‫ﻧﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﻘﺪرات ﺗﺎرﻳﺨﯽ‬
‫ﺁﻣﻮزش ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‬
‫ﻧﮑﺘ ﻪ ﯼ ﻋﻤ ﺪﻩ در ﺁﻣ ﻮزش ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺗﻮﺿ ﻴﺢ ﭼﮕ ﻮﻧﮕﯽ ﻧﻘ ﺶ ﺟﻬ ﺎﻧﯽ‪ -‬ﺗ ﺎرﻳﺨﯽ‬
‫ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳ ﺎ ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺁﻓﺮﻳ ﺪﮔﺮ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴ ﺘﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺁﻳ ﺎ ﭘ ﺲ از ﺁن ﮐ ﻪ‬
‫ن روﻳﺪادهﺎﯼ ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺻ ﺤﺖ ﺁن‬
‫ﻣﺎرﮐﺲ اﻳﻦ ﺁﻣﻮزش را ﺑﻴﺎن داﺷﺖ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎ ِ‬
‫را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ؟‬
‫ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺁﻣ ﻮزش ﺧ ﻮد را ﻧﺨﺴ ﺘﻴﻦ ﺑ ﺎر در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٤‬ﻣﻄ ﺮح ﺳ ﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫"ﻣﺎﻧﻴﻔﺴ ﺖ ﺣ ﺰب ﮐﻤﻮﻧﻴﺴ ﺖ« ﻣ ﺎرﮐﺲ و اﻧﮕﻠ ﺲ‪ ،‬ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٨‬اﻧﺘﺸ ﺎر‬
‫ﻳﺎﻓ ﺖ‪ ،‬ﺑﻴ ﺎن ﺟ ﺎﻣﻊ و ﻣ ﻨﻈﻢ اﻳ ﻦ ﺁﻣ ﻮزش را ﮐ ﻪ ﺗ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ه ﻢ ﭼﻨ ﺎن ﺑﻬﺘ ﺮﻳﻦ ﺑﻴ ﺎن‬
‫ﺁن ﺳ ﺖ‪ ،‬ﻋﺮﺿ ﻪ ﻣ ﯽ دارد‪ .‬ﺗ ﺎرﻳﺦ ﺟﻬ ﺎﻧﯽ از ﺁن هﻨﮕ ﺎم ﺑ ﻪ ﻃ ﻮر روﺷ ﻦ ﺑ ﻪ ﺳ ﻪ‬
‫دوران ﻋﻤﺪﻩ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ (١‬از اﻧﻘﻼب ﺳﺎل ‪ ١٨٤٨‬ﺗﺎ ﮐﻤﻮن ﭘﺎرﻳﺲ )ﺳﺎل ‪،(١٨٧١‬‬
‫‪ (٢‬از ﮐﻤﻮن ﭘﺎرﻳﺲ ﺗﺎ اﻧﻘﻼب روﺳﻴﻪ )ﺳﺎل ‪،(١٩٠٥‬‬
‫‪ (٣‬از اﻧﻘﻼب روﺳﻴﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺪرات ﺁﻣﻮزش ﻣﺎرﮐﺲ در هﺮ ﻳﮏ از اﻳﻦ دوران هﺎ ﻧﻈﺮﯼ ﺑﻴﻔﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫ﻣﻘﺪرات ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺁﻣﻮزش ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‬ ‫ﻟﻨﻴﻦ‬

‫‪١‬‬
‫در ﺁﻏﺎز دوران اول‪ ،‬ﺁﻣﻮزش ﻣﺎرﮐﺲ ﺑﻪ هﻴﭻ وﺟ ﻪ ﻣﺴ ﻠﻂ ﻧﻴﺴ ﺖ و ﻓﻘ ﻂ ﻳﮑ ﯽ‬
‫از ﻓﺮاﮐﺴﻴﻮن هﺎ ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن هﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪد ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﻃﯽ‬
‫اﻳ ﻦ دوران اﺷ ﮑﺎﻟﯽ در ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﻣﺴ ﻠﻂ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ در ﺑﻨﻴ ﺎد ﺧ ﻮد ﺑ ﺎ ﺟﺮﻳ ﺎن‬
‫ﻧﺎردﻧﻴﮏ ∗ ﻣﺎ ﺧﻮﻳﺸ ﺎوﻧﺪﯼ دارﻧ ﺪ ﺑ ﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨ ﯽ ﮐ ﻪ ﭘﺎﻳ ﻪ ﯼ ﻣ ﺎدﯼ ﺣﺮﮐ ﺖ ﺗ ﺎرﻳﺦ را‬
‫درﮎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻋﻬﺪﻩ ﯼ ﺗﻤﻴﺰ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻘ ﺶ و اهﻤﻴ ﺖ ه ﺮ ﻳ ﮏ از ﻃﺒﻘ ﺎت‬
‫ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﺳ ﺮﻣﺎﻳﻪ دارﯼ ﺑ ﺮ ﻧﻤ ﯽ ﺁﻳﻨ ﺪ و ﻣﺎهﻴ ﺖ ﺑ ﻮرژواﻳﯽ دﮔﺮﮔ ﻮﻧﯽ ه ﺎﯼ‬
‫دﻣﻮﮐﺮاﺗﻴﮏ را در ﭘﺮدﻩ ﯼ ﺟﻤﻼت ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ درﺑ ﺎرﻩ ﯼ "ﺧﻠ ﻖ"‪،‬‬
‫"ﻋﺪاﻟﺖ"‪" ،‬ﺣﻖ" و ﻏﻴﺮﻩ ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻘﻼب ﺳﺎل ‪ ١٨٤٨‬ﺑﺮ ﺗﻤ ﺎم اﻳ ﻦ اﺷ ﮑﺎل ﺷ ﻠﻮغ‪ ،‬رﻧﮕﺎرﻧ ﮓ و ُﭘ ﺮ ﺟﺎروﺟﻨﺠ ﺎل‬
‫ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﻣﺎﻗﺒ ﻞ ﻣ ﺎرﮐﺲ‪ ،‬ﺿ ﺮﺑﺘﯽ ﻣ ﺮگ ﺑ ﺎر وارد ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬اﻳ ﻦ اﻧﻘ ﻼب در‬
‫هﻤﻪ ﯼ ﮐﺸﻮرهﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن ﺟﺎﻣﻌ ﻪ را در ﻋﺮﺻ ﻪ ﯼ ﻋﻤ ﻞ ﻧﺸ ﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺎران ﮐﺎرﮔﺮان در ﭘﺎرﻳﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرژوازﯼ ﺟﻤﻬﻮرﯼ ﺧ ﻮاﻩ‪ ،‬در روزه ﺎﯼ‬
‫ژوﺋﻦ ﺳﺎل ‪ ،١٨٤٨‬اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎ داراﯼ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴ ﺘﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﯽ ﻣﺴ ﻠﻢ ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزد‪ .‬ﺗ ﺮس ﺑ ﻮرژوازﯼ ﻟﻴﺒ ﺮال از اﺳ ﺘﻘﻼل اﻳ ﻦ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺻﺪﺑﺎر ﺑﻴﺶ از ﺗﺮﺳﺶ از هﺮﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺠﺎع اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﻢ ﺗﺮﺳﻮ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ارﺗﺠﺎع ﺟﺒﻬﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺳ ﺎﻳﺪ‪ .‬دهﻘﺎﻧ ﺎن ﺑ ﺎ ﺑﺮاﻓﺘ ﺎدن ﺑﺎزﻣﺎﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم‬

‫∗‪ -‬ﻧﺎردﻧﻴ ﮏ‪ -‬ﻣﺸ ﺘﻖ از واژﻩ ﯼ روﺳ ﯽ "ﻧ ﺎرد"‪ Narod -‬ﻳﻌﻨ ﯽ "ﺧﻠ ﻖ"‪" ،‬ﻧﺎردﻧﻴ ﮏ" ﻳﻌﻨ ﯽ‬
‫"ﺧﻠﻖ ﮔﺮا"‪ .‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫‪٢‬‬
‫ﻧﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺎﺻ ﻞ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ و ه ﻮادار ﻧﻈ ﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ و ﻓﻘ ﻂ ﺑ ﻪ ﻧ ﺪرت ﻣﻴ ﺎن‬

‫دﻣﻮﮐﺮاﺳ ﯽ ﮐ ﺎرﮔﺮﯼ و ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴ ﺰم ﺑ ﻮرژواﻳﯽ در ﻧﻮﺳ ﺎﻧﻨﺪ‪ .‬هﻤ ﻪ ﯼ ﺁﻣ ﻮزش ه ﺎﯼ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم ﻏﻴﺮﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻏﻴ ﺮﻃﺒﻘ ﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻳ ﺎوﻩ ﭘ ﺮدازﯼ ﭘ ﻮچ از‬
‫ﮐﺎر در ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻤ ﻮن ﭘ ﺎرﻳﺲ )ﺳ ﺎل ‪ (١٨٧١‬ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ ﺟﺮﻳ ﺎن دﮔﺮﮔ ﻮﻧﯽ ه ﺎﯼ ﺑ ﻮرژواﻳﯽ ﭘﺎﻳ ﺎن‬
‫ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ؛ ﺟﻤﻬﻮرﯼ و ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺷ ﮑﻞ از ﺳ ﺎزﻣﺎن دوﻟﺘ ﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻨﺎﺳ ﺒﺎت‬
‫ﻣﻴﺎن ﻃﺒﻘﺎت در ﺁن ﺑﻪ ﺁﺷﮑﺎرﺗﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻮارﯼ ﺧﻮد را ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﻣﺮهﻮن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫در هﻤ ﻪ ﯼ ﮐﺸ ﻮرهﺎﯼ اروﭘ ﺎﻳﯽ دﻳﮕ ﺮ ﻧﻴ ﺰ ﺟﺮﻳ ﺎﻧﯽ ﺑ ﺎ دره ﻢ ﺑﺮهﻤ ﯽ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ و‬
‫ﮐﻤﺎﻟﯽ ﮐﻤﺘ ﺮ‪ ،‬ﺑ ﻪ هﻤ ﺎن ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﺑ ﻮرژواﻳﯽ ﺗﮑ ﻮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ اﻧﺠﺎﻣ ﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳ ﺎن‬
‫دوران اول )‪ (١٨٧١ -١٨٤٨‬ﮐ ﻪ دوران ﻃﻮﻓ ﺎن و اﻧﻘ ﻼب اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم‬
‫ﻣﺎﻗﺒ ﻞ ﻣ ﺎرﮐﺲ‪ ،‬ﻧﻴﺴ ﺖ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﺣ ﺰاب ﭘﺮوﻟﺘ ﺮﯼ ﻣﺴ ﺘﻘﻞ ﭘﺪﻳ ﺪ ﻣ ﯽ ﺁﻳﻨ ﺪ‪:‬‬
‫اﻧﺘﺮﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎل اول )‪ (١٨٧٢ -١٨٦٤‬و ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺁﻟﻤﺎن‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫وﺟﻪ ﺗﻤ ﺎﻳﺰ دوران دوم )‪ (١٩٠٤ -١٨٧١‬دوران اول ﻋﺒ ﺎرت ﺳ ﺖ از ﺧﺼ ﻠﺖ‬
‫"ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ" ﻳﺎ ﻓﻘﺪان اﻧﻘﻼب در ﺁن‪ .‬ﻏﺮب ﮐﺎر اﻧﻘﻼب هﺎﯼ ﺑ ﻮرژواﻳﯽ را ﺑ ﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪﻩ و ﺷﺮق هﻨﻮز درﺟﻪ ﯼ رﺷﺪش ﺑﻪ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب هﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﺮب ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ﯼ ﺗ ﺪارﮎ "ﻣﺴ ﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴ ﺰ" دوران دﮔﺮﮔ ﻮﻧﯽ ه ﺎﯼ ﺁﻳﻨ ﺪﻩ ﮔ ﺎم‬
‫ﻣﯽ ﻧﻬﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﺟﺎ اﺣﺰاب ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴ ﺖ ﻣﺒﺘﻨ ﯽ ﺑ ﺮ ﺑﻨﻴ ﺎد ﭘﺮوﻟﺘ ﺮﯼ ﭘﺪﻳ ﺪ ﻣ ﯽ ﺁﻳﻨ ﺪ و‬

‫‪٣‬‬
‫ﻣﻘﺪرات ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺁﻣﻮزش ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‬ ‫ﻟﻨﻴﻦ‬

‫ﺷ ﻴﻮﻩ ﯼ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﺘ ﺎرﻳﺰم ﺑ ﻮرژواﻳﯽ و ﺑﺮﭘ ﺎ داﺷ ﺘﻦ ﺟﺮاﻳ ﺪ ﻳﻮﻣﻴ ﻪ و‬

‫ﻣﺆﺳﺴﺎت روﺷﻦ ﮔﺮﯼ و اﺗﺤﺎدﻳﻪ ه ﺎﯼ ﺻ ﻨﻔﯽ و ﺷ ﺮﮐﺖ ه ﺎﯼ ﺗﻌ ﺎوﻧﯽ ﺧ ﻮﻳﺶ را‬
‫ﻣ ﯽ ﺁﻣﻮزﻧ ﺪ‪ .‬ﺁﻣ ﻮزش ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺑ ﻪ ﭘﻴ ﺮوزﯼ ﮐﺎﻣ ﻞ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ و داﻣ ﻦ ﻣ ﯽ ﮔﺴ ﺘﺮد‪.‬‬
‫روﻧﺪ ﮔﺰﻳﻨﺶ و ﮔﺮدﺁورﯼ ﻧﻴﺮوهﺎﯼ ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎ و ﺁﻣﺎدﮔﯽ ﺁن ﺑﺮاﯼ ﻧﺒﺮدهﺎﯼ ﺁﻳﻨ ﺪﻩ‪،‬‬
‫ﺁهﺴﺘﻪ‪ ،‬وﻟﯽ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫ﮏ ﻣﺎرﮐﺴﻴﺰم دﺷﻤﻨﺎن ﺁن را واﻣﯽ‬
‫دﻳﺎﻟﮑﺘﻴﮏ ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻨﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﺮوزﯼ ﺗﺌﻮرﻳ ِ‬
‫دارد ﺑ ﻪ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﯼ ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴ ﺖ ه ﺎ درﺁﻳﻨ ﺪ‪ .‬ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴ ﺰم ﮐ ﻪ از درون ﭘﻮﺳ ﻴﺪﻩ اﺳ ﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ در هﻴﺌ ﺖ اﭘﻮرﺗ ﻮﻧﻴﺰم ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴ ﺘﯽ ﺗﺠﺪﻳ ﺪ ﺣﻴ ﺎت ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻳﻨ ﺎن دوران‬
‫ﺁﻣ ﺎدﻩ ﺷ ﺪن ﻧﻴﺮوه ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﻧﺒﺮده ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ را ﺑ ﻪ ﻣﻌﻨ ﺎﯼ اﻣﺘﻨ ﺎع از اﻳ ﻦ ﻧﺒﺮده ﺎ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑﻬﺒ ﻮد وﺿ ﻊ ﺑﺮدﮔ ﺎن در زﻣﻴﻨ ﻪ ﯼ ﭘﻴﮑ ﺎر ﻋﻠﻴ ﻪ ﺑﺮدﮔ ﯽ ﻣ ﺰدورﯼ‬
‫را ﺑ ﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨ ﯽ ﺗﻔﺴ ﻴﺮ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑﺮدﮔ ﺎن ﺣ ﻖ ﺁزادﯼ ﺧ ﻮﻳﺶ را ﺑ ﻪ ﭘﺸ ﻴﺰﯼ‬
‫ﻓﺮوﺧﺘ ﻪ اﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ ﺟ ﺒﻦ و ﺗ ﺮس ب ﻣﻮﻋﻈ ﻪ ﯼ "ﺻ ﻠﺢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ" )ﻳﻌﻨ ﯽ ﺻ ﻠﺢ ﺑ ﺎ‬
‫ﺑﺮدﻩ دارﯼ( و دﺳﺖ ﮐﺸﻴﺪن از ﻣﺒﺎرزﻩ ﯼ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﻏﻴﺮﻩ ﻣ ﯽ ﭘﺮدازﻧ ﺪ‪ .‬اﻳﻨ ﺎن در‬
‫ﻣﻴﺎن ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻧﺸﻴﻦ هﺎﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ و اﻧ ﻮاع ﻣﻨﺼ ﺐ داران ﺟﻨ ﺒﺶ ﮐ ﺎرﮔﺮﯼ و‬
‫ﯼ "هﻤﺮاﻩ"‪ ،‬هﻮادار ﺑﺴﻴﺎر دارﻧﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻦ ﻓﮑﺮ ِ‬

‫‪٣‬‬
‫اﭘﻮرﺗﻮﻧﻴﺴ ﺖ ه ﺎ هﻨ ﻮز از ﺗﻌﺮﻳ ﻒ و ﺗﻤﺠﻴ ﺪ "ﺻ ﻠﺢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ" و ﻋ ﺪم ﻟ ﺰوم‬
‫ﻃﻮﻓ ﺎن در ﻣﺤ ﻴﻂ "دﻣﻮﮐﺮاﺳ ﯽ" ﻓ ﺎرغ ﻧﺸ ﺪﻩ ﺑﻮدﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﭼﺸ ﻤﻪ ﯼ ﺟﺪﻳ ﺪﯼ از‬
‫ﻃﻮﻓﺎن هﺎﯼ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻋﻈﻴﻢ در ﺁﺳﻴﺎ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬اﻧﻘﻼب روﺳﻴﻪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﺗﺮﮐﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫‪٤‬‬
‫ﻧﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫و ﭼ ﻴﻦ را از ﭘ ﯽ ﺁورد‪ .‬ﻣ ﺎ اﮐﻨ ﻮن درﺳ ﺖ در دوران اﻳ ﻦ ﻃﻮﻓ ﺎن ه ﺎ و "ﺑﺎزﺗ ﺎب‬

‫ﻣﺘﻌ ﺎﮐﺲ" ﺁن ه ﺎ در اروﭘ ﺎ ﺑ ﻪ ﺳ ﺮ ﻣ ﯽ ﺑ ﺮﻳﻢ‪ .‬ﺟﻤﻬ ﻮرﯼ ﺑ ﺰرگ ﭼ ﻴﻦ ﮐ ﻪ اﮐﻨ ﻮن‬
‫اﻧﻮاع ﮔﻔﺘﺎرهﺎﯼ "ﻣﺘﻤﺪن" دﻧﺪان ﺑﺮاﯼ ﺁن ﺗﻴ ﺰ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ه ﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷ ﺘﯽ ه ﻢ ﮐ ﻪ‬
‫در ﭘﻴﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑ ﺎز ه ﻴﭻ ﻧﻴﺮوﻳ ﯽ در ﺟﻬ ﺎن ﺗ ﻮان ﺑﺎزﺳ ﺎزﯼ ﻧﻈ ﺎم ﮐﻬﻨ ﻪ ﯼ‬
‫ﺧﺎوﻧﺪﯼ )ﺳﺮواژ‪ -‬م( در ﺁﺳﻴﺎ و ﻧﺎﺑﻮدﯼ دﻣﻮﮐﺮاﺗﻴﺰم ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻪ ﯼ ﺗ ﻮدﻩ ه ﺎﯼ ﺧﻠ ﻖ‬
‫را در ﮐﺸﻮرهﺎﯼ ﺁﺳﻴﺎﻳﯽ و ﻧﻴﻤﻪ ﺁﺳﻴﺎﻳﯽ ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫دﻳﺮﮐ ﺮد ﻃ ﻮﻻﻧﯽ در ﭘﻴﮑ ﺎر ﻗ ﺎﻃﻊ ﻋﻠﻴ ﻪ ﻧﻈ ﺎم ﺳ ﺮﻣﺎﻳﻪ دارﯼ در اروﭘ ﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺧ ﯽ‬
‫ﮐﺴﺎن را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗ ﺪارﮎ و ﮔﺴ ﺘﺮش ﭘﻴﮑ ﺎر ﺗ ﻮدﻩ اﯼ ﺑ ﯽ اﻋﺘﻨ ﺎء ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ‬
‫ﻧﻮﻣﻴﺪﯼ و ﺁﻧﺎرﺷﻴﺰم ﮐﺸﺎﻧﺪ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐ ﻪ اﻳ ﻦ ﻧﻮﻣﻴ ﺪﯼ ﺁﻧﺎرﺷﻴﺴ ﺘﯽ ﭼ ﻪ‬
‫اﻧﺪازﻩ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﮐﻮﺗﻪ ﺑﻴﻨﯽ و ﺑﺰدﻟﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﮐﻪ ﺁﺳﻴﺎﯼ هﺸﺖ ﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﻴﮑﺎر در راﻩ هﻤﺎن ﺁرﻣﺎن ه ﺎﯼ‬
‫اروﭘﺎ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮﯼ دل ﺷﺪ ﻧﻪ ﻧﻮﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻘ ﻼب ه ﺎﯼ ﺁﺳ ﻴﺎ ﻧﻴ ﺰ هﻤ ﺎن ﺳﺴ ﺖ ﻋﻨﺼ ﺮﯼ و ﻓﺮوﻣ ﺎﻳﮕﯽ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴ ﺰم‪ ،‬هﻤ ﺎن‬
‫اهﻤﻴﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩ ﯼ اﺳﺘﻘﻼل ﺗ ﻮدﻩ ه ﺎﯼ دﻣﻮﮐﺮاﺗﻴ ﮏ و هﻤ ﺎن ﻣﺮزﺑﻨ ﺪﯼ روﺷ ﻦ‬
‫ﻣﻴ ﺎن ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳ ﺎ و هﺮﮔﻮﻧ ﻪ ﺑ ﻮرژوازﯼ را ﺑ ﻪ ﻣ ﺎ ﻧﺸ ﺎن دادﻧ ﺪ‪ .‬ﭘ ﺲ از ﺗﺠﺮﺑ ﻪ ﯼ‬
‫اروﭘﺎ و ﺁﺳﻴﺎ ه ﺮ ﮐ ﺲ از ﺳﻴﺎﺳ ﺖ ﻏﻴ ﺮﻃﺒﻘ ﺎﺗﯽ و ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﻏﻴ ﺮﻃﺒﻘ ﺎﺗﯽ ﺳ ﺨﻦ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺟﺎ دارد ﮐ ﻪ او را ﺻ ﺎف و ﺳ ﺎدﻩ در ﻗﻔ ﺲ ﻧﺸ ﺎﻧﻨﺪ و ﮐﻨ ﺎر ﻳ ﮏ ﮐ ﺎﻧﮕﻮروﯼ‬
‫اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﭘﯽ ﺁﺳﻴﺎ‪ ،‬اروﭘ ﺎ ه ﻢ ﺑ ﻪ ﺟﻨ ﺐ و ﺟ ﻮش در ﺁﻣ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ -‬وﻟ ﯽ ﻧ ﻪ ﺑ ﻪ ﺷ ﻴﻮﻩ ﯼ‬
‫ﺁﺳ ﻴﺎﻳﯽ‪ .‬دوران "ﻣﺴ ﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴ ﺰ" ﺳ ﺎل ه ﺎﯼ ‪ ١٩٠٤ -١٨٧٢‬ﺑ ﺮاﯼ هﻤﻴﺸ ﻪ‬
‫ﺳﺮﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮاﻧﯽ هﺰﻳﻨﻪ ﯼ زﻧ ﺪﮔﯽ و ﻓﺸ ﺎر ﺗﺮاﺳ ﺖ ه ﺎ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﯼ ﻃﺒﻘ ﺎﺗﯽ را‬
‫ﺑ ﻪ ﭼﻨ ﺎن ﺣ ﺪّت ﺑ ﯽ ﺳ ﺎﺑﻘﻪ اﯼ رﺳ ﺎﻧﺪﻩ ﮐ ﻪ ﺣﺘ ﯽ ﮐ ﺎرﮔﺮان اﻧﮕﻠﻴﺴ ﯽ را ﻧﻴ ﺰ ﮐ ﻪ‬

‫‪٥‬‬
‫ﻣﻘﺪرات ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﺁﻣﻮزش ﮐﺎرل ﻣﺎرﮐﺲ‬ ‫ﻟﻨﻴﻦ‬

‫ﺗﺤ ﺖ ﺗ ﺄﺛﻴﺮ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴ ﺰم ﺑ ﻴﺶ از هﻤ ﻪ ﺟ ﺎ ﻓﺎﺳ ﺪ ﺷ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ ،‬از ﺟ ﺎ ﺗﮑ ﺎن دادﻩ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺮان ﺳﻴﺎﺳﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﻣ ﺎ ﺣﺘ ﯽ در ﺁﻟﻤ ﺎن ﮐ ﻪ " َﭘﺮوﭘ ﺎﻗﺮص"ﺗ ﺮﻳﻦ ﮐﺸ ﻮر‬
‫ﺑﻮرژوا‪ -‬ﻣﻼﮎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮاز ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬ﺗﺴ ﻠﻴﺤﺎت دﻳﻮاﻧ ﻪ وار و ﺳﻴﺎﺳ ﺖ اﻣﭙﺮﻳ ﺎﻟﻴﺰم‪،‬‬
‫از اروﭘ ﺎﯼ اﻣ ﺮوزﻳﻦ ﭼﻨ ﺎن "ﺻ ﻠﺢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ" ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزد ﮐ ﻪ ﺑ ﻴﺶ از هﻤ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﺸﮑﻪ ﯼ ﺑﺎروت ﺷﺒﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺟﺮﻳﺎن ﻓﺮوﭘﺎﺷ ﯽ هﻤ ﻪ ﯼ اﺣ ﺰاب ﺑ ﻮرژواﻳﯽ و‬
‫ﭘﺨﺘﮕﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫از هﻨﮕﺎم ﻇﻬﻮر ﻣﺎرﮐﺴﻴﺰم ﺗﺎ ﮐﻨﻮن هﺮ ﻳﮏ از ﺳﻪ دوران ﺑﺰرگ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎﻧﯽ‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪهﺎﯼ ﺗﺎزﻩ و ﻇﻔﺮﻣﻨ ﺪﯼ ه ﺎﯼ ﺗ ﺎزﻩ اﯼ ﺑ ﺮاﯼ ﺁن ﺑ ﻪ هﻤ ﺮاﻩ داﺷ ﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬وﻟ ﯽ‬
‫دوران ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﮐﻪ در ﭘﻴﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻇﻔﺮﻣﻨﺪﯼ ﺑﺎز هﻢ ﺑﻴﺸ ﺘﺮﯼ را ﺑ ﺮاﯼ ﻣﺎرﮐﺴ ﻴﺰم‬
‫ﮐﻪ ﺁﻣﻮزش ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫و‪ .‬اﯼ‪ .‬ﻟﻨﻴﻦ‬

‫روزﻧﺎﻣﻪ "ﭘﺮاودا"‪ ،‬ﺷﻤﺎرﻩ ﯼ ‪ ،٥٠‬اول ﻣﺎرس ﺳﺎل ‪١٩١٣‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻮرهﺮﻣﺰان )ﭼﺎپ دوم‪(١٣٥٧ -‬‬

‫ﺑﺎزﻧﻮﻳﺲ‪ :‬ﻳﺎﺷﺎر ﺁذرﯼ‬

‫ﺁدرس اﻧﺘﺮﻧﺘﯽ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‪http://www.iwsn.org/nashr.htm :‬‬
‫ﺁدرس ﭘﺴﺘﯽ‪BM IWSN, London WC١N ٣XX, UK :‬‬
‫اﻳﻤﻞ‪yasharazarri@yahoo.com :‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﻧﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮﯼ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‪ :‬ﻳﺎﺷﺎر ﺁذرﯼ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺎزﻧﻮﻳﺴﯽ‪١٣٨٦ :‬‬

‫‪٦‬‬