KONTABILITETI I

MENAXHMENTIT

Ligjrata e par

1
1

Kontabiliteti i menaxhmentit dhe mjedisi biznesor

2003 Prentice Hall Business Publishing, Cost Accounting 11/e, Horngren/Datar/Foster

Sistemi i kontabilitetit dhe i

menaxhimit t kostos
Studimi i kontabilitetit dhe i menaxhimit t kostos

krkon q t kuptohen:
- Konceptet themelore t kostos
- Termat mbi kostot dhe
- Sistemet e informacionit q i prodhojn ato.

Sistemi i kontabilitetit dhe i

menaxhimit t kostos
far sht sistemi i informacionit?
A ka sisteme t ndryshme pr qllime t

ndryshme?
far kuptojm me kostot?
A ka kosto t ndryshme pr qllime t ndryshme?

Sistemi i kontabilitetit dhe i

menaxhimit t kostos
Nj sistem informacioni hartohet pr t siguruar

informacione pr personat e kompanis t cilve

mund tiu duhet ky informacion. P.sh.
Sistemi i informacionit t burimeve njerzore (q

ndjek njerzit ndrsa punsohen)

Sistemi i planifikimit t krkesave pr material

(lnd t par pr prodhim).

Sistemi i kontabilitetit
Sistemi i kontabilitetit sht nj seri e hapave t

performuar pr t analizuar, regjistruar, prmbledhur,

klasifikuar,
raportuar
dhe
interpretuar
ngjarjet
ekonomike t nj organizate dhe t prgatit raportet
financiare.

Sistemi i kontabilitetit
Sistemet e kontabilitetit jan t dizajnuara pr t

plotsuar nevojat e vendimmarrsve

shfrytzojn informatat financiare.

cilt

Secili biznes ka nj lloj t sistemit t kontabilitetit.

Kto sisteme mund t jen shum t thjeshta apo shum

t komplikuara, por vlera reale e nj sistemi t

kontabilitetit qndron n informatat q ofrojn ato
sisteme.

Sistemi i kontabilitetit
sht
Kontabiliteti

sistem i cili

Identifikon

Regjistron
informatat
Relevante

q jan

Komunikon

T besueshme

T
krahasueshme

Pr t ndihmuar
shfrytzuesit pr marrjen e
vendimeve m t mira

PSE NE KEMI NJ SISTEM T

KONTABILITETIT?
Sistemet e kontabilitetit jan mjeshtri n vete. Ato jan

krijuar pr ti ndihmuar njeriut pr prmbushjen e

qllimeve
Bilanci i gjendjes lejon krahasimin e aseteve, detyrimeve
dhe ekuitetit t pronarve
Pasqyra e t ardhurave prshkruan ndryshimet n
ekuitetin e pronarve nga operacionet e kryera, etj.
Regjistrimet dhe kontrolli financiar i brendshm siguron
asetet e kompanis
Raportet e audituara zvoglojn rrezikun
Raportet e audituara i lejojn kompanis t huazoj kapital
nga dikush tjetr

KONTABILITETI
FINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT
Sistemi i informacionit kontabl brenda nj

ndrmarrje ka dy nnsisteme kryesore:

1. Nj sistem informacioni kontabl dhe
2. Nj sistem kontabl t menaxhimit t kostos q
lidhet ngusht me kontabilitetin e menaxhmentit

Sistemi i informacionit t kontabilitetit

financiar
Merret kryesisht me prodhimin e rezultateve pr

prdoruesit e jashtm. Ai prdor si input ngjarje

ekonomike t mirspecifikuara dhe proceset e tij
ndjekin rregulla dhe marrveshje t caktuara.
Pr kontabilitetin financiar, natyra e inputit dhe e
rregullave pr marrveshjet q drejtojn proceset,
prkufizohen nga SEC dhe FASB.

10

far sht kontabiliteti

financiar?
Kontabiliteti financiar ka pr qllim gjetjen e

rezultateve t nj viti kontabl n terma t fitimit

apo humbjes si dhe t aseteve dhe detyrimeve.
Me qllim t kryerjes s ksaj, sht esenciale t
regjistrohen transaksione t ndryshme n mnyr
sistematike.
Kontabiliteti financiar sht ...art i regjistrimit, i
klasifikimit dhe i prmbledhjes n nj mnyr
kuptimplote e n vler monetare i veprimeve, q
jan s paku pjesrisht me karakter financiar, si
dhe interpretimit t ktyre rezultateve
Definicioni i msiprme sht vet shpjegues,
mirpo pr t dhn nj kuptim m t qart, ti
shpjegojm termet vijuese:

far sht kontabiliteti

financiar?
Transaksioni biznesor .........
b. Klasifikimi i transaksioneve......... (cash
transaksione apo transaksione n kredi,
transaksione t s ardhurs dhe
shpenzimeve...)
c. Regjistrimi i transaksioneve (n gjuhn e
kontabilitetit t njohura si hyrje...)
d. Prmbledhje e transaksioneve...
a.

far sht kontabiliteti

financiar?
KONTABILITETI FINANCIAR prfshin pjesn e konsiderueshme
t t gjitha funksioneve kontabl dhe paraqet nj trsi t prbr
nga:
- Udhheqja e librave,
- Planifikimi kontabl,
- Mbikqyrja kontabl dhe
- Analiza kontabl e pasuris, e detyrimeve dhe e kapitalit,
prkatsisht rezultatit financiar t ndrmarrjes.

KONTABILITETI FINANCIAR

Sistemi i
KONTABILITETIT
FINANCIAR

Shfrytzuesit
Karakteristikat

Raportet
financiare

T jashtm dhe
menaxhmenti
Krkesat ligjore
Fokusi n firmn

T prgatitura
sipas IFRS
Dimensioni kohor

Frekuenca
raportuese

KONTABILITETI I KOSTOS
Krahasuar

me kontabilitetin financiar,
fokusi i kontabilitetit t kostos sht i
ndryshm. N kohrat moderne t
konkurrencs s fort, secili biznes duhet
tiu kushtoj kujdes kostove t produktit.
Kalkulimi i kostove n baza shkencore dhe
m pastaj kontrolli i kostove dhe reduktimi
i kostove, sht br faktor m me rndsi
pr studimin e principeve bazike dhe
koncepteve t kontabilitetit t kostos.

KONTABILITETI I KOSTOS
Kontabiliteti

i kostos - ofron informata pr

kontabilitetin e menaxhmentit dhe kontabilitetin
financiar. Kontabiliteti i kostos mat, analizon dhe
raporton informatat financiare dhe jofinanciare n
lidhje me koston e burimeve t siguruara ose t
prdorura n nj organizat.
Kalkulimi i kostos s produktit sht funksion i
kontabilitetit t kostos q u prgjigjet nevojave t
vlersimit t inventarit n kontabilitetin financiar dhe
nevojave t kontabilitetit t menaxhmentit n marrjen
e nj vendimi prkats.

SISTEMI I KONTABILITETIT T
MENAXHMENTIT
Ekziston nj ndrlidhje e ngusht n mes t

17

Menaxhimit t kostos dhe kontabilitetit t

menaxhmentit
Menaxhimi i kostos jep informacione pr
prdoruesit e brendshm, prkatsisht, MK
identifikon, mbledh, mat, klasifikon dhe raporton
informacionin, i cili sht i nevojshm pr
menaxhert q t prcaktojn koston e
produkteve, konsumatort, kontrollimin, kryerjen e
prmirsimeve t vazhdueshme dhe marrjen e
vendimeve.

SISTEMI I KONTABILITETIT T
MENAXHMENTIT
Menaxhimi i kostos ka nj fokus shum m t gjer se

sa ato q jepen n sistemet tradicionale t kostos. Ai

nuk sht i lidhur me faktin se sa kushton dika, por
gjithashtu me faktort q ndikojn n kosto si:
- Cikli kohor,
- Cilsia dhe
- Produktiviteti i procesit.

2 - 18

FAR SHT

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?
far sht

menaxhmenti?
far sht
kontabiliteti?

SISTEMI I KONTABILITETIT T
MENAXHMENTIT
Merret kryesisht pr prodhimin e rezultateve pr

prdoruesit e brendshm, duke prdorur inpute dhe

procese q jan t nevojshme pr t knaqur
objektivat e menaxhimit.
Sistemi i informacionit t KM nuk lidhet nga kriteret e
vendosura nga jasht, t cilat prcaktojn inputet dhe
proceset. N vend t ksaj, kriteret q drejtojn
inputet dhe proceset prcaktohen nga vet njersit n
kompani.
20

SISTEMI I KONTABILITETIT T
MENAXHMENTIT
Ka

tri objektiva
informacione pr:

gjra

cilat

sigurojn

Prcaktimin e kostos s shrbimeve, produkteve

dhe
objekteve
tjera
me
interes
pr
menaxhmentin,
2. Planifikimin,
kontrollin,
vlersimin
dhe
prmirsimin e vazhdueshm
3. Marrjen e vendimit
1.

21

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT
Nuk

sht i kufizuar vetm n evidencn

prkatse kontabl me prllogaritje, por prfshin
edhe prcjelljen dhe studimin e trsishm
kontabl t pjesve t caktuara t biznesit.
Nuk sht rezultat i kontabilitetit t menaxhmentit
vetm kostoja n kuptim t gjer, por bashk me
to edhe efektet dhe mjetet si dhe rezultati financiar,
apo m detal afarizmi i trsishm i ndrmarrjes.

FAR SHT
KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?
Pasi q menaxhert jan t ngarkuar me planifikimin n
biznes, kontrollin dhe marrjen e vendimeve, kontabiliteti
i menaxhmentit u siguron menaxherve informacionet
q kan t bjn me koston e produkteve t prodhuara,
n trsi pr produkte t veanta dhe n do segment
t njsis, me planifikimin dhe kontrollin e operacioneve
t ndryshme, me natyrn, vendin dhe madhsin e t
ardhurave pr do produkt dhe segment t njsis, me
buxhetimin e kapitalit etj.

FAR SHT

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?

Kontabilitet pr:

Planifikimin n biznes Biznesi duhet t

planifikoj pr t qen i suksesshm. far do t
thot t planifikosh? Do t thot t mendosh
prpara, t vendossh mbi kursin e aksionit me
qllim t arritjes s rezultateve t dshiruara.

Planifikimi duhet ti prfshij t gjitha nivelet:

Strategjik, afatmesm,afatshkurtr (buxheti)

FAR SHT

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?

Kontabilitet pr:

Kontrollin sistemi i KM sht i strukturuar n

at mnyr q informacionet jan t krijuara nga
secila qendr prgjegjsie

Nj qendr prgjegjsie sht nj njsi e

organizats e udhhequr nga menaxheri q sht
prgjegjs pr operacionet e dhe performansn e
asaj njsie.

FAR SHT

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT?

Kontabilitet pr:

Marrjen e vendimeve KM krijon

informacione t shfrytzueshme pr
vendimmarrje. Menaxhmenti duhet t
merr vendime t ndryshme me qllim
t drejtimit t biznesit. Disa nga
vendimet kryesore jan: Prodho apo
blej, prano apo mos prano nj porosi
speciale, puno apo jo n nj turn t
re, fikso apo jo mimin shits.
Vendime mbi
shpenzimet

1-27

Roli i kontabilitetit t menaxhmentit n

organizat

Orientimi n
vendimmarrje

Qllimi i kontabilitetit menaxherial sht t ofroj

informacione t dobishme pr menaxhert e brendshm
pr t ndihmuar ata n vendimmarrje q arrihet duke
menaxhuar njerzit, projektet, produktet apo segmentet e
biznesit.

Roli i kontabilitetit t menaxhmentit n organizat

Pasi

q informacionet e prodhuara nga

kontabiliteti menaxherial duhet t merren
parasysh n dritn e dhnies s efekteve n
vendimet dalse, pr tu kuptuar kontabiliteti
menaxherial, sht e domosdoshme t kuptohet
procesi i vendimmarrjes.
Procesi pes hapsh i vendimmarrjes prfshin:

2 - 28

Procesi i planifikimit

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi 1.

Identifikimi i objektivave

Hapi 2.

Hulumtimi i alternativave

Grumbullimi i t
dhnave mbi alternativat

Hapi 3. Zgjedhja e alternativs pr veprim

Zgjedhja e kursit t aksionit

Procesi i
kontrollit

Hapi 4. Implementimi i vendimit

Hapi 5.

Krahasimi i outputeve aktuale me ato t planifikuara

Hapi 6.

Prgjigja n dallimet ndaj planit

23-Dec-14

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi 1: Identifikimi i objektivave
Firma sht koalicion i grupeve t ndryshme aksionarve,

2 - 30

puntorve, konsumatorve, furnizuesve dhe qeveris,

Secili prej tyre duhet t paguaj minimumin pr t marr pjes
n kt koalicion (secili n mnyrn e vet).
Thuhet se qllimi primar i firms sht arritja e profitit dhe
ruajtja e solventitetit.
Mirpo:
A nuk sht objekt primar i firms mirmbajtja e ambientit t
pastr, punsimi i njerzve me t meta fizike apo ofrimi i
rekreacionit pr t punsuarit...

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi 2: Hulumtimi i alternativave:
N veanti, firma duhet t merr n konsiderim nj apo m

shum alternativa si:

1. Zhvillimi i produktit t ri pr shitje n tregun ekzistues,
2. Zhvillimi i produktit t ri pr tregje t reja,
3.

2 - 31

Zhvillimi i tregjeve t reja pr produktet ekzistuese.

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi 3: Zgjedhja e kursit t aksionit

Vendimi sht afatgjat apo afatshkurtr.

1. far mimi shits do t prcaktohet pr vendoset pr

produktin q shitet,
2. Sa njsi duhet prodhuar pr secilin nga produktet,
3. far media do t shfrytzojm pr t reklamuar
produktet e firms,
4. far niveli t shrbimeve do t ju ofrohen
konsumatorve n kuptim t ofrimit t produktit
apo t mirmbajtjes s produktit,
2 - 32

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi 4: Implementimi i vendimit
N momentin e zgjedhjes s alternativs pr

2 - 33

implementim, ajo duhet t implementohet si pjes

e procesit t buxhetit.
Buxheti sht plan financiar pr implementimin e
vendimeve t ndryshme q i ka marr
menaxhmenti,
Buxhetet pr t gjitha llojet e vendimeve
shprehen n terma t cash inflow-it dhe cash
outflow-it dhe t t hyrave nga shitja dhe
shpenzimeve.

Procesi gjasht hapsh i vendimmarrjes

Hapi i 5: Krahasimi i outputeve aktuale me ato

t planifikuara dhe prgjigja n dallimet nse

ato ekzistojn:
Procesi i kontrollit n:

- Arritjen e objektivave dhe planeve,

- Puna sht kryer me sukses,
- Prmes raportit t performanss t prpiluar nga

kontabilisti,

2 - 34

Kontabiliteti i prgjegjsis
Kontabiliteti i prgjegjsis sht sistem i cili mat

rezultatet e secils qendr prgjegjsie dhe krahason ato

rezultate me disa rezultate t pritshme apo t buxhetuara.
Jan katr lloje kryesore t qendrave t prgjegjsis:
Qendra e kostove
Qendra e profitit
Qendra e investimeve

10-36

Kontabiliteti i prgjegjsis

Qendra e
kostove

Qendrat e kostove,
profitit dhe
investimeve, t
gjitha jan qendra
t prgjegjsis

Qendra e
profitit

Qendra t
prgjegjsis

Qendra e
investimeve

Qendra e kostove
Nj segment n t cilin
menaxhert kan kontroll mbi
kostot, por jo mbi t ardhurat
dhe fondet investuese

12-37

Qendra e profitit
Nj segment n t cilin
menaxhert kan kontroll
mbi t ardhurat dhe kostot
por jo ndaj fondeve
investuese

12-38

Qendra investuese
Nj segment n t cilin
menaxhert kan kontroll
mbi kostot, t ardhurat dhe
fondet investuese t
aseteve operuese.

12-39

Prgjegjsit e menaxherit

Vendim
marrja

Planifikimi

Prcaktimi i
qllimeve dhe
objektivave

Udhheqja

Prcjellja e
operacioneve t
prditshme

Kontrolli

1-40

Vlersimi i
rezultateve
t operacioneve

Roli i kontabilistve t kostos dhe t

menaxhmentit
Roli

i kontabilistve t kostos dhe t

menaxhmentit n nj organizat, sht ai i
mbshtetjes dhe i puns n grup. Ata ndihmojn
personat q jan prgjegjs n arritjen e
objektivave baz t nj organizate.
Pozitave q kan prgjegjsi t drejtprdrejt pr
objektivat baz t organizats u referohemi si
pozita t linjs, ndrsa
Pozitave q kan natyr mbshtetse dhe q
kan nj prgjegjsi jo t drejtprdrejt n
2 - 41
objektivat baz, u referohemi si pozita t stafit.

Raporti i pozicionit n linj dhe pozicionit t

stafit
Pozicioni i linjs ka t
bj drejtprsdrejti me
arritjen e objektivave baz
t nj organizate.

Pozicioni i stafit prkrah

dhe asiston te pozicioni i
linjs.

Shembull: Mbikqyrsi i

Shembull: kontabilisti

prodhimit n nj ndrmarrje
prodhuese

menaxherial n nj
ndrmarrje prodhuese

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Mashtrimet

dhe roli i etiks n zvoglimin e

mashtrimeve jan faktor me rndsi n vijimsin e
operacioneve t biznesit.
Mashtrimet prfshijn shfrytzimin e nj pune pr
prfitime
personale
prmes
keqprdorimit t
paramenduar t aseteve t pundhnsit.
Mashtrimet fillojn nga veprimet e thjeshta deri te ato
m t rndat dhe t gjitha kan nj qllim...

2 - 43

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Instituti

i kontabilitstve menaxherial (IMA), asociacion

profesional pr kontabilistt menaxherial, ka lshuar kodin e
etiks pr t ndihmuar kontabilistt e prfshir n zgjidhjen e
dilemave etike.
IMA ofron hartn rrugore pr zgjidhjen e konflikteve etike.
Ajo sugjeron q nj i punsuar t prcjell politikat e konpanis
se si ti zgjith konflitktet e tilla.
Nse konflikti mbetet i pazgjidhur, i punsuari duhet t
kontaktoj nivelin tjetr t menaxhmentit i cili nuk sht i
involvuar n konfliktin etik.

2 - 44

Prmbledhje e standardeve t etiks

Kontabilistt menaxherial duhet t prballen me katr standarde t
etiks

Ruajtja e kompetencs
profesionale

Ruajtja e
informacioneve
konfidenciale

Ruajtja e integritetit
Kryerja e detyrave me
kredibilitet

1-45

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Kompetenca

Konfidencialiteti

Integriteti

Objektiviteti

Zbrthim i konfliktit etik

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Prcjellja e ligjeve aplikative,
rregulloreve dhe standardeve

Ruajtja e
kompetencs
profesionale

KOMPETENCA
Prgatitja komplete dhe e qart e
raporteve pas analizave t duhura

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

T mos zbuloj informata konfidenciale
derisa legalisht t mos obligohet

T mos
shfrytzohen
informatat
konfidenciale pr
avantazhe
personale

KONFIDENCIALITETI
T sigurohet se vartsia nuk i
zbulon informatat

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Shmangia nga konflikti i
interesave dhe konsultimi i t
tjerve n konflikt potencial

T mos shkatrroj
objektivat legjitime
t kompanis

INTEGRITETI
Njohja dhe komunikimi i
kufizimeve personale dhe
profesionale

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Shmangia e aktiviteteve q
mund ndikojn n
prmbushjen e detyrave
Prmbajta ndaj
aktiviteteve q
mund t
diskreditojn
profesionin

INTEGRITETI
Komunikimi i informatave jo
t favorshme si dhe atyre t
favorshme

Refuzimi i
dhuratave n
favor t
ndikimit t
mundshm

KODI I ETIKS PR KONTABILISTT MENAXHERIAL

Komunikimi i informatave t
drejta dhe objektive

OBJEKTIVITETI
Paraqitja e t gjitha
informatave q mund t jen
t dobishme pr
menaxhmentin

Fund i ligjrats 1

52