&musrf;rS
usrf;csufwcsKdŒudk udk;um;ygw,f?)

trSwpf Of 85 (rwf/ 2008)

(58)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

nD!w
G af 7;wrH wku
d yf aJG c:oH
(1)

‘awmfveS w f u kd yf GJ qifE&$J m æ ta&;}u;D qH;k [m nDnwG af &;uG


cGyaf 'gi;f pGr;f tm; t&if;cH æ nDnw G af &;wrH wnfaqmuf=uavmh
tonf;raysmh ZJrG av#mh æ yef;wdik af &mufatmif csw D uf=uavmh’

oHcsyfwkdifay;ae&if; vufu wqwfqwf wkefvmygw,f? udkifxm;wJh pm&Gufu


v_ y f c gvmw,f ? 'ga=umif h v nf ; jrif u G i f ; u r&S i f ; awmh y g? pmom;awG u ay:vmvd k u f
aysmufvu kd ef ‹J jzpfaeygw,f? toHoiG ;f aecsed rf mS trSm;t,Gi;f jzpfv‹kd raumif;rSe;f odygw,f?
xyfoiG ;f &&if 'Dt&nftaoG;udk rDz‹kd qw
kd m ud, k b hf mom pdwrf csEikd ?f toHuvnf; 0ifvmae+y?D

+y;D cJw
h hJ ESpw
f idk ;f rSmuvnf; wdu
k yf aGJ c:oHawGuykd J wdik cf w
hJ myg? toHaetoHxm; rSeaf tmif
odyfowdxm;p&m rvdkygbl;? t}udrf}udrf avhusifhcJh+yD;om;yg? rmefawGxefawG xnfhqdk&?
a'geJ‹armeJ‹ tmacgif jcpfatmf&wJh aemufqHk;tydkif;? aemufqHk;ydwf tdwfeJ‹vG,f&r,fh
aemufqHk;tykdif;udk oGif;aewm? 'g+yD;vdk‹ arwWmydk‹+yD;&if oHcsyftoHoGif;udpP +yD;+yD? c%em;+yD;
tdrfjyef=u±Hkom?

tazmuf v d k u f a y;ol a wG u vnf ; Mood 0if a eygw,f ? twd k i f t azmuf n D w k e f ;


udk,fhbufurSm;&if olwdk‹awGyg t&SdefysufoGm;Ekdifygw,f? 'gha=umifh pdwfudk +idrfatmif
xd e f ; &ygw,f ? 'gayrJ h r&awmh y g? tawmf y J a,muf , uf c wf a eygw,f ? pm&G u f u d k
b,fvufwzufxJeJ‹ ukdifvdk‹rjzpfawmh? nmvufu Microphone ukd ausmf+yD; pm&Guf&JŒ
wzufpeG ;f udk vSr;f ukid v
f ukd &f w,f? 'DawmhrS v_ycf gru
_ tawmftwef +ird of mG ;wmyg?

,Hk=unf&avmufawmh vufudk jyefv$wfygw,f? vufESpfzufpvHk; qef‹wef;&if;


+y;D wJt
h xd udik v
f ‹kd rjzpf? ud,
k [
f eftaetxm;vnf; oufawmifo
h ufomjzpfatmif xm;&OD;rSm?

‘'d‹k rb
d udk ESyd pf ufae æ 'd‹k ppfom;awG iH‹k rcH=ueJ‹
ajymif;vJrt _ wGuf ajymif;vSn=hf u æ ykqed ±f ;kd b0 ±ke;f xGu=f uavmh
(59)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
om;av;om;wd‹k nDnw
G pf mG æ vufww
GJ t
hJ cg atmify&GJ vdr’hf

a'go/ u±k%m/ wufºu/G tm;ud;k / ESpo f uf=unfE;l r_w‹kd a&m¹yeG ;f 0ifvmygw,f? 'Dwcg
vuf o mruawmh tjyif ; pm; &if c k e f o H & J Œ tpG e f t zsm;txd ±d k u f c wf u k e f v d k ‹ ajctpH k y g
wqwfqwfwkefvmw,f? ukdifxm;wJh pm&Gufu xHk;pHtwdkif; [dka&GŒ'Dajy;/ tjriftm±Hkwdk‹
=unfvifjywfom;r_r&Sd jzpfjyef+y?D 'g[m trSm;t,Gi;f jzpfEidk w f hJ taetxm;/ vufEpS zf ufe‹J
rdrd&& jyefudkifum xdef;&jyefygw,f?

tjyif;taysm/h tedrt hf jrif/h pnf;csun f n D D t}urd }f urd f jzwfoef;zl;+y;D om;/ EJz$ ;l +y;D om;?
trSm;tenf;qHk; jzpf&atmif tdrfrSmvnf; pmom;awGudk jyefzwfjyefusuf avhusifhcJhwm?
b,fpma=umif;udk b,ftoHeJ‹ oGm;w,fqdkwm avhusifhcsdefawGtwGif; udk,fhpdwfwkdif;us
csed q
f cJ+h y;D om;? toHoiG ;f csed rf mS aocsmatmif pma=umif;awGa&SŒrSm abmyife‹J oauFwawG
jcpfxm;ygw,f? b,fae&mrSm jr‡ifhr,f/ b,fae&mrSm ESdrfhr,f æ pojzifhaygh? 'gu ESpfwkdif;
vkyaf eustusi?hf 'ga=umifh vrdik ;f uyfcw hJ ,f? 'DEpS uf srS azmufcsicf sif jzpfaewm? bma=umifv h J æ?

wcgrSm;+yD;&if aemufwcg xyfrSm;zdk‹ rcJ,Of;? pdwfxJrSm uoduatmufjzpf&if


atmufta=umif;awGvnf; pdwfvdkvuf&r&Sd jzpfukefrSm? Mood pD;qif;wm rrSefruef
jzpfEikd yf gw,f? trSm;&,fv‹kd rajymEkid &f ifawmif pdwwf idk ;f us r[kwb f J tvJt
G acsmf jzpfEidk yf gw,f?
rSm;wJah e&mav;awGukd aemufwacguf jyefoiG ;f &jyef&ifvnf; txufatmuf ta=umif;awGe‹J
wnDwnGwfxJ Mood u wlyghrvm;? 'gudkodxm;vdk‹ pdwfudk odyfcsKyfxdef;jyef&ifvnf;
tvGeftu|H Over jzpfEdkifw,f? wa=umif;csif; toHudk ydkjr‡ifhwifoGm;&r,fh tcsD}uD;u
tqH;k owfrmS useaf o;w,f? ol‹txd wajzmifx h J oGm;Ekid zf ‹dk vdyk gw,f? pdwaf wG r+ird v f eG ;f vd‹k
wd;k rSw;kd Ekid yf grh vm; æ?

‘apmifah r#maf evd‹k vH;k vH;k r& æ bke;f bke;f csrS vH;k vH;k &r,f
tzdEydS u f if;wJh òy;H òy;H b0 æ bke;f bke;f csrS vH;k vH;k &r,f
qkawmif;±Hek ‹J vH;k vH;k r& ?
ppfu|efb0rSm csKH;csKH;us ?
qif;&JwiG ;f u uke;f ±ke;f x ?
ppfzdeyfatmufu trkef;qHk;b0 ?
vl‹tcGit hf a&;awG qH;k ±_;H & ?
omoemhabmif0if uwH;k wH;k =u ?
awmfveS rf ;D awmuf [ke;f [ke;f x ?
Edik if w
H 0ef;vH;k tH;k tH;k ºuG ?
(60)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
awmfveS af c:oH &yfem;um æ +idrf;csrf;ap&m arwWmydk‹pdk‹’/

'Dtydk'fudk wkdifawmh vlu ewfyl;ovdk jzpfoGm;yg+yD? rjzpfzl;cJhwJh tjzpfxl;wckyg?


cE<mukd,ftwGif;xJu taoG;tom;awG[m t&Sdeft[kef }uD;}uD;rm;rm;eJ‹ vGifhpifaewmyg?
ud,k [
hf mud,k f atmf[pf&if; =uufo;D awG wjzef;jzef;xygw,f? trSeaf jym&&if 'Dpmom;awGukd
jrifaumif;rS jrifcrhJ mS yg? 'gayrJh +y;D oGm;yg+y?D b,fae&m rSm;w,f/ rSew
f ,fqw
kd m rodcyhJ g? 'gayrJh
toHzrf;wJh tcef;xJuae udkndK (RFA owif;axmuf) u vufr axmifjyygw,f? vl[m
armyef;jcif;r&Sd/ bmrSrod/ yHkrSeftwkdif; csufcsif; jzpfoGm;wmyJ owdxm;rdw,f? yl;uyfaewJh
0dnmOfawG ±kww f &uf jyefxu G o f mG ;wmrsK;d vm; æ?

(2)

‘bkef;bkef;csrS vHk;vHk;&r,f’ qdkwJh jrefrmh±dk;&m twmo}uFef wkdufyJGac: oHcsyfacGukd


tdE, dN a&muf jrefrmh'rD ukd a&pD tiftm;pkawGu xkwaf 0vdu k w
f myg? 'DEpS u
f 10 }urd af jrmufwhJ
ES p f y g? uAsmq&m jrwf x uf a&;ygw,f ? ausmuf r J (ausmf } uD ; ) u pD p Of a y;ygw,f ?
jrefrmh'rD u dk a&pDa&; v_y&f mS ;aewJh vli,f 30 avmuf yg0iftm;jznfch w hJ myg?

q&mjrwf x uf u “aemif t em*wf r S m bk e f ; }uD ; awG quf v uf O D ; aqmif + yD ; awmh


vlxv k y_ &f mS ;r_awG vkyrf ,fq&kd if 'Dru kd a&pDawmh aocsmayguf &rSmyJv‹kd jrifv‹kd usaemfw‹kd u
bke;f bke;f csrS vH;k vH;k &r,fq+kd y;D acgi;f pOfay;xm;wmyg” vd‹k ajymygw,f?

“ord k i f ; wav#muf r S m b,f a vmuf x d &uf p uf w J h tm%m&S i f a wG u d k y J j zpf j zpf


bke;f }u;D awGu b,fawmhrS tav#mrh ay;ygb;l ? bke;f }u;D eJ‹ vle‹J rwlwtJh csuuf awmh vlawGrmS u
olwdk‹&JŒom;awG orD;awGqdkwJh oHa,mZOf&Sdw,f? bkef;}uD;awGu oHa,mZOfuif;w,f/
csnf a ES m if r _ uif ; w,f ? w&m;"rR e J ‹ qef ‹ usif v m;qd k w m t+rJ = unf h w ,f ? w&m;"rR e J ‹
qef‹usiaf ewJ[ h m rSeo
f r#ukd qH;k ravh&w
dS ,f” vd‹k vnf; olu oHCmawmf &Sio f jl rwfawGtay:
,H=k unftm;ud;k wJh avoHe‹J qdv k mygw,f?

'DoHcsyfoDcsif;pmom;awG[m oHCmawmfawG OD;aqmifwJh a&$0ga&mifawmfvSefa&;&JŒ


yH&k yd af wGukd tm±Hck pH m;a&;zG‹J xm;wm jzpfovd/k wkid ;f &if;om; jynfow l &yfv;kH &JŒ tusyt
f wnf;awG/
tcGit hf vrf;eJ‹ tm%m rsuEf mS pmudo k m t&Surf &Sd aphaph=unf+h y;D jynfo‹l tusK;d rsuu f ,G ðf y
olawGta=umif;udk ajymifajrmufwhJ wdu k yf 0GJ if pum;vH;k awGe‹J azmfusL;xm;wmyg?

vlxb
k 0tajctae/ }uzhH w
G /f pGr;f tm;&Si/f ppfz‹GJ pnf;yH/k a&$0ga&mifawmfveS af &;/ bk&if±;l /
(61)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ukvm;av;eJ‹ aqG;aEG;cef;/ owWd&SifeJ‹ wkdufyJGac:oH u¾awGudk acgif;pOfi,fawGtjzpf
cJGxm;ygw,f? jrefrmacwfay: oDcsif;oHpOfawGxJrSm etz ppftkyfpk&JΠvkyf&yfqdk;awGudk
avSmifajymifoa&mfxm;wJh pmom;awGukd oGwo f iG ;f +y;D oDqx
dk m;ygao;w,f?

“,m,Dtm;jzifo h m vlxek mrSmpd;k vd‹k tav#mah y;xm;jcif; jzpfw,f? usaemfjrifwmawmh


bkef;}uD;awGu rif;qdk;rif;npfawGudk qHk;rwJh ordkif;a=umif;awGu trsm;}uD;&SdcJhawmh
wcsdefcsdefus&if bkef;}uD;awG quf+yD; wdkufyGJ0ifvdrfhr,fvdk‹ vHk;0O\Hk ,Hk=unfygw,f” vdk‹
q&mjrwfxufu twdwo f rkid ;f eJ‹ tem*wfjrifuiG ;f awGukd rSe;f ar#m=f unf&h if; qdyk gw,f?

olu “usaemf 'Dwacguaf &;&wmu yd+k y;D pdwtf m;wufºuw G ,f? bma=umifvh qJ akd wmh
a&$0ga&mifawmfveS af &; t&Sed uf vnf; &Sad eao;wmud;k ? aemuf olw‹kd (etz) vlxqk ENc, H yl GJ
a=unmwJhtcsdefvnf; jzpfaeawmh tJ'D[mawGtay:rSm oDcsif;a&;&wm jywfjywfom;om;
qef‹usicf siw
f hJ qENawG jyif;jyw,f? Mood vnf; &w,faygah v” vd‹k ajymygw,f?

oH c syf o D c sif ; acG x J r S m etz ud k toem;cH awmif ; qd k w mrsKd ; rawG ‹ &ygbl ; ?


em;aomwqif=uwJh jrefrmjynfoal wGuo kd m ppftm%m&Sipf epf tjrpfjzwfa&; pdw"f mwfawG
jzpfay:vmapzdk‹ cGeftm;ay;xm;wmrsKd;yJ awG‹&ygw,f?

q&mjrwfxufu “'DocD si;f awGukd em;axmif+y;D jynfov l xl u k ppftm%m&Siaf wGukd


t+y;D tydik f acsre_ ;f csiw
f hJ pdw"f mwfawG jzpfvmw,fq&kd if 'g usaemfw‹kd twGuf tjrwfy?J tJvkd
udef;atmif;r,fvdk‹vnf; ,Hk=unfygw,f” vdk‹ ol‹ tmoDoudk zGifh[ygw,f? 'g[m oleJ‹
oHcsy0f idk ;f awmfol§om; tm;vHk;&JŒ tvdkcsifqHk;qEN jzpfrSmyg?

rqv wygwDpepf }uD;pkd;pOfu Xmeqdkif&mawG&JΠtm;enf;csufawGudk oHcsyfxdk;+yD;


a0zefoa&mfciG hf &cJah yr,fh vuf&dS etz tkypf k vufxufrmS awmh tpd;k &XmeawGukd a0zefwhJ
oH c syf a wG xk w f a 0cG i f h r&awmh y gbl ; ? oH c syf x d k ; cG i f h r&S d w J h o}uF e f u d k jref r mh ± d k ; &m
twmo}uFefvdk‹awmif ac:qdkvdk‹ r&Ekdifbl;vdk‹ [mo0dZ…m Zm*em (udkol&) u +yD;cJhwJhESpfrSm
a0zefaxmufjycJhzl;ygw,f?

'gayrJ h &ef o l u b,f v d k y J wm;qD ; ygap jynf y tif t m;pk a wG xk w f v k y f w J h


oH c syf a wG u d k a wmh jynf o l a wG [ m avv_ d i f ; uwqif h em;qif v d k ‹ &ygw,f ? 'D v
zufqpfawmfvSefa&;ae‹wkef;u trsKd;om; 'Drkdua&pDtzJG‹csKyf (A[dk) rSm vli,fawGu
bk e f ; bk e f ; csrS & r,f h oH c syf a cG x J u oif h a wmf & mawG u d k a&G ; cs,f o D q d k c J h y gao;w,f ?
&efo‹l bufawmfom;awGvnf; em;axmifw,fv‹kd od&ygw,f?
(62)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
=um;&oltaygif; pdwf"mwfawG ajymif;vJEkdifygw,f? oHcsyfa&;om;ol/ pDpOfol/
yg0if t m;jznf h o l a wG a =umif h v d k ‹ ajymp&m r&S d y gbl ; ? a&$ 0 ga&mif a wmf v S e f a &;rS m usqH k ;
ysHvGefawmfrloGm;wJh oHCmawmfawGeJ‹ wjcm; qENjyolawG&JŒ 0dnmOfawGuae Edk;xapwmyJ
jzpfrSmyg?

&efoleJ‹ wdkufyJGuawmh r+yD;jywfao;ygbl;? jrefrmhajray:rSm &efolawG &Sdaeoa&GŒ


wku
d yf &GJ adS erSmyg? b,fvkd taetxm;awGyJ tajymif;tvJ &S&d /dS r±d;k Edik w
f hJ wdu
k yf aGJ c:oHuawmh
woHxJygyJvdk‹ ajym&if vGeftHhrxifrdyg?

tJ'guawmh ‘nDnw
G af &;wrH æ wku
d yf aGJ c:oH’ yJ jzpfygw,f?

(2008 ck E S p f rwf v 18 &uf a e‹wG i f rZÆd r owif ; XmerS armif ' D ; wif j ycJ h o nf h
‘bke;f bke;f csrS vH;k vH;k &r,f oHcsyaf cG xkwaf 0jzef‹cs’d owif;udk rDjS irf;ygonf?)

trSwpf Of 86 ({+y/D 2008)

(63)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

trsufa'go
(1)

igESihf 'Pf&mrsm;taMumif;

ajrom;udk w±_dufrufruf
erf;aevsufu
EG,yf ifaxmifaomif;
tyftacsmif;acsmif;
igch E<mukd xd;k pdu
k n
f ufajc
&pfywfacG./
yifv,f'Dv_dif;
rkefwkdif;ar$./
igonf æ
&ifrmS emusi&f bd
ajrom;twd jzpfav.?

±dkusKd;q,fjzm vufpHkrdk;um
zl;ajrmfrmefav#mh
uefawmhaomfvnf;
igh&JŒ0rf;pm aoG;a=umtjzmjzm
'if;wd‹k awGu jzwfawmufumv#if
ig&h ifudk cJaG v./
igh0rf;ylpm
xd&k ud mQ udk vkav./
igonf æ
vGwfajrmufa&;twGuf
awmfveS o f m;aumif jzpfwnf&.?

(64)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
(2)

2008 ckEpS f arv 3 &uf/ reuf 2 em&D æ


jrefrmouU&mZf 1370/ wefc;l vqkwf 3 &uf/ jy\'g;ae‹?
rd;k oufavjyif;eJ‹ 'Da&awG[m v,fuiG ;f awGay: tòi;d w}u;D qif;csvmygw,f? pyg;useD ‹J
EGm;wif;ukyf ra&Smif/ vl&,f wd&p>mef&,f rcJjG cm;/ oD;ESpH m;yife‹J taqmufttHrk ‹kd tav#mrh ay;bJ
rk e f , k d a ewJ h / a'go}uD ; wJ h rk e f w k d i f ; tjzpf a&mar$ v S d r f h 0 if v mwmyg? ol [ m tarS m if u d k
tm;ðyxm;ygw,f? rjrifEdkifwJh/ av;zufav;wef zdn‡yfvdkufwJh eH&H}uD;vdkygyJ? tm;vHk;udk
ol‹pdwfwkdif;us pdpdnufnuf ajcygw,f?

a=umufcref;vdvd yifv,fatmfoH}uD;[m tn‡mtwm uif;ygw,f? vlrsKd;bmom


rcJGjcm; tm;vHk;udk 0g;rsKdzdk‹ 'Da'owcGifudk ywfcsmvnf0dkif;cJhwmyg? taoG;tom;xJu
ol‹qmavmifr_udk txif;om; udk,fxifjycJhw,f? ulolu,folrJh uHacolawGtwGufawmh
oef;acgix f ufeufwhJ 0±ke;f oke;f um; n/ tbufbufu 0kid ;f n‡yyf wd q
f ‹kd whJ i&Jr;D wr# nygy?J

avoHa&oH óuH;0g;oHawGu em;xJudk oH&nfylawGvdk pD;0ifcJhwmyg? oufrJhrkefwkdif;&JŒ


toHe‹J ouf&dS vlom;awG&ŒJ toH[m tm;rmefcsi;f tawmfumG ygw,f? bmrS ckcEH idk pf rG ;f r&Sb d J
vloaH wG[m c%eJ‹ aysmufu, G cf &hJ w,f? toHaysmufomG ;wJt h xd atmfnnf;ayr,fh rkew f idk ;f &JŒ
tzsupf rG ;f tm;uawmh wGe‹f qwk rf oGm;cJyh gb;l ? tJ'D vloal tmfoaH wGxuf yd+k y;D =um;a,mifrrd ,fh
toHawG &Sdr,frxifygbl;?

aorif;wrefu ouf&b dS 0awGukd ±kyo f rd ;f zd‹k / oufrahJ wGukd cGmðzwfyikd ;f xpfz‹kd vmcJw
h myg?
ud k , f h [ mud k , f bmrS ryd k i f p d k ; ygbl ; ? ol ‹ oabm/ ol p D r H w J h t wk d i f ; ucJ h & w,f ? tqd k ; qH k ;
Zmwford ;f ydik ;f rSm tedrq
hf ;kH ae&muae vnfpif;cHc=hJ uwmyg? qef;ppfEidk pf rG ;f r&S/d ar;cGe;f r&S/d tajz
r&Syd g? wnvH;k rsuv f ;kH jyL; rsuq f efjyL;eJ‹ a=umifawmifuef;aecJw h ,f?

vluom &Sifaewm/ touf&SL&yfae+yD? aoaewJh ighudk &SifaewJh igu ta0;uae


jrifae&wm? b,f igu tppfv/J b,figua&m ig [kwaf eao;vJ? tukev f ;kH vnf; igawGcsn;f
jzpfaew,f? =unfph rf;ygt;kH æ wifuse&f pfaewJh tavmif;awGu?kd tJ'gawG tukev f ;kH igcsn;f yJ?
igu, kd w
f idk f [dt
k avmif; 0ify;l vdu
k /f 'Dtavmif; 0ifuyfvu kd ef ‹J ? igvnf; olw‹kd xuJ kd pdr0hf ifarsmyg
aygi;f pyfomG ;w,f? igrh mS vnf; ºuiG ;f usewf hJ cE<meJ‹ aoqH;k oGm;wJh pdw?f

nDtudak rmifErS 4 a,mufe‹J olw‹kd ro d m;pkawG/ tÀ0g/ pHjy/ carmufarmf/ uHx;l / oJusi;f /
ausmufacsm/ csi;f Edik /f qD;jzLacsmif;/ qefx;kd / ausmufacsmif;/ oifuqdik f urf;±d;k wef;&GmawGa&m
(65)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
b,fvvkd ?J awmifuek ;f r&Sw
d hJ tÀ0ge‹J uHx;l udk yifv,fu 0g;rsKo d mG ;+y?D ig&h mG av;vnf; tdraf jc
700 ausmf tpte aysmuf+y?D use&f mG awGvnf; igv h ykd J wpjyifoufouf? tedÏm±Hak wG &ifrmS
xifusef&pfyg+yDaum?

uefoif;abmifxuf æ &$ŒH EGw


H ufw,f? uef/ ajrmif;eJ‹ acsmif; æ tavmif;awG xyfw,f?
pyg;usaD wG/ qif;wkawmfawG æ aºuu G s ajrc&w,f? toufwr#csp&f wJh ig&h mG av;eJ‹ ajr,mawG/
igh&Gmom;awG æ we,fwaus; ajymif;a&$Œajy;ava&mhovm;? 'DyHk&dyfawGxJ ESpf&Snfvrsm;
t}udrf}udrf ao&zdk‹ ig æ usef&pfcJhwmaerSm? av#mufomav#mufwm b,fa&mufvdk‹
b,faygurf eS ;f rod? ta&SŒtaemuf/ awmifajrmuf æ igrh mS r&S?d

tdrf,majrysufawGtay: oJawG zkH;/ wcsKdΠwdkifikwfwdk/ pmoifausmif;awG ysufpD;/


vuf,ufwGif;awGxJ a&iefawG 0if/ uav;awG 0rf;ysuf0rf;av#m/ aetdrf rkefwkdif;xdvdk‹
q&m0efu ae&yfjyef/ aysmaf ysmaf e aocJ a':a&$0g}u;D vnf; tdrjf yifz‹kd aiGav;eJ‹ aqGrsK;d wodu k f
a&xJygomG ;vd‹k pum; rajymEkid af wmhb;l ? uav; 3 a,muf&w dS hJ tud}k u;D vnf; olyikd f yJah xmifawG/
ypPnf;awG a&ðryfqHk;±_H;ukefvdk‹ yHkrSefr[kwfawmhbl;? ol‹tdrfae&mem;u opfikwfwdkem; xdkif+yD;
aq;vdyfav; aomuf&if; [dk=unfh'D=unfheJ‹ aeawmhw,f? twdwf0J*,ufxJ arsmygaevdk‹
bmwckrS ysupf ;D qH;k ±H;_ [ef r&Sad yr,fh olu,
dk w
f idk [
f m ole‹J twlr&Sad wmhygb;l ?

"m;rOD;csajray:rSm ±d;k om;óu;d pm;&if; wkid ;f jynftwGuf pyg;usaD v;wck aqmufcw


hJ myg?
tckawmh bmrS rwwfEikd ?f 0rf;rD;twGuf vrf;ay:wuf awmif;&rf;&/ tpm;av; wvkyt f wGuf
wdk;a0SŒvk,uf&eJ‹? b0awG[m oef;acgifxuf nOfheufoGm;yg+yD? wu,fhudk oef;acgifxuf
nOfeh ufwhJ b0awGyg?

(3)

tm%m±l; ppftpd;k &u jynfoal wGtay: apwem wjym;wcsyrf S r&Syd gb;l ? wu,fu h kd
acs;an‡mt f xyfxyf wufaewJh trsm;oH;k tdro f mxJu 'efzvm;wvH;k ygy?J xd&wd‹k &zd‹k tifrwef
pkwfjywfowfvGef;ygw,f? r=um;0Hhremom zefw&mawjzpf&yfawGxJrSm oHCmawGudk
ypfowfwJh udpPu vydkif;yJ &Sdygao;w,f? tckvnf; tqdk;qHk; jzpf&yfawGeJ‹ raumif;qHk;
vky&f yfawGukd qufvyk af eyg+y?D tm%m&Sd &So d avmufe‹J aqmf/ vkyu f uG o f m omoavmufe‹J
ES u f r ,f h aoewf u d k i f vl & rf ; um;awG y g? rif ; qd k ; rif ; npf x uf ,k w f n H h y gao;w,f ?
tm%mtwG u f q d k & if b,f o l ‹ ud k r S ouf n ‡ m rS m r[k w f y gbl ; ? igwd k ‹ xuf ta&;}uD ; wJ h /
OD ; pm;ay;&r,f h o l a wG &S d a o;w,f q d k w m rod a wmh y gbl ; ? vk y f & yf a wG u yuf p uf v G e f ; /
&ufpufvGef;ygw,f?
(66)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
“olw‹kd ukd csKyfcs,x
f m;rS ud,
k t
hf wGuf pdwaf t;&r,fv‹kd awG;wm[m wud,
k af umif;
odyq
f efwhJ pdwxf m;jzpfygw,f” (q&mawmf OD;aZmwdu - r[mòrid af wm&)

oH C m/ vl o wf y J G } uD ; a=umif h tm%m±l ; }uD ; &J Œ pd w f [ m uajymif ; ujyef j zpf /


'%f&mtemw&jzpf/ rolawmf *dk%f;0ifawGxJu owdoHa0*&olawG 0dkif;0ef;uGyfn‡yfvdk‹
tawmftwef oufn‡mrvm;vdk‹ xifrSwfp&mygyJ? roxm tm%mudk twif;tusyf
qkyu
f ikd x
f m;wJh tm%m±l;}u;D pdwaf y:rSm trsm;}u;D rlwnfygw,f? 'gayrJh 'if;u tzwfq,fv‹kd
r&awmhygb;l ? ±l;aumif;aumif;eJ‹ quf±;l aeyg+y?D

“ud k , f u d k , f w k d i f u wu,f pd w f c srf ; omaerS o m ol w yg;&J Œ pd w f c srf ; omr_ u d k


wu,fvdkvm;wJhpdwf tjynfht0 jzpfw,f”

rkefwkdif;'%f t}uD;tus,f vSdrfhcH&wm[m twGuftcsufeJ‹ pDrHcef‹cJGr_ nhHvGef;/


tajrmftjrif enf;vGe;f vd‹k q+kd y;D 'if;wd‹k ukd tjypfrwifbJ csevf yS xf m;&ifawmif pdwyf ikd ;f qkid &f m
txl;ojzifh jynfoal wGtay: xm;&Sw d hJ pdwaf pwemydik ;f u &Gww f vG eG ;f wke;f yg?

±dk;om;qif;&J&SmwJh aus;Zl;&SifawGtwGuf wjynfvHk;u ylaqG;aomu jzpf&wmyg?


oem;u±k % mouf w J h urB m w0ef ; &J Œ pd k ; &d r f y l y ef r _ [ mvnf ; tcsd e f e J ‹ tr# w[k e f x d k ;
jrifw
h ufaewmyg? ta&;ay: u,fq,fa&;/ tultnDay;a&;twGuf pdik ;f jyif;=uygw,f? 'gukd
tpk w f t jywf / t,k w f w rmawG u vd k u f a vsmnD a xG rvd k u f y gcJ h y gbl ; ? usL;vG e f c J h w J h
raumif;r_awGtwGuf wefjyefoufa&mufvmr,fh tjypfaºuG;udkawG;+yD; ta=umuf}uD;
a=umufae&if; rdkufwGif;eufaeqJyg?

tm%myJ=unf+h y;D qENc, H yl GJ rjzpfraevky/f cd;k om;ig;&meJ‹ t&Surf &Sd enf;rsK;d pHk rJvrd /f
EdkifiHwum tultnD wm;qD;ydwfqdk‹/ tysuftpD; a'oawG vspfvsL±_? 'kuQonfawGudk
tiwf x m;/ vS L 'gef ; ol a wG u d k yd w f y if / jynf y tul t nD a wG xk w f a &mif ; / iwf } uD ; us
olaumif;om;awGu cdk;pm;? a=umufu a=umuf/ pdwfykyfpdwf,kwfu arG;/ jynfoltay:
trkef;}uD;rkef;wJh &efoltqifhxuf ydkwufrvmygbl;? tqifhuawmh edrfh+yD;&if; edrfh&if;ygyJ?
vky&f yfawG[m atmhEv S ;kH emp&myg? woufrmS wcgrS r&zl;wJh pdw±f ikd ;f awG jzpfvmapygw,f?

“ud, k rhf mS av;eufwhJ tod^m%fe‹J pdw"f mwf jzpfay:vmatmif rvkyb


f eJ ‹J olwyg;rSm
av;eufwhJ jrifjh rwfwhJ tod^m%fe‹J pdw"f mwf jzpfay:vmatmif taxmuftul ray;Edik b f ;l ”

bmawG y J uk v m;zef x d k ; xd k ; / [ef a &;yJ j yjy Zmwf v rf ; u topf j zpf v mrS m


(67)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
r[kwfawmhygbl;? EkdifiHom; tm;vHk;&JΠ&ifxJrSm pdkuf0ifpl;epfaewmawGom txyfxyf
yGm;rsm;aerSmyg? 'gawGu 'if;wd‹k awG&ŒJ vufcsu/f trsuaf 'goawGom jzpfygw,f?

&ef i gpnf ; wif ; wif ; jywf a pwJ h 'D t rsuf a 'goawG e J ‹ twl vG w f v yf r _ t wG u f
&efot
l m%m±l;awGukd wduk yf 0GJ if=urSmyg? aus;Zl;&Siaf wGukd vGwv
f w
G v f yfvyf aus;Zl;qyfciG &hf r,fh
pepfwckqD OD;wnf&if;ayg?h

(2008 arvxkwf rZÆrd *sme,fwiG f azmfjycJo


h nfh uAsmudk jyefo;kH ygonf? udjk rifah rmif.
jynfwiG ;f owif;tcsKŒd udk aumufEwk cf pH m;a&;om;ygonf?)

trSwpf Of 88 (ZGe/f 2008)

(68)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

c7D;oGm; t7dyrf sm;


(1)

x,f o pf t rsKd ; rsKd ; / a'pD - nd K arS m if EG m ;w&S O f ; &J Œ rsKd ; quf a wG e J ‹ qD q H k } uD ; vd k


&moDpuf0ef;[m wtdtd a&GŒvsm;aeayr,fh rajymif;vJwhJ t&mawGvnf; &Syd gw,f? tJ'x D rJ mS rS
qkd;wlaumif;buf aygif;zufcJh=uwJh oli,fcsif;awGudk arhr& woo pJGvef;usef&pfcJh&wJh
tjzpfvnf; yg0ifygw,f?

usaemfw‹kd a'orSm c&pf,mefe‹J Ak'b < mom0ifawG (u&if/ ArmvlrsK;d awG) ae=uygw,f?
ESpf&Snfvrsm; teD;uyfaevm=uvdk‹ taoG;wl tom;wl nDaemif&if;awGvkd &SdcJhwmyg?
bmoma&;yJv G rf;awGq&dk if ESpOf ;D ESpzf uf a&maESmaysm0f ifc=hJ uwmyJ jzpfygw,f?

c&pfawmfarG;zGm;&m v&moDq&kd if t&Sn}f u;D apmpd;k =unfe‹J apmxl;av; OD;aqmifwhJ


ESp&f mG aygi;f u vli,fwoduk [
f m reufapmapm x/ vlp=k ueJ‹ [krd mS 'Dbuf &GmawGqD vSnv
hf nf+y;D
c&pfawmf arG;zGm;a=umif; owif;aumif; vdu k yf g;=uygw,f? usaemfw‹kd &mG u vli,fawGvnf;
raeomygbl;? Ak'<bmom ae‹xl;ae‹jrwfawGa&muf&ifvnf; olwdk‹udk c&D;OD;óudðy&wm aysmfrS
aysmfygyJ?

tckvnf; olwdk‹udk tdyfrufxJrSm xnfhrufaewkef;yg? b,fawmhrS aysmufuG,f


roGm;Ekid w
f hJ twdwx
f u
J t&dyaf wGyg? tJ'tD &dyaf wG[m xuf=uyfruGm vdu
k af eOD;rSmyg?

(2)

“Sweet December” ? “Sweet December”

vlu tdyf,mxJ auG;aeayr,fh pl;&SvSwJh olwdk‹toHawGudk rsufvHk;pHkrSdwf&if;


vdkufrSwfaewmyg? pdwfu olwdk‹eJ‹twl vdkufajy;ygw,f? taemufwa=umu t&D;ausmh/
OD;ombef;/ a':zGm;ar/ udak tmif&if/ rdacG;/ atmifbk wjznf;jznf;eJ‹ tdrb f ufukd uyfvmyg+y?D
'Dtcsed q
f kd aqmif;0wfre_ f ESi;f Ek&nfw‹kd vnf; vGijhf y,fz‹kd wmplaea&mayg?h 'DZifbmv 1 &ufae‹
(69)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
a&mufjyef+yD?

toHawG taemufvrf;=um;ta&muf tdyf,mxzdk‹ jyifvdkufygw,f? olwdk‹eJ‹twl


ta&SŒbuf&mG txd vku d of mG ;r,f? +y;D &if bk&m;&Scd ;kd ausmif;&Sw
d hJ olw‹kd &mG udk vdu
k rf ,f? tJ'rD mS
0wfðyyJG/ aus;Zl;awmf csD;rGrf;yJG+yD;&if qefðywfaomuf=ur,f? a=omf æ aysmfvkdufwJhjzpfjcif;?
'gu ES p f p Of ðyaeus tvk y f w ck ? awG ; =unf h & if ; vl r S m tl j rL;vmygw,f ? toH a wG u
yku
d s,v
f mav/ 0rf;omvH;k qd‹k av jzpfaewm?

0kef;ceJ txrSmawmh tdyfrufeJ‹ vuf&Sdtajctae tyHk}uD;uGmaerSef; bGm;ceJ


awG‹&ygw,f? yJah xmifawGe‹J vmwJh ay;urf;vSL'ge;f ol apwem&Siaf wG a&mufvmvd‹k &GmxJu
uav;awG aAGaqmfO;D atmf[pf+y;D ajy;v$m;aeoHawGyJ jzpfygw,f?

av;vHaewJh acgif;ukd tomt,m rxl&if; xvdkufygw,f? trSefu apmpdk;=unfeJ‹


apmxl;av;wd‹k r&Sad wmhygb;l ? olw‹kd vnf; rkew
f idk ;f av/ 'Dvid_ ;f a&eJ‹twl arsmygaoqH;k cJ=h uyg+y?D
tckuav;awGu usaemfwdk‹tm;vHk;&JŒ rsKd;qufawGygyJ?

aoqH k ; aysmuf & S o l vl O D ; a& 2 '\r 4 oef ; rS m uav;aygif ; woef ; avmuf


yg0ifw,fvdk‹ ukvor*~ uav;oli,frsm; ta&;ay: &efyHkaiGtzJG‹ (UNICEF) u qkdygw,f?
uav;awGe‹J trsK;d orD;awG aoqH;k wm rsm;ygw,f? t&ifu 'D&mG rSm 300 avmuf &Scd w hJ myg?
tckawmh 100 avmufyJ useyf gw,f? uav;awGuawmh 15 a,mufavmufyJ &Sad wmhw,f?
ckct
H m;enf;wJh [db k uf&mG qd&k if vl 1000 avmufrmS 200 avmufyJ useyf gw,f? uav;uawmh
30 avmufyg? &GmawGrSm usef&pfolawG odyfudk enf;oGm;vdk‹ ESpf&Gmhw&Gm aygif;aewm/
aqGrsK;d om;csi;f awG pkaewm/ rdbrJu h av;awGukd eD;pyfoal wGu apmifah &Smufaewm jzpfygw,f?

rkefwkdif;t+yD; ESpfvavmuft=umrSm uav;awG[m ZvHkcGufa,mufawGudkif+yD;


pm;aomuf z G , f a wG u d k pnf ; urf ; wus wef ; pD & if ; awmif ; &rf ; wwf v myg+yD ? 'D x J r S m
usaemfo
h m;av; zd;k omatmif rygawmhygb;l ? olvnf; trsm;pkenf;wl a&v_id ;f xJ ygomG ;cJyh g+y?D

aq;0g;/ qef / yJ / aomuf a &oef ‹ yd k u f / jcif a xmif / apmif e J ‹ uav;awG t wG u f


t±kyfav;awG a0ay;ygw,f? wu,fawmh ZGefv tapmydkif;uwnf;u tvSL&SifawG[m
'Dbuf&mG awGqD a&mufrvmjzpfcyhJ gb;l ?

Merlin, HRDB vmygw,f? ADRA vdk c&pf,mef tef*st D t


kd zJ‹G awGvnf; vmzl;ygw,f?
Merlin uawmh a&uefawGxu J qm;&nfawGudk pkyxf w
k af y;aeygw,f? bk&m;ausmif;av;awG
(70)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
jyefaqmufay;zdk‹ ulnDvSL'gef;r_awG &Sdaeayr,fh/ Ak'<bmom bkef;}uD;ausmif;u jyefaqmufzdk‹
vrf;rjrifao;ygbl;? vlaetdrfajcawGuawmh "edawGckwf+yD; jzpfovdk wJxdk;ae&ygao;w,f?

a&vkyif ef;eJ‹ v,fvyk if ef;udk wlnrD #wvkyu f ikd af ewJh ae&mav;awGyg? v,f{u 700
avmufxu J xuf0ufavmufukd pdu k yf sK;d zd‹k jyifqifae=uygw,f? wcsKŒd rsK;d pyg;&ovd/k vufweG ;f
v,fxGefpufu 3-4 vHk;yJ &ygao;w,f? rsKd;pyg;/ vkyftm;/ ajr=oZm/ u|JEGm;wd&p>mefeJ‹
tulypPnf;/ a&/ &moDOwk r#waumif;rGefrS tppt&m&m ar#mfvifhvdk‹ &wmyg? 'gayrJh
tckuawmh rpcifuwnf;u tcuftcJu óu&d adS eyg+y?D

xkdif;/ w±kwfeJ‹ wjcm;EkdifiHawGu vufwGef;xGefpuf 5000 avmuf ay;vSLcJhayr,fh


avmifpmqD*gvH woef;avmuf vdt k yfaew,fv‹kd befaumuftajcpdu
k f ukv (tm&Sypdzw
d )f
pD;yGm;a&;eJ‹ vlra_ &; aumfr&Sif UNESCAP t}uD;tuJ Noeleen Heyzer u +y;D cJw
h hJ vv,frmS
ajymcJhygw,f?

jrefrmEkdifiH ig;vkyfief;tzJG‹csKyf OuUÏ OD;aX;jrifhu a&vkyfief; jyefvnfxlaxmifzdk‹


{&m0wDwidk ;f xJu avab;'%foifch w hJ hJ òrŒd e,fawGukd pufavStpD;a& 9000 eJ‹ ig;zrf;yduk rf sK;d pHk
4 aomif ; eD ; yg; ay;yk d ‹ oG m ;r,f v d k ‹ ZG e f v 7 &uf a e‹u ajymqd k c J h a yr,f h awmf a wmf e J ‹
a&mufrvmEkdifao;ygbl;?

(3)

uav;awG t wG u f ynma&;u a0vma0;ygao;w,f ? ausmif ; pmtk y f t wG u f


vyGwWmrSm oGm;awmif;aeygw,f? ukvor*~ vlom;csif;pmemr_qkdif&m yl;aygif;nd‡E_dif;a&;±Hk;
(UNOCHA) uawmh jrefrmjynf&ŒJ rkew f ikd ;f '%fc&H wJh a'oawGrmS rlvwef;ausmif; 2400 ausmf
ysupf ;D cJ+h yv
D ‹kd ajymygw,f? ausmif;awG ysupf ;D cJw h thJ wGuf uav;aygi;f 3 ode;f 6 aomif;ausmf
ynma&;xdcu kd rf ,fv‹kd tJ'XD me&JŒ tpD&ifcpH mu qdyk gw,f?

em*pfrek wf ikd ;f '%fc&H wJh a'oawGrmS ynmoif=um;Ekid w


f hJ uav;aygi;f 1 '\r 1 oef;
&S d a yr,f h / ausmif ; 4000 ausmf ysuf p D ; +yD ; / q&mq&mraygif ; tenf ; qH k ; 100 ausmf
aoqHk;cJh&w,fvdk‹ UNICEF uawmh ajymygw,f? etz uvnf; rkefwdkif;oifha'oawGrSm
ausmif;awG ysufpD;=uvdk‹ xdcdkufepfem&ol ausmif;om;vli,f 1 '\r 1 oef;&Sdw,fvdk‹
qdkygw,f?

&efuek ef ‹J {&m0wDwikd ;f rSm tajccHynmausmif;aygi;f 4106 ausmif; &Sw


d t
hJ euf vH;k 0
(71)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ysupf ;D oGm;wJh ausmif;u 1255 &Syd gw,f? 804 ausmif;uawmh qd;k qd;k 0g;0g; ysupf ;D aewmyg?
ausmif;aygi;f 1996 uawmh trd;k awG ysuaf eygw,f? jrefrmEdik if rH mS ZGev f 2 &ufae‹up+y;D
ausmif;zGi&hf moD a&mufcahJ yr,fh 'Da'oawGrmS ysupf ;D oGm;wJh ausmif;trsm;pkuawmh 'Duae‹txd
jyefrjyifEikd af o;ygb;l ? wEdik if v
H ;kH ausmif;tyf&ufukd arv 25 &ufae‹rmS pwif owfrw
S cf yhJ gw,f?

ausmif;om;rdbawG[m rdom;pk pm;0wfaea&;twGuf r,fr,f&& tvkyrf &Sad o;vd‹k


uav;awG ausmif;wufz‹kd upd P rawG;Ekid af tmifygy?J ausmif;om;i,fawG[m ausmif;wufz‹kd xuf
pm;0wfaea&; tcuftcJawG/ rdom;pk aqGrsK;d om;csi;f awG ±kww f &uf aoqH;k ukev
f ‹kd pdwyf ikd ;f qdik &f m
xdcdkufr_awG &Sdygw,f?

ynma&;vnf; rjywf/ ylyifaomuudkvnf; jzwfawmufxm;Ekdifzdk‹ ausmif;awG


zGifhEkdif&ifawmif oD;jcm; oif±dk;n$ef;wef;/ uav;awG&JŒ pdwf"mwfa&;&mudk odem;vnf+yD;
oif = um;ay;Ek d i f a tmif q&mq&mrawG t wG u f oif w ef ; ay;/ yH h y k d ; &r,f h tyd k i f ; u
b,fqDb,f0,frSef; rodao;ygbl;vdk‹ u|rf;usifolawGu qdkygw,f?

ausmif;awGzGifhzdk‹ tqifoifh rjzpfao;vdk‹ {&m0wDwkdif;xJu avab;oifh iykawm/


usKu d v
f wf/ bku
d av;/ vyGwmW / zsmyH/k a';'&J/ armfvòrid u
f |e;f 7 òrŒd e,fxu
J tajccHynmausmif;
zGifhr,fh&ufudk wv a&$Œvdkufw,fvdk‹ {&m0wDwdkif; ynma&;±Hk;u arvukefuwnf;u
xkwjf yefxm;ayr,fh tckxd a&&mwJh tvm;tvm &Srd aeygb;l ?

eD;pyf&m òrdŒe,fawGudk oGm;a&mufcdkv_H&wJh avab;'kuQonfawGxJrSm uav;awG


trsm;tjym; yg0if c J h y gw,f ? wcsKd Œ uav;awG u d k ac:xk w f o G m ;ol a wG v nf ; &S d w ,f v d k ‹
avab;'kuQonfawGukd u,fq,fapmifha&SmufaeolawGu ajymygw,f? 'Djzpf&yfawGukd
apmif=h unfwh m;jrpfz‹kd vG,u
f cl w
hJ mawmh r[kwyf gb;l ?

ZGefv yxrywfrSm em*pfrkefwkdif;a=umifh rdbrJhjzpfoGm;wJh uav;awGeJ‹ rdbeJ‹


uJGuGmae=uwJh uav;awGudk vwfwavm tajctaerSm b,fol‹udkrS arG;pm;cGifhrðybl;vdk‹
vlr0_ efxrf; OD;pD;Xme 'kw,
d n$e=f um;a&;rSL;csKyf OD;atmifxeG ;f ckid u
f ajymcJyh gw,f?

arG;pm;cGirhf ðywm[m uav;awGukd vluek u f ;l jcif;uae umuG,zf ‹kd / ESyd pf ufnO‡ ;f yef;r_
t"rR apckid ;f r_uae umuG,zf ‹kd twGuf jzpfw,fv‹kd olu ajymygw,f? vluek u f ;l r_ajrmuf&if
axmif'%f 10 ESpfuae woufwu|ef;txd uscH&Ekdifw,fvdk‹vnf; qdkygw,f? 'gayrJh
'Dht&ifuwnf;u uav;wcsKdŒ[m &efukefeJ‹ e,fa'oawGbuf ygoGm;=uyg+yD? awmif;&rf;
ae=uovdk/ pm;aomufqkdifeJ‹ vufzuf&nfqkdifawGrSm cdkif;apcHae&w,fvdk‹ =um;&ygw,f?
(72)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
'Duav;awGe‹J a'owGi;f u vl}u;D vli,fwidk ;f [m raocsm ra&&mwJh b0xJ a&mufaew,fv‹kd
ulnaD pmifah &Smufol wa,mufu rSwcf sucf sygw,f?

(4)

twdwf&JŒ t&dyf[m cJGcGmvdk‹r&bJ avab;oifh 'kuQonfwkdif;qD xuf=uyfruGm


vdkufygaerSmyg? arhaysmufEkdifpGrf;&SdrSm r[kwfygbl;? taumif;tqdk;rSefor#[m olwdk‹eJ‹twl
'Gef wJ Gyg&SdaerS myg? uav;awG a0zefy dkif; jcm;Ekdi fwJ h t&G ,f a &muf w J h t cg jyif ;&S c g;oD ;wJ h
twd w f o rk d i f ; a=umif h b0[m quf + yD ; npf E G r f ; rae&atmif 'D u ae‹ vl } uD ; awG r S m
wm0ef&Sdygw,f?

usaemfwdk‹udk,fwkdifvnf; twdwfa&pD;a=umif;eJ‹ vdkufygvmolawGyg? tm;vHk;[m


twdwu
f t&dyaf wGe‹J c&D;oGm;aewmyJ r[kwyf gvm;?

(aqmif ; yg;twG u f tcsuf t vuf w csKd Πud k r#a0ay;wJ h avab;u,f q ,f a &;


apwem&SifwOD;udk aus;Zl;wifygw,f? oGm;vmulnDolawG taESmifht,Suf rjzpf&atmif
&GmtrnfawG csev
f yS x
f m;&ovd/k emrnfawG ajymif;vJazmfjy&wJt
h wGuf awmif;yeftyfygw,f?)

trSwpf Of 89 (Zlvikd /f 2008)

(73)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

tav;=yKyg7ap
tnGeUf rusK;d wJh vlxw
k u
kd yf GJ

etz ppftyk pf [
k m vlxek ‹J tusK;d pD;yGm;csi;f qef‹usi±f okH mru teD;qH;k rSm uyfaewJ/h
a&Smifr&wJh &efolyg? twdwfrSma&m/ ypPKy`efrSmyg &efolyg? vlxk&JΠtusKd;udk quf+yD;
rsufuG,fðyOD;rSmvnf; aocsmygw,f? 'ga=umifh xdyfwdkuf&ifqkdifr_u &SdaerSmyJ jzpfygw,f?
zrf;rSom zrf;aya&mh/ aorSom aoaya&mh? qlyu G f ayguu f &GJ ygO;D r,f?

&efou l bDv;l rSe;f odatmif a&$0ga&mif/ em*pfe‹J qENc, H yl rGJ mS oGm;+zjJ ycJyh gw,f? awGa0ol/
tawG;rSm;ol/ ra&mif&m qDv;l ol/ aygyh suo f al wGukd ‘tm;vH;k &JŒ &efo’l tjzpf rdarG;wkid ;f zarG;wkid ;f
±dik ;f pdik ;f jycJw
h myg? wpufav;rS rav#m/h wcsuaf v;rS raysmyh gb;l ? oHCmawmfawG owfjzwf/
avab;'kuo Q nfawG iwfjywf/ ppfrif;quf0g' tjywftowf xlygw,f? rsuEf mS pmaygi;f pHu k ae
twGi;f o±kyf t,kwt f ykyu f kd jznfxw
k jf ycJyh gw,f? vlx[k m vdryf ed af eatmif cHc&hJ wmyg?

'gayrJh vlxkwkdufyJGu nd‡K;i,fodrfzsif;rSm/ &yfwef‹aoqHk;rSm r[kwfygbl;? ygwDudk


=um;cHxm;wdkufwJh yJGuvnf; rwwfomvdk‹ ywfpmcGm&r,fh udef;ygyJ? vlxkudk,fwkdif
rlvae&mukd jyef,lzdk‹ vrf;pyg? 90 a&G;aumufyJG&v'feJ‹tnD a&SŒaqmifygwD teft,f'D
òydvJoGm;&if ppftkyfpkeJ‹ =um;cHtaetxm; aysmufrSmyg? udk,fwkdifxºuG OD;aqmif&rSmyg?
rsm;onfjzpfap/ enf;onfjzpfap/ jyif;onfjzpfap/ aysmo h nf jzpfap/ Ekid o
f nfjzpfap/ ±_;H onfjzpfap
‘zd’ &ifawmh ºuGygvdrfhr,f? ‘xd’ &ifawmh csygvdrfhr,f? jrefrmjynfrSm xdcwfrD;yGifhr,fh/
ul;pufayguu f rGJ ,fh ‘zd/ xd’ ta=umif;aygi;f pHk ysK;d ESi+hf y;D om;yg?

ta0;uae avyd k a wG ajymaewmrsKd ; jzpf & if cG i f h v $ w f y g? vl x k w k d u f y J G w k d i f ; ud k


tav;ðycGiahf wmh ay;yg?
(74)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ordik ;f eJUcsw
D hJ rsK;d qufopf

wcsKŒd u vlxv k y_ &f mS ;r_widk ;f ud,


k yf J cH&wmrd‹k / 'Dvrf;a=umif; rjzpfoifb
h ;l vd‹k qdyk gw,f?
wcsKdŒuawmh EdkifiHjcm;wyfawGudk tm;ðya&;udk vdkvm;ygw,f? wcsKdŒuvnf; Oya'abmif
twGif;u yl;uyfowfa&;udk ar#mfvifhygw,f? wcsKdŒus ukvor*~ vHkòcHa&;aumifpD/ wcsKdŒu
vufeufudkifwdkufyJGeJ‹ vlxkwkdufyJG aygif;pnf;a&;?

qENcH,lyJGaemufydkif; jrefrmawG=um;rSm uJGvJGwJh t,ltqwcsKdŒ wufvm=uvdk‹


t,ltq wckcsi;f pDukd qDvkd taygu&f mS ajym&ifawmh tjyeftvSef csKŒd ,Gi;f csuaf wG &SEd ikd yf gw,f?
'gayrJh tm;vH;k &JΠqHck sut
f jzpf vlxv k y_ &f mS ;r_qD OD;wnf&if aumif;ygvrd rhf ,f? vlxw k u
kd yf aGJ wG
rjzpf x G e f ; bJ wjcm;ud p P a wG [ m jzpf w ef a jceJ ‹ vk d u f y gEk d i f r _ tm;enf ; aewk e f ; ygyJ ?
(yl;uyfowfa&;uawmh ud, k b hf ufu Zmwfacgi;f uJaG e&if rvG,yf gb;l ?)

&Spfav;vHk;aemufydkif; jynfwGif;v_yf&Sm;r_rSm 'DvlawGyJ OD;aqmif/ 'DvlawGyJ tzrf;cH&/


jyef v G w f v mvd k u f / jyef t zrf ; cH & vd k u f e J ‹ rd k ‹ 'D a cgif ; aqmif a wG t jyif OD ; aqmif r ,f h o l a wG
r&So
d avmufyv J ‹kd ajymqdo k aH wGvnf; &Syd gw,f? rSeo f ifo h avmuf rSeyf gw,f?

xif&Sm;wJh acgif;aqmifawGtjzpf &Spfav;vHk;aemufydkif; r_dvdkaygufvmp&m r&Sdwmu


jrefrmjynfwdkufyJG taetxm;a=umifhyg? xif&Sm;+yD; acgif;aqmifawGaemufudk trsm;u
pkòyHvdkuf&wJh/ vlodrsm;olawGudk a&SŒuxm;+yD; wkdufyJGazmf&wJh oabm &Sdygw,f? awmf±HkeJ‹
acgif;aqmiftjzpf ,Hk=unfvufcHzdk‹ tajctae ray;ygbl;? yg0ifv_yf&Sm;ol trsm;pk}uD;[m
wefjyefawG/ owif;ay;awG=um;rSm vkyf&wmyg? ajratmufv_yf&Sm;r_uae yHkazmf&wm
rsm;ygw,f?

tqHk;tjzwfwdkufyJG r+yD;rcsif; acgif;aqmifawG/ aemufvdkufawG[m xv_yf&Sm;vkduf/


zrf;qD;ESyd u
f yG cf v
H u
kd f jzpfO;D rSmyg? xrvkyjf yef&ifvnf; olw‹kd u,
dk o
f w
l ‹kd aoqH;k aeolawGtjzpf
cH,lxm;olawG jzpfygw,f? jynfyrSmuawmh vkyfcsifvkyf/ rvkyf&ifvnf; bmrSrjzpfygbl;?
vkyf&ifvnf; jy\emr&Sdygbl;?

rpkpak EG;/ rjzLjzLoif;/ udx k eG ;f xGe;f (anmifwek ;f )/ OD;tke;f oef;/ OD;jrifah t;/ a':aemftek ;f vS/
rrD;rD;/ reDvmodef;eJ‹ udkxifausmfqdk&if ppftkyfpk qwfqwfxd rcHEkdifwJh v_yf&Sm;r_awGudk
ajAmifziG chf swu
dk &f if; wydik w
f Ekid f OD;aqmifcw hJ myg? udx
k ifausmu f avmifpmqDaps; ckeyf sw H ufcu kd f
tcsdefudkuf wkdufyJGac:EkdifcJhovdk/ yckuUL oHCmawmfawG ±dkufESufcH&wm ta=umif;ðy+yD;
oHCmawmfawGu a&$0ga&mifa&SŒajy; &mZoHay;Ekid cf yhJ gw,f?
(75)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
trsm;tm;jzifh &Spaf v;vH;k uwnf;u ay:xGucf w hJ hJ ausmif;om;acgi;f aqmifawG/ Auo
rsKd;qufawG/ t&Sif*rDB&eJ‹ oHCmawmfawG/ 90 ckESpf a&G;aumufyJGuwnf;u a&G;cs,fcH&wJh
v$wfawmftrwfwcsKdŒuyJ a&SŒuae ay:ay:xifxif ajy;v$m;vmcJh&wmyg? 'gayrJh vmr,fh
umvawGrmS OD;aqmifEidk rf ,fh rsK;d qufawGuakd wmh olw‹kd awGu arG;zGm;ay;cJyh gw,f? olw‹kd r&Sv
d ‹kd
wdkufyJGu ta=umjywfp&m r&Sdygbl;? r&Sd&if &SdwJholu vufqifhurf;+yD; qufwkdufrSmygyJ?
orkdif;uvnf; 'Dtwdkif;yJ a&;xdk;cJhwmyg? ay:ay:wifwif r[kwfbJ ajratmufv_yf&Sm;r_eJ‹
oGm;vmaeolawGvnf; trsm;tjym; &Sad erSm trSeyf gy?J

&ef o l u d k y g ra=umuf w &m; a[mjycJ h w J h a&S Πaqmif O D ; &G u f wk d u f y J G 0 if c J h o l a wG /


wkdufyJG0ifOD;r,fholawGudk tav;ðyygw,f?

jynfwiG ;f jynfy rsK;d csppf w


d rf sm;

a&$0ga&mife‹J em*pf[m &Spaf v;vH;k aemuf ESpf 20 twGi;f jynfya&muf jrefrmjynfom;


trsm;pk}u;D udk t}u;D us,q f ;kH v_yEf ;d_ vku
d w
f hJ jzpf&yf}u;D awGyg? ppftyk pf u
k kd &G&H mS rke;f wD;zG,&f m
&efoltjzpf woabmxJ owfrSwfEdkif=uovkd/ udk,fhjynfolawGudk ydk+yD; cspfjrwfEdk;wJh/
oem;u±k%moufwJh pdwf"mwfawGudk wr[kwfcsif; Edk;xapcJhwmyg? rsKd;cspfpdwf"mwfawG
tjyif;txef tEd;k xqH;k umvvd‹k qd&k ifawmif rrSm;ygb;l ? (OD;aqmifvy_ &f mS ;olawGe‹J tedryhf g;qH;k /
tEGHwmtcHqHk; jynfolawGu 'DhtwGuf paw;cJh&ygw,f)? jynfwGif;rSm bufaygif;pHku
zdEydS x
f m;vd‹k xvkyzf ‹kd t[ef‹twm;awG trsm;}u;D &Syd gw,f? ydik rf S xvky&f r,f/h xvdu k &f r,fh
tajctaeygyJ?

tckvdk jynfwGif;tcuftcJ }uD;rm;csdef/ jynfya&muf jrefrmawG[m wESpftwGif;


ydt
k m;aumif;vmovdk jynfwiG ;f vlxt k wGuf trsm;}u;D tm;ud;k &mtjzpf rSw, f v l mEkid yf gw,f?
pkpnf;wufºurG /_ pdw"f mwfceG t
f m;/ ±ky0f wˆK yHyh ;kd r_ twkid ;f xuftvGef toifjh zpfaecsed yf g?
jynfwGif;vlxkaygif;pHk&JΠrsKd;cspfpdwfudkjzifh txl;ajymp&mawmif vdkr,frxifygbl;?
trsKd;udk vufawG‹ygwJh pdwf"mwfrsKd;eJ‹ wu,fcspfjywJhol tm;vHk;udkvnf; tav;ðyygw,f?

BuD;ok;H BuD; odUk r[kwf æ

'D t ajctaerS m jynf y a&muf / e,f p yf a &muf Ek d i f i H a &;acgif ; aqmif a wG v nf ;


xdxda&mufa&muf OD;aqmifoifhygw,f? vlxkudk A[dkðywJh/ tajccHwJh v_yf&Sm;r_awGtwGuf
vkyfuGufawG azmfoifhygw,f? xkdif;-jrefrme,fpyfrSm r[mAsL[m a&;qJGa&; aumfrwDeJ‹
tiftm;}u;D wJh tiftm;pkawG/ wyfaygi;f pkawG &Syd gw,f? 'gayrJh tiftm;}u;D ±H/k emrnf}u;D ±Hek ‹J awmh
(76)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
jynfya&mufawGudk xif&mpDrHvdk‹ r&ygbl;?

vlxw k u dk yf /GJ vufeufuikd w


f u
dk yf rGJ mS vdt
k yfwhJ &efyakH iGukd jynfya&muf jrefrmawGquD
&SmEdkifygw,f? awmfvSefa&;orm;qdk+yD; [dwf[efxkwfaevdk‹ r&ygbl;? udk,fhEdkifiHom;csif;
aiGaumufv‹kd opPmcHcikd ;f rSm r[kwyf gb;l ? wjcm;e,fy,fu jrefrmawGvnf; aiGa=u;/ enf;ynm/
pGef‹v$wfr_/ txl;ojzifh pdwf"mwfawG[m vlxktwGuf tv#Hy,f ,kdzdwfaewmyg? +yD;cJhwJh
wESpt f wGi;f jzpf&yfawGu txift&Sm; jy+y;D yg+y?D trsK;d om;a&;tm;rmefawG twufºuq G ;kH eJ‹
tjrifrh m;qH;k udk a&mufaewmyg?

&mxl;}uD;awG/ [dwf[efawG rvdkygbl;? ±dk;om;ajzmifhrwf/ pnf;±Hk;EkdifpGrf;/ aiGa=u;


t±_yft&Sif; r&SdolawG vdkygw,f? a&$0ga&mifaemufydkif; ay:vmwJh oHCtzJG‹}uD;eJ‹ wjcm;
bmoma&;tzJ‹G awGtjyif Edik if w H um rsuEf mS pmrSm a&SŒwef;a&mufaewJh trsK;d orD;awGvnf;
&Syd gw,f? aESmifóu;d uif; oef‹&iS ;f +y;D vrf;n$ecf suaf wG rygwhJ tultnDukd rScD o kd ifyh gw,f? ('Dwu
dk yf GJ
ESpfcktwGufyJ ajymwmyg)? vlxkwkdufyJGtwGuf vufpvufe&SdwJholawG/ orBm&SdolawGudk
OD ; aqmif a poif h y gw,f ? ol w d k ‹ vd k v l r sKd ; awG [ m xrif ; wvk y f t wG u f wjcm;tvk y f a wG
vkypf m;ae&wm roifah wmfygb;l ?

jynfya&mufawG u¾aygif;pHkrSm csdwfquf+yD; vkyfEkdif&if aumif;ygw,f? [efjyav;


nDnw
G &f ifukd jynfov
l x
l tk wGuf cGet f m;yg? 'Dx
h ufypkd rG ;f &ifawmh Ekid if aH &;OD;aqmifr/_ twdu
k t
f cH
nDnGwfa&;wyfOD; ay:vmEdkifygw,f? wyfaygif;pk}uD;/ tpdk;&}uD;/ r[mAsL[m}uD;&,fvdk‹
trnfwyf+yD; OD;aqmifEdkifpGrf;&Sd&r,fh tcsdefjzpfygw,f? tcsdefu odyfrusefawmhyg?

10 a&G;aumufyu GJ zifvn S ahf cgi;f vSnehf ‹J a&mufvmawmhrmS yg? ('D=um;xJrmS teft,f'/D


pDtmyDyv D nf; bmawG xvkyrf vJ rodyg? ppftyk pf u k vnf; bmawG xazmufO;D rvJ rajymEdik yf g)?
jynfwGif;rSm rxifrSwfwJh v_H‹aqmfr_awG jzpfvm&if aemufuae toHaumif; vdkuf[pf+yD;
rrD r urf ; vd k u f & rS m pd k ; ygw,f ? apmapmuwnf ; u óud w if j yif q if r _ a v; vk y f = uygOD ; ?
ajrmufºuaG jrmufºuG vlawGukd odyt f m;rusyge‹J cifAsm;? tukef cHae&vd‹k yg? acgi;f aqmifqo
kd al wG
ydk&Suf&rSmyg?

wcgvmvnf; 'DrsuEf mS awGavmufe‹J wif pnf;a0;xkid w f mxuf/ topftqef;av;awG


csŒJ xGipf Of;pm;zd‹k ud,
k x
hf uf xufjrufwo
hJ al wG&&dS if ac:ar;ygO;D ? odyaf wmfae&ifvnf; vltrsm;
vufckyfwD;omatmif xifomjrifom vkyf=uyg? tawG‹tóuH&SdwJh ygwDtzJG‹tpnf;awG/
vlyk*~KdvfawGqDuae wdkif;jynftwGuf t}uH^m%f,loifhygw,f? &Sufp&mr[kwfyg? tJ'Dvdk
vlpm;rsKd;udk tav;ðycsifygw,f?
(77)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
jynfwGif;xdk;azmufa&;awG vSdrfhatmfypfaeayr,fh txJrSm bmtoHrS xGufrvm
ygbl;cifAsm;? (yd&dvGef;Ivm;awmh rodyg)? 'gayrJh wcsKdŒawmh ajymifajymifa&mifa&mifeJ‹
acwfrDzHG‹òzd;wdk;wufaeygw,f?

bmyJ j zpf j zpf tpk t pnf ; av;rysuf 'D u ae‹txd o,f a qmif v m=uwmu
bmawGa=umifv
h aJ wmh rodyg? xl;qef;vSygw,f? 'gayrJh tm;r&rdwmawmh trSeyf gycJ ifAsm;?

trSwpf Of 90 (=o*kw/f 2008)

(78)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

=ynfopf wnforl sm;


vrf;ay:wGif vltrsm; jynfo
h yd yf w
d q
f ‹kd aeonf? olw‹dk onf wae&mod‹k vnfwarmharmh
pk ò yH 0 d k i f ; tH k =unf h a e.? jy\em &S d [ ef w l o nf ? pyf p k w wf o nf h tusif h a =umif h v nf ;
vltkyf}uD;enf;wl pl;prf;csifvmonf? pufbD;udk tdrf0if;wcktwGif; 0iftyfonf? vl=um;xJ
wdk;a0SŒoGm;v#if tzdwftpif r&Sdap&ef ausmif;vG,ftdwfóud;udk xdyfydkif;wGif pkcsnfum
jyefvG,fonf? xdk‹aemuf trsm;tm±Hkpdkuf&m jrifuGif;teD; wa&GŒa&GŒuyfonf? pdwfurl
odcsiaf Zma=umifh okwaf jcwifae.?

vlyt
kH v,fwiG f ol‹ukd awG‹onf? vltrsm;u ol‹tay:wGif tppt&m&m pdwcf svufcs
&Sd[efwl.? vufydkufol/ ycHk;ay: tcsif;csif; vufwifol/ ar;axmufol/ wD;wdk;ajymol
trsKd;rsKd;tzHkzHk &Sdonf? olu pwpfaumfvm tusôtjzL 0wfxm;um/ wkdufyHktrnf;udk
nmbufycH;k wGif v$m;xm;.? b,fbufcsKid ;f atmuf&dS aoewfoikd ;f óu;d wGif ajcmufv;kH yl;wvuf
xnfx h m;onfukd txif;om; jrif&.?

xkad oewfukd aumif;aumif;jrifz;l onf? aoewfu, kd x


f nfwckv;kH eDu,fow k x f m;rnf/
vufudkif±dk;ukdrl qifpG,fzHk;um ywwf&yf jrif;waumifyHkukd eDu,fa&mif tom;wHqdyf
±du
k Ef ydS x
f m;onfvnf; yg&rdS nf? +y;D cJo
h nfEh pS u
f u|Eyfk wf ‹kd oli,fcsi;f wodu k f 8 wef;atmifpm&if;
xG u f o nf h a e‹wG i f pm;aomuf q k d i f w ck Y ol ‹ ud k teD ; uyf a wG ‹ jzpf c J h o nf ? xd k p Of u ol ‹
vkid pf ifaoewfukd trSwrf xif udik =f unfch iG &hf cJ.
h ?

olvnf;yJ ol‹jrif;uJhodk‹ tm;rmef,l[ef&Sdonf? òydifbufukd tuGufacsmif;um


rnfodk‹rnfyHk pHkayguf&rnfudk tcgrvyf csdefqae[ef&Sd.? rsufawmifrcwfpwrf; pl;pdkuf.?
jyif;tm;aumif;aom wdwq f w
d rf r_ sm;udjk zifh aqmif,x
l m;onf?

touf 40 ESpt f &G,f ol‹wiG f zswv


f wfwufºuG [efyef/ tr_tcif;w&yfukd t+y;D tjywf
aqmif & G u f r nf h rsuf E S m ay;/ txl ; ojzif h ol ‹ ud k , f o l ,H k = unf p d w f c sonf h rsuf 0 ef ; /
onf h x uf y d k & v#if w&m;r#wonf h buf r S tck d i f t rm &yf w nf r nf h E_ w f c rf ; wpH k E S i f h
&J & if h j ywf o m;onf h ta0h t 0d k u f t=unf h r sm; &S d o nf ? t&yf t armif ; aumif ; onf h
vlacsmvlajzmifyh if? [dw k acwfu ausm=f um;cJo h nfh ±ky&f iS rf if;om;}u;D ausmaf qGEiS hf nGe‹f 0if;vdk
*dkufqkdufrsKd;? uG,fvGefoGm;onfh q&m}uD; rif;odcF. Zmwfvdkufausmf paearmifarmifESifh
(79)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
qm;ykvif; ESi;f armifvv
dk m; rajymwwf?

vltrsm; xdwv f ef‹ap&ef [efa&;jyjcif; r[kww f ef&m? ±ky&f iS rf if;om; o±kyaf qmif[ef/
vl p G r f ; aumif ; tjzpf oabmyd k u f a p&ef }uH & G , f j cif ; vnf ; r&S d a vmuf ? rsuf p d a &S ΠarS m uf
a&mufvmojzifh cyfcmG cGm raeEdik o f nft h qH;k wcef;wu¾rS yg0ifvu kd &f yHjk zpfonf?

twdck sKyfajym&v#if jrif;vSn;f ESihf qkid u


f ,f ae‹cif;a=umifawmif ,mOfwu dk rf [
_ k od&onf?
,mOfxdef;&JwOD; t&yf0wfESifh a&mufvmonf? rSm;onfu qkdifu,form;? jrif;vSnf;bD;
usK;d yJo
h nf/ qkid uf ,fa&SŒrD; uJo
G nf? qkid uf ,fu tavsmrf ay;onft h jyif ol‹tysut f pD;twGuf
jrif;vSnf;q&mqDu wef&mwefa=u; awmif;onf? ,mOfxdef;&Ju w&m;ojzifh rqHk;jzwf/
bufvu kd o
f nf? Tonfukd yufyif;wd;k &m ol 0ifygvm&jcif;yif?

olu ,mOfxed ;f &Jrsm;ESihf &JXmeudk vSr;f ta=umif;=um;onf? tcif;jzpfymG ;r_wiG f wpHw k &m
tajymif;ta&$Πr&Sad p&ef apmif=h unfo h nf? tqH;k owf&v#if jrif;vSn;f q&m tavsm&f onf?
wm0ef c sd e f w G i f ,l e D a zmif ; r0wf b J t&uf e H ‹ waxmif ; axmif ; ES i f h t*wd v d k u f p m;onf h
,mOfxed ;f &Jukd tr_ziG rhf nf[k olu qk. d ? aemiftcg Tod‹k rjzpfap&ef &Jrsm;u awmif;yefojzifh
xkdr#jzifh tqHk;owfcJhonf?

olu at;aq;wnf+ird pf mG xGuo f mG ;onf? od‹k aomfvnf; r_cif;twGi;f ud,


k w
f idk u
f ,
kd uf s
0ifa&mufum xdkae&mYyif w&m;ojzifh pD&ifjcif;vnf; &Sdap.? trsm;. a&SŒarSmufY
w&m;onfb h ufrS vdu k cf .
hJ ? pD&if.? olonf a&SŒaewOD;jzpfonf? (,mOfxed ;f &JrmS e,fòrŒd wòrŒd od‹k
r=umcif ajymif;a&$ŒcH&avawmhonf?)

yJq
G yl v
GJ ef‹vyk v
f #if a'goyl ek x
f rnfh ,rf;yHt
k v,f rD;pcsouJo h ‹kd jzpfwefonf? od‹k aomf
}u;D onft
h r_ i,fap/ i,fonft h r_ yaysmufap&efEiS hf w&m;ojzifh aqmif=uOf;&ef tm;xkwcf jhJ cif;
jzpfonf? Tjzpf&yfum; rajymyavmuf? tvm;wl rw&m;r_rsm; ae&mtES‹H jzpfaeao;onfh
'Drkdua&pD wkdif;jynfopfwGif jzpf.?

olEiS yhf wfoufI ajym&rnfqv kd #if u|Eyfk w


f ‹kd òrŒd wGif ajymprSww
f iG pf &m tajrmuftjrm;
&Sdonf? olaÏ;ac|;r olemðyq&mrav; aoqHk;r_/ wodef;-ESpfodef; aiGtwk vJvS,fr_ESifh 3
ydkif;jywf vlowfr_vdk pdwf0ifpm;p&m/ ^m%f&$ifp&m tr_rsm;tjyif emrnf}uD; oufwrf;&Snf
w&m;rr_}u;D rsm;ESihf tm%mydik rf sm; ywfoufco hJ nfh t±_yaf wmfykH r_cif;aygi;f wyHw k acgi;f &So
d nf?

tr_oGm;tr_vmudk qifjcifum/ Oya'a=umif;vrf;wGif csdefcGifv#m wzufapmif;eif;


(80)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
rjzpf&ef (wwfEidk o
f r#) csO;f uyfonf? ud, k t
hf r_onf tEkid &f a&;twGuf ESpjf rK‡ yfvyk u f ikd o
f nf?
tr_onfrsm;tm; tvd&k o dS nfth wkid ;f a&SŒaqmifvrf;jyEdik pf rG ;f &So
d nf? Oya'yk'rf zGiq
hf ckd surf sm;
t&S m tazG a umif ; / tud k ; tum;aumif ; onf ? w&m;cG i f Y pd w f v d k v uf & csuf u sus
av#mufvEJ ikd o
f nf? tr_onfrsm;u yJpG m;rvdb k J wku
d ±f u
kd if mS ;Edik o
f nf?

olonfum; t}urd }f urd /f tvDvD atmifjrifr_ &aeaom vlvwfyikd ;f A[dw k &m;±H;k a&SŒae
jzpfonf? ae&mESifh tcsdeftcgra&G; w&m;cGifrsm;/ w&m;±Hk;rsm; jzpfwnfapol[k qdk&acsrnf?
w&m;r#wr_/ vGwv f yfr._ ta&;ta=umif;udk rnfo‹kd yakH zmf&rnf/ vku
d yf g&rnfukd owd}u;D pGm
&SmazGaeol/ trSew f &m;aemuf rvJrG aoG vkud yf g&ef jyifqifaeoljzpfonf? wif;jynfu h syjf ynfh
a&muf&&dS efrmS rl rsm;pGmyif vdak o;onf[k olu rSw, f xl m;.?

q&maumif ; wynf h yef ; aumif ; yef o l [ k qd k & ayrnf ? ,cif acwf q d k ; acwf y suf
tcgwyg;wGif vlrsm;pk usi}hf uEH ikd af vhr&So
d nfh cufcaJ om tusiahf umif;wckukd ol‹q&morm;
a&S Πae}uD ; rsm;u taumif t xnf azmf c J h o nf ? zuf q pf j ref r mppf t pd k ; &u wk d i f ; wcG i f
rif;rlaecsed w
f iG f ol‹q&mrsm;. pdw"f mwf/ ^m%fynmcGet f m;ESihf acwfajymif; awmfveS af &;uvnf;
tm;aumif;aecsdefjzpf.?

xdpk Ofu ppftpd;k & tm%moufa&muf&m twkid ;f wkid ;f / tjynfjynfwiG f w&m;wHceG w f ‹kd
rv$ix hf El ikd af y? w&m;a&;Xmersm;onf ormorwf jzpfa&;twGuf w&m;òyid &f m t&yfr[kw?f
tm%mESihf vkyyf ikd cf iG /hf aiGa=u;ESihf yk*K~ v
d af &; tusK;d pD;yGm; tm;òyid &f m jzpfae.? taumif;tqk;d udk
tusK;d oif/h ta=umif;oifh enf;vrf;jzifh rSeu f efr#wpGm azmfxw k &f ef tcGirhf om? rw&m;onfh
trdef‹tm%mrsm; }uD;pdk;ae.? tqdkyg rw&m; tm%mrsm;udk tm;prf;onfh/ zDqefonfh
vky&f yfreS o f r#ukd ppftpd;k &u vuf&ZJ uf&J ESyd u f yG af eonf? w&m;Oya' pk;d rd;k r_ vH;k 0 r&Sad y?

xko
d ‹kd aom tajctaersm;=um;rSmyif pOfqufrjywf ay:xGe;f aeaom ol&aJ umif;rsm;
twG u f ol ‹ q&mrsm;u w&m;"rR j zif h umuG , f a y;.? t"rR u d k wk d u f x k w f a rmif ; ES i f . ?
rw&m;onfh pepf}u;D wckv;kH ajymif;jyefveS &f ef tkwef &H u H kd acgi;f jzifh wku
d cf .
GJ ? xdcu
dk ef musio
f nfh
a0'emrsm;ud k }ud w f r S d w f u m cg;pnf ; cH . ? ol w d k ‹ awG o nf w&m;r#wvG w f v yf j cif ; ud k
rsuaf rSmufðya&;twGuf ydwq f ‹kd wpfcaH eonfh eH&}H u;D tm; òzcd aGJ ejcif;jzpfonf? Tonfum; rd;k udk
'l;jzifh trSefwu,fyif wufwdkufaeouJhodk‹ &Sd.? olwdk‹udk,fwkdifyif ol&Jaumif;rsm;[k
qdk&ayawmhrnf?

=unfhygav/ &[ef;oHCmawmfrsm; pdwfvufat;csrf;pGm oDwif;oHk;cGifh r&cJhyg?


vuf0g;uyfwidk rf sm; tcsed rf a&G; ðzwfcsccH &hJ .? ausmif;om;rsm;u vG,t
f w
d rf sm;wGif wdu
k yf 0GJ if
(81)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
cG y f a 'gif ; tvH E S i f h ezl ; pnf ; teD r sm; xnf h u m qEN j ya&;twG u f acsmif ; ajrmif ; aecJ h . ?
tm%mykdifrsm;ESifh ta=umif;oifh/ roifhay: rlwnfum ±kwfjcnf;yif pD;yGm;wufwwfovdk/
tvG,fwulyif pD;yGm;ysufoGm;rnf?

xdk‹tjyif vlrsKd;ukd udk,fpm;ðyEdkifolrsm;onf axmifxJ0if&zefrsm;ojzifh cHEdkif&nf0


aecJo h nf? tvkyo f rm;/ v,form;wd‹k rnfonf qif;&JcahJ yrnf? pma&;q&mwd‹k . pdw"f mwfEiS hf
ynmonf aiGrifow k cf &H / qkw+f zcJ cH &hJ .? uav;rsm;. tem*wfonf tarSmiftwd jzpfc&hJ ovd/k
ypP K y` e f b 0uvnf ; npf a x;aecJ h o nf ? vl i ,f r sm;vnf ; ud k , f h a jcaxmuf E S i f h u d k , f
&J&rJ av#mufEidk cf yhJ g? (wkid ;f jynfwiG f vlrsm;pk xdtk wdik ;f yif? tenf;i,fom aumif;Ed;k &m&m &Scd .
hJ ?)

Ttajctaeud k ol ‹ q&mrsm;u tao;tzJ G [ k rrS w f , l ? tajccH t m;jzif h


,dk,Gif;ysufpD;aeonfh wkdif;jynf/ t&mcwfodrf; qkwf,kwfr_tjzpf jrifcJh=uonf? olwdk‹uJhodk‹
±_jrifonfh Edik if aH &;orm;/ v_y&f mS ;wufºuo
G /l vl‹tcGit
hf a&; tm;ay;jri‡ w hf ifo/l ausmif;om;ESihf
oHCmawmftzJ‹G rsm;/ xdo k rl sm;um; w&m;vufvw G f xde;f odr;f csKyfaESmifcaH ecJ&h jyefonf?

Tonfudk olwdk‹u tusKd;aqmif&ef enf;vrf;&Sm.? Oya'ynm&Sifrsm; jzpfojzifh


Oya'abmiftwGif;u av#mufvSrf;vm.? w&m;Oya'ESifhtnD umuG,fapmifha&Smufonf?
Ekid if aH wmfukd zsuq
f ;D olrsm;tjzpf pGypf cGJ aH e&olrsm;. ud,
k pf m;vS,af wmfrsm;/ a&SŒaea&SŒ&yfrsm;
jzpfvm=uawmhonf? Todk‹jzifh ESpfOD;ESpfzuf ta=umif;yg=uonf?

w&m;Oya'onf vlwkdif;udk wajy;nD umuG,fay;Ekdif&rnf? odk‹aomf zufqpf


ppf t m%monf o m Oya'txuf vuf a pmif ; xuf a ecJ h o nf ? tk y f c sKyf o l r sm;tm;
xkt
d m%mjzifyh if t"duxm; umuG,cf . hJ ? rw&m;aom trde‹f / tm%mukd zDqeforl sm;onf
tusOf;usaechJonf? xdk‹a=umifh tm%mzDqefolrsm;tm; a&SŒaea&SŒ&yfrsm;u Oya'jzifh
umuG,fay;onfh tvkyfum; rvG,fulvSyg? tm%mpufu "rRpuf. i,fxdyfay:wGif
rif ; rl a ecJ h o jzif h Oya't& tusKd ; aqmif = uonf h ol ‹ q&mrsm;yif tcsKyf t aES m if E S i f h
ruif;vGwfEkdifcJhay?

odk‹aomf w&m;Oya'udk/ trSefw&m;udkjzifh trsm;jynfol ydkrdkod&Sd&efESifh wkdif;jynf.


tajctaerS e f u d k urB m w0ef ; jrif o m&ef ol ‹ q&mrsm;u tm;xk w f v k y f u d k i f c J h o nf ?
tcsKyftaESmifukd ra=umufvef‹/ ESp&f n S af xmif'%fukd tHw/k wdu k yf w
GJ ck qufðyjcif;jzpfonf?
rw&m;r_udk w&m;r_jzifh wdkufyJG0ifjcif;yif? rw&m; tm%mpufudk "rRpuf tc|eftwufjzifh
xd;k ESujf cif; jzpfonf? rw&m;onfh trde‹f tm%m zDqeforl sm;ESihf olw‹kd tm; Oya'a=umif;t&
umuG,af y;onfh a&SŒaersm;onf rd@k armufc|ex f ufaom pdw"f mwfrsm;jzifh w&m;r#wa&;wku d yf GJ
(82)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
0ifc=hJ uonf? xd‹k aemuf vlxw
k &yfv;kH yg0ifqifEa$J om wku
d yf }GJ u;D jzpfxeG ;f vmum wkid ;f jynfonf
tm%m&Sipf epfatmufu vGwaf jrmufco hJ nfrmS r=umvSao;ay?

od k ‹ aomf Oya'pd k ; rd k ; ap&ef óud ; yrf ; tm;xk w f a eqJ jzpf o nf ? w&m;Oya'.


tapmift h a&Smufukd jynfow l &yfv;kH nDwrl #wl cHpm;&cGihf &ap&ef a[majymyJrG sm;/ oifwef;rsm;/
pnf;±H;k v_‹H aqmfrr_ sm; tifwu dk t f m;wku d f ðyvkyaf eqJjzpfonf? ol‹q&mrsm;ujzifh r&S=d uawmh?
uG,fvGefcJh=uav+yD jzpfonf?

olonf ol‹q&morm;rsm; vufxufwiG f r&&Scd ahJ om ppftm%m&Sipf epf uif;pifaom


wdik ;f jynfopfY vdt k yfv#if vdt
k yfovdk tcsed Ef iS hf ae&ma'ora&G; w&m;cGirf sm;/ w&m;±H;k rsm;
jzpfwnfap&ef qufvuf tm;xkwaf yOD;rnf? Tonfyifv#if ol‹q&morm;rsm; qmavmif
iwfrw G pf mG wnfaqmufcahJ om wdik ;f jynfopfyif jzpfayvdrrhf nf? trSeu
f m; ol‹q&mrsm;ESit
hf wl
olonfvnf;yJ jynfopfwnfolrsm; jzpfayawmhonf? jynfopfwnfolrsm;yif æ?

(tem*wfo‹kd ar#m&f nfum ,cifEiS hf ,ck jzpf&yfreS rf sm;tm; aygi;f pyfcpH m; a&;zJ‹G ygonf?)

trSwpf Of 91 (pufwifbm/ 2008)

(83)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

{nfo
h nf
awm&d y f a wmif & d y f 0if v k d u f w meJ ‹ od y f o nf ; vS w J h avxk u at;/ &eH ‹ awG u
ar$;oGm;ygw,f? rd/_ a&nd/‡ opfyifyef;ref/ tjrpftaqG; 'DteH‹touf tpkta0;u wu,fu h kd
wrsKd;wbmom? tzl;/ tnGef‹/ tcuftvufeJ‹ t&GufawGu a0a0qmqm/ pdrf;pdrf;pdk?
ajrjyef‹wek ;f ueJ‹ vm;vm;rSrqkid ?f tm;vH;k u vlukd jrL;ºuaG pw,f/ Heart xdw,fayg?h

tarSmifxu k tm;,lp/ wawmvH;k wawmifv;kH wdwq f w


d pf ðyyg+y?D cyfvrS ;f vSr;f udk
=unfv h u kd &f if wdrv
f m;/ awmifvm;/ jrLcd;k vm; ruJjG ym;? rpd‹k ryd‹k va&mifatmufrmS jrLcd;k awGu
csKdifh0Srf;awG=um; warhwarm rv_yfr,Suf tdyfpufvdk‹? ae‹tul;rSm vGifhjy,fzdk‹ta&;
tm;arG ; [ef w l & J Π? wcsKd Πwd r f w d k u f a wG u awmif } uD ; awG & J Πxd y f z sm;ud k tmcH w G i f ; xJ
xnfih x kH m;w,f? ESpaf ygi;f rsm;pGm r±d;k rtDaygi;f zufomG ;r,fh =uifoZl eD;armifEHS jrifuiG ;f rsm;om?
'DjrifuGif;awGu ausmif;wufcJhwJh &Srf;jynfeJ‹ jzwfoef;cJhwJh csif;jynfeJ‹a&m bmxl;vdk‹vJ?
vGrf;armzG,f&myif?

bwfpu
f m;u auG‹[,faumuf[,f/ qif;wuf[,fe‹J wawm+y;D wawm/ wawmif+y;D
wawmif w&dyf&dyf csefxm;&pfw,f? tmoHjynfe,fuae r*~av&mjynfe,fxJ 0ifvmawmh
yifv,fa&jyiftxuf ayaygi;f 3200 rSm a&umwmaqmuf+y;D a&jyifus,}f u;D udk xde;f xm;wm
vSrv
S ?S wu,fuh kd xnf0g cef‹nm;w,f? taysmpf ;D armfawmfbw k af wG/ a&jyifp;D qkid u
f ,fawGu
urf;pyfawGem; xdk;uyfxm;w,f? opf&dyf0g;&dyfeJ‹ uGrf;+cHawGxJrSm opfvHk;tdrfav;awGu
tpDt&D? ayrDa'gurf D jyifqifrrG ;f rHxm;yHu
k aecsipf zG,yf if?

csif;jynfeJ‹ e,fedrdwfcsif; xdpyfaewJh tdEdN,-jrefrme,fpyfjynfe,f rDZdk&rfxJudk


0ifvmwmeJ‹tr# &if;ESD;vSwJh teH‹toufawG &vmw,f? [if;csKdr_ef‹eJ‹ qDrygbJ a&vHkðywf
toD;t&Gu/f tom;[if;awGqu D vmwm? 7 ESpef ;D yg; pm;zl;cJw
h ,f? a'vDrmS aewke;f rDZ&kd rfxu
G f
&Sm;yg;pmawGukd e,fpyfuae vmolawG ay;&if tvGr;f ajy csupf m;&wmu rarmyef;Ekid ?f 'gayrJh
ol‹t&yfrmS ol‹,Ofaus;r_u yk+d y;D cHwiG ;f awG‹w,f?

xrif;qkdifrSm c&D;onfawGu 4 a,mufw0dkif; xkdifpm;&wmvnf; rdom;pkqefw,f?


vuf&nfwjyifwnf;ygy?J use;f rma&;±_axmift
h & rvSycsiaf e/ 'gayrJh rdom;pkukd trSw&f apawmh
(84)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
tzd k ; wef v S w ,f ? wrif w um arG ; r,l & bJ obm0t& a&muf v mwJ h &if c k e f o H u d k
wdk;wdk;wdwfwdwf =um;vdkufrdw,f? [if;&nfwcGufxJudk twlE_dufaomuf=uw,f? b,fol
bmtom;pm;rvJ/ jy\emr&S?d bmoma&;tjrift& tqifajycsirf aS jyr,f? 'gayrJh wpdww f nf;
w0rf;wnf;yif?

a'vDuae rdik af ygi;f 1200 ausmf (1898 uDvrkd wD m) a0;wJh tmoHjynfe,fòrŒd awmf
*d[
k m;oD;udv k m&if; &xm;ay:u jzpfyu kH kd jyefowd&w,f? usaemfw‹kd waGJ y:u 8 a,mufcef;rSm
td E N d , ta&S Œ ajrmuf jynf e ,f o m; ES p f a ,muf / td E N d , om; 5 a,muf e J ‹ usaemf ?
tdENd,om;tm;vHk;u (wdkufwkdufqkdifqkdif) tom;rpm;vdk‹ usaemfwdk‹ usef 3 a,mufu
tm;emwmeJ‹ tdwpf ifawGay: wufwufpm;&w,f? olw‹kd EpS af ,mufu r%dyel ‹J r*~av&mu?
±kycf si;f wlw,f/ tom;pm;=uw,fqykd gp‹kd ? ta&SŒajrmufa'o 7 jynfe,frmS rDZ&kd rfvnf; ygw,f?

vGecf whJ hJ ESpf 20 / &Spaf v;vH;k ausmif;om;awG rDZ&kd rfa&mufpwke;f u rDZakd wG&ŒJ qefðywf
(a'otac: aqmf=um)/ vufzuf&nf (xif;yGD)/ [if; (ausmhruf) awGudk rpm;Edkifbl;?
aemufawmhvnf; tqifajyoGm;wmyJ? teH‹qdk;&mrSm emrnf}uD;wJh yGD;eHt&Guf (jrefrmtac:
rod)/ 0ufqDudk Al;oD;ajcmufxJxnfh usyfwif+yD; tykyfcHxm;wJh ptHk/ aZmif;wvkd‹ac:wJh
arsmufio kd ;D taph/ 'gawGukd óuu d v
f u
dk w
f mrS vGeaf &myJ jzpfvmw,f? (toHxu G rf sm; tenf;i,f
vJGEdkifygonf?)

rjyefwm q,fpkESpfwck =umcJhayr,fh ukd,fhbufol‹buf bmwckrS rpdrf;um;?


pd w f x J u ae ouf & S d o uf r J h tm;vH k ; ud k auseyf p G m E_ w f q uf a erd / =unf E l ; rd w ,f ?
±kyf&nfa=umifhvm;/ pdwftcHeJ‹ rsufESmay;a=umifhvm; rod/ c&D;onfcsif;a&m/ jzwfoGm;
jzwfvmawGuyg v_dufv_dufvSJvSJ &Sd=uw,f?

òrd Œ awmf t k d u f a Zm&J Œ tjyif t qif r S m ajymif ; vJ a e+yD ? wuU p D / qd k i f u ,f e J ‹


aps;qkid cf ef;}u;D awG rsm;vmw,f? jynfr}u;D eJ‹ a&$vrf;aiGvrf; aygu+f y;D / xJx0J if0if 0ifqef‹ae+y?D
wuUpDarmif;oleJ‹ [if;oD;[if;&Guf aps;onfutp vufudkifzkef;awGeJ‹/ tdENd,aw;oGm;awG
em;qif w wf a e+yD ? òrd ‹ v,f a cgif u ±k y f & S i f ± H k E S p f ± H k r&S d a wmh y g? ±k y f j rif o H = um;eJ ‹ AD p D ' D a wG
acwfaumif;aewmud;k ? acwfrt D aqmufttHak wG/ aps;qdik }f u;D awG &Sv d mw,f? rde;f uav;awGu
vS o xuf v S a tmif jyif q if w wf a e+yD ? td E N d , wl a '; owif ; pm&J Πppf w rf ; w&yf u
ti,fq;kH jynfe,f 10 ckxrJ mS zH‹G òz;d wk;d wufr_ t&Sq d ;kH vd‹k rDZ&kd rfukd qdxk m;ygw,f?

'Dvdk=um;awmh 0rf;omrdw,f? pdwfopfvlopf/ rdwfaqGopfawGeJ‹ pwiftajccscJhwJh


a'oav;rd‹k yg? pdw"f mwf/ tawG;tac:/ ajcvSr;f eJ‹ yef;wkid u
f tp topfawG? jyif;tm;aumif;wJh
(85)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
vli,fhtm;rmefwcsKdŒeJ‹ awmfvSefyHk&dyfawG[m 'DajrrSm ajc&mxyfcJhw,f? twdwf&yf0ef;udk
vnf j yef = unf h & mrS m ouf a ocH p &mu trsm;om;? aqG ; wjrnf h j rnf h e J ‹ &if c k e f p &m
aumif;vSawmhw,f?

88 ausmif;om;awGaecJw
h hJ òrŒd v,facgiu f ±ly;D 600 wef caemfceJ‹ oGyt f rd af v;[m
[kdw,f}uD;eJ‹ pm;aomufqkdifawG ywfvnft0dkif;cHae&+yD jzpfayr,fh t&mr,Gif;ao;?
'Dtdrfav;udk =unfhae&if;uae jrefrm&ufuef;orm;awG&JΠuav;i,fawG pmtHoH/ 88
ausmif;om;awG&JΠaqG;aEG;jiif;ckHoH/ oDcsif;qkdoHawGukd =um;a,mifvmw,f? &J tzrf;tqD;/
Edik if jH cm;om;tr_e‹J 26 &uf axmifuscw hJ hJ yH&k yd af wG ay:vmw,f? pm;zdrk LS ;eJ‹ pm;yJx
G ;dk vkycf =hJ uwJh
rvSr;f urf;u Hong Kong pm;aomufqidk ef ‹J a&xrf;a&mif;cJw h hJ Israel Point twuftqif;vrf;?
'gawGu trSww f & "mwfykH jyef±u
kd ±f xkH uf ydrk &Sad wmhygb;l ?

'Da'orSm twlaecJo h l 88 ausmif;om; trsm;pk[m +y;D cJw


h hJ 2 ESpt
f wGi;f e,l;a'vDuae
wwd,Edik if aH wGqD tv#Kt d v#Kd xGuu f ek =f uyg+y?D uav;awG tem*wftwGuf tmrcHcsuef ‹J
vHòk caH csmarG‹&mqD tajccsz‹kd ta&; xGuo f mG ;=uayr,fh tm;vH;k uawmh {nfo h nfawGtjzpfygy?J
{nfhonftjzpfeJ‹ aecJhovdk {nfhonftjzpfeJ‹yJ c&D;qufoGm;=uwmyg?

ajrwl;/ vrf;azmufcw hJ hJ aZmif;oG&D yfuu


G rf mS &ufuef;tdraf wG rsm;aeyg+y?D oGyaf wGe‹J
3 xyfavmufaqmufxm;wJh tdrw f ef;&Snaf wG[m wu,fu h kd a0zmtdraf v;awGvkd jrif&w,f?
tajcrckid w
f hJ v_yv
f v
D y_ v
f hJ tdraf v;awG=unf+h y;D pdwrf at;p&m? vlO;D a&u 300 xufrenf;
'D&yfuGufxJ &ufuef;cwfaewmwJh?

&yfuuG rf ZD akd usmif;om;tzJ‹G u &ufuef;wpifukd wESppf m ±ly;D 100 E_e;f eJ‹ tvSLaiGukd
rjzpfrae xnfhckdif;aeowJh? aiGrrsm;ayr,fh 'Dvdkv_yf&Sm;r_awG us,fjyef‹vmrSm/ wjcm;tzJG‹
awGvnf; vduk vf yk v f mrSmudk pd;k &draf ewJh toHawG =um;cJ&h w,f? jrefrm&ufuef;orm;awGe‹J
88 ausmif;om;awG[m &yfwnfyHkcsif;/ v_yf&Sm;r_csif; uJGjym;ayr,fh wEkdifiHxJu vmcJh=uwJh
{nfhonfawGcsnf;ygyJ?

&ufuef;pif/ rD;zdek ‹J tdy,


f m=um; ae&musO;f usO;f av;xJ jrefrmuav; 13 a,mufukd
q&mru jrefrmpm/ ocFsm/ t*Fvdyfpmudk tcrJh oifay;aew,f? vufa&;vSvSav;awGudk
tm±Hpk ukd +f y;D a&;aewmyg? &or# oif±;kd n$e;f wrf;eJ‹ oifayr,fh tpd;k &todtrSwðf y twef;vnf;
r&Sdyg? ta=umif;rvSvdk‹ ae&yf&if; jyefydk‹&if/ rdbawG tajymif;ta&$Œvkyf&if oifvufp
&yfomG ;Edik wf ,f? atmifvufrw S rf &S/d bJ‹G r&S/d qH;k cef;wkid zf ,
G rf &Sw
d hJ olw‹kd av;awGukd wwfEidk o
f r#
tultnDay;zdk‹ vdktyfaewm awG‹cJh&w,f? 'Dvdk jrefrmEkdifiH wkdif;&if;om; uav;awG[m
(86)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
wòrdŒvHk;tESH‹ renf;vS?

òrdŒtpGef Zifrabmuf&yfuGufxJa&mufawmh &ifrSm wpfqdk‹vmw,f? vlaetdrfajcudk


jzwf+y;D awmifajcbuf tqif;/ &yfuu G t
f pGet
f zsm;u ocõsKif;&S&d mudk oGm;w,f? tJ'aD e&muae
atmufbuf cyfvSrf;vSrf;&Sd v#yfppfwkdif}uD;wckudk Zoom eJ‹ qJG+yD; "mwfyHk±dkuf,lw,f?
tJ'aD e&m[m 88 ausmif;om;awG ajrwl;zd‹k tajccscw hJ hJ ae&mav;yg?

0g;=urf;cif;/ &GufzsifwJxdk;/ qefðywfaomuf+yD; t&G,faumif; ta,muf 20 ausmf


aecJhzl;w,f? jyefvnfwl;qGEdkifpGrf;&SdwJh &ifbwfeJ‹ rSwf^m%fu vludk wvSnfhpDeJ‹ wae&mqD
tajy;tv$m; wGef;ydk‹w,f? vGefcJhwJh 19 ESpfavmufwkef;u 'Dae&mrSm &SdcJhzl;wJh oGm;vm
v_y&f mS ;r_awGukd bGm;ceJ bGm;ceJ jrifvm&w,f? ckid rf mwJh ,H=k unfcsuef ‹J tm;rmefawG/ rcdrk uyf
rnnf;rnL ckdif+rJwJhvufawGeJ‹ raoGzDwJh OD;wnfcsuftwGuf OD;n$wftav;ðyzG,f&m
taumif;qHk; ae&mav;aygh?

±lyD; 50 wef 0g;uyftdrfav;awmh r=umao;cifu zsufqD;vdkuf+yDvdk‹ od&w,f?


tJ't D rd af b; uGuv f yfav;rSm ud, k cf yH nm upm;w,f/ owif; em;axmifw,f/ tjrifzvS,f
aqG;aEG;=uw,f? tckawmh jrufcsn;f om awmxaeyg+y?D tdraf v;&JŒatmufbuf ESpx f yftrd rf mS
Edik if aH &;tcrf;tem; vkycf zhJ ;l w,f? 'Dae&mawGukd rvGwwf rf; rSww
f rf;wifw,f?

&yf u G u f x J jyef t vS n f h aygif ; oif a ewJ h trsKd ; orD ; wa,muf u d k rS w f r d v m;vd k ‹


E_wfqufawmh 0rf;omtm;&eJ‹ tdrftvnfac:w,f? aemufxyf tJ'DrSm (a': ) OD;Zm;&D;eJ‹
awG ‹ jyef a wmh ol ‹ td r f b uf quf a c:oG m ;w,f ? ol ‹ om;t}uD ; [m ajcroef v d k ‹ 88
ausmif;om;awGu 0g;wef;vkyf+yD; vrf;av#mufusifhckdif;cJh=uwm? tckawmh tvnfvGefaevdk‹
rawG‹&ygbl;? xrif;pm;+yD; jyef=uzdk‹ ZGwftwif; ajymaeayr,fh tcsdefu tawmfvifhae+yD?
c&D;quf&OD;r,f? rd;k uvnf; tawmf&mG ae+y?D 'ga=umifv h nf; rjzpfrae awG‹&r,fh olwa,mufqD
tcsdefvk+yD; ta&mufoGm;ygw,f?

vufuu kd ikd +f y;D rSwrf v


d m;vd‹k E_wq
f uf=uawmh wHpuf+rw d rf mS tuôsc|wef ‹J tzd;k tdu
k
0rf;omtm;& us,af vmifpmG eJ‹ tckvkd qdv k mygw,f? “cifAsm;wd‹k u 'Dru
dk a&pD&&if usKyfukd
av,mOfeJ‹ jrefrmjynfudk ac:oGm;=ur,fwJh? usKyfu 84 ESpf&Sd+yD? raoao;bJ cifAsm;wdk‹udk
apmifhaewm” wJh? rsufESmjyifwckvHk; a&SŒudk wGef;uefxGuftefusrwwf jzpfoGm;&w,f?
rsuf&nfpawGu òydusvkrwwf?

[d k w csd e f tzG m ;&S d p Of w k e f ; u usaemf w d k ‹ &J Œ arG ; pm;rd b awG t jzpf 'D t d r f x J u d k
(87)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
0ifxGufpm;aomuf/ tcrf;tem;vkyf/ xif;cJG/ a&cyf/ oef‹&Sif;a&; vkyfcJhw,f? tzGm;uawmh
qH k ; yg;cJ h y g+yD ? a&muf p wk e f ; u cyf p d r f ; pd r f ; jzpf a ewk e f ; &yf x J & G m xJ v S n f h + yD ; taru “igh
om;orD;awGukd xd&x J =d unf”h qd+k y;D a=unmarmif;cwfcw hJ myg?

arG;&yfajr jrefrmjynfu xGufvmawmh rDZdk&rfav;udk t&ifa&mufcJhwm? tckawmh


usaemfw‹kd awGu we,fwaus;pD wuJw G jym;? 'gayrJh b,fae&ma&mufa&muf rdom;pkvkd aecJw
h hJ
Zifrabmuf&mG (&yfuu G )f udak wmh vH;k 0 rarhEidk ?f

&ifxJrSmawmh “[kwfuJhyg æ tzdk;? usaemfwdk‹awG óud;pm;aeqJyg? ae&mtrsKd;rsKd;udk


a&$Œajymif;oGm;=uayr,fh tckxd {nfhonfawGyJ jzpfaewkef;yg? usaemfwdk‹awG tcsdefwef&if
tdrjf yef&rSmyg? tJ't
D cgro
S m æ”

(&Jabmf&Jbuf/ oli,fcsif;awGtwGuf trSwfw&yg? vdkufvHtusKd;aqmifay;cJhwJh


tkdufaZmòrdŒu vlr_a&;toif;0ifawGudk aus;Zl;wifygw,f?)

trSwpf Of 92 (atmufwb
kd m/ 2008)

(88)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

[m;wku f ykdh if 7,fvu


d v dk cf sif
ol&Jaumif;rsm;

“[dkaumifawG aemufuvdkufaevdk‹ rsufjcnfjzwfaewm? bwfpfum;ay:uqif;+yD;


tdraf wG=um;u ajy;vmwmav? tck &xm;vrf;udk ausmaf e+y”D ? ajy;&if;v$m;&if; ajymaeayr,fh
pdwrf oufrom jzpfyrkH jy? &,f&,farmarm avoHe‹J zke;f vdik ;f uwqifh ajymygw,f?

“vdkufvmwm ta&;r}uD;bl;aemf? &xm;eJ‹vnf; wdkufrdaetHk;r,fAs” vdk‹ udk,fu


ajymvdu
k af wmh/ olu pdwv
f v
kd uf& ‘w[m;[m;’ &,fw,f?

(ukd) ukdudk}uD;u udkrif;udkEkdiftdrfeJ‹ rvSrf;rurf;rSm aewmyg? olwdk‹udk }uHhzGwfeJ‹


axmufvrS ;f a&;u tvGwrf ay;ygb;l ? tdraf &SŒrSmyJ ay:wifapmif=h unfo
h vd/k bwfpu
f m;pD;vnf;
aemufuae qkdifu,feJ‹ r[m;w&m; vkdufw,f? oGm;av&maemuf waumufaumuf/
xuf=uyfruGm ygvmwwfw,f?

odumQ r&Sd qufrvdu k zf ‹kd / Áa¹ErN rJzh ‹kd r=umc% qif;ajymw,f? cyfaysmah ysmh rajymbJ/
vlvrd rf menf;eJ‹ rmrmxifxif ajymwmyg? wcgwavawmhvnf; olaumif;om; (zGw/f axmuf)
awGu tomw=unf vSnjhf yefwwfw,f? 'DEpS t f yk pf u
k txufq&kd mudk ol‹xufig tvkt,uf
tpD&ifc&H wm? 'gah =umifv h nf; trsm;tm;jzifh rsupf ad emufavmufatmif/ pdwt f aESmift
h ,Suf
jzpfatmif tòyid t f qdik f vdu
k af vh&w dS ,f? 'Dwcgawmh em;vku d yf gO;D ?

88 rsK;d quf ausmif;om;acgi;f aqmifawGukd axmif'%f 65 ESppf D csvu kd +f y?D b,ftcsed rf S


jyefvwG rf mS vnf; rajymwwf? t&ifu ESprf sm;pGm axmifeef;pHcahJ o;w,f? 'gayrJh olw‹kd &ŒJ &J&ifw h hJ
pdw"f mwf/ vlxek ‹J wom;xJuswhJ v_y&f mS ;r_/ OD;aqmifEidk pf rG ;f &Sw
d hJ tawG;tac:/ b0wckv;kH udk
vufawG‹usus pGef‹v$wftepfemcH jyor_awGu raysmufqHk;Edkif? &efolu b,favmufyJ
(89)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
zdEydS x
f m;ygap/ olw‹kd awGu jynfoel ‹J ausmif;om;awG&ŒJ &ifxrJ mS ±ke;f ºuu
G ek ;f x &Sio
f efaerSmyg?
pHwifavmufwhJ ol&aJ umif;awG tjzpfe‹J yaJ yg?h

jynfoo
l nfom t&m&m

a&$0ga&mif awmfveS af &;wke;f u rEœav;wkid ;f teft,f'u D ae a=unmcsuf xkww


f ,f?
v_y&f mS ;r_rmS ygwv
D nf; xdxrd rd d yg0ifO;D aqmifEikd af &;udk awmif;qdck w
hJ ,f?

“usaemfw‹kd óuq
d ykd gw,f? tav;xm;ygw,f? A[dt
k aeeJ‹ aqG;aEG;oGm;rSmyg”

A[dkoabmxm;udk ol ajz=um;wmu r,kwfrvGef? ajymEdkifwJh twdkif;twmxuf


ykdrajym? 'gayrJh wOD;xJ oabmt&qdk&if oHCmvlxkv_yf&Sm;r_rSm 0ifygcsifwmujzifh ol‹&JŒ
}uw d rf Edik cf rJ & avoHu txift&Sm; jyaew,f? rGejf ynfe,f oabmxm;udk vSr;f ar;=unfzh ‹kd
ol u vrf ; n$ e f w ,f ? ol u k d , f w k d i f u rG e f j ynf e ,f NLD twG i f ; a&;rS L ;eJ ‹ A[d k r S m vnf ;
ajymcGi&hf yk*K~ v d ?f q&m OD;jrifo
h ed ;f yg?

ol ‹ uk d ar;=unf h & if tm;&auseyf z G , f & m &S d w ,f ? ol ‹ rS m ,H k = unf c suf & S d w ,f ?


Ed;k =um;wufºuo G avmuf ajym&Jq&kd &J o
dS /l qufqaH &;ajyjypfo/l ygw0D ifvil ,fawG&ŒJ cspcf ifEpS o f uf
tm;ud;k cH&ol? puFmylrmS ol qH;k yg;oGm;awmh trsm;u pdwrf aumif;?

(oleJ‹twl wòydifxJ ay:xGufvmolu a&SŒae}uD; OD;^m%f0if;? tarpk usef;rma&;eJ‹


ywfouf+y;D ol‹udk ar;=unfah wmh zke;f vdik ;f xJrmS ol‹bufu wjcm; toHAvHawGyJ =um;ae&w,f?
ol‹toHu xGurf vm? aemufrS ol‹qu D raxG;Ekid rf rsKEd ikd f ysKŒd wufaewJh 0rf;enf;a=uuJo G u H kd
jywfawmif;jywfawmif; =um;vm&w,f? olvnf;yJ cHpm;csuef ‹J / &ifbwfe‹J tvkyv f yk o
f yl g?)

wOD ; wa,muf qH k ; yg;oG m ;ayr,f h jynf o l ‹ ygwD tef t ,f ' D [ m jynf o l e J ‹ twl
v_y&f mS ;ouf0ifvrd rhf ,fv‹kd ,H=k unfaeqJ/ q&mOD;jrifo
h ed ;f vdk owWtd m;jzifh racolawG ygwx D rJ mS
renf;? olw‹kd [m uHprD &H mtwdik ;f cg;pnf;cH+y;D awGa0wk‹H qidk ;f rSm r[kw?f acsmv f aJ &mxdik pf &m
r&Sd? bma=umifhvJqdk&if olwdk‹udk,fwkdifu jynfolawGyJ r[kwfvm;? jynfolawGom
t&m&myJaygh?

tkwcf syEf iS hf oJyiG rhf sm;

“[kwfw,f? usaemfh udk jyefv$wfvdkufw,f? anmifwkef;udk bwfpfum;eJ‹ olwdk‹


(90)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
(tm%mydik rf sm;) u wifvw $ w
f mAs? tckyJ bwfpuf m;ay:u qif;+y;D wuUpeD ‹J &efuek b
f ufudk
jyefvn
S v
hf mwm? &efuek af &mufrS wuUpcD &Smay;&rSm? [m; [m; [m;”

udkxGef;xGef; (anmifwkef;) u &efoludk wcsufuav; vSnfhvdkufEdkifwmukd tawmf


oabmusaew,f? ol‹udk tòid;taw;eJ‹ axmifxJ xnfhypfEdkifrSef; ol odygw,f? oleJ‹
a':aemftkef;vSwdk‹u a&$wd*Hkbk&m;ay:wuf+yD; vlxkacgif;aqmif vGwfajrmufa&;twGuf
t*F gae‹wkdif; qkawmif;w,f? }uHhzGwfawGu t*F gaxmifh=urf;jyifudk a&jzef;/ avmfpyDumeJ‹
tzsut f arSmufvyk /f xduyg;&duyg; ajymwJt
h jyif r=umc% ud,
k x
f vd ufa&muf apmfum;w,f?
owif;pmxJuae atmufwef;usus a&;wwfw,f? 'D=um;xJrSmyJ olwdk‹u qkawmif;yJGudk
rysufruGuf azmfw,f?

tcktcg ajcudk csKyfxm;ayr,fh ,Hk=unfcsuftwGuf pdwf"mwfrmef[kefjyif;jyif;eJ‹


wdu
k yf 0GJ ifaeqJyg? wpufav;rS tav#mah y;r,fo h al wGr[kw?f acsmI h vnf; raysm/h ajcmufIvnf;
ra=umufwwfoal wG? war#mw f ac: }u;D us,jf yef‹aewJh ajcmufv;kH vSe‹f v;kH awGukd tHwak cszsuf
wduk &f o J al wGom jzpfw,f? acwfwacwfrmS wefz;kd }u;D rm;wJh tkwcf syaf wGe‹J oJyiG ahf wGom? tJvkd
tkwcf syef ‹J oJyiG ahf wGu rsm;rSrsm;?

awmifw
h aeqJ xdak tmifyJG

cspf&wJh ouf}uD;&G,ftdkawG &Sdygao;w,f? wkdif;&if;om; acgif;aqmif}uD;awG/ 0g&ifh/


trsKd;om;a&;/ ukefaps;E_ef; usqif;a&;/ vl‹tcGifhta&;/ Oya'tusKd;aqmif trnfcH+yD;
wdik ;f jynftwGuf &wufrat;vd‹k vlxt k a&; Ekid if aH &;rSm pdwaf &muk,
d yf g jrK‡ yfEx
HS m;olawGyg?
}uD;aumif}uD;rm; jzpfaeayr,fh bk&m;w&m;rSm pdwfat;vufat; rvdkufpm;Ekdif? EkdifiHa&;rSm
pdwfa&mudk,fyg yifyef;qif;&J}uD;pGm v_yf&Sm;aewmyg?

ar;jref;=unf&h if pum;u tawmfe‹J r&yfEikd ?f olw‹kd rmS ajymEdik wf m/ ajymcsi&f mawGu


wyHkwyif? 'Dvdkvl}uD;awG[m cg;rvS 0rf;r0olawGtwGuf olwdk‹wwfu|rf;wJh ynmawGeJ‹
tvkyfvkyfr,fqdk+yD; ±dk;om;pGm tdyfrufrufaewm? 'DvdkrufaeolawG jynfwGif;jynfyrSm
trsm;om;? 'gayrJh wkdif;jynfu tzwfq,fr&ao;? 'ga=umifh taerajzmifhovdk/ taorS
ajzmifyh grh vm;qd+k y;D awG;=unfrh &d if pdwrf aumif;? raocif jrifawG‹omG ;apcsipf rf;ygbd atmify&GJ ,f?

[m;wku
d v
f Ukd yif &,fvu
kd cf sif

vrf ; rxuf u wk d u f y J G a wG usJ y g;aecsd e f r S m w&m;cG i f x J u ae w&m;r#wa&;


(91)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
wku
d yf aGJ wGujzifh =uufo;D wzsO;f zsO;f xavmuf&ŒJ ? w&m;±H;k awGrmS w&m;ojzifw h ‹kd =uufysrH us
pnf u m;&r,f h t pm; &ef o l b uf u A±k w f o k w f c eJ ‹ t,k w f t nH h w d k ‹ aygif ; pyf x l x yf
tawmroyfEikd af tmif vkyjf yw,f?

'gayrJh 'DwyJrG mS vnf; &efot


l zd‹k usm;a&SŒarSmufvsuv f aJ povd/k =uyfyx l ;kd av a&mifav
jzpf&w,f? trSeu f a&$0ga&mif oHCmawmfawGukd ypfcwfòzcd iG ;f / rtyfpyfwhJ zJ‹G pnf;yHk Oya'}u;D udk
twif ; tusyf o G w f o G i f ; / avab;oif h o l a wG u d k 'k u Q q if ; &J w G i f ; xJ yd k r d k u sqif ; apjcif ; &J Œ
a=umufvef‹r_ aemufqufwJGyg? &efolrSm ol‹twwfeJ‹ol pl;jcif;/ qufvuf+yD; wGif;wl;
rku
d jf cif;yif? t&m&mudk a=umufae&jcif;om?

trsm;jynfol r=unfjzLwJht&mukd uvdrfuuspfenf;eJ‹ =urf;cJh&rf;cJh+yD;+yD qdkrSjzifh


usL;vGefolrSefor# pdwf"mwfa&;&m vHkòcHzG,f r&Sd? 'ga=umifh Oya'wGif; wkdufyJGawGudkyg
ESpf&Snfaxmif'%f usnfqHeJ‹ ypfcGif;&awmhw,f? vltrsm; a=umuf&GHŒaemufwGef‹oGm;atmif
±kyfysufqif;ysuf vkyf&awmhw,f?

'gayrJhvnf; jynfolawG&JŒ ckdifrmvSwJh a'gifa'gifjrnf pdwf"mwfawGu ydkvdk‹awmif


&J&JeDapG;aeqJ?

“65 ES p f [ m yg;yg;av;ygvd k ‹ ? tm;vH k ; usef ; rma&;ud k *±k p d k u f y g? ud k , f


'Drkdua&pDwkdufyJGtwGuf b,fvdk a&SŒuav#muf&rvJqdkwmudk pOf;pm;yg? avhusifhcef;awG
rSefrSefvkyfay;/ pm;p&m&Sdwmudk pm;yg? ttdyfrSefrSef/ tpm;rSefrSefeJ‹ aeay;yg? usef;rma&;
*±kpukd af y;=uyg? rdcifawGtm;vH;k udv k nf; rSmcsiw
f ,f? om;awGtwGuf *k%, f vl u dk yf gv‹kd aemf”
(Auo acgi;f aqmif ud'k +D ird ;f vif;&JΠtzGm;jzpfol a':cifp;kd jrif)h

“'g pepf w ck u d k ajymif ; vJ z d k ‹ twG u f / 'D v l a wG t m;vH k ; [m wk d i f ; jynf t wG u f


ud k , f u sKd ; pG e f ‹ w,f / tepf e mcH w ,f ? tm;vH k ; [m axmif ' %f E S p f & S n f uscH & w,f ?
tJ'DtwGufa=umifhrdk‹vdk‹ usefcJhwJh &JabmfawG tukefvHk;uvnf; olwdk‹twGuf *k%f,lw,f”
(HIV/AIDS a0'emonfrsm;udk ðypkapmifa h &Smufay;ol rjzLjzLoif;)

“Edik if aH &;eJ‹ywfouf&if 'Dvjkd yif;xefwhJ zdEydS rf a_ wGu óu&H rSmyJ? 'Dx


h uf jyif;xefwmvnf;
óu&H Edik w
f myJ? 'gayrJv h ‹kd 'Dru
dk a&pDa&;eJ‹ ywfouf+y;D awmh }u}hH uchH w H hJ usaemfw‹kd teft,f'v
D kd
tzJG‹rsKd;/ }uHh}uHhcHwJh ausmif;om;acgif;aqmifawG &Sdaeor#awmh wcsdefrSm tajymif;tvJ/
tvSnfhtajymif;qdkwm awG‹&r,fvdk‹ usaemfwdk‹ ,Hk=unfygw,f” (NLD ajymcGifh&yk*~Kdvf
OD;^m%f0if;)
(92)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
“olwdk‹ axmifusoGm;wJhtwGuf pdwfraumif;jzpfw,f? 'gayrJh 'D[meJ‹ywfouf+yD;
wk e f v _ y f a csmuf c sm;jcif ; r&S d b l ; ? um,uH & S i f a wG v nf ; wk e f v _ y f a csmuf c sm;jcif ; r&S d b l ; ?
um,uH&iS &f ŒJ rdom;pkawGuvnf; wkev f y_ af csmufcsm;jcif; r&Sbd ;l ? =um;&wJh jynfoal wGuvnf;
wkefv_yfacsmufcsm;jcif; r&Sdbl;? 'g[m tvGefaumif;wJh vuQ%myJ” “ra=umufw&m;udk
usaemfw‹kd u udik w f , G &f rSmyJAs? olw‹kd u ajcmufaewm? ajcmufaewJ[ h mudk usaemfw‹kd u bmrSukd
a=umufvnf; ra=umufb;l / wkev f nf; rwkev f y_ b
f ;l ? usaemfw‹kd ra=umufw&m;eJ‹yJ &ifqidk rf ,f”
(owif;pmq&m}u;D ESihf NLD OD;0if;wif)

Edk0ifbmv 11 &ufae‹u w&m;±Hk;rSm trdef‹cs+yD;wJhtcg 88 rsKd;quf ausmif;om;


acgif;aqmif udkrif;aZ,su “wkdif;jynftwGuf 65 ESpfyJvm;uG” vdk‹ aºuG;a=umfcJhovdk/
rrD;rD;uvnf; “trSew f &m;twGuf b,fawmhrS ra=umufb;l ” vd‹k wkid w
f nfaºu;G a=umfcw
hJ ,f?

a=omf æ &efol‹crsm jzpfrSjzpf&avw,f? ra=umufwwfolawGudkrS ajcmufvSef‹


rd&ufom; jzpfomG ;wmud;k ? jynfo‹l acgi;f aqmifawGe‹J jynfoq
l w
kd m waoG;xJ wom;xJqw
kd m
rod&Smava&mhovm;?

b,fvdkyJjzpfjzpf &efolu oludk,fwkdif a=umufvef‹vdk‹om ajcmufvSef‹aewmyg?


tckvnf; udk,fh&SL;ukd,fywf a=umuf+yD;&if; a=umuf&OD;awmhrSmyg? tJ'Dta=umufw&m;
atmufu zdESdyfr_awGudk jynfolawGu wGef;vSefzdk‹ta&;/ vmr,fhab; ajy;awG‹zdk‹ta&;
aES;r,fawmh rxifyg? [m;wdu k v
f ‹kd yif &,f=uygO;D r,f?

[m;wdu
k v
f ‹kd yif &,fvu
kd cf sif æ?

(tifwmAsL; pmom;rsm;udk jynfytajcpdkuf jrefrmowif;Xmersm;rS ul;,lazmfjyjcif;


jzpfygonf?)

trSwpf Of 94 ('DZifbm/ 2008)

(93)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

2009 a0'emaumufajumif;
aq;aygif;cwJh ESpf

2009 ckEpS f a&mufyg+yD? jynfolvlxktwGuf "mwfouftm;aumif; aq;aygif;cr,fh/


yef;aygi;f a0qm om,mr,fh ESpv f m;/ 'grrS [kwf aemifta&; pdwrf at;&wJh ESprf sm;vm;qkw d m
rajymEkid yf gb;l ? 'gayrJh wzuf A[dck surf &ifneG ‹f qu D kd ypfciG ;f zd‹k ta&; qef‹usib
f uftiftm;pkawG
rsuf j cnf r jywf apmif h q k d i f ; aewJ h ta&;ay: tcgor,ygyJ ? rd w f b uf / &ef b uf a wG e J ‹
cGxidk o
f al wGtwGuyf g "m;oGm;eJ‹ pm;yJ0G ikd ;f rSm xdyw f u kd w
f ;kd Edik wf hJ umvyg?

2009 uawmh ±dk;om;ajzmifhrwfolawGeJ‹ udk,fusKd;&SmolawGudk vuf,yfac:aeyg+yD?


ajcwvSr;f rSm;wmeJ‹ oufa&mufra_ umif;rSm r[kwyf gb;l ? ±d;k om;olawGtwGuf acsmufcsm;p&meJ‹
vGwfajrmufzG,f&m? udk,fusKd;&SmolawGtwGuf pD;yGm;wufp&meJ‹ tusOf;tusyf jzpfzG,f&m?
bma=umifhvJqdk&if 2010 tqHk;tjzwfudk 2009 rSmyJ jyÏmef;zG,f&Sdvdk‹yg? ESpfrsKd;pvHk;uawmh
tvkt,uf wk;d a0SŒaya&mh/ ,SOaf ya&mh? avavmufe‹J r&/ vufawG‹tm;jzifh cHcsicf /H pHcsipf yH g?

2010 a&G;aumufyJGtwGuf olckd;udk "m;±kd;urf;r,fh qENrJawGyJ oaE<wnfrSmvm;/


awmfvSeftHkºuGr_awG xlxyfaerSmvm;? r,fr,f&& zrf;qkyfEkdifpGrf; r&SdbJ 0±kef;okef;um;
tm%mvGefqJGyJG jzpfrSmvm;? wu,fhudk óudwif wpfay;r,fh/ edrdwfzwf usdefpmwdkufr,fh
taetxm;yg? tckdiftrm pkpnf;EkdifwJhbufu tqHk;tjzwfay;rSmyg? olwdk‹twGufawmh
(94)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
aq;aygif;cwJhESpfyJaygh?

aeomoy avnmu

&efoul 2010 wdu k yf u


GJ kd jyifaeyg+y?D 'gayrJh jynfo‹l pw d Ef v
S ;kH ukd xk;d azmufEidk pf rG ;f r&Sv
d ‹kd
tajccHusus rjyifqifEdkifygbl;? udk,fhbufrSmawmh 'Djy\em r&Sdygbl;? jynfol‹&ifxJrSm
wvH;k w0xJ &SEd iS ahf e+y;D om;yg? 'gayrJh jynfov l x
l t
k aeeJ‹ ydik ;f jzwfcsurf eS rf eS ef ‹J Ek;d =um;wufºu+G y;D
ðyjyifajymif;vJvw kd hJ tmomqENawG jyif;xefvmatmif aexkid v f yk u f idk zf ‹kd vdt
k yfrmS ygy?J

pdwf"mwfa&;&m tygt0if tbufbufu tnHhvuQ%maqmifaewJh &efoltwGuf


ppfwyf[m wckwnf;aom tm;ud;k &myg? wyf&o dS a&GŒ b,ft&mrS *±krpdu
k o
f vd/k bmyJvyk &f vky&f
0efrav;yg? ppfwyf}u;D [m twdu k tf cHawGbufu rqJEG idk o
f a&GŒ ol‹crsmvnf; ppfu|eb f 0u
u|wfvGwfzG,f rjrifyg? jynfol‹r[mtiftm;eJ‹twl wpkwpnf;xJ pnf;±Hk;odrf;oGif;Ekdif&if
aumif;vSacs&JŒ? bHkvkyfief;pOfr&SdbJ wdkufyJG0if&ifawmh &efolu aeomoy avnmuygyJ?
ppfwyf}u;D uvnf; owd/ oufom/ ae+ryJ gy?J

bmtoH ay;rvJ

'DumvrSmuwnf;u ±_;H +yv D ‹kd ajymolawG &Sad ew,f? tJ't D xJrmS av;pm;tm;xm;&
olawG ygaevd‹k wu,fpw d rf aumif;yg? tef*st
D akd wGuvnf; a&G;aumufy0GJ ifa&; ab;wD;ay;wm
&Syd gw,f? olw‹kd u 2010 tvGet f wGuf 0ifayguu f kd acsmif;ESiahf ewmrsm;vm;? 'gayrJh usaemfw‹kd
acgif ; aqmif a wG u toH a y; aumif ; aewk e f ; rd k ‹ tm;wuf & ygw,f ? wpd w f w 0rf ; xJ
woHxJay;Ekdif&if tawmfaumif;rSmyg? bmtoHrsKd; ay;oifhw,fqdkwmawmh jynfolqDrSm
tajz&Sd+yD;om;rdk‹ rajymvdkyg?

jynf o l v l x k bmajymw,f q k d w m a&'D , d k a wG u ae =um;ae&ygw,f ? toH a wG


qdwo f Ok ;f roGm;ao;ygb;l ? em;axmif=unfyh g? vrf;n$eaf ewmu jynfoal wGyg? b0jy\emawG
xlxyf+y;D / qif;&JcsKŒd wJw h hJ jynfoal wG vGwaf jrmufz‹kd rmS tJ'jD ynfoal wGuyJ acgi;f aqmifawGudk
arG;xkwfaewmyg? olwdk‹toHawGudk,l+yD; oif=um;xm;wJh ynmawGtwdkif; pepfwus
pk p nf ; oH k ; oyf = unf h y g? 2010 ±_ H ; +yD q d k w m jynf o l & J Œ Ek d ; =um;wuf º uG a ewJ h a&csd e f u d k
qJGcs&ma&mufygw,f? ausmif;ocFef;pmawGavmufeJ‹ acgif;aqmifawGtjzpf rSwf,laewmrsKd;/
a&SŒa&;udk t=um;tjrif&wmrsK;d ud, k [ hf mud, k f rxifjrifoifyh gb;l ?

tajccHu jynfo‹l toHyg? qufvufwnfaqmuf&mrSm ynm&yfawG&ŒJ tcef;u¾awG


(95)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
&Syd gw,f? toH;k csEidk yf gw,f? 'gt
h jyif rukecf rf;Edik w
f hJ ynmawGukd qufvufoif=um;ay;OD;rSmu
jynfolawG&JΠb0awGuyJ jzpfygw,f? 'ga=umifhvnf; ydkrdkxufjruf+yD; wkdif;usKd;jynfusKd;
ðyEkdifzdk‹twGuf usaemfwdk‹&JŒ ynm&SifawG[m jynfol‹toHAvHawGudk vrf;n$efcsuftjzpf
cH,o l ifyh gw,f? 3-4 ESpf oifwef;awGukd tav;xm;ayr,f/h jynfo‹l ta=umif; tukeo f +d yv
D ‹kd
rxifrSwfoifhygbl;?

“usKyf w d k ‹ wyf z J G ‹ xJ u aysmh n H h n H h tawG ; tac:rS e f o r#ud k z,f & S i f ; ypf & r,f ?
&efol‹tiftm;udk ydkwGuf+yD; jynfol‹tiftm;udk av#mhwGufwJhtjrifawG tukefvHk;rSm;w,f”
(rsuaf rSmuftajctaeESihf u|Eyfk w f ‹kd . wm0ef/ 1947-12-25/ twJG 4)

“w&m;ao0g'/ tawG ‹ tóuH 0 g'/ trd e f ‹ ay;0g'/ aemuf + rD ; qJ G 0 g'/ *d k % f ; *%0g'/


AsL±dkua&pD0g'/ tvkyfvkyf&mrSm rmeaxmifv$m;+yD; udk,fhudk,fudk txif}uD;wJh oabmxm;
pwJh c|w,f iG ;f csuaf wG[m wu,fu
h kd raumif;&wJh ta=umif;uawmh/ wu,fu h kd rvdv
k m;tyf
&wJh ta=umif;uawmh/ b,foyl jJ zpfjzpf 'Dc|w,f iG ;f csuaf wG&&dS if rkcsðyjyif&r,fh ta=umif;uawmh
'gawG[m vlxek ‹J uif;uGmapvd‹k y”J (nGe‹f aygi;f tpd;k &/ 1945-4-24/ twJG 3)

teft,f'D/ wkdif;&if;om;tiftm;pk/ rD'D,m/ e,fpyfxkdif jynfwGif;xdk;azmufa&;


v_yf& Sm;olawG [m 2010 ta&;rSm t"d u wm0ef & S d y gw,f ? rD ' D , muae jynf w G if ;ud k
us,favmifpGm toHay;EkdifwJh b,folrqdkvnf; wm0ef&Sdygw,f? vlxkvdktyfcsuftwdkif;
ud k u f n D a tmif rae&if vl x k e J ‹ uif ; uG m +yD ; ab;xG u f & &if raumif ; ygbl ; ? jynf o l u
Ek;d =um;wufºupG mG awmif;qkad ewJt h wkid ;f wom;xJ vdu k yf gtoHðyzd‹k vkyd gw,f?

jynfwiG ;f u usyw
f nf;aeayr,fh jynfyrSm acsmifvnfygw,f? woHxjJ zpfavmufatmif
tpdk;&/ aumifpD/ 'Drdku&ufwpfeJ‹ wkdif;&if;om; tiftm;pkawG/ wyfaygif;pk ti,fav;awG
&Sdygw,f? vufawG‹rus&ifawmh t}uD;ti,fra&G; usqHk;rSmygyJ?

olUtvkyf ol vkyw
f ,f

&efou l jynfo&l ŒJ xifjrifcsuaf wG a00g;axGjym;/ pdwaf wG acsmufcsm;arSmufrmS ;&atmif


awmufav#muf vkyfcJhwmyg? tckvnf; azmufjyefolawGuwqifh vJGrSm;wJh t,ltqawG
oGwo f iG ;f aeygw,f? ppfacgi;f aqmifwcsKŒd ,leaD zmif;c|w/f }uzhH w G ef ‹J typf&yfawG trnfajymif;
ygwD a xmif z d k ‹ vH k ; yef ; aeygw,f ? vrf ; jyajryH k t qif h 5 qD oG m ;aeyg+yD ? usef w zuf r S m
vlxak cgi;f aqmifawGu axmifus/ vGwv f yfpmG pnf;±H;k v_y&f mS ;cGihf r&/ trsm;jynfoal wG aomu
jzpfae&wmyg?
(96)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
vlxek ‹J teD;uyfq;kH aewJo h al wG &Syd gao;w,f? jynfwiG ;f rSmomru/ jynfyuaevnf;
vl x k e J ‹ wxyf x J u swJ h t,l t qawG e J ‹ aewJ h o l a wG y g? jynf w G i f ; acgif ; aqmif a wG
vkyfuGufromwJhtcsdef jynfyu pkpnf;wufºuGwJh tiftm;pkawGu woHxJ azmfxkwf
jri‡ w
hf ifEidk w
f hJ enf;vrf;&SmazGEikd rf mS yg? wcsKŒd awGtzd‹k 2010 rEkid &f if jynfwiG ;f xJ 0if/ 'grrS [kwf
jynfyrSm aocsi&f ifvnf; ao&zd‹k awmif jzpfEidk yf gw,f? jiif;r&wJh temtqmawGu wzuf/
ta&;xJ t&mxJrSm acgif;aqmifjzpf+yD; pnf;±Hk;EkdifpGrf;r&Sdvdk‹ tajcrvSwmu wzuf/ 'kuQeJ‹
t&Suf wJGzufxm;oifhygw,f?

“acgif ; aqmif t rsm;pk u om wuf º uG + yD ; / vl x k } uD ; &J Œ wuf º uG r _ e J ‹ raygif ; pyf & if


vltenf;pku tvum; tvkyrf sm;aewmom jzpfvrd rhf ,f? 'gayrJh vlx}k u;D uom wufºu+G y;D /
tiftm;awmifw h if;wJh acgi;f aqmiftqifu
h vlx&k ŒJ wufºurG u _ kd aumif;aumif; pnf;±H;k ray;&if
tJ'DwufºuGr_[m =um&SnfcHrSm r[kwfwJhtjyif rSefuefwJhbufudkvnf; a&S;±_oGm;atmif
vkyfay;Ekdifvdrfhr,fr[kwf/ jrifhrm;wJhtqifh a&mufatmifvnf; jr‡ifhwifay;Ekdifvdrfhr,fr[kwf”
(acgi;f aqmifenf;rsm;ESihf ywfoufaom jy\emwcsKŒd / 1943-6-1/ twJG 3)

'gu 2009 atmufcH aumufa=umif; wpdww


f a'oyg?

(tapmif;pmydk'frsm;rSm ‘OuUÏ}uD; armf. =o0g'rsm;’ pmtkyfrS aumufEkwfcsufrsm;


jzpfygonf? urBmausmf uGejf rLepfacgi;f aqmifwOD;. oabmw&m;a&;&m usr;f / vrf;n$ecf suf
rS m wrf ; tjzpf ,l q ygonf ? jynf o l v l x k t ay: xm;&S d t yf o nf h oabmxm;rsm;ud k
oabmusonfhtwGuf udk;um;wifjyjcif;om jzpfygonf? udkufnDonfh udk;um;csufrsm;
rjzpfygu jrefrmuGefjrLepf&Jabmfrsm;udk awmif;yefygonf?)

trSwpf Of 95 (Zefe0g&/D 2009)

(97)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

vufxu
J reuf=zef
(1)

±kyyf suq
f if;ysuf pum;vH;k awGe‹J xd;k ESu+f y;D ±Hw
k if tm;r&/ Mic Stand eJ‹ ±du
k /f xdik cf ekH ‹J
xk/ zdkifeJ‹ ypfaygufw,f? trsKd;om;awGomr[kwf/ trsKd;orD;awGvnf; 0if}uJ=uw,f?
olw‹kd vnf; a'ge‹J armeJ‹yif? ud,
k u
f m, tm;EJ‹G orl ‹kd n‡mr,f rxifaveJ‹? a,mufsm;om;awGu
vlcsif;zufvHk;zdk‹yg óud;pm;w,f? rdef;rom;awGu vufonf;eJ‹ ukwfzJh/ vSrf;+yD;yg;±dkuf?
vufoD;eJ‹vnf; [dkbuf'Dbuf xdk;=uaygh?

'gu *DwazsmfajzyJGr[kwf/ omrefpnf;a0;yJGr[kwf/ WWF ebrf;yJGvnf; r[kwfa&;cs


r[kw?f trwfrif;awG&ŒJ v$waf wmftwGi;f u t=urf;zufwu kd yf yGJ g? yg;pyfxuJ tvH;k }u;D awGe‹J
wzufom;&JŒ em;xifeJ‹ &ifnGef‹qD wnfhrwfpGm csdefypft+yD;/ us,favmifwJh toH}uD;awGeJ‹
a&yufr0if atmf[pfajymqdrk _ tqH;k / t,ltqawG rD;uke,f rf;ukef ypfvw $ af zmufc+GJ y;D aemuf
yl;=uuyf=ueJ‹ udk,fxdvufa&muf aqmf=uygawmhw,f?

ygw*D %kd ;f *%awG tckvkd tEkid }f u/J tòyid Ef w $J mudk tdE, Nd atmufvw $ af wmf Lok Sabha
rS m jrif z l ; w,f ? ±k y f j rif o H = um; zef o m;jyif r S m / Ed k i f i H w csKd Œ vnf ; 'D v d k y gyJ ? vrf ; rxuf
qENjyyJaG wGuae v$waf wmftwGi;f wku d yf q
GJ ?D wzef v$waf wmf'ikd , f mavmhuae vrf;rxuf
qENjyyJaG wGqD jyefausmv h mw,f? &ifoyf±a_ rmzG,f Ekid if aH &;v_y&f mS ;r_ oHo&mpuf0ikd ;f w0dik ;f ES,?f

jrefrmtrwfawG&ŒJ tkid , f mvef nDvmcHrmS vnf; aqmfyavmfw;D w,fv‹kd =um;&awmh


±k w f w &uf vef ‹ oG m ;w,f ? [mceJ [if c eJ / rcsd w if u J ? ta&;xJ t&may:wmvm;/
tcsOaf ygupf w d af wG ysKŒd tef xGuuf svmwmvm;? &mxl;+raJ &; a,mif 60 tawG;rSm tvkyrf wGi/f
rpm;&0cref; pum;awGe‹J a,mifawmifaygiaf wmif vkyv f ‹kd r&/ twGi;f tjyif woHxq
J w
kd mudk
(98)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
awmifa&mufajrmufa&muf vkyf[efawGeJ‹ azmfvdk‹rjzpf? ('gu tapmqHk; owif;awGtay:
cHpm;rdwm?)

=unfhygOD;? nDvmcHrwkdifcif udk,fhbufaxmufcHzdk‹ta&; 0ef}uD;ae&may; vlarG;owJh/


tkypf zk ‹GJ EiS o
hf wJ?h tEkid &f a&;twGuf ^m%fe^D m%feufo;kH vlcw
GJ o
hJ abm/ vltiftm; rJtomeJ‹
trSm;ukdtrSefjzpfatmif qHk;jzwfa&;/ ae&m+rJa&;/ ukd,fhtkyfpk tEkdif&a&;? 'DoabmawG
jzpfEkdifw,f? tpyxr udk,fhbmom xifa=u;ay;=unfhwm? ae&mtrsm;rSm acwfpm;aewJh
jrefrmhEdkifiHa&; vkyfaygufrsKd;awG[m v$wfawmftrwfawGxJ jzpfaeygvm;aygh?

rdk;xJa&xJ tajctaerSm ckdifrmuspfvspfwJh OD;aqmifr_eJ‹ òydifwl wGef;a&;a&$Œa&;


twGufawmh owif;qdk;/ 2009 ESpfv,frSm zJG‹r,fqdkwJh tpdk;&opftwGuf edrdwfraumif;vdk‹
rSw,
f v
l ukd w
f ,f? 'Dru
kd a&pD0ef;usi&f w dS hJ jrefrmEkid if H ygvrD efrmS txktaxmif;awG &Sw
d murS
awmfacsao;w,f? tckvt kd csed rf mS rjzpfoifv h ‹kd tawG;a&mufrw d ,f?

odwt hJ wkid ;f / Ekid if aH &;vky&f if rSe;f qxifjrifcsuaf wGu trsm;om;? vlrsK;d uJaG wGxrJ mS /
'gwifru vlrsKd;wl+yD; a'ouJGOD;awmh tcsif;csif; tm;òydifawG/ tjyeftvSef oHo,awG
awmifyHk,myHk &Sdygw,f? wOD;wa,muf/ woif;wzJG‹eJ‹ vlrsKd;wrsKd;u wckckxvkyf&if 'g
bmoabmeJ‹vyk w f m/ aemufu, G rf mS 0Suzf &J w
dS ,f/ b,fvt kd aumuf}uw H m/ aemufausmudk
"m;eJ ‹ xd k ; wm/ b,f v d k a jcvS r f ; vS r f ; wm/ 'gayrJ h wd k ‹ Ek d i f w ,f / 'D a umif a wG cH v d k u f & wm/
aemufaumufusomG ;+yq D w kd hJ pum;awGu em;rqef‹atmif =um;aecJ&h wm? Ekid if aH &;yJv G rf;wck
+yD;&if 'DtoHawGu xGuf+rJygyJ? acszsuf&cufwJh pdwful;xifa=u;awG/ oHo,tjrifawGyg?
twkid ;f twmwcktxd tm;aumif;aeqJ/ ckid rf mqJ?

tpdk;&0ef}uD;/ NCG eJ‹ trwfrsm;or*~ MPU yl;wJGa=unmcsufawG jrif&ygrS


NCG
awmfygao;&JŒvdk‹ oufjyif;csrdwm? 'Dvdkav;u awmfygao;&JŒaygh?

(2)

'Dvdk owif;rsKd;awG xGufaecsdef/ jynfwGif;rSm 10 a&G;aumufyJG0ifa&; jyifqifoHawG


qlnHaew,f?

88 rsKd;qufopf ausmif;om;vli,frsm;tzJG‹ (jynf/ jref)/ acwfopfEkdifiHa&;ody`H


ausmif;awmfom;rsm;tzJ‹G / wdik ;f &if;om; pnf;vH;k nDnw G af &;ygwD (wpn)/ 0HomEk trsK;d om;
'Drkdua&pDtzJG‹csKyf (jynf/ jref)/ }uHhcdkifzHG‹òzd;a&; (trnfajymif;Ekdif) eJ‹ vlrsKd;pk acgif;aqmifwcsKdŒ
(99)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
zkwfylrD;wkduf vkyfaeygw,f? jynfe,ftESH‹/ wkdif;tESH‹?

ajAmifa=unm/ e,fvn S phf nf;±H;k olawGtjyif/ jynfwiG ;f jynfyuae acsmif;ajrmif;aeolawG


&Syd gw,f? ppftpk;d &&JΠoaE<q;kd / vky&f yfq;kd / OD;wnfcsuq f ;dk awG[m b,favmuf ,kwn f ahH =umif;
tvG,w f uload yr,fh acwfysut f cGit hf a&;&Sm/ tcGit hf vrf;csŒJ / cH,cl surf &Sb
d J tm%mzufw, G f
vdo k al wG &Syd gw,f? (90 a&G;aumufyrGJ mS w,fvzD ek ;f eJ‹ "mwfq&D a&;avmuf oGm;&nfusoal wG/
a&&Snrf vdu k Ef idk v
f ‹kd wzkwzf w
k f òyvd oJ al wG &Scd w
hJ mygy?J )

wcsKdŒu yl;uyfowfa&;/ jznf;nif;pGm ðyjyifajymif;vJa&;eJ‹ 10 a&G;aumufyJGudk


0ifupm;rSmvdk‹ qdkygw,f? e,fpyfeJ‹ jynfya&muftiftm;pk trsm;pku 10 a&G;aumufyJGudk
todtrSwfrðywJhtjyif/ tifeJ‹tm;eJ‹udk wkdufzsufoGm;OD;rSmwJh?

xda&mufwhJ vky[ f efjzpfatmif jyifqifz‹kd qw kd m ta&;}u;D a=umif; acgi;f aqmif}u;D awG


od+y;D om;yg? acgi;f csi;f qkid f wdik yf if&r,ft
h csed yf g? tcsi;f csi;f wcgqufqH q,fcgvefwhJ taygurf sK;d /
tm%mvk / tk y f p k z J G ‹ / tjypf a &S m if & muae jy\emawG ryG m ;apvd k y gbl ; ? ud k , f h b mom
ydwfavSmiftarSmifcswJh orkdif;tusOf;om;rsKd; b,fol‹ukdrS rjzpfapvdkygbl;? tm;vHk; woHxJ
xGufzdk‹ygyJ?

npfywfpmG pnf;±H;k tkypf zk ‹GJ / rJta&twGuef ‹J ckcaH csy tm;òyid =f uwJh twwfrsK;d eJ‹awmh
'Drkdua&pDEdkifiHawmf}uD; tajcrvSEdkifygbl;? usqHk;cJhwJh ygvDrefacwf}uD;udk jrifa,mifrdygw,f?
vlrsK;d aygi;f pHu
k tem*wfukd rSe;f ar#m=f unf&h mrSm t,Ht k =unfr/hJ a=umuf';l wke&f r,fh tjzpfrsK;d
ra&mufapvdkygbl;?

(3)

awmf v S e f a jymif ; vJ E k d i f w J h jynf o l e J ‹ twl ±d k ; om;ajzmif h r wf + yD ; / jynf o l u d k


csif;jcif;arwWmxm;+yD; 'DwdkufyJGrSm vdkufygapcsifwmu apwemoufoufyg? *k%foa&&Sd&SdeJ‹
trnf;pufuif;atmif trwfawmfrif;awGa&m/ wjcm;acgif;aqmifawGa&m vkyfudkifEkdifav
aumif;avyg? vdrfwwf/ nmwwf/ tajymcsKd+yD; ta&Smiftwdrf; aumif;±HkavmufeJ‹awmh
tao;tzJaG wGyJ tEkid &f aumif; &ygr,f? &v'faumif;awGvnf; c%wðzwf jrif&Ekid yf gw,f?

'gayrJ h jynf o l w &yf v H k ; eJ ‹ ouf q k d i f w J h r[mwk d u f y J G } uD ; ud k a wmh t&S n f o jzif h


taxmuftulrjzpf/ cGeftm;rjzpfyg? rxifrSwfwJh ta=umif;aygif;pHkuae vuf&Sd&efoleJ‹
wkdufyJG[m +yD;jywfEkdifayr,fh 'Drkdua&pD EkdifiHawmfrSm jy\emaygif;pHk qufrwufapvdkygbl;?
(100)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
,H=k unfr_ wnfaqmufz‹kd tcufawG‹rmS pd;k ygw,f?

wrsKd;om;vHk;taeeJ‹ urBmhtv,frSm trsKd;,kwf/ t,kwfrsKd; rjzpfa&;twGuf


tpkwjf ywfq;kH ppftpd;k &ukd atmifEidk af &;wdu
k yf GJ rSeu
f efwnfrh wfz‹kd vdyk gw,f? pdw"f mwfa&;&meJ‹
vkyf&yfaumif;awGudk tckuwnf;u oufaojyESifh+yD; jzpfoifhygw,f? 'Drkdua&pDtpdk;&
r&Sdao;ayr,fh pdwf"mwftm;rmef/ trsKd;om; tm;rmefeJ‹ jynfya&muf acgif;aqmifawGu
vlrsK;d aygi;f pHk Edik if o
H m;awGukd wcef;wu¾uae OD;aqmifr_ ay;Edik yf gw,f?

awmf&ifaumif;ayr,fh rdwfzufawG=um; tawmf,kwf t,kwfawmf tjzpfrsKd;qdk&if


tm;aysmhp&m/ pdwfacGp&m? &efol&JŒ ajc[efvuf[efrsKd;eJ‹rdk‹ twl,kwf/ t,kwfwlvdk‹
pGyfpJGrcHapvdkyg? usaemfwdk‹[m trsKd;,kwf t,kwfrsKd; r[kwf=uygbl;?

urBmay:rSm toH;k rusq;kH / wrsK;d om;vH;k t&Suu f aGJ p&wJh zufqpftpd;k & vufatmufrmS
wEdik if vH ;kH edru hf sqif;&Jaewmyg? 10 a&G;aumufyt GJ wGuf ta&;ay:aecsed f tckvt kd ajctaerSm
wk d u f y J G 0 if a wG t aeeJ ‹ pd w f x m;jrif h j rwf / trsKd ; jrwf + yD ; aygif ; pnf ; Ed k i f & ef o m &S d y gw,f ?
tav#muf r wwf v d k ‹ taxmif ; cH & r,f q d k & if v nf ; &S d y gap? trsKd ; ,k w f / t,k w f r sKd ; awG
uif;&Sif;zdk‹ygyJ?

yHrk usyef;rus Ekid if aH &;v_y&f mS ;r_ tusit


hf }uq H ;kd awGukd ajymif;vJEikd af v aumif;avygy?J
usaemf w d k ‹ pd w f w k d i f ; usjzpf a pr,f h reuf j zef t wG u f 'D u ae‹u tpðyvd k ‹ jyif q if
ajymif;vJEkdifygw,f?

reufjzef[m 'Duae‹&JŒ vufxJrSmyJ &Sdvdk‹yg?

vufxJrSm reufjzef &Sdaeygw,f?

trSwpf Of 96 (azazmf0g&/D 2009)

(101)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

avESif7m Slum dog rsm;


(1)

aq;ajcmuf/ t&uf bmvdkcsifvJ? 'DcGifxJrSm tukef&Sdw,f? usD;uef;awmif;arSmuf


udk,fhyHkpHudk=unfh+yD; olwdk‹u rsufESm&dyf/ rsufESmuJ jywwfw,f? rsufESmopfqdk&if ydkawmif
*±kpdkufao;? pum;rwwfvnf; tqifajyw,f? rsufESmay;awG/ ajc[efvuf[efawGeJ‹wif
tvkyfjzpfw,f?

vdkcsifwm&vdk‹ vSnfhjyefcsifjyef/ rjyefbJ [kd[kd'D'D pyfpk&if; qufwdk;0ifvdk‹uawmh


acsmfawmaigh+yDomrSwf? 4-5 {u t0ef;t0dkif;twGif;rSm tdrfav;awGu ¹yGwfodyfaewm?
td r f ó ud t d r f = um; vrf ; av;awG u vl E S p f u d k , f yG w f o D ; yG w f o yf a&S m if o mvS n f h o m±H k y J ?
'Dvdk=um;xJrSmyJ olwdk‹awG waysmfwyg;}uD; aeaewm? qloHatmfoHawG yGufavm±dkufvdk‹yJ?
ukvm;wku d f usm;0ifuu kd w
f ,fqwkd m tJ'gr?S

oGy/f ysO/f "ed/ oufu,f/ xef;vuf/ 0g;uyf tdraf wGr[kw?f tkwef ‹J aqmufxm;wm/
wcsKdŒae&mawGus yvwfpwpftrnf;awG/ *syfcGHawGeJ‹ wJav;awG? wckwnf;aom tcef;u
vl 7 a,mufavmuf uyftyd v f u kd &f if jynfo
h mG ;+y?D trd;k u acgi;f eJ‹ rvGww f vGwaf wGvnf;
trsm;om;? t&yfjrifjh rifah wGtzd‹k uke;f uke;f uGu?G wcsKŒd ae&mqdk tdruf ESpv f ;kH qifx
h m;vku
d af o;?

vrf;ab;awGrSm pufbD;-qkdufum; avxdk;u|wfzm/ uGrf;,mqkdifeJ‹ qHyifn‡yfqkdif


zGifhw,f? opfoD;azsmf&nf/ vufzuf&nf/ okd0Sufv#Kdum ,rumeJ‹ ta=umfqkdifawG &Sdw,f?
(102)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
aEG&moDrmS a&cJjcpf/ a&cJacsmif;? toD;tESH [if;oD;[if;&Guf vufweG ;f vSn;f eJ‹ qdu
k u
f m;eif;w,f?
yJv
G rf;awGrmS axmuf';kd wD;w,f/ oHpkH bifc&m0dik ;f awG vduk w
f ,f?

rnfumrwW ukepf q
kH idk af wG/ 0ufom;/ =uufom;qkid af v;awG &Syd g?h vrf;ab; oef‹&iS ;f a&;?
tr_dufusKH;/ aqmufvkyfa&;/ *ufpftkd;o,f/ vrf;azmuf vrf;jyif/ t0wfav#mf/ tdrfazmf/
rD;tdk;wdkufeJ‹ tapmifh/ atmufajcodrf; tvkyfawG tukefvkyfw,f? ykvif;/ puULeJ‹ *syfxl/
oHwo kd pH eJ‹ yvwfpwpf tpteawGvnf; aumufw,f? vufvv D ufum; a&mif;0,fw,f?

e,l;a'vDu jrefrmawGaewJh *seyfy&l eD ‹J ADuyfpyf &l D &yfuu


G ef m;u 3 rkid yf wfvnfavmuf
twGi;f rSmudk 'Dvakd e&mpkav;awGu 5 ae&mavmuf &Sw d ,f? tkypf k t}u;D tao; tpHyk ?J

reufapmapmeJ‹ naeydik ;f rSm arSmif&yd cf &kd if; ajrmif;ab;eJ‹ csKyH w


k af wGqD a&ykvif;ud,
k pf eD ‹J
olw‹kd awGu tpDt&D? tav;taygo h mG ;yHu
k ,do k rl &Suf jrifo&l u
S ?f vl}u;D uav; ay:wifygy?J
a&udk bHyk idk ef ‹J pnfyifa&um;awGuae ,lw,f? v#ypf pfr;D u xdyrf mS csw d wf yfxm;wJh 0g,móu;d udk
"mwfwkdifrD;óud; wkwfwkwfawGqD vSrf;csdwfvdkuf±HkyJ? avwkdufvdk‹ ðywfrusatmif óud;awGrSm
tkwcf aJ wG qJx G m;wmu =uufo;D xp&m?

3-4 tdrfjcm; qdkovdk ±kyfjrifoH=um; &Sd=uygh? aub,fvfóud;wyf+yD; owif;/ ±kyf&Sif/


[dELN Zmwfvrf;wJ/G c&pfuufyaGJ wG=unfwh m 0goemygw,f? ±ky&f iS o
f cD si;f awGqdk uav;awGutp
tvGwf&w,f? u=ua=u;a[hqdk ol‹xufig rqdkif;rwG ykd;x=uw,f? rdef;ra,musfm;ra&G;
wGe‹f vrd af umufauG; wa[;a[; w0g;0g;eJ‹? aysmpf &m aumif;rSaumif;?

owif ; pm zwf w m oabmusp&m? ud k , f o ef & m owif ; pmrsKd ; awG &S d w ,f ?


twif;tzsif;awGutp ±kyf&Sifrif;om;rif;orD;/ c&pfuufrif;om;awGeJ‹ r_cif;awGtv,f
EkdifiHa&;eJ‹ bmoma&;tqHk; tukefyJ? zwf+yD;vdk‹uawmh taygpm;aq;vdyf bD'Dav;awGeJ‹
vufzuf&nfaomuf&if; yGm;=u/ tm=uwmayg?h tvkyv f yk v
f u
kd /f avaygvu
kd ?f

ajrmif;ykyf/ pufqD/ an‡mfeJ‹ rpifeH‹awG=um;rSm ae=uwm? zkefwaxmif;axmif;/


,ifwavmif;avmif;eJ‹? aEG&moDrSm ac|;oD;ac|;aygufeJ‹/ rdk;&moDrSm AGufaygufAGufx?
aEGr;kd aqmif;'%f aumif;aumif;cHc&hJ wJh olawGr‹kd cHEidk &f nf A&yG &S=d uyg?h olw‹kd [m òrŒd i,fawG
tpGeftzsm;eJ‹ aus;vufawGuae vmwm? ausmrJG olwdk‹eJ‹ òrdŒay:u EkdifiHa&;orm;awG&JŒ
ar#mv f ifch suf qHck suu
f wGe;f yd‹k vu
kd w
f m?

a&G;aumufyt
GJ óuq
d &kd if òrŒd ay:u ajrvGwaf jr±dik ;f eJ‹ uGuv
f yfawGrmS ae‹csi;f +y;D / ncsi;f +y;D
(103)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
*sLuDwaJ wG aqmufypfwwfw,f? ('DEpS x f rJ mS a[mvd0'k f atmfpum 8 qk/ +Aw d o
d # Golden
Globes 4 qk/ +Awd od # ±ky&f iS ef ‹J ±kyjf rifo=H um; tEkynm tu,f'rD - BAFAT 7 qk&wJh Slum
dogs Millionaire ±ky&f iS u
f m;rSmawmh *sKyd &D;vd‹k wGiw f iG o
f ;kH cJw
h ,f?) e,fbufqif;+y;D pnf;±H;k xm;wJh
olwdk‹udk um;}uD;awGeJ‹ òrdŒay: ac:csvmw,f? aemufw&ufrSm Voting Card (rJay;cGifhu'f)/
Ration Card (*sKH a ph / qef / o=um;/ a&eH q D tpd k ; &aps;eJ ‹ xk w f c G i f h & wJ h &m&S i f u 'f )
vufxJa&mufvmr,f?

b,fygwDu b,fol‹twGuf rJay;&r,fqdkwm od+yD;om;? vdkvdkvm;vm; vmac:+yD;


ae&mcsay;wJb h uf opPm&S±d ykH ?J 'Dval wG tm%m&S&d if olw‹kd twGuf tvm;tvm aumif;r,fq+kd y;D
ypfysuf,Hkvdkuf±Hkaygh/ rJay;csvdkufwmaygh?

trsm;tm;jzifh 'Dvekd nf;eJ‹ olw‹kd awG òrŒd }u;D jy}u;D ay: aygucf svmw,f? wEG,if ifwpifyg
aemuf x yf v nf ; tv#Kd v #Kd 0if v mw,f ? tvk y f u ck e ajymovd k óuH & musyef ; ?
wa,mufwnf;orm;twGuf wae‹udk ±lyD; 25-30 avmuf &&ifudk vHkavmufwef&JŒ?
jrefrmaiGeJ‹qdk usyf 500-600?

pm;wmu 'Dvdkyg? ajr}uD;eJ‹ rHxm;wJh rD;zdkay: ',fjym; ypfwif/ EGm;acs;ajcmuf


opfudkif;ajcmufawGeJ‹ rD;ar$;/ wpfuDvdk*&rf (65 usyfom;cef‹) udk tjyifaygufaps; 15 ±lyD;eJ‹
ay;0,f&wJh tmwm; (*sK=H urf;) udk qDryg jym;ryg uif/ tmvl;av; yJav; [if;oD;[if;&Guaf v;
a&mcsuw f hJ [if;eJ‹ pm;/ a&eJ‹ ar#mcsvu
kd w
f m?

Ed‹k csO&f ,f/ +y;D awmh i±kyo


f ;D / cg=uufOteD/ o&ufo;D oHy&k moD;awGe‹J tcsOw f nfxm;wJh
tusm;wd‹k / usuw f eD;wd‹k e‹J a&mpm;vm; pm;&JŒ? *sKH wpfuv D *kd &rfq&kd if rdom;pk 7 a,mufavmuf
Adu
k u
f m;atmif pm;Edik w f ,f? xkwaf ps;eJ‹&wJh *sKaH phukd }uwd q f rkH mS ajc+y;D pm;wmrsK;d vnf; &S&d ŒJ ?
wcsKdŒu vHk;wD;qefeJ‹ pm;w,f? w&ufudk ESpfcgpm;&if awmf+yD? w±kwfvdk &Sm/ ukvm;vdk pk/
Armvdk rðzef;eJ‹qdkwmukd;?

apwemh 0 ef x rf ; usef ; rma&;vk y f o m;awG u r=umc% ynmay;/ uk o a&;awG


vmvkyaf y;wwfw,f? twm;tqD;r&Sd uav;arG;vd‹k owday;wm;jrpf&wmvnf; tarm? wDbD
tqkwaf &m*g aygrS ayg?

uav;awGudk ausmif;xm;vm; xm;&JŒ/ rxm;&ifvnf; tao;pm; pufr_vufr_


tvkyaf v;awGrmS oifcidk ;f wmayg?h ul&if;/ qJq}kd urd ;f armif;cH&if; oif&wmrsK;d ? *sLuDu xGuv
f mwJh
uav;awGu odomw,f? ayaya&a&av;awG? wcsKŒd qdk zdeyfawmif rygb;l ? qHyifu qDryg
(104)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
bkwo f u
kd /f ESyaf cs;wJaG vmif;/ ajcacsmif; vufacsmif;awGu acs;an‡mf txyfxyf/ zkerf e_ ‹f awGu
&pfywfvdk‹? awG‹&mjrif&m aumuf&Jw,f? vG,ftdwfeJ‹ tuôsawGuvnf; npfnpfywfywf/
pkwfpkwfjywf?

(2)

rGefbkdif; (,cif bHkabòrdŒ) [m tdEdN,&JŒ b¾ma&;/ ±kyf&SifeJ‹ t}uD;rm;qHk; òrdŒawmf/


taemufwidk ;f c&D;oGm;awGtwGuf tdE, Nd *dwOf ;D ? jrpfa=umif;aygi;f pHk pD;0if&m yifv,fjyif}u;D u
qD ; vd k ‹ óud v d k ‹ / ayG ‹ yd k u f v d k ‹ ? tvwf p m;eJ ‹ usd u sd w uf vl c srf ; omawG aygvG e f ; awmh
tvkyftudkifawGu rsm;vdkufjcif;? 'ga=umifhvnf; tdEdN, te,fe,ft&yf&yfu vlrsKd;pHku
rG e f b k d i f ; vd k òrd Œ }uD ; qD v nf ; a&=unf & mjruf E k & m OD ; wk d u f p &m jzpf v mw,f ? xif & S m ;wJ h
Edik if aH &;orm;}u;D u Slum dog awGukd qJaG qmifac:,lcahJ wmh tvku d o f ifah v; tajccsvmwmvd‹k
tqd&k w dS ,f? tm&Swu kd rf mS ,m,Dwt J rd af wGe‹J vma&muftajccswhJ Slum awG trsm;qHk;&Sdwm
rGeb f idk ;f ygy?J wae&mxJuu G uf uG f vlO;D a&u 10 ode;f txuf &Sw d ,f?

*sLuD avvGiu hf av;oli,frsm;vd‹k vSvaS v;ajymEkid wf hJ Slum dog awG[m rGeb f ikd ;f rSm
azmjcif;aomjcif;yJ? ±ky&f iS x
f u
J vdk uav;olawmif;pm;/ rsupf t d zsucf &H +y;D awmif;&rf;pm;aomuf
tckdif;cHb0 a&mufaewJh rsufrjrif'kuQdwav;awG wu,f&Sdw,f? usyfwnf;usOf;ajrmif;wJh
b0OcGx H uJ xGuaf ygu&f mS &if; vrf;rSm;a&mufomG ;wmvnf; t&Syd g? rGeb f idk ;f rSm Shooter vd‹k
tac:rsm;wJh rmzD;,m;*dk%f;awGxJ olwdk‹awG usifvnf=uwmvnf; trSefygyJ? vlrsm;pkawmh
r[kwfbl;ayghaemf?

e,l;a'vD&JŒ òrdŒawmfa[mif; Old Delhi rSm rsufpdysuf uav;olawmif;pm;awG/


olcdk;i,fav;awG aygaygrsm;rsm; awG‹&w,f? tJ'DbufrSm [dENLvdk usKd;&fbZm;/ jrefrmvdk
olcdk;aps;}uD; &Sdw,f? cdk;cJhor#eJ‹ ta[mif;tjrif;awG a&mif;w,f? pufypPnf;}uD;awGuvJG&if
vl‹toH;k taqmif trsm;tjym;udk vrf;ab;eJ‹ ajruGuv f yfawGrmS csa&mif;wm?

cd;k &mygypPn;f awGukd qkid af wGrmS vdu k o


f iG ;f aewJ/h ud,
k w
f ikd v
f nf; csa&mif;wJh uav;awG
jrif&wwfw,f? (vGecf w hJ hJ 3-4 ESpw
f ek ;f u 'Daps;udk tpd;k &u zsuv f ukd yf g+y?D aps;oufwrf;u
ESpf 100 avmuf &Scd w hJ m? t*Fvyd f vufxufuwnf;u wnfvmcJw h hJ aps;ayg?h )

tvd r f t npf a v;awG u xl x yf y gh ? a&mif p H k i S u f vS v d k ‹ 0,f v m/ td r f t a&muf


ta&mifviG jhf y,f? a&'D,kd 0,fwek ;f u t[kw/f aemufawmh txJrmS opfw;kH av;awG jzpfuek ?f
aps;csKo
d ef‹ar$; toD;tESH b,fvukd ae tykytf ysuaf wG a&moGm;ygvrd ?hf yOPvufu tJvkd tJv?kd
(105)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
±ly;D 500 vd‹k ac:wJah ps;/ qpfjyefawmh 50 avmufe‹J &csi&f wm? yg;pyfuvnf; 'grsK;d 'grsK;d ?

(3)

*sLuD avvGiuhf av;i,f Slum dog awG[m ±ky&f iS &f ŒJ jyifyrSmvnf; &Sad ewm taotcsm?
jrefrmua&m bmrd‹k v?J pD;yGm;a&;ysu/f em*pfzsu/f ppftpd;k & wm0efr/hJ rdbrJah ewJh oli,fawG/
jynfyxGuf 'kuQonfeJ‹ a&$Œajymif;tajccs vkyfom;b0 oli,fawG/ enf;rS renf;vSwm?
awmif;&rf;pm;aomuf/ &&mtvkyv f yk /f tvpfow
k wf hJ uav;awGu òrŒd jyawGx/J aus;vufxJ
awmifa&mufajrmufa&muf?

Slum dog ±k y f & S i f x J u vd k ae‹csif ; ncsif ; oef ; ºuG , f o l a Ï;av;rsKd ; rjzpf c sif a eyg?
ylyifa=umif=h u/ ck;d qd;k rS pm;aomuf&r,f/h avESi&f mvGiahf ewJh Slum dog awG ynmoif=um;/
em;em;aeae b0av;awG ydik q f idk yf gap/ aysm&f i$ yf gap? jrifcsipf rf;ygb?d

vspv
f sL±_ rcH&wJh Slum dog av;awG tjzpfayg?h

trSwpf Of 97 (rwf/ 2009)

(106)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

7moDciG f tusdwt
f cJ
aEGO;D rSm av±l;awGu =urf;=urf;wrf;wrf; ar$‹aqmfo&rf;aevd‹k pdwaf wGu [d, k rd ;f vd‹k
'D,dkif/ zrf;qkyfudkifzdk‹ cyfcufcuf? &moDul;ajymif; ava=umif;awGu ododomom}uD;eJ‹udk
ol ‹ &moD c G i f x J nd ‡ K Œ,l q J G o G i f ; aewm? ud k , f u tvd k u f w od e J ‹ cyf a omh a omh a v;
ar#mvk d u f v d k u f w mygyJ ? jrif u G i f ; awG u topf t opf [ef a wG e J ‹ ? yG i f h O D ; yef ; tvS a wG u
yif,HxufrSm zl;iHkyGifhwkHwvSnfh/ vScsif&uf pufpuf,kd? tpdk‹tan‡mufeJ‹ &GufopfawGu
xl;xl;uJuJ Ekzwfaevdu k wf m/ ,k,p&m aumif;yg&ŒJ ?

aumif;uifxJ vl;vdrahf ysm0f ifavh&w dS hJ wdraf &mifwrd af oG;awGawmh tem;,laeovm;/


a&SmifuGif;rsufuG,f ðyaeovm;yJ? olwdk‹r&Sdvdk‹ =unfvifwJh tjyma&mif 0wf±Hk}uD;uom
cef‹cef‹xnfxnf/ rdk;wdk;rwfwwfeJ‹ avmuwcGif tvSqifaeav&JŒ? tmuma0[ifu
wdwfqdwfaewkef;/ ajrjyifxufrSm Eke,fyg;v$mwJh opfyifyef;refeJ‹ aus;iSufoHomawG
}uD;pdk;aew,f? tcuftvufawGu wzsyfzsyf/ &GufajcmufawGu ajrrSmc=u/ vl;vdrfh=ueJ‹?
yGichf syef ‹J 0wfre_ af wGu t&Sed ,
f pl / Ed;k xp? wu,fu h kd ºuºG u&G &G /G vSvyS y? av&JŒ aqmif=uOf;&mqD
a0hum0dkufum vdkufyg=ueJ‹?

'Dtcsdefqdk tvGrf;awGu ydkvdk‹ydkvdk‹ &ifwGif;rSm abmifbifcwfvmw,f? tdyfvsufu


vrf;av#muf&ovdk/ rl;arhvJòydcsifovdk/ ysif;tm;}uD;ovdkvdk? tvnfwacguf aygufcsvmwJh
&if v _ d i f ; cwf ' %f wd k ; &jyef a ygh ? ES p f a ygif ; 20/ rsKd ; quf w quf a vmuf tpOf v k d u f y gcJ h w J h
ta[mif;tjrif;wck/ rdwfa[mif;aqGa[mif;wck txl;ojzifh tvGrf;wck? t}udrf}udrf
tausmhausmh vnfywf/ oHo&mcsm;&[wfxJrSmawmh 'DtvGrf;awGu ta[mif;wumh
ta[mif;qH;k / taumif;wumh taumif;qH;k ? z,fcmG xkwEf pS v f ‹kd r&?

tawG;tjrifopf/ pdwfopfvlopf &Sdwwfayr,fh vGrf;pdwfuawmh opfrvmbJ/


ajymif;rvmbJ &SdaeqJyJ? tarSmifnrSm tjzLxnf yef;yGifhawGu vif;vuf=u,fpif r&Sdcdkuf
tm;jznf h a y;ovd k r sKd ; ? 'D t vG r f ; awG u yJ ud k , f h & J Œ tpðy&mt&yf q D wrf ; wrf ; ww
jzpfapjyefwmukd;? a[mif;EGrf;tdyfruf&Snfudk 'D&moDcGifxJrSmvnf; qGwfysHŒ=unfEl;zG,f&m
(107)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
Edk;=um;xºuGjyefapwm 'DtvGrf;ygyJ?

'D&moDxrJ mS yJ ESpof pfu;l wefc;l v/ yef;ydawmufawG a0qmwJh tcgor,/ tm;vH;k udk


vGrf;tm;}uD;apwJh umv/ a0;aeolwkdif;twGuf tjyeftvSef vGrf;qGwfwo owd&jyefwJh
wc%? qifu h mqufum vGr;f &jyefwmyg?h tvGr;f [m jyefajymif;atmufarh&if; om,m=unfE;l r_
ay;wwfovdk/ rSef;qwrf;w&if; tifjynfhtm;jynfh jzpfwwfw,f? pdwful;eJ‹ aemufa=umif;
jyefciG ahf y;vd‹k Eke,f&i$ v
f ef;r_ &Sw
d wfw,f? wjcm; raumif;wwfapwmawGawmh arhxm;vku d Of ;D pd‹k ?
=unfph rf;ygt;kH / 'DumvrSm jrifa,mifae&wmawG/ jrifa,mifrw d mawG?

ur,fo h al wG tuwkud =f u/ qdrk ,fw


h ;D r,fo
h al wG pk±;kH =u/ pifjrifah wG aqmuf/ yef;awG
aumufe‹J tvSawG qif/ a&twGuf jyifayg?h tJ'D 0goem&Siaf wG/ 0goemwlawGu txdik o f rm;?

txorm;awGu *spu f m;abmeufz;kH }uchH ikd af tmif cif;/ qDtvHt


k avmuf jznfw
h if;/
t&ufqkd *gvHykH;eJ‹&atmif tvsifpvdk pkaqmif;/ tvSjyum;awG jzpfatmif xkaxmif;/
opfom;±du
k o
f H wlEu S o
f aH wGe‹J [efcsuu
f kd nDaevdu k wf m?

b,forl qdk vmpm;ygqw kd hJ apwemoufouf pwk'o


d m tvSL&Siaf wGu tau|;tarG;
r¾yfawGeJ‹? rkef‹vHk;a&ay:/ rkef‹vufaqmi;f/ a&$&ifat; au|;rS au|;yJ? rkef‹vHk;a&ay:qdkwm
aumufn‡if;qefr_ef‹udk a&eJ‹e,f+yD; tvHk;av;awG vHk;w,f? txJrSm xef;vsuf 'grSr[kwf
}uHoum xnfh? +yD;&if yGufyGufql a&aEG;xJrSm ðywfxm;wJh vufromom tvHk;av;?
aumif;ayhq&kd if txJu tcsKcd [ J m t&nfaysmaf ewm?

r,dkrpdrfhatmif zJhrpm;eJ‹/ wvHk;vHk; yg;pyfxJ ypfxnfhpm;? wcsKdŒtvHk;awGxJrSm


i±kyo
f ;D pdr;f &Sw
d wfw,f? pm;rdv‹kd vnf; raxmif;ombl;? &SL;&SL;&S&J JS taysmt
f &$iaf v;awG? 'gu
txuftnmbufu "avhwck? wae&meJ‹ wae&m xyfwx l yfr# rwlygb;l ?

ae‹vnf; ae‹rdk‹/ nvnf; nrdk‹? rjywfrvyf u=uckef=u aysmfjrL;=uwm? bk&m;&dyf


w&m;&dyf oGm;olu oGm;=u/ oDv,l=u/ vSLzG,f&mawG uyfvSL=u? vl}uD;rdbawGudk
acgif ; av#mf z G y f & if ; / ES d y f e ,f & if ; eJ ‹ uk o d k v f , l o l u ,l = u/ tjypf 0 ef c sawmif ; yef = uvd k ‹
cGiv
hf w
$ af usat;=u? ydu k q f aH wmif;olu awmif;? ay;vd‹k vnf; aumif;/ ,lv‹kd vnf; aumif;?
b,forl qdk twmo}ueF yf aGJ wmfrmS wae&m&muae yg&wmyJ?

òydifyJG0if tvSjyum;awGaemuf/ *Dw0dkif;awGaemuf ajcusifwrsKd;/ pufbD;wzHk? tcsdef


ukecf siu
f ek /f &ifcek &f if +y;D a&m? rarmryef; av#mufvrS ;f aya&mh? aAxdo=H um;&if &$iv
f ef;vmwm?
(108)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
,dr;f tuawG=unf&h if uk, d [
f efE‹GJ aESmif; aysmah ysmif;vmwm? zefw;D r_ tEkvuf&mawG=unf&h if;
pdwuf ;l pdwof ef;awG/ cHpm;csuaf wG/ taoG;tom;awG yGiv hf ef;vmwm? aomufwwfoal wGvnf;
&Sv
d ‹kd arsmraebJ/ oGm;vmowd qifjcifrzd ‹kd awmh vdrk mS ?

uóu;d uuGuaf wG/ twD;tr_waf wGu òrid òf rid q f ikd q f ikd /f aw;oDcsi;f awGu tòyid t f qkid ?f
ae‹cif ; buf a&upm;vd k ‹ nbuf apmapmpD ; pD ; td y f , m0if r ,f rjyif e J ‹ ? n0k d i f ; awG u
a&mifpHkaw;oGm;awG/ tEktvS tuawG=um; epfarsm&jyefw,f? nbuf tdyfa&;ysufvdk‹
ae‹cif ; buf tem;,l r ,f r}uH e J ‹ ? wl ; yd k ‹ wl ; yd k ‹ wk H c srf ; csrf ; toH / [G e f ; oH / atmf [ pf
ajy;v$m;oHawG=um; arsmyg&jyefw,f? c%wðzwf vktdyf/ r&ru aysmfyg;? 3 &ufvm;/ 4
&ufvm;? vmprf;[J/h yufvu kd pf rf;r,f? oGm;prf;[J/h ajcOD;wnf&h m?

ouf } uD ; &G , f t d k a wG / bk & m;ausmif ; uef oG m ;ol a wG / ud k , f 0 ef a qmif a wG /


aexkid rf aumif;olawG/ a&ryufz‹kd awmif;yefoal wGukd tomw=unf ay;v$w&f w,f? cGupf w k ef ‹J
yuf/ a&ylazmif;eJ‹ ayguf/ a&ydkufeJ‹ xdk;/ cGufeJ‹ avmif;/ ydawmufcuf oajycufeJ‹ jzef;?
óuu
d o f vdok mvky?f nDtudak rmifErS pdw"f mwfe‹J aysm&f i$ cf sr;f ajrŒr_ &Sad &;ygy?J =urf;wrf;&rf;um;vd‹k
b,fjzpfrvJ? ud, k cf si;f pm&if tvkyjf zpfw,f/ ajyvnfw,f?

o}ueF f um;}u;D um;i,fe‹J òrŒd vH;k u|wf vSno hf al wG/ qduk u f m;-jrif;vSn;f eJ‹ oGm;olawG/
ajcusit f yk pf ek ‹J wa,mufxv J nf; vrf;av#mufoal wG/ rsuEf mS rSm a&mifpjkH c,fo/ qkid ;f bkwaf wG
udik =f ueJ‹ aysmv f eG u
f sL;aeyHrk sm; pdwn
f pfnL;p&m r&S?d o}ueF yf uGJ kd EJ+$ yq
D rkd jS zifh 'Dt&omawGu
wav#mufv;kH tr#irf jywf &aewm?

wcsKŒd us pnfum;ygayhqw kd hJ òrŒd awGqD e,fuae vm+y;D awmh aysmw f m/ òrŒd av;awGu
wcsKd Œ us òrd Œ }uD ; awG q D wuf a ysmf = uwm? tvk y f ± H k a wG &yf e m;/ ausmif ; awG yd w f x m;/
pD;yGm;a&;vkyif ef; trsm;pk &yfxm;vd‹k tcg}u;D &uf}u;D [mjzifh pnfum;ygoavh pnfoavhy?J

“cGufpkwfav;eJ‹ yufwmavmufawmh/ &D (&,f) wmaygh &Dwmaygh”/ “a&ryufwJh


tysKad wG/ rkq;kd zdek ‹J nm;ygap”/ “olrsm;aysmv f ‹kd raysmEf idk /f &nf;pm;aysmufv‹kd r_id ”f / “&efuek òf rŒd }u;D
us,fw,fqdk/ av#mufywf=unfhawmh usOf;usOf;av;” vdk‹ atmf[pfaysmfyg;oHawGuawmh
rqdwo f Ok ;f Edik w
f hJ o}ueF af qmify'k af wGtvm;? rEœav; òrŒd r0kid ;f xGuf o}ueF o f cD si;f awGu r±d;k Ekid /f
rtDEikd f o}ueF rf ¾dKif oDcsi;f awGtvm;?

a&yufr¾yfoel ‹J a&yufco
H l rsupf u
d sv‹kd wOD;udw
k OD; tjyeftvSef a&yufupm;wm/
cspaf &;óuud af &;qdw
k m/ rxdwxd uspD ,faewmawGvnf; &Syd g?h o}ueF t
f a=umif;ðy+y;D &nf;pm;awG
(109)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
jzpf&/ aemufyikd ;f tdraf xmifus/ uav;arG;=ueJ‹/ [kwv
f ‹kd ? olw‹kd ukd o}ueF cf spo
f /l o}ueF zf ;l pmvd‹k
qdk&rSmyJ? tJ'Dvdk cspfp&m aumif;wmawGtjyif qJGvm;&rf;vm;/ vufupm;wmawGvnf;
jrifraumif; ±_raumif; awG‹wwfw,f?

o}ueF u
f mvqdk &Jpcef;rSm t&ufr;l vGeof al wG/ cku
d &f efjzpfoal wG/ vufa&mufoal wG/
o}ueF uf m;awGe‹J jynfah ewwfw,f? olw‹kd ukd trsm;tm;jzifh ESpq f ef;w&ufrmS jyefvw
$ w
f ,f?
taysmfvGef+yD; xdcdkuf'%f&meJ‹ aoqHk;txdawmif &Sdw,f? aq;±HkawGvnf; ydwfum; ydwf./
rem;&bl;? rpnfum;tyfwhJ t&yfrmS vnf; tJovdt k m;jzifh pnfum;&w,f? pdwrf csr;f omp&m?
bkef;}uD;ausmif;awGrSmawmh 'kv†b &[ef;cHolawG&Sdygh? oufqkdif&m bmom0ifawGtwGuf
w&m;&p&m/ tm;usp&m?

ESpu f ;l o}ueF t
f cg twma&[m tEœ&m,fuif; ab;&Si;f / aumif;usK;d csr;f om&/ pdwu f kd
=unf E l ; ES p f o uf / ,Of a us;zd k ‹ twG u f vd k t yf y gw,f ? &ef u k e f u a=u;}uD ; }uD ; ay;&wJ h
r¾yfwcsKdŒwav aemufrSm tylv_dif;awG ºuGaewm/ tazmftc|wfawG tom;ay;aewm/
vl=um;ol=um; aumhuefum; tuawGe‹J orD;ysKw d csKŒd uaewm/ trl;vGef t&rf;vGeaf ewm/
r=um;0hH remomawGvnf; tvGet f rif; &Sw
d ,fv‹kd =um;&ygw,f?

±d;k &m"avhqw
kd m b,fvrl sK;d wkid ;f twGurf qdk rarhtyfwhJ tc&m/ xdyg;rcHEikd w
f hJ t&m/
aysmaf rG‹ vJavSmif;&m/ b,fobl ,f0g qdw k m&JŒ tp? xde;f odr;f olreS o
f r# wm0efaus=uw,fv‹kd
qdk&rSmygyJ?

o}uFeftcsdefrSm tusOf;usaeolawGtzdk‹ o}uFef&JŒ tESpfom&udk jynfhjynfh00


cHpm;cGiahf wmh &Edik rf ,f r[kwyf gb;l ? ae&yfukd tvGr;f o,f&wJh tcsed rf sK;d yg? tusO;f om;awGqkd
axmifjyifyu toHAvHawGudk ae‹pOf&ufquf 3 &ufavmufudk us,fus,favmifavmifeJ‹
=um;ae&wm? olw‹kd awGxrJ mS olrsm;tusK;d aqmifv‹kd ud, k t
hf usK;d tarSmifusaeolawGvnf;
yg0ifaeygw,f? ajzomEkdifor#eJ‹ ajzae&wJh umvyg? tvGrf;awGeJ‹ ESpfodrfhae&wmyg?

arG;&yfajro}ueF ef ‹J tvSr;f a0;aeolawGtzd‹k vnf; o}ueF f t&omukd wif;jynfu h syjf ynfh


cH p m;Ek d i f r S m awmh r[k w f y gbl ; ? trd a jrud k tpm;xd k ; tvG r f ; ajzae&wJ h tcgrsKd ; yg?
tusOf;om;awGvdkyJ udk,fhwkdif;EkdifiH&if;u o}uFef&JŒ t&dyftaiG‹awGudk rSef;qawG;a&mf&if;
ae&wmyg? tvGrf;awGeJ‹yJ ESpfodrfhae&wmygyJ?

'ghtjyif ukr&wJh a0'emonfawG/ ukef;aumufp&m r&SdolawG/ em*pfrkefwkdif;oifh


'kuo
Q nfawG/ ausmif;aysmufaeolawG/ rdbrJh uav;awG/ tarhtrd u
f kd jyefcsiw
f idk ;f jyefr&olawG/
(110)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ae&yfrJhaeolawG/ vlrsKd;bmom cJGjcm;cH&olawG/ 'DvlawGua&m a[m'D r[mo}uFef}uD;rSm
aysmfEkdifrSmrdk‹vm;? [mvmvif;vif; &ifbwfawGeJ‹ a[m'D twmo}uFef}uD;udk olwpdrf;vdk
pdrf;pdrf;um;um; =unfhaervm;vdk‹ tawG;a&muf&jyefw,f? 'D&moDcGifrSm &ifbwfxJu
tusw d tf cJawGu twH;k vdu
k f twpfvu kd f ay:vmwwfjyefw,f?

wu,fu
h kd &moDciG f tusw
d t
f cJygy?J

trSwpf Of 98 ({+y/D 2009)

(111)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

usKyft7yfeJh usKyfZmwf
tdE,
dN Ekid if /H rDZ&kd rfjynfe,f/ tku
d af ZmòrŒd æ?

ta&S Πtd r f q D u ql n H y l n H t oH a wG xG u f v mw,f ? r=um;wcsuf =um;wcsuf ?


wcgwav AvHk;AaxG;/ wcgwav atmf}uD;[pfus,frkd‹ oJoJuJGuJG? tJ'D uyftdrfxJrSm
jrefrmjynfom; &ufuef;orm;awG aewm? olw‹kd tcsi;f csi;f u aqGrsK;d awGcsn;f yJ? usaemfw‹kd aewJh
oGyt f rd ef ‹J u 10 ayavmufyJ a0;wm?

usaemfw‹kd trd u
f 88 ausmif;om;±H;k vkyxf m;wJt
h rd /f vlysKv
d vl wG f ausmif;om;awGaewJh
tdrfqdkvnf; rrSm;bl;? tdENd,EkdifiH rDZdk&rfjynfe,f&JŒ awmifay: òrdŒawmf tkdufaZmxJu
pDyGD;&yfuGufrSm? nydkif;jzpfaevdk‹ jrefrmvdk toHAvHawG us,fus,feJ‹ =um=umxGufae&if
roifah wmfv?S 'ga=umifh tay:vrf;wuf/ tJ'b D uf xGuo f mG ;vdu k wf ,f?

ae‹v,furS r*Fvmaqmifcw hJ hJ aumifav;u r*FvmOD;nrSm ol‹tazqD oGm;uefawmhcsif


wmwJh? ol‹tareJ‹ aqGrsKd;wodkufu wm;wmaygh? wa,mufwayguf atmf=u[pf=u
jzpfukefa&m? aumifav;u rsuf&nfeJ‹ rsufcGuf/ aumifrav;u ajcrudkifrd vufrudkifrd/
a,mifwad ,mifcsm rsuEf mS ysu&f mS wmayg?h aumifav;&JŒ tazeJ‹ taru uJaG ewm? olw‹kd awGe‹J
usaemfu jrefrmjynfrmS wòrŒd e,fwnf;om;awG? vufxyfr,fh udprP mS vnf; 0ifygcw hJ hJ usaemfu
aumifav;vufudkqJG+yD; oGm;=ur,fvdk‹ ajymw,f? aumifrav;udk vdkufcJh/ wm0ef,lw,f/
jy\em rjzpfap&bl;aygh? 'DvdkeJ‹yJ xGufvmvdkuf=uw,f?

n[m aiG r _ e f e H ‹ om vl ; vd r f ; jc,f o aewJ h vrif ; }uD ; a=umif h yd k + yD ; yeH & aew,f ?
awmifcg;yef;udk auG‹ywfaewJh uwW&mvrf;[m ta&mifwvufvuf wufaew,f? yif}uD;
yifi,fawGu va&mifukd Ed‹k oufcpH ‹kd &if; rdcifrsuEf mS udk armf=unfv
h ‹kd ? opfcufopf&u G af v;awGu
(112)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
tarSmifudk ra=umufbJ rdcif yifr}uD;eJ‹twl ol‹zGm;atudk xkd;xkd;axmifaxmif jyL=unfhvdk‹?
jzLazG;=unfvifaewmeJ‹tr# n[m qGwyf sŒH =unfE;l p&m aumif;ovm; rar;eJ‹? aemufusad ewJh
pd w f u d k arh a vsmh a tmif jzpf a pao;awmh w ,f ? 'gayrJ h vmvwW H ‹ tajctaetwG u f
pd;k &drpf w
d af v;u wcsuw f csuf 0if0ifvmw,f?

vGefcJhwJh 10 &ufavmufu r*FvmyJGta&; aqG;aEG;w,f? tm;vHk; tqifajyayr,fh


zdwpf mudpu
P jy\em? zcifemrnf xnfah &; rxnfah &;? aumifav;&JŒ tazu emrnfrxnfzh ‹kd
vmajymxm;owJh? &Sdapawmh/ rdbESpfyg; uJGrSomuJGa&mh? om;[m om;/ taz[m tazyJ?
xnf=h ur,fq+kd y;D zdajymcJw
h ,f? zdwpf mudk ausmif;om;±H;k u vufa&;vufom;? pmom;eJ‹ 'DZidk ;f
wm0ef,lw,f?

zdwpf ma0+y;D aemuf&uf tazu ±H;k cef;xJ aygucf svmw,f? vufxrJ mS "m;ajrmifwvuf/
taESmifht,Suf ruif;wJh rsufESmeJ‹? yxr a'geJ‹armeJ‹/ pm;yJGxkvdkuf "m;udkifvkdufeJ‹?
tbufbufukd arwWm a&SŒxm;+y;D / jzpfoifjh zpfxu kd w
f m &Si;f jyw,f? txl;ojzifh tazudk csp&f mS wJh
om;&JŒqEN? tqHk;rSm taz&if;acgufacguf ol[m rtDromeJ‹ jyefoGm;av&JŒ? 'Dtjzpfu
ylylaEG;aEG;av; &Sdao;wm?

aemufcHudk tJ'DvdkpOf;pm;rdawmh &ifav;p&m? ol‹vufxJu "m;/ a'gopum;eJ‹


rsuEf mS xm;awGu &dycf eJ &dycf eJ ay:ay:vmw,f? nuvnf; n/ aomufxm;rSjzifh ud, k rhf mS
ckcpH &m/ ,SOpf &m r&S?d om;&JŒ aemufxyf wqENe‹J yJ pdwuf kd &Jwif;+y;D xGuv
f mwm? jzpfumrS
jzpfa&mhy?J ol‹bufu qifajcqifvufawGu ukecf +hJ y?D ud, k bhf ufu b,ftxd ckcaH csyOD;rSmvJ?
aumifav;udkawmh rdbarwWmta=umif; [dka&muf'Da&mufajym&if; tazaewJh tdrfqD
wdk;+rJtwkdif; wdk;vm=uw,f?

tdru f akd &mufawmh olu r&S/d twlaeolawGu ol b,fxu G o


f mG ;rSe;f rod=u? 14-5
rdepfavmuf xdik af pmifw h ,f? rvma&;cs rvm? 'ga=umifh oH;k a,mufpvH;k jyefxu G vf mw,f?
om;av;&JΠrsuEf mS ay:rSm ylavmifaomu ta&;ta=umif;u va&mifatmufrmS &Si;f vif;vS?
&ifqidk v
f u
kd &f wJh tqH;k t±_;H }u;D wckukd tm;rwef }uw
d cf aH e&yH?k

pum;wajymajymeJ‹ ajzodrahf wG;awG;&if; vm&mvrf;twkid ;f jyef=uw,f? aumifav;u


idv
k u
dk &f ,fvu
kd /f aumifrav;u ESyw f ±_y±f y_ ?f ntvSuawmh rajymif;vJ/ xGe;f vif;awmufyqJ?
wouf r S m wcgyJ &avh & S d w J h r*F v myJ G n / r*F v mOD ; n? aumif a v;rS m }ud w f r Ek d i f c J r &
pum;vH;k awGu yg;pyfzsm;u qd‹k eifph mG eJ‹ ysKŒd tefxu
G u
f s/ zcifukd rSe;f qwrf;w&if; idak ºu;G oHukd
ðyovm; ðy&JŒ/ t"dy`m,fr&Sdvdk‹qdkum r*FvmyJGudk oa&mfovm; oa&mf&JŒ/ edrdwfzwfovm;
(113)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
zwf&ŒJ ? aumifrav;&JŒ ycH;k ukd udik v
f u
dk /f ajcaqmifv
h u
dk /f atmf[pfajymqdk idak ºu;G vdu
k ?f wm;p&m
rvdak wmh/ ol‹&ifbwfukd ol‹bmom zwfoifyh gw,f?

'Dtaetxm;eJ‹ av#mufvm&if; ±kww f &ufqokd vdk toHwoH ay:vmw,f? nmbuf


awmifay:wuf avScg;qDu? wkwrf ;D (vufEydS rf ;D ) a&mife‹J twl vlwa,muf wa&GŒa&GŒqif;cs
vmw,f? om;&JŒemrnfukd &Gwv f mw,f? ol‹tazrS ol‹taz? usaemfjzifh aysmv
f udk w f jhJ zpfjcif;/
a=umufpwd u
f vH;k 0 uif;aeav&JŒ? vmom vm/ om;tzESpaf ,muf a[m'DnrSmudk awG‹&zd‹k
vdw
k m? tm;vH;k 0rf;omvH;k qd‹k z‹kd u t"du/ aumifav;twGuf tjzLxnfe‹J tdyo f ifw
h n hJ / ±_yaf xG;
raeap&/ aemufqrH wif;zd‹k 'Dn[m ta&;}u;D vS?

uwW & mvrf ; ay: taz ajccsvk d u f p Of om;eJ ‹ ac|;ru òyd i f w l x k d i f u ef a wmh w ,f ?
om;eJ‹orD;udk tdak tmifrif;atmifaygi;f zd‹k tygt0if qkaumif;awG awmif;ay;w,f? 'Dqak wGukd
awmifhawmifh}uD; &yfae&if;/ [dk;ta0;udk ai;=unfhae&if; csay;vkdufwm? wqufxJrSmyJ
(twd t us qd k y gh r ,f ) tazu “om;jzpf o l u r*F v maqmif w J h a e‹rS m / tazjzpf o l u
ocFsKdif;ukef;ukd oGm;+yD;” vdk‹ wkef,ifv_dufarmwJhtoHeJ‹ ajym&if; &yfoGm;w,f? om;u
idkygava&m? usaemf &Sdaewmudk olwdk‹tm;vHk; arhoGm;+yD? usaemfu y&dowf/ 'DZmwfudk
uolawGu olw‹kd om? olw‹kd omv#if Zmwfvrf;wyk'v f ;kH rSm ZmwfaumifZmwfvu kd af wG?

=unfEl;auseyfr_t+yD; vrf;cJGcsdefrSm zcifu aus;Zl;pum; qkdvmw,f? usaemfu


0rf;oma=umif; ajymw,f? ESpfa,mufudk tdrfydk‹+yD; ±Hk;udkjyef/ tdyf,m0ifw,f? &ifxJrSm
&Sif;vif;ayghyg;aeoavmuf/ acgif;xJrSm aemufusdav;eufaew,f? zcifu bma=umifhrsm;
ocFsKdif;ukef;ukd oGm;ygvdrfh/ oGm;zdk‹vdkvdk‹vm;/ oGm;vdk‹&Sd&if oufa&mufr_awGu b,fvdk
&SdvmrSmrdk‹vJ? 'Dar;cGef;awGeJ‹ ESpfyg;oGm;&ygawmhw,f?

ukd,fhESvHk;tdrfudk ESdrfhcs±Hkomru csKd;ESdrfcsKd;zJhwJh tjzpfrsKd;awG r=umc% jrif&ygw,f?


±d k ; ±d k ; om;om; cH k r if w J h tavh t xvd k jzpf r S e f ; rod jzpf a ewmrsKd ; yg? wzuf o m;ud k
xdcu kd ef musiaf pvdw k hJ pdwrf sK;d awmh tvsO;f r&S=d u? t,lvw GJ hJ tod/ pdwt
f cHe‹J vky&f yfrsK;d vm;vd‹k
tawG;a&muf&w,f? twdtusawmh usaemf ra0cJEG ikd ?f

trS e f q d k 'D a e‹'D & uf r sKd ; rS m wa,muf x J }ud w f a qG ; r,f q d k / ±k y f y suf q if ; ysuf
vky&f yfrsK;d rygbJ aqG;Ekid rf mS yg? oGm;oifw h hJ ae&mawG/ &ifziG v hf ‹kd &olawG wyHw
k yif}u;D yg? 'gayrJh
om;&JŒ r*FvmyJaG e‹rmS rS ocFsKid ;f uke;f ukd oGm;ygw,f? wcsed rf mS om;tygt0if trsm;wumudk
'Dta=umif; &ifziG v hf u
kd &f if ol‹jzpftif/ ol‹zv D ifukd yg;pyfe‹J yHak zmfp&mrvk/d tuket f pif ajymESi+hf y;D
jzpfcsif[efrsKd;vm;? bma=umifhrsm; Zmwfukdematmif vkyf&ygvdrfh/ bma=umifhrsm; vGefuJpGm
(114)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
a&;zJG‹wJh Zmwfvrf;rsKd; qif&ygvdrfh? tawG;pawGu tpmra=u? usifvnfcJhwJh a'oawGqD
tajy;ESifygawmhw,f? trsKd;orD;}uD; wa,mufta=umif;vnf; ygvmwmaygh?

om;u wjcm;òrd Œ rS m ausmif ; oG m ;wuf w m? om; qd k ; w,f = um;awmh ol u


vkdufapmifha&Smufw,f? aewmu cifyGef;onfbufu aqGrsKd;tdrfrSm? tm;vHk;u zl;zl;r_wf+yD;
ol‹ukd tr}u;D t&m xm;w,f? tdrrf mS tdraf zmf/ tvkyo f rm;awG &Sad yr,fh olu raewwf?
atmufajcodrf;utp 0iful/ rdk;xJavxJ t&ufxGuf0,fay;/ =uufajcaxmufyJ vSdrfhpm;?
ausmif;uae ud, k thf &yf jyefa&mufawmh om;twGuf b,favmuf 'kucQ cH ahJ =umif; rsu&f nfav;
prf;prf; prf;prf;eJ‹ qdyk gawmhw,f? om;udk odycf sp&f mS wJh taru om;u ol‹tay: tcspaf wGw;kd +y;D
ol‹pum;udk ajr0,frus em;axmifapcsiv f ‹kd aerSm? 'gayrJh tJ'v
D yk &f yftxd roGm;oifah yr,f/h
oludk,fwkdif 'kuQcH&r,fh Zmwfn$ef;ukd oludk,fwkdifyJ a&;cJhwm? tusKd;qufu raumif;vS?
om;jzpfolu ightarudk 'DvdkrsKd; ckdif;&/ au|;&aumif;vm;qdk+yD; wzufaqGrsKd;awGtay:
emygawmhw,f? aumif;=uygava&m?

'D v d k y H k a zmf c suf a wG r=umr=um awG ‹ &ygw,f ? txl - tyg;/ tenf ; -trsm;/
vl=um;ol=um;eJ‹ wa,mufxJ xD;xD;}uD; aewmyJ uGmygw,f? vlr_a&;omru EkdifiHa&;/
vlrsKd;a&; e,fy,fawGrSmukd &Sdwm? udk,fwkdifu yJGóudufarmifjzpfvdk‹ 'DvdktjzpfawGjrifwkdif;
ZmwfyJG=unfh&ovkdvdk/ Zmwfematmif vSnfhywf±dkufwwfwJh abmvd0k'f±kyf&Sifum;awG
=unfh&ovdkvdk jzpf&ygw,f?

tdrrf mS twlaewJh OD;av;0rf;uJq G kd t+ird /hf Zmwf/ qdik ;f 0dik ;f / aus;vuftóuu


d f oDcsi;f eJ‹
Zmwf v rf ; acG a wG óud u f v d k u f w m vG e f a &m? òrd Œ eJ ‹ 10 rd k i f a vmuf a 0;wJ h &G m awG q D
ajcusiaf v#muf+y;D ukd yJ=G unfo h mG ;w,f? um;cawmif;&if rv$wrf mS pd;k vd‹k ? tjyefrmS tdyif u kd &f if;
vSnf;vrf;a=umif;u jyefvmw,fqdkyJ? ae‹buf ukvm;xkdifrSm xdkiftdyftdyfvdk‹ oGm;E_d;&if
a,mif , rf ; +yD ; yg;pyf q k d i f ; wD ; &if ; xuw,f ? nu Zmwf v rf ; awG u d k [ef e J ‹ yef e J ‹ /
tmaygiftm&if;oefoefeJ‹ ajymw,f? Adkvfatmif'if Zmwfvrf;wJGu ZmwfaumifawGtwkdif;
wax&mxJ vku d af jymw,f? av,lavodr;f tusteeJ‹ wHaG w;ode;f wef oDcsi;f qdEk ikd w f ,f?

ol‹txmeJ‹ vkdufavsmnDaxGjzpfwJh usaemfhudk tawmfcspfygw,f? wjcm;olawGeJ‹qdk


aumufvm; aumuf&ŒJ / a'goyl ek x f vm; x&JŒ/ xrif;rpm; [if;rpm; aevm;ae&JŒ? ol‹[efyefu
jyZmwfrif;om;[ef/ yg;pyfu qkid ;f 0dik ;f / avoHu uufqufZmwfvrf; toH? &Gmom;}u;D ppfppfyg?
El;nho
H rd af rG‹whJ ol‹pw
d x
f m;udk cspvf ‹kd r0cJyh gb;l ? tckawmh qH;k yg;cJ+h y;D yg+y?D

=unfhawmh 'grsKd;u trsm;om;? t+idrfhZmwfyJGawGukd =unfh&if;/ vufawG‹b0rSmudk


(115)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
o±kyfouefaqmif&if; 0ifpm;aeovdkvdk? aus;vuft&yf trsm;tjym;u yJGvrf;obif
óudufvGef;vS&JŒ? &Gmvnf; &Gmrdk‹/ òrdŒvnf; òrdŒrdk‹/ ol‹enf;eJ‹ ol‹[ef? 'gayrJh &GmawGuawmh
0rf;wGif;rSm wvSyfvSyf ydkjzpfovm;vdk‹yg?

em*pf wESpjf ynfh owif;eJ‹ aqmif;yg;awG zwfjzpf&jyefw,f? pdwt f em&Gwaf wGta=umif;


zwfawmh pdwfrSm '%f&mawGu aqmifhaqmifh wufvm&w,f? ZmwfyJGawG ESpfoufcHkrifwJh
'D&Gmom; awmifol v,form;/ a&vkyfom;}uD;awGtzdk‹ vufawG‹óuHvkduf&wJh rkefwkdif;oifh
jzpf&yfq;dk }u;D udk rcJEG idk rf cGmEkid /f w0Jvnfvnfe‹J epfreG ;f ae&ygvm;vd‹k awG‹&wke;f yg? usKyft&yfrmS
rsu0f g;xifxif pifppf'u k Q uZmwfq;kd }u;D qufvufujy toH;k awmfcaH ewke;f yg? olw‹kd awGe‹J twl
rcJEG idk rf cGm&uf 0J*,ufxrJ mS c&D;quf&jyef+y?D ru|wEf idk /f rvGwEf idk af o;?

ud,
k w
f idk u
f y&dowfjzpfvu
dk /f Zmwf0ifuvdu
k af yg?h wu,fqakd wmhvnf; usKyft&yfe‹J
usKyfZmwfyJudk;?

trSwpf Of 99 (ar/ 2009)

(116)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

w7m;apmifh acwf
tdraf &SŒ rsuEf mS csi;f qdik f vrf;=um;xJudk tm;vH;k u &ifwrreJ‹ apmif=h unfah e=uw,f?
t&dyfta,mif rjrif&ao;? tcsdef;tcsufu vkyf+yD;om;? 'Dtcsdefqdk xGufvmoifh+yD? 'gayrJh
acG;waumif a=umifw+rD;rS rjrif? awG;awm}uHpnfor# tvkyfjzpfyghrvm;yJ? tcsdefawGu
aES;auG;av;vHvo S avmuf/ &ifcek o f uH qlnyH u
G af e+y?D 15 rdepf/ em&D0uf/ wem&D wðzwfðzwf
ausmfvGef+yD? ar#mfolawGtzdk‹ armvS+yD?

a[m [drk mS / touf 30 ESpaf usmf trsK;d orD; us;D uef;awmif;arSmuf t=unfeh ‹J 'DbufqD
cyfokwfokwf av#mufvm+yD? tm;vHk; toifh? uifr&ma&SΠuG,faewJh vlw&yfpmtjrifhu
tke;f vufawGukd z,fou l z,f/ uifr&morm; rwfwyfwuf&yfwhJ acG;ajcudk rv_ycf g&atmif
xde;f olu xde;f / &Si;f vif;wJh jrifuiG ;f jzpfz‹kd t}uaH y;olu ay;/ ajcrudik rf d vufrudik rf d jzpfou
l
jzpf / 0if ; x&H = um; acsmif ; ol u acsmif ; / tuk e f v H k ; uysmu,m jzpf u k e f a wmh w ,f ?
a&SŒaeaygufpeawG/ }uD;aumif}uD;rm;awG tvkyf±_yf=u+yD?

vH;k }u;D ayguv f S tysK}d u;D rru aemufa=umif;rvHv


k ‹kd aemufukd vSn=hf unfv h n
S =hf unfeh ‹J
vmwmyg? ol‹tdrfeJ‹ a&SŒaeawG pkapmifhaewJh ae&mu udkuf 100 avmuf a0;w,f?
wjznf ; jznf ; eJ ‹ eD ; oxuf eD ; vm+yD / um;em; uyf + yD ? 'D t csd e f r S m yJ uif r &ma&S Œ 15
ayavmuftuGmrSm &yfxm;wJh *spfum;ay:u vlwa,muf qif;csvdkufw,f? tysKd}uD;udk
vufqGJ+yD; um;ay:wifvkdufw,f? pufE_d;+yD;om; um;u vDAmudk wcsufzdeif;vdkuf+yD; 0l;ceJ
armif;xGufygava&m?

uifr&morm;uvJG&if wjcm;vlawG[m tm;&0rf;om/ pyf+zJ+zJ rsufESmawG jzpfvdk‹?


"mwf y H k ± d k u f o l c rsmom wzsyf z syf ±d k u f a e&if ; [m/ [if toH e J ‹ awmuf a cguf o H y g
xGuv
f mawmhw,f? ol‹uifr&mu 'Dbufacwfvkd 'D*spw f ,f r[kw/f jrifuiG ;f udk ±du
k zf ‹kd uifr&mukd
tay:uae iH‹k =unf&h wJh [db k ufacwf uifr&m}u;D ?

jzpfyHku 'Dvdkyg? a&SŒaeawG&JŒ ygwem vlysKdodk; w&m;±Hk;pma&;}uD;eJ‹ tpdrf;a&mif


wdkuf}uD;ay:u tysKd}uD;wdk‹ cdk;ajy;wJhtjzpf? vl}uD;awG oabmrwlvdk‹ jzpf&wJhtayguf? 'gudk
0dkif;avSmfol/ tm;ay;ol a&SŒaeawGu um;ay: t"rR qJGwifoGm;wmrsKd; rjzpf&atmif
0d k i f ; 0ef ; pD p Of a y;wm? pma&;}uD ; ud k aocsmrS m +yD ; om;? trsKd ; orD ; ud k ol ‹ bmom
um;ay:wufyavhap/ udk,fu cyfcGmcGm tom&yf/ 'DtuGufukd "mwfyHk±dkuf rSwfwrf;wif/
wpHw k &m vJaG csmv f ‹kd t"rR cd;k ,laygi;f oif;r_jzpf&if oufaojy ajz&Si;f &rSm?
(117)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
jzpfcsifawmh &ifwckefckefeJ‹ pdwfv_yf&Sm;aewJh udk,fawmfacsm vlysKd}uD;u ol‹rrudk
yl;uyfum vufqJG+yD; um;ay:wifcJhw,f? "mwfyHkxJrSmus tvdkrwlbJ um;wifovdkrsKd;
jzpfukefyga&m? pnf;0g;udkufxm;wm tcsnf;ESD;tvm;? 'gayrJh aemufydkif;rSm orD;&Sifbufu
aumif;aumif;rGerf eG f vufc+H y;D ay;pm;cJyh gw,f? oufjyif; cs=u&ygawmhw,f?

Oya'tumtuG , f &,l E d k i f a &; ±d k ; om;pG m óud ; pm;cJ h w mav; wck y g? Oya'ud k


vuf w vH k ; =um; vS n f h j zm;zd k ‹ ta=umif ; zef w mqd k & if wrsKd ; aygh a v? tck a wmh &,f y J
&,farm&rwwf onf;xdw&f ifzkd jzpf&yfav;yg? olw‹kd awG tuGuq f ifyakH v;udk ajymygw,f?

olw‹kd twGuf 'grsK;d tr_awGu aemaus+y;D om;? yxrwke;f u ESpOf ;D ESpzf uf tvdw k v
l ‹kd
cd k ; ,l x G u f a jy;/ aemuf a wmh rd b vuf x J j yef t yf / aqG r sKd ; om;csif ; awG u rd e f ; uav;ud k
ajcmufwefajcmuf/ acsmhwefacsmh/ ±Hk;a&muf *wfa&muf/ rdb rSmxm;wJhtwkdif; rdef;uav;u
xG u f q d k / 'geJ ‹ yJ tvd k r wl aygif ; oif ; wm/ axmif u swef ; uswm jzpf v d k ‹ jzpf ? tvm;wl
tjzpftysufawGu yHkpHtrsKd;rsKd;eJ‹ ae&mtESH‹ a&mar$or A&yG/ t±kyfqdk; tusnf;wefvSwm
awGvnf; &Sdygw,f?

aygiEf aHS cs;iSm; ypPn;f qH;k / rsujf rifoufaou rrSex f uG q


f kd tr_ywf/ w&m;vdu k ajymif;jyef
w&m;cH j zpf / ±d k u f E S u f + yD ; td r f x J q J G o G i f ; usL;ausmf t Eœ & m,f ð yr_ ? eD a v;armif /
&J0efxrf;a[mif;wOD;eJ‹ jzpf&yfreS f r_cif; owif;*sme,fawGrmS wyHw k acgi;f ? 'gayrJh jyifyavmu
tjzpfrSefuae w&m;qkdif&mrSm uajymif;ujyef toGifajymif;oGm;wJh jzpfpOfawGta=umif;
ygoifhoavmuf ryg? rormðyusifhcH&olawG/ Oya'tusKd; cHpm;cGifh r&olawG/ ae&if;xkdif&if;
pD;yGm;ysuf qH;k ±_;H epfem&olawGtjyif aemufqufwGJ qk;d usK;d oufa&mufwmawGvnf; trsm;}u;D
&S d y gw,f ? 'gawG u csKd ; uyf a e+yD j zpf w J h acguf ± d k ; usKd ; ouf w rf ; &S n f tr_ t cif ; awG y g?
jrefrmEkdifiHrSmaygh?

'grsK;d awGxrJ mS rS tm%mydik af wG t*wdvu


kd pf m;/ axmifacsmufqif/ rw&m; pJcG suwf if/
rrSefoufao xnfhoGif;wmawGvnf; aygygw,f? pm;0wfaea&; usyfwnf;/ w&m;Oya'
pd;k rd;k r_r&S/d tkycf sKyfoal wGu azmufjyef/ rw&m; bufvu kd rf a_ wGu vk,ufr_ tp/ "m;jyr_ tv,f/
EkdifiHawmf vHkòcHa&; tqHk; r=um;csiftqHk;ygyJ? tazeJ‹ tudk&JŒ tr_vdkufumvawGrSm
=um;cJh&wmrsKd;yg?

tefwpD u
k dk pGypf x
GJ m;wJh tr_ua&m bmxl;wmrd‹k v?J

rpPwm,ufawmudk 'kw,
d t}urd f jynf0ifciG ahf y;/ vHòk caH &;u jrif&ŒJ om;eJ‹ rwm;/ olw‹kd ukd
(118)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ta&;r,l/ ysujf y,f+y;D 74 Oya't& yk'rf wyf pJcG suw f if/ jynfo‹l rsuEf mS pm w&m;cGirf mS rppfaq;/
ae‹pOf&ufquf wufow k ±f u
kd +f y;D urBmt
h zhH ,
G f =um;emw,f/ tus,cf sKyf vGw&f ufaphayr,fh
axmifxJrSmxm; ppfaq;/ jypf'%f 2 ywf {nfhpm&if;r_ua&m b,frvJ/ vJ æ vJ æ vJ?
vJaygif;rsm;pGm?

bdef;ypfzrf;ovdkrsKd;vdk‹ tefu,fOD;0if;wif/ OD;bdkvSwifh/ a'gufwmZmenfwdk‹ ajym=u/


Oya'ynm&S i f a wG / avh v mol a wG u renf ; vS w J h Oya'a=umif ; qk d i f & m ud k ; um;
axmufcsifhp&mawGeJ‹ tus,ftjyef‹ a0zefajymqdk=uyg&JŒ? olwdk‹awGu qefaumavmufrS
aZmufreufwhJ ^m%fwrd w f rd f t,kww f rm ppftyk pf &k ŒJ Oya' csK;d azmufra_ wG/ jynfov
l x
l q
k D
pdw"f mwfa&;&mt& y,fy,fe,fe,f zdEydS +f crd ;f ajcmufyu kH kd qdv
k mygw,f?

wcsed x f rJ mS Edik if w
H umuvnf; róupH zl; xl;vSygw,f? Oa&my or*~/ ukv omru
tmqD,t H vSnu hf s OuUÏ xdik ;f uyg/ +ird ;f csr;f a&; vdv
k m;ol Ekb
d ,fq&k iS af wGe‹J Edik if w
H um tpd;k &
xdyfoD;acgif;aqmifrsm;omru urBmhemrnf}uD; tv$mtoD;oD;u xdyfwef;yk*~KdvfawGuyg/
uGejf rLepfEikd if aH wG t=urf;zuf tpd;k &awGe‹J rlqvifurBmukd aysmah ysmif;wJv h yk [
f efe‹J csO;f uyfaewJh
tar&duefu ydwfqdk‹a&; jyefoHk;oyfzdk‹ajymt+yD; r=umcif ta&;,loufwrf; wdk;jycJhwmyg?
tm;vH;k u tefwpD u k kd wv$wx f J v$wzf ‹kd ajym=uwm?

'gayrJv
h nf; tm%m±l; ppfacgi;f aqmifawGuawmh olw‹kd &ŒJ p±du k q
f ;dk qd;k OmOfq;kd twkid ;f
rajymif;vJygbl;? ao;odrfusOf;ajrmif;wJh tm%mpufu w&m;pD&ifa&;pepfukd tyif;oGif;wJh
jrifuGif;udk jyum;jy&JŒ/ ±dkif;pdkif;wJh rrSefOya' jyuGuf&Snfudk xifrdxif&m csJŒum;csJŒ&JŒ/ 10
a&G;aumufyJG atmifjrifa&;twGuf }uHrd}uH&m ±l;oGyfpGmeJ‹ ðyum;ðy&JŒ? 'gawGtm;vHk;[m
qef‹usio f al wGukd enf;rsK;d pHek ‹J acsre_ ;f aewJt
h xJu vkyu
f u
G w
f uGu/f w&m;wabmifysu, f iG ;f r_?

jzpfcsifawmh teft,f'D&JΠa&$*Hkwkdif a=unmcsuf xGuft+yD; 5 &ufavmufrSm


rpP w m,uf a wm cd k ; 0if w J h tr_ } uD ; ay:ayguf v mwmyg? (rpP w m,uf a wmuawmh
xef;oD;aºuGcdkuf usD;eif;ckduf jzpfwefajc rsm;ygw,f? =um;rdoavmuf tcsuftvuft&yg?
aemufu, G u
f taetxm; rjrifomyg?)

tef t ,f ' D u {+yD v 28-29 &uf a e‹ rsuf E S m pH k n D tpnf ; ta0;}uD ; t+yD ;


EkdifiHa&;tusOf;om;awG v$wfay;/ 2008 zJG‹pnf;yHk Oya'udk jyefjyif/ 90 a&G;aumufyJG&v'f
todtrSwfðyr_ r&SdbJ 10 a&G;aumufyJG 0ifrSmr[kwfa=umif; a=unmwmyg? tefwDpk[m
woabmxJ &SdrSmyg? ppfacgif;aqmifawGu teft,f'D a&G;aumufyJG r0ifbJ/ a0;a0;aeav
óudufav? 'gayrJh teft,f'Du 2008 Oya' vnfrsKdudk a&$*HkwkdifeJ‹ axmufxm;w,f?
(119)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ppf t k y f p k t zd k ‹ wD a umif u d k qm;yuf o vd k wG e f ‹ vd r f a umuf a uG ; jzpf a pwJ h tef t ,f ' D
&yfwnfcsufyg?

tefwDpk vGwfvm&if ppftkyfpk&JŒ vrf;a=umif; epfðryfzG,f &Sdygw,f? 'gu ppftkyfpk


tm;xm;&wJh t"du EkdifiHa&;xGufayguf? 'DxGufaygufudk ydwfqdk‹r,fholudk vdkvm;rSmr[kwf?
teft,f'Dudkawmh pdk;&drf[efrjy? vGwfvm&if a&iHkE_wfydwfraer,fh vlxkacgif;aqmifudkom
qufcsKyfz‹kd ta&;}u;D ygw,f? wdik ;f &if;om; vufeufuikd af wG&ŒJ e,fjcm;apmifw h yf zJ‹G a&;uvnf;
twd r f ; tapmif ; rcH xG e f ‹ xG e f ‹ vl ; aecsd e f ? (tef w D p k u k d rv$ w f c sif v d k ‹ ,uf a wmud p P e J ‹
axmifacsmufqif+yD;+yD? Oya'eJ‹ EkdifiHwum tajctaet& rwwfomvdk‹ v$wf&&ifvnf;
wenf;enf;eJ‹ csucf si;f ESyd uf yG rf mS ygy)J ? trsm;tm;jzifah wmh qufvufcsKyfaESmifa&;?

bmyJ j zpf j zpf quf v uf j zpf x G e f ; aewmu 2008 Oya'eJ ‹ 10 a&G ; aumuf y J G
vufrcHa&;ygy?J rjzpfrae ausmjf zwfomG ;cJ&h ifvnf; wku
d yf aGJ wGuawmh quf&adS erSmyg?

vwfwavm ajymcsifwmu EkdifiHawmf t=urf;zuform; ppftkyfpku rawmfwa&mf


Oya'eJ ‹ rrS e f r uef vk y f a ewJ h atmuf w ef ; usus vk k y f & yf q d k ; }uD ; uk d y g? wurB m vH k ; u
rsuf p d a 'guf a xmuf = unf h a ewJ h tcsd e f y g? 'D y J , if ; rS m vnf ; tðycH & ol a wG y J zrf ; qD ; cH &
axmifwef;use‹J ? usL;vGeo f al wGbufu aysmufcsuo f m; aumif;aecJw h ,f? 'gwifyv J m;qdak wmh
r[kwfygbl;?

ppfacgif;aqmifawGeJ‹ vufyg;apawG[m Oya'rJh rif;rJhp±dkufawGeJ‹yJ EdkifiHom;awG/


vlwef;pm;awG/ vlrsKd;awGtay: wav#mufvHk; xifwdkif;}uJcJhwJh jypfr_aygif; odef;aomif;csD
usL;vG e f c J h + yD ; yg+yD ? 'ga=umif h Ed k i f i H o m;tm;vH k ; / vl r sKd ; aygif ; pH k t wG u f w&m;r#wwJ h
Oya'apmifha&Smufr_ &zdk‹qdkwm rw&m;wJh Oya' puf,Eœ,m;}uD;eJ‹ ol‹udk xdef;a=umif;
armif;ESiaf ewJh tm%m±l; qd;k oGr;f olwpkudk ±du k cf sK;d eif;ajcrSom vGwv f yfyiG v hf if;+y;D w&m;apmifw
h hJ
acwfukd a&muf&rdS mS yJ jzpfygw,f?

usaemfw‹kd w&m;apmifw
h ahJ cwfrmS yJ &Sio
f efcsiv
f yS gw,f? w&m;apmifw
h hJ acwf æ?

trSwpf Of 100 (ZGe/f 2009)

(120)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif

7ifbwf ol7aJ umif;


(ayghy*f w
D bk&if rdu
k u
f ,f*suq
f if trSww
f &)

zrf;qky&f cufcw J hJ &ifcek o f aH wG jzpfvmatmif aygyh o f pH OfawGe‹J &Jwif;pGm pwifvy_ Ef ;d_ /


'Dah emuf oGuv f ufjrL;ºuG [efyeftrlt,m/ uóu;d uuGuf qef;jym;axGvmeJ‹ [efcsun f nD D
csw d q
f ufaygi;f zufay;cJo
h /l 'Dvekd ‹J yJ y&dowfukd [if;vif;jyifqD qifu h mqufum ac:aqmifomG ;&if;
e,f y ,f o pf w &yf u d k arG ; zG m ;ay;vd k u f & muae rd k u f u ,f * suf q if [ m ol r wl w J h
vif;vufawmufajymif =u,fpifwpif;tjzpf urBmausm=f um; vlóuu d rf sm;cJw
h myg?

oGm;±d;k oGm;pOf r[kwwf hJ azmufxu


G w
f xD iG rf /_ y&dowfe‹J wom;wnf; user_a=umifh
ol[m xifay:vdk‹ pifawmftaumufcH&wmyg? y&dowfawG&JŒ &ifbwf (ESvHk;om;) udk
pum;vH;k awG/ oHpOfawG/ ucsuf uuGuaf wGe‹J puUe‹f rjcm; ndK‡ Œ,lzrf;pm;cJo
h l yg&rD&iS w
f OD;yg?

qwfawmuf qwfawmufeJ‹ ajccGifvufcGifawGudk wqpfcsif;csKd;+yD; ujy/ ajctpHkudk


Zmwfc=kH urf;jyifu aemufjyefqGJ ac:oGm;ovdk xifrw S &f avmufatmif ajctºut G zG tu/ a&SŒrSm
rSew
f csyf um&Hxm;ovdk oabmxm;+y;D tJ'pD w d u f ;l xJu rSeuf kd vufz0g;ESpzf ufe‹J xduyfqcJG s
uvd‹k u/ 'Dvykd gyJ óu;d wacsmif; &Sad eovdk pdwu
f ;l eJ‹q&GJ if; wa&GŒa&GŒeJ‹ vlu a&SŒudk ygomG ;wmrsK;d /
tJ ' D v d k Break Dance / Moon Walk / rS e f y G w f / óud ; qJ G tursKd ; awG u d k ususee}uD ;
jyooGm;cJyh gw,f? yOPvuf tuynm&Si/f ua0 tuvd‹k ac:&rvm;ygy?J

vkdufvkyf=unfhzdk‹xuf/ b,fvdkvkyfoGm;ygvdrfhvdk‹yif awG;&cuf}uD;? oDcsif;qdk&if; u/


u&if; oDcsi;f qd/k tqd-k tu wòyid x
f uJ kd wD;vH;k eJ‹ puUe‹f rjcm; 0if&xGu&f wm? ajcudak jrm‡ ufvu
kd f
auG;n$wvf ukd /f cE<mud, k f csmvywf&rf;/ qd&k if;u&if; zswcf eJ zswcf eJ ol‹ae&meJ‹ol u&wmyg?
(121)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
[ef c suf wcsuf y suf & if y J tbuf b uf u ,k d , G i f ; oG m ;p&m &S d y gw,f ? y&d o wf & J Œ
pnf;csuv f u dk o
f /H vufcyk o f H wajzmif;ajzmif;=um;rSm olu, kd w
f idk v
f nf; ,pfr;l epfarsmaewmyg?
ol v_y&f mS ;oDqv kd u
dk &f ifyJ toGit f jyif tukev f ;kH u qef;=u,faeygawmhw,f? vlwud, k v
f ;kH
b,fae&mu=unfh=unfh *Dw/ y&dowfeJ‹ ol‹tpGrf;tpawG[m taoG;tom;usevsufyg?

ajymifajymifvufvuf zuf&Sif'DZdkif;trsKd;rsKd;eJ‹ vdkufzufatmif qif,ifwwfolyg? 5


ay 10 vufravmuf t&yf&n S +f y;D / ydev
f v
DS cDS E<muk,
d u f kd ZmwfcakH y:rSm csK;d ajymif; auG‹aumuf
qef‹wef; n$wfudkif; a&SŒaemuf ckefayguf upm;jyoGm;wmyg? b,favmufyJ qdkqdk/ uu
y&d o wf t wG u f rarmEd k i f w J h rsuf E S m ay;/ ajymayguf q d k a yguf a wG u vnf ; y&d o wf e J ‹
twk d i f t azmuf nD r S n D / wcsKd Œ trsKd ; orD ; awG q d k ol ‹ [ef y ef t rl t ,mud k =unf h a e&if ; /
atmf[pftm;ay;&if; owdvpfwmawmif &Sw d ,f? olu y&dowfxrJ mS / y&dowfuvnf; ol‹xrJ mS ?
wa,mufe‹J wa,muf &ifbwfcsi;f tjyeftvSef 0ifa&mufaewJh oabm?

ol ‹ &J Œ urB m ausmf o D c sif ; awG trsm;}uD ; yg? “xd c d k u f e musif / 0rf ; enf ; yl a qG ; /
pd k ; &d r f x d w f v ef ‹ eJ ‹ id k a ºuG ; aoqH k ; ae&wJ h vl ‹ urB m ajrud k aysmf & $ i f c srf ; ajrŒatmif uk p m;/
ydkrdkaumif;rGefwJh ae&mav;tjzpf zefwD;=uzdk‹” wdkufwGef;wJh Heal The World / “vlrsKd;
taoG;ta&mif cJjG cm;csKŒd wJrh a_ wGe‹J y&da'0rD;awmufaewJh vlom;rsK;d EG,f wef;wlnrD # qufqaH &;
xlaxmifzdk‹” vdrfrmyg;eyfpGm a&;om;aºuG;a=umfvdkufwJh Black Or White / “wdk‹wawG[m
bk & m;ocif zef q if ; xm;wJ h rd o m;pk } uD ; eJ ‹ trS e f w &m;xJ u tpd w f t yd k i f ; av; wck /
cspjf cif;arwWm[m wd‹k tm;vH;k vdt k yfaewJh t&mcyford ;f yJ/ [efaqmifra_ wGe‹J ae‹pOf&ufquf
b,fvckd &D;qufrvJ/ wckwnf;tjzpf wd‹k wawG twlwuG &yfwnf&atmifyg” qdw k hJ We Are
The World?

rdu
k u
f ,f*suq
f ife‹J Lionel Richie wd‹k a&;pyfcw hJ hJ We Are The World oDcsi;f [m U.S.A
for Africa “tmz&d u twG u f tEk y nm&S i f r sm; pk a ygif ; axmuf y H h u l n D r _ ” acgif ; pnf ; eJ ‹
tmz&dutv,fyikd ;f iwfrw G af cgi;f yg; 6 Ekid if t
H wGuf pm;eyf&u d mQ &efyakH iG&mS wmyg? emrnf}u;D
tqdak wmfe‹J *Dwynm&Siaf ygi;f 50 eD;yg; wD;cwfoq D /kd xkwv f yk af &mif;cscw
hJ myg?

'Dwyk'x f yJ J xkwv
f yk af &mif;cs&mrSm 1985 {+yD 17 rSm ab;vfbw k f a[mh'f 100 teuf
eHygwf 1/ Ekid if H 20 rSmvnf; eHygwf 1 eJ‹ acwfopf aygyh *f w D ordik ;f wav#muf wyk'w f nf;aom
oDcsi;f tjrefq;kH a&mif;csEikd rf _ rSwwf rf;wifcyhJ gw,f? aumfyD 8 ode;f pwifxw k +f y;D / &ufyikd ;f twGi;f
woef;cJGtxd a&mif;xGufygw,f? ZGef 1 &ufae‹rSm rSwfwrf;AD'D,dkacG a&mif;jyefawmh
tar&duefwEkdifiHxJwif 7 oef;cJG a&mif;&w,f? &efyHkaiGa=umifh oef;csD&SdwJh vlawGukd
iwfrwG af cgi;f yg; ab;tEœ&m,fuae u,fwifvu kd Ef idk yf gw,f? wESpw f m rSww f rf;eJ‹ wESpw f m
(122)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
oDcsi;f awG&ŒJ *&rfrq
D k 4 cktxd csw
d cf w
hJ myg?

rdu
k u
f ,f*suq f if&ŒJ atmifjrifwhJ ol‹ocD si;f awG[m wyk'cf si;f tvdu
k f tyspH m;jzpfovd/k
tm;vHk;udk a&mar$orvdkufwJhtcg tjyif;pm; a&mifpHkrD;awmuf}uD;udk bGm;ceJ awG‹&rSmyg?
vlom;rsKd;EG,fw&yfvHk; vuf&Sd &ifqkdifae&wJh qif;&Jr_/ cJGjcm;csKd;ESdrfr_/ ppfrufjzpfyGm;r_awGudk
rD;armif;xd;k jyovd/k ae&mpHk vlrsK;d pHk vlom;tm;vH;k iwfrw G af wmifw
h aewJ/h tm;vH;k rSm&So
d ifw
h hJ
cspjf cif;arwWmudk t"du n$ejf yaewmyg?

cspfjcif;arwWm rygbJ wudk,f&nfutp rdom;pk/ rdwfaqGwdk‹tv,f vlrsKd;/ EkdifiHeJ‹


acwfurBm}u;D tqH;k +ird ;f csr;f zG,f r&Sw
d m/ uJjG ym;jcm;em;wJh tom;ta&mif/ vdi/f vlrsK;d / pD;yGm;a&;/
tjrifoabmxm;tay: pnf;pdrfOpPm &mxl;tm%meJ‹ cJGjcm;ESdyfpufEkdifayr,fh at;csrf;wJh
ESvHk;pdwf0rf; &ifbwfudk arG;xkwfEkdifrSm r[kwfa=umif; oDcsif;awGeJ‹ a[majymoGm;wmyg?
'ga=umifv h nf; ol[m wacwfwa,muf ay:ayguzf ‹kd cJ,Of;wJh vlpm;rsK;d jzpfvmcJo h yl g? vef'efrmS
pifjrifh*DwyJG 50 avmuf oGm;jyzdk‹ jyif[,fqif[,f vkyfaewkef; 2009 ck ZGef 25 rSm
uG,fvGefoGm;ygw,f? aoG;vnfywfr_ yHkrSefrjzpf&muae ESvHk;ckefE_ef; &yfwef‹aoqHk;w,fvdk‹
owif;awGu azmfjycJyh gw,f? (ppfaq;r_awG ðyvkyaf eqJ)? vl aooGm;ayr,fh ol‹ocD si;f awGe‹J
uuGuaf wG[m ESpaf ygi;f rsm;pGm &Sio f efomG ;rSmyg?

1958 ck =o*kwf 29 rSm tar&duef tif', D m;em;jynfe,f Gary rSm arG;zGm;/ arG;csif; 9
OD;teuf owWrajrmuf/ 6 ESpfom;t&G,frSm ol‹tudkawG&JŒ *Dw0dkif;rSm pwifyg0if/ 10
f &G,rf mS tzJ‹G trnfukd Jackson 5 vd‹k trnfay;/ Motown aw;xkwv
ESpt f yk af &;eJ‹ pmcsKyfcsKyf/
olu yifwidk t f qdak wmf/ 11 ESpof m;rSm yxrqH;k ±kyo f aH zsmaf jzr_ pwif/ olw‹kd 0ikd ;f u yxrqH;k xkwf
I Want You Back, ABC, The Love You Save, I'll Be There oDcsif; 4 yk'f[m bDvfbkwf
ay: jyLvmoDcsif;pm&if;rSm eHygwf 1 &&Sd/ ABC ±kyo f u H Jackson 5 umwGef;Zmwfvrf;wJGawG
xkwv f i$ /hf 1972 ckEpS rf mS olqwkd hJ Ben oDcsi;f [m eHygwf 1 ae&m&?

1982 ckESpfrSm ol&JŒ Thriller aw;pk[m *DwavmueJ‹ ujyazsmfajzr_avmuudk


t}u;D tus,f ajymif;vJ/ Thriller aw;pk oef; 50 ausmf a&mif;csum urBmt h a&mif;&qH;k eHygwf
1 aw;t,f v f b rf t jzpf 37 ywf = um pH c sd e f w if / Thriller AD ' D , d k x J r S m Moon Walk
(vay:vrf;av#muftu) ukd urBmh*Dwy&dowf pwifjrnf;prf;cGifh&?

ol‹u, kd af &; ta=umif;tcsuw


f csKŒd udk =um;n‡yaf jymcsiyf gw,f? ol 28 ESptf &G,f 1986
ckEpS t
f wGi;f rSm owif;wyk'f xGuyf gw,f? tJ'w D ek ;f u ol‹xuf touf ESpq f }u;D wJh a[mvd0'k f
rif;orD;}u;D tJvZd bufawvmudk tdraf xmifðyzd‹k urf;vSr;f ygowJ?h rif;orD;}u;D u rdwaf qGxuf
(123)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;
ae&mydkray;ygbl;? oluawmh ol‹tdrfcef;awGxJrSm rif;orD;}uD;&JŒ ±kyf&SifAD'D,dkacGawGudk
vl r &S d v nf ; waeuk e f w aecef ; r&yf r em; zG i f h c k d i f ; xm;w,f v d k ‹ qk d y gw,f ? ol [ m
zefaygi;f acsmifxrJ mS tdyaf vh&w
dS ,fqw
kd m "mwfyakH wGe‹J owif;xGuyf gw,f?

rsufESm cJGpdwfr_ t}udrf}udrfvkyfcJhovdk/ ta&jym;trnf;uae tjzLjzpfatmif


a':vmoef;csD tukecf +H y;D ðyjyifco
hJ yl g? a0zefra_ wGukd tcsed t f awmf=um cHc&hJ ygw,f? oluawmh
trnf;rd‹k cJjG cm;wmud/k jzLjywmyg/ cE<muk, d x f u
J taoG;tom;u trnf;aoG;ygy?J odwt hJ wkid ;f
ol‹ocD si;f awGu jzLjcif;/ rnf;jcif; r&Sd “cJjG cm;csK;d ESrd rf _ rSeo
f r# arwWmeJ‹ tHw=k u” qdwk mawGyg?
b,fbufu cJjG cm;r_yJ jzpfygap oa&mfv[ dk ef &Syd gw,f?

ol[m uav;awGukd tawmf cspyf gw,f? ntdyn f ae twl&w dS wfw,f? 1993 ckEpS rf mS
om;jzpfou l kd rzG,rf &m vkyw
f ,fv‹kd rdbu pGypf v GJ ‹kd a':vm 23 oef;ay; ausat;cJ&h zl;w,f?
'gt
h jyif aemufxyf rdbu 'Dvykd J pGypf jGJ yefv‹kd 2005 ckEpS rf mS w&m;qkid &f +y;D aemuf 4 vt=umrSm
tr_jywfcw hJ ,f? tdraf xmif ESpqf uf&cdS &hJ mrSm urBmausmt f qdak wmf tJvAf pf y&ufpav&JΠorD;
tqd k a wmf Lisa Marie Presley eJ ‹ yxr? 'k w d , u ol e mðyq&mr Debbie Rowe yg?
'kw,d tdraf xmifqufe‹J om;wOD;/ orD;wOD;/ aemuf Oa&myuae ac:,larG;pm;cJw h hJ om;wOD;
usef&pfygw,f?

*Dwbufudk jyefvSnfh&&if aw;*Dw *&rfrDqk 13 qkeJ‹ wjcm;qkawGvnf; &ygw,f?


oD c sif ; acG a ygif ; oef ; 750 a&mif ; cscJ h + yD ; yg+yD ? vef ' ef y J G p Of a wG t wG u f 'D E S p f rwf v rS m
vufrSwfawGa&mif;awmh vufrSwf 7 odef;cJGausmf òydufceJ ukefygw,f? ol‹udk *if;epf
urBmhrSwfwrf;pmtkyfrSm orkdif;wav#muf atmifjrifr_ t&qHk; azsmfajzwifqufoltjzpf
rSwwf rf;wifygw,f? vluom aoqH;k ayr,fh rSww f rf;aumif;awG cse&f pfco hJ yl g?

aygyh *f w
D bk&if ol&aJ umif;[m *DwavmueJ‹ y&dowfawG&ŒJ &ifbwf (ESv;kH om;) xJrmS
xm0& ae&m,loGm;rSmyg? vlawGu ol&Jaumif;awGudk cspfwm[m? ol&Jaumif;awGuvnf;
vlawGtwGuf vufawG‹ tusKd;ðy vkyfief;awGeJ‹ olrwlatmif óud;yrf;pGrf;aqmifcJhvdk‹yg?
ESpEf pS u
f mum cspjf yEkid cf v
hJ ‹kd yg? emrnf}u;D ±H/k atmifEidk ±f ekH ‹J awmh ol&aJ umif; rjzpfygb;l ?

jrefrmh'Drkdua&pD acgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfeJ‹ ppftm%m&Sif Adkvfoef;a&$wdk‹


urBmausmw f mcsi;f wlEidk af yr,f/h a':atmifqef;pk=unfom &ifbwfo&l aJ umif; jzpfvmwmyg?
urBm}uD;uvnf; ol‹udk tusKd;ðywJh olawGudkyJ qufvuferf;±_yfoGm;rSmyg? olvdkvm;wJh
&ifbwfrsK;d awGuykd J ol‹&ifciG x
f rJ mS ESpaf ygi;f rsm;pGm ayG‹zufomG ;rSmyg? bma=umifv
h q
J akd wmh ol‹rmS
tifjynfhtm;jynfh&SdwJh +idrf;csrf;a&;rsKd; jzpfxGef;zdk‹twGuf cspfjcif;arwWmw&m;awG aqmif=uOf;
(124)
&J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm; &J&ifhatmif
ay;Ekid w
f hJ &ifbwfo&l aJ umif;awG vdt
k yfaevd‹k yJ jzpfygw,f? &ifbwf ol&aJ umif; æ? ?

trsm;jynfol/ urBmhjynfol tusKd;twGuf udk,fusKd;rzufbJ pdwf"mwftm;jzifh/


tawG ; tac:tm;jzif h / vk y f & yf t m;jzif h &J 0 H h p G m vk y f u d k i f a qmif & G u f azmuf x G u f = ur,f h
&ifbwfo&l aJ umif;rsm; xGe;f um;Ekid yf gap æ?

(pmrsuf E S m tcuf t cJ a =umif h aygh y f b k & if t ay: *k % f ð ypum;rsm;/ aw;pD ; &D ;


a&mif;csaer_rsm;/ taºuG;rsm;/ tarGjy\emESifh tjcm; udk,fa&;tcsufrsm;/ usef;rma&;ESifh
aor_aocif;qkid &f m/ pDpOf+y;D *DwyJpG Of tajctae/ ol‹psmye æ ponfrsm;udk csev f yS cf &hJ ygonf?)

trSwpf Of 101 (Zlvidk /f 2009)

(125)
&J&ifhatmif &J&JawmufESif;qD ESifh jynfopfwnfolrsm;

trSmpum;
pmtkyx
f w
k af 0Ekid af &;twGuf trSmpm a&;om;ay;olrsm;/ pmrlrsm; yHrk eS af zmfjyay;cJo
h nfh
tm[m&pmapmif/ aiGa=u;tm;jzifh axmufyHhulnDolrsm;/ pmtkyfudk jyifqifay;olrsm;ESifh
tbufbufrS 0kid ;f 0ef;tm;ay;onfh rdwaf qGrsm;udk aus;Zl;txl;wif&ydS gonf?

pma&;ol\ uk,
d af &;tcsut
f vuf

1965 Ed0k ifbm 2 &ufwiG f arG;zGm;


1987 - uavm GTI rS ausmif;+yD;
1988 - GTI ausmif;om;or*~ (rH&k mG ) zJ‹G pnf;a&; yg0ifvy_ &f mS ;
1990 - Burma Democratic Guerilla Front ESihf
1991 - Burma Democratic Student Front wGif yg0ifO;D aqmif
1994 - ABSDF taemufbuf ppfa'o (rDZ&kd rf) wm0efcH
2002 rS pwifI All Burma Students League 'kOuUÏ
tm[m&pmapmif t,f'w D m/ rZÆrd owif;Xme jrefrmydik ;f qkid &f m vufaxmuft,f'w
D m
&J&ifah tmif/ rif;ol/ jrom/ ZGef uavmiftrnfrsm;jzifh uAsmESihf aqmif;yg;rsm;a&;

(126)

You might also like