NGHIN CU BI TON N NH MI DC

C K N BIN PHP GIA C CHNG TRT

TRONG IU KIN T NN H NI
Nguyn Tin Lng1, Bi c Nng2
1. Lp XDCT - K24, H 5, Hc vin KTQS
2. Vin K thut cng trnh c bit, Hc vin KTQS

Email lin lac: tienluong.ts@gmail.com, nanghvktqs@gmail.com

Bao cao trnh bay kt qua nghin cu bai toan n nh mai dc h ao su s dung b tng
tai ch gia c b m t , nh ngn nc trong h mng, nc mt, nc ma thm nhp
vao khi t trong mai dc, lam cho khi t gi c lc ht dnh, tnh cht c l n
nh trong qua trnh thi cng. T kt qua nghin cu va khao sat cu th vi c ng dung
trong iu ki n t nn Ha N i anh gia s phu hp cua phng phap va nhng iu
ki n cn thit ap dung phng phap m t cach hi u qua, am bao an toan.

1. M u
Vic am bao n nh mai dc la mt nhim vu quan trng trong tnh toan va thit
k h mng ao su phuc vu thi cng phn ngm cac cng trnh. Xut phat t thc t
mt s n v thi cng cua Tng cng ty u t va phat trin nha Ha Ni (HUD) c
sang kin gia c b mt mai dc bng lp phu b tng khi thi cng h ao m trong
iu kin mt bng han ch song khng qua cht hp. Giai phap nay t ra kha hiu qua,
tuy nhin do tnh t phat, cha c nghin cu y u nn vic ap dung c ca thanh
cng ln tht bai.
Nhm gp phn giai quyt cac cu hi xung quanh vn thc tin nu trn,
nhm tac gia tin hanh nghin cu bai toan n nh mai dc c k n bin phap gia
c chng trt trong iu kin t nn Ha Ni.

2. C s ly thuyt tinh toan n inh mai dc

2.1. Cac phng phap tinh toan n inh mai dc
Hin nay trn th gii tn tai nhiu phng phap tnh toan n nh mai dc khac
nhau, tuy nhin cac l thuyt u da trn vic xac nh mt trt va khi trt gia thit
c hnh thanh gy nn s mt n nh cua mai dc, mt trt c hnh thanh c th
la mt phng hoc mt trt tru trn. T cac mt trt va khi trt c gia thit, cac
tac gia xt n cac thanh phn gy trt va thanh phn khang trt cua khi trt
anh gia n nh cua mai dc. ng thi vi vic la s hnh thanh cac giai phap
gia c nhm gi n nh cho mai dc.
Theo , hi n tn tai hai nhm l thuyt tnh toan n nh mai dc:
- Tnh ton theo l thuyt trt phng: Phng phap tnh toan da trn gia thit
mt trt phng c u im la tng i n gian, d s dung. Tuy nhin n ch phu

hp vi mt s iu kin a cht nht nh, dang cng trnh n gian, c bit la cac
dang cng trnh tam nh h mng ao su trong qua trnh thi cng cac cng trnh.
- Tnh ton theo l thuyt trt cung trn: Nguyn l tnh toan cua phng phap
nay la tm tm trt nguy hin nht cung vi mt trt cung trn, bng vic phn chia
khi trt thanh cac lng th c phng vung gc vi mt t c b rng bng nhau,
tnh toan h s n nh Fs, in hnh nh Fellenius, Bishop, Janbu.... Phng phap nay
tnh toan phc tap, thng c s dung tnh toan cac cng trnh lu dai.
Vi c la chn phng phap nao la cn c vao iu ki n a cht cu th, tnh cht
cua cng trnh t c mai dc la lu dai hay tam thi, thanh phn gia c... nhm muc
tiu cho m t li giai u mc chnh xac, n gian va giam thi gian tnh toan.
Qua cac phn tch trnh bay trn va tham khao cac tai li u [2], [5], trong
nghin cu nay chn phng phap tnh toan da trn gia thit m t trt phng.
2.2. bn chng ct ca t trong c hc t khng bo ha
T trc n nay khi anh gia n nh cua mai dc chng ta thng mc nh
anh gia n nh cua n trong trng hp nguy him nht la t mai dc trang thai
bo ha nc. Khi mi ch tnh n cng chng ct hiu qua (tc la c va ).
Thanh phn cng chng ct do ap lc nc l rng m (u w < 0) pha trn mc nc
ngm thng c b qua bng cach t ln cua chng bng khng. la do nhng
kh khn trong vic o c ap lc nc l rng m va cach a n vao phn tch n
nh mai dc.
M t trong nhng c im quan trng trong t khng bo ha la ap lc nc l
rng m (uw < 0). p lc nc l rng m lam phat sinh lc ht dnh:
Fhd = ua - uw
(1)
p lc nc l rng cua t cang m khi m cua t cang giam hay bo ha
cua t cang giam. Nu ap lc nc l rng cang m th lc ht dnh cang tng va sc
chng ct cua t cang ln.
Cac nghin cu [1] ch ra rng, lc ht dnh cua t khng bo ha thay i theo
chiu su k t mt t va giam dn n gia tr 0 tai ranh gii cua mc nc ngm.
Theo l thuyt cua giao s D.G.Fredlund [1], phng trnh bn chng ct cua
t khng bo ha c dang:

=c'+(-u a ).tg'+(u a -u w ).tg b

(2)

trong :
+ c: Lc dnh hu hiu;
+ : Gc ma sat trong hu hiu lin quan n ( - ua);
+ b: Gc ma sat lin quan n lc ht dnh (ua - uw);
+ ua: p lc kh l rng, khi tnh toan n nh mai dc c ly bng khng, bng
ap sut kh quyn;
+ uw: p lc nc l rng m, c gia tr m.

2.3. anh gia s nh hng ca m n lc ht dinh ca t

Cung theo cac nghin cu [1], vi bt k loai t nao lc ht dnh b anh hng
rt ln bi m cua t, m cang tng th lc ht dnh cang giam va c th hin
qua biu trn hnh 1.

Hnh 1. Quan h m th tch ti lc ht dnh vi 7 loai t

Nhn vao biu ta thy khi m tng th gia tr ap lc nc l rng m s tin
dn v 0, dn n lc ht dnh s giam, ng cong phu thuc cua ap lc nc l rng
m hay lc ht dnh vao m theo ng bc hai.
Khi mai dc h mng khng c lp che chn s b nc ma tac ng vao mai
dc lam tng m cua t dn n lam thay i tnh cht c l cua t (hnh 2).

Hnh 2. M hnh tac ng cua mi trng n mai dc

- Khi t s b/ tng th mc giam h s an toan nhiu hn do mt trt ti han
nng hn va sc chng ct giam ang k do ap lc nc l rng m tin dn v khng
va chuyn thanh ap lc nc l rng dng.
- Khi ma m cua t tng ln dn n lc ht dnh, lc dnh hu hiu c va
gc ma sat trong u giam ang k. Khi ma ngng, nc di chuyn su vao di

mai dc, h s an toan tng ln vi tc tng chm so vi tc giam h s an toan

trong khi ma.

3. Tinh toan n inh mai dc c k n bin phap gia c b mt trong

iu kin t nn H Ni
3.1. c im iu kin t nn H Ni

Hnh 3. Phn khu a cht cng trnh lnh th Ha Ni (trc 2008)

theo mc thun li i vi xy dng
Theo tai liu nghin cu cua oan Th Tng [3], lnh th khu vc Ha Ni (trc
khi m r ng nm 2008) c chia theo mc thun tin cho xy dng cng trnh
thanh 3 dang (phn b tai cac khu vc nh trn hnh 3):
- Dang I (I-a, I-b) la dang ng nht, cu tao bi st, st pha, bin, Pleixtoxen trn.
- Dang II (II-a, II-b) la dang phn hai lp, cu tao bi st, st pha, bin,
Pleixtoxen trn b dy 10m (lp 1) va cat trung, th, sng-bin, Pleixtoxen cht trung
bnh (lp 2 cua II-a) ho c cat mn, nh, sng, Holoxen cht trung bnh (lp 2 cua II-b).
- Dang III (III-a, III-b, IIIc) la dang phn nhiu lp, cu tao bi st, st pha, bin,
Pleixtoxen trn b dy 10m/5m (lp 1 cua III-a/III-b va III-c); St, st pha cha than
bun, sng-bin, Pleixtoxen trn b dy 10m (lp 2 cua III-a) ho c st, st pha cha hu
c, h ly ven bin, Holoden gia, day 10m/thay i t ngt 5-20m (lp 2 cua III-

b/III-c); St, st pha, bin, Pleixtoxen trn b m t dy 10m/5-10m (lp 3 cua III-b/IIIc); Cat trung, th sng-bin, Pleixtoxen (lp 3 cua III-a, lp 4 cua III-b va III-c).
Nh v y vi cac cng trnh h mng c su tng ng vi 1 n 2 tng
hm, iu ki n t nn Ha N i tng i n nh c th ao m c mai dc.
3.2. Tinh toan n inh mai dc c k n bin phap gia c b mt bng lp b tng
Khi mai dc c phu bng mt lp b tng, chnh lp b tng nay s ng vai
tr bao v tac ng cua nc ma tac ng ln mai dc, t gi n nh tnh cht c
l cua t trong mai dc, chng xi mt mai dc bi dng nc ma.

Tng trng lng khi trt Q bao gm trng lng khi t trt, trng lng
lp b tng phu va tai trng ngoai.

Hnh 4. M hnh tnh n nh trt khi gia c lp b tng

Trn c s m hnh tnh ta xy dng trnh t
tnh toan nh sau:
- Vi mi gc mai dc i ta gia thit mt trt AC.
- Xac nh lc gy trt:
Ttr =Q.sin
(3)
- Xac nh lc gi:
Tgi = c'+(-u w ).tg b .

h
+Q.costg'
sin

- Xac nh h s n nh trt:
T
Fs = gi
Ttr

(4)

(5)

M t chng trnh tnh n nh trt mai dc

khi c gia c lp b tng tai ch trn b m t c tn
gi LUONG_LV c vit trong mi trng Matlab
vi s khi nh hnh 5.
Trng hp h mng su, tin hanh chia cp va
tnh toan tng cp t di ln trn.

Hnh 5. S khi chng

trnh tnh n nh trt

3.3. Vi d s
a) Nhng thng tin chnh v cng trnh
- Tn va v tr cng trnh: Ta nha vn phng, nha N03 - T8 khu Ngoai giao
oan (Xun nh, T Lim, Ha Ni).
- c im cng trnh: Cng trnh c quy m 23 tng ni, 02 tng hm. M t bng
cng trnh c truc 11 va truc F tip giap vi ng quy hoach ang c s dung. ay
h ao truc F cach l ng 6,0m; ay h ao truc 11 cach l ng 6,5m (hnh 6).
- n v thi cng: X nghip xy dng s 4 - Cng ty c phn xy dng s 2 Tng Cng ty u t va phat trin nha Ha Ni (HUD).

Hnh 6. M t bng thi cng h mng cng trnh N03-T8

b) iu ki n ia cht, thuy vn cng trnh
- iu kin a cht cng trnh: Cng trnh nm trong khu vc a cht I-a, khu
vc a cht tng i ng nht va n nh cho vic xy dng cng trnh.
- Kt qua khao sat a cht cng trnh do Trung tm t vn Khoa hc cng ngh
Ha Ni thc hi n thang 3 nm 2010 vi cac lp t nh sau (t trn xung):
+ Lp 1: Lp t lp day trung bnh 1,5m.
+ Lp 2: St pha nu , nu vang deo cng day trung bnh 9,7m.
+ Lp 3: Cat hat mn, si day trung bnh 18,8m.

Theo h s thit k, h mng cn phai ao su 8,5m so vi mt t t nhin. Do

h mng cng trnh nm hoan toan trong lp s 1 va lp s 2 cua mt ct a cht ,
tnh cht c l c cho trong bang 1.
- iu kin thuy vn: V tr cng trnh nm trong khu vc c mc nc ngm rt
su, do n nh cua h ao khng b anh hng cua nc ngm.
Bng 1. Tnh cht c l cua t tai v tr xy dng cng trnh
Lp s 1
Lp s 2
iu ki n iu ki n iu ki n iu ki n
bnh thng ma ln bnh thng ma ln
25
80
28
72
1,75
1,80
1,8
1,85
4,1
1,3
4,8
1,5
14
13
16
13
-3,2
-0,5
-3,6
-0,5

Cac ch tiu

m trung bnh W(%)

Dung trng t nhin (T/m3)
Lc dnh hu hiu c (T/m2)
Gc ma sat trong hu hiu ()
p lc nc l rng m uw (T/m2)
Gc ma sat (phu thuc vao ap lc
30,0
4
nc l rng m) b ()
c) Phng n thi cng va gi n inh h ao cua nha thu

34,5

- Phng an thi cng cua nha thu: Cng trng thi cng c t chc c ng
giao thng ni b i vao dc theo truc 1 cua cng trnh. C h thng hang rao xe thi
cng i cach mp h mng t nht 2,5m (a = 2,5m).
- Phng an gi n nh mai dc:
- Dc truc 11: ao 1 mai vi gc mai dc = 500.
- Dc truc F: ao 2 mai, mai di: = 530, mai trn: = 590.
- Dc truc A: ao 2 mai, mai di: = 480, mai trn: = 540.
- Dc truc 1: ao 3 mai, mai di: = 620, mai gia: = 600, mai trn: = 460.
d) Kim tra theo kt qu tnh ton thit k
Trn c s tnh toan tai trng xe phuc vu thi cng, quy i tai trng tac dung la q
= 40 T/m2. Tin hanh tnh toan thit k mai h ao bng chng trnh LUONG_LV
nu trn vi mai dc 2 cp, kt qua tnh toan c trnh bay trong bang 2.
Bng 2. Kt qua tnh toan cac thng s mai dc
ai lng nghin cu
Gc thit k mai dc ()
Gc mt trt nguy him
nht ()
H s n nh (Fs)

Mai dc di (H = 4,0m)
C gia c
Khng gia c
57,8
28,41

Mai dc trn (H = 4,5m)

C gia c Khng gia c
61,41
26,8

31,17

16,96

27,74

16,4

1,2

1,2

1,2

1,2

Theo tnh toan trn:

+ H ao khng gia c: Khoang cach t mp ay h ao n nh mai h ao la
16,8m. Mai dc s vt qua ng quy hoach ang s dung (hnh 7).

4000

4500

2500

7395

500

8908

16803

Hnh 7. Mai dc thit k khi khng gia c

+ H ao c gia c: Khoang cach t mp ay h ao n nh mai h ao la
5,47m. Nh v y, nu c lp gia c bng b tng phu m t, nh mai dc khng xm
pham vao pham vi cua ng giao thng (hnh 8).

4000

4500

2500

2519

500

2452

5471

Hnh 8. Mai dc thit k khi c gia c

Qua so sanh gc mai dc thc t n v thi cng thc hin vi kt qua tnh toan
trn chng ta c nhn xt sau:
- Vi mai h ao 3 truc 11, F, A n v thi cng thin v an toan;
- Vi mai h ao truc 1 n v thi cng tin hanh ao 2 mai pha di c gc
mai dc ln hn tnh toan: = 4,20 va = 2,20 chnh lch rt t. Tuy nhin qua trnh
thi cng n v chu ng tin hanh gia cng thm li thp B40 cung vi lp b
tng cua mai truc 1 va qua trnh thi cng am bao an toan.

c) nh gi hiu qu cua phng n

C nhiu bi n phap gi n nh thanh h ao khi thi cng h mng su. Tuy nhin
trong iu ki n tng t nh cua cng trnh nu trn, bin phap ph bin hn ca la s
dung c Larsen. Do c th so sanh hiu qua cua phng an chn vi phng an dung
c Larsen theo cac n i dung v phng di n k thu t (trnh bay tai bang 3) va v
phng di n kinh t (bang 4 - Gia thanh thi cng tnh tai thi im thi cng phn ngm
cng trnh, qu 1 nm 2011).
Bng 3. anh gia v phng din k thut
Gia c mai h o bng lp b tng
Phng phap dng c Larsen
+ D thc hin, khng i hi nhiu
+ i hi may mc, thit b thi cng
may mc, thit b thi cng.
chuyn dung.
+ Tao ra mt bng thi cng rng, sach
+ Dung c Larsen i hi kt hp s
s, thng thoang, thun tin cho qua trnh dung h thng vng chng, dn n mt
thi cng, y nhanh tin thi cng.
bng thi cng hp va vng.
+ i hi mt bng thi cng khng qua
+ p dung c ca i vi cac cng
hp. Yu cu cao v cng tac khao sat trnh thi cng trong iu kin cht hp.
a cht, thuy vn.
Bng 4. anh gia v phng din kinh t
Bin phap thi cng
Chi ph thc hin (VN)
Chnh lch (VN)
- ao m s dung c Larsen
6.788.490.000
4.404.350.000
- ao m s dung gia c b tng
2.384.140.000
mt mai dc
Nh v y, phng an chn tit ki m c mt s tin ang k, c bit c
nghia trong giai oan suy thoai kinh t toan cu hin nay.

4. Kt lun
Vi c gia c b m t bng lp b tng tai ch la m t s v n dung sang tao cua
cac can b , k s Cng ty xy dng s 2 trong thc t thi cng, tuy v y cach lam vn
cn thin v kinh nghi m, t phat. Bng nghin cu nay, lu n vn ng gp cach tip
c n khoa hc trong v n dung phng phap. M t s kt lu n c rt ra nh sau:
- L thuyt c hc t khng bo ha t ra kha phu hp khi ap dung cho vung a
cht I-a cua Ha N i. la do xt n tac ng cua m ti lc ht dnh trong t,
dn ti anh hng ti n nh cua mai dc. Tai vung I-a Ha N i, lp t chu yu khi
xy dng h ao la t st, st pha - loai t chu anh hng kha ln cua lc ht dnh.
- Bi n phap thi cng ao m kt hp gia c mai dc h ao bng lp b tng
tai ch thi cng n gian, tit ki m c chi ph nhng cn phai c tnh toan chi tit,
chu ao trn c s kt qua khao sat a cht thuy vn khu vc xy dng gm kt qua
theo thng k va bao cao cua t chc t vn. Bn canh , cung rt cn phai c s quan

trc thng xuyn va tnh toan kim tra, b sung kp thi i vi nhng thay i cuc b
cua a cht tai h ao.
- Khi ap dung bi n phap thi cng ao m kt hp gia c mai dc bng lp b tng
tai ch cn c bi t quan tm n vi c duy tr trang thai t nn theo tnh toan ban
u. Trong thc t c cng trnh trong cung khu vc d an cung ap dung phng
phap nhng vn b trt l. M t trong s cac nguyn nhn la do vao mua ma, cng tac
thoat nc m t thc hi n cha c tri t dn n trang thai t nn b thay i theo
chiu hng bt li. Khi xay ra trt l, h u qua la kha nghim trng do khng th
chng cuc b va chi ph v thi gian va tin bac khc phuc tng i ln.
Mt s kin ngh khi tnh toan ap dung bin phap thi cng nay nh sau:
- Cn c nhiu nghin cu thc nghi m hn anh gia s anh hng cua m
n lc ht dnh cua t vi cac iu ki n t nn c trng cua cac vung khac trong
a ban thanh ph Ha N i cung nh cac vung quy hoach xy dng th cua cac a
phng khac.
- tai mi ch dng lai xem xt lp gia c b tng tai ch vi vai tr chng tac
n g cua nc m t , gi n nh tnh cht c l cho khi t mai dc. toan di n
hn, cn nghin cu tac dung cua phn kt cu b tng nh m t tng chn anh gia
s lam vi c cua kt cu cung vi khi t c th gy trt cua mai dc.

Ti liu tham kho

1. D.G. Fredlund, H.Rahardjo (1998), C hc t cho t khng bo ha, tp 1, 2, Nha xut ban
Giao duc.
2. Nguyn Ba Dung, Nguyn nh Tham, L Vn Tin (2001), K thut an toan va v sinh trong
xy dng, Nha xut ban Khoa hc k thut.
3. Nguyn Ba K (2002), Thit k va thi cng h mng su, Nha xut ban Xy dng.
4. Nguyn Xun Mn, Pham Thanh Tin, Nguyn Minh Tun, ng Trung Kin (2006), Chiu
su khng cn chng gi hao ao khi xy dng cng trnh ngm bng phng php l thin
trong t khng bo ha, Tap ch phat trin khoa hc cng ngh.
5. H Si Minh (2006), Cm nang k thut an toan va v sinh lo ng trong xy dng, Nha xut
ban Xy dng.
6. oan Th Tng (1999), Cu trc nn t t nhin Ha Ni va vn xy dng cng trnh
ngm, Tap ch Khoa hc cng ngh xy dng.
7. Trnh Minh Thu, Nguyn Uyn (2011), Phng chng trt l t b dc, mi dc, Nha
xut ban Xy dng.
8. Nguyn Uyn (2008), Thit k va x l h mng, Nha xut ban Xy dng.
9. Trn Vn Vit (2004), Cm nang dng cho k s ia k thut, Nha xut ban Xy dng.

10