Ang Regalo ng Taong-Ibon

ni Allan N. Derain

Oy, Totoy, sita ni Tatay sa pilyong titirador sana sa maya. Nabulabog tuloy ang ibong inaasinta. Lumipad
ito malayo sa kawad ng kuryenteng pinagdapuan.
Nagtaka ang bata. Sino ba tong mamang sumira sa diskarte niya? Lumingon siya kay Tatay. Hindi
nagsalita si Tatay pero nakakunot ang kaniyang noo. Ayaw niyang sinasalbahe ang mga kalahi niya.
Nahulaan na ng bata kung bakit siya tinawag. Itinago agad nito sa bulsa ang tangang tirador at saka
kumaripas ng takbo.
Iiling-iling si Tatay. Kawawang bata, sabi ni Nanay. Buti nga sa kaniya, sabi naman ng bunso
naming si Ami.
Kahit bagong lipat kami, kilala na si Tatay dito sa baryo. Trabaho niya kasing magturo sa mga tao.
Di ko lang maintindihan kung bat kelangan pang magturo si Tatay dito. Hindi naman talaga siya titser.
Ang layo-layo na tuloy namin sa Fiesta Carnival, sa Luneta, sa Manila Zoo at saka sa mga dati naming
kalaro.
Kapag nagtuturo si Tatay, ganito ang mga madalas kong naririnig sa kaniya: Dapat i-recycle ang
basurang puwede pang i-recycle. Hindi dapat ito itapon sa ilog. Dapat alagaan ang ilog. Dapat magtanim
ng mga puno. Hindi dapat basta-basta pinuputol ang puno.

Kahit sa bahay, maraming mga dapat at hindi dapat si Tatay. Dapat gawin ang mga assignment.
Hindi dapat lumabas hanggang hindi ito natatapos. Dapat matulog nang maaga. Hindi dapat magpuyat sa
TV. Dapat tumulong sa gawaing bahay. Hindi dapat umiskapo, umiwas o manggulang. Ang daming mga
dapat at hindi dapat. Kung minsan nga, tingin ko, paulit-ulit na lang si Tatay. Tingin ko lang naman yon.
Bukod don, kilalang-kilala rin si Tatay sa pagiging matipid. Hindi lang mga puno sa gubat ang
gusto niyang tipirin. Pati panggupit sana namin sa barbero natitipid. Siya na kasing nagkukusang gumupit
sa buhok namin. Kaso, iisang gupit lang ang alam gawin sa akin ni Tatay. Gupit army. Kaya madalas akong
biruin sa eskuwelahan. Madalas akong sinasaluduhan.
Pero kahit ganon si Tatay, tatay ko pa rin yon. Ang dami ko na yatang natutunan don.
Bukod kasi sa pagtuturo, trabaho rin ni Tatay ang mag-aral. Pinag-aaralan niya ang paglipad ng
mga lawin, ang pangingitlog ng mga loro, ang pag-aasawahan ng mga kuwago, mga kalaw, mga kalapating
bundok at kung ano-ano pang mga ibong sa larawan ko lang nakikita. Hindi lang binabasa ni Tatay ang
mga ito sa libro. Pinupuntahan pa niya sa kanilang mga tirahan ang mga ibon at kinukumusta ang kanilang
kalagayan. Pag-uwi ni Tatay, lagi siyang may dalang litrato ng mga ibon at lagi rin siyang may kuwento
tungkol sa mga ito.
1

Sabi ni Tatay, nanganganib daw na mawala ang mga ibong ito. Nakakalbo na kasing mga gubat at
nalalason nang mga ilog. Baka bukas sa litrato na lang daw namin sila makikita.
Si Tatay din nanganganib nang mawala. Unti-unti na rin namin siyang hindi nakikita. Katunayan,
nababawasan nang mga dapat at hindi dapat sa bahay. Nakakadalaw na rin kami sa barberya pag humahaba
nang buhok namin. Masaya sana yon.
Pero nong gumradweyt sa kinder si Amihan, wala si Tatay. Nasa Tawi-Tawi siya kasama ang mga
salagunting. Sayang dahil may Best in Science pa nong natanggap si Ami.
Pero pag-uwi ni Tatay, dala niya ang litrato ng mga salagunting. Sa litrato pa lang, nahulaan ko na
kung bat ito tinawag nang ganon. Mukha kasing nakabukang gunting ang mga katawan nila pag lumilipad.
Sabi ni Tatay, nakita daw nila ang mga ito habang sumusunod sa sinasakyan nilang barko.
Nakakatuwa raw panoorin ang mga ito habang hinahabol ang iba pang mga ibong-dagat at nakikiagaw sa
mga huli nitong pagkain. Great Frigatebird ang tawag daw sa kanila sa Ingles.
Fregata minor, pag-uulit naman ni Ami sa scientific name. Akala kasi niya, matalino ang batang
nakakatanda ng scientific name.
Ako naman ang tagatanda ng mga pangalan sa Filipino. Madalas, walang pangalang Filipino ang
mga ibon kahit sa Pilipinas sila nakikita. Di ko alam kung bat ganon. Konti lang tuloy ang dapat kong
tandaan.
Si Nanay naman ang tagatabi ng litrato ng mga ibon sa album. Para kung sakaling sa litrato na
lang natin talaga sila makikita, mayroon na tayong album nila, sabi ni Nanay. Nagbibiro lang siguro si
Nanay. Pero nangunot agad ang noo ni Tatay.
Nong manalo ang team namin sa basketball, wala uli si Tatay. Nasa Palawan siya kasama ng mga
tandikan. Puwede namang hindi manood ng laro ang mga tatay. Pero sayang din dahil hindi niya nakita
kung gaano ako kahusay mag-dribble at mag-shoot.
Pero pag-uwi ni Tatay, dala naman niya ang litrato ng isang mag-asawang tandikan. Mas mahaba
ang palong at buntot ng lalaking tandikan. Kulay asul at berde ang balahibo nito. May parang mga matang
nakahilera pa sa buntot.
Tatlong araw daw nilang hinanap ang mga ito sa loob ng gubat. Napakailap at napakatinik daw
kasing tumakas. Wala pang iniiwan kahit anong bakas. Peacock-Pheasant ang tawag sa kanila sa Ingles,
sabi ni Tatay.
Polyplectron emphanum, nabubulol na sabi ni Amihan.
Laging kasama ng mga ibon si Tatay nyo, biglang hirit naman ni Nanay, Kaya isasama ko na
rin ang picture niyo dito sa album.
Taong-ibon si Tatay? tanong ni Ami.
Taong-ibon nga si Tatay. Kung saan-saang lugar nakakalipad. Minsan, nandon. Minsan, biglang
nandito. Nong Araw ng mga Tatay naman, wala uli siya. Akala ko pa naman ipapasyal niya kami sa
2

Maynila. Pero nasa Palawan uli siya kasama ang mga kalangay. Si Nanay na lang ang nagpasyal sa amin
sa Maynila. Doon sa Fiesta Carnival, halos lahat ng mga bata kasama ang kanilang mga tatay.
Pag-uwi ni Tatay, dala niya ang litrato ng mga kalangay. Pero hindi na ako sabik na marinig ang
kuwento ng kalangay o makita ang litrato nito. Ayaw na rin ni Amihang tandaan ang scientific name nito.
Kaya tahimik na lang na itinabi ni Nanay sa album ang litrato ng ibon.
Nong bertdey ko, wala ulit si Tatay. Di ako nalungkot. Naghanda yata ng paborito kong pansit
Malabon at pritong manok si Nanay.
Nakaupo na kami sa harap ng mesa. Naron na si Nanay at Amihan. Naron na rin pati sina Lolo at
Lola na dumadalaw non. Pero parang may hinihintay pa rin kami sa mesa.
Nasan ang asawa mo, Eden? tanong ni Lola kay Nanay.
Naku, baka bukas pa po uuwi si Greg, sagot ni Nanay.
Nasa Davao kasi si Tatay kasama ang Haring Ibon. Pero alam naman ni Tatay ang gusto ko sa
bertdey ko. Baka pag-uwi niya, dala na niyang Voltes V na totoong nakakalas sa lima at nagagawang mga
sasakyan.
Kinabukasan, hapon na nang nakauwi si Tatay. Pagod na pagod siya sa biyahe. Kaya hinayaan
namin siyang matulog nang matulog. Walang nag-ingay sa bahay. Ni hindi kami nagbukas ng radyo o TV.
Baka bukas pa magigising si Tatay, bulong ni Nanay.
E di bukas na niya mababati ng hapi bertdey si Kuya, dugtong ni Amihan. Ang totoo, hindi ko
naman talaga masyadong iniisip yon.
Kinabukasan, maagang-maaga akong ginising ni Tatay.
Atom, may sorpresa ako sa yo, sabi niya. Tuluyan na kong napabangon nang marinig kong may
sorpresa.
Sumunod ako kay Tatay sa sala. Naron na sina Nanay at Amihan. Pupungas-pungas pa ng mata si
Ami. Ginising din pala sila ni Tatay para sa sorpresa.
Tumingin ako sa orasan. Alas-singko pa lang pala ng madaling-araw. Ang dilim-dilim pa, Greg,
sabi ni Nanay. Bakit ginising mo pa ang mga bata?
Hindi sumagot si Tatay. Pero sabik niya kaming inakay palabas ng bahay. Kinurot-kurot ko pa ang
sarili ko. Baka kasi nananaginip lang ako.
Basang-basa pa ng hamog ang aming nilalakaran. Doon sa burol kami pupunta. Bakit tayo aakyat
sa burol, tanong ko kay Nanay, pero hindi rin niya alam kung bakit.
Nang makarating kami sa burol, bahagya nang sumisilip ang araw. Pero nasa langit pa rin naman
ang buwan na parang may pahid pa ng puting icing ang mukha. Sa malayot malapit, may mga tandang na

bumabati sa bagong araw. Mas malamig ang hangin dito sa itaas. May hinihintay kami pero di namin alam
kung ano. Nang napansin kong may dala palang largabista si Tatay.
Mayamaya, may itinuro sa langit si Tatay. Kinarga pa niya si Amihan para lalo iyong makita.
Nakatingala kaming apat. Tahimik. Kahit ang maiingay na mga tandang, sandali ring nagsitahimik.
Nasaan? Nasaan? tanong ni Nanay. Inabot sa kaniya ang largabista. Ayun, o.
Ayun nga! Sa malayo, natanaw ko ang isang maliit na tatsulok na lumulutang sa mga ulap. Para
itong isang layag ng bangkang lumalapit sa amin. Mayamayay alam ko na kung anong bumubuo sa layag
na iyon. Isang langkay ng mga tagak. Isa, dalawa, tatlo... siguro limampu o mas marami pa.
Si Ami naman ang sumilip sa largabista. Sumunod si Tatay. Sumunod ako.
Sabay-sabay ang kampay ng kanilang mga nakaarkong pakpak. Parang sayaw na sumusunod sa
iisang kumpas. At parang isang mag-anak ng mga sirkero, sama-sama nilang binuo sa ulap ang isang
higanteng V. Victory! sigaw ni Ami.
Sa ilalim ng kanilang mga pakpak, tahimik na dagat ang mga ulap. Umilalim ang ibang mga ibon
at naging parang isang higanteng laso naman ang kanilang V. Isang kawan ng mga regalong lumilipad!
Sandaling huminto ang kanilang mga pagkampay. Pinanatili nila ang pagkakadipa ng kanilang mga
pakpak. Kaya nilang manatili sa hangin sa ganong posisyon. Talo si Voltes V dito.
Pagkampay uli nila, lalo nilang tinaasan ang lipad. Ang mga ulap naman ngayoy parang bundok
nilang inaakyatbundok ng malalabay na mga puno sa panaginip ni Tatay. Binuo uli nila ang higanteng
V.
Saan kaya sila pupunta? Baka uuwi na sila. Baka sa China o sa Europe o mas malayo pa. Saan
yon? Humilig ang higanteng V. Parang sinasagot nila ang tanong ko. A, doon sila papunta. Doon sa
itinuturo ng kanilang V. Doon sa gawing sinisikatan ng araw.
Egreta alba, turo ni Tatay kay Ami. Inulit ito ni Ami habang hinahaplos-haplos ang mukha ni
Tatay. Paano kayang nahulaan ni Tatay na dito magdaraan ang mga ibon?
Nakalayo na ang kawan ng mga tagak. Humalo na ang kanilang puting kulay sa mga ulap na
pinapupula na ng araw, hindi ko pa rin masagot kung pano nahulaan ni Tatay ang lahat.
Ibinaba na ni Tatay si Ami. Agad sumama si Ami kay Nanay at nauna sila sa pagbaba sa burol.
Nilapitan ako ni Tatay. Anak, hapi bertdey, bati niya habang ginugulo ang buhok ko. Sa susunod
na makita mo uli yong nakita mong yon, baka binata ka na, sabi pa niya. Nang mapansin niyang
humahaba na pala uli ang aking buhok.