STATISTIK ASAS

DALAM PENTAKSIRAN
DAN PENILAIAN
(BAHAGIAN 1I)

Ukuran
kecenderungan
memusat
median

min
mod

Ringkasan bagi
skor-skor bagi 1
taburan.
Tidak memberi
maklumat tentang
perbezaan/sisihan
yang wujud antara
skor.
Tidak beri maklumat
tentang serakan skor

JADI: Perlu ukuran untuk ukur

serakan/kebolehubahan yang wujud dalam taburan

Ukuran Kebolehubahan / Serakan

Menurut Mok Soon Sang (2008) ukuran serakan yang

menunjukkan huraian tentang pencapaian murid-murid tidak
lengkap dengan hanya memperoleh min, median dan mod
sahaja

Kita juga ingin menilai sama ada pencapaian murid-murid

adalah hampir sama atau ada murid yang mendapat markah
sangat rendah dan ada pula yang mendapat markah paling
tinggi.

Contohnya; dalam keadaan tertentu, taburan markah

mempunyai min yang sama tetapi sebarannya berbeza iaitu
sebaran markah adalah kecil atau sebaran markah adalah
luas.

Oleh sebab itu, kita akan meninjau tiga jenis ukuran

kebolehubahan atau juga dikenali sebagai ukuran
serakan iaitu julat, varians dan sisihan piawai.

Julat / Jarak (Range)

Julat merupakan selisih antara skor paling tinggi dan

skor paling rendah.

Ia merupakan pengukuran paling mudah dalam

ketiga-tiga jenis ukuran serakan.
Walaubagaimanapun, julat kurang sesuai untuk
mengukur serakan data kerana ia hanya mengambil
kira antara nilai maksimum dan minimum.
Julat mudah ditentukan sekiranya sekiranya kita telah
menyusun data daripada yang terendah hingga
tertinggi atau sebaliknya.

Julat Data Tidak Terkumpul:

Dalam kedua-dua taburan berdasarkan di atas, julatnya sama tetapi

taburan markah berbeza.
Dengan itu, jelaslah julat bukan merupakan ukuran kebolehubahan
yang baik.
Julat mungkin sesuai digunakan untuk memberikan gambaran
kasar tentang sebaran taburan satu-satu set markah.

Julat Data Terkumpul

Varians (S2)

Varians merupakan satu lagi ukuran kebolehubahan.

Menurut Ee Ah Meng (2002), varians ialah purata sisihan kuasa dua

dari min bagi set nombor. Disebabkan varians adalah dikira daripada
sisihan kuasa dua, keputusan akhir adalah dinyatakan di dalam
sebutan unit pengukuran kuasa dua.

Ukuran statistik di dalam unit kuasa dua mempunyai masalah di

dalam tafsiran. Oleh yang demikian, apabila digunakan didalam
ukuran pemerihalan, varians hanya dipertimbangkan sebagai
pengiraan pertengahan di dalam proses memperolehi sisihan piawai
sampel.

Varians agak sukar dikira kerana ia melibatkan jumlah kuasa-dua

(sum of squares) bagi semua ukuran, iaitu kita perlu menjumlahkan
kuasa-dua perbezaan setiap ukuran daripada min keseluruhan
ukuran.

Kelemahan ukuran ini ialah nilai yang dihitung itu dinyatakan dalam
unit persegi, tetapi kelemahan ini dapat diatasi dengan mengira
punca kuasa dua varians itu.

Varians Data Tidak Terkumpul

Varians Data Terkumpul

Contoh Pengiraan Varians (Data Terkumpul)

Sisihan Piawai ()

Sisihan piawai adalah pengukuran yang paling sesuai digunakan

untuk mengukur serakan data. Ia tidak banyak berubah dari satu
sampel ke satu sampel yang lain.

Menurut Ee Ah Meng (2002), sisihan piawai sebenarnya

merupakan punca kuasa dua varians. Simbol yang digunakan
ialah S dan .

Selain itu Mokhtar Ismail (1995) menyatakan di mana sisihan

lazim (sisihan piawaian) ialah punca ganda dua purata ganda dua
sisihan daripada min ( atau punca ganda dua varians).

Sisihan piawai boleh digunakan untuk menunjukkan berapa besar

perbezaan antara ukuran. Sekiranya semua ukuran mempunyai
nilai yang sama (semua pelajar mendapat markah yang sama),
sisihan piawai bagi ukuran ini ialah sifar, iaitu tiada langsung
serakan.

Selain itu, berbanding dengan varians, sisihan piawai lebih mudah

kita fahami, disebabkan bagi data yang banyak, ia mempunyai
hubungan langsung dengan ukuran.

Sisihan piawai yang diperolehi juga memberikan nilai bagi

kedudukan data yang bertabur sekitar min. Nilai sisihan piawai

Sisihan Piawai
Data Tidak Terkumpul & Data Terkumpul

Contoh Pengiraan Varians (Data Terkumpul)

Ringkasan / Rumusan
Ukuran serakan @ kepelbagaian data
Dapat membuat ringkasan dan membanding
kelompok data yang berlainan
Jarak/Julat (range)
Jarak antara skor paling tinggi dan skor
paling rendah.
Varians
Perbezaan purata antara pelbagai markah dan
min
Var = (XMin)2
n
Sisihan piawai
Punca kuasa dua varians
SD = (X-Min)2
n

Taburan Normal
Lengkungan
Normal

Lengkungan normal merupakan satu model penting dalam

bidang statistik.

Sifat-sifat lengkungan normal amat berguna dalam

menyelesaikan beberapa masalah dalam statistik.

Ia digunakan untuk membandingkan skor / data / markat dan

membuat keputusan statistik yang lain.

Semua lengkungan normal berbentuk seperti loceng dan

simetrikal. Maksudnya bentuk di sebelah kiri dan kanan
adalah serupa.

Lengkungan ini menurun dari pertengahan tetapi tidak

menyentuh paksi X.

Jumlah luas lengkungan normal menunjukkan jumlah

Taburan normal

-3

-2

-1

+1

+2

+3

Tentukan julat dan sisihan piawai bagi taburan skor

85 80 70 60 55 50 45 40 30 25

Semakin besar
serakan skor

Semakin besar
sisihan skor

Semakin besar
sisihan piawai

Terjemahkan
Sisihan piawai set A : 2.7
Sisihan piawai set B : 8.3

Latihan:
Tentukan nilai mod, min dan median
Kirakan julat, varians dan sisihan piawai

Taburan skor
83 46 73 50 73 66 73 67 59 90

PROSEDUR MENGENDALIKAN
PEMERHATIAN YANG BANYAK

MENCARI MIN :Skor mentah Ujian Sains

sekumpulan murid;
44
51
47
38
52
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

47
54
45
33
69
35

34
58
39
55
35
64

44
72
37
51
83

Kumpul Data Ke Dalam Kelas.

Bilangan Kelas?
Sela Kelas?
Tentukan Frekuensi Skor Pada Sela Kelas.
Kira Bilangan Sampel.
Tentukan Nilai Tengah Setiap Kelas.
Cari Hasil Darab Frekuensi Dan Titik Tengah Setiap Kelas.
Bahagi Jumlah 7. Dengan 5.

MENCARI MIN :Skor mentah Ujian Sains

sekumpulan murid;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Kumpul Data Ke Dalam Kelas.

Bilangan Kelas?
Sela Kelas?
Tentukan Frekuensi Skor Pada Sela Kelas.
Kira Bilangan Sampel.
Tentukan Nilai Tengah Setiap Kelas.
Cari Hasil Darab Frekuensi Dan Titik Tengah
Setiap Kelas.
8. Bahagi Jumlah 7. Dengan 5.

mencari min
MARKAH Kekerapan
X
f
30-34
2
35-39
5
40-44
2
45-49
3
50-54
4
55-59
2
60-64
1
65-69
1
70-74
1
75-79
0
80-84
1
N=
22
Min

Nilai tengah

x
32
37
42
47
52
57
62
67
72
77
82
fx =
fx
N

fx
64
185
84
141
208
114
62
67
72
0
82
1079
49.0

Sisihan piawai
Kekerapa Nilai
tengah
MARKAH n
X
f
x
30-34
2
32
35-39
5
37
40-44
2
42
45-49
3
47
50-54
4
52
55-59
2
57
60-64
1
62
65-69
1
67
70-74
1
72
75-79
0
77
80-84
1
82
N=
22

x2
fx

fx2
1024
64
2048
1369
185
6845
1764
84
3528
2209
141
6627
2704
208
10816
3249
114
6498
3844
62
3844
4489
67
4489
5184
72
5184
5929
0
0
6724
82
6724
fx = 1079 fx2 = 56603

Sisihan piawai
sisihan piawai = fx2 /N -

2572.864 -

sisihan piawai =

12.93859

(fx /N)2

2405.457

a. Tentukan min dan sisihan paiawai

bagi skor di bawah.
b. Berdasarkan min dan sisihan
piawai tafsirkan pencapaian murid
kumpulan ini.
MARKAH Kekerapan
X
f
35-39
6
40-49
8
50-59
13
60-69
7
70-79
9
80-89
7

a. Tentukan kecenderungan memusat

bagi skor di bawah.

skor
Kekerapan
X
f
130-134
5
135-139
8
140-144
12
145 ke atas
9

a. kecenderungan memusat bagi skor

di bawah = nilai median kerana min
tidak boleh dicari sebab satu
kelas adalah kelas terbuka
Skor
kurang
skor
Kekerapan drpd
X
f
130-134
5
134.5
135-139
8
139.5
140-144
12
144.5
145 ke atas
9

Kekerapan
melonggok
5
13
25
34

Kekerapan melonggok menunjukkan median

berada di kelas ke 3 i.e. 140-144 (34/2 = 17)
4 ukuran lagi perlu dicari dari kelas median;
139.5 + 5 +4/12 = 141.2 (median)
Sela kelas

Ukuran sedia ada dan ambil 4 darinya

Skor
kurang
skor
Kekerapan drpd
X
f
130-134
5
134.5
135-139
8
139.5
140-144
12
144.5
145 ke atas
9

Kekerapan
melonggok
5
13
25
34

+ 4 = 17

Ukuran sebaran
Julat
Julat

separa antara pesuku

(kuartil)
Varians
Sisihan piawai

SEBARAN

Julat separa antara pesuku =

julat semi antara kuartil
Taburan

kekerapan dibahagi
kepada 4 suku

Suku
pertama

Pesuku
pertama

Suku ke dua Pesuku ke

dua
Suku ke
Pesuku ke
tiga
tiga
Suku ke
Pesuku ke
median
empat Q2 = empat

Kuartil pertama
Q1
Kuartil ke dua Q2
Kuartil ke tiga Q3
Kuartil ke empat
Q4

Seorang

murid tergolong dalam

pesuku atas = Q3

Maknanya

murid itu salah

seorang daripada 25% murid
terbaik.
Bagaimana murid di Q1?

markah

markah
kurang
drp

kekerap
an
melongg Q1 =
ok

51-55

55.5

56-60

23

60.5

26

61-65

15

65.5

41

66-70

70.5

48

71-75

75.5

53

76-80

80.5

55

81-85

85.5

60

60

N/4
15 kekerapan drp
had bawah kelas
pertama
=3 + 12
= 55.5 + (12/23)x5
58.1

Cari kuartil
ke tiga

Julat separa antara pesuku = julat semi

antara kuartil=sisihan pesuku = separuh
jarak antara titik Q1 dan Q3

5.15

Persentil
Pangkatan persentil
antara skor paling mudah utk
Difahami dan
diterjemah/dijelaskan kepada ibu
bapa
Menunjukkan kedudukan relatif
pelajar dalam satu kumpulan
dalam sebutan peratusan yang
berada di bawah skor mentah
yang dirujuk.

Contoh:
Skor

mentah 33 mempunyai nilai

persentil 80
Maksud- 80% murid dalam
kumpulan tersebut mempunyai
skor mentah kurang dari skor 33

Contoh menentukan pangkatan persentil

Markah

Bilangan
murid

1. Susun skor mentah dari tertinggi kepada terendah.

20

2. Tentukan bilangan pelajar yang mendapat setiap skor

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

3. Campurkan nilai kekerapan dari bawah ke atas

4. Gunakan formula berikut untuk tentukan pangkatan
persentil bagi setiap aras markah;
5. KK bawah skor + kekerapan pada skor
Bilangan murid

X 100

Contoh menentukan pangkatan persentil

Markah

Kekera
pan

31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20

1
1
1
3
0
4
2
0
1
2
3
2

KK
20
19
18
17
14
14
10
8
8
7
5
2

PP
98
93
88
78
70
60
45
40
38
30
18
5

Terjemahkan pangkatan
persentil bagi markah 26.
PP memberikan gambaran
prestasi ujian dari sudut
peratusan calon yang
mendapat markah di bawah
sesuatu markah mentah
BUKAN peratusan item yang
dijawab dengan betul.
Jadi PP merupakan SKOR
RUJUKAN NORMA iaitu menunjukkan
kedududukan relatif calon
dengan calon lain.

Percentile band/ band

persentil
Skor mentah 52 terletak dalam
band persentil 60 - 64

Skor piawaian/ Standard skor

Menggunakan min dan sisihan piawai
untuk menentukan nilai standad skor
Memaklumkan prestasi ujian dari sudut
berapa jauh skor mentah berada di atas
min atau di bawah min
Standad skor Skor Z dan skor T

Skor Z
Skor standad yang paling mudah.
Memberi petunjuk dalam unit sisihan piawai - sejauh
mana satu-satu skor mentah berada di atas min atau di
bawah min.
Skor z =

Skor mentah - min

Sisihan piawai

Skor T = 50 + 10z

Skor mentah: 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55

Cari skor z bagi skor mentah di atas

SD
Skor
mentah

-3 -2

-1

+1

30

40 50

+2

+3

Satu set skor mentah dengan min 40 dan satu sisihan

piawai 5

Lagi soalan

A. CARI MIN DAN SISIHAN

PIAWAI

Nama Skor
P
18
Q
14
R
12
S
15
T
14
U
14
V
10
W
10
X
16
Y
12

B. KIRA SKOR T PELAJAR J

C. MENGAPA SKOR T LEBIH
DIGEMARI UNTUK
MEMBUAT PELAPORAN
KEPUTUSAN
BERBANDING SKOR Z?

MURID: ZZ

Mata
BM
Sains
pelajara
n
Skor
60
80
Mentah
Min
50
90
Sisihan
5
10
1. Buat analisis pencapaian ZZ dalam mata pelajaran di atas
piawai
dengan mengira skor piawai dan persentil.
2. Beri pendapat anda berkaitan pencapaian ZZ dalam BM
berbanding Sains berpandukan skor piawai dan persentil.
3. Terjemahkan nilai sisihan piawai bagi BM dan Sains.