Moliere - Hastalk Hastas

KLER
ARGAN, hastalk hastas.
BLINE, Argan'n ikinci kars.
ANGLIQUE, Argan'n byk kz, Clante'n sevgilisi.
LOUISON, Argan'n kk kz; Anglique'in kz kardei.
BRALDE, Argan'n erkek kardei.
CLANTE, Anglique'i seven delikanl.
MSY DIAFOIRUS, hekim.
THOMAS DIAFOIRUS, olu; Anglique'le evlendirilmek
isteniyor.
MSY PURGON, Argan'a bakan hekim.
MSY FLEURANT, eczac.
MSY BONNEFOI, noter.
TOINETTE, hizmeti kz.

BRNC PERDE

SAHNE I

ARGAN.

Odasnda, yalnz bana bir masann nne oturmu, bir takm markalarla say sayarak eczacn
ulalarn incelemekte (1), bir yandan da kendi kendine konumaktadr.

ARGAN - iki daha be eder; be daha on eder; on daha yirmi eder; iki daha be eder. "K
a ehr-i hlin yirmi drdnde ah ve em'a-y llerini telyin, tartib ve tefrih iin messir,
e mleyyin bir tenkyecik." (2) u bizim eczac Msy Fleurant'n holandm bir yn varsa,
usulalarn hep byle pek incelikli bir dille yazmasdr. "Ah ve em'a-y lleri, bir buuk
Evet ama Msy Fleurant, yalnzca incelikle i bitmez, biraz da insafl olmal, derilerini yz
er gibi hastalar soymamal. Bir tenkye bir buuk frank. Ben bu ie gelemem, size bunu da
ha nce de sylemitim. Siz zaten teki pusulanzda bir frank yazmtnz; eczac ksmnn bir
de, aslnda elli santimdir; ite elli santim. "Keza yevm-i mezkrda batn- esfel-i llerini
tanzif ve gasl tathir zmnnda reete mucibince katmerli mcun- yekta, rvenr, asel-i verd
i vesaireden mrekkep iddetli bir tenkye-i messire, bir buuk frank." (3) zin verirseniz
, elli santim. "Keza yevm-i mezkr akam zt- llerini uyutabilmek zere tertip edilen muha
ir ve mnevvim bir glb- kebedi, bir frank yetmi be santim." (4) te buna diyecek yok, bu
la beni iyi uyuttu. Elli santim, elli santim daha bir frank, seksen yedi buuk sant
im. (5) "Keza, mh- crnin yirmi beinci gn safra-y llerini tahliye ve ihra iin Msy
esi mcibince taze hint hyar, sinmeki ve sireden mrekkep mshil ve mukavv bir dev-y
." (6) Aman Msy Fleurant, alay m ediyorsunuz Tanr akna! Hastalar soyup ldrmemeli; hem
mal, hem sayelerinde yaamal. Msy Purgon reetesine drt frang da yazmad ya! Haydi bunu
ayalm sayalm da, cabadan frank sayalm. Onun da yars tam bir buuk frank eder. "Keza ye
-i mezkrda istirahat-i llerini temin iin msekkin ve kbz bir menku, bir buuk frank." (7
.. Bu da yetmi be santim. "Keza, ehr-i hlin yirmi altnc gn gazt- llerinin def ih
bir hokne, bir buuk frank." (8) Hayr, elli santim, Msy Fleurant. "Keza yevm-i mezkr a
kam berveh-i bl ihtikan- llerinin tekrar, bir frank." (9) Elli santim, Msy Fleurant
mh- crnin yirmi yedinci gn zt- llerini bir an evvel helya sevk ile ahlt- fasdele
mahsus bir devy- messir, frank." (10) Pek iyi, bir buuk frank; sizi byle insafl grd
alyor. "Keza ehr-i hlin yirmi sekizinci gn mbarek kannz taltif, tasfiye, tdil ve t
ir iim musaff ekerli urutka, bir frank." (11) Ona da eyvallah, ama elli santim. "Kez
a reetesi mcibince on iki habbe panzehir ta ile, kebbat, nar vesaire uruplarndan mml ed
viye-i vkyeden bir porson kordiyal, be frank." (12) Aman Msy Fleurant, rica ederim, yl
e yksekten atp tutmayn! Siz byle davranrsanz, artk kimse hasta olmak istemez; gelin dr
frankla yetinin; onun da yars, tam iki frank. iki daha be eder; be daha on eder; on d
aha yirmi eder. Toplam altm frank yirmi iki buuk santim. Bu duruma gre bu ay iinde ben
bir, iki, , drt, be, alt, yedi ve toplam sekiz ila alm ve bir, iki, , drt, be, al
kiz, dokuz, on, on bir ve toplam on iki tenkye yaptrmm; oysa geen ay, on iki ilala yirm
i tenkye tutmutu. Onun iin bu ay kendimi geen ayki kadar iyi bulmayma amam. Bu durumu
urgon'a anlataym da, artk bu ie bir dzen versin. Haydi, unlar kaldrn. Ne o, kimse yok
? Ne kadar sylesem yararsz, beni hep byle yalnz brakrlar; bunlar burada tutmann yolu y
. (Adamlarn armak iin ngrak alar.) itmiyorlar; benim ngran da sesi iyi kmy
ngr, ngr... Hepsi sar... Toinette! ngr ngr, ngr... Ha almm, ha almam
liyor. (Artk ngrak almaz, haykrr.) ngr da ngr, ngr da ngr, ngr. Hay lei
le zavall bir hasta yapayalnz braklr m? ngr da ngr, ngr da ngr, ngr, ng
ngr. Aman Tanrm, leceim de kimsenin haberi olmayacak. ngr da ngr, ngr da ng
SAHNE II

TOINETTE, ARGAN.

TOINETTE - (Odaya girerken.) Geliyorum.

ARGAN - Hay rezil, hay kaltak!
TOINETTE - (Ban bir yere arpm gibi yaparak.) Hay aceleniz de ksn! Ortal yle gr
yetieyim derken bam pencere kepenginin kesine arptm!..
ARGAN - (fkeyle.) Seni hain, seni...
TOINETTE - (Szn kesip barmasna engel olmak iin yeniden szlanarak.) Ah!
ARGAN - Tam bir...
TOINETTE - Of!
ARGAN - Tam bir saattir...
TOINETTE - Ay!
ARGAN - ...beni yapayalnz...
TOINETTE - Vay!
ARGAN - Kes sesini de seni azarlayaym, kaltak!
TOINETTE - yledir dorusu, ya, ben kafam patlataym da siz de stelik beni azarlayn!
ARGAN - Senin yznden boazm yrtld, geberesi!
TOINETTE - Sizin yznzden de benim kafam yarld; fit olduk, yani detik.
ARGAN - Ne dedin aifte?..
TOINETTE - Azarlarsanz, alarm.
ARGAN - Sen beni brakp savuursun, ha, hain?..
TOINETTE - (Yine szn kesmek iin.) Ooof!
ARGAN - Rezil! stelik bir de...
TOINETTE - Ah!
ARGAN - Olur ey deil! Demek azarlayp hncm da almamalym, ha?
TOINETTE - stediiniz kadar azarlayn, vz gelir.
ARGAN - Azm atka szm kesiyor, azarlatmyorsun, edepsiz!
TOINETTE - Sizin iiniz azarlamakla rahat ediyorsa, benim iim de alamakla rahat ediy
or... Herkes kendisini dnr... ah!
ARGAN - Eh, ne yapalm, bunu da sineye ekeceiz! Kaldr unu, aifte, kaldr. (Argan iskeml
inden kalkar.) Nasl, bugnk tenkyem iyice etkisini gstermi mi?
TOINETTE - Tenkyeniz mi?
ARGAN - Evet, Safram iyi skm m?
TOINETTE - Vallahi ben yle eylere karmam; ona burun sokmak Msy Fleurant'a der: nk
ARGAN - Bir az sonra yine tenkye yapacam; syle de scak su bulundurmay unutmasnlar.
TOINETTE - O Msy Fleurant olacakla teki Msy Purgon olacak, sizin vcudunuzla istedikler
i gibi oynayp duruyorlar; onlar sizi samal inek yapmlar! unlar bir grsem de sorsam; aca
ba hastalnz neymi ki bu kadar ila veriyorlar?
ARGAN - Sus, bilgisiz kar; tbbn buyruklarn denetlemek senin haddindi sanki! Haydi, se
n git, kzm Anglique'i bana yolla, ona bir diyeceim var.
TOINETTE - te, bilmi gibi geldi.

SAHNE III

ANGLIQUE, TOINETTE, ARGAN.

ARGAN - Gel, kzm Anglique, gel; tam zamannda geldin; ben de sana bir ey sylemek istiyo
rdum.
ANGLIQUE - Buyurun, dinliyorum babacm.
ARGAN - (Oturakl iskemleye koarak.) Biraz dur. (Toinette'e.) Bana bastonumu verin.
imdi gelirim.
TOINETTE - (Alay ederek.) abuk olun efendim, abuk olun; her iimiz tamamd da bir Msy Fl
eurant'n lazml eksikti!

SAHNE IV

ANGLIQUE, TOINETTE.
ANGLIQUE - (Bitkin bir bakla bakp, gizli bir ey sylemek ister gibi.) Toinette!
TOINETTE - Ne var?
ANGLIQUE - Biraz bana bak.
TOINETTE - Bakyorum ite.
ANGLIQUE - Toinette!
TOINETTE - Peki, "Toinette", "Toinette", onu anladk; st taraf?
ANGLIQUE - Neden sz etmek istediimi hi sezmiyor musun?
TOINETTE - Eh, biraz sezer gibi oluyorum. Sanrm u bizim gen ktan. Aslna bakarsanz,
t gndr hep ondan sz edip duruyoruz; siz her saat ondan sz etmezseniz, iiniz rahat etmi
yor.
ANGLIQUE - Bunu bildiine gre, niin sen benden nce o konuyu ap da beni bin dereden su
tirerek kap yapmak skntsndan kurtarmyorsun?
TOINETTE - Siz zaman brakmyorsunuz ki... Bir dakika dilinizden drmezseniz, artk sizden
nce sz etmeye olanak m kalr?
ANGLIQUE - Ne saklayaym, ne kadar sz etsem yine doymuyorum; sana yreimi amak iin hib
sat da karmak istemiyorum. Ama dorusunu syle, Toinette, sen benim bu duygumu yersiz m
i sayyorsun?
TOINETTE - Ne mnasebet!
ANGLIQUE - Bu tatl duygulara kaplmakta haksz mym?
TOINETTE - Ben yle bir ey demedim.
ANGLIQUE - Onun bana kar duyduu ateli ak gsteren o tatl dillerle kantlara kar, b
ygusuz mu kalaym?
TOINETTE - Tanr esirgesin!
ANGLIQUE - Syle bakaym, u bizim tanmamza yol aan o umulmaz serveni sen de benim gib
nn bir armaan, yazgnn bir cilvesi saymaz msn?
TOINETTE - yle, evet.
ANGLIQUE - Onun beni hi tanmadan savunmaya kalkmasn, kibar beylere yakacak ok ince
ran bulmaz msn?
TOINETTE - yle, evet.
ANGLIQUE - Bundan daha incelikli bir davran olamayacan kabul etmez misin?
TOINETTE - Etmez olur muyum!
ANGLIQUE - stelik de btn bunlar son derece incelikle yaptn da aka sylemez misin
TOINETTE - Sylemez olur muyum!
ANGLIQUE - ok yakkl adam, deil mi Toinette?
TOINETTE - Elbette.
ANGLIQUE - Duruu davran ne iyi, deil mi?
TOINETTE - Bundan kuku mu duyuyorsunuz?
ANGLIQUE - Her davrannda olduu gibi, her sznde de bir incelik var, deil mi?
TOINETTE - Kesinlikle.
ANGLIQUE - Dnyada onun bana syledii szlerden daha ateli sz olamaz, deil mi?
TOINETTE - Sanrm olamaz.
ANGLIQUE - Tanr'nn esinledii bu karlkl ak tayan yreklerimizin birbirlerine duyd
ara engel olan u bask altndaki yaam ne korkun, deil mi? (13)
TOINETTE - Haklsnz, korkun.
ANGLIQUE - yle ama, Toinetteciim, acaba o beni gerekten, syledii gibi ok seviyor mu d
sin?
TOINETTE - Vallahi, byle eyler bana biraz kark gelir. Akn yapmac iten olanna yl
rbirinden ayrt edilemez; ben bu gnl oyununda ne byk oyuncular grdm!
ANGLIQUE - Aman ne diyorsun, Toinette? Ah, akn yle bir anlat var ki, bana doruyu s
lamaz.
TOINETTE - Sanrm, bunu yaknda anlarsnz; dnk notunda sizi resmen istemeye karar verdi
yazmas, szlerinin doru olup olmadn gsteren kestirme yol demektir. Bundan iyi kant ola
ANGLIQUE - Ah, Toinette, eer o da beni aldatrsa, artk mrmde hibir erkee inanmam.
TOINETTE - Aman, babanz geliyor.
SAHNE V
ARGAN, ANGLIQUE, TOINETTE.
ARGAN - (skemlesine oturarak.) yle gel bakaym kzm! Sana, sanrm hi beklemediin bir
receim. Seni birisine istiyorlar. Ne o? Glyor musun? yledir ya, evlenmenin sz bile hotu
r; hele kzlar iin bundan tuhaf ey olamaz. Ah! Doa, doa! Belki de, yle gryorum ki, sana
vlenmek isteyip istemediini sormaya bile gerek yok, kzm.
ANGLIQUE - Her ne buyurursanz uymay grev bilirim, babacm.
ARGAN - Byle sz dinleyen bir kzm olduuna dorusu ok honutum. yleyse sorun zmlendi
rdim.
ANGLIQUE - Her buyruunuza kr krne uymak boynumun borcudur, babacm.
ARGAN - vey analk bu ya, karm benden, hem senin, hem de kk kardein Louison'un rahibe
manz salamam istiyordu; teden beri akl buna taklm kalmt.
TOINETTE - (Yavaa.) Hnzr karnn kim bilir ne hesaplar vardr.
ARGAN - O bir trl bu evlenmeye raz olmak istemiyordu; ama ben ona sz geirdim, hem br
rafa da sz verdim.
ANGLIQUE - Ah, babacm bana yaptnz iyiliklere yle minnet duyuyorum ki!
TOINETTE - Dorusu buna ben de sevindim; sizin btn mrnzde yaptnz en doru i, bu i
ARGAN - Adam daha grmedim; ama grnce hem benim honut olacam, hem senin holanacan
ANGLIQUE - Elbette honut olursunuz, babacm.
ARGAN. - Nasl! Sen grdn m?
ANGLIQUE - Bu ii onaylamanzdan yreklenerek size iimi aabileceim iin, artk ne saklay
usunu isterseniz, biz bundan tam alt gn nce, bir raslantyla tanmtk; size yaplan bav
im ite bu ilk raslamamzdan sonra birbirimize kar duyduumuz ilginin sonucudur.
ARGAN - Onlar bana bundan sz etmediler; ama ben imdi daha honut oldum; sanrm bu iin b
e oluu daha iyi; yakkl, aslan gibi bir delikanl olduunu sylyorlar.
ANGLIQUE - Evet, babacm.
ARGAN - Boyu bosu yerindeymi.
ANGLIQUE - Elbette.
ARGAN - Yakkl adamm.
ANGLIQUE - Kukusuz.
ARGAN - Gzel bir yz varm.
ANGLIQUE - ok gzel.
ARGAN - Uslu ve soylu bir aile ocuuymu.
ANGLIQUE - Tmyle.
ARGAN - ok kibar adamm.
ANGLIQUE - En kibar adam.
ARGAN - Latince ve Yunanca'y gzel konuurmu.
ANGLIQUE - O mu, babacm?
ARGAN - Evet. Sana sylemedi mi?
ANGLIQUE - Dorusu sylemedi. Peki, size kim syledil?
ARGAN - Msy Purgon.
ANGLIQUE - Msy Purgon onu tanyor mu?
ARGAN - Amma da soru ha! Elbette tanmas gerek; yeeni olur da tanmaz m?
ANGLIQUE - Clante Msy Purgon'un yeeni mi?
ARGAN - Hangi Clante? Ben seni isteyen adamdan sz ediyorum.
ANGLIQUE - Haa, evet!
ARGAN - yle ya! Msy Purgon'un yeeni, yani enitesi doktor Diafoirus'n olu; ocuun ad
e deil, Thomas Diafoirus; biz bu evlenmeye bu sabah Msy Purgon bir, Msy Fleurant iki,
bir de ben , mz karar verdik; yarn da gelecekteki damadm babas getirip bana tant
Birdenbire app kaldn?
ANGLIQUE - yle gryorum ki babacm, siz birinden sz etmisiniz, ben bakasn anlam
TOINETTE - Aman efendim, siz bunca servet sahibi olduunuz halde, nasl olur da kznz bir
doktora vermek istersiniz?
ARGAN - Vereceim ite. Sen ne karyorsun, aifte, edepsiz kar?
TOINETTE - Aman Tanr akna, birdenbire parlamayn! Anlamadan, dinlemeden azarlamaya baly
orsunuz. fkemize kaplmadan, hep birlikte u iin enini boyunu bir hesap etsek olmaz m?
Ha yle, soukkanllkla konualm. Bir kez, siz ne amala byle bir karar veriyorsunuz, ltf
r misiniz?
ARGAN - Benim amacm u: Ben hasta, sakat bir adam olduum iin kendime bir doktor damat
bulup hekimlerle hsm akraba olarak, hastalma kar bilimin yardmn salamak; vcuduma
alarn kaynaklarn evimin iinde bulundurmak; bylece de istediim kadar muayene olup reete
azdrabilmek istiyorum.
TOINETTE - Ha yle, ite siz, kendinizce bir neden sylemi oldunuz; bakn, byle tatl tat
uup danmak ne ho oluyor. Ama efendim, imdi biraz da elinizi vicdannza koyun da yle sy
n; siz gerekten hasta msnz?
ARGAN - Ne dedin srtk, gerekten hasta mym, ha? Demek ben gerekten hasta deilmiim, y
edepsiz?
TOINETTE - yleyse, pek iyi efendim, evet, siz hastasnz; bunun iin kavga etmeyelim. E
vet, siz ok hastasnz; ite artk bir diyeceiniz kalmad. Ama kznz sizin iin deil, ken
caya varacak. Kendi de hasta olmad iin bir doktorla evlenmesine hibir gerek yok...
ARGAN - Ben kendim iin onu doktora veriyorum; helal st emmi bir kz, babasnn salna
k bir kocaya sevine sevine varr.
TOINETTE - Vallahi efendim, izin verirseniz size dosta bir tte bulunaym m?
ARGAN. - Syle bakalm, neymi?
TOINETTE - Siz bu sevdadan vazgein.
ARGAN - Niin, neden?
TOINETTE - te nedeni: Kznz bu ie kesinlikle raz olmayacak.
ARGAN - Kesinlikle raz olmayacak m?
TOINETTE - Hayr, olmayacak.
ARGAN - Benim kzm m?
TOINETTE - Evet, sizin kznz. Msy Diafoirus de, dnyann btn Diafoirusleri de ona vz
ARGAN - Ama onlar bana gerekli; hem bu ocuk sanldndan ok daha yal bir kuyruk; Msy
s'n bu olundan baka varisi yok; fazla olarak Msy Purgon'un da oluk ocuu olmad iin,
rvetini yeenine dn armaan olarak veriyor; unutmamal ki Msy Purgon demek, tam tamna
n frank geliri olan bir adam demek.
TOINETTE - ylesine zengin olabilmek iin, sanrm ok adam ldrm olmal.
ARGAN - Babasnn mal yle dursun, yalnzca bu sekiz bin frank gelir bile nemlidir.
TOINETTE - Vallahi efendim, bunlarn hepsi de iyi, gzel, ama ben yine dner dolar kendi
dediime gelirim. Sz aramzda kalsn ama, ben size kznz iin baka bir koca semenizi sal
im: Sizin kznz yle "Madam Diafoirus" olacak kzlardan deil.
ARGAN - Ama ben yle olmasn istiyorum.
TOINETTE - Yapmayn canm, yle sylemeyin!
ARGAN - Ne demek! yle sylemeyim mi?
TOINETTE - Hayr, sylemeyin.
ARGAN - Neden sylemeyecekmiim sanki?
TOINETTE - Sonra size syledii szn anlamn bilmiyor derler.
ARGAN - Kim ne derse desin; ben sana benim verdiim sz yerine gelmeli diyorum vesse
lm!
TOINETTE - Hayr, sizin kznz o adamla evlenmez.
ARGAN - Ama ben zorla evlendiririm.
TOINETTE - Evlenmez diyorum.
ARGAN - Ya evlenir ya da bir manastra kapatrm.
TOINETTE - Siz mi?
ARGAN - Ben.
TOINETTE - Tamam!
ARGAN - Nasl tamam!
TOINETTE - Manastra falan kapatamazsnz.
ARGAN - Manastra falan kapatamaz mym?
TOINETTE - Hayr.
ARGAN - Hayr m?
TOINETTE - Hayr.
ARGAN - Al sana! te buna bayldm dorusu! Demek kzm bir manastra kapatmak istesem kap
, yle mi?
TOINETTE - Hayr, diyorum size.
ARGAN - Kim engel olabilir?
TOINETTE - Siz, kendiniz!
ARGAN - Ben mi?
TOINETTE - Evet, siz; yreiniz dayanmaz.
ARGAN - Dayanr.
TOINETTE - Lf onlar, lf!
ARGAN - Lf deil, iin dorusu.
TOINETTE - Baba sevecenlii elinizi ayanz balar.
ARGAN - Ne balar, ne bir ey.
TOINETTE - Bir iki damlack gz ya, iki sarma bir dola, stelik tatl bir sesle de "Ah b
cici babacam!" dedi mi, sizde hemen yelkenler suya iner.
ARGAN - yle eyler bana vz gelir.
TOINETTE - O biraz zor!
ARGAN - Ben bildiimden dnmem diyorum sana!
TOINETTE - Lf!
ARGAN - Byk syleme; "Lf" deil.
TOINETTE - Vallahi ben sizi bilmez deilim; sizin yreiniz iyidir.
ARGAN - (fkeyle.) Ben iyi yrekli deilim, istediim zaman kt yrekli olmasn da bilirim
TOINETTE - Aman, yava efendim, hasta olduunuzu unutuyor musunuz?
ARGAN - te kendisine kesin olarak buyuruyorum, benim sylediim kocaya hemen varacak..
. Hazr olsun!
TOINETTE - Ben de yle bir ey yapmasn kesin olarak yasaklyorum.
ARGAN - Biz neredeyiz, kuzum? Bu ne cesaret byle? Bir hizmeti paras efendisine neler
sylyor?
TOINETTE - Efendi yaptn bilmezse, ona doru yolu gstermek akl banda bir hizmetinin
ARGAN - (Toinette'in peinden koarak.) Vay edepsiz! imdi beynini patlatrm.
TOINETTE - (Argan'dan kaarak.) Sizin onurunuza dokunacak eylere kar kmak benim grevim
r.
ARGAN - (Sopasn alp iskemlesinin evresinde onu fkeyle kovalayarak.) Gel buraya, gel b
uraya da ben sana ene almasn reteyim.
TOINETTE - (skemlenin evresinde Argan'n tersi ynde koup kaarak.) lgnca eyler yapma
olmaya alyorum.
ARGAN - Rezil!
TOINETTE - Hayr, ben yle bir evlenmeye kesinlikle raz olamam.
ARGAN - Kaltak!
TOINETTE - Sizin o Thomas Diafoirusnze varmayacak: Ben istemiyorum.
ARGAN - Pis kar!
TOINETTE - O sizi dinlemeyecek, beni dinleyecek.
ARGAN - Anglique, sen bana u kahpeyi tutmayacak msn?
ANGLIQUE - Aman babacm! Hastalanacaksn.
ARGAN. - Tutmazsan, sana ilenirim.
TOINETTE - Tutarsa, ben de onu mirasmdan karrm!
ARGAN - (Kovalamaktan yorularak iskemlesine ylr.) Of! Of! ldm... bittim... Bunlar beni
ldrecekler.

SAHNE VI

BLINE, ANGLIQUE, TOINETTE, ARGAN.

ARGAN - Aman, gel karcm, gel.
BLINE - Ne oldun, kocacm?
ARGAN - Aman gel, yanma, bana yardma ko!
BLINE - Ne var, ne oluyor, ah benim mini mini yavrucuum?
ARGAN - Cicim!
BLINE - ekerim!
ARGAN - Beni fkelendirdiler.
BLINE - Vah benim minimini kocacm! Ne yaptlar sana, canmn ii?
ARGAN - te u Toinette aiftesi yok mu, yle gemi azya ald, yle edepsizlendi ki!..
BLINE - fkelenme canm.
ARGAN - Beni kudurttu o, cierimin kesi!
BLINE - fkelenme, yavrucuum.
ARGAN - Benim yapmak istediim eylere tam bir saat kar geldi.
BLINE - Vah vah, zlme, canm!
ARGAN - Edepsizlii yle ileri gtrd ki, bana sen hasta falan deilsin dedi
BLINE - Vay terbiyesiz, vay!
ARGAN - Ama sen iin dorusunu bilirsin, deil mi canmn can?
BLINE - Tabii ekerim, o halt etmi.
ARGAN - Canmn ii, bu frnt beni ldrecek.
BLINE - Tanr korusun, cierim, Tanr korusun!
ARGAN - Safram kabartan hep o.
BLINE - O kadar cann skma ekerim.
ARGAN - Ne zamandr sana hep kov unu diye syleyip duruyorum.
BLINE - Vallahi yavrucuum, dnyada kusursuz hizmeti, uak olmaz. nsan kimi zaman iyi yan
larna bakp kt yanlarna gz yummaktan baka are bulamyor. Bu kadn igzar, dikkatli, a
doruluu da var; sen de bilirsin, bu zamanda insan olur olmaz adam evine alamyor. Hu!
Bana bak, Toinette!
TOINETTE - Efendim?
BLINE - Sen benim kocacm niin fkelendiriyorsun?
TOINETTE - (Alttan alarak.) Ben mi, madam? stme iyilik salk! Ne demek istediinizi anl
amyorum; ben elimden geldii kadar msyy honut etmeye alyorum.
ARGAN - Vay hain, vay!
TOINETTE - Kendisi kzn Msy Diafoirus'n oluna vereceini syledi; ben de matmazel iin
ulduumu, ama bir manastra kapatacak olursa daha iyi edeceini syledim.
BLINE - Bu kadarsa, bence de bir sakncas yok; kzn hakk var.
ARGAN - Aman canmn ii, inanyor musun? Bilmezsin, bu uursuz bana neler yumurtlad!
BLINE - Hi ben senin szne inanmaz mym, ekerim? Haydi senin dediin gibi olsun, zme k
. Bana bak, Toinette; bundan sonra kocacm kzdracak olursan, hemen seni kap dar ederi
gel krkn ver, yastklarn getir de canmn iini iskemlesinde rahat ettireyim. Bak ne dur
ra gelmisin! Takkeni kulaklarna ek bakaym; kulaktan giren souun nezlesi pek ktdr.
ARGAN - Ah, benim canmn ii, bana yle iyi bakyorsun ki, mrm olduka senin bu haklarn
BLINE - (Argan'n evresine yastklar dizerek.) Biraz yerinden oyna da unu altna sokaym.
a dayanrsn, u da te yannda durur. Bunu arkana koyalm, una da ban dayarsn.
TOINETTE - (Argan'n tepesine hzla bir yastk koyup kaarak.) Bu da sizi ayazdan korusu
n!
ARGAN - (fkeyle kalkp btn yastklar Toinette'in bana atarak.) Vay kaltak! Demek sen b
boacaksn!
BLINE - Ne o? Ne o? Yine ne oluyor?
ARGAN - (Soluk solua iskemlesine atlarak.) Of! Of! Of! ldm, bittim.
BLINE - Niin fkene kaplyorsun, ekerim? yi bir ey yapyorum sanmtr.
ARGAN - Sen o kahpenin ne kt yrekli olduunu bilmezsin, elmasm. Aman Tanrm, aklm bam
diyordu; imdi artk kendime gelebilmek iin en aa sekiz ilala on iki tenkye gerek.
BLINE - Vah meleim, vah gzelim, vah; kendine gel biraz.
ARGAN - Ah benim biricik karcm! Sen benim tek avuntumsun!
BLINE - Ah benim minimini yavrucuum.
ARGAN - Senin bana gsterdiin bu sevginin, bu sevdann altnda kalmamak iin, geende de s
ediim gibi, artk vasiyetimi yapmak istiyorum meleim.
BLINE - Aman canmn ii, Tanr akna yle eyden sz etmeyelim; dayanamyorum, zorla dei
et"in daha adn iitir iitmez tepeden trnaa zangr zangr titriyorum.
ARGAN - Ben sana bu konu iin noterinle gr demitim.
BLINE - erde bekliyor, onu da yanmda getirdim.
ARGAN - yleyse buraya al, canmn ii.
BLINE - Ah ekerim. nsan kocasn byle candan, gnlden sevince yle eyleri aklna getir
...

SAHNE VII

NOTER, BLINE, ARGAN.

ARGAN. - Yaklan yle, Msy d Bonnefoi, yaklan! Ltfen bir iskemle aln. Karm bana si
r bir kimse olduunuzu, zellikle kendisine kar gerek bir dostluk gsterdiinizi syledi...
nun iin ben de kendisine bir vasiyetname yapmak istediimden sz etmesini syledim.
BLINE. - Ah bama gelenler! Ben yle eylerden nasl sz edebilirim?
NOTER - Efendim, madam bana zt- linizin bu dncenizi ve zellikle kendisi hakkndaki ta
rnz olduu gibi anlatt; ama izninizle unu arz edeyim ki, siz karnza vasiyetnameyle hib
veremezsiniz.
ARGAN - Nasl olur, niin veremem?
NOTER - lkenin grenek hukukuna aykr olduu iin. Gelenek ve grenekler yerine yazl yas
ynetilen bir lkede olsaydnz, o zaman verebilirdiniz; (14) ama Paris kentiyle grenee u
ymas gereken teki kentlerin hemen hepsinde, byle vasiyetlerin hibir geerlilii yoktur,
burada yle ey olmaz. Kar koca arasnda yaplabilecek tek mal edinme yolu, her iki taraf
da saken karlkl balama biimidir. Ama o da iki taraftan birinin lmnde, her iki tar
irinden ya da baka birinden ocuklar olmama kouluna baldr.
ARGAN - Dorusu pek sama bir grenek! Kocasn candan, gnlden seven, can gibi bakan bir
aza, kocac hibir eycik brakamasn... olur ey deil! Bari avukatma danaym da bir k
maya alaym.
NOTER - Bunun iin avukata gitmek doru olmaz; nk byle eylerde avukatlar genellikle ok
di davranr, ii kitaba uydurmay byk bir cinayet sayarlar. Onlar glkler uzmandr; vicda
ntileriyle kntlarn bilmezler. Asl danlacak bir takm adamlar vardr ki onlar hem dah
ur, hem yasann stnden ustalkla ap geerek yasal olmayan yasal yapmann yolunu yordamn
r, hem de bir iin btn przlerini ayklayp, dolaysyla karlar karlnda gelenei, g
kolayca bulabilirler. Byle olmasa, bizim halimiz neye varr? dediniz mi, bir kolayna
bakmal; yoksa dnyada bize i kalmaz; yle uraa da ben metelik vermem.
ARGAN - Karm bana sizin ok becerikli ve pek namuslu bir kimse olduunuzu daha nce syle
miti efendim. imdi siz bana ltfen bir akl retin; ben btn malm karma verip ocuklar
ksun brakmak iin ne yapabilirim?
NOTER - Ne mi yapabilirsiniz? Karnzn yakn dostlarndan uygun birini bulup malnzn uygu
ktarn yasal koullara uygun bir vasiyetnameyle ona balarsnz; sonra da o gvenilir kii
lduu gibi einize verir, ksacas. Bir de yasa kurallar erevesinde bir takm borlulara ka
sr bor senedi imzalarsnz; ama bunlar aslnda karnzn adna davranp kendisine bir bildi
hatr iin byle yaptklarn bildirirler. Bir baka yol da, daha kendiniz yaarken karnzn
kit para ya da hamiline yazlm senet vermenizdir.
BLINE - Aman Tanr akna, sen byle eyler iin kendini zme. Sen benden nce lrsen...
ARGAN - Ah, canm!
BLINE - ...artk yaamn bence hibir deeri kalmaz.
ARGAN - Ah benim canm karcm!
BLINE - Sana kar olan akmn derinliini gstermek iin, ben de senin peinden gelirim.
ARGAN - Aman elmasm, yreimi paralyorsun. Biraz kendini avut, Tanr akna!
NOTER - imdilik bu gz yalar pek mevsimsiz, daha alayacak sra gelmedi.
BLINE - Ah efendim, siz insann candan, gnlden sevdii bir kocann ne demek olduunu bilm
siniz.
ARGAN - Senden bir ocuum olmadan lrsem, gzm arkamda kalr ekerim. Ama Msy Purgon ba
uk da yaptracana sz verdi.
NOTER - Elbette, daha zamannz var.
ARGAN - Vasiyetnamemi msynn dedii gibi yapmal, elmasm; ama ben karyolamn kaplama taht
altna sakladm yirmi bin altn frankla, birini Msy Damon'dan, birini de Msy Geronte'da
acama karlk aldm hamiline yazl iki senedi gvence olarak imdiden senin eline teslim
BLINE - Hayr, hayr, ben yle eyler istemem. Ah, bama gelenler! Karyolann kaplamasnda
a var diyordun?
ARGAN - Yirmi bin frank, iki gzm.
BLINE - Tanr akna, bana paradan sz etme. Ah bama gelenler! O iki senet ka franklk?
ARGAN - Biri drt bin, biri de alt bin franklk ekerim!..
BLINE - Benim gzmde sana oranla dnyan btn serveti hi kalr, canmn can!
NOTER - Dilerseniz vasiyetnameyi hazrlamaya balayalm.
ARGAN - Evet efendim, ama yaz odama geersek daha rahat ederiz. Haydi canmn ii, ne olu
r beni gtrver.
BLINE - Gel gidelim, bebeciim, gel!

SAHNE VIII
ANGLIQUE, TOINETTE.

TOINETTE. - te, sonunda noteri de getirdiler, benim kulama da bir "vasiyetname" sz al

Sanrm vey anneniz uyumuyor, babanza size kar birtakm dolaplar evirteceinden artk hi
mad.
ANGLIQUE - Tek benim yreime buyurmaya kalkmasn da, servetini ne yaparsa yapsn, razy
sun ya, Toinette, yreimi nasl bask altnda tutuyorlar. Sana yalvarrm, Tanr rzas iin
korkun durumda yalnz brakma.
TOINETTE - Ben mi sizi yalnz brakacam? lrm de brakmam. vey anneniz istedii kadar b
isine srda yapp kendi yanna ekmek istesin, ben bugne dek yreimde ona kar en kk bi
adm, onun iin hep sizi tuttum. Siz bu ii bana brakn, ben sizi mutlu etmek iin her yola
bavuracam; ama kestirmeden gitmi olmak iin imdilik yolumu deitireceim; size olan sev
hi belli etmeyerek babanzla vey annenizin suyuna gider gibi grneceim.
ANGLIQUE - Aman Tanr akna, babamn verdii karar Clantes'a hemen bildir.
TOINETTE - Benim Polichinelle adnda, tefecilik yapan, yal bir m var. Bu ite kullana
dan baka kimsem yok; onu harekete getirmek iin biraz gler yzle tatl sz de esirgemem. Am
a bugn artk ge oldu; yarn sabah erkenden onu artrm, sevine sevine gelip...
BLINE - Toinette!
TOINETTE - Bakn beni aryorlar. imdilik hoakaln. Siz ii bana brakn, hi merak etm

KNC PERDE
I. SAHNE

TOINETTE, CLANTE.

TOINETTE - Ne istiyorsunuz efendim?

CLANTE - Ne istiyorsunuz mu?
TOINETTE - Vay! Vay! Siz misiniz? Birdenbire nereden ktnz? Sizin burada ne iiniz var,
ne diye geldiniz?
CLANTE - Alnmn yazsn anlamaya, sevgilimle biraz konumaya, duygularn yoklamaya, zel
gn haber verilen nikah belasna kar neye karar verdiini renmeye geldim.
TOINETTE - yi ama, Anglique'le yle damdan der gibi grlr m? lk nce bir yolunu bu
gzaltnda olduunu, ne sokaa kabildiini, ne de kimseyle grtn; dahas, sizin yrei
aan tiyatroya bile yal bir teyzesinin hatr iin izin verildiini sanrm bilirsiniz; asl
biz bu servenden hi kimseye sz etmedik.
CLANTE - te onun iin ben de buraya Clante adyla ve Anglique'in olarak deil, m
tu olarak geliyorum; adamdan izin aldm, kendisinin yerine beni gnderdiini syleyeceim.
TOINETTE - te babas. Siz biraz yle ekilin de burada olduunuzu kendisine ben syleyim.

SAHNE II

ARGAN, TOINETTE, CLANTE.

ARGAN - Msy Purgon bana her sabah odamda on iki kez yukar, on iki kez aa gidip gelmemi
syledi; syledi ama, enine mi, yoksa boyuna m gidip geleceim, ite onu sormasn unuttum.
TOINETTE - Efendim, ey geldi...
ARGAN - Yava syle, kaltak! Beynimi yerinden oynattn; hastalara yle bararak bir ey sy
eyeceini hi dnmyorsun.
TOINETTE - Yani efendim, demek istiyordum ki...
ARGAN - Yava syle diyorum.
TOINETTE - Efendim... (Bir ey syler gibi yapar.)
ARGAN - Ne diyorsun?
TOINETTE - Diyorum ki... (Gene bir eyler syler gibi yapar.)
ARGAN - Kz, ne diyorsun?
TOINETTE - (Yksek sesle.) Biri geldi, sizi grmek istiyor, diyorum.
ARGAN - Gelsin.
(Toinette, Clant'a ilerlemesini iaret eder.)
CLANTE - Efendim...
TOINETTE - (Alay ederek.) yle yksek sesle konumayn, efendimin beynini sarsarsnz.
CLANTE - Efendim, zt- lilerini ayakta ve salkl grdm iin cidden mutluyum.
TOINETTE - (fkelenmi gibi yaparak.) Ne demek, salkl m grdnz? Yalan sylyorsunuz. B
im hep hastadr.
CLANTE - Ben kendilerinin iyiletiklerini iitmitim, yzlerinden de yle anlyorum.
TOINETTE - Yz mz diye ne demek istiyorsunuz? Bakn yz, surat birbirine karm; size iyi
iye kim sylediyse halt etmi. Eskisinden bin beter hasta.
ARGAN - Evet, hakk var.
TOINETTE - Herkes gibi yryor, uyuyor, yiyor, iiyor; ama, yine son derece hasta.
ARGAN - Doru, ok doru.
CLANTE - Vah vah efendim, ok zldm. Bendeniz, matmazelin mzik retmeni tarafndan geli
Kendisi birka gn iin kye gitti; kulunuz kendisinin pek yakn bir dostu olduum iin, matm
azel imdiye dek rendiklerini bu srada belki unutur diye, dersleri srdrmek zere kendi ye
rine bendenizi gnderdi.
ARGAN - Pek iyi, Anglique'i arn.
TOINETTE - Bana kalrsa, msyy matmazelin odasna gtrsek daha iyi olur efendim.
ARGAN - Hayr, olmaz, onu buraya ar.
TOINETTE - Ama efendim, kendi balarna olmazlarsa, msy iyi ders veremez.
ARGAN - Verir, verir.
TOINETTE - Verir ama, sizin de banz ier efendim; bu hasta durumunuzda sizi herhangi b
ir eyle heyecanlandrmak, kesinlikle doru olmaz; sonra beyniniz sarslr.
ARGAN - Yok, yok, ben algy severim; belki neem yerine gelir de... Hah, ite kzm geldi.
aydi, sen git bak, karm stn giymi mi?

SAHNE III

ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE.

ARGAN - Gel kzm; mzik retmenin kye gitmi; sana ders gstermek iin kendi yerine ite
ermi.
ANGLIQUE - Aman Tanrm!
ARGAN - Ne o? Niye birdenbire aaladn?
ANGLIQUE - eey...
ARGAN - Ne? Niin byle heyecanlandn?
ANGLIQUE - Eee, babacm, dorusu bu raslant alacak ey, babacm!
ARGAN - Nasl?
ANGLIQUE - Bu gece dmde kendimi byk bir sknt iinde grdm; tpk bu msyye benzey
kendisinden yardm istedim; o da geldi, beni o skntdan kurtard; imdi buraya gelip btn
ce uratm dmdeki adam birdenbire karmda grnce, doal olarak akna dndm.
CLANTE - Sanrm, ister uyurken, ister uyankken, sizin zihninizde yer tutmak talihsizl
ik saylmaz; bir skntda bulunuyor da sizi o durumdan kurtarmak onuruna beni uygun gryor
sanz, kendimi dnyann en mutlu insan sayarm; bu uurda gze alamayacam hibir ey...

SAHNE IV

TOINETTE, CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN.

TOINETTE - (Alay ederek.) Vallahi efendim, ben artk sizden yana dndm, dn sylediim bt
eri geri alyorum. imdi Msy Diafoirus'le olu sizi ziyarete geldiler. Aman ne iyi bir d
amadnz olacak! Greceksiniz bakn, karnza dnyann en yakkl, en nkteli genci kacak
sz kt, ama dorusu ona bayldm; belki de kznzn akl bandan gidecek.
ARGAN - (Gitmek ister gibi yapan Clante'a.) Gitmeyin efendim. Ben kzm evlendiriyorum
da; imdi kocas olacak kimseyi getirmiler; kzm onu daha hi grmedi.
CLANTE - Bana byle uurlu bir karlamaya tank olma onurunu baladnz iin, zellik
im.
ARGAN - ok yetenekli bir doktorun olu; dn de drt gne kadar olacak.
CLANTE - Ne gzel!
ARGAN - Sizin de onur vermenizi rica ederim.
CLANTE - Bendenize onur veriyorsunuz efendim.
TONETTE - Haydi, yle bir yana ekilin; ite geliyorlar.

SAHNE V
MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS,
ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE, TOINETTE.
ARGAN - (Elini takkesine gtrrse de bandan karmakszn.) Msy Purgon bam amam ya
e ayn meslekten olduunuz iin, doallkla durumumu anlarsnz.
MSY DIAFOIRUS - Bizim btn ziyaretlerimiz hastalara ifa gtrmek iindir, rahatsz etmek
ldir efendim.
ARGAN - Efendim bu gzel davrannzla...
(kisi birden syleyip birbirlerinin szlerini keserler, szleri birbirine karr.)
MSY DIAFOIRUS. - ... efendim, zt- lilerini...
ARGAN - ... beni minnettar ediyorsunuz...
MSY DIAFOIRUS - ... olum Thomas'la birlikte...
ARGAN - ... ok isterim ki...
MSY DIAFOIRUS - ... byle buyurduunuzdan dolay...
ARGAN - ... zt- linizi evinizde rahatsz ederek...
MSY DIAFOIRUS - ... duyduumuz byk mutluluu...
ARGAN - ... kranlarm sunabileyim...
MSY DIAFOIRUS - ... belirtmek iin...
ARGAN. - ... fakat efendim...
MSY DIAFOIRUS - ... rahatsz etmeye...
ARGAN - ... zavall bir hastann ne demek olduunu bildiiniz iin...
MSY DIAFOIRUS - ... cesaret ediyoruz...
ARGAN - ... o hususta bendenizi balayacanzdan emin olarak...
MSY DIAFOIRUS - ... bu vesileyle...
ARGAN - ... yce izninize snarak...
MSY DIAFOIRUS - ... gerek kendi mesleimiz alannda...
ARGAN - ...her zaman buyruklarnza hazr bir kulunuz olduumu...
MSY DIAFOIRUS - ... ve gerekse baka konularda elimizden gelen...
ARGAN - ... kantlamak iin hi bir frsat karmamaya aba gstereceimi...
MSY DIAFOIRUS - ... hibir hizmette kusur etmemeye...
ARGAN - ... burada arz edeyim...
MSY DIAFOIRUS - ... alacamzdan emin olmanz da zellikle rica ederiz. (Oluna dnp
aydi, Thomas, yle gel de sayglarn sun bakaym.
THOMAS DIAFOIRUS - (Okuldan yeni km, srk gibi bir kakavandr; ne yapsa acemice, mnase
izce yapar.) nce babasndan balamal, deil mi?
MSY DIAFOIRUS - yle ya.
THOMAS DIAFOIRUS - Efendim, zt- lilerini ikinci bir baba ve zellikle birincisinden d
aha fazla minnet duyduumu belirtmeye cesaret edebileceim ikinci bir baba olarak se
lamlayp sayg gstermeye geldim. lk babam yalnzca dnyaya gelmemin nedeni olmutu. Oysa siz
, beni oullua kabul ettiniz. Ona beni Tanr verdi, fakat siz kendiniz ltfen alp kabul
ettiniz. Ben onun yalnzca vcudunun rnym, oysa siz beni kendiniz seiyorsunuz; insann ma
viyat maddiyatndan ne kadar stnse, ben de size ite o kadar borluyum ve ite o sfatmla
ilerine sayglarm imdiden sunmaya geldim. (15)
TOINETTE - Bu kadar yetenekli insanlar yetitiren okullar var olsun, yaasn okullar!
THOMAS DIAFOIRUS - Nasl, iyi oldu mu baba?
MSY DIAFORUS - Ne demezsin!
ARGAN - (Anglique'e.) Haydi kzm, msyy selamla bakaym.
THOMAS DIAFOIRUS - Elini pecek miyim?
MSY DIAFOIRUS - yle ya, yle ya.
THOMAS DIAFOIRUS - (Anglique'e.) Madam, yce Tanr'nn zt- lilerine kaynanalk sann la
pek isabetlidir, nk...
ARGAN - O szleri sylediiniz benim karm deil, kzm!
THOMAS DIAFOIRUS - yleyse kaynanam nerede?
ARGAN - imdi gelir.
THOMAS DIAFOIRUS - Gelmesini bekleyeyim mi baba?
MSY DIAFOIRUS - Sen durma, imdilik matmazele sayglarn sun.
THOMAS DIAFOIRUS - Matmazel, Msr- kadimin Memnon nm heykeli, uat- ems ile tenevvr et
nasl ahenkli sesler karrsa, ibu k- rde-dilleri de tpk onun gibi fitb- hsnn
la coup vecde geldiimi hissediyorum. Ulum-u tabiiye mtehassslarnn kayd-i vehile "ayie
nen nebat- ltif gzel yzn nasl o memba- nurdan bir lhza ayrmazsa, kalb-i ciznem de
ret-i dimede emn- ltfinizin ncm-u zhiresine tevecchle kevakb-i mezkreyi kutup itt
ektir. Binaen al-zalik matmazel, bugn mihrab- letfetiniz engeline ibu kalb-i kemternemi
n talk hussuna msade buyurmalarn ve kalb-i mezkr iin mr olduka bir bende-i sadk v
lyk olmaktan baka bir gaye-i ml olamayacana itimad- zerfetpenhleri yan buyurulma
rmn hazret-i men-leh-l-emrinizdir. (16)
TOINETTE - (Alay ederek.) renim ite byledir, ne gzel eyler retir.
ARGAN - Eeee, buna ne dersiniz bakalm?
CLANTE - Ne denir efendim, dorusu Msy ayet gibi szler sylyor! Hekimlikteki yetenei d
evcilikteki gibiyse, sanrm hastalar arasnda olmak byk bir zevk olur!
TOINETTE - Elbette. Saaltmlar da sylevleri gibi gzelse, artk hastala doyum olmaz!
ARGAN - Haydi, abuk, benim koltuumu verin, herkese de iskemle getirin. Sen yle otur,
kzm. Gryorsunuz ya efendim, mahdum-u linize (17) herkes hayran oldu; byle bir olunuz o
lduundan dolay, gerekten mutlu olmalsnz.
MSY DIAFOIRUS - Babas olduum iin sylemiyorum efendim; belki de olumdan ne kadar honu
sam, yine de azdr diyebilirim; kim grdyse iyi ocuk olduuna tanklk ediyor. Dorusu imdi
adar yle parlak bir yetenek ya da kimileri gibi ateli bir zek belirtisi gstermi deildi
r; deildir ama, ben de bizim meslekte gerekli olan saduyusunu ite bu durumundan kardm.
ocukluunda da hibir zaman akgz, uyank bir ey deildi. Hep uslu akll, halim selim, s
azndan tek sz kmaz; yle her ocuun oynad oyunlar mrnde oynamazd. Okuma retinc
setik; dokuz yana girdii zaman hl elifi direk sanrd. Ama ben kendi kendime, "Zarar yo
derdim, "Ge yetien aalar, en iyi yemi verenlerdir. Mermere kazmak, kuma yazmaktan dah
a gtr, ama mermerdeki yaz daha ok dayanr; sanrm bu ocuun kavrayndaki yavalkla z
rde dnce gcnn byk olacana kanttr..." der dururdum. Okula verdiim zaman, epey sk
i; hocalar onun direniini, almasn bana ver dururlard. Ksacas, demir dver gibi al
ni onuruyla bitirip diplomasn ald; vnmek iin sylemiyorum, ama son iki yldr sren staj
, yle grltye yol amtr ki okulumuz tartma tarihinde bir benzeri grlmemitir diyebil
herkesin gzn yldrmtr: Hangi konu tartlsa, kesinlikle taban tabana tersini kantlam
rtmada ok yeteneklidir. lkelerini savunmada Trk gibi gldr; dnyada dncesinden dnm
on snrna kadar savunur. Ama benim en ok houma giden yn, zellikle beni rnek alarak esk
ere kr krne bal kalmas ve ite bundan dolay yzylmzn "kan dolam" ve benzeri gib
ilgili kantlarla deneyleri hi bir zaman anlamak, dinlemek istememi olmasdr. (18)
THOMAS DIAFOIRUS - (Cebinden tomar halinde byk bir tez karp Anglique'e uzatarak.) Dola
ara kar yazdm bir tezi yce babamn izniyle dncelerimin en yeni rn olarak kznz s
sunmaya cesaret ediyorum, efendim.
ANGLIQUE - Efendim, bu benim iin kilitli kasa, almaz kese demektir; ben byle eylerden
anlamam.
TOINETTE. - Verin, verin, sslemesi, resimleri ie yarar; hi olmazsa bizim odann duvar
larna yaptrrz.
THOMAS DIAFOIRUS - Ayrca yce babamn izinleriyle, hoa bir vakit geirip elenmek zere s
bir kadn otopsisi seyretmeye davet ederim; Kadavra zerinde bendeniz aklama yapacam.
TOINETTE - Aman ne ho elence! Kimileri nianllarna gldr seyrettirirler. Ama otopsi am
at seyrettirmek dorusu daha knedir.
MSY DIAFOIRUS - uras da var ki, evlenme ve ocuk sahibi olma bakmndan gereken nitelikl
dolaysyla da, emin olunuz ki u acizin olu yce tp biliminin tespit ettii ilkelere gre,
stenene tmyle uygun bir durumdadr. ocuk sahibi olmann erdemlerine tmyle sahip olduu gi
salam ocuk yetitirmek iin gereken zel nitelikleri de, hakkyla vardr. (19)
ARGAN - Saygdeer olunuzu saraya sokup orada kendilerine bir tp grevi salamak dnlm
ndim?
MSY DIAFOIRUS - Dorusunu isterseniz sarayllar iin hekimlik yapma istei,ben acizlerince
hibir zaman duyulmamtr. Bendeniz, kendimi halka adamay, her zaman tercih etmiimdir. H
alk tedavi etmek, daha rahat bir itir. Yaptklarnzdan kimseye hesap vermek zorunda kal
mazsnz. Bilimin ilkelerine uymak kouluyla, her ne olursa olsun, insann umurunda bile
olmaz. Ama byk adam doktorluunun sakncal bir yan vardr; byk adamlar hasta olunca dok
an kendilerini kesinlikle iyi etmesini isterler.
TOINETTE - Olur ey deil! Onlarn sizlerden byle uluorta saaltm beklemeleri dorusu pek
ahlk, efendim! Siz onlar iyi etmek iin yanlarnda bulunmuyorsunuz ya! Sizin asl grevini
z maalarnz alp reeteciklerinizi yazmak... Ellerinden gelirse iyi olmak kendilerine der
Hem, onlar yle babayiitseler, kendi kendilerini iyi etsinler.
MSY DIAFOIRUS - Doru, ok doru. Bizim grevimiz hastaya tp kurallar iinde bakmaktan i
ARGAN - (Clante'a.) Msy, ltfen burda bulunan saygdeer insanlarn nnde kzma bir ar
niz?
CLANTE - Bendeniz de buyruunuzu bekliyordum efendim; izninizle efendilerimi elendir
mi olmak iin matmazelle birlikte yeni bir operann bir sahnesini okumay dnyorum. (Angl
'e bir kt vererek.) Buyurun efendim, ite sizin okuyacanz para.
ANGLIQUE - Benim mi?
CLANTE - (Yava sesle Anglique'e.) Tanr akna kar kmayn; syleyeceimiz blmn ne
trm. Siz merak etmeyin. (Yksek sesle.) Sesim iyi deil ama iittirecek kadar karsa bana y
eter; matmazeli syletmek zorunda olduum iin, artk ltfen kusuruma bakmazsnz.
ARGAN - Gftesi gzel mi?
CLANTE - Okuyacamz ey doalama bir operack... Bir tr serbest iir ya da iirsel nesi
bir ey... Akn ve gereksinmenin iki gnlden birdenbire koparp syletecei doal szler gib
y.
ARGAN - Pek iyi. Dinleyelim.
CLANTE - (Sevgilisine bir obann azndan kendi akn bandan sonuna dek anlatr; ondan
ikisi karlkl arklarla birbirlerine duygularn sylerler.) Okuyacamz blmn konusu
lirmeye balayan bir grnmn gzelliine dald srada, birdenbire yanbanda bir grlt
Ban evirip hayvan gibi bir herifin bir oban kzna kt szler sylediini grr. Her ey
erkeklerin sayg gstermekle ykml olduklar "latif cins"in savunmasn stlenir; o hdk h
rbiyesizliinin cezasn verdikten sonra da oban kznn yanna gidip dnyann en gzel gzle
gzel yalar aktan bir gen kz grr. inden kendi kendine, "Aman Tanrm! Bylesine gzel b
yle irkin davranlr? Dnyada u gzyalarndan etkilenmeyecek bir insan, dahas, bir yaban
?" der. Kzn o elmas gibi yalarn dindirmeye alr. O gzel oban kz da, yapt kk
kkr eder; ama yle sevimli, yle tatl, yle candan teekkr eder ki, oban artk dayanamaz;
r sz, her bak alevden bir ok gibi yreine iler. oban yle sylenir: "Dnyada byle se
szne deecek bir ey olabilir mi? Byle iten bir yrein u etkileyici scaklna bir an
mek iin insan neler yapmaz, ne hizmetleri gze almaz, ne tehlikelere seve seve atlma
z?" der. Biraz nceki gzel grnm geip bittii halde oban bunun ayrmnda bile olmaz; ama
dnden de yaknr; nk o grnmn bitmesi kendisini o gzel oban kzndan ayrr; ite b
andan sonra, gen oban evine, yreinde yllarca srm bir akn en yein ateleriyle dner.
ra, artk ayrln btn aclarn ekmeye, grmeye doyamad sevgilisini bir daha gremedi
evgilisinin dlemi, gece gndz gzlerinden gitmez; o dilberi bir daha grmek iin elinden ne
gelirse yapar; ama oban kznn sk bir ember iinde geen yaamndan dolay hibir kar
einlii karsnda, sonunda onsuz yaayamayacan anlayp ayn on drdne benzeyen o gzel k
emeye karar verir; bir kolayn bulup kza da bir not gndererek onun da iznini alr. Ne v
ar ki, ayn zamanda, babasnn gzel kza bir bakasyla sz kestiini, dn hazrlklarna b
o zavall obann yreinde ne derin yaralar aldn, elbette anlarsnz! Zavall, artk de
uma gelir. Sevgilisini bakasnn kollarnda grmeye dleminde bile dayanamadndan, akn v
sonunda oban kznn evine girip ondan duygularn renmeye, alnnn yazs neyse anlamaya b
ur. Kzn evinde o korktuu hazrlklarn hepsini grr; kendi tatl akna kar baba keyfini
rakibi de orada grr. Rakibinin, o gln rakibinin, o gnl ekici obanla yan yana, zafer k
m bir edayla dikilip avn artk eline geirmi gibi durduuna tank olur; grdkleri onu y
onunda fkesini g tutacak duruma gelir. Tapar gibi sevdii gzele ac ac bakp durur; ne va
ki, ona olan saygs ve babasnn orada olmas, onu duygularn yalnzca gzleriyle anlatmak z
da brakr. Ama sonunda, btn bu basklar zorlayp aknn taknlna kaplarak sevgilisin
syleyerek.)

Gzel Filis, yetiir ektiim znt byle;

Brak susmay da, dncen nedir, ak syle!
Bir yargya var: Ya kurtarp da yaat.
Ya ldr de, bastn yere at!

ANGLIQUE - (Ezgiyle yant vererek.)

Grmyor musun Tirsis ne zldm benim?

Dn hazrl srdke titriyor yreim!
Sylemiyor mu baklarm dileim nedir?
Gnldeki duygular bu kadar sylenebilir.

ARGAN - Vay canna! Ben bizim kzn notay eline alp byle kitap okur gibi atr atr ark
ni bilmiyordum!
CLANTE -

Olur mu yle Filis?

Senin aknla ldran Tirsis
Yalnzca yreinde bir yer almakla
Nasl yetinir hapsolup da kalmakla?

ANGLIQUE -

Yeter bunca duraksama u umarsz ite.

Seni lgnca seviyorum ite!
CLANTE -

Nasl da tatl ey bu sylediin!

Bana d m gsterdin yoksa?
Gzel Filis ne diyordun, ne syledindi demin?

ANGLIQUE -

Seni lgnca seviyorum, Tirsis!

CLANTE -

Yine iyi yrekli ol, brakma, syle Filis!

ANGLIQUE -

Seviyorum Tirsis.
CLANTE -

Durma, hi durma, syle, syle Filis.

ANGLIQUE -

Seviyorum, seviyorum oban seni ben,

Seni Tirsis nasl seviyorum bilsen!
CLANTE -
Krallar, imparatorlar, byk komutanlar;
Benim mutluluumun ei benzeri yok sizde.
Ama sknt da hi eksik olmuyor bizde:
Duyduum nee, sevin, cokunluk
u rakibin yznden silindi gitti.

ANGLIQUE -
Yere batsn o smsk adam dilerim;
Ona baktka ben de di bilerim.
ekilir ey mi byle ikence.

CLANTE -

Ama, baban seni zorla verirse; dncen ne?

ANGLIQUE -

Beni ldrse bile istemem onu;

lrm, istemem, inan bana sen;
lrm kesinlikle, hemen lrm.

ARGAN - Peki ama kzn babas bu ie ne demi?

CLANTE - Hibir ey dememi.
ARGAN - Amma ahmak babaym o baba da ha! Bunca rezillik oluyor da herif hi ses karmyor!
CLANTE - (arky srdrerek.)

Aman, gzel meleim...

ARGAN - Yok, yok, artk yeter. Dorusu bu oyun kt rnek olacak bir oyun. Bundaki oban Tir
sis edepsizin biri; babasnn yzne kar yle eyler syleyen oban kz Filis de utan perd
kd bana verin bakaym. Vay vaay! Hani sizin sylediiniz szler bunun neresinde? Bunda not
ardan baka bir ey yok!
CLANTE - Aman efendim, bilmiyor musunuz? Son zamanlarda ark szlerini de beste gibi n
ota iaretleriyle yazma yntemini buldular!
ARGAN - Pek iyi, artk zt- llerine uurlar olsun, gle gle efendim, gle gle. Yine gr
lki de, u operanz hi okumasaydnz daha iyi ederdiniz!
CLANTE - Efendimizi elendiririm dncesiyle okudum.
ARGAN - Samalamann elencelisini de iitmemitim. Hah! te karm.

SAHNE VI

BLINE, ARGAN, TOINETTE, ANGLIQUE,

MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS.
ARGAN - Canmn ii... te Msy Diafoirus'n olu.
THOMAS DIAFOIRUS - (Yine ezberden bir sayg sunma paragraf okumaya kalkrsa da, alt tar
afn unuttuundan yar yolda kalr.) Hanmefendi, Yce Tanr'nn zat- llerine kaynanalk s
urmu olmas ayn-i isabettir; nk sima-y llerinde beliren...
BLINE - Tam zamannda buraya gelip zt- lnizle tanabildiim iin cidden mutluyum efend
THOMAS DIAFOIRUS - nk sima-y llerinde beliren... nk sima-y llerinde beliren... M
in tam ortasnda szm kestiniz, belleim altst oldu.
MSY DIAFOIRUS - Baka bir sefer sylersin, Thomas.
ARGAN - Ah, biraz nce burada olsaydn ne iyi olurdu, canmn ii!
TOINETTE - Aman madam, ikinci baba konusuyla Memnon yontusunun, bir de ayiei adnda b
ir bitkinin sz geerken bulunamadnza ne denli yansanz haklsnz dorusu!
ARGAN - Haydi kzm, msynn elini tut da kocan olarak kendisine lnceye dek ballk gst
szn dinleyeceine sz ver bakaym.
ANGLIQUE - Aman, babacm!
ARGAN - Ne o? "Aman, babacm!" da ne demek oluyor?
ANGLIQUE - Tanr akna byle acele etmeyin. Biraz zaman brakn da hi olmazsa tanp anl
bir aile kurabilmek iin her eyden nce birbirimize snmaya alalm.
THOMAS DIAFORIUS - Bendeniz kendi adma zt- lnize pek sndm matmazel, bence artk bekl
gerek yok.
ANGLIQUE - Belki sizin huyunuz suyunuz yledir de, byle birdenbire parlayverirsiniz e
fendim, ben yle deilim; izin verin de aklayaym ki o yksek artamlarnz henz yreime i
efendim.
ARGAN - Yaaa! Pek iyi, pek iyi! yleyse evlendiinizde birbirinizle tanp sevimek iin is
diiniz kadar zaman bulursunuz.
ANGLIQUE - Aman rica ederim, bana bir sre verin babacam! Evlilik yle bir zincirdir ki
, ona hibir zaman bir yrei zorla balamamaldr; aslnda, msy kendini bilen bir adamsa, k
sine zorla varm bir kz kesinlikle kabul etmemesi gerekir.
THOMAS DIAFORIUS - Feh smme h smme kell, matmazel! Ben kendimi bilmekle birlikte, s
derinizden yedbeyed tesellm edebilirim, efendim. (20)
ANGLIQUE - Zorla gzellik olmaz, efendim.
THOMAS DIAFOIRUS - Eslf- zmn muteber eserlerinde grdmze gre, evvel zaman iinde b
ba evinden cebren karlmak suretiyle tezevvc edilmesi ve bylece kzlarn kendi rzalar hi
ayra atlm gibi gsterilmemeleri db- mstahsene-i kudemdan imi, matmazel. (21)
ANGLIQUE - Eskiler eski zaman adamlarym efendim, biz yeniler de yeni zaman adamlaryz.
Bizim zamanmzda yapmaca gerek yoktur; biz bir kimseyi kendimize uygun bulursak, zorl
a srklenmeden de gitmesini biliriz. Siz biraz sabrediniz, beni seviyorsanz, benim h
er istediimi siz de istemelisiniz.
THOMAS DIAFOIRUS - u artla ki ibu l arzular kalbi haklarmla teruz tekil edecek mahi
olmaya. (22)
ANGLIQUE - Ama efendim, sevginin en byk kant, sevilenin her isteine boyun emektir.
THOMAS DIAFOIRUS - nne mela'ml binniyat, matmazel: hatun kiinin mut'na taallk etmeme
rtyla "menn"; aksi takdirde "ve ill fel." (23)
TOINETTE - Ne denli kafa yorsanz bouna. Grmyor musunuz, msy daha sca scana okuld
iz hemen yantnza yant dayyor. Hem bylesine direnip de tp fakltesiyle onurlu bir akraba
kurmay geri evirmenin anlam var m ya?
BLINE - Belki de gnlnde bir aslan yatyor, kim bilir?
ANGLIQUE - yle bir ey varsa, sanrm akl ve namus erevesinde bir ey olmas gerekir, m
ARGAN - Artk bu kadar yetti dorusu! Beni burada bostan korkuluu yaptnz!
BLINE - Ben sizin yerinizde olsaydm, yavrucuum ille evlen diye stelemezdim, ama onda
n sonra da ne yapacam bilirdim!
ANGLIQUE - Ne demek istediinizi anlyorum, madam; aslnda bana kar nasl da iyicil oldu
u bilmez deilim; verdiiniz t ne derece uygulanabilir, ite onu bilmem!
BLINE - Elbette bilmezsiniz; sizin gibi pek uslu, son derece namuslu kzlar, ancak
babalarnn szlerini kulak arkasna atvermesini bilirler. yle sz dinleme, sayg gibi eyle
artk modas geti!
ANGLIQUE - Bir kzn babasnn szn dinlemesinin de bir snr vardr madam; akl da, yas
emeyi gerektirmez.
BLINE - Sanrm bu, siz evlenmeyi aslnda ho gryorsunuz, ama kendi keyfinize gre bir ko
emek istiyorsunuz demek oluyor.
ANGLIQUE - Babam beni istediim gibi bir adama vermeyecekse, bari sevemeyeceim bir a
dama da vermesin, ite kendisinden yalnzca bunu dilerim.
ARGAN - Efendim, bu durumdan pek utandm, beni balamanz dilerim.
ANGLIQUE - Evlenmekte herkesin bir hesab vardr. Ben kendi hesabma gerek bir sevgiyle
sevebileceim bir kocadan baka bir ey istemem; yle bir kocaya mrm olduka balanp kalmak
erim; onun iin ok saknmal davranmak zorundaym. Kimi kzlar vardr ki, srf analaryla bab
basksndan kurtulup her istediklerini yapabilmek iin kocaya varrlar. Kimileri de evl
enmeyi salt bir kar ve ticaret ilemi biimine sokarlar, madam! Bu gibileri, srf miras
almak, kocalar lnce zengin olmak sevdasyla byle davranrlar ve mirastan mirasa konmak ii
n kocadan kocaya komakta duraksamazlar bile. Doallkla, byle yapanlar, yle ince eleyip
sk dokumaz, kocalarnn nasl ey olduuna pek nem vermezler.
BLINE - Bugn sizin kafanz pek ilek gryorum; acaba ne demek istediinizi anlayabilir m
?
ANGLIQUE - Ben diyeceimi dedim; baka ne diyeyim, madam?
BLINE - Siz yle ne dediini bilmez olmusunuz ki, artk bundan sonra bir dakika bile ekil
mezsiniz.
ANGLIQUE - Siz bana zorla bir terbiyesizlik ettirmek istiyorsunuz ama bu isteinize
eremeyeceksiniz, madam; hi zlmeyin.
BLINE - Edepsizlik olursa byle olur dorusu!
ANGLIQUE - Ne deseniz bouna, madam.
BLINE - yle gln bir kurumunuz, yle terbiyesizce bir kendinizi beenmiliiniz var ki a
kes yaka silkiyor.
ANGLIQUE - stediiniz gibi sylenin;,yarar yok madam; siz ne denli urasanz da ben gene
biyemi bozmayacam; isteime ularm diye bo yere umuda kaplmamanz iin, ite gznzn
ARGAN - Bana bak, sen imdi iki kkn birini seeceksin, bu iin ortas yok: Ya drt gne d
e evlenecek ya da bir manastra kapanacaksn. (Bline'e.) Sen kendini zme, ben onu yola
getiririm.
BLINE - Kusuruma bakma, seni biraz yalnz brakacam, yavrum; kantte ok acele bir iim va
Biraz sonra gelirim.
ARGAN - Git ekerim, git; hem notere ura da, syle o ii bitiriversin.
BLINE - imdilik hoakaln minimini kocacm.
ARGAN - Gle gle canmn can. Bu kadncaz beni nasl seviyor, bilemezsiniz... lyor, ba
MSY DIAFOIRUS - Biz de artk izninizi rica edelim efendim.
ARGAN - Aman efendim, Tanr akna, beni nasl buluyorsunuz, dorusunu syler misiniz?
MSY DIAFOURUS - (Nabzna bakarak.) Haydi Thomas, sen msynn teki elini al, bakalm nabz
durumunu doru anlayabilecek misin? bu nabz yirmi yedi ksm tab-yi nabzn kangsndandr?
THOMAS DIAFOIRUS - Kavlimce nabz, marz envndan olup hayra almet olmasa gerektir. (25)
MSY DIAFOIRUS - l.
THOMAS DIAFOIRUS - Sulb olmasa dahi ibh-sulbdr. (26)
MSY DIAFOIRUS. - Aliyyll! (27)
THOMAS DIAFOIRUS - Hareket-i dfidir. (28)
MSY DIAFOIRUS - Mkemmel.
THOMAS DIAFOIRUS - Bir nebze mtekatt ve gayr-i muntazamdr. (28)
MSY DIAFOIRUS. - Ne l!
THOMAS DIAFOIRUS. - Bu ise parankima-y tahalide, yani dalakta bir fesada delalet
etse (29) gerektir.
MSY DIAFOIRUS - ok mkemmel!
ARGAN - Hayr; Msy Purgon, tersine, karacierimin rahatsz olduunu sylyor.
MSY DIAFOIRUS - yi ya! Doru ite, zaten parankima demek hem karacier, hem dalak demekti
r; nk bunlar "via-i kasir", "bevvb- mide" ve alelekser "kanat safra" vastasyla ok sk
sebette bulunurlar. Her halde Msy Purgon size bol bol klbast tavsiye etmitir.
ARGAN - Hayr, halamadan baka bir ey yemeyeceksin dedi.
MSY DIAFOIRUS. - yi ya. Doru ite; halama olmu, klbast olmu, hepsi ayn ey, ondan
hekim bulamazsnz.
ARGAN - Msy, bir yumurtaya ka tuz tanesi koymal?
MSY DIAFOIRUS - Ya alt, ya sekiz, ya on; kesinlikle ift adet olacak; ama ilalarda hep
tek adet olmal! (30)
ARGAN - Gle gle... Devletle efendim.

SAHNE VII

BLINE, ARGAN

BLINE - Bir eye dikkat etmen iin, sokaa kmadan sana bir kez daha urayaym dedim, yavr
. imdi Anglique'in odasnn nnden geiyordum, ierde gen bir erkek grdm; adam beni gr
ARGAN - Kzmn yannda gen bir erkek ha!
BLINE - Evet. Kk kzn Louison da yanlarndayd; haberin en iyisini ondan alrsn.
ARGAN - abuk Louison'u bana gnder, ekerim, abuk gnder. Vay, ahlaksz vay! Tevekkeli de
, doktorun olunu istemem de istemem diye tutturdu!

SAHNE VIII

LOUISON, ARGAN

LOUISON - Ne istiyorsunuz babacm. Annem beni ardnz syledi.

ARGAN - Evet, ardm. yle gel bakaym. Daha yakla, beri gel. Yzn bana dn. Gzlerini
Yzme bak. Eee?
LOUISON - Ne var, babacm?
ARGAN - Eeee?
LOUISON - Ne var?
ARGAN - Senin bana hibir diyecein yok mu?
LOUISON - Eer cannz sklyorsa size yeni rendiim "Eek Derisi" ya da "Karga ile Tilki
arndan birini syleyeyim.
ARGAN - Ben senden masal istemiyorum.
LOUISON - Ya ne istiyorsunuz?
ARGAN - Seni kurnaz seni! Sen benim ne demek istediimi bilmiyor musun sanki?
LOUISON - Vallahi bilmiyorum, babacm.
ARGAN - Sen benim szm bu kadar m tutuyorsun?
LOUISON - Ben ne yaptm ki?
ARGAN - Ben sana, her ne grrsen hemen gel bana haber ver dememi miydim?
LOUISON - Evet, demitiniz, babacm.
ARGAN - Peki, szn tuttun mu?
LOUISON - Evet, babacm. Her ne grdysem geldim, haber verdim.
ARGAN - yle ama, bugn hibir ey grmedin mi?
LOUISON - Hayr, babacm.
ARGAN - Hi mi?
LOUISON - Hi, babacm.
ARGAN - Emin misin?
LOUISON - Eminim.
ARGAN - Ya! Ablann odasnda bir erkek grdn bana niin sylemiyorsun, utanmaz yalanc.
LOUISON - Babacm!
ARGAN - Ya! Dur, yleyse ben sana bir ey gstereyim! (Gidip bir tutam ubuk alr.)
LOUISON - Aman! Babacm!
ARGAN - Seni oyuncu yumurcak seni! Ablann odasnda bir erkek grrsn de sylemezsin, ha?
LOUISON - Aman babacm!
ARGAN - Ben sana yalan sylemesini reteyim de, sen de gr!
LOUISON - (Dizlerine kapanarak.) Aman, babacm! Tvbeler tvbesi, bir dahaki sefere syler
im. Ablam bana syleme dedi de, onun iin sylemedim; ama imdi hepsini syleyeyim.
ARGAN - Yalan sylediin iin sopay yiyeceksin. Artk tesini ondan sonra dnrz.
LOUSION - Balayn babacm, bir daha yapmam!
ARGAN - Olmaz, olmaz!
LOUISON - Aman canm babacm, dvmeyin beni babacm!
ARGAN - Dvmeyeceim!
LOUISON - Tanr rzas iin kymayn bana babacm!
ARGAN - (Yakalayp pataklayarak.) Al sana, al sana!
LOUISON - Aman babacm! Beni yaraladnz. Durun, ite ldm. (lm gibi yapar.)
ARGAN - Ayol. Ne var, ne oldun? Louison, Louison! Aman Tanrm! Louison! Vah kzm, vah
! Vay bama gelenler; kzcazm ld! Ah, ben ne yaptm! Elim krlayd da yapamaz olsaydm!
in o ubuklar! Vah kzm, vah yavrum, vah Louisoncuum, vah!
LOUISON - Yok yok babacm, yle alamayn; bsbtn de lmedim.
ARGAN - Vay dzenbaz pi kurusu vay! Haydi, neyse, gene bu seferlik balyorum, ama ne bil
iyorsan hepsini syleyeceksin.
LOUISON - Aman, peki babacm.
ARGAN - Ama dikkat et ha! Gene yalan syleyecek olursan, bak ite u kk parmam yok mu,
psini biliyor, yalan sylersen bana haber verir.
LOUISON - Ama babacm, sakn size benim sylediimi ablama sylemeyin ha!
ARGAN - Yok, yok, sylemem.
LOUISON - yleyse... ey, babacm, ben ablamn odasndayken oraya bir adam geldi babacm
ARGAN - Peki, sonra?
LOUISON - Ben o adama dedim ki, sen burada ne aryorsun, dedim; o da ben senin abl
ann alg hocasym, dedi.
ARGAN - Ay, ay, ay! anlald. E, sonra?
LOUISON - Sonra da ablam geldi.
ARGAN - Ondan sonra?
LOUISON - Ondan sonracma babacm, ablam ona dedi ki: kn, ama kn, kn! Tanr ak
siniz! dedi.
ARGON - E, sonra?
LOUISON - Sonra o adam da kmak istemedi.
ARGAN - Peki, o adam ablana ne diyordu?
LOUISON - Birok ey diyordu.
ARGAN - Daha ne diyordu?
LOUISON - Neler diyordu, neler! Ben seni seviyorum diyordu, sen dnyann en gzel kzsn di
yordu.
ARGAN - Ondan sonra?
LOUISON - Ondan sonra ablamn nnde yere diz kt.
ARGAN - Peki, sonra?
LOUISON - Ondan sonra da ablamn ellerini pt.
ARGAN - Ondan sonra?
LOUISON - Ondan sonra da vey annem kapya gelince adam kaverdi.
ARGAN - Baka bir ey olmad m?
LOUISON - Hayr, babacm.
ARGAN - Ama bak kk parmam bir eycikler fsldyor. (Parman kulana tutar.) Dur bak
! yle miii? Ooo! Ooo! Bak kk parmam bana senin bir ey daha grdn ama benden saklad
LOUISON - yleyse babacm, sizin parmanz yalanc.
ARGAN - Ama sonra sen bilirsin ha!
LOUISON - Yok babacm, siz ona inanmayn; o size yalan sylyor, iki gzm kr olsun ki ya
or!
ARGAN - Eh, peki, peki; ben onu sonra anlarm. Haydi sen imdi git, evreye gz kulak ol
; haydi bakaym. (Kendi kendine.) Aman dnyada ocuk kalmam! Benim de bama ne pskll bel
neler geliyor! Kendi hastalm bile dnmeye zaman yok. Artk dayanamyorum, illllah! (sk
oturur.)

SAHNE IX
BRALDE, ARGAN.

BRALDE - Eee, ne var ne yok aabey? Naslsn, iyisin umarm?

ARGAN - Aman kardeim, ok ktym.
BRALDE - Neden ok ktsn canm? Neyin var?
ARGAN - ok ktym, ok! yle gszm ki sylesem kimse inanmaz.
BRALDE - Vah vah! ok canm skld.
ARGAN - Konumaya bile zamanm yok.
BRALDE - Aabey; ben de sana yeenim Anglique hakknda hayrl bir ksmetten sz etmeye ge
ARGAN - (Birdenbire kprp iskemlesinden frlayarak.) Aman kardeim, bir daha benim yanmda
o kaltan adn anma! O dzenbaz, edepsiz, ahlaksz kz, iki gne kalmaz, bir manastra kap
BRALDE - Oh! Ha yle! Biraz canlandn da iim ald; demek ben sana ifa getirmiim! Neys
erinden biraz sonra konuuruz. Ben imdi yolda gelirken rasladm da, sana ho bir elence
getirdim: Hi olmazsa biraz derdini unutursun da iin alr, biraz sonra ciddi eylerden ko
nuurken ban din olur. Elence dediim ey, Arap klnda Msrl algclarla rakkaseler;
ut kalacandan eminim. Msy Purgon'un reetesinden daha iyi gelmezse, o zaman syle! Haydi
kalkalm.

(Franszca metinde, bu perdeyle nc perde arasnda, yaptn konusuyla hibir ilgisi olmay
bale vardr: Moliere XIV. Louis'yi elendirmek iin bu baleyi araya sokuturmu ve Argan'n
kardei Bralde'a yukarki szleri, ite o nedenle syletmitir; yapt Trk sahnesinde oynanr
ikinci perde bittii srada bu balenin yerine orkestra uygun bir "ark havas" almaldr.)

NC PERDE
SAHNE I

BRALDE, ARGAN, TOINETTE.

BRALDE. - E, ne dersin aabey? Bizim alg senin Hinthyarndan daha ifal deil mi?
TOINETTE. - Hi yle ey mi olur. Hinthyarnn iyisini kullanmak yararldr.
BRALDE - Neyse.. Artk biraz konualm, ne dersin?
ARGAN - Bana bir dakika izin, kardeim, imdi gelirim!
TOINETTE - Aln unu, efendim, bastonsuz yryemeyeceinizi bilmiyor musunuz?
ARGAN - yle ya, hakkn var.
SAHNE II

BRALDE, TOINETTE.

TOINETTE - Aman, Tanr akna yeeninizin mutluluunu savsaklamayn, efendim.

BRALDE - Ben onu isteini ulatrmak iin elimden geleni yapacam.
TOINETTE - Sanrm, bizim msynn kafasna koyduu zrva sevdadan onu vazgeirmeye bakmal;
n ben buraya iimize yarayacak bir hekim sokup Msy Purgon'dan soutmaya, onun uygulad sa
tm yanl gsterip gznden drmeye almaktan baka yol grmyorum. Ama, el altnda o i
bir kimse de yok. Neyse, benim aklma bir oyun geliyor.
BRALDE - Ne gibi?
TOINETTE - Akla sacak ey deil ama sonucu ok iyi olabilir. Siz iin orasn bana brakn
i paynza deni yapmaya bakn. te, bizimki de geliyor.

SAHNE III

ARGAN, BRALDE.

BRALDE - imdi aabey, seninle biraz konuacam, ama her eyden nce, bir kez fkene kapl
p grlemeyeceine kesinlikle sz vereceksin.
ARGAN - Peki, haydi yle olsun.
BRALDE - Sana syleyeceim eylere ac ac yantlar vermeyeceksin.
ARGAN - Ona da peki.
BRALDE - Konuacamz konular el birliiyle yoluna koymak iin soukkanllkla dneceks
ARGAN - Pek iyi dedik ya ite. Amma uzun giri yapyorsun yahu!
BRALDE - A benim canm kardeim, senin bunca servetin olduktan sonra, u dnyada biricik
kzn varken, -nk teki daha kk, onu hesaba katmyorum- nasl olur da onu manastra kapa
etmeye dilin varr?
ARGAN - A benim canm kardeim, ben kendi ailemin biricik reisi olduktan sonra, nasl
olur da, keyfimin istediini yapamam?
BRALDE - Karn seni durmadan, dinlenmeden kzlarn bandan atmaya kkrtyor; sanki pek
ikisini de bir an nce rahibe yaptrp mutlu olmak istiyor.
ARGAN - Hah, ite baladk! Daha sze girer girmez kadncaz ie kartrdn; btn ktl
BRALDE - Hayr aabey; onu bir yana brakalm; o zverili kadncazn bu aileye kar by
besledii, kendi karn hi dnmedii, seni ldrasya sevdii, ocuklarna kar inanlm
gsterdii kesin. Onun iin biz imdi onu bir yana brakalm da, gene kzna gelelim. Sen, Ta
akna ne amala o kzcaz bir hekimin oluna vermek istiyorsun?
ARGAN - Bana, benim iime yarayacak bir damat gerek; ite o amala kardeim.
BRALDE - Senin iine yarayacak damat kznn iine yaramaz aabey; hem, imdi ona daha iyi
ksmet kt.
ARGAN - yle ama, teki benim hakkmda daha hayrldr, kardeim.
BRALDE - yi de aabey, bu kz senin iin mi kocaya varacak, yoksa kendisi iin mi?
ARGAN - Hem kendisi iin, hem benim iin varacak kardeim; ben aile ocama, iime yaryacak
imseleri sokmak isterim.
BRALDE - O zaman, bu hesaba gre kk kzn da evlenecek ada olsayd, onu da bir eczacy
in demek.
ARGAN - Olabilir, niin vermeyeyim?
BRALDE - Peki ama, sen sonsuza dek byle doktorsuz, eczacsz yaayamayacak msn? evrende
nsanlarla doann yasalarna karn mrnn sonuna dek hep byle hasta olarak m yaamak istiy
i yle ey mi olur?
ARGAN - Ne demek istiyorsun, kardeim?
BRALDE - Valla aabey, unu demek istiyorum ki, grdm adamlarn iinde en az hasta olan
sendeki salk bende olsayd, baka bir ey istemezdim. Salnn yerinde olduuna, bedenini
gibi salamlna kant istersen, onu da syleyim: Sen imdiye dek yaptrdn bunca gereksiz
karn hl saln bozmay baaramadn gibi, hl atlamadn. Dnyada saln bundan iy
ARGAN - Ama bilmem farknda msn, ben ite o ilalarla yayorum, kardeim... Dahas, Msy
Ben sana gn bakmasam, sen hemen lrsn," diyor!
BRALDE - Onu bilmem, ama sen akln bana toplamayacak olursan, o herifin bu gidile sana
eki dnyay boylatmakta kusur etmeyeceini ok iyi biliyorum!
ARGAN - Bu konuyu biraz grelim, kardeim. Sen fenn-i cell-i tbba (31) inanmyor musun?
BRALDE - Hayr aabey, inanmyorum; inanmamakla da inancmn bozulacan sanmyorum.
ARGAN - Ne demek! Herkesin kabul edip onaylad, yzyllardr insanlarn saygyla karlad
celli sen doru bulmuyor musun?
BRALDE - Sz aramzda ama, doru bulmak yle dursun, tersine insanlarn akln elmi en k
an biri gibi gryorum; yle filozof gzyle baknca, bundan daha tuhaf bir maskaralk, bir i
an iyi etmeye kalkm bir insan kadar gln bir yaratk olamaz.
ARGAN - Bir insann baka bir insan iyi edemeyecei yargsna nasl varyorsun, kardeim?
BRALDE - Ben yle dnyorum aabey: nsan makinesini oluturan elerin nitelii bugne
ir gizi olarak kalmtr; insan bilgisi henz bu makinenin nasl ilediini hi mi hi kavraya
doa gzlerimize yle kaln perdeler ekmi ki, insan denen alemin iyzn grme olana bile
ARGAN - yleyse, sana gre hekimler hibir ey bilmiyorlar demek?
BRALDE - Bir ey bilmiyorlar diyemem, bilirler aabey. ounlukla ok iyi edebiyat bilirler
, Latincenin kibarcasn konuurlar, btn hastalklarn Yunanca adlarn bilirler, tanmlarn
larn bilirler; ama saaltma gelince, ite onu hi bilmezler.
ARGAN - yle ama, sanrm salk konusunda, doktorlarn doktor olmayanlardan daha ok ey bi
lerini olsun kabul etmek zorundayz.
BRALDE - Onlar yalnzca, ite o sylediim eyleri bilirler aabey; o kadarck ey de, san
maz; hekimlerin btn uzmanlklar, tumturakl samalar savurmakta, gz boyayan laf salatalar
umurtlamaktadr: Bunlar da, hastaln nedeni yerine tahmin sylemekten, saaltm yerine sz v
mekten baka bir ey deil.
ARGAN - yle ama, bu sendeki kadar akl, sendeki kadar yetenek bakalarnda da var, kard
eim; bir kez hasta oldu mu, herkes hekime kouyor.
BRALDE - Onun nedenini hekimlerin becerisinde deil, insanlarn zayflnda aramal.
ARGAN - Ama, sanrm doktorlar kendi sanatlarna inanyorlar ki kendilerine de onu uygul
uyorlar.
BRALDE - Onun da nedeni, halkn saflndan yararlanan kimi hekimlerin kendi yalanlarna ke
ndilerini de kaptrm olmalardr; ama yle eye kaplmayanlar da vardr. rnein sizin Msy
nceliklerini pek kavrayamam; herif tepeden trnaa doktor! Sanatnn ilkelerine matematiks
el gereklerden daha ok gvenen ve o ilkelerin doru olup olmadn incelemeyi bile byk ci
sayan bir adam! Tpta hibir bilinmeyen nokta, hibir kukulu konu, hibir etin durum kabul
etmez; kr krne kurulmu bir inan tutuculuuyla, sarslmaz bir gvenin verdii iddetle,
kl ve manta bel balayan bir katlkla, btn saaltm kan almakla i yumuatcda grr,
etmez. Bu durumda bulunan bir kimse, doal olarak ktl ktlk diye yapmaz; adamcaz insa
etle br dnyaya gnderir; dahas, seni ldrrken yapt eyi, karsyla ocuklarna, gerek
par.
ARGAN - Belki de, senin adamcaza korkun bir hncn var, kardeim. Neyse, konuya gelelim.
Bu durumda, insan hasta olunca ne yapmal?
BRALDE - Hibir ey yapmamal, aabey.
ARGAN - Hibir ey yapmamal m?
BRALDE - Hi mi hi. Yalnzca dinlenmeli. Vcudunu kendi haline brakrsan, o dt hasta
a kendini kurtarr. i ktye gtren, bizim kendi kaygmz, kendi telamzdr; hemen hi k
ez, birok kimse kendi elleriyle itikleri ilalara kurban gider.
ARGAN - Ama, sanrm aralarla doaya yardm etmek olanan da kabul etmeli kardeim.
BRALDE - Vallahi aabey, bunlar, insann iine geldii iin houna giden bir takm bo gr
er dneminde insanlarn holarna gittiini kabul ettikleri byle bir takm dlemler vardr:
gerek olmas, ciddi olarak istenecek bir eydir. rnein, bir hekim doaya yardmdan, hastal
kar savamay kolaylatrmaya almak gereinden, ona zarar veren nedenleri kaldrp gerekl
ayarak grevini yapabilecek iyi bir duruma getirmek zorunluundan sz edecek, kan temiz
leme gereinden, beyinle barsaklarn dinlendirilmesinden, dala rahat ettirmekten, gsn y
masndan, karacierin temizlenmesinden, yrein glendirilmesinden, doal ate derecesinin sa
masndan ve srdrlmesinden ve kendisinde mr uzatacak bir takm gizler bulunduundan dem vu
cak olursa, hekimliin masal ynnden sz ettiinden artk hi kuku duymamalsn. Aslnda, de
gerein alanna girdiin zaman, o safsatalardan ortada iz bile kalmadn anlar, gzel bir
yanp birdenbire gerekle karlatnda duyduun zntye benzer bir ey duyumsarsn.
ARGAN - Demek dnyann btn bilimi, hep senin kafanda toplanm: Sen hekimlii, yzyln en
lerinden daha iyi biliyormusun da bizim haberimiz yokmu!
BRALDE - Senin o byk hekim dediklerin iki kiilikli adamlardr! Szlerine bakarsan, dnya
en uzman adamlardr; ama i banda grsen, insanlarn en bilgisizleri de onlardr.
ARGAN - Olur ey deil dorusu! Meer sen byk bir bilginmisin de biz bilmiyormuuz yahu!
rada bir tp bilgini olmalyd da, senin u safsatalarn yere vurup burnunu biraz indirmeli
ydi!
BRALDE - Ben tbba kar savamak iin ortaya atlm deilim, aabey; insanlar, kendilerin
kouluyla, iyi kany da kt kany da istedii gibi tamakta zgrdr. Aslnda, ben de bunl
k zere sylyorum. Amacm sizi u yanl yoldan evirmek ve biraz da elendirmi olmak iin,
hekimlerden sz eden gldrlerinden birine gtrmek.
ARGAN - O senin Molire dediin herif, edepsizin biri; yerin dibine batsn gldrleri! Dny
a alay edecek adam bulmam bulmam da, hekimler gibi kutsal insanlar bulmu... Edepsiz he
rif!
BRALDE - Ama Molire hekimlerle deil hekimliin gln ynleriyle alay ediyor.
ARGAN - Fenn-i cell-i tbba burnunu sokup denetime kalkmak ona kalmt sanki! Amma kakav
, amma edepsiz ey... Kalkm da muayeneyle alay eder, reeteyle alay eder, heyet-i etib
baya saldrr, etibba-yi kirm hazert gibi muhterem ahsiyetleri sahneye karr. (32)
BRALDE - Sahnesinde insanln trl mesleklerini gstermesin de ne gstersin? Btn tiyatr
er gn krallar, imparatorlar sergilenip duruyor, sanrm, onlarn da hekimler kadar nemi
vardr!
ARGAN - Hay Tanr cezasn versin o ilenli herifin! Ben hekimlerin yerinde olsaydm, Tanr
bilir ya, bu edepsizlikleri onun yanna brakmazdm. Hasta olunca semtine bile uramaz,
kendi haline brakr, gebertirdim! (33) Ne kadar yalvarp yakarrsa yakarsn, kan almay, te
nkyeyi ben ona dnde bile gstermez, hem de karsna geer, "atla da patla, kvran da geb
bir daha tp fakltesini tefe koyar msn?" derdim.
BRALDE - Adamcaza nasl da fken varm!
ARGAN - Olmaz olur mu? Zevzek herifin biri! Hem, doktorlarda akl varsa, ona benim
dediimi yaparlar.
BRALDE - Ama, belki de Molire senin doktorlardan daha akll kar; o, dnyada onlardan ya
istemez.
ARGAN - stemezse kendi bilir, ilaszlktan geberir.
BRALDE - Onun da kendine gre bir takm dnceleri var da onun iin ila istemiyor. Onun i
srdne gre hastalktan baka bir de ilaca dayanabilmek, ancak gl kuvvetli ko yiitler
ur olmaz adamn harc deilmi! Kendi gc de ancak kendi hastalna yetermi. (34)
ARGAN - Ne aptalca nedenler bunlar! Aman kardeim, artk u herifin konusunu kapat. Va
llahi safram oynatyor; sen beni hasta edeceksin!
BRALDE - Peki aabey, zme kendini. Konuyu deitirmi olmak iin bari unu syleyeyim. Kz
albini krd diye zavally bir manastra kapatmak gibi ar kararlar vermen doru olmaz; hem
ona koca seerken kr krne fkene de kaplmamalsn; byle eylerde kzlarn dncelerini
atmaldr. Bu, yaamla ilgili bir konudur; evlilikte mutluluk da buna baldr.

SAHNE IV
MSY FLEURANT, ARGAN, BRALDE.
(Msy Fleurant'n elinde bir rnga vardr.)
ARGAN - Aman! Bir dakika izin ver birader.
BRALDE - Ne oldu? Ne yapacaksn?
ARGAN - Bir tenkyecik yaptracam; imdi biter.
BRALDE - Alay m ediyorsun Tanr akna? Sen tenkyesiz, ilasz bir dakika duramaz msn?
baka sefer yaparsn; biraz dinlen.
ARGAN - yleyse, siz ya bu akam ya da yarn sabah gelirsiniz, Msy Fleurant.
MSY FLEURANT - (Bralde'a.) Siz ne karyorsunuz? Niin doktorun sylediklerine kar gel
tenkyeyi yaptrmyorsunuz? Cesaretin bu derecesine diyecek yok dorusu!
BRALDE - Haydi iinize gidin efendi, anlalan siz adam gibi sz sylemeye almamsnz.
MSY FLEURANT - lala alay olmaz; bana da zaman yitirtiyorsunuz. Ben doktordan aldm bir
eete zerine buraya geliyorum; imdi gidip Msy Purgon'a sylediklerini yapmamn engellendi
i, onun iin grevimi yapamadm haber vereceim. Siz grrsnz... Grrsnz siz!
ARGAN - Aman kardeim, sen bir ykma yol aacaksn.
BRALDE - Evet, Msy Purgon'un salk verdii tenkyeyi yaptrmamak gibi byk bir ykma yo
bir kez daha soruyorum aabey, sen bu doktor alkanl hastalndan artk vazgemeyecek mi
lduka byle ilalar iinde gml m yaayacaksn?
ARGAN - Aman kardeim, sen de sanki salam adama sz syler gibi konuuyorsun; sen benim y
erimde olsaydn, belki de bu dilleri deitirirdin. nsan sapasalam olursa, tbba kar sz s
k kolaydr.
BRALDE - Haydi yle olsun, ama senin hastaln ne?
ARGAN - Sen beni ldrtacaksn! Ah, u benim hastalm senin bana gelse de bir grsen, b
bl gibi ter misin! Hah, ite Msy Purgon da geldi.

SAHNE V
MSY PURGON, ARGAN, BRALDE, TONETTE.

MSY PURGON - Aada, kapnn nnde ok parlak eyler iittim: Burada benim reetelerimle
mu, salk verdiim ila alnmam!
ARGAN - Aman efendim, ilac almak istemeyen...
MSY PURGON - Dorusu bir hastann doktoruna kar byle garip bir biimde bakaldrmas, b
bir cesaret gstermesi grlm, iitilmi ey deil!
TOINETTE - Mthi ey!
MSY PURGON - Benim kendi elceizlerimle hazrladm bir tenkyeyi siz kabul etmeyesiniz h
ARGAN - Aman efendim, kabul etmeyen...
MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbbn bilcmle kavaid ve esst- lyesine tevfikan keif ve
mu bir tenkyeyi reddediyorsunuz, ha! (35)
TOINETTE - Ne byk su!
MSY PURGAN - Em'ada fevkalde bir tesir icra edecekti. (36)
ARGAN - Aman, kardeim...
MSY PURGON - stihfafla reddediyorsunuz, ha! (37)
ARGAN - O, o reddetti...
MSY PURGON - Usle, dba mugyir bir hareket. (38)
ARGAN - Doru, ok doru.
MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbba kar mthi bir suikast.
ARGAN - Bunun nedeni...
MSY PURGON - Fakltenin otoritesine kar irtikap olunan (39) byle bir cinayet cezasz ka
ayacaktr.
TOINETTE - Hakknz var.
MSY PURGON - Bu andan itibaren sizinle mnasebetimi kesiyorum.
ARGAN - Vallahi su bende deil, kardeim bunu...
MSY PURGON - Artk sizinle shriyet tesis etmek (40) istemiyorum.
TOINETTE - ok iyi edersiniz.
MSY PURGON - Sizinle her trl mnasebatmzn munkat olduuna (41) delil olmak zere de
iyesi olarak baladm parann hccetini (42) ite gznzn nnde yrtyorum! (Msy Purg
e frlatr.)
ARGAN - Ama ktln ba, u benim kardeim!
MSY PURGON - Siz benim tenkyemi hor grrsnz, ha!
ARGAN - Syleyin getirsinler, hemen imdi yapvereyim!
MSY PURGON - Byle yapmasaydnz, pek yaknda sizi bu dertten kurtaracaktm.
TOINETTE - Kurtarlmay hak etmiyor!
MSY PURGON - Vcudunuzu temizleyecek, tekmil ahlat asidenizi tard ve ihra edecektim. (
43)
ARGAN - Ah kardeim!
MSY PURGON - Kse-i ahltiyyenizi (44) on on iki ilata dibine kadar boaltacaktm.
TOINETTE - O sizin bu zeninizi hak etmiyor!
MSY PURGON - Amma... Madem ki siz benim elimde iyi olmak istemediniz...
ARGAN - Su bende deil!
MSY PURGON - Madem ki hastann hekime kar mkellef olduu itaatten inhiraf ettiniz... (4
TOINETTE - ! ! !
MSY PURGON - Madem ki siz benim emrettiim ilalara isyan ettiniz...
ARGAN - Yooo, asla yle deil!
MSY PURGON - Ben de ite sizi bu mariz bnyenize, barsaklarnzdaki fesada, kannzn tega
afranzn meraretine ve ahlatnzn teksfne terk ediyorum. (46)
TOINETTE - ok iyi ettiniz.
ARGAN - Aman Tanrm!
MSY PURGON - Grrsnz bakn, drt gn gemeden tedavi edilemez bir duruma gelmezseniz
ARGAN - Aman! Acyn bana!
MSY PURGON - Batat-i hazme urayasnz. (47)
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Batat-i hazmdan su-i hazme (48) desiniz.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Su-i hazmdan adem-i hazma... (49)
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Adem-i hazmdan zelek-ul-em'aya.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Zelekul-em'adan dizanteriye.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Dizanteriden suilknyeye.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Ve nihayet cretinizin cezasna uram olacaksnz; dizanteriden cretinizin
cei zya- hayata. (50)

SAHNE VI

ARGAN, BRALDE.
ARGAN - Aman Tanrm, ldm, sen beni mahvettin, kardeim!
BRALDE - Ne var, ne olmu?
ARGAN - Aman artk dayanamyorum! Fenn-i cell-i tbbn cn imdiden duyar gibi oluyorum.
BRALDE - Vallahi sen delisin aabey! Bana dnyay balayacaklarn bilsem, seni bu durumd
istemezdim. Tanr akna biraz toparlan; kendine gel; o kadar kuruntuya kaplma!
ARGAN - Grmedin mi, kardeim, herif beni ne acayip hastalklarla korkuttu.
BRALDE - Aman canm, sen de amma saf adamsn!
ARGAN - Ne diyorsun? Herif drt gn gemeden artk saaltlamaz bir duruma geleceimi sy
BRALDE - Onun sylemesinden ne kar! Gaipten ses mi geldi? Hem senin u szlerine bakyoru
da, sanki yaamn herifin elindeymi de istedii gibi uzatp ksaltabilirmi sanacam geliyor
ln bana topla; mrn ne kadarsa o kadar yaarsn! Msy Purgon'un ne ilalar seni yaatab
kesi ldrr. Bu olaydan olsun artk ders al da u hekimlerden yakan syrmaya bak; ama, aln
zs yle de mrn olduka bu heriflerle urap duracaksan, dnyada hekim bir tane deil ya,
bulur, belki de yaamn bunun elinde olduu gibi tehlikede brakmam olursun.
ARGAN - Aman ne diyorsun, kardeim? Bu herif benim huyumu suyumu, beni nasl iyiletir
mek gerektiini biliyordu.
BRALDE - Vallahi senin kr krne saplanp kaldn bir takm dnceler var; sen, her ey
sun.

SAHNE VII

TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Efendim, bir hekim geldi, sizi grmek istiyor.

ARGAN - Hangi hekim?
TOINETTE - Bir hekimlik hekimi.
ARGAN - Kim olduunu soruyorum sana.
TOINETTE - Ben tanmyorum, ama bir elmann bir yars ben, bir yars o! yle benziyor ki,
namusundan emin olmasaydm, babacm ldkten sonra Tanr'nn verdii bir kk karde derdi
ARGAN - Getir unu.
BRALDE - Gene talihiniz varm, tam zamannda isteiniz oldu. Bir hekim gitti, bir hekim
geldi.
ARGAN - Vallahi sen bir ykma yol aacaksn diye korkuyorum.
BRALDE - Gene mi baladn? Dnp dolap hep ayn noktaya geliyorsun.
ARGAN - Bak, demin herifin sayp dkt hastalklar hl aklmdan kmyor, hi bilmediim
...

SAHNE VIII
TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Efendim, gerekirse hacamat, tenkye gibi konularda emr-i linize amade bu
lunduumu arz (51) iin msaadenizle ziyaretinize geldim.
ARGAN. - Taltif buyurdunuz, minnettar ettiniz efendim. (Kendi kendine.) Olur ey d
eil, tpk bizim Toinette.
TOINETTE - Kusura bakmayn efendim, uama bir ey sylemeyi unutmuum; imdi gelirim.
ARGAN - Aman kardeim, ne dersin, sanki p demi Toinette'in burnundan dm, deil mi?
BRALDE - Benzeyi olursa bu kadar olur dorusu; byle eylere ok raslanyor; tarih kitapla
ep doann bu gariplikleriyle dolu.
ARGAN - Vallahi, ben kendi hesabma atm kaldm, hem de...

SAHNE IX
TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - (Hekim kln karp kendi giysilerini yle abuk giyer ki, ikisi bir kii san
efendim.
ARGAN - Ne var?
TOINETTE - Beni armadnz m?
ARGAN - Ben mi? Yooo.
TOINETTE - Demek kulaklarm nlam.
ARGAN - Biraz burada dur da bak, doktor sana nasl da benziyor!
TOINETTE - (Odadan karak.) Aman canm, benim aada iim var; hem ben onu greceim kadar
ARGAN - kisini de grm olmasam, dorusu ayn insan sanrdm!
BRALDE - Ben byle olaanst benzeyiler konusunda akllara durgunluk verecek birok ey o
bu zamanda bile, herkesi aldatan baz olaylar grlyor.
ARGAN - Belki de, ben kendi hesabma bunlar birbirine kartrr; ikisinin ayn kii olduu
bile ierim.

SAHNE X

TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Affnz istirham ederim efendim, kusura bakmayn.
ARGAN - alacak ey dorusu!
TOINETTE - Zt- lleri gibi nl bir hastay grmek merakna dtm iin bendenizi her h
m; her tarafa yaylm olan nnz, cesaretimi balatabilir.
ARGAN - Aman efendim, ho gelip safalar getirdiniz.
TOINETTE - Yzme ok dikkatli baktnz gryorum efendim. Acaba kulunuzun ka yanda ol
yurursunuz?
ARGAN - Eh, olsun olsun da, pek pek yirmi alt, yirmi yedi... daha ok deil.
TOINETTE - Hah hah haay! Tam doksan yamdaym.
ARGAN - Doksan m?
TOINETTE - Evet. Byle taze, grbz kalmama gelince, o benim sanatmn bir srr.
ARGAN - Doksan yana gre gzel bir gen yal bu dorusu.
TOINETTE - Bendeniz gezgin hekimim, ehirden ehire, ilden ile, lkeden lkeye dolap hazak
atimle mtenasip (52) mhim hastalklar, alkama lyk ar hastalar arar, ylesini bulunca he
sanatmn o parlak ve muazzam esrarn (53) tatbik ediveririm. yle harc- lem olmu d (54)
lklara, romatizma, nezle, stma, yel, baars gibi ocuk oyunlarna tenezzl bile etmem. Be
iz vahim ve mhim hastalklar, beyne vuran nefis dim hummalar, mkemmel humm-yi frfrler,
tunlar (55), gzel vebalar, olgun ve dolgun istiskalar (56), en iyi cinsinden sdr il
tihb yapm zatlcenpler (57) isterim. yle eylere baylrm; anl zaferlerimi hep o sahal
; bina-en-alazlik (58) efendim, zt- llerinde ite bu saydm hastalklarn hepsi birden
btn hekimler sizi yzst brakm olmal, son nefesiniz aznza gelmeli ki ben size ilal
i, iimdeki sizi tedavi etmek arzusunu gstereyim.
ARGAN. - yiliinizle bendenizi minnettar ediyorsunuz efendim.
TOINETTE - Verin bana nabznz. Hadi! Doru at bakaym! Ben seni yoluna koymann yolunu bil
irim ha! Vay canna! Ne edepsiz nabzm bu! Anlalan, sen daha beni tanmyorsun! Sizin heki
niz kim?
ARGAN - Msy Purgon.
TOINETTE - Benim defterimdeki byk hekimler listesinde yle bir ad anmsamyorum. O adamca
sizde hangi hastalk olduunu syledi?
ARGAN - O karacier dedi, ama bakalar da dalak diyor.
TOINETTE - Onlarn hepsi bilgisiz. Siz akcierinizden hastasnz.
ARGAN - Akcierimden mi?
TOINETTE - Evet, akcierinizden. Yaknmalarnz nedir?
ARGAN - Ara sra baarlar geliyor.
TOINETTE - Hah! Tam ite! Akcier...
ARGAN - Kimi zaman da gzlerimin nne sanki bir perde ekilir gibi oluyor.
TOINETTE - Akcier.
ARGAN - Kimi zaman da midem bulanyor.
TOINETTE. - Akcier.
ARGAN - Kimi gnler de karnmda kulunca benzer arlar olur.
TOINETTE - Akcier. Yemeklerinizi itahla m yersiniz?
ARGAN - Evet efendim.
TOINETTE - Akcier. Cannz biraz arap ister mi?
ARGAN - Evet efendim.
TOINETTE - Akcier. Yemeklerden sonra hafif bir uyku gelir, uyumaktan holanrsnz, deil m
i?
ARGAN. - Evet, efendim.
TOINETTE - Akcier canm, akcier diyorum size. Hekiminiz size ne gibi ilalar verdi?
ARGAN - orba verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Tavuk verdi!
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Dana verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Et ve sebze suyu verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Taze yumurta verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Bir de akamlar barsaklarm yumuatmak iin erik hoaf verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - zellikle arabma ok su katmam syledi.
TOINETTE - Vay bilgisiz, vay bilgisiz olu bilgisiz, vay bilgisizlerin en bilgisiz
i vay! arabnza kesinlikle su katmayacaksnz; ok sulu olan kannz biraz glendirip kva
k iin ok sr eti, ok domuz eti, ok hollanda peyniri, ok bulgur, ok pirin, ok kestane
s yiyeceksiniz; kannz ancak bunlarla koyulap kvamna gelebilir. Sizin doktorunuz hayvan
biriymi. Size, ben kendim bir doktor seip gndereceim; Paris'e uradka ara sra ben de ge
p yoklarm.
ARGAN - Minnettar edersiniz.
TOINETTE - Hem Tanr akna, siz bu kolunuzu ne yapyorsunuz?
ARGAN - Ne gibi?
TOINETTE - Ben sizin yerinizde olsaydm, byle bir kolu hemen kestirip atardm.
ARGAN - Aman etmeyin! Niin?
TOINETTE - A canm, grmyor musunuz? Sizin btn yediinizi o ekiyor, bedeninizin baka ya
besinsiz brakyor!
ARGAN - yle ama, kolum bana gerekli.
TOINETTE - Sizin yerinizde olsaydm, u sa gzm de kartrdm.
ARGAN - Gzm m karaym?
TOINETTE - Bakn sa gznz, sol gznzn btn besinini arp onu a brakyor, grmyor
n de, unu bir an nce aldrverin; ondan sonra sol gznzle daha iyi grrsnz.
ARGAN - imdilik pek acelesi yok.
TOINETTE - Hoakaln. Byle abuk kalkmak istemezdim ama, dn lm bir adama bakmak iin
muayeneye gitmek zorundaym.
ARGAN - Dn lm bir adama bakmak iin mi?
TOINETTE - Evet, sa olsayd saaltm iin ne yapmak gerekirdi, ite onu belirlemek. imdil
oakaln.
ARGAN - Kuraldr, hastalar konuk uurlamaz.
BRALDE - Bu hekim ok anlaylya benziyor.
ARGAN - yle ama, biraz kestirmeden gidiyor! Can pek tez!
BRALDE - Btn byk hekimler yledir.
ARGAN - Bir kolumu kesecek, bir gzm karacak, teki kolumla br gzm rahat ettirecek!
kolumla br gzm o denli rahat olmayversin! Herif beni tek kollu, tek gzl brakacak, amma
a ameliyat ha!

SAHNE XI
TOINETTE, ARGAN, BRALDE.
TOINETTE - Haydi, haydi, eksik olmayn! Hi glecek halim yok dorusu.
ARGAN - Ne var! Ne oluyor?
TOINETTE - Sizin doktor benim de nabzma bakmak istiyor da...
ARGAN - Baknd bir, doksan yanda bu!
BRALDE - Aman aabey, beni dinleyin; u Msy Purgon'la aran aldna gre, yeenime bak
, biraz da ondan sz etsek olmaz m?
ARGAN - Yok, kardeim yok; o bana kar geldi, ben onu bir manastra kapatacam. Hem bu ii
iinde bir gnl oyunu var; benden gizli birisiyle grm; ben ii anladm ama o farknda de
BRALDE - Ne olur aabey, birisine biraz eilimi filan varsa cinayet deil ya bu! Sonuta
namusuyla evlendikten sonra, senin onurun mu eksilir?
ARGAN - Ne olursa olsun kardeim... rahibe olacak, o kadar. Bu i kararlat.
BRALDE - Sen birini sevindirmek istiyorsun.
ARGAN - Ben senin dilinin altnda ne olduunu anlamyor deilim. Dnp dolap hep o noktaya
iyorsun; bizim kar senin iine dert oldu gitti.
BRALDE - yleyse evet aabey; yle istiyorsan, ite aka sylyorum; ben de karndan sz
im; senin u hekim merakna ne kadar tutuluyorsam, ona kar olan dknlnle onun sana kurd
tuzaa krkrne kendini kaptrmana da yle kzyorum.
TOINETTE - Aman efendim, rica ederim, madama dil uzatmayn; bizim madamn kl kadar ku
suru yok, ii d bir; madam efendimi sever, efendim de onu sever... Byle ey nasl sylenir
ARGAN - te una sor da bak, nasl da nazlandryor beni!
TOINETTE - Dorusu yle.
ARGAN - Hastalma nasl da zlyor.
TOINETTE - Elbette.
ARGAN - Nasl da candan bakyor; nasl da emek veriyor.
TOINETTE - Ona kuku yok! (Bralde'a.) Madamn msyy nasl sevdiini imdi size kendi gzl
gstereyim, sizi de inandraym isterseniz! (Argan'a.) Efendim, bana izin buyurun da
kardeinize nasl yanldn gsterip biraz gzn aaym.
ARGAN - Nasl?
TOINETTE - Madam imdi gelecek. Siz u iskemleye upuzun yatp lm gibi yapn. Ondan sonra
kn, ben ona kocasnn ldn haber verince ne kadar acnacak.
ARGAN - Pek iyi, ben razym.
TOINETTE - yle ama, sakn kadncaza ok uzun bir yas ektirmeyin, sonra belki lverir.
ARGAN - Sen orasn bana brak.
TOINETTE- (Brald'a.) Siz de ltfen u keye saklann.
ARGAN - lm gibi yatmakta hibir tehlike yok ya?
TOINETTE - Hayr, hayr. Ne tehlikesi olur! Siz yalnzca boylu boyuna yatn. (Yava sesle.
) Kardeinizi utandrmak bakn ne alayl bir i olacak. te, madam geldi. Siz kmldamayn.

SAHNE XII

BLINE, TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - (Bararak.) Aman Tanrm! Bamza gelenler! Kimin aklma gelirdi bu felaket!
BLINE - Ne var, Toinette?
TOINETTE - Ah, madam!
BLINE - Ne var? Ne oluyor?
TOINETTE - Ne olacak, kocacnz ld.
BLINE - Ne, kocam m ld?
TOINETTE - Aah ah, ld ya! Rahmetli, merhum oldu!
BLINE - ld kesin mi?
TOINETTE - Kesin. Daha kimse duymad; ben burada yalnzdm. Kollarmn arasnda can verdi. B
akn, ite iskemlesinde upuzun yatyor.
BLINE - Aman Tanrm, ok kr, bin kr! stmden byk bir yk kalkt. Sen ne ahmak eys
e acnr m?
TOINETTE - Ben ne bileyim madam? Belki alamak gerekir dedim.
BLINE - Hadi canm sen de... Gz yana yazk! Sanki ld de bir ey eksildi! Dnyada ne i
ki? Herkesin babelas, pis, iren herifin biriydi! Gece gndz karnnda ya ila, ya tenkye!
madan burnunu siler, ksrr, tkrr; aklsz, hdk, huysuz; kimseye rahat yz gstermez; g
la hizmetilerini paylar!
TOINETTE - ly "iyi biliriz" demek de byle olur ite!
BLINE - imdi ben tasarladm eyleri gerekletirirken, sen de bana yardm edeceksin, Toi
szmden kmazsan, artk senin iin var var, yok yok. ldn kimse bilmediine gre, biz s
i yatana gtrelim; ben iimi becerinceye kadar ldn kimseye sylemeyelim. Benim elime g
tediim bir takm senetlerle paralar var; genliimin en tatl gnlerini o bunak herifin yann
da bedava geirmi olacak deilim ya! Haydi gel Toinette, ilk i olarak btn anahtarlarn al
.
ARGAN - (Birdenbire kalkarak.) Acele etme, yava!
BLINE - (aalayp korkarak.) Aaay!
ARGAN - Maallaah sevecen karcm, demek sen beni byle seviyorsun, ha!
TOINETTE - Vay! Vay! Rahmetli lmemi!
ARGAN - (Dar kan Bline'e.) Senin bana nasl dost olduunu anladma, benim iin vgn
ndim dorusu. Sen bana ok byk bir ders vermi oldun. Bundan sonra aklm bama toplar, ona
davranrm.
BRALDE - (Sakland yerden karak.) Nasl aabey, grdn ya!
TOINETTE - Vallahi, bu derecesini dnyada ummazdm. Aman, durun... Matmazelin sesi g
eliyor; siz yine uzann, deminki gibi yapn. Bakalm ldnz duyunca o ne yapacak? Sanrm
denemek iyi olur; bir kez baladktan sonra btn ailenizin duygularn renmi olursunuz.

SAHNE XIII

ANGLIQUE, ARGAN, TOINETTE, BRALDE.

TOINETTE - (Bararak.) Aman Tanrm! Vay bamza gelenler! Ah, bu ne kara gnm!
ANGLIQUE - Ne oluyorsun, Toinette, ne alyorsun?
TOINETTE - Alamaz da ne yaparm! Size ne kara haber vereceim.
ANGLIQUE - Ne var, ne oldu?
TOINETTE - Babanz ld!
ANGLIQUE - Babam m ld, Toinette?
TOINETTE - ld ite, grmyor musunuz? Biraz nce stne bir fenalk geldi, lp gitti.
ANGLIQUE - Aman Tanrm! Ne ykm! Bama gelenler! Eyvahlar olsun! Benim dnyada bir babac
o da gitti; stelik kalbi bana krgn gitti! Ben onu da yitirdikten sonra, artk dnyada n
e yapacam, nasl avunacam!

SAHNE XIV
CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN,
TOINETTE, BRALDE.

CLANTE - Ne oluyorsunuz, Anglique? Bir ey mi oldu, neye alyorsunuz?

ANGLIQUE - Ben alamayaym da kim alasn! Yaammn en deerli, en kutsal hazinesini yitir
e alamaz mym? Babam lr de alamaz olur muyum?
CLANTE - Tanrm! Ne ykm! Ne beklenmedik bir ac! Vah vah! Ben de amcanzdan, sizi benim i
n istemesini rica ettiimden, imdi elini pp gnln yaparm, yalvarr yakarr da sizi bana
e belki raz ederim diye gelmitim.
ANGLIQUE - Aman Clante, artk yle eylerden sz etmeyelim. Bundan sonra evlenmeyi kim d
n babacm yitirdikten sonra bir daha insanlarn iine kar mym, artk evlenir miyim? mr
m! Ah babacm, demin senin kararlarna kar gelmitim ama imdi bari son szn yerine geti
, sana kar yaptm kusuru biraz onarmaya alaym. te sana sz veriyorum babacm, bug
ibe olacam; manastrlara kapanacam. Ne olur, artk izin ver de ellerini peyim, sen benim
velinimetimsin babacm.
ARGAN - (Kalkarak.) Ah kzm, yavrum!
ANGLIQUE - (Korku iinde.) Ay!
ARGAN - Gel. Korkma, ben lmedim. imdi anladm ki sen benim canmdan kanmdan bir paraym
enim z ocuummusun! Yreinin iyiliini anladma, bilsen ne honut oldum, ne sevindim.
ANGLIQUE - Aman babacm, dnyalar yitirip de yeniden bulmu gibi oldum! Tanr sizi yine
baladna gre, izin verin de ayaklarnza kapanp sizden bir ey dileyeyim. Siz benim y
yguyu ho grmyorsanz, beni Clante'a vermek istemiyorsanz, bari bakasna da vermeyin baba
te sizden yalnzca bu iyilii bekliyorum.
CLANTE - (Dizlerine kapanarak.) Aman efendim, ne olur, ikimizin de dileklerimizi
kabul buyurun, acyn bize; byle temiz bir duyguyla rpnan iki gnl birden ykmayn!
BRALDE - Artk buna da bir ey diyemezsin ya, aabey?
TOINETTE - Aman efendim, byle bir aka nasl can dayanr?
ARGAN - Pek iyi, hekim olsun, evlenmelerine raz olaym. (Clante'a.) te yle, hekim olun,
size kzm vereyim.
CLANTE - Sevinerek efendim; size damat olmann kolay buysa, yalnzca hekim deil, isters
eniz eczac da olmaya hazrm. Bu, sorun deil... ben gzel Angliqueime kavumak iin daha ne
r yaparm!
BRALDE - Aman dur aabey, benim aklma bir ey geliyor. Sen kendin hekim olsana! Hekim
olursan, hastay da hekimi de kendinde birletirmi olursun!
TOINETTE - Valla doru. Grdnz m abuk iyi olmann yolunu. Dnyada bir hekimin bana i
angi kabaday hastalk vardr ki?
ARGAN - Sen, sanrm benimle alay ediyorsun, kardeim! Ben bu yatan sonra nasl okula gid
erim?
BRALDE - Ben sana okula git dedim mi? Tanrya kr, olduka bilgin var; ne hekimler var ki
, senden daha bilgili deil.
ARGAN - Oras yle, ama hekim olmak iin Latinceyi iyi konumak, hastalklarla ilalar bilm
gerekli.
BRALDE - Sen bir kez hekim cppesiyle takkesini geirdin mi, onlarn hepsini renirsin; on
dan sonra istediinden ok bilgin olursun.
ARGAN - Nasl? nsan o kla brnnce hemen hastalklar konusunda sz sylemeyi biliyor de
BRALDE - Elbette! Kaftann srtnda, klahn banda oldu mu, azndan kacak her sama, b
et olur.
TOINETTE - Ne diyorsunuz, efendim? Hibir eyiniz olmasa bile sakalnz var ya, o da yet
er; sakal demek, en aa hesapla hekimliin yars demektir!
CLANTE - Ben kendi hesabma her eye hazrm.
BRALDE - stersen u i hemen oluversin?
ARGAN - Nasl hemen?
BRALDE - Evet, hemen urackta, kendi evinde.
ARGAN - Kendi evimde mi?
BRALDE - Evet. Benim tandm bir faklte var; hemen gelir salonda diploma treni yapar. G
er filan da istemez.
ARGAN - yle ama, ben ne syler, ne yant veririm ki?
BRALDE - Onlar bir iki szckle sana fenn-i cell-i tbb zetleyiverirler; senin syleyece
eri bir kda yazp sana verirler. Haydi sen git, arbal bir kla gir, ben de adam yolla
ym.
ARGAN - yle olsun, unu bir grelim.
CLANTE - zin verin, ne demek istediiniz anlayamadm. Tandnz bir faklte ne demek?
TOINETTE - yle ya, ne demek istiyorsunuz, amacnz ne?
BRALDE - Maksadm, bu gece biraz elenmek. Baz sanatlar dansl, algl bir diploma ele
emiler; u trene biz de alaymzla katlsak da, aabeyim ba rol yapsa diyorum.
ANGLIQUE - Aman amcacm, siz babamla biraz fazla alay ediyorsunuz gibi geliyor bana!
BRALDE - Babann havasna uymak, onunla alay etmek saylmaz kzm. Yabanc yok. Kendi aram
eleneceiz. Her birimiz bir rol alp birbirimizi seyretsek bile olur. Karnavalda byle e
yler doaldr. Hadi, abuk hazrlklarmza bakalm.
CLANTE - (Anglique'e.) Nasl, raz msnz?
ANGLIQUE - Elbette, nmze den amcam olduktan sonra...