Tema: Metoda ABC, Kostoja e Bazuar në Aktivitet

OBJEKTIVAT E LEKSIONIT

1) Percaktoni llogaritjen e kostos bazuar ne aktivitet.

2) Kalkuloni kostot duke perdorur llogaritjen e kostos bazuar ne aktivitet.

3) Vleresoni avantazhet dhe disavantazhet e llogaritjes se kostos bazuar ne aktivitet.

PERCAKTIMI I LLOGARITJES SE
KOSTOS BAZUAR NE AKTIVITET
 Llogaritja e kostos bazuar ne aktivitet eshte nje metode relativisht e re,
vecanerisht ne Britani, e cila ua atribuon kostot shtese linjave individuale te
prodhimit.
 Ne kemi pare me siper ne studimet e meparshme avantazhet dhe kufizimet e
llogaritjes se kostos se absorbimit,
 kur shpenzimet shtese i ngarkohen qendrave te kostove dhe pastaj
produkteve individuale.
PERCAKTIMI I LLOGARITJES SE
KOSTOS BAZUAR NE AKTIVITET

Llogaritja e kostos bazuar ne aktivitet (ABC) mundohet te zgjidhe problemin e absorbimit

te pabarabarte te shpenzimeve shtese dhe ne kete menyre te rrezikut te atribuimit hap pas
hapi te kostove jo te sakta produkteve dhe si rjedhim vendosja e cmimeve me te uleta ose
me te larta per linja te ndryshme prodhimi.

Nese produktet jane nevleresuar (kane cmim me te ulet), ato mund te shiten ne sasi te
medha por mund te rezultoje humbje (ose fitim i ulet),
ndersa produktet e mbivleresuara (me cmim me te madh) mund te mos shiten sepse
konkurrentet, qe kane te dhena me te sakta vleresimi, mund te vendosin cmime me te uleta.
Kosto tradicionale vs Kosto e Bazuar ne
Aktivitet(ABC)
 Kostoja tradicionale
Në sistemin tradicional të kostos, alokimi i kostove indirekte bëhet në bazë të
disa bazave të përbashkëta të alokimit siç janë orari i punës, ora e makinës.
E meta kryesore e kësaj metode është se, ai bashkon të gjitha kostot indirekte
dhe i shpërndan ato duke përdorur bazat e alokimit në departamente. Në
shumicën e rasteve, kjo metodë e shpërndarjes nuk ka kuptim pasi bashkon
kostot indirekte të të gjitha produkteve të fazave të ndryshme.
Kosto tradicionale vs Kosto e Bazuar ne
Aktivitet(ABC)
Në metodën tradicionale, shpenzimet fillestare shperndahen në departamentet
individuale dhe pastaj rialokon kostot për produktet.
Sidomos në botën moderne, metoda tradicionale humbet zbatueshmërinë e saj
pasi një kompani e vetme prodhon nje numër më të madhe të llojeve të
ndryshme të produkteve pa përdorur të gjitha departamentet.
Kështu që, ekspertët e kostos dolën me një koncept të ri të kostos bazuar në
aktivitetin (ABC), e cila thjesht u përforcua me metodën ekzistuese tradicionale
të kostos.
Kosto tradicionale vs Kosto e Bazuar ne
Aktivitet(ABC)
Kostoja e bazuar në aktivitete
Kostoja e bazuar në aktivitete (ABC) mund të përkufizohet si një qasje ndaj kostos që
identifikon aktivitetet individuale si objekte themelore të kostos. Në këtë metodë, kostoja e
aktiviteteve individuale caktohet së pari, dhe më pas, ajo përdoret si bazë e caktimit të
kostos për objektet me kosto përfundimtare.
Kosto tradicionale vs Kosto e Bazuar ne
Aktivitet(ABC)

Kostoja e bazuar në aktivitete

Kjo metode cakton mbi secilin aktivitet si fillim, pastaj rialokon kostot tek produkti ose
shërbimi individual. Numri i porosisë së blerjeve, numri i inspektimeve, numri i modeleve
të prodhimit janë disa nga elementet thelbesore qe drejtuesit perdorin per shpërndarjen e
ketyre kostove të përgjithshme.
Kosto tradicionale vs Kosto e Bazuar ne
Aktivitet(ABC)
1) Në sistemin tradicional, disa baza të alokimit përdoren për shpërndarjen e
kostove shtesë, ndërsa sistemi ABC përdor shumë shofer si bazë të alokimit.
2) Metoda tradicionale u shpërndan së pari shpenzimet kryesore departamenteve
individuale, ndërsa kostoja e bazuar në aktivitete cakton më parë mbi secilën
veprimtari.
3) Kostoja e bazuar në aktivitet është më teknike dhe kërkon shumë kohë, ndërsa
metoda ose sistemi tradicional është i qetë drejt përpara.
Kostoja e bazuar në aktivitete mund të tregojë më saktë se ku mund të bëhen
shkurtime të kostos sesa sistemi tradicional;
4) Kjo do të thotë, kostoja e bazuar në aktivitete lehtëson marrjen e vendimeve
më rigoroze ose të sakta sesa sistemi.
Shembull. Nje departament per riparimin e shtepive qe i perket nje autoriteti
lokal ka nje njesi qe ben tre produkte A,B,C. Informacioni per secilin eshte si
me poshte:

C A B C TOTALI
Prodhimi 50000 30000 10000 90000
(njesi)
Cmimi (£) 53 70 55
Kosto e MD 15 12 9
Kosto PD 10 10 10
ORE PUNE 2 3 4 210000
DIREKTE
Ore makineri 1.5 2 1.5 150000
Shpen shtese
Kosto makine 750000
Paga indirekte 118000
te fabrikes
Nese eshte perdorur nje menyre e llogaritjes se kostos se absorbimit ka te
ngjare qe shpenzimet shtese te makines te mbulohen duke perdorur nje
kuote shpenzimesh shtese per ore makine, dhe pagat indirekte te mbuluara
ne baze te oreve te punes sic tregohet me poshte:

Kuota makine e shpenzimeve shtese = $750,000/150,000

= $5 per ore makine.

Kuota pune e shpenzimeve shtese = $1,180,000/210000 = $5.60 per ore

pune.
 Kostot e produkteve te bazuara ne llogaritjen e kostos se absorbimit do te ishin atehere

Kjo do te thote qe produkti B eshte me fitimpruresi nga te tre, dhe nese fitimi per kuota
shitje
do te ishte kalkuluar per cdo produkt C do te ishte me fitimpruresi.
VLERESIMI I LLOGARITJES SE KOSTOS BAZUAR MBI AKTIVITET

Llogaritja e kostos bazuar mbi aktivitet u perdor fillimisht ne USA duke u bazuar mbi
shkrimet e Cooper dhe Kaplan gjate fillimit te vitetve 80.
Por jashte USA kjo metode u perhap ngadale.
Ne UK artikuj lidhur me kete u botuan per here te pare me 1989 si dhe nje studim per 300 ndermarje
prodhuese ne UK u botua me 1992.

(Druri dhe te tjere) raportuan se vetem 3% e te interesuarve kishin filluar nje aktivitet te tille
bazuar ne sisteme te llogaritjes se kostos.
Megjithate duket se popullatiteti i keasaj metode po rritet jashte USA dhe mbeshtetesit e saj argumentojne
se ajo eshte me e sakte (por jo 100% me e sakte ) se metodat tradicionale.
Keto perfitime ka shume te ngjare te jene arritshme nga organizata te cilat te cilat ballafaqohen me disa ose
te tera rrethanat e meposhteme:

a) Shesin nje kombinim produktesh me volum te madh dhe te vogel.

b) Shesin ne nje numur tregjesh te ndryshme ose segmente tregjesh dhe vecanerisht kur ndermeret
prodhim me porosi sipas kerkesave te klienteve individuale.

c) Ka nje mase te madhe te kostove te kategorizuara si, kosto fikse indirekte“ ose shpenziem shtese fikse.

d) Perballen me kercenime te lidhura me konkurencen ne tregje, te tilla qe kosto e berjes se llojshmerise se

gabuar te produkteve dhe vendosja e cmimeve te gabuara eshte me e madhe.
Shembulli 2
Brigada e zevendesimit te dritareve te nje autoriteti lokal ben dy produkte, H204 dhe L219.
Per te dy perdoren te njejtat reparte ne fabrike dhe te njejtat paisje. Megjithate, H204
prodhohet ne volum te madh ndersa L219 eshte nje produkt me volum relativisht te vogel.
Te dhena rreth prodhimit jane:

Shpenzimet shtese te prodhimit jane $882,000 te ndara neper aktivitete si me

poshte:
Lidhur me pergatitjen 420,000$, Lidhur me blerjet 240,000$, Lidhur me volumin
(Aktivitet makine) 222,000$ pra ne total jane (420000+240000+222000)= 882,000$
 Kerkesat e shembullit:
Kalkuloni allokimin e shpenzimeve shtese te prodhimit per secilin produkt duke perdorur:
(a) Llogaritjen e kostos se absorbimit tradicionale mbi bazen me te pershtateshme ;
(b) Llogaritjen e kostos bazuar mbi aktivitet

(a) Llogaritja e kostos se absorbimit

Pranohet qe te dy departamentet perdorin nje kuote (duke pranuar qe nje ore pune makine
mund te jete e pershtateshme) te nje ore pune direkte (DLH):
DLH totale per vit Oret
H204 20,000 x 6 =120,000 L219 1,000 x 6 =6,000
DLH totale per vit Oret=(120000+6000)=126000
$882,000/126,000 ore = $7 per DLH

Alokimi i kostos tek porduktet

H204 120,000 x 7 = 840,000
L219 6,000 x 7 =42,000
(840000+42000)=882,000$
Kosto shtese per njesi:
H204 840,000/ 20,000 = 42$
L219 42,000/ 1,000 = 42$
Llogaritja e kostos bazuar ne aktivitet
Kerkesa A

Pergjigjet ndryshojne shume duke perdorur llogaritjen tradicionale te kostos se absorbimit

ose llogaritjen e kostos se bazuar ne aktivitet, vecanerisht lidhur me L219, produktin me
volum te vogel.
Ai konsumon nje volum relativisht te madh te percaktuesve te kostos te
identifikuar krahasuar me H204 duke i krahasuar me volumet e tyre respektive.

Per shembull,
L219 eshte 1/20 e prodhimit te H204 megjithate ai konsumon 1/2 e porosive te prodhimit qe
konsumon H204, dhe ka ¼ e numurit te pergatitjeve qe ka H204.
L219 eshte i nenvleresuar ne menyre te dukeshme sipas sistemit tradicional te llogaritjes se kostos se
absorbimit, ndersa H204, produkti me volum me te madh, eshte paksa i mbivleresuar.
Kerkesa B

Llogaritja e kostos bazuar mbi aktivitet perdor shume percakrues te kostos si baza te
alokimit.
Metoda tradicionale zakonisht perdor baze te lidhur me nje volum, le te themi
DLH-ne, si baze absorbimi per te gjitha kostot qe i atribuoen nje departamenti prodhimi.
Llogaritja e kostos bazuar ne aktivitet duhet te lidhe me ngushte kostot shtese me faktoret qe
i shkaktojne keto kosto, duke identifikuar shkaqet e kostos qe s’kane lidhje me volumin.
Ushtrim per detyre shtepie.
Informacioni i meposhtem per buxhetin i perket Komanise XY:

Shitjet dhe prodhimi (njesite) 50 $ 30$

Cmim i shitjes ( per njesi) 45 85

Kosto kryesore ( per njesi) 32 74

  ORE ORE

REP. I MAKINERIVE (ORE MAKINERI PER NJESI) 2 5

REP I MONTIMIT (PUNE DIREKETE PER NJESI) 7 3

Shpenzimet e pergjithshme te shperndara dhe te perpjestuara per repartet e prodhimit

perfshijne kostot e qendres se sherbimit) perfshihe ne kostot e produktit si me poshte:
Rep.i Makinerive me 1.2 $ per ore makineri
Rep. i Montimit me 0.825 $ per ore te punes direkte.
Ju mendoni qe SHPP mund te analizohen ne zona kosto si me poshte:
Zona e kostos Faktori i kostos Sasia per periudhen
Sherbime makinerie 357 ore makineri 420000
Sherbime montimit 318 ore te punes direkte 530000
Kostot e pergatitjes 26 pergatitje 520
Perpunim i porosise 156 porosi te klientit 32000
Blerje 84 urdhrat e furnitoreve 11200

Te llogaritet fitimi qe realizon kompania sipas metodes ABC dhe sipas metodes tradicionale.
Faleminderit!