Deklarata e t Drejtave t njeriut dhe qytetarit t vitit 1789

Prfaqsuesit e popullit francez, t organizuar n Asamblen Kombtare, duke marr parasysh se

injoranca, harresa ose prbuzja e t drejtave t njeriut jan shkaku i vetm i fatkeqsive publike dhe t
korrupsionit t qeverive, kan vendosur t prcaktuar n nj deklarat solemne t drejtat natyrore, t
patjetrsueshme dhe t shenjta t njeriut, n mnyr q kjo deklarat, duke qen vazhdimisht para se t
gjith antart e trupit, do t'i kujtoj vazhdimisht pr t drejtat dhe detyrat e tyre, n mnyr q aktet e
legjislaturs, dhe ato t pushtetit ekzekutiv, mund t krahasohet n do moment me qllim t ndonj
institucion politik, t respektohen m shum, n mnyr q ankesat e qytetarve, ktej e tutje bazohet
mbi parime t thjeshta dhe t pakundrshtueshme, gjithmon t drejtuara n drejtim t mirmbajtjes t
Kushtetuts dhe lumturi t gjitha.
Prandaj, Kuvendi Kombtar njeh dhe shpall, n prani dhe nn kujdesin e Qnies Supreme, kto t drejta
t njeriut dhe qytetarit.
Art. 1. Burrat jan t lindur dhe t mbeten t lir dhe t barabart n t drejta. Dallimet sociale mund t
krijohet vetm me t mirn e prgjithshme.
Art. 2. Qllimi i do shoqate politike sht ruajtja e t drejtave natyrore dhe imprescriptible t njeriut. Kto
t drejta jan liria, prona, siguria dhe rezistenca ndaj shtypjes.
Art. 3. Parimi i gjith sovranitetit qndron n thelb n popull. Asnj organ as individ mund t ushtroj
asnj autoritet q nuk buron shprehimisht prej saj.
Art. . 4 Liria sht n gjendje t bj asgj q nuk dmtojn t tjert: n kt mnyr, ushtrimi i t
drejtave natyrore t secilit njeriut nuk ka kufij prve atyre t cilat sigurojn t antarve t tjer t
shoqris gzimin e ktyre t drejtave t njjta. Kto kufizime mund t prcaktohen vetm me ligj.
Art. 5. Akti ka t drejt ta mbroj si t dmshme pr t kompanis. do gj q nuk sht e ndaluar me
ligj nuk mund t parandalohet, dhe askush nuk mund t detyrohet t bj at q ajo nuk e bri rendit.
Art. 6. Ligji sht shprehje e vullnetit t prgjithshm. do qytetar ka t drejt t marr pjes
personalisht, ose nprmjet prfaqsuesve t tyre, n formimin e saj. Ajo duhet t jet e njjt pr t
gjith, nse ai e mbron apo ndshkon. T gjith qytetart, t barabart n syt e saj jan njsoj t
pranueshme pr t gjitha dinjiteteve publike, vendeve dhe punsime, n baz t kapacitetit t tyre dhe pa
dallim prve se i virtyteve dhe talentet e tyre.
Art. Asnj njeri 7. Do t akuzuar, arrestuar ose i paraburgosur, prve n rastet e prcaktuara me ligj,
dhe sipas formulart e parapar. Ata q bj thirrje, drgimin, ekzekutuar apo t shkaktojn urdhrave
arbitrare duhet ndshkuar, por do qytetar i thirrur ose t arrestuar n baz t Aktit t duhet t binden
menjher: ai e bn veten fajtor nga rezistenca.
Art. . 8 Ligji duhet t vendos dnime q jan n mnyr rigoroze dhe padyshim e nevojshme, dhe
askush nuk mund t ndshkohet n baz t nj ligji t vendosur dhe shpallur para veprs dhe ligjrisht
aplikuar.
Art. 9. do njeri konsiderohet i pafajshm derisa ai sht dnuar, nse konsiderohet e nevojshme pr ta
arrestuar, t gjitha ashprsi t mos jet e nevojshme pr t siguruar personi i tij duhet t shtypet rnd
nga ligji.
Art. 10. Askush nuk duhet t ngacmuar pr opinionet e tij, madje edhe fetare, me kusht manifestimi i tyre
nuk e shqetsojn rendin publik t themeluar me ligj.
Art. . 11 Komunikimi i lir i mendimeve dhe opinioneve sht njra nga t drejtat m t muara t njeriut:
do qytetar mund t flas pr kt arsye, t shkruar dhe t botoj lirshm, prve pr t'iu prgjigjur
abuzimit t ksaj lirie n rastet e prcaktuara me ligj .
Art. . 12 Garantimi i t drejtave t njeriut dhe qytetarit krkon nj forc publike: pra, kjo forc sht krijuar
pr t mirn e t gjith dhe jo pr t mirn e veant t atyre q iu sht besuar.
Art. . 13 Pr mirmbajtjen e forcs publike, dhe pr kostot administrative, nj kontribut i prbashkt sht
thelbsore: ajo duhet t ndahet n mnyr t barabart midis t gjith qytetarve, pr shkak t
fakulteteve t tyre.
Art. 14. T gjith qytetart kan t drejt pr t konstatuar, nga vet ose me an t prfaqsuesve t
tyre, nevojn e kontributit publik, pr t dhn kt lirisht, pun t monitoruar, dhe pr t prcaktuar
prqindjen, baz, mbledhja dhe kohzgjatja.
Art. 15. Kompania ka t drejt t krkoj nga do agjent administrats publike.
Art. 16. do shoqri n t ciln sigurimi i t drejtave nuk sht i garantuar, as ndarja e pushteteve t
prcaktuara, nuk ka kushtetut.
Art. 17. Prona sht e drejt e pacenueshme dhe e shenjt, askush nuk mund t privohet prvese kur
domosdoshmri publike, konstatohet ligjrisht, natyrisht krkon at, dhe gjendja e nj dmshprblim t
drejt dhe paraprak

Akti I t Drejtave 1689

Bill e t Drejtave (1688 ose 1689)
Bill e t Drejtave
[1]
sht nj akt i Parlamentit t Anglis kaloi m 16 dhjetor 1689.
[2]
Kjo ishte nj riparaqitja
n formn ligjore t Deklarats s Drejts paraqitur nga Parlamenti Konvents pr William dhe Mary mars
1689 (ose 1688 nga Style Vjetr takim ), duke i ftuar ata t bhen sovran t prbashkta t Anglis. Ajo
prcakton kufizime n kompetencat e kurors dhe prcakton t drejtat e Parlamentit dhe rregullat pr lirin e
fjals n Kuvend, krkesn pr zgjedhje t rregullta t Parlamentit dhe t drejtn e peticionit monarkun pa
frikn e ndshkimit. Ajo rivendos lirin e protestantve q t ket arm pr mbrojtjen e tyre n kuadr t
sundimit t ligjit, dhe t dnuar James II t Anglis pr "shkaktimin e disa subjekte t mira duke qen
Protestantt t armatosej n t njjtn koh kurPapists ishin t dy t armatosur dhe t punsuar n
kundrshtim me ligjin " .
Kto idet pr t drejtat reflektuar ato t mendimtarit politik John Locke dhe ata shpejt u b popullor n
Angli. Ajo gjithashtu prcakton-ose, sipas mendimit t hartuesve t saj, riparaqet-caktuara krkesat
kushtetuese t Kurors pr t krkuar plqimin e popullit, t prfaqsuar n Parlament.
S bashku me Aktin e Marrveshjes 1701 , Bill e t Drejtave t sht ende n fuqi. Kjo sht nj nga ligjet
kryesore kushtetuese q rregullojn vazhdimsin n fronin e Mbretris s Bashkuar dhe-pas kolonializmit
britanik , rezultante doktrina e pritjes , dhe pavarsia-n fronet e atyre t tjera Realms Commonwealth , me
respekt t gatshm pr t vepruar si nj Statuti britanike ose sipatriated pjes e kushtetuts s mbretris t
caktuar.
[3]
Q nga zbatimi i Statutit t Westminster 1931 , n seciln nga Realms Komonuelthit (n datat e
njpasnjshme nga 1931 e tutje) Bill e t Drejtave t nuk mund t ndryshohet n do fush, prve nga
parlamenti vet at fush-s, dhe m pas, nga konventa , dhe si ajo prek n suksesion t fronit t prbashkt ,
vetm me plqimin e t gjitha mbretrit e tjera.
[4]

N Mbretrin e Bashkuar, Bill e t Drejtave t shoqrohet m tej nga Magna Carta , me Peticionin e
drejta , ligji habeas korpus 1679 ,Parlamentit Veprat 1911 dhe 1949 dhe t Aktit t t Drejtave t Njeriut t vitit
1998 , si disa nga dokumentet baz t uncodified kushtetuts britanike .
[5]
Nj dokument i veant, por t
ngjashme, Padia e drejta Aktit , aplikohet n Skoci . Bill e t Drejtave (1688 ose 1689) ishte nj nga frymzimin
pr Bill e t Drejtave t Shteteve t Bashkuara .
[6]

Dispozitat e Aktit t
Bill e t Drejtave t paraqitura disa t drejta themelore pr njerzit (n at koh) t gjith anglezt . Akti
prcaktuar se duhet t ket:
asnj ndrhyrje mbretrore me ligjin. Edhe pse sovran mbetet burim i drejtsis, ai ose ajo nuk mund n
mnyr t njanshme t krijoj gjykata t reja ose t veproj si gjyqtar.
asnj tatimi nga Royal Prerogative . Marrveshja e parlamentit u b e nevojshme pr zbatimin e do tatimi
t reja
liria pr t peticion monarkun pa frik nga hakmarrja
asnj ushtri n kmb mund t mbahen gjat nj koh paqeje, pa plqimin e parlamentit.
[7]

asnj ndrhyrje mbretrore n lirin e njerzve pr t pasur arm pr mbrojtjen e tyre, si t prshtatshme
pr klasn e tyre dhe si lejohet me ligj (n t njjtn koh kthimin e t drejtave t marra m par nga
protestantt nga James II )
asnj ndrhyrje mbretrore n zgjedhjen e antarve t parlamentit
liria e fjals dhe t debateve dhe t procedurave n Kuvend nuk duhet t jen t fajsuan ose pyetje n
gjykat ose n ndonj vend jasht Parlamentit
"Grantet dhe premtimet e gjobave apo sekuestrimet, konfiskimet" prpara se t bindjes jan t pavlefshme
asnj kusht tepruar apo ndshkime "mizore dhe t pazakonta" mund t shqiptohet
Akte t caktuara t James II gjithashtu u emrua n mnyr specifike dhe t shpallur t paligjshme nga Bill e t
Drejtave, ndrsa fluturimi James 'nga Anglia n prag t Revolucionit t Lavdishm u shpall gjithashtu t jet
nj abdikim nga froni.
Gjithashtu, n nj prelud pr Aktin e Marrveshjes q do t vijn dymbdhjet vjet m von, Bill e t Drejtave
t ndaluar katolikt nga froni i Anglis si "ajo ka qen gjetur nga prvoja se sht n kundrshtim me sigurin
dhe mirqenien e ksaj mbretrie protestante n t qeveriset nga nj princ papist "; kshtu William III dhe Mary
II u quajtur si pasardhsit e James VII dhe II dhe se froni do t kaloj prej tyre e par pr trashgimtart e
Maris, pastaj pr t motrn e saj, Princesha Anne e Danimarks dhe trashgimtarve t saj dhe , m tej, pr
do trashgimtarve t William nga nj martes t mvonshm. Mbreti u krkuar m tej q t betohen
nj betim kurorzim pr t ruajtur fen protestante .
Shtim dhe efekti ]
Bill e t Drejtave u plotsua m von nga Akti i Marrveshjes n vitin 1701 (ndrsa Padia e drejta Aktit n
Skoci u plotsua nga ligji i Bashkimit, 1707 ). Si Bill e t Drejtave dhe Padia e drejta kontribuar shum n
krijimin e konceptit t sovranitetit parlamentar dhe shkurtim t kompetencave t monarkut. Kryesor, n fund t
fundit, n krijimin e monarkis kushtetuese , ndrsa gjithashtu (bashk me ligjet penale ) zgjidhjen e trazira
politike dhe fetare q kishin dridhet Skocin, Anglin dhe Irlandn n shekullin e 17.
Kjo ishte nj paraardhsi i francez Deklarats s t Drejtave t Njeriut dhe t Qytetarit , t Bill e t Drejtave t
Shteteve t Bashkuara , t Karts Kanadeze t t Drejtave dhe Lirive t , t Deklarats Universale t Kombeve
t Bashkuara pr t Drejtat e Njeriut dhe t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut . Pr shembull, si me
Bill e t Drejtave, Kushtetuta e SHBA ndalon tepruar lirimin me kusht dhe " ndshkime mizore dhe t
pazakonta . "
N mnyr t ngjashme, "mizore, njerzore ose poshtruese ndshkime "jan t ndaluara sipas nenit 5
t Deklarats Universale t t Drejtave t Njeriut dhe nenit 3 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut .
Projekt-ligji vazhdon t ndryshoj vazhdimisht dhe t citohet n procedurat ligjore n Realms
Komonuelthit . Pr shembull, m 21 korrik 1995, shpifje rast i solli nga Neil Hamilton(ather nj antar i
parlamentit) kundr The Guardian u ndalua pasi Drejtsis maj vendosi se Bill e 'ndalimit t t gjykatave t
drejtat e aftsis pr pyetje procedurat parlamentare do t parandaloj The Guardian nga marrja e nj proces
t drejt . Neni 13 i Aktit Shpifjen 1996 , m pas u miratua pr t lejuar deputett t heqin dor nga e
tyre privilegjin parlamentare dhe kshtu citojn fjalimet e tyre nse sht e rndsishme t procesit gjyqsor.
Bill e t Drejtave u thirret edhe n Zelandn e Re n rastin e 1976 Fitzgerald kundr Muldoon dhe t tjert,
[8]
e
cila u prqendrua n pretendon t sapoemruar Kryeministrit Robert Muldoon se ai do t
kshilluar Guvernatorin e Prgjithshm pr t shfuqizuar nj 'superannuation skem krijuar nga Zelanda e
Superannuation Aktit New, 1974, pa legjislacionin e ri.Muldoon mendonin se zgjidhja do t jet e
menjhershme dhe m von ai do t fut nj projekt-ligj n parlament pr t br n mnyr retroaktive heqja
ligjore. Ky pretendim u kundrshtua n gjykat dhe Shefi i Drejtsis ka deklaruar se veprimet e Muldoon ishin
t paligjshme si ata kishin shkelur neni 1 i Ligjit pr t Drejtat, i cili parashikon "se fuqia pretenduar t
dispenzim me ligjet dhe zbatimin e ligjeve nga autoriteti mbretror ... sht i paligjshm ".
[9]

Ky akt u mbajtur pr Republikn e Irlands nga nenin 2 (2) (a) t, dhe Pjesa 2 e kapitullit 1 t, t Aktit Statuti
Ligji Rishikimi 2007 . Neni 2 (3) i ktij Ligji shfuqizohen:
t gjitha t Preambuls posht pr t "Me cilin Letra Zgjedhjet haveing Beene br n prputhje me
rrethanat"
paragrafi i shtat pas fjalve "pr vindicating dhe pohim drejtat e tyre auntient dhe Lirive, Shpallni"
t gjitha fjalt nga "Dhe ata doe Krkesa Claime dhe Insistojn" posht pr t, por duke mos prfshir,
seksioni 2.