HGM 239

Urbanisasi Di Malaysia Dan Permasalahan Yang

Timbul Akibat Daripada Proses Pembandaran.

Kumpulan B.
Masa tutorial: 9.00-10.00 pagi

Muhammad Asyraf Bin Mat Din

117688
Mohammad Fazreen Bin Mohd Jamal
117689
Muhamad Azeem Fiqri Bin Ruslan
117694
Mohamad Aidil Adrie Bin Abdul Razak
117685
Mohd Izzat Bin Mohd Salleh
117692
Mohamad Aizulhakim Bin Alias
117686
Nik Arman Bin Ariff
117699
Muhamad Hafizuddin Bin Mohd Zain
117695

PENGENALAN

Pertumbuhan kawasan bandar berlaku secara pesat pada abad ke-19.

Kajian ini bertujuan mempelajari pembangunan penempatan, bandar atau

kawasan yang digazetkan yang mempunyai populasi penduduk melebihi
10,000 orang dalam tempoh masa 1911 hingga 2000.

Kajian ini juga menganalis trend pembandaran di Semenanjung Malaysia

(1911-1957), Malaysia (1970-2000) dan

Chamsuri Siwar telah menyatakan proses pembandaran yang cepat di Kuala

Lumpur telah menimbulkan banyak isu negara terutama masalah perumahan
dan masalah setinggan.

Proses urbanisasi turut dikenali sebagai proses pembandaran.

TREND PEMBANDARAN

Proses pembandaran telah berkembang pesat sejak awal abad ke-20 di

kebanyakan negara-negara membangun di seluruh dunia.

Sejak pembentukan Malaysia pada tahun 1963, perkadaran penduduk bandar

meningkat kepada 28.4 peratus pada tahun 1970 dan 62.0 peratus pada tahun
2000. Antara tahun 1970 dan 2000, penduduk bandar meningkat secara drastik
iaitu sebanyak 386,9 peratus atau 10.8 juta.

Statistik menunjukkan bahawa dua pertiga daripada penduduk Malaysia

tinggal di kawasan bandar. Perkembangan kawasan bandar boleh dirujuk pada
slaid sebelum ini.

Peratusan penduduk bandar di Malaysia adalah lebih tinggi daripada semua

negara-negara Asia Tenggara, kecuali Singapura.

SAIZ ISI RUMAH KAWASAN BANDAR

Walaupun pertumbuhan penduduk bandar di Malaysia pesat dalam tempoh lima

dekad yang lalu, tetapi data menunjukkan purata saiz isi rumah telah menurun
daripada 5.5 pada tahun 1970 kepada 4.6 pada tahun 2000 dan 4.3 pada tahun 2010.

Di negara Barat, kajian tentang perkara rumah tangga sebagai ejen transformasi
bandar adalah kunci untuk memahami perubahan dalam populasi proses, seperti
migrasi, kesuburan, hidup bersama, perkahwinan dan perceraian, pekerjaan corak,
dan saiz isi rumah dan komposisi.

Kerajaan perlu memainkan peranan dalam isu-isu pembandaran seperti mengukur

kualiti dan ciri-ciri populasi kecuali bilangan isi rumah.

Kerajaan juga perlu merangka formula jangka panjang untuk kesejahteraan

penduduk bandar dan persekitaran bandar.

KADAR PERTUMBUHAN PENDUDUK

BANDAR

Peningkatan penduduk bandar dipengaruhi oleh persekitaran yang

mempunyai pelbagai fungsi seperti perumahan dan kawasan rekreasi,
industri, pusat perniagaan, kemudahan pengangkutan dan tempat letak
kenderaan, pasar raya, kawasan lapang, dan sebagainya.

Faktor terbesar yang menyumbang kepada bandar pembangunan tempoh ini

(1947-1957) ialah Darurat, yang menyebabkan banyak keluarga di kawasan
luar bandar telah meninggalkan rumah masing-masing secara sukarela
kerana ingin mencari kawasan yang lebih selamat di bandar-bandar dan
kampung-kampung.

Peningkatan migrasi dalaman dari luar bandar ke bandar disebabkan

perkembangan sosio-ekonomi yang berlaku antara tahun 1980 dan 1991.
Kemasukkan imigran dari negara Asia yang lain turut menyumbang kepada
proses pembandaran di Malaysia.

Dalam tempoh antara banci dari 1991-2000, bilangan pendatang

atau bukan warganegara Malaysia yang tinggal di kawasan
bandar telah meningkat daripada 3.5 peratus kepada 5.6 peratus.

KADAR PERTUMBUHAN PENDUDUK

BANDAR
Ianya perlu diambil kira saiz dan kadar pertumbuhan dalam jangka
masa bancian dilakukan. Pada tahun 1931 dan 1947 kadar
peratusan adalah 1.89%.
Menurut Saw(1972) kadar urbanisasi meningkat di antara tempoh
banci 1947-1957 menyebabkan peningkatan dalam peratusan
penduduk bandar.
Menurut Ooi(1975), pertambahan ini adalah peningkatan besar
dalam tahap urbanisasi di Semenanjung Malaysia.
Satu peningkatan terbesar berlaku sangat mendadak iaitu pada
1980-1991, 50.9% penduduk Malaysia tinggal di bandar
menyebabkan kadar pertumbuhan purata sebanyak 6.68%.
Ini disebabkan oleh migrasi luar bandar ke bandar dan juga migrasi
bandar ke bandar.
Kadar pertumbuhan penduduk secara tidak langsung memberi
kesan kepada kadar pertumbuhan bandar-bandar.

PENEMPATAN BANDAR
BERDASARKAN SAIZ
Jumlah penduduk bandar yang semakin meningkat
saban tahun.
Projek berskala besar perlu dilaksanakan untuk
mengatasi masalah kemiskinan,sosio-demografi dan
alam sekitar.
Perluasan bandar-bandar kecil memerlukan
kerjasama dari pihak swasta dan awam.
Proses pembangunan bandar yang dilakukan perlu
memastikan penduduk menerima kemudahan yang
lebih baik.
Lebih banyak bandar kecil dibuka untuk
menyediakan lebih banyak peluang pekerjaan dan
mengurangkan jurang ekonomi.

FASA PERTUMBUHAN BANDAR

1.

2.

3.

4.

Terdapat empat fasa yang dinyatakan oleh Hamzah

Sendut(1965) :
Fasa 1 : Populasi bandar dihadkan kepada beberapa
pekan kecil yang merupakan pusat politik semasa
pembangunan di Melaka.
Fasa 2 : Perkembangan dan pembangunan bandar
Melaka sebagai pusat komersial bersama dengan
Pulau Pinang dan Singapura.
Fasa 3 : Pembangunan industri perlombongan di
Perak,Selangor, dan Kuala Lumpur menjadi pusat
dagangan utama untuk pengeluaran bijih timah dan
getah.
Fasa 4 : Malaysia mencapai kemerdekaan daripada
British.

PROSES PEMBANDARAN MENGIKUT

NEGERI
Berdasarkan data, hanya dua negeri sahaja merekodkan
jumlah tertinggi dalam jumlah kawsan bandar iaitu
Pulau Pinang (52.9%) dan Selangor (32.7%).
Manakala, Kelantan mempunyai anggaran 5.1%
kawasan bandar.
Dari 1948, proses perbandaran negeri-negeri di Malaysia
telah dipengaruhi oleh perintah Darurat, yang telah
mempengaruhi ribuan penduduk yang berada di luar
bandar. Peningkatan tahap urbanisasi di negara adalah
jelas dalam tempoh dari tahun 1947 hingga 1957.
Data menunjukkan peningkatan luar biasa dalam
penduduk bandar pada tahun 1991 dan 2000. Tahap
tertinggi dicatatkan di Pulau Pinang dan Selangor.

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI

PEMBANGUNAN DAN PERTUMBUHAN KAWASAN
BANDAR
1.

2.
3.

4.

5.

Penemuan mineral ekonomi yang menarik pedagang untuk

mendirikan pusat perlombongan banyak seperti yang di
Taiping, Ipoh, Kuala Lumpur, dan Seremban.
Pengenalan industri getah telah menubuhkan bandar-bandar
seperti Kulim, Alor Gajah, Segamat, Keluang, dan Kota Tinggi.
Dasar Kampung Baru untuk mengasingkan penduduk
kampung daripada pemberontak Malayan Races Liberation
Army yang dipimpin oleh Parti Komunis Malaya.
Penubuhan Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA)
pada tahun 1956 untuk melaksanakan projek-projek
pembangunan pertanian berskala besar.
Peranan FELDA dalam mempromosikan bandar penempatan
cukup jelas sebagai Pusat Bandar Jengka, yang ditubuhkan
sebagai sebuah bandar pusat pada tahun 1956, mencatat
populasi penduduk seramai 10,792

KAJIAN KES DI KUALA LUMPUR

Kuala Lumpur telah dibangunkan pada tahun 1859.
Perkembangan ekonomi dan kenaikan harga bijih timah
di antara tahun 1882 dan 1884 telah mempercepatkan
perluasan Kuala Lumpur sehingga pada tahun 1891
populasi penduduk telah mencapai angka 18,000 orang.
Pada tahun 1972, Kuala Lumpur telah dianugerahkan
status Wilayah Persekutuan dan jumlah penduduk
Kuala Lumpur sehingga tahun 2010 adalah 1,627,172
orang.

KAJIAN KES DI GEORGETOWN

Pulau Pinang telah ditubuhkan oleh Francis Light di
Raffles 1786, selepas dia mendapat kebenaran untuk
menyewa sebidang tanah daripada Sultan Kedah.
Pada tahun 1880, Seberang Perai telah diserahkan
kepada Britain telah menyebabkan jumlah imigran Cina
di Tanah Melayu meningkat, dan Pulau Pinang pada
masa ini adalah utama destinasi untuk pendatang Cina.
Perubahan dalam penduduk bandar adalah akibatnya
daripada proses urbanisasi balas yang telah berlaku di
Georgetown sejak tiga dekad yang lalu.
Penduduk paling tinggi, kira-kira 234,900 penduduk,
dilihat pada tahun 1957. Walau bagaimanapun, bilangan
ini telah semakin berkurangan kepada 180,573 orang
penduduk pada tahun 2000.

PERANAN BANDAR KECIL

Pertumbuhan yang luar biasa dari bandar-bandar kecil
di Malaysia akan menggalakkan lebih ramai orang
berpindah ke kawasan bandar pada masa akan datang.
Data dikumpulkan antara 1957 dan 1970 menunjukkan
bahawa purata migran di Semenanjung Malaysia masih
muda, memiliki lebih tinggi pendidikan, dan cukup
mahir untuk menyumbang kepada pembangunan sosioekonomi.
Bantuan pembangunan ekonomi ke bandar-bandar kecil
dan menengah adalah untuk memberi tumpuan pada
industri pengolahan hasil pertanian, industri kecilkecil, dan aktiviti sektor tidak formal.

KOMPOSISI ETNIK
Penduduk berbilang kaum di Malaysia membuatnya menjadi
negara Asia yang unik.
Data pada tahun 2000 menunjukkan jumlah penduduk di
Malaysia adalah 21,889,916 orang. Daripada jumlah ini,
orang-orang Melayu menyumbang 53.3 %, Cina sebanyak
26.0%, Bumiputera lain, 11.7 %, India sebanyak 7.7% dan
lain-lain bangsa adalah 1.2%.
Populasi masyarakat Melayu adalah lebih tinggi di Pantai
Timur di tempat-tempat seperti Kelantan dan Terengganu,
dan barat laut negeri seperti Kedah dan Perlis Semenanjung
Malaysia.
Manakala masyarakat Cina pada umumnya tinggal di
kawasan bandar di negeri-negeri Pantai Barat seperti Pulau
Pinang, Perak, Selangor, Melaka, Negeri Sembilan dan Johor.

SAMBUNGAN
Perubahan komposisi etnik telah menyebabkan mereka
menghadapi banyak isu-isu sosio-ekonomi dan politik yang
baru dari segi hartanah, perumahan, peluang perniagaan
dan pekerjaan dan sebagainya.
Di Sabah, orang Cina dan orang bumiputera (istilah umum
untuk orang Melayu dan penduduk asli Sabah) adalah
penduduk majoriti.
Data menunjukkan masyarakat Bajau, Kadazan, Melayu,
dan orang Bumiputera lain merupakan kumpulan etnik
yang penting di kawasan bandar.
Di Sarawak pula, kumpulan etnik yang dominan adalah
orang Cina. Kumpulan etnik lain seperti Melanau,
Bidayuh, dan Bumiputera terdiri daripada kurang
daripada 5.0% daripada jumlah penduduk.

KESAN PERTUMBUHAN BANDAR

Banyak isu-isu yang berkaitan dengan pertumbuhan pesat
penduduk bandar di Dunia Ketiga negara telah
dibangkitkan.
Beberapa isu penting seperti kemiskinan, kesesakan,
pengangguran, jenayah, buta huruf, dan kesihatan yang
kurang baik.
Kerajaan perlu menangani untuk mengatasi kesukaran
dalam menyediakan penduduk bandar dengan keperluan
seperti pekerjaan, tempat tinggal, makanan, tenaga,
pengangkutan dan bekalan air bersih.
Bandar Kuala Lumpur memerlukan lebih sumber
kewangan untuk melaksanakan projek-projek besar yang
berkaitan dengan sistem pengangkutan, perumahan,
pusat perniagaan dan kemudahan bandar yang lain.

KESIMPULAN
Sejak tahun 1947, kadar pertumbuhan tahunan penduduk
bandar telah meningkat lebih daripada 5.0 peratus.
Penduduk bandar di Malaysia telah meningkat dengan
cepat selepas tahun 1970. Kadar pertumbuhan tertinggi
dicatatkan di bandar-bandar besar seperti Kuala Lumpur
dan Georgetown.
Peningkatan ini menghalang kerajaan dan agensi-agensinya
dalam usaha mereka untuk memberikan perkhidmatan
yang cekap kepada penduduk bandar yang berbeza dari segi
status sosio-ekonomi dan kecenderungan politik.
Manakala, di bandar-bandar kecil, ketegangan di kalangan
penduduk juga boleh dikurangkan, sebagai sosial dan
hubungan kejiranan berada dalam keadaan yang lebih
menyenangkan dan kehidupan yang lebih baik.