Prezantim i kostove dhe

sjellja e tyre

Ligjrat
a 1
1- 1

DEFINIMI I KONTABILITETIT

Kontabiliteti
Kontabiliteti

sht
sistem i cili

Identifikon
Identifikon

Regjistron
Regjistron
Relevante
Relevante
T
Tbesueshme
besueshme
T
Tkrahasueshme
krahasueshme

informatat
q jan

Komunikon
Komunikon

PR
PRT
TNDIHMUAR
NDIHMUAR
SHFRYTZUESIT
SHFRYTZUESITPR
PRMARRJEN
MARRJENEE
VENDIMEVE
VENDIMEVEM
MT
TMIRA
MIRA

KONTABILITETI
FINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT

Sistemi i informacionit kontabl brenda nj

ndrmarrje ka dy nnsisteme kryesore:

1.Nj sistem informacioni kontabl dhe
2.Nj sistem kontabl t menaxhimit t kostos
q lidhet ngusht me kontabilitetin e
menaxhmentit

2-3

KONTABILITETI
FINANCIAR DHE I
MENAXHMENTIT
KONTABILITETI FINANCIAR

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT

Shfrytzuesit e informatave t kontabilitetit

Aksionart
Aksionart
Kreditort
Kreditort
Qeveria
Qeveria
Publiku
Publikui iprgjithshm
prgjithshm
Menaxhmenti
Menaxhmenti

Menaxhmenti
Menaxhmenti

KONTABILITE
TI FINANCIAR

Raportet
financiare

Shfrytzuesit

T jashtm dhe
menaxhmenti

Karakteristikat

Objektive
Objektive
T
Tprgatitura
prgatitura
sipas
sipasGAAP
GAAP
T
Tprgatitura
prgatitura
periodikisht
periodikisht
Entitete
Entitetebiznesore
biznesore

KONTABILITETI I
MENAXHMENTIT

Shfrytzuesit
Karakteristikat

Raportet e
menaxhmentit

Menaxhmenti
Objektive
Objektivedhe
dhesubjektive
subjektive
T
Tprgatitura
prgatituran
npajtim
pajtimme
me
nevojat
nevojateemenaxhmentit
menaxhmentit
T
Tprgatitura
prgatituraperiodikisht
periodikishtapo
apo
sipas
sipasnevojs
nevojs
Pr
Prentitetin
entitetinbiznesor
biznesorapo
aponj
nj
segment
segmentt
ttijtij

KONTABILITETI I MENAXHMENTIT
Kontabiliteti i menaxhmentit ka t bj n mnyr

specifike me mnyrn se si informacioni i kostos dhe

informacionet e tjera financiare dhe jo financiare duhen
prdorur pr:
Planifikimin (si formulim i detajuar i veprimeve t
ardhshme pr t arritur n nj prfundim t caktuar),
Kontrollin (si proces i monitorimit t mnyrs se si
zbatohet nj plan dhe ndrmarrjes s veprimeve pr ti
korrigjuar),
Prmirsimin
e vazhdueshm
(si ndjekje e
palodhshme e prmirsimit n shprndarjen e vlerave
tek konsumatort)
Vendimmarrjen (si proces i przgjedhjes midis
alternativave t ndryshme konkurruese)
2-7

KONCEPTI I MENAXHIMIT T KOSTOVE

Nocioni kosto sht nocion i afrt me secilin dhe

e prdorim sa her q diskutojm pr blerje t

dikaje

Roli i kontabilitetit t menaxhmentit sht t

gjej dhe t klasifikoj kostot n mnyra dhe

rrug t ndryshme pr qllime t ndryshme

Kuptimi i nocionit kosto, koncepti dhe klasifikimi

i kostove jan faktor baz pr do studim t

kontabilitetit t menaxhemntit

KONCEPTI I MENAXHIMIT T
KOSTOVE
Kostot si faktor me rndsi gjat marrjes s vendimeve
afariste n ndrmarrje, i shfrytzojm kryesisht pr tri
qllime:
1. Si faktor gjat prcaktimit t ardhurave

n ndrmarrje

2. Si instrument i kontrollit t efikasitetit

t afarizmit t ndrmarrjes

3. Si faktor me rndsi gjat vendosjes pr

problemet e planifikimit dhe politiks

afariste t ndrmarrjes

KONCEPTI I MENAXHIMIT T KOSTOVE

N literatur dhe n praktik ekziston nj klasifikim dhe
kuantifikim i kostove dhe at:

N baz t dispozitave ligjore duke iu prmbajtur

SNK

N baz t nevojave interne t ndrmarrjes

N baz t literaturs s brendshme dhe asaj t

jashtme e q mund t ken rndsi praktike dhe
teorike

DEFINIMI I KOSTOVE
Kostot paraqesin shprehjen monetare t sasis s puns
s gjall, mjeteve t puns dhe t objektit t puns t
nevojshme pr prodhimin e t mirave materiale
Definicioni m i prgjithsuar i kostove nnkupton kostot si
shprehje vlerore e harxhimit t t t mirave ekonomike,
respektivisht t faktorve prodhues me qllim t prodhimit dhe
shitjes s efekteve t ndrmarrjes dhe t realizimit t fitimit
sipas ksaj baze.
Definimi i till i kostove na drejton n tri karakteristikat kryesore
t tyre:
Cilat jan ato?

DEFINIMI I KOSTOVE
Definimi i till i kostove na drejton n tri karakteristikat
kryesore t tyre:
Si parim baz i tyre duhet t jet shprehja sasiore

e harxhimit t t mirave ekonomike (faktorve

prodhues)
Harxhimi i t mirave ekonomike duhet t jet n
lidhje me efektet (produktet), respektivisht e
kushtzuar me prodhimin e atyre efekteve
(produkteve) dhe se kosto mund t konsiderohen
vetm ato q jan t provokuara nga prodhimi i
efekteve (produkteve)
Sasit e harxhuara t t mirave ekonomike duhet
t jen t shprehura n vler, respektivisht t
vlersuarit sipas mimeve prkatse, me fjal tjera
duhet t ekzistoj komponenta mimore e kostove

DEFINIMI I KOSTOVE
THN SHKURT:

Kostot mund t definohen si sakrific

apo dhnie e burimeve pr qllime t
posame

Kostot shpesh maten me njsi

monetare q duhet t paguhen pr
mallra apo shrbime

Kosto apo shpenzim

Dr. Diana Lamani jep nj definicion interesant t

kostove t cilat i dallon nga shpenzimet.

Me kosto nnkupton vlern e mjeteve t prdorura
ose pr tu prdorur pr sigurimin e mjeteve tjera,
Shpenzimi prfaqson vlern e mjeteve t
prdorura pr t siguruar t ardhura.
Faktikisht, shumica e kostove shndrrohen n
shpenzime. Disa prej tyre shndrrohen n
shpenzime n t njjtn koh kur ato kryhen.
Kur ndodh nj gj e till, shpesh termat kosto
dhe shpenzime prdoren n mnyr t ndrsjellt.

Kosto apo shpenzim

Prafrsisht definicion t njjt jep dhe dr.

Ronald Hilton me rast kostot i definon si

sakrific e kryer, zakonisht e matur me resurset
e dhna pr kt sakrific, pr t arritur qllime
t veanta.
Si do t shohim edhe m von, t gjitha kostot
q nuk jan kosto t produktit, quhen kosto t
periudhs.
Kto
kosto
identifikohen
me
periudhn kohore n t ciln jan shkaktuar m
sakt se me njsit e blera apo t prodhuara.
Kostot e periudhs njihen si shpenzime t
periudhs n t ciln jan krijuar.

Kosto apo shpenzim

N

librin Menaxhimi kostos , kostoja

sht paraja cash ose vlera ekuivalente e
ksaj paraje e sakrifikuar pr mallra apo
shrbime q pritet t sjellin prfitime pr
ndrmarrjen, n t tashmen apo n t
ardhmen. Themi ekuivalent cash sepse
asetet jo monetare mund t shkmbehen
me mallra ose shrbime t dshiruara. P.sh.
mund t jet e mundur q t shkmbehen
pajisjet me materialet e prdorura pr
prodhim.

2 - 16

Kosto apo shpenzim

Pr kostot nuk mund t flasim n kto raste:
Kur nuk kemi t bjm me ndonj element
t procesit t prodhimit,
Kur njri ndr elementet e procesit t
prodhimit nuk shpenzohet edhe pse merr
pjes n procesin e prodhimit,
Kur pr ndonjrin prej elementeve t
procesit t prodhimit nuk kemi shprehje t
vlers apo pr sigurimin e tij nuk na
nevojiten kurrfar mjete monetare,
Kur
harxhimet e shprehura n vler
monetare nuk jan t lidhura me krijimin e
nj t mire materiale.

Kostot dhe terminologjia mbi

kostot
Objekti i kostove
Akumulimi
i kostove

Objekti i kostove
Objekti i kostove

Transferimi
i kostove

Tracing
Shprndarja

1- 18

STRUKTURA DHE
KLASIFIKIMI I KOSTOVE

Kostot dhe terminologjia mbi

kostot
far sht objekti i kostove?
Nj

objekt i kostove sht do njsi, si

produkte, klient, departamente, projekte,
veprimtari e kshtu me radh, pr t cilat
maten dhe prcaktohen kostot. P.sh. Nse
dshirojm pr t prcaktuar sa sht kostoja
e prodhimit t nj biiklete, ather objekt i
kostove sht biikleta, nse dshirojm t
prcaktojm koston e funksionimit t
departamentit t mirmbajtjes brenda nj
ndrmarrje, ather objekt i kostove sht
departamenti i mirmbajtjes etj.

2 - 20

Zgjedhja e objektit t kostove

Marrdhniet mes kostove dhe objekteve

t kostos mund t shfrytzohet pr t

ndihmuar n rritjen e saktsis s
ngarkimit t kostos. Kostot lidhen me
objektin e kostove n mnyr t:
- Drejtprdrejt
- Trthort

2 - 21

Zgjedhja e objektit t kostove

Nse numri i taksive n pronsi t nj kompanie
transporti sht objekt i kostove, regjistrimi vjetor i
taksive dhe taksa e licencs do t ishin kosto variabile.
Nse kilometrat e kaluara gjat vitit n nj taksi
t caktuar jan objekt i kostove, regjistrimi vjetor i
taksive dhe taksa e licencs do t ishin kosto fikse.

Zgjedhja e objektit t kostove

Marrdhnia n mes t kostove dhe

objekteve t kostos mund t shfrytzohet

pr t ndihmuar n rritjen e saktsis s
ngarkimit t kostos. Kostot lidhen me
objektin e kostos, n mnyr t:
Drejtprdrejt
T trthort.

2 - 23

Kosto t
drejtprdrejta

Kosto t
trthorta

Kostot t cilat kan t bjn dhe

lidhen direkt me objektin e
identifikuar t kostove (MD, PD)

Kostot t cilat kan t bjn por

nuk lidhen direkt me objektin e
identifikuar t kostove (KIP)

do gj pr ka krkohen nj matje e
ndar e kostove (produkti, konsumatori,
departamenti, etj.)

Kosto t
drejtprdrejta

Kosto t
trthorta

Objekti i
kostos

Metodat e vzhgimit t
kostove
Vzhgimi i kostove t drejtprdrejta mund

t jet:
I drejtprdrejt (si proces i identifikimit dhe
i ngarkimit t kostove t nj objekti t
kostos q sht n mnyr specifike ose
fizike i lidhur me objektin e kostos),
Prmes faktorve nxits (p.sh. Ort e
makins dhe energjia e harxhuar pr ato
or pune t makins).
2 - 26

Metodat e vzhgimit t
kostove
Lidhshmria e kostove jo t drejtprdrejta me objektet

e kostos nuk mund t vzhgohet. Kjo nnkupton q

nuk ka nj marrdhnie t zakonshme mes kostos dhe
objektit t kostos apo vzhgimi nuk sht
ekonomikisht i mundshm.
Ngarkimi i kostove jo t drejtprdrejta n objektet e
kostos quhet ALOKIM.
Duke qen se nuk ka asnj lidhje t marrdhnieve t
zakonshme, alokimi i kostove jo t drejtprdrejta
bazohet n prshtatjen ose n disa lidhje t supozuara
(p.sh. Kosto e ngrohjes dhe ndriimit n nj fabrik q
prodhon pes produkte).
2 - 27

KOSTOT E DREJTPRDREJTA (DIREKTE)

Materiali
direkt

Kosto t
drejtprdrejta

Puna
direkte

Kosto e
prgjithshme

Kosto t
trthorta

KOSTOT E DREJTPRDREJTA (DIREKTE)

far jan kostot e drejtprdrejta?
Jan kosto pr t cilat mund t vzhgohet lidhshmria
lehtsisht dhe n mnyr t sakt pr nj objekt t kostos,
prkatsisht jan kosto t cilat ngarkojn produktin n
mnyr ekonomike.
Shembull:
Nse fabrika sht objekt i kostos, kostot e sistemit t
ngrohjes dhe t ftohjes jan kosto t drejtprdrejta

KOSTOT INDIREKTE (T TRTHORTA)

far jan kostot e trthorta?
Jan kosto pr t cilat nuk mund t vzhgohet lidhshmria
lehtsisht dhe n mnyr t sakt pr nj objekt t kostos,
prkatsisht jan kosto t cilat duhet t shprndahen me
qllim t mbulimit nga produkti apo vendi i shpenzimit
Shembull:
Nse objekt i kostos jan produktet e prodhuara, kostot e
sistemit t ngrohjes dhe t ftohjes jan kosto t trthorta

KOSTOT INDIREKTE (T TRTHORTA)

Lidhshmria

e kostove t trthorta me
objektin e kostos nuk mund t vzhgohet. Kjo
nnkupton q nuk ka nj marrdhnie t
zakonshme me kostos dhe objektit t kostos,
apo q vzhgimi nuk sht ekonomikisht i
mundshm.
Ngarkimi i kostove t trthorta me objektin e
kostos quhet alokim. P.sh. Alokimi i kostove t
ndriimit pr pes produkte q prodhon
kompania prmes ngarkimit n prpjestim
me ort e puns s drejtprdrejt t
prdorura pr nj produkt.
2 - 31

KOSTOT E TRTHORTA APO KOSTOT E

PRGJITHSHME
Jan kostot e prodhimtaris q nuk mund t
lidhen direkt me njsin e produktit
Shembull:
Shembull:
Puna
Puna indirekte
indirekte apo
apo materiali
materiali indirekt
indirekt
Pagat e paguara t punsuarve
q nuk jan drejtprsdrejti t
prfshir n punt prodhuese
Shembull:
Puntort e
mirmbajtjes, rojet, sigurimi,
portiert, etj.

Materialet e shfrytzuara pr t
prkrahur procesin prodhues
Shembull:
Materiali pr lyerje dhe pastrim i
prdorur n repartin e montimit
t automobilit

Kosto indirekte t prodhimtaris

Kosto indirekte t prodhimtaris

Puna indirekte

Paga e menaxherit

Kostot dytsore t pagave

Pirunori (bartja e brendshme e materialit)

2 - 33

Rojet

Puna e prsritur

Primi mbi norm

Koha e papun

Kosto indirekte t prodhimtaris

Primi mbi norm zakonisht

konsiderohet pjes e kostove indirekte
Supozojm se puntori paguhet 18/ora
Ndrsa puna mbi norm sht 50 %
e ktij mimi.

2 - 34

Kosto indirekte t prodhimtaris

Sa do t jet primi mbi norm?

18 50% = 9 pr punn jasht orarit
Nse puntori ka punuar 44 or brenda
javs, sa do t jet fitimi i tij bruto?
Puna direkte
44 or 18 = 792
Primi mbi norm
4 or 9 = 36
Fitimi total bruto
828
1 - 35

Shembull i kostove direkte dhe

indirekte

Kostot direkte:
Departamenti i mirmbajtjes
4
Departamenti i personelit
20,600
Departamenti i montimit
75,000
Departamenti i prfundimit
55
ozojm se kostot e departamentit t mirmbaj
shprndar baras n departamentet prodhue
Sa jan shprndar n secilin departament?
1 - 36

Shembull i kostove direkte dhe

indirekte

Mirmbajtja
40,000
Kostot direkte
t montimit
75,000

20,000
1 - 37

Kostot direkte
t prfundimit
55,000

shprndar

20,000

Kosto primare dhe e

shndrruar
Kosto primare (parsore) sht shuma e

kostos s materialeve t drejtprdrejta dhe

t kostos s puns s drejtprdrejt.
Pr
nj firm prodhimi, kostoja e
shndrrimit mund t interpretohet si
kostoja e transformimit t lnds s par
n produkte t gatshme.

2 - 38

Kosto primare

Materiali
direkt

2 - 39

Puna
direkte

Kosto
primare

Kostot primare
far jan kostot primare t kompanis?
Materiali direkt i shfrytzuar
+ Puna direkte
=

2 - 40

200,000
105,500
305,000

Klasifikimi i kostove t
prodhimtaris

Kosto e materialit direkt

Kosto e puns direkte
Kostot indirekte t prodhimtaris
1 - 41

Kosto t shndrruara
(konvertuara)

Puna
direkte

2 - 42

Kosto indirekte
t prodhimtaris

Puna
indirekte

Materiali
indirekt

T tjera

Kosto t
konvertuara

Kostot e konvertuara
far jan kostot e konvertuara t kompanis?
Puna direkte
+ Kostot indirekte t prodhimtaris
=

2 - 43

105,500
194,500
300,000

Klasifikimi i kostove pr raportim

t jashtm
Kostot e prodhimit (materiali direkt,
puna direkte, kostot indirekte

Kostot prodhuese

prodhuese)

Kostot jo prodhuese

1 - 44

Kostot jo prodhuese ose

operacionale (shpenzimet e
marketingut, kostot e marrjes s
porosis, kostot e plotsimit t
porosis, shpenzimet e
administrats etj).

Klasifikimi i kostove pr raportim

t jashtm

Kostot e inventarizuara (asetet)

shndrrohen n KMSH
pasi q t ndodh shitja.
1 - 45

Ndrmarrja prodhuese
Pasqyra e t ardhurave

Bilanci i gjendjes
Kostot e inventarizuara

Inventari i
materialit

T ardhurat
Inventari i
produkteve
t gatshme

Kur
shitja
t
ndodh

Zbritet

KMSH

Baras me bruto marzhn

nga e cila zbriten

Inventari i
gjysm
produkteve
2 - 46

Kostot
periodike
Baras me t ardhurat operative

Ndrmarrja tregtare
Bilanci i gjendjes

Pasqyra e t ardhurave

Kostot e inventarizuara

Blerjet e mallit

T ardhurat
Inventari i
mallit

Kur
shitja
t
ndodh

Zbritet

KMSH

Baras me bruto marzhn

nga e cila zbriten

Kostot e
periudhs
2 - 47

Baras me t ardhurat operative

Kostot e periudhs

Kostot e periudhs jan t gjitha kostot n

pasqyrn e t ardhurave t tjera nga KMSH
Kostot e periudhs regjistrohen si shpenzime t
periudhs kontabl n t ciln jan shkaktuar

2 - 48

Shembull i rrjedhjes s
kostove
Ndrmarrja ka pasur 50,000 inventar t
materialit direkt n fillim t periudhs
Blerjet gjat periudhs jan 180,000
ndrsa inventari prfundimtar ishte 30,000.
Sa nga materiali direkt sht shfrytzuar?
50,000 + 180,000 30,000 = 200,000
2 - 49

Shembull i rrjedhjes s
kostove
Kosto e shkaktuar e materialit direkt sht 105,500.
Kostot indirekte t prodhimtaris jan 194,500.
far jan kostot totale t shkaktuara t prodhimtaris?

Materiali direkt i shfrytzuar

Puna direkte
Kostot indirekte t prodhimtaris
Kostot totale t prodhimtaris
2 - 50

200,000
105,500
194,500
500,000

Shembull i rrjedhjes s
kostove
Supozojm se gjysm produktet n fillim
t periudhs jan 30,000,ndrsa 35,000
n fund t periudhs.
far jan kostot e produkteve t prodhuara?
Gjysm produktet n fillim
Kostot totale t prodhimtaris
Gjysm produktet n fund
Kostot e produkteve t prodhuara
2 - 51

3
500,000
35
49

Shembull i rrjedhjes s
kostove
Supozojm se inventari i produkteve n fillim
t periudhs sht 10,000, dhe 15,000
n fund t periudhs

far sht KMSH?

Produktet n fillim t periudhs

10
Kosto e produkteve t prodhuara
495
Produktet n fund t periudhs 15,000
KMSH
490,0
2 - 52

Shembull i rrjedhjes s
kostove

Saldo fillest.
MD i shfrytzuar
PD
Kosto ind.prodhimt.
Saldo prfund.
2 - 53

Gjysm produktet
30,000 4
200,000
105,500
194,500
35,000

Shembull i rrjedhjes s
kostove
Gjysm produktet
495,000

Produktet e gatshm
10,000 490,000
495,000
15,000
KMSH
490,000

2 - 54

Funksioni i kostove
far sht funksioni i kostove?
sht nj shprehje matematikore
q prshkruan se si ndryshojn
kostot me ndryshimin e nivelit
t nj aktiviteti

Llojet e
kostove
Variabile
Fikse
Mikse

Bazat e sjelljes s kostove

Sjellja e kostove sht termi i prgjithshm

q prdoret pr t prshkruar nse kostoja

ndryshon kur ndryshon niveli i outputit.
Kostoja q nuk ndryshon me ndryshimin e
outputit t veprimtaris quhet kosto fikse,
Kostoja variabile rritet me rritjen e
outputit t veprimtaris dhe ulet n total
me uljen e outputit t veprimtaris.

2 - 57

2003 Prentice Hall Business Publishing, Cost Accounting 11/e, Horngren/Datar/Foster

Funksioni i kostove
Kosova Airlines ofron tri alternativa t
strukturs s kostove pr t akomoduar
ekuipazhin e saj pr nj nat:
1.

60 pr nat pr shfrytzim t dhoms

y = 60x
Pjerrsia e funksionit t kostove sht 60.

Funksioni i kostove

Funksioni i kostove
2.

8.000 pr muaj
y = 8.000

8.000 quhet ndrprerje konstante

Pjerrsia e funksionit t kostove sht zero

Funksioni i kostove

Shembull i kostove
variabile
Merreni n konsiderim restorantin XY.
Supozoni se mngjesi n kt restorant

kushton 3 pr person.
Nse n restorant ka 200 persona, ai do t
shpenzoj 600 pr shrbime mngjesi.

24
18
12
6

Totali i kostove variabie

Shembull i kostove
variabile

Vllimi

400
300
200
100

Totali i kostove fikse

Shembull i kostove
fikse

Vllimi

Shembull i kostove t
prziera
Kostot e prziera jan pjesrisht kosto

variabile dhe pjesrisht kosto fikse

Supozojm se departamenti i kompanis ka
kosto fikse prej 50 pr muaj (600 pr vit).
Po ashtu ai ka edhe kosto variabile 3 pr
or.

Kostot totale

Shembull i kostove t
prziera
2,850
2,100

KV

1,350
600

KF

125 250 375 500 625

Vllimi (or)

Funksioni i kostove
3. 3.000 pr muaj plus 24 pr dhom
Ky sht nj shembull i kostove mikse
y = 3.000 + 24x
y = a + bx

Funksioni i kostove

Shembull i modelit t sjelljes s

kostove
Kompania blen dorza pr 52
pr seciln biiklet.
far sht kosto totale e dorzave
nse jan montuar 1.000 biikleta?

1 - 69

Shembull i modelit t sjelljes s

kostove
1.000 njsi 52 = 52.000
far sht kosto totale e dorzave
kur montohen 3.500 biikleta?
3.500 njsi 52 = 182.000

1- 70

Shembull i modelit t sjelljes s

kostove
Kompania shkakton 94.500
kosto lizingu brenda nj viti.
Ky sht nj shembull i kostove fikse duke
respektuar numrin e biikletave t montuara

1 - 71

Shembull i modelit t sjelljes s

kostove

far jan kostot fikse (t lizingut) pr nj

njsi nse prodhohen 1.000 biikleta?
94.500 1.000 = 94,50
far jan kostot fikse (t lizingut) pr nj
njsi nse montohen 3.500 biikleta?
94.500 3.500 = 27
1 - 72

Shembull i nivelit t
rndsishm
Supozojm se kostot fikse (t lizingut) jan 94,500
pr nj vit dhe kan mbetur t njjta brenda nj niveli
t njjt t vllimit (1.000 deri 5.000 biikleta).
1.000 deri 5.000 biikleta sht niveli i rndsishm

2 - 73

Shembull i nivelit t
rndsishm

94,500

2 - 74

Raportet n mes llojeve t

kostove
Direkte

Variabile

Fikse

Indirekte
2 - 75

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
far sht kosto pr njsi (lizingu dhe dorzat)
kur kompania monton 1.000 biikleta?
Kosto totale fikse 94,500
+ Kostot totale variabile 52,000 = 146,500
146,500 1,000 = 146.50

1 - 76

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
146,500
2x
5

+
0
0
5
,
4
9

94,500

1 - 77

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
Supozojm se menaxhmenti i kompanis ka
koston pr njsi prej 146,50 (lizingu dhe timoni).
Menaxhmenti ka buxhetuar kosto t
ndryshme pr nivele t ndryshme t prodhimit
far jan kostot e buxhetuara pr
prodhimin mesatar prej 600 biikletave?

600 146,50 = 87.900

1 - 78

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
far jan kostot e buxhetuara pr
prodhimin mesatar prej 3.500 biikletave?

3.500 146,50 = 512.750

far duhet t jen kostot e buxhetuara
pr prodhimin mesatar prej 600 biikletave?

1 - 79

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
Kosto totale fikse
Kostot totale variabile (52 600)
Totali

94,500
31,200
125,700

125,700 600 = 209.50

Duke shfrytzuar koston prej 146,50 pr
njsi do t mund t llogaritnim kostot
totale aktuale pr 1.000 biikleta
1 - 80

Shembull i kostove totale edhe

kostove pr njsi
far do t jen kostot e buxhetuara
pr 3.500 biikleta?
Kosto totale fikse
Kostot totale variabile (52 3,500)
Total

94,500
182,000
276,500

276,500 3,500 = 79.00

1 - 81

Prodhimtaria

Kompanit
Kompanit prodhuese
prodhuese
Blejn
Blejn material
material dhe
dhe komponent
komponenttjer
tjer dhe
dhe ii
shndrrojn
shndrrojn ato
ato n
n produkte
produkte t
t gatshme
gatshme
Kompanit
Kompanit prodhuese
prodhuese po
po ashtu
ashtu duhet
duhet t
t zhvillojn,
zhvillojn,
dizajnojn,
dizajnojn, tregtojn
tregtojn dhe
dhe shprndajn
shprndajn produktet
produktet ee tyre
tyre
1 - 82

Tregtia

Ndrmarrjet
Ndrmarrjet tregtare
tregtare
blejn
blejn dhe
dhe shesin
shesin produktet
produktet pa
pa ndonj
ndonj
ndrrim
ndrrim t
t forms
forms s
s tyre
tyre bazike
bazike

1 - 83

Shrbimet

Ndrmarrjet
Ndrmarrjet shrbyese
shrbyese
ofrojn
ofrojn shrbime
shrbime apo
apo produkte
produkte t
t
paprekshme
paprekshme konsumatorve
konsumatorve t
t tyre
tyre
Puna
Puna sht
sht kategoria
kategoria m
m ee rndsishme
rndsishme
1 - 84

Llojet e inventarit
Kompanit e sektorit prodhues
kan nj apo m shum t tri
kategorive vijuese t inventarit:
1. Inventari i materialit direkt
2. Inventari i gjysmprodukteve
3. Inventari i produkteve t gatshme
1 - 85

Llojet e inventarit
Kompanit e sektorit t tregtis kan
nj lloj t inventarit produktet n
formn e tyre origjinale.
Kompanit e sektorit t shrbimeve nuk
kan inventar t produkteve t prekshme

1 - 86

Kostot e prziera - metodat

N teori, kostot paraqiten n dy skajshmri:
- Kosto

fikse absolute
me koeficient t
reagibilitetit baras me zero
- Kosto variabile proporcionale me koeficient t
reagibilitetit baras me nj,
- N praktik, n mes ktyre dy skajshmrive,
paraqiten nj trsi kostosh q nuk jan as
trsisht fikse absolute, por as trsisht
variabile proporcionale.

87

Skender Ahmeti

01/05/17

Kostot e prziera - metodat

Kostot e tilla zakonisht quhen kosto t

trsishme gjysm fikse t prbra nga

komponenti fiks dhe variabil, pr ndarjen e
t cilave prdoren nj varg metodash.
Cilat jan arsyet kryesore pr ekzistimin e
ktyre kostove?

88

Skender Ahmeti

01/05/17

Kostot e prziera - metodat

1. Ekzistimi i detyrueshm i minimumit t
organizimit, prkatsisht minimumit t
pajisjeve q mirmbajn gatishmrin e
ndrmarrjes pr prodhimtari. Deri te ai
minimum kostot jan fikse, mbi at minimum
ato marrin karakter t kostove variabile

89

Skender Ahmeti

01/05/17

Kostot e prziera - metodat

2. Nga praktika e ndrmarrjeve, dim se disa
kosto kan karakteristika fikse po ashtu
edhe variabile. Kshtu, kostot e ngrohjes n
procesin e prodhimit lidhen me vllimin e
prodhimit, ndrsa kostot e ngrohjes s
zyreve jan trsisht t pavarura nga
vllimi i prodhimit. N kontabilitet, kostot e
ngrohjes tregohen n nj llogari, pa marr
parasysh se kostot e para jan variabile,
ndrsa t dytat fikse.
90

Skender Ahmeti

01/05/17

Kostot e prziera - metodat

3. Nganjher, sht e pamundur sigurimi i

materialit n sasi t nevojshme, andaj
ndrmarrjes i duhet t furnizohet me sasi t
mdha, e cila ruhet e gatshme pr tu
prdorur pas nj kohe t caktuar. Derisa
materiali (si kosto variabile) sht n
rezerva, ai shkakton kosto t caktuara
fikse.
91

Skender Ahmeti

01/05/17

Kostot e prziera - metodat

Metoda empirike apo metoda e analizs kontabl
-Prcaktimi i komponentit fiks me ndihmn e prvojs
- Prcaktimi i komponentit fiks me ndihmn e koeficientit t
reagibilitetit

Metoda matematikore
1.Ndarja e komponentit fiks prmes interpolacionit
2.Ndarja e komponentit fiks prmes kostove margjinale
3.Ndarja e komponentit fiks prmes metods s ekstremumeve

Shembull i metods s analizs

kontabl
Analisti i kostove prdor
eksperiencn e tij pr t ndar kostot
totale n fikse dhe variabile
Ardi & Co. shet programe softweri
Shitja totale = 390.000
Kompania shet 1.000 programe

Shembull i metods s analizs

kontabl
KMSH = 130.000
Paga e menaxherit = 60.000
Paga e asistentes = 29.000
Komisioni = 12% nga shitja
far jan kostot fikse totale?
60.000 + 29.000 = 89.000
far jan kostot fikse pr njsi t shitur?

Shembull i metods s analizs

kontabl

89.000 1.000 = 89,00

far jan kostot variabile pr njsi t shitur?

KMSH: 130.000
Komisioni: 390.000 12% = 46.800
(130.000 + 46.800) 1.000 = 176,80

Shembull i prcaktimit t
komponentit fiks me ndihmn e
koeficientit t
reagibilitetit
-Reagibilitet
fjal
latine reagere

prgjigjesh n ndonj veprim.

-Mellerovicz
reagibilitetin e kostove e
definon si reagim i veprimit t kostove t
ndryshme ndaj ndryshimit t shkalls s
shfrytzimit t kapaciteteve.
-N
literaturn gjermane fjala variator
prdoret
n
vend
t
koeficientit
t
reagibilitetit.

96

Skender Ahmeti

01/05/17

Shembull i prcaktimit t
komponentit fiks me ndihmn e
koeficientit t reagibilitetit
Shembull:
Q1 = 1.200 njsi
Q2 = 1.500 njsi
KF 1 = 60.000
KF 2 = 72.000
T prllogaritet
kostove fikse?
97

Skender Ahmeti

shkalla

reagibilitetit

01/05/17

Shembull i prcaktimit t komponentit fiks me

ndihmn e koeficientit t reagibilitetit
KF = KF2 - KF 1 = 72.000 60.000 = 12.000
KF
12.000
KoKF = ------- = ---------- = 0,20
KF1
60.000
Q = Q 2 Q 1 = 1.500 1.200 = 300
Q
300
Q k = ------ = ------- = o,25
Q1
1.200

KoKF

0,20

RKF = ---------- = --------- =

Qk
98

Skender Ahmeti

0,80

(shkalla e reag. t KF)

0,25
01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

interpolacionit
Shembull:
Muaji

Sasia

Diferenca

KT

Rritja e KT

janar

8,900

182,000

shkurt

9,100

200

188,000

6,000

mars

9,300

200

192,000

4,000

prill

9,600

300

195,000

3,000

maj

10,000

400

200,000

5,000

Gjithsej

46,900

1,100

957,000

18,000

KV = 18.000 / 1.100 = 16,36 / t

Ndarja e komponentit fiks prmes

interpolacionit

KTV

8.900 x 16,36

9.100 x 16,36

9.300 x 16,36

9.600 x 16,36

10.000 x 16.36 =

100

Skender Ahmeti

145.604

KT

KTF

182.000

36.396

148.876

188.000

39.124

152.148

192.000

39.852

195.000

37.944

200.000

36.400

157. 056
163. 600

01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

interpolacionit
Sipas t dhnave t shembullit m lart, zbatojm formuln:
y2y1
y y 1 = ------------- ( x x 1)
x2x1

188.000 186.000
y 186.000 = ---------------------- ( x 8.900)
9.100 8.900
y 186.000 = 10 ( x 8.900)
y 186.000 = 10 x 89.000
y = 10 x + 97.000
101

Skender Ahmeti

01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

interpolacionit

Sa jan kostot e trsishme pr

9.000 njsi t prodhuara:
y = 10 * 9.000 + 97.000
y = 90.000 + 97.000
y = 187.000

102

Skender Ahmeti

01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

kostove margjinale

Thelbi i zbatimit t ksaj metode qndron n

at se n baz t dhnave mbi dy shkall t
afrta t shfrytzimit t kapaciteteve
prllogariten kostot diferenciale, ndrsa pas
tyre kostot fikse.
Kostot diferenciale jan kostot margjinale n
nivel t fundit t punsimit.

103

Skender Ahmeti

01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

kostove margjinale

Sasia

Ndryshi
mi

1.000

104

KT

28.000

Kostot e
Kostot
diferenc diferencial Kostot
s
e
pr njsi

28.00

1.250

250 31.250

3,250

13

25.00

1.500

250 35.000

3,750

15

23.33

1.750

250 38.000

3,000

12

21.71

2.000

250 42.500

4,500

18

21.25

Skender Ahmeti

KV

KF

01/05/17

Ndarja e komponentit fiks prmes

kostove margjinale
Periudha II:
KT = (KVnj* n) + KF
KF = KT (KVnj * n)
KF = 220.250 14,00 * 9.750
KF = 220.250 136.500
KF = 83.750

105

Skender Ahmeti

01/05/17

Shembull i metods s
ekstremumeve
Kapaciteti i lart pr dhjetor: 55.000 or makine

Kosto e elektricitetit: 80.450

Kapaciteti i ult pr dhjetor: 30.000 or makine
Kosto e elektricitetit: 64.200
far sht shkalla variabile?

Shembull i metods s
ekstremumeve
(80.450 64.200) (55.000 30.000)
16.250 25.000 = 0,65
far jan kostot fikse?

Shembull i metods s
ekstremumeve
80.450 = Kostot fikse + (55.000 0,65)
Kostot fikse = 80.450 35.750 = 44.700
64.200 = Kostot fikse + (30.000 0,65)
Kostot fikse = 64.200 19.500 = 44.700
y = a + bx
y = 44.700 + (0,65 ort e makins)

Fund i ligjrats
1

1 - 109