Mir HOTI – || Kontabiliteti Financiar -- Baze dhe i Ndërmjetëm

||

çmimet e zotërimeve të mbajtura përgjatë periudhës që nga ana konvencionale

referohen si përftime të mbajtura, nga ana konceptuale janë fitime, mund të mos njihen
si të tilla deri sa të jenë transferuar zotërimet për hir të një transaksion këmbimi
kur koncepti i mbarëmbajtjes financiare të kapitalit përcaktohet në kushtet e njësive të
fuqisë konstante të blerjes, fitimi përfaqëson rritjen përgjatë kohës në fuqinë
blerëse të investuar.
3- Mbarëmbajtja Fizike e Kapitalit dit.th., se një fitim fitohet vetëm nëse
kapaciteti produktiv fizik apo kapaciteti operues i firmës (ose risurset e
nevojshme për të arritur këtë kapacitet) në fund të periudhës e tejkalon
kapacitetin produktiv fizik të fillimit të periudhës [pasi përjashtohen shpërndarjet për
pronarët e firmës ose kontributet prej tyrë gjatë periudhës në fjalë). Koncepti i
mbarëmbajtja fizike të kapitalit kërkon adoptimin e kostos ushtrimore si bazë
matjeje.
Sipas konceptit të mbarëmbajtjes fizike të kapitalit, kur kapitali përkufizohet sipas
njësive të kapacitetit produktiv fizik fitimi përfaqëson rritjen në kapitalin fizik përgjatë
periudhës.
në gjitha ndryshimet e çmimeve që ndikojnë zotërimet dhe detyrimet e firmës shihen si
ndryshime në matjen e kapacitetit produktiv fizik të firmës, pra, ato trajtohen si
korigjime të mbajtjes kapitale që janë pjesë e barazpërkatësia kapitale dhe jo si fitim.

Në terma të përgjithshme, një subjekt biznesi thuhet se e ka mbarëmbajtur kapitalin e tij

nëse ka aq kapital në fund të periudhës sa edhe në fillim. Çdo shumë mbi kapitalin e
kërkuar për tu mbajtur në fillim të periudhës, është fitim.

Zgjedhja e bazave matëse dhe e konceptit të mbarëmbajtjes së kapitalit do të

përcaktojë modelin kontabël të përdorur në përgatitjen e evidencave financiare.
Modelet e ndryshme kontabël shfaqin shkalla të ndryshme të vërtetësisë dhe rëndësisë,
dhe në fushat e tjera, amvisimi duhet të kërkojë një bilanc ndërmjet vërtetësisë dhe
rëndësisë përkatëse.

2.3–Parimet Bazë të Kontabilitetit

Parimet Kontabëlformojnë doktrinën kontabël dhe kriteret themelore të praktikave
të evidentimit në llogari sipas standardeve dhe marrëveshjeve të pajtuara nga tradita,
përvoja dhe vendimet e pajtuara ndërkombëtarisht. Respekimi i parimeve kontabël
krijon bazë krahasimore dhe informacion të kuptueshëm kontabël nga të gjitha palët
lexuese dhe përdoruese, qofshin të vendit dhe të huaja.
Duhet kuptuar se mbi bazën e parimeve kontabël janë përpiluar Standardet
Ndërkombëtare Kontabël. Një pjesë e konsiderueshme e parimeve trajtohen
në Kornizën për Përgatitjen dhe Paraqitjen e Pasqyruve Financiare të përpiluar
nga Komiteti i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit. Më poshtë jepen të
përmbledhura parimet bazë, një pjesë të të cilëve tashmë i kemi kaluar kur kemi folur
për çështjet e cekura deri më tani.

2.3.1-Parimi i Shqetësimit në Vijim ose i Vazhdimësisë

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI – || Kontabiliteti Financiar -Bazë dhe i
Ndërmjetem ||

Parimi i shqetesimit në vijim dith, se kontabiliteti mbahet për një firme e cila nuk ka as
ndërmendjen dhe as nevojë që të mbyllet, të falimentojë, të likuidohet ose edhe që të ndërpresó
veprimtarinë e saj të paktën brenda një viti apo 12 muajve nga data e bilancit."
Në çdo datë bilanci, amvisuesit dhe drejtuesit e firmos e konsiderojnò
biznesin e saj si proçes i pandalshëm apo si shqetesim në vijim, pa marrë parasysh
rrezikun e ndërprerjes p.sh., se Tirma mund të falimentojë, do të ndrrojë biznes/industri
duke nisur një biznes krejt të ri, etj.
 MEN.

Kujdes! almplikimi funksional i këtij parimi lidhet me faktin se zotërimet/aktivet

disponiboltò firmës nuk paraqiten në bilanc me vlerën ushtrimore të realizueshme në treg
sepse kjo do të nënkuptontë vlerën e likujdimit të firmës.
Perkundrazi, vlerësimi i zotërimeve bazohet në vlerën e të mirave apo përfitimeve
ekonomike që ato pritet të ofrojnë në të ardhmen
Supozimi i pòrgjithshòm se, vijueshmòria e një subjekti biznesi si shqetòsim në vijim
konsiderohet e mireqeni, nose nuk ka informacion për të kundërtën.
Nose ka prova të qenesishme për të kundërten, p.sh., se firma do të likujdohet,
mbyllet, drejtuesit e firmës duhet ta nxjerrin në pah një fakt të tille se bashku me arsyet
dhe të pergatisin evidencen kontabël sipas një baze apo kriteri tjeter.
«Baza apo parimi i shqetesimit në vijim braktiset vetem kur subjekti i biznesit
apo firma nuk do të vijoje biznesin e saj [falimentan, mbyllet, e ndërpret, etj.) pergjatë një
të ardhme të parashikueshme.
Kjo shmang disa probleme që cënojnë transparencën si p.sh., paraqitja me vlerë
të ulët e zotërimeve sepse parashikojnë falimentim, ose paraqitje e zotërimeve me vlerë
më të lartë për tiu paraqitur një firme partner kur parashikojnë p.sh., një joint
venture, etj. Ky parim lidhet edhe me parimin e kostos historike sepse p.sh., një
zotërim themelor (ndërtesë, makineri, etj.) evidentohet me koston historike edhe përfaktin se
në kontabilitet konsiderohet të funksionojë të përdoret për sa të ecë biznesi dhe jo për rishitje.
Mòposhto jepen disa raste tò aplikimit tò kòtij parimi.
Rasti 1 Firma AlGet blen një kompjuter 2000 euro që e vlerëson ta përdorë 5 vjet
apo me vlerëshuarje (amortizim] 400 euro në vit [2000/5]. Pergigia. Kjo dtth. se
pas një viti vlera kontabël e kompjuterit do të jetë (600€ -2000€ 400€ dhe në
vitin e 5-të do të ishtë zero. Mirëpo, nëse p.sh., pas dy vjetesh firma shtrëngohet
ta shesë kompjuterin si mbeturi në për 500 euro. Firma mund të pretendojë se
kompjuteri të shfaqet në bilanc për 500 euro (sepse kaq ka mbetur) dhe jo për vlerën
kontabël neto prej 1200 euro (2000€–2vite x400€) Në bazë të parimit të
trajtimit të biznesit si proçes të pandalshëm, kompjuteri në fjalë duhet evidentuar
me vleren neto kontabël [1200 euro). Vetëm nëse firma mbyllet (falimenton ose
diçka të ngjashme) evidentimi bëhet sipas vlerës të shitjes të shtrënguar!

Rasti 2 Firma IKA ka pesuar humbje gjatë 4 viteve të fundit dhe zoterimet ushtrimore
 tejkaloj në detyrimet ushtrimore të saj Firma /KA ka huara të pashlyera tej afatit
dhe perpiqet të kontaktoje banka e firma të tjera për ta financuar që të qendroje
në biznes. A eshtë kjo firme për tu konsideruar si biznes në vijiri?
Pergigia. Drejtuesit/amvisuesit e firmës /KA duhet të shpalosin
hollesira rreth paqartesise se gjendjes se firmes, mundesisht në të
njejten faqe apo pjese ku paraqesin edhe raportimin financiar të firmës /KA. Hollësirat
konsistojnë

- "Ne Standarder Ndërkombetare KontabellTAST ky pohim haset ne Standardin IAS 14 dhe I4S
10.

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar -
Bazë dhe i Ndërmjetëm |||

në shpjegim të paqartesise, veprimet për drejtimin e gjendjes, ndikimet e

mundshme në pozicionin financiar (të matshme dhe të pamatshme)dhe në pohimin
nese në evidencat financiare perfshihet ose jo ndonje korigjim për hir të paqartesive të
firmës /KA vecanerisht cilat huamarrje bankara ja në ushtrimore dhe sa pritet të jetë
gjendja e huarave me afat të zgjatur (joushtrimore).

2.3.2-Parimi i Përputhshmërisë apo i Përritjes

Ky parim d.l.th., se kriteri i njohjes të të ardhurave duhet të përputhet me të njejtën
periudhë Inë përputhje me njohjen e shpenzimeve që kanë kontribuar për to".
Përputhshmëria përcaktohet
alizimit. Koncepti i realizimit d.t.th., se me cilin parim duhen njohur
të ardhurat dhe shpenzimet si të realizuara dhe që haset në keto alternativa:
a) Në periudhën kur është implikuar si akt ose metoda no bazo tò shitjeve (sales basis
method). P.sh. Të ardhurat njihen kur kryhet shitja, pavarësisht se kur arkëtohen në fakt të hollat,
si dhe shpenzimet njihen kur kryhen pavarësisht se kur paguhen në fakt. Ky quhet
kontabilitet i përritur apo kontabilitet i tò drejtave dhe detyrimeve to konstatuara. Eshtò
parimi mò i pranuar kontabòl.
 Shembull 1 Datë 13/11 Firma XYZblen me të holla në dorë 100 libra "Kontabiliteti" me
10 euro/copa dhe me datë 06/ili shet tek ABC, 20 libra me arkëtim të
menjehershëm për 15 euro/copa dhe 30 libra me arkëtim të mevonshëm
për 20 euro/copa. Krahasojme kontabilitetin e XYZ dhe të ABC.
Në kontabilitetin e A/Get: - Të
ardhurat nga shitja evidentohen për 900 euro (20x15+30x20] pavarësisht se
XYZ ka arkëtuar vetëm 300 euro dhe ka për të arkëtuar edhe 600 euro;
- Shpenzimet që kontribuan për të ardhurat prej 1050 euro, janë
shpenzimet për 50 libra të shitura [20 libra me arkëtim të
menjëhershëm dhe 30 libra me arkëtim të mëvonshëm] që janë blerë me 10
euro/copa apo për 500 euro (50 x 10) Kujdes Këtu nuk duhen
konsideruar shpenzimet për 100 librat e blera sepse 40 libra janë
gjëndje për tu shitur dhe prandaj konsiderohen, llogariten e
kontabilizohen si shpenzim kur këto të shiten. Kjo bëhet për tu
përputhur me të ardhurat që do të realizohen më pas.

Në kontabilitetin e ABC
paraqitet: - Shpenzimet e blerjes janë 1050 euro, pavarësisht se
ABC i ka paguar XYZ vetëm 450 euro dhe ka për ti paguar edhe 600
euro.

Shembull 2 Mà 1 Dhjetor 2012 firma XYZka arkotuar nga firma

BCDjiranò vjetore prej 12 000€ pòr periudhòn Dhjetor
2012-Dhjetor 2013, atòherò tek XYZsi tò ardhura pòr vitin
2012 nuk njihet i gjithò arkàtimi por 1/12 e tij apo | 000€ dhe
si tò ardhura tò vitit 2013 njihen 11/12 e krejt arkətimit apo || 000€.
Tek firma BCD nga pagesa e menjöhershme por vitin 2012 njihet si
shpenzim vetòm 1/12 e krejt pageses apo 1000€; ndòrsa pôr vitin 2013
si shpenzim njihet vetòm 11/12 e krejt pageses apo 1000€.

"Ne Standarder Nderkombetare Kontabel|IAS) ky pohim haset ne

Standardin IAS 100.
 Scanned with CamScanner
Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Buzë dhe i
Ndërmjetëm ||

b) Ne periudhen kur paguhen në fakt te hollar (për shpenzimet ose kur arkëlohen në fakt
te hollar per të ardhurall. pavarësisht se kur është implikuar si akt. Ky quhet kontabilitet
me bazë të hollash"cash accounting). Sipas Shembullit të mësipërm dhe parimit të
përputhshmerisë, dt.th. që të ardhurat eXYZ të jenë 300 euro [20 libra x 15 E] pra apo aq
sa ka arkëtuar në fakt, ndërsa shpenzimet e XYZ do të jenë 300 euro (aq sa i ka paguar
në fakt shitësit XYZ

c) Sipas përgindjes të përmbushjes (percentage of completion), ku njohja e të ardhurave nga shitja

për kontratat afatgjatë, njihet përpjestimisht por pjesën e përmbushur si peshë ndaj
totalittë kontratës.
Shembull3: Mo 1 Mars 2012 firma ndòrtuese DEFka kontraktuar me entin
qeveritar KLM to ndörtojo njo
ra ndàrtimore e sò cilos öshto 20 milion €. Kostoia totale e ndörtimit për DEF
Öshto 18 milion E, që ditth, se fitimi öshto 2 milion E. Koha e kontraktuar e
ndërtimit ështo 2 vjet.

Ne Kontabilitetin e DEF Pas

6-muajsh apo me dato 1 Shtator DEF nà bazò tò situacionit kryen 4 milion e
punime to cilat i regjistron si To Arkotueshme nga tò ardhurat e ndòrtimit tù
rrugos, ndòrsa fitimin e llogarit porpjestimisht por sa punime ka kryer dhe
ka njohur si tò ardhura. Konkretisht por 400 ODDE = 2 milion E *4 milion/20
milione. Nose deri ma 31 Dhjetor 2012 firma DEF ka kryer punime 12 000 DODE,
apo 60%. Atòherò pòr vitin qò mbyllet njeh tò ardhura 12 000 000 milion dhe
fitim pòr 1,2 milione = 2 000 DODE * Zmilion €/20milion €.
Ne Kontabilitetin e KLM Me dato
31 Dhjetor KLM nà bazò tò situacionit konsideron 12 milion E sishpenzime
investimi (ndortim no proces) to cilat i regjistron si tò tilla duke krijuar To
 Paqueshme ndaj DEF.

d) Sipas përfundimit to kontratòs (completed contract method), ku njohja e të

ardhurave nga shitja dhe e shpenzimeve bohet vetòm pasi pörfundon kontrata töròsore.
Kjo dit.th., se tò ardhurat dhe shpenzimet njihen nò fund to kontratos
Shembull 4: Mo 1 Mars 2012 firma ndòrtuese DEFka kontraktuar me entin qeveritar KLM
tò ndòrtojo një rruge vlera ndàrtimore e so cilos oshtà 20 milion €. Kostoja totale e
ndòrtimit për DEF oshto 18 milion E. Kontrata parasheh se KLM pranon
punimet vetòm me pòrfundimin e kontratòs apo no fund tò vitit tò dytò pas
nisjes sò punimeve
Ne Kontabilitetin e DEF Gjato
kryerjes sò punimeve, pra pa pòrfunduar objekti apo kontrata nuk njihen tò ardhura
as shpenzime dhe
as fitime bruto. e)
Sipas metodòs me kòste (installment method) qò
injeh tò ardhurat nga shitjet dhe shpenzimet pòr to sipas kost arkotimeve. Kjo
haset no biznesin e tà patundshmeve.
Shembull S: Mo I Mars 2012 firma XYZ shet njò projekt zhvillimi tek firma ABC
por 200 000 € kosto e tò cilit oshtà 100 000 €. Kontrata parashesh qò blerosi
ta shlyejo detyrimin me 4 koste çdo 6 muaj. ABC shlyen köstin e parò prej 50
DOI € mà 1 Shtator
Ne Kontabilitetin e XYZ
Njihen tò ardhura pôr 50 000 € dhe shpenzime pòr
25 000 € = 100 000 € * 50 000 €/200 000 €.
Ne Kontabilitetin e
ABC

"Ne Standarder Nderkombetare Kontabe/TAS] ky pohum haset ne Standardin IAS

74%

Scanned with CamScanner

Mir HOTI – || Kontabiliteti Financiar - Bazë dhe i
 Ndërmjetëm ||

Njihen shpenzime
50 000 €.

à Burs' pti.
f) Sipas fundit të prodhimit (end of production) osemetoda sipas pormbushjes të
prodhimit (end completion of production) njeh tò ardhurat nga shitje kur realizohet
prodhimi i gatshòm/i pòrfunduar, pavarësisht se shitja kryhet më pas. Kjo haset nà
biznese dò kanò produkte shumò tò kòrkuara nò treg, me rrezik tò ulòt shitjeje dhe
çmimi -p.sh. guròt dhe metalet e çmuara, produkte bujqòsore shumà tò kòrkuar qò
kuotohen nò Bursò, etj.
Shembull S: Pòr muajin Mars 2012 firma XYZ ka nxjerrë 20 kg ar, tò cilin e
regjistron si tò ardhura nga shitje vleròsuar me çmimin e bursòs 11
000$/kg apo 220 000$ ndòrkohò qò shpenzimet por nxjerrjen e kosaj
sasie ari rezultojnà 60 000$ dhe regjistrohen si tò tilla.
Baza Pòrritòse = TÒ Drejtat dhe Detyrimet e konstatuara Njohja e të ardhurave dhe e
shpenzimeve sipas bazës përritëse të kontabilitetit aplikohet si për shitje të mallrave
dhe/ose tò shërbimeve, po ashtu edhe për interesat, dividendët, tarifat ndaj
shtetit dhe grantet qeveritare. Koncepti i fitimshmòrisò rezulton pasi njihen tò ardhurat
dhe shpenzimet por realizimin e tyre.
Kujde
s!
Duhet thënë se as Korniza për Përgatitjen dhe paraqitjen e Pasqyrave
Financiaredhe as Parimet Ndërkombëtare të Kontabilitetit nuk i referohen
konceptit të fitimshmërisë si bazë për njohjen e shpenzimeve.
Shumica e shpenzimeve rezultojnë nga prodhimi ose shitja e mallrave dhe e
shërbimeve gjatë një periudhe përkatëse kontabël. Kjo d.t.th., se shumica e
shpenzimeve mund të maten realisht për aq sa kanë kontribuar në të ardhurat e
periudhës në fjalë, por ka shpenzime që nuk maten realisht për aq sa kanë
kontribuar në të ardhurat e periudhës në fjalë. Prandaj përputhshmëria e tyre
bëhet nëpërmjet llogaritjeve apo vlerësimeve. P.sh., amortizimi i një zotërimi
themelor (pronësi, fabrikë, pajisje] që kontribuon në disa vite, llogaritet si
shpenzim që përputhet me të ardhurat e vitit për të cilat kanë kontribuar.
Vlerësimet për të llogaritur shpenzimet bëhen edhe kur gjëndemi përballë
llogarive të arkëtueshme të dyshimta, përballë humbjeve të pritshme nga një konflikt
gjyqësor në proces, kur rivlerësohen zotërime biologjike për të cilat nuk ka treg. etj.
Prandaj për të gjitha këto kërkohet që të nxirret në pah mënyra e vlerësimit apo e
llogaritjes së tyre.
Shembull Firma Drini paguan 6 000 € paga mujore. Miròpo gjatò vitit 2012, për
mungesë mjetesh monetare firma Drini nuk mundi të paguajë pagat e dy
muajve. Pra firma Drini ka paguar vetëm për 10 muaj [6 000 € x 10 = 60 000 E).
Në vitin pasues kontabël (2013), firma Drini duhet të paguajë pagat e 14
muajve [6 € * 2 muaj = 12 000 € + 6 000 € x 12 muaj = 84 000 ). No kāto
rrethana lindin pyetjet: -Sa janë shpenzimet e pagave për 2012 dhe sa
janë për 2013? 2A është e drejtë të merret në konsideratë evidentimi
kontabël me bazë rrjedhje të hollash (pra kur kryhet pagesa në fakt)? 3A do
të ishte më drejtë të zbatohesh parimi i përritjes?

Përgjigja: Pagat e papaguara të dy muajve të vitit 2012 kanë ndikuar në të ardhurat e

vitit 2012 dhe jo në ato të vitit 2013. Nëse do të aplikohesh kontabiliteti me
bazë të hollash atëherë shpenzimet për paga për vitin 2012 do të ishin 50 000
€ dhe për vitin 2013 do të ishin 84 000 €. Nëse do të aplikohesh
kontabiliteti me bazë përritje shpenzimet për paga për vitin 2005 do të ishin
72 000 € 6 000 € x 12 muaj] dhe për vitin 2013 do të ishin 72 000
"No Standarder Nderkombetare KomabellaSky pobim haset ne Standardin
LAS/8742020

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar -
Bazë dhe i Ndërmjetëm || |

E. Duke qenë se pagat e papaguara të dy muajve të vitit 2012 kanë ndikuar në të

 ardhurat e vitit 2012 dhe jo në ato të vitit 2013, atëherë do të ishtë më e drejtë
zbatimi i kontabiliteti me bazë përritje

Kujdes!
Duhet thënë se Kontabiliteti me Bazë në të Holla përdoret vetëm për
të plotësuar 'Pasqyrën e Rrjedhjes në të Holla, sepse në të raportohen vetëm
transaksionet në para.

Korigjime bëhen vetëm për transaksionet që janë kryer e që kanë ndikuar në të

ardhurat e shpenzimet e njohura në këtë periudhë kontabël, ndërsa rrjedhja e të hollave
vërehet në periudhën e ardhshme. Për kohën dhe metodat e njohjes bëhet fjalë
hollësisht në standardet ndërkombëtare të kontabilitetit dhe që ne do ti trajtojmë në vijim
të kësaj lënde.

2.3.3-Parimi dhe Koncepti i Maturisë

Parimi i maturisò pohon se, si alternativa të tjera më të mira kontabël, zgjidhen
ato që ofrojnë paraqitje sa më të matur (të drejtë të gjëndjes financiare të një subjekti
biznesi. Koncepti i maturisë kërkon shmangien e paraqitjes të fryrë zmadhuar) ose të
zvogëluar të komponentëve përbërës të gjëndjes financiare të një subjekti biznesi.
Thelbi i konceptit të maturisë konsiston: 1- Në evidentimin dhe përllogaritjen kontabël në
bazë të kostos historike. 2-Në evidentimin e mallrave gjëndje për shitje me
koston e blerjes dhe jo me çmimin e shitje. 3-Në evidentimin e vlerave për tu
arkëtuar duke pa pjesën e dyshimtë për arkëtim, si dhe duke e konsideruar
humbje pjesën pa shpresë arkëtimi. 4-Në shpërndarjen sipas kritereve të drejta të
vlerave që rrokin dy apo më shumë vitë ushtrimore. Këtu me rëndësi paraqitet
prodhimi në proçes [ge evidentohet për vleren neto të realizueshme me të
vogel se kosta). dhe shitjet në proçes gjëndje në fund të vitit (qe nuk
evidentohen të ardhura nese ka dyshim të arkëtohen si të tilla).

Me poshtë jepen disa rastë tipike të zbatimit të parimit

të maturise.

Shembull
Me date 1 Janar 2012 firma ABChlen me të holla në dorë 500 libra
kontabiliteti me 10 euro/copa (5000 Euro). Gjatë vitit ABCshet 400
libra me 15 euro/copa (6000 Euro). Me 31 Nentor 2012 ABLka 100 librat gjëndje.
Sipas parimit të maturise, gjendja e 100 librave vlerësohet me koston e blerjes
 [100 libra x 10 Euro = 1 000 Euro) 2-Me datë 15/12 firma e sherbimeve
ndertimore XYZ pajtohet nga BCD që për 1500 euro të suvatoje
fasadën e zyrave te BCD Deri me 31/12 XYZ kryen 50% te suvatimit dhe i ka
situacionuar për 1000 euro suvatime [me çmim shitje) për tu arketuar nga BCD.
Kosto ne fakt e XYZ për suvatimin e kryer deri me 31/12 rezulton 900 euro. Ne
keto rrethana XYZ parashikon se edhe 50% tjetër për tu suvatuar do te kryhet me
një kosto 900 euro, që dtth se kosto gjithsej shkon 1800 euro (300 euro humbjel
Kosto per % suvatimeve sipas kontratës kryer deri 31/12/2012 900 Euro Kosto per
/ suvatimeve mbetur sipas kontratës për tu kryer 900 Euro
Kosto Gjithsej per suvatime sipas kontratës
1800
Euro

Scanned with
CamScanner
Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Bazë dhe i
Ndërmjetem ||

Pra XYZparashikon një humbje për 300 euro [1800-1500) nga çmimi i pajtuar me
BCO.Zbatimi i parimit të maturisë kërkon që kjo humbje e parashikueshme të pasqyrohet
menjëherë në dy alternativa: a Humbja të pasqyrohet si humbje tòròsore (për 300 euro) në
Bilancin e XYZtë datos 31/12/2012 b) Humbja të pasqyrohet si humbje për
50% [për 150 euro) në Bilancin e XYZtë 31/12/2012 dhe për 50%
tjetër [150 euro] t'i bartet vitit vijues.
3. Që nga data 11/01/2012 e deri me 31/12/2012 firma ABC shet libra për një vlere 50
000 euro nga të cilat i mbeten për tu arkëtuar 10 000 euro. Duke analizuar subjektet
debitore (ge kanë detyrim) për 10 000 eura, rezultoj në se dy firma DEF dhe GH/që
 kanë borxh 3 000 euro kanë falimentuar.
Zbatimi i parimit të maturisë kërkon që ABC të marre në konsideratë se nga 10 000 euro
për tu arkëtuar vetëm 7 000 euro janë të sigurta dhe 3 000 euro janë të dyshimta.
për ketë firma ABC duhet që të pasqyroje 10 000 euro për tu arkëtuar por duke i
evidentuar 3 000 euro në një llogari Borxhi dyshimtë për arkëtim'.
Njohja e tò Ardhurave dhe Shpenzimeve por Shitjet nò Proces Shitjet në
Proces konsiderohen të ardhurakur:
1- Mallrat i janë faturuar blerësit 2-Mallrat mund të mos jenë faturuar por blerësi
ka bërë porosi ligjërisht përfundimtare për blerjelp.sh, ka derdhur kapar, ka
paraqitur dokument ligjërisht përgjegjës për porosinë, etj.). 3- Mallrat mund të
mos jenë faturuar por i janë livruar blerësit kundrejt një porosie, 4- Mallrat
mund të mos jenë faturuar, por blerësi i ka parapaguar
në të holla ose në të
barazvlerëshëm p.sh., ka lëshuar
çek me garanci bankare).
Parimi maturisë nuk konsideron të ardhura rastet e mësipërme, kur shitësi është
me dije se blerësi nuk paguan, paraqet instrument pagese pa mbulese bankare
dhe/ose kur porosit pa u implikuar me përgjegjësi ligjore, të gjitha këto parashikohen në
Kodin tregtar të secilit vend [në SHBA është Kodi Uniform Tregtar]

2.3.4-Parimi i Rigorozitetit apo i Konsistencës

Parimi i Rigorozitetit apo i Konsistencës së përgatitjes së informacionit kontabël
dt.th, se përgjithësisht përgjatë viteve dhe për tipe të reja llogarish, veprimesh, etj., në
kontabilitet duhen aplikuar parime, metoda dhe teknika të njëjta ose të ngjashme P.sh.,
një firmë prodhuese që nis biznesin e shërbimeve duhet të konsiderojë edhe shërbimet
si produktë që përftohen me kosto dhe shiten me çmim. Nga ana tjetër është parim që i
kërkon një subjekti biznesi që të pranojë zbatim të praktikave dhe udhëzimeve kontabël njëlloj
përgjatë gjithë jetës së subjektit të biznesit. Në bazë të Standardit Ndërkombëtar Kontabël IAS
1,27,28 një ndryshim mund të pranohet vetëm kur:
(a) ka ndryshim në natyrën e operacioneve të
subjektit të biznesit. (b) kur kalohet në paraqitje
më të duhur të pasqyrave financiare, dhe (C) kur
e kërkon dalja e një standardi të ri për
raportimin financiar
Në këto raste, ndryshimi duhet që edhe raportimet e mëparshme tia
përputhë formës së re të paraqitjes, duke nxjerrë në pah edhe arsyet, natyrën dhe ndikimet
në shuma që ka dhënë forma e re e paraqitjes, pra ndryshimi.
 Duhet kuptuar se ndryshime të tilla bëhen vetëm kur janë të argumentuara për
dobinë që sjell ndaj formës së mëparshme, prandaj në praktikë këto ndryshime hasen rrallë.

Scanned with CamScanner

llir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Baze dhe i
Ndermjetëm ||

2.3.5-Parimi dhe koncepti i Tërësisë të Biznesit

Parimi dhe Koncepti i Tërësisë të Biznesitd.t.th.. se informacioni kontabël i përket

ngjarjeve në një subjekt biznesi (zotërimeve, detyrimeve, kapitalit, etj., si person fizik ose juridik dhe
jo ngjarjeve në jetën vetiake të individëve themelues të tij pasurinë individuale të pronarëve,
ortakëve apo aksionarëve, harxhimeve vetiake si familjar apo individë që bëjnë jashtë
firmës, llogaritë personale të tyre në bankë, etj.). P.sh., për një individ që ka aksionet tek një
firmë, kontabiliteti pasqyron vetëm ngjarjet që përjetohen dhe ndikojnë në pozicionin
financiar (zotërime, detyrime dhe kapitalin dhe në ecurinë financiare të firmës (të ardhurat,
shpenzimet, arkëtimet e pagesat dhe jo ngjarje që përjetohen nga individi në jetën e tij privatë
(p.sh., si familjar). Kujdes!

Gjatë përgatitjes së informacionit kontabël duhet ditur njësia specifike së cilës i përket
informacioni në fjalë. Pasqyrat financiare lidhen me një subjekt apo njësi biznesi Njësi biznesi
quhet çdo njësi që kryen nje veprimtari ekonomike për pasqyrimin e së cilës është i
nevojshëm kontabiliteti. Njësi apo entitet kontabël mund të jetë një firmë në njëpronësi, një
ortakëri, një shoqëri aksionare e deri një qeveri shtet apo komb.

2.3.6-Parimi i Matjes në Njësi Monetare

Në kontabilitetin financiar gjithçka shprehet në njësi monetare -para!Kjo d.l.th. se

informacioni kontabël ofrohet në njësi monetare dhe vetëm për dukuri e zotërime të matshme në
njësi monetare. P.sh., një firmë apo individ që ka përparësi ndaj një firme tjetër për hir të
punonjësve përkushtues, drejtuesve të aftë, etj., nuk mund ti shfaqë këto zotërime në
bilanc sepse janë të pamatshme në para. Me fjalë të tjera, nga informacioni kontabël
përjashtohet gjithçka - ngjarje, fakt, gjëndje, etj., që nuk mund të shprehen në njësi
monetare, prandaj duhet kuptuar se pasqyrat financiare nuk ofrojnë të gjithë informacionin
për një firmë dhe biznesin e saj.
Kontabiliteti njofton se sa zotërime themelore [makineri, pajisje, etj.), sa
zotërime ushtrimore (të holla, inventar për shitje, të drejta për tu arkëtuar), etj., disponon një
subjekt biznesi dhe jo për cilësi e aftësi punë, përvojë, përgatitje, etj., që mund të ketë në fakt firma
në fjalë.

2.3.7-Parimi i Vlerësimit të Veçuar

D.t.th., se informacioni kontabël organizohet ndarazi për secilin element apo zë
përbërës të një klase apo grupi zotërimesh, detyrimesh, etj.
1 Klasa e
Zotërimeve
10 Grupi Zotërime në të
Holla 100 Të Holla në
Arkë
1000 Të Holla në Arkën
Qendër
10000 Te Holla në
Euro,
10001 Te Holla në USD 1001 Të Holla
në Arkën Degal
10010 Te Holla në Euro 10011 Të Holla
nëUSD

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

IOITë Holla në
 Bankë
1010 Të Holla në
KasaBank
10100 Të Holla në
Euro,
10201 Të Holla në USD 1011 Të Holla në
KasaBank Dega/
10010 Të Holla në Euro, 10011 Të Holla në USD

Në këtë mënyre klasifikohen me numorim edhe llogaritë

e tjera.
Në klasifikimin e llogarive dallojmë Klasën, Grupin, Llogarinë Sintetike,
NenLlogarinë, Llogarinë Analitike, Llogarinë Nënanalitike, etj.3

2.3.8-Parimi i Lëndës apo i Materialitetit

Parimi i Lëndës apo i Materialitetitd.t.th. se lënda e informacionit kontabël është e

qenësishme, pa gabime, e mundësisht e zbërthyer sa më imtësisht dhe pa përsëritje.
Sot kur kontabiliteti mbahet me kompjuter problemi i lëndës rrok edhe vlerat që
dikur konsideroheshin cikërrima dhe përmblidheshin apo agregoheshin në zëra të tjera
Gjithsesi për zëra të rastit e me vlerë shumë të vogël nuk është ekonomike e praktike
të çelesh llogari të veçantë, kjo edhe për faktin që mos ti shmanget vëmëndja
lexuesit në zëra pa rëndësi në dëm të zëerave të rëndësishme, prandaj edhe
grupohen. P.sh., a duhet konsideruar pajisje zyre dhe a duhet llogaritur
amortizimi p.sh., për një kapse aktesh, një kuti dosjesh, filxhanet e kafes, etj.?
Përgjigja është Jo. Por nëse bëhet fjalë për një makinë llogaritëse, orë muri, kompjuter,
makinë shkrimi, etj,. Përgjigja do të ishtë po!
Në firma të mëdha spikat më shumë bujaria' për ti konsideruar si shpenzime,
ndërsa në firma më të vogla spikat kopracia' për ti konsideruar si pajisje e mjete.
Në këto rrethana, rëndësia apo se sa të qenësishme janë zërat e veçantë të
zotërimeve dhe detyrimeve që përbëjnë objekt të mbajtjes së llogarisë në kontabilitet, ka
të bëjë edhe me atë që nëse duhen grupuar apo agreguar.
Parimi i lëndës apo materialitetit në lidhje me agregimin pohon se: Në
Pasqyrat Financire duhet të paraqitur i veçantë çdo zë i qenësishëm dhe se si grup
mund të agregohen zërat e paqenësishëm që kanë natyrë dhe funksion të njëjtë. P.sh.
grupimi i shkresave, lapsave, prerëse lasash, bojes së shkrimit në një zë të vetëm
"cikërrima" ose "kinkaleri", etj., nuk ka peshë ndikuese në vendimmarrjet e lexuesve të
informacionit kontabël. Prandaj për të vlerësuar diçka si të qenësishme ose jo të
qenësishme kontabilisti bazohet për nga madhësia e vlerës, roli, funksioni
dhe pesha që ka në pasqyrimin financiar. Nga ana tjetër çdo gjë që duhet
njoftuar si informacion kontabël konsiderohet e qenësishme.
Nga ana tjetër, problemi i i lëndës ka të bëjë edhe me paraqitjen në kontabilitet për
vlerë të pastruar apo të rrafshuar për neto). P.sh., paraqitje për gjëndjen neto të
zotërimeve minus detyrimet, apo i të ardhurave minus shpenzimet". Një gjë e tillë është
e ndaluar, përpos rasteve kur kërkohet haptazi nga një standard kontabël tjetër. Nxjerrja
për neto e vlerës si më lart nuk përfshin uljen e vlerës së një zotërimi për pjesën që
konsiderohet i pavyeshëm apo dalje jashtë mode. Në mënyrë të ngjashme edhe raportimi i
vlerës së një zotërimi themelor për neto (minus

Shihni Libri e Llogarive ose Planin kontabël në fund te ketij

libri. "Ky pohim përmendet në Standardin
Nderkombetar Kontabel IAS /. Ky pohim përmendet
ne Standardin Nderkombetar Kontabel IAS/3.

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

pjesën e amortizuar të akumuluar nuk konsiderohet rrafshim. Nga ana tjetër, p.sh., nuk
kërkohet që shuma bruto e llogarive Të Arkëtueshme të pasqyrohet ose t'ë nxirret në pah për
neto duke i zbritur vlerat e dyshimta për tu arkëtuar, porse duhet paraqiturvlera kontabël
e rezervës së vlerësuar për humbje nga huadhëniet apo vlerat për tu arkëtuar.
Transaksionet në ecurinë normale të biznesit, që nuk gjenerojnë të ardhura por që
ndikojnë në veprimtarinë kryesore të nxjerrjes së të ardhurave, mund të paraqiten sipas një baze
neto në ato rastë kur një paraqitje e tillë pasqyron thelbin e transaksionit,
megjithëse më e preferueshme është paraqitja e veçantë.

2.3.9-Parimi i Kostos Historike

Në kontabilitetin financiar gjithçka shprehet në njësi paraje sipas momentit
zanafillë të lindjes, krijimit dhe përdorimit të një të drejtë apo të shlyerjes së një detyrimi.
 Kjo dit.th. se në informacionin kontabël zotërime të tilla si inventarët, makineri,
pajisje, etj., mbahen me koston e përftimit apo të bërjes hyrje të tyre [kosto e blerjes plus
koston e vendosjes dhe përgatitjes për punë ose shfrytëzim) që në momentin zanafillë
dhe nuk merr në konsideratë ecurinë e vlerës ushtrimore të tyre në treg përgjatë
jetëgjatësise ekonomike.

Kostoja e përftimit të tyre apo kostoja e bërjes hyrje të një zotërimi quhet edhe kosto
zanafillë ose origjinë. P.sh., një ndërtesë e blerë 100000 euro në kontabilitet vijon me këtë
vlerë minus vlerëshuarjen apo amortizimin e përvitshëm që është pjesë e vlerës së
ndërtesës që i rëndon kostos së prohimeve apo shërbimeve të cilave i shërben. Pra
kostoja historike (zanafillë] e ndërtesës i rëndon gradualisht sipas një baze apo kriteri
kostos së çdo produkti apo shërbimi që ndërtesa në fjalë kontribuon duke i
shërbyer nëpërmjet përdorimit të saj. Ose p.sh., kur një firmë blen një makineri,
pajisje, etj, zotërimet e blera [makineria, pajisja dhe të ngjashme) në kontabilitet
evidentohen me koston zanafillë [koston e blerjes plus shpenzime të përgatitjes për punë
- shpenzimet e transportit, montimit., testimit dhe të lidhura] dhe që i rëndon gradualisht
e pjesë pjesë kostos së prodhimit apo shërbimit për të cilin kontribuojnë makineritë,
pajisjet, etj.
Kalimi gradual dhe pjesë-pjesë i kostos bëhet sipas një kriteri dhe ritmi që
formulohen nga metodikat kontabël të amortizimit apo vlerësosjes së zotërimeve të
natyrës themelore makineri, pajisje, ndërtesa, etj.).
Diferenca ndërmjet kostos zanafillë të një zotërimi themelor dhe pjesës që
konsiderohet e amortizuar qà i kalon kostos së produktit apo tò shërbimit quhet vlerë në
llogarie zotërimit në fjalë.
Kjo dit.th, se një ndërtesë, makineri, pajisje dhe të ngjashme pasqyrohen sipas vlerës
në llogari, pavarësisht se në treg, ndërtesa, makineria ose pajisje në fjalë mund të shiten me
një vlerë më të lartë ose më të ulët.
Kur blihet një zotërim kostoja e blerjes përfaqëson vlerën e tregut në momentin e
blerjes, por me kalimin e kohës vlera e tregut të zotërimit në fjalë (p.sh., tokë, ndërtesë,
makineri, pajisje. inventar lëndor dhe mallrash, etj.) ndryshon, por në kontabilitet këto
ndryshime nuk përfillen dhe zotërimi vijon me vlerën historike të përftimit [blerjes apo
prodhimit/ndërtimit të tij -koston historike. Kjo mospërfillje argumentohet edhe nga
parimi i objektivitetitpër të respektuar bazën për çmimin historik apo ta kaluar të blerjes.

Ky pohim përmendet ne Standardin Ndërkombëtar

Kontabel LAS /
 Scanned with CamScanner
Ilir HOTI – || Kontabiliteti Financiar -- Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

Kostot historike dëshmojnë vlerën fillestare tëbërë hyrje të një zëri zotërimesh
janë të verifikueshme dhe bëjnë të vështirë manipulimet maskuese, shmangim angazhimet për
rivlerësime sa herë që vlera e tregut do të ndryshonte, krijon imazh besimi e konservatorizmi.
Përfundimisht mund të thuhet se parimi i kostos historike vlerësohet për paraqitjen me
objektivitet por kritikohet sepse injoron vlerën sipas tregut. Kjo d.t.th., se kontabilistët për
hir të objektivitetit sakrifikojnë anën e rëndësisë sepse për vendimmarrje e sotme më rëndësi ka
leximi i zotërimeve me vlerën sipas tregut se sa leximi i zotërimeve me koston historike
apo me vlerën e tregut që zotërimi ka pasur në zanafillën e tij.

2.3.10–Parimi i
Objektivitetit/Paanshmòriso
Parimi i Objektivitetitd.t.th. se informacioni kontabël organizohet objektivisht pa
subjektivizëm dhe pa dykuptimësi, dyshim, mendime vetiake, paanësi, etj. P.sh.,
pasqyrimi në baze të kostos historike ndikon për të pasqyruar objektivisht vlerën e një
zotërimi, perndryshe duke qe në se vlera e tregut ndryshon shpejt e shpesh atëherë do të
rrezikontë që zotërimet të paraqiteshin me subjektivizëm.

Parimi i objektivitetit quhet edhe parim i paanshmërisë apo i neutralitetit dhe mbështetet
nga parimi i kostos historike, Objektiviteti nga disa autorë të fushës së kontabilitetit trajtohet
më shumë si doktrinë kontabël, që dit.th., se kontabiliteti nuk është rrethanor por parimor, pra
kontabiliteti nuk varet e ushtrohet sipas dëshirave, interesave, rrethanave dhe anësive por
objektivisht, i pavarur e i paprekshëm nga interesa, anësi e varësi. Një informacion
kontabël objektiv imponon një lexim objektiv dhe vlerësim objektiv të gjëndjes dhe
mbarëvajtjes financiare të firmës së cilës i përket informacioni kontabël.
 2.3.11-Parimi i Realizimit dhe i Njohjes sò tò Ardhurave nga
Shitja
Parimi i realizimi pohon se njó e ardhur, shpenzim, etj., konsiderohet
si ngjarje e realizuar atoherò kur është evidentuar në llogari. P.sh., të ardhurat,
shpenzimet dhe fitimet njihen kur përfshihen p.sh., në llogari në 'Fitime e Humbje
qofshin si të holla ashtu edhe në forma të tjera. Kujdes tregohet ndaj zotërimeve
themelore (p.sh., ndërtesa, tokë, etj.] që ndërkohë në treg pësojnë rritje të ndjeshme
çmimi dhe që pranohen të korigjohen, në shtesë por pa e konsideruar fitim të
realizuar. Nga ana tjetór parimi i njohjes sò tò ardhurave nga shitja d.t.th., se në
informacionin kontabël, tò hyrat apo të ardhurat nga shitja njihen në përputhje kohore me
realizimin e shitjes në pikën e shitjes.

Kujdes! Ky parimi përkufizon shitjen duke kuptuar segmentimin e transaksionit qò nò rrjedhòn

e e tij (a) nis me produktin apo me shòrbimin qò ofrohet/livrohet tek bleròsi (b) vijon me blerosini
cilime tò pranuar produktin/shorbimin njeh menjöherò detyrimin pòr tò paguar pòr to, (c) paralel
shitosi njeh se e drejta e pronësisë për mallin apo shërbimin e ofruar apo tò livruar i
kalon blerësit (d) vijon me blerësin qò presupozohet se ka vullnetin për tò pòrmbushur detyrimin
(paguar paratë)sipas vlerës në para të pajtuar

Scanned with CamScanner

Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar -Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

Nuk njihen si tò ardhura nga shitja, produktet në proçes dhe të gatshëm për faktin
se shitja e tyre nuk është e sigurtë. Ka rastë kur nga analiza e inventarëve për shitje, e
ecurisë të shitjeve ushqehet kahu optimist për ti njohur si shitje. Gjithsesi mbizotëron
krahu konservator i njohjes të prurjeve nga shitje vetëm kundrejt shitjes të realizuar.

2.3.12–Parimi i Aspektit të
Dyanshëm
D.t.th., se në një subjekt biznesi shuma e zotërimeve gjithsej të një firme
barazon detyrimet gjithsej plus barazpërkatësinë kapitale (equity) të pronarëve të saj.
Quhet edhe ekuacion i bilancit (balance sheet equation).
Kjo dit.th., se ndryshimet në anën e zotërimeve prekin edhe anën e burimeve
detyrimeve plus kapitalin). Çdo transaksion ka dy ndikime, prandaj edhe kontabiliteti që
aplikojme quhet kontabilitet sipas partisë dyfishe.
Kjo dit.th., se p.sh., një transaksion blerje ka dy ndikime -pakësim apo dalje
parash me hyrje apo shtim të mirash që blihen (për blerje me pagesë të
menjëhershme) OSE - krijim apo shtim borxhi me hyrje apo shtim të mirash që
blihen [për blerje me pagesë të mëvonshme).

Shembull

Ngjarja 1.
Me datë 1
Janar 2004 firma ABCblen me të holla në
dorë SOD libra kontabiliteti me 10
euro/copa (5000 Euro).
2. Gjatë vitit ABCshet me arkëtim të
menjëhershëm 400 libra me 15 euro/copa
[6000 Euro)
Dyanësia e Ngjarjes ABCpëson
pakësim apo dalje të holash (njëra anë) dhe
shtim apo hyrje librash ana tjetër)
2/a -ABCpëson pakësim apo dalje të librash për shitje (njëra anë] dhe rritje apo hyrje
të kostos së librave të shitur (ana tjetër).
2/6-ABCpëson shtim të parave në arkë nga shitja e librave (njëra anë] dhe krijim të
ardhurash ana tjetër]
ABC pëson krijim detyrimi apo borxhi (njëra anë] dhe krijon ose shton zotërimin
automjet ana tjetër]
3. ABCmerr hua bankare 10 pil euro
për të blere një autoveture

2.3.12-Parimi i Qëndrueshmërise së Fuqisë Blerëse të

parasë
i Qëndrueshmërise së Fuqisë Blerëse të Parasëd.t.th., se në kontabilitet
gjithçka që shprehet në njësi monetare konsiderohet me fuqi blerëse të
qendrueshme nò vite, edhe pse në fakt fuqia blerëse e parasë ndryshon.

Shembull No vitin 2002 firma XYZ blen njo 10 000 m tokò me çmimin 10€/m
apo pòr 100 000E, ndòrkohò qò mà 2013 firma e shet tokòn pòr
25€/m2 apo pòr 250 000€ Sipas kontabilitetit rezulton se XYZ ka
fituar 25€/m”, nga shitja e tokàs, ndòrkohò qò ekanomistòt konsiderojnò
se se fuqia blerose e Euro ka rònò pòr faktin se 250 000E mà 2013 kanè fuqi
blerose mò tò ulòt se 100 DOOE mò 2002

Aplikimi i kòtij parimi paraqet vòshtiròsi dhe deformime

raportuese nò vendet nò zhvillim apo nò ekonomitò inflatore. Paratë e kòtyre
vendeve konsiderohen para të buta [p.sh., leku, dinari, lira turke, etj. dhe në fakt, vetë
shtetasit e këtyre vendeve i mbajnë rezervat e tyre në para të forta si p.sh., no Euro,
USD, Paund, etj.

Scanned with CamScanner

Mir HOTI - || Kontabiliteti Financiar -Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

Kujde
s!
Megjithatë, kontabiliteti i firmave të një vendi mbahet në njësi monetare të atij vendi
pavarësisht për ecurinë e fuqisë blerëse të parasë së vendit në fjalë.
Por rrethana tò rònies sò ndjeshme tò fugisù blerose, drejtuesit e firmòs pòrgati ofrojno
informacion shtesò duke e shpalosur shpjegime pòr praninò e kòsaj dukurie.
no die.
 2.3.13-Parimi i Thelbit ndaj
Formës
Quhet edhe supozimi se përmbajtja tejkalon formën dhe d.t.th., se në
kontabilitetin e subjekti biznesi zotërimet edhe kur janë me burime të huaja (të
huamarra] konsiderohen e raportohen si zotërim i firmës njëlloj si ta kishtë në pronësi
edhe pse ligjërisht (de jure nuk është pasuri e firmës por e huadhënësit.
Për ta analizuar më tej, zotërimetnuk shprehin pasurinë e një subjekti biznesi,
sepse ato si përkatësi pronore juridikisht mund të jenë të huajtura -p.sh., para të
huamarra, makineri të blera me pagesë të mëvonshme, materiale të huamarra,
etj. Këto pasqyrohen në aktiv si zotërime për hir të faktit se në formë mund të jenë
pronë e tjetërkujt por në përmbajtje janë në përgjegjësi dhe përdoren nga firma në
fjalë që i zotëron si të jenë pronë e saj, pra përmbajtja tejkalon formën.
2.3.14-Parimi i Transparencës të
plotë
Parimi i Transparencës të Plotëd.t.th. se në raportimet ekonomike dhe
financiare informacioni kontabël duhet ti përgjigjet të vërtetës dhe qartësisë. Këto
mishërohen në karakteristikat cilësore që duhet të kenë evidencat financiare. Karakteristikat
cilësore janë atribute që e bëjnë të dobishëm për lexuesin ose përdoruesin informacionin e
ofruar në evidencat financiare. Katër karakteristikat cilësore kryesore janë:

1- Kuptueshmëria qò dit.th., se informacioni financiar duhet tò jetò i

kuptueshòm pòr lexuesin, duke evituar konfuzionin, pohime tò paqarta, dyzimin
logjik, mangòsinò kuptimore dhe tà ngjashme. 2- Rëndësia qò d.t.th., se
informacioni financiar duhet tò pòrmbaj) informacion tò ròndàsishòm por
vendimmarrje dhe ja informacion tò paròndosishòm -p.sh., njo informacion qò
njofton se sa letòr, bojò printeri, internet qò ka harxhuar firma, ndòrkohò qò nuk
informon por veprimtarinò e saj -p.sh. por koston dhe tà ardhurat e
veprimtarisò kryesore dhe ndihmose. 3- Vërtetësia qò dit.th., se informacioni
financiar duhet tò jetò i vòrtetò pa kozmetikà kontabòl (window dressing) dhe qò
paraqet pa deformime pozicionin financiar dhe mbaròvajtjen financiare tò firmòs.
P.sh., nose njò person körkon tò depozitojò paratò mò njo bankò, tò blejà aksione
tò njò firme, etj., duhet tò ketò siguri se kàtò vendim pa e merr nò kushtet e
leximit tò njo informacioni tò vèrtetò financiar. 4-Krahasueshmëria qò dtth. se
informacioni financiar duhet tò jetò krahasues me njò ose disa vite mò parò, me
 treguesit analog tò industrisa ku bòn pjesò firma, etj.

2.3.15-Parimi i Përcaktimit Kohor

D.t.th. se informacioni kontabël është i përcaktuar në kohë duke iu përgjigjur një
periudhe p.sh., mujore, tremujore, gjashtëmujore e vjetore, ku ka një datë fillim periudhe
dhe fund periudhe. P.sh., për një vit përcaktimi kohor është 1 janar deri më 31 dhjetor,
për një

3 Karakteristika cilesore trajtohen ne çështjen: 'Qellimi Synimi.

Përdoruesit dhe Objektivat e Kornuizës të këtij Kreu.

Scanned with
CamScanner
Ilir HOTI - || Kontabiliteti Financiar - Bazë dhe i
Ndërmjetëm ||

tremujor është 1 janar - 31 mars >30 qershor →30 shtator-31 dhjetor. Në shumë firma
aplikohen edhe periudha mujore, javore deri edhe ditore. Mbajtja e kompjuterizuar e
kontabilietit bën që informacioni kontabël të përputhet me momentin e ndodhjes të një ngjarje
dhe në këtë mënyrë evidencat kontabël janë të gatshme në çdo çast duke pasqyruar gjëndjen
deri në atë moment
Nëse në nxjerrjen dhe raportimin e informacionit, haset një vonesë e pajustifikuar atëherë
uesit duhet të bilancojnë meritat relative për raportimin ndërkohor (p.sh., mujor, 3-mujor,
etil si dhe për përgatitjen në kohë të informacionit të vërtetë. Për të ofruar informacionin
në një bazë kohore, shpesh ndodh që të jetë e domosdoshme për të raportuar para
së gjithash aspektet e njohura të një transaksioni ose të ngjarjeje tjetër duke
respektuar kështu vërtetëshmërinë.

Detyra

1-Përmbledhje Konceptesh 1-Drejtimet/kahjet e lëllimit të kornizës për

Përgatitjen dhe Paraqitjen e Pasqyrave Financiare 2-Analiza gjatë kapitullit
të gjithe kuadratet me 'Kujdes!' dhe bëni një përmbledhje të tyre
sipas formës vijuese: Fq Tema Permbajtja

3-Përmbajtja kryesore e Objektivave të

Pasqyrave Financiare 4-Konceptet kyçe për
supozimet e përpunimit kontabël.
Fg Supozimet Baze
Permbaj
tja

5-Përmbledhni përmbajtjen e kornizes per Elementet e

Pasqyrave Financiare
Elementet e Pozites
Financiare
Permbajtj
a

Elementet e Mbarevajtjes
Financiare

6-Çfarë konceptesh themelore do të përfshini në 'Njohjen e elementëve të

pasqyrave financiare dhe kriteret njohëse' duke bere nje pasqyre permbledhese.
7-Rendisni përmbajtjen e parimeve bazë të kontabilitetit sëbashku me shembuj.
8-Kerkoni ne internet per nje nga drejtimet e mesiperme. 9-Nenvizoni konceptet
apo pjeset më të vështira në këtë kapitull dhe organizoni një diskutim në grup,
Scanned with CamScanner