Dasar Ekonomi Baru telah diperkenalkan pada tahun 1970 rentetan daripada

peristiwa 13 Mei 1969 oleh Perdana Menteri Malaysia Kedua iaitu Tun Abdul Razak.
Walaupun Rukun Negara telah diperkenalkan bagi melahirkan perpaduan semua
kaum, namun Tun Abdul Razak menyedari yang perpaduan hanya boleh dicapai
melalui penyusunan semula negara dari segi ekonomi dan sosial. Oleh itu, jika kita
menyebut tentang Dasar Ekonomi Baru (DEB) pasti kita turut terfikir tentang
matlamat utama dasar iaitu untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula
masyarakat. DEB bertujuan memperbaiki keadaan sosio-ekonomi negara yang
mengambil masa 20 tahun dengan terdiri daripada Rancangan Malaysia Kedua
(1971-1975) hingga Rancangan Malaysia Keempat (1986-1990).

Dasar Ekonomi Baru

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Dasar Ekonomi Baru (DEB) merupakan satu
program sosioekonomi di Malaysia yang diperkenalkan pada tahun 1971 oleh
Perdana Menteri Tun Abdul Razak Dato' Hussein. Matlamat tersurat DEB adalah
untuk mencapai perpaduan negara dan integrasi nasional dan ia telah digubal dalam
konteks strategi serampang dua mata untuk:

mengurangkan dan akhirnya membasmi kemiskinan

dengan meningkatkan pendapatan dan menambah
peluang-peluang pekerjaan untuk semua rakyat
Malaysia tanpa mengira kaum; dan

mempercepatkan proses penyusunan semula

masyarakat Malaysia untuk memperbetulkan ketidak
seimbangan ekonomi supaya dapat mengurang dan
seterusnya menghapuskan pengenalan kaum mengikut
fungsi ekonomi.

Dasar ini telah digantikan dengan Dasar Pembangunan Nasional (DPN) pada 1991.
Walaupun begitu elemen-elemen dasar ini masih lagi wujud dan akan diganti secara
beransur-ansur apabila bumiputera sudah mempunyai keyakinan diri. [1]

Latar belakang[sunting | sunting sumber]

Perlaksanaan dasar pecah dan perintah Inggeris telah mengeruhkan perpaduan

masyarakat di Tanah Melayu. Pengelasan kaum merujuk pekerjaan dan sistem
pelajaran yang berbeza mengelakkan interaksi antara penduduk di Tanah Melayu
yang terdiri daripada 3Teks kod rumpun utama iaitu
bangsa Melayu, Cina dan India. Melalui dasar ini orang Melayu kebanyakannya
menetap di kawasan luar bandar (kampung) dan bekerja sebagai nelayan dan
petani, orang Cina menetap di kawasan bandar dan kawasan perlombongan serta
bekerja sebagai peniaga dan pelombong bijih timah, manakala orang India
kebanyakannya tinggal di kawasan ladang-ladang dan bekerja sebagai buruh,
secara tidak langsung telah mewujudkan perasaan curiga mencurigai antara satu
sama lain yang merupakan bom jangka yang menjadi teras peristiwa 13 Mei 1969.
Peristiwa berdarah yang berlaku pada 13 Mei 1969 telah mendedahkan manifestasi
sebenar perasaan tiga etnik yang terbesar di Malaysia. Semenjak negara mencapai
kemerdekaan pada 31 Ogos 1957, didapati bangsa Melayu masih tertinggal jauh
dari segi penguasaan ekonomi dan pendidikan di Tanah Melayu memandangkan
majoriti orang Melayu tinggal di luar bandar. Manakala orang Cina pula lebih
terkehadapan dengan menguasai bidang perniagaan dan bidang ekonomi lain
memandangkan mereka tinggal di kawasan bandar dan menguasai kawasan
perlombongan. Lantas timbul kesedaran di kalangan orang Melayu yang dapat
merasakan bahawa mereka telah tertinggal dan tertindas di bumi sendiri akibat
kemiskinan. Bagi masyarakat Cina dan India pula, mereka bimbang tentang syaratsyarat hak kerakyatan walaupun sebahagian daripada mereka telah bersedia untuk
menumpahkan kesetiaan kepada Tanah Melayu.Bagi masyarakat Cina yang terdiri
dari golongan yang kaya, bersiap sedia untuk mengambil Tanah Melayu kerana
beranggapan bahawa merekalah yang banyak memberikan sumbangan terhadap
kemajuan Tanah Melayu, bukannya orang Melayu sendiri. Orang India pula tidak
terlibat dengan tragedi tersebut. Hal ini tidak dinafikan kerana pada ketika itu, orang
Melayu masih lagi dengan 'kampung dan bercucuk tanam', dan dilemahkan dengan
dunia hiburan.
Selain daripada itu, semenjak pendudukan Jepun pada perang Dunia Kedua, pihak
Jepun mengamalkan dasar yang anti-Cina dan pro-Melayu telah membangkitkan
kemarahan dan prasangka orang Cina terhadap orang Melayu. Apabila Jepun
menyerah kalah dan sebelum ketibaan Inggeris, orang Cina yang kebanyakannya
merupakan anggota Bintang Tiga (Parti Komunis Malaya) telah mengambil
kesempatan untuk membalas dendam. Turut memburukkan keadaan adalah kerana,
kebanyakan orang Cina menganggotai Parti Komunis Malaya manakala Orang
Melayu kebanyakan menganggotai pasukan keselamatan ketika zaman darurat
pada 19481960.

Penyingkiran Singapura dari Malaysia pada tahun 1965 akibat konsep "Malaysia
untuk orang Malaysia" yang yang secara tidak langsung turut mempertikai
kedudukan dan hak istimewa orang Melayu telah diapi-apikan oleh Lee Kuan Yew
menyemarakkan perasaan anti-Cina dan anti-Melayu. Kejadian-kejadian tersebut
akhirnya menyebabkan berlakunya peristiwa berdarah pada 13 Mei 1969. Ia telah
mengorbankan banyak nyawa dan harta-benda adalah manifestasi hubungan antara
kaum di Tanah Melayu yang sememangnya retak menanti belah. Peristiwa 13
Mei1969 berlaku sebaik sahaja keputusan pilihan raya umum 1969 diketahui.
Kacau bilau dan pertumpahan darah yang berlaku pada 13 Mei 1969 itu telah
memaksa kerajaan untuk mengisytiharkan perintah darurat. DYMM Seri Paduka
Baginda Yang di-Pertuan Agong ketika itu dan atas nasihat Perdana Menteri dengan
serta-merta telah mengisytiharkan darurat di seluruh negara. berkuat kuasa 16 Mei
1969. Pengisytiharan ini telah menyebabkan sistem kerajaan berparlimen digantung.
Atas perakuan Perdana Menteri, Yang di-Pertuan Agong telah melantik Tun Razak
bin Dato Hussein, Timbalan Perdana Menteri pada waktu itu sebagai pengarahMajlis
Gerakan Negara (MAGERAN) yang bertanggungjawab menjalankan kuasa
pemerintahan bagi Persekutuan berdasarkan kuasa yang diwakilkan oleh Yang diPertuan Agong.
Majlis Perpaduan Negara telah ditubuhkan bagi memastikan keberkesanan
MAGERAN, Majlis Perpaduan Negara yang bertanggungjawab untuk membincang
dan meneliti isu-isu perpaduan negara serta mencari jalan menyelesaikan masalah
masyarakat berbilang kaum. Majlis ini mendapati satu masalah yang paling ketara
yang dikenal pasti ialah struktur masyarakat majmuk di Malaysia. Adalah didapati
masyarakat Malaysia masih terbahagi atas dasar keturunan, agama dan pekerjaan.
Perpaduan yang hendak dicapai bukan sahaja melibatkan penyatuan kaum sahaja
tetapi adalah didapati penyatuan ekonomi dan sosial juga perlu dilakukan.
Sehubungan dengan itu Majlis Perundingan Negara telah bersetuju membentuk satu
ideologi negara yang kemudiannya dikenali sebagai Rukun Negara yang mempunyai
lima prinsip utama iaitu:

Kepercayaan kepada Tuhan

Kesetiaan kepada Raja dan Negara

Keluhuran Perlembagaan

Kedaulatan Undang-Undang

Kesopanan dan Kesusilaan

Dasar Ekonomi Baru juga dibentuk menerusi Majlis Perundingan Negara sebagai
jentera penggerak untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula masyarakat.
Majlis Perundingan Negara juga telah mencadangkan kepada kerajaan untuk
mewujudkan Jabatan Perpaduan Negara untuk melaksanakan aktiviti berbentuk
muhibbah Majlis Muhibah dan Pejabat Muhibah di peringkat pusat, negeri, daerah
dan kawasan telah ditubuhkan di bawah peruntukan Peraturan-Peraturan Perlu
(Majlis-Majlis Muhibah) 1969 yang telah diwartakan pada 18 Julai 1969.
Dasar Pecah dan Perintah[sunting | sunting sumber]
Jurang perbezaan ekonomi dan sosial kalangan kaum di Malaysia sering dikatakan
akibat dasar pecah dan perintah (divide and rule) oleh penjajah Inggeris. Terdapat
dua keadaan yang memungkinkan keadaan ini:
1. Inggeris sengaja memisahkan kaum-kaum bagi mengelakkan dan menyekat
sebarang usaha penyatuan yang membawa risiko penentangan terhadap
penjajahan.
2. Inggeris perlu mengekalkan penduduk peribumi di kampung-kampung serta
mengekalkan aktiviti pertanian orang Melayu bagi memastikan bekalan makanan
penduduk Tanah Melayu tidak terjejas. Tindakan membawa masuk pekerja asing
adalah bagi mengelakkan penduduk pribumi meninggalkan aktiviti pertanian.
Peranan Dasar Ekonomi Baru dalam usaha pihak kerajaan untuk mencapai
matlamat integrasi nasional
1. Mewujudkan peluang pekerjaan untuk semua golongan terutama yang
menganggur.
2. Mengurangkan jurang perbezaan pendapatan antara semua kaum dan antara
kawasan (bandar dan luar bandar).
3. Memperbaiki taraf dan kualiti hidup rakyat melalui pelajaran, latihan, kesihatan,
kemudahan infrastruktur dan lain-lain.
Kesan Dasar Pecah dan Perintah
1. Penduduk Melayu telah dibiarkan di kawasan pedalaman untuk mengerjakan
sektor pertanian tradisional.
2. Kaum Cina ditempatkan di bandar dan lombong bagi menjalankan aktiviti
perniagaan dan perlombongan.
3. Kaum India ditempatkan di estet untuk mengerjakan ladang-ladang British.
Oleh kerana petempatan dan kawasan tumpuan mereka dalah berbeza, maka tidak
wujud interaksi antara tiga kaum utama ini. Melalui dasar ini British telah melairkan

perasaan prasangka dan memperkukuh keperibadian setiap kumpulan etnik yang

terus menjarakkan jurang perpaduan antara kaum.
Dasar Ekonomi Baru[sunting | sunting sumber]
Dasar Ekonomi Baru merupakan satu bentuk perancangan yang dilancarkan oleh
kerajaan dalam tahun 1970 melalui Rancangan Malaysia Kedua. Matlamat
utamanya ialah perpaduan negara selain itu juga bertujuan untuk menyusun semula
ketidakseimbangan sosio-ekonomi yang wujud di negara ini. Menyedari hakikat
bahawa pengagihan ekonomi yang seimbang penting demi mewujudkan sebuah
negara yang bersatu padu, serta mengambil kira kemiskinan serta ketidakupayaan
sesetengah kaum untuk bersaing dengan kaum yang lain maka DEB telah dirancang
untuk memperbaiki keadaan ini.
Ketegangan antara golongan yang berharta dan yang tidak berharta adalah
berpunca daripada isu kemiskinan. Didapati bahawa orang Melayu lebih banyak
menghadapi kemiskinan berbanding kaum-kaum yang lain. Didapati juga orang
Melayu masih jauh ketinggalan dan kurang mampu bersaing dengan kaum-kaum
lain walaupun Malaysia mengalami pertumbuhan ekonomi yang baik. DEB dirancang
sebagai satu program jangka panjang yang akan berjalan selama 20 tahun, bermula
dari tahun 1970 hingga tahun 1990. Rancangan-rancangan pembangunan di bawah
Dasar Ekonomi Baru dijalankan menerusi strategi serampang dua mata:

penyusunan semula masyarakat untuk mengurangkan

dan seterusnya menghapuskan pengenalan kaum
mengikut fungsi-fungsi ekonomi.

pembasmian kemiskinan tanpa mengira kaum;

Bagi memastikan matlamat untuk menghapuskan kemiskinan tercapai, strategi

ditumpukan untuk menghapuskan kemiskinan di kawasan luar bandar dan kawasan
bandar. Berdasarkan banci penduduk 1970, didapati bahawa kira-kira 49.3%
daripada semua keluarga miskin di Malaysia berpendapatan di bawah garis
kemiskinan (pendapatan garis kemiskinan tahun 1970 ialah RM200) dan kira-kira
86% daripada jumlah itu berada di kawasan luar bandar. Bagi mencapai matlamat,
kerajaan telah melaksanakan pelbagai perkhidmatan dan kemudahan awam melalui
kemudahan pendidikan, kesihatan, bekalan air dan elektrik. Di samping itu,
keutamaan juga diberikan kepada golongan miskin untuk mendapatkan bantuan
seperti program bantuan subsidi baja, biasiswa pelajaran dan buku teks, makanan
tambahan kepada kanak-kanak serta program rumah murah. Menjelang tarikh akhir
pelaksanaan DEB, matlamat untuk membasmi kemiskinan telah tercapai. Laporan

Rancangan Malaysia Keenam telah menunjukkan bahawa kadar kemiskinan negara

pada tahun 1990 ialah 17.1% berbanding 49.3% pada tahun 1970.
Bagi memastikan matlamat yang kedua dalam DEB turut tercapai, kerajaan telah
cuba memperbaiki keadaan ekonomi dan pada masa yang sama, menghapuskan
pengenalan kaum mengikut fungsi-fungsi ekonomi. Berasaskan pada
ketidakseimbangan antara kaum, kerajaan telah melancarkan beberapa program
seperti perindustrian dan perdagangan, pertanian, perlombongan, pembinaan,
pengangkutan dan pertanian. Bagi menjayakan matlamat yang kedua dalam DEB ini
juga, beberapa strategi telah dirancang, antaranya:

Mengurangkan keadaan yang tidak seimbang dalam

struktur guna tenaga supaya penyertaan pelbagai kaum
dalam sektor utama akan mencerminkan kedudukan
tenaga buruh mengikut komposisi kaum menjelang
tahun 1990;

Mempastikan pembentukan sebuah masyarakat

perdagangan dan perindustrian di kalangan orang
Melayu dan kaum Bumiputera supaya mereka dapat
menguruskan dan memiliki sekurang-kurangnya 30%
daripada semua jenis peringkat kegiatan ekonomi.

Menambah dengan cepat bahagian rakyat Malaysia

dalam pemilikan sektor produktif. Perhatian khusus
akan ditumpukan kepada kaum Bumiputera yang agak
ketinggalan jika dibandingkan dengan kaum-kaum lain;

Meninggikan daya pengeluaran dan taraf kehidupan

golongan miskin di luar bandar.Setelah tempoh Dasar
Ekonomi Baru tamat, kerajaan telah menubuhkan Dasar
Pembangunan Nasional yang merupakan usaha atau
kesinambungan kepada perlaksanaan Dasar Ekonomi
Baru.

Kontrak sosial di Malaysia merujuk kepada perjanjian oleh bapa-bapa

kemerdekaan negara dalam Perlembagaan, dan merupakan penggantian berimemberi atau quid pro quo melalui Perkara 1418 yang berkenaan dengan
pemberian kewarganegaraan Malaysia kepada orang-orang bukan Melayu,

dan Perkara 153 yang memberikan hak istimewa rakyat kepada mereka daripada
kaum bumiputera. Istilah ini juga kekadang digunakan untuk merujuk kepada
bahagian-bahagian yang lain dalam Perlembagaan, seperti Perkara yang
mengatakan bahawa Malaysia adalah sebuah negara sekular.
Dalam konteks biasa yang berkaitan dengan hubungan ras, kontrak sosial telah
kerap kali dibidaskan, termasuk juga oleh ahli-ahli politik dalam kerajaan
campuran Barisan Nasional yang menegaskan bahawa tidak habis-habis bercakap
tentang hutang orang-orang bukan Melayu kepada orang-orang Melayu terhadap
kewarganegaraan yang diberikan telah merenggangkan golongan-golongan bukan
Melayu daripada negara mereka. Kritikan-kritikan seumpama ini telah ditentang oleh
media Melayu dan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO), parti
politik yang terbesar dalam Barisan Nasional. Banyak orang Melayu, biasanya
daripada UMNO, telah mempergunakan kontrak sosial ini untuk mempertahankan
prinsip Ketuanan Melayu.
Isi kandungan
[sorokkan]

1 Syarat-syarat kontrak

2 Kritikan awal

3 Penggunaan dalam konteks lain

4 Pelbagai bantahan

5 Subjek Kontrak Sosial

6 Nota dan rujukan

o

6.1 Rujukan lain

7 Pautan luar
Syarat-syarat kontrak[sunting | sunting sumber]
Perlembagaan Malaysia tidak merujuk kepada sebuah "kontrak sosial" (dari segi hak
kewarganegaraan dan hak istimewa) secara ketara, dan tidak terdapat sebarang
undang-undang atau dokumen yang pernah menjelaskan syarat-syarat kontrak
sosial secara penuh. Pembela-pembelanya sering merujuk kepada Perlembagaan
sebagai mengemukakan kontrak sosial, dan bapa-bapa kemerdekaaan juga
bersetuju dengannya, walaupun rujukan kepada kontrak sosial tidak dibuat dalam
Perlembagaan. Sebaliknya, kontrak sosial biasanya dianggap sebagai suatu
persetujuan yang memberikan kewarganegaraan kepada orang-orang bukan Melayu
dan bukan orang asli (kebanyakannya orang Malaysia Cina dan Malaysia India)
sebagai ganti untuk pemberian hak keistimewaan kepada orang-orang Melayu dan
orang-orang asli (dirujuk secara kolektif sebagai Bumiputera). Sebuah buku teks

kajian Malaysia pendidikan tinggi yang menepati sukatan pelajaran kerajaan

mengatakan: "Oleh sebab pemimpin-pemimpin Melayu bersetuju untuk
melonggarkan syarat-syarat kewarganegaraan, pemimpin-pemimpin komuniti Cina
dan India telah menerima kedudukan istimewa Melayu sebagai penduduk asli
Malaya. Dengan penubuhan Malaysia, status kedudukan istimewa itu diperluas
untuk merangkumi komuniti-komuniti penduduk asli Sabah dan Sarawak." [1]
Perlembagaan secara ketara memberikan tanah rizab Bumiputera, kuota
dalam perkhidmatan awam, biasiswa dan pendidikan awam, kuota untuk lesen
perniagaan, dan kebenaran untuk memonopoli industri-industri yang tertentu, jika
kerajaan membenarkan. Bagaimanapun pada hakikatnya, khususunya selepas
pengenalan Dasar Ekonomi Baru Malaysia (NEP), akibat rusuhan kaum pada 13
Mei 1969 ketika kaum Melayu hanya memiliki 4% daripada ekonomi Malaysia, hakhak istimewa Bumiputera diperluas kepada bidang-bidang yang lain; kuota-kuota
ditentukan untuk ekuiti Bumiputera dalam perbadanan awam, dan diskaun-diskaun
sebanyak 5% hingga 15% untuk membeli kereta dan harta tanah diberikan.
Setengah-setengah orang mengatakan bahawa kecondongan terhadap orang-orang
Melayu dalam pendidikan dan politik sebahagiannya merupakan tindak balas
terhadap keupayaan orang-orang Malaysia Cina untuk memperoleh kebanyakan
kekayaan negara itu. Bagaimanapaun, orang-orang Malaysia India boleh
mengemukakan hujah bahawa merekalah yang mengalami kerugian yang paling
banyak, walaupun ini boleh dipertikaikan.
Kerajaan ada mengundurkan sistem kuota untuk kemasukan ke universiti-universiti
awam pada 2003 dan memperkenalkan dasar "meritokrasi". Bagaimanapun, sistem
baru ini dikritik secara meluas oleh orang-orang bukan Bumiputera kerana hanya
memanfaatkan kaum Bumiputera yang ditempatkan dalam rancangan matrikulasi
yang menonjolkan kerja kursus yang agak mudah sedangkan orang-orang bukan
Bumiputera terpaksa mengambil Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM).
Walaupun secara teori, orang-orang bukan Bumiputra boleh masuk aliran
matrikulasi, ini jarang berlaku pada hakikatnya. Meritokrasi juga dikritik oleh
sebilangan pihak dalam UMNO sebagai berdiskriminasi kerana ia mengakibatkan
orang-orang Melayu luar bandar terkebelakang dalam kadar kemasukan universiti.
Suruhanjaya Reid yang menyediakan kerangka Perlembagaan menyatakan dalam
laporannya bahawa Perkara 153, tulang belakang kontrak sosial, adalah bersifat
sementara, dan menyesyorkan bahawa ia dikaji semula 15 tahun selepas
kemerdekaan. Suruhanjaya juga menyatakan bahawa perkara itu dan peruntukanperuntukannya hanya diperlukan untuk mengelakkan keadaan tiba-tiba yang tidak
menguntungkan kepada orang-orang Melayu dalam persaingan dengan ahli-ahli
masyarakat Malaysia yang lain, dan hak-hak istimewa yang diberikan kepada orangorang Melayu oleh perkara itu harus dikurangkan secara beransur-ansur dan
akhirnya dihapuskan. Bagaimanapun, disebabkan Peristiwa 13 Mei yang
menyebabkan pengisytiharan darurat, tahun 1972 yang merupakan tahun kajian
semula Perkara 153 berlangsung tanpa sebarang peristiwa.
Menurut penyokong-penyokong kontrak sosial, sebagai balasan untuk enakmen
peruntukan-peruntukan yang pada asalnya bersifat sementara, orang-orang
Malaysia bukan Melayu diberikan kewarganegaraan di bawah Bab I Bahagian III
dalam Perlembagaan. Perlu diingatkan bahawa hak-hak istimewa orang-orang

bukan Bumiputera juga telah diberikan apabila negara mendapat kemerdekaan,

antaranya penubuhan sekolah-sekolah vernakular seperti sekolah cina dan tamil.
Hak-hak ini juga bersifat sementara apabila di dalam Perlembagaan, iaiya mesti
dimansuhkan 10 tahun selepas merdeka. Walaubagaimanapun, ianya sudah
termaktub di dalam Akta Pelajaran 1996 bilamana kewujudan sekolah-sekolah
vernakular dibenarkan untuk diteruskan.
Justeru, kecuali hak-haki istimewa Bumiputera, orang-orang bukan Bumiputera
dianggap sebagai sama saja dengan orang-orang Bumiputera dan diberikan semua
hak kewarganegaraan di bawah Bahagian II dalam Perlembagaan. Pada tahuntahun kebelakangan ini, sebilangan orang telah mencuba untuk membekalkan
warganegara-warganegara Melayu dengan lebih banyak hak politik menurut
falsafah ketuanan Melayu. Kebanyakan penyokong ketuanan
Melayu memperdebatkan bahawa hak-hak tambahan ini telah ditulis dalam undangundang dan hanya perlu dipertahankan daripada pembangkang-pembangkang.
Apabila mengambil alih jawatan presiden UMNO, Tunku Abdul Rahman (kemudian
menjadi Perdana Menteri Malaysia pertama) menyatakan bahawa "...apabila kami
(orang-orang Melayu) menentang Malayan Union (yang menjejaskan kedudukan
hak-hak orang Melayu), kaum-kaum lain tidak mengambil bahagian kerana mereka
mengatakan ini hanya merupakan masalah Melayu, dan bukan masalah mereka.
Mereka juga menunjukkan bahawa kesetiaan mereka adalah kepada negara-negara
asal mereka dan oleh itu, menentang Laporan Barnes yang bertujuan untuk
menjadikan bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan. Jika kami menyerahkan
orang-orang Melayu kepada orang-orang yang dikatakan orang Malaya ketika
kerakyatan mereka masih belum ditakrifkan, kami akan menghadapi banyak
masalah pada masa hadapan." Bagaimanapun, dia menambah bahawa "Bagai
mereka yang mencintai dan berasi bahawa mereka terhutang kesetiaan yang tidak
berbelah bagi, kami menyambut mereka sebagai orang Malaya. Mereka harus
merupakan orang Malaya yang benar, dan mereka akan mempunyai hak-hak dan
hak-hak istimewa yang sama dengan orang-orang Melayu." [2]
Kritikan awal[sunting | sunting sumber]
Artikel 153, dan diterangkan oleh kontrak sosial, telah merupakan satu sumber
kontoversi semenjak hari-hari mula bagi Malaysia. Ahli politik Singapura, Lee Kuan
Yew (kemudian menjadiPerdana Menteri Singapura) Parti Tindakan Rakyat (PAP;
cawangannya di Malaysia kemudiannya menjadi Parti Tindakan Demokratik atau
DAP) secara umumnya mempersoalkan keperluan Artikel 153 dalam Parliamen, dan
menyeru satu "Malaysian Malaysia". Mempersoalkan kontrak sosial , Lee telah
menyatakan: "Merujuk kepada sejarah, orang Melayu telah mula untuk berhijrah ke
Malaysia dalam bilangan yang banyak hanya kira-kira 700 tahun yang lalu. Dalam
39 peratus orang Melayu di Malaysia hari ini, kira-kira sepertiga secara
perbandingan hanya imigran seperti setiausaha agung UMNO, Dato' Syed Ja'afar
Albar, yang datang ke Malaya dari Indonesia sebelum perang ketika berumur lebih
tiga puluh tahun.
Namun begitu kita juga perlu sedar bahawa penghijrahan orang melayu adalah dari
Gugusan Kepulauan Melayu (Tanah Melayu,Indonesia,Brunei,Filipina,Singapura dan
Thailand) ketika itu yang mempunyai agama, bahasa dan adat yang seakan sama
seperti orang melayu di tanah melayu. Justeru perkara ini tidak boleh dipertikaikan

berbanding kaum lain seperti cina dan india yang dibawa oleh penjajah ketika itu
datang dari negara China dan negara India yang mempunyai agama,bahasa dan
adat yang jauh berbeza.
Penggunaan dalam konteks lain[sunting | sunting sumber]
Kontrak sosial kadangkala digunakan untuk merujuk kepada konteks yang tidak
melibatkan hubungan kaum. Dalam pilihanraya umum Malaysia 2004, DAP
bertanding atas dasar untuk mempertahankan "kontrak sosial" dengan menentang
teokrasi Islam, yang dilarang oleh Perlembagaan, tetapi disokong oleh bekas
Perdama Menteri,Mahathir bin Mohamad, Lim Keng Yaik danPAS, parti politik
Melayu yang kedua terbesar dalam negara.
Pelbagai bantahan[sunting | sunting sumber]
Menteri Tenaga, Air dan Komunikasi Datuk Seri Dr Lim Keng Yaik yang
juga Presiden Gerakan dilaporkan meminta supaya formula itu diketepikan kerana ia
membuatkan kaum Cina dan India'kecil hati'. Beliau merasmikan Konvensyen Anak
Malaysia anjuran Pergerakan Pemuda Gerakan pada 13 Ogos 2005.
Subjek Kontrak Sosial[sunting | sunting sumber]
Pada 22 Oktober 2008, Sultan Perak Sultan Azlan Shah mencadangkan supaya
subjek kontrak sosial diperkenalkan di di institusi pendidikan supaya generasi muda
di negara ini memahaminya dengan lebih mendalam.
Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri Tan Sri Muhyiddin Yassin
menyarankan kontrak sosial menjadi subjek ko kurikulum di universiti-universiti
kerana bukan semua faham dengan kontrak sosial ini. Isu kontrak sosial sebenarnya
sudah lama selesai dan ia harus diterima oleh semua pihak. [3] Beliau berkata
demikian semasa menyampaikan ceramah 'Politik Melayu-Islam Kemelut dan
Penyelesaian' di Dewan Budaya Universiti Sains Malaysia (USM) pada 21 Oktober
2008.
Memanglah semua kaum ada rasa tidak puas hati sedikit sebanyak. Kita akui
hakikat ini tetapi jangan cuba persoalkan hak orang Melayu melalui cara yang
tersirat .Kita harus berpijak di bumi yang nyata. Lagipun kontrak sosial sudah
termeterai dan dipersetujui bersama sejak sekian lama. [4]
Menteri Pelajaran Datuk Seri Hishammuddin Tun Hussein menegaskan subjek ini /
penekanan topik dalam subjek Sejarah hanya boleh diperkenalkan pada 2010. Ini
kerana ia perlu kajian menyeluruh , tenaga pengajar, peralatan, dan prasarana yang
mencukupi. Jika tidak , ia akan dipolitikkan dan menjadi polemik berpanjangan.
Pada 16 Ogos 2008, Menteri Besar Johor Datuk Abdul Ghani Othman menegaskan
formula kontrak sosial yang berteraskan Perlembagaan Malaysia bukanlah
diskriminasi kaum. Sebaliknya ia terbukti menjamin perpaduan antara kaum. [5]

Upload

Browse
Download
Standard view
Full view
OF 5
1

228
Kontrak Sosial Dalam Perlembagaan Malaysia
Ratings: (31)|Views: 38,291|Likes: 265
Published by siew chang yee
Kontrak sosial yang sering diungkap oleh ahli-ahli politik kerap mengundang
pelbagai perbahasan yang bersifat racist. Ia dilihat sebagai satu aspek dalam
perlembagaan negara yang dibentuk pada tahun 1957 sebelum dimurnikan semula
selepas pembentukan Malaysia pada tahun 1963.
See More
KONTRAK SOSIAL DALAM PERLEMBAGAAN MALAYSIA:SATU PENILAIAN SEMULA
DARI SUDUT SEJARAH
Malaysia merupakan sebuah negara majmuk
yang memperlihatkan perkembangan politik yangdiwarnai oleh
politik komunal. Ia merupakan sebahagian daripada warisan
penjajah yang telahmeninggalkan impak yang begitu besar dalam
kehidupan masyarakat kita. Dasar kolonialisasioleh kuasakuasa Barat bukan sekadar membawa
kepada kewujudan masyarakat pluralismemalah mencorak dan
mempengaruhi perkembangan sejarah kita. Ia dilihat sebagai satu
bentuk hubungan yang bersifat dominasi dan eksploitatif kerana
kolonialisme bukan sekadar melibatkan penguasaan ekonomi dan politik
malah ia turut cenderung menguasai minda penduduk.Malaysia mencapai
kemerdekaannya pada 31 Ogos 1957 melalui amalan kompromi
dan permuafakatan pelbagai kaum. Proses permuafakatan
itu bermula sebelum kemerdekaan lagi.
Ia b e g i t u j e l a s s e l e p a s P e r a n g D u n i a K e d u a , d i m a n a s e
m a n g a t n a s i o n a l i s m a d a n d a s a r dekolonialisasi oleh kuasa
Barat mendorong kepada kerjasama parti-parti politik
berbilangkaum. Perkembangan itu dilihat sebagai satu titik tolak kepada
politik permuafakatan di negarakita dan berjaya merencanakan satu
perkembangan politik yang begitu
menarik.Pe n g g u b a l a n Pe r l e m b a g a a n Pe r s e ku t u a n Ta n a h M e l a y
u 1 9 5 7 t e l a h m e n g a m b i l k i r a pebagai aspek. Perkara yang
paling mustahak di sini ialah toleransi dan tolak ansur di
antara p e n d u d u k b e r b i l a n g ka u m t e l a h b e r j a y a m e m b e n t u k
s a t u p a k a t a n m u r n i d a n m e n e r i m a s a t u kontrak sosial dalam
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu. Di mana pada dasarnya,

kontrak sosial terdiri daripada dua elemen iaitu pertama, penerimaan

orang Melayu terhadap sebilangan besar penduduk bukan Melayu sebagai
rakyat jus soli bagi negara yang baru merdeka. Kedua, penerimaan
penduduk bukan Melayu terhadap pengiktirafan hak istimewa
serta kepentingank a u m M e l a y u d a l a m n e g a r a . b a g a i a s p e k
y a n g m e l i b a t k a n ke p e n t i n g a n k a u m y a n g
b e r b e z a . Suruhanjaya Reid telah dipertanggungjawabkan dalam
merangka sebuah perlembagaan baruuntuk Tanah
Melayu menerima pelbagai pandangan, cadangan serta bantahan
dari
pelbagai p i h a k . I a t e l a h m e m b e r i p e n e k a n a n ke p a d a b e b e r a p
a a s p e k y a n g p e n t i n g t e rm a s u k l a h s o a l kewarganegaraan,
kedaulatan sultan Melayu, kedudukan agama Islam, Bahasa
Melayu sebagai bahasa Kebangsaan dan hak keistimewaan orang
Melayu.1
Isu kontrak sosial merupakan satu persoalan yang sering dibahaskan oleh
ahli-ahli politik mahupun golongan akademik. Persoalan yang sering
timbul ialah sejauh manakah ia masih re l e v a n d a n ke p e n t i n g a n
perjanjian itu dalam usaha pembentukan sebuah negara
b a n g s a d i Malaysia. Idea kontrak sosial bermula di Eropah pada abad ke17 dan ke-18 dan di pelopori oleht o ko h t o ko h s e p e r t i J a q u e Ro u s s e a u , J o h n L o c ke a n d T h o m a s H o b b
e s . Pa d a d a s a rn y a , i a merujuk kepada persetujuan bersama
di kalangan rakyat sesebuah negara berkaitan dengan hak dan
tanggungjawab mereka. Di mana manusia dikatakan mempunyai nafsu
yang tinggi terhadapkekuasaan, kekayaan, kehormatan dan
pengetahuan dan ia disifatkan sebagai tidak terbatas. Lantaran itu,
perlu wujudnya satu mekanisme bagi mengawal keinginan manusia
tersebut dalamusha mewujudkan keselamatan serta kestabilan
dalam negara ( B. Harian, 5 Nov. 2008).M e n u r u t J o h n L o c ke ( 1 6 3 2 1 7 0 4 ) d a l a m t u l i s a n n y a A n E a s s y C o n c e rn i n g t h e
Tr u e Original, Extent and End of Civil Government dalam
Sosial Contract ( Oxford University Press,1960) , beliau menjelaskan
bahawa wujudnya tiga pihak dalam proses kontrak sosial iaitu orangy a n g
m e n c i p t a ke p e rc a y a a n ( t h e t r u s t o r ) , o r a n g y a n g d i b e r i
ke p e rc a y a a n ( t h e t r u s t e e )
d a n m e re k a y a n g m e m p e r o l e h m a n f a a t d a r i p a d a p e m b e r i a n k
e p e rc a y a a n i t u ( t h e b e n e fi c i a r y ) . Hubungan tersebut bakal
mewujudkan satu situasi saling mempercayai antara satu sama lain
dani a a m a t p e n t i n g d a l a m m e n g e ka l k a n ke s e l a m a t a n s e s e b u
a h n e g a r a . I n i ke r a n a s e k i r a n y a h u b u n g a n ke p e rc a y a a n t e r s e
b u t t e rh a k i s m a k a p e m e r i n t a h a k a n ke h i l a n g a n ku a s a u n t u k
melaksanakan dasar yang ingin dilakukannya.Istilah kontrak sosial
mula mewarnai politik negara pada tahun 1986 dan ia
digunakan b u a t k a l i p e r t a m a o l e h a h l i p a r l i m e n U M N O ,
A b d u l l a h A h m a d y a n g m e n e g a s ka n b a h a w a kemerdekaan
negara serta kesinambungan politik Malaysia berdasarkan kepada
system politik yang didominasi orang Melayu. Oleh itu kedudukan orang

Melayu dalam politik Malaysia perludipelihara dan sebarang usaha

untuk menghapuskannya mahupun
mempertikaikannya bakalmengugat kestabilan negara ( The Star,
31.August.1986 ). Sejak diperkenalkan, kontrak sosialdikaitkan
dengan konsep dominasi Melayu atau ketuanan Melayu. Di mana
ia dilihat sebagai penerus kepada kesinambungan kuasa politik orang
Melayu dan turut memberi jaminan
terhadapke d u d u k a n s e r t a ke i s t i m e w a a n o r a n g M e l a y u d i M a l a
y s i a . M a l a h a n ko n t r a k s o s i a l d i l i h a t 2
semakin rigid dibawah dominasi UMNO yang sering menjadikan
isu tersebut sebagai modaluntuk kepentingan politik masing-masing. Ia
jelas apabila isu kontrak sosial mahupun
ketuananM e l a y u s e r i n g m e n j a d i t u m p u a n d a l a m s e t i a p Pe rh i m
p u n a n A g u n g U M N O d i m a n a p a r a perwakilan mengambil
kesempatan untuk menonjolkan diri dengan memanipulasikan isu
kontrak sosial mahupun hak-hak orang Melayu. Dalam Perhimpunan
UMNO tahun 2006,
perwakilanM e l a k a H a s n o o r S i d a n g H u s s e i n d e n g a n l a n t a n
g menegaskan bahawa UMNO sanggup berkorban dan b
ermandi darah untuk pertahankan bangsa dan agama
m e r e k a . M a n a k a l a p e r w a k i l a n d a r i Te re n g g a n u p u l a m e m b
e r a m a r a n b a h a w a h a k o r a n g M a l a y u t i d a k h a r u s dipertikaikan
dan jika ia berlaku orang Melayu bakal mengamuk dan peristiwa
13 Mei 1969 bakal berulang ( Malaysiakini, 22.November
2006).Perkembangan dalam kontrak sosial itu selaras dengan tanggapan
Rousseau (1712-1778)yang berpendapat bahawa manusia pada
dasarnya adalah sama tetapi faktor moral menciptaketidaksamaan
maka timbullah hak-hak istimewa yang dimiliki oleh golongan
tertentu dan ia bakal dipergunakan untuk menindas yang lain ( B.
Harian, 5 Nov. 2008 ). Oleh yang demikian,konsep ketuanan Melayu
yang dianggap sebagai pelindung orang Melayu dan dikaitkan denganhak
raja-raja Melayu sebagai pemerintah negara sering menimbulkan
perasaan kurang senangkaum lain ( B. Harian, 9 Mei. 2008). Di mana ia
seolah-olah meletakkan kaum lain di satu kelasyang lebih rendah
daripada orang Melayu. Ia jelas bercanggah dengan perlembagaan
negarayang menekankan persamaan hak bagi semua warganegara
tanpa diskriminasi terhadap mana-mana bangsa mahupun agama.
Malahan konsep ketuanan Melayu dilihat sebagai satu elemenyang
berunsur negatif yang melemahkan orang Melayu dan ia bersifat
perkauman. Di manamenurut Datuk Zaid Ibrahim, bekas Menteri di
Jabatan Perdana Menteri ia mencerminkan orangMelayu hanya mahu
menjadi tuan tanpa mahu berusaha dan bertanggungjawab
kepada dirisendiri ( Utusan Malaysia, 4 November. 2008 ). Ini jelas
memberi satu gambaran negatif kepadaorang Melayu yang dianggap
hanya mahu hak-hak tertentu dan penghormatan serta
pengiktirafant e t a p i t i d a k m a h u b e r u s a h a . P a d a m a s a y a n g
s a m a m e r e k a t i d a k m a m p u m e m b u k t i k a n kemampuan diri

serta mengelak daripada persaingan secara global dan terus bergantung

kepadakerajaan.3

PENGENALAN
Negara kita merupakan negara yang terdapat pelbagai kaum atau etnik yang hidup harmoni. Ia adalah
unik kerana walaupun penduduknya terdiri daripada berbilang etnik namun konflik antara kaum jarang
berlaku. Jika berlaku tidaklah sehingga menghancurkan negara.
Di antara masalah utama ke arah kemerdekaan ialah masalah perpaduan. Ia berkait rapat dengan
kepelbagaian keturunan, budaya, bahasa dan agama. Setiap kaum mahukan bahasa ibundanya
dijadikan bahasa kebangsaan. Di samping itu, kaum-kaum lain berasa bimbang apabila orang Melayu
mahukan agama Islam dijadikan agama rasmi. Sementara itu orang bukan Melayu menuntut supaya
mereka diberikan kerakyatan.
Sebaliknya orang Melayu mempersoalkannya. Masalah ini bukan disebabkan oleh sikap kaum-kaum
yang ada di tanah Melayu tetap hasil daripada dasar pecah dan perintah Inggeris yang mengasingkan
mereka dari segi tempat tinggal dan bidang ekonomi. Ini menyebabkan mereka kurang berinteraksi,
akhirnya mewujudkan jurang perbezaan dan menjejaskan perpaduan.[1]
APA ITU KONTRAK SOSIAL?
Teori kontrak sosial menurut pandangan ahli teori demokratik Eropah seperti Thomas Hobbes dan John
Locke ialah bahawa manusia mewujudkan negara sebagai satu perjanjian bersama di mana setiap
individu itu bersetuju kepadanya.[2] Kontrak ini bererti individu-individu yang bebas bersetuju untuk
menyerahkan haknya untuk memerintah diri sendiri itu kepada satu institusi bersama yang berkuasa
dan berdaulat.[3]
Menurut bahasa, kontrak boleh didefinisikan sebagai perjanjian formal dengan syarat-syarat tertentu
antara dua pihak atau lebih.[4] Ia juga boleh bermaksud dokumen yg mengandungi syarat-syarat

perjanjian atau cabang undang-undang yg berkaitan dgn kontrak.[5] Sosial pula boleh ditakrifkan
sebagai segala yg berkaitan dgn masyarakat, perihal masyarakat dan kemasyarakatan.[6] Oleh itu,
kontrak sosial apabila diasimilasikan boleh ditakrifkan sebagai satu bentuk perjanjian atau
permuafakatan yang ditulis dan ditetapkan oleh undang-undang (perlembagaan) yang melibatkan
semua masyarakat di sesebuah negara. Oleh itu, perbincangan kontrak sosial bagi penulisan ini akan
ditumpukan kepada skop perlaksanaannya di Malaysia.
Secara mudah, kontrak sosial merupakan satu istilah permuafakatan antara kaum yang dicapai sebelum
merdeka melalui satu persetujuan di kalangan rakyat dan pemimpin yang terdiri daripada kaum Melayu,
Cina dan India. Pemeteraian kontrak sosial ini juga turut disertai dan dipersetujui oleh parti-parti yang
mereka wakili iaitu UMNO, MCA dan MIC. Istilah ini sebenarnya tidak wujud dalam Perlembagaan
Persekutuan 1957 tetapi dari perspektif lain, kontrak sosial sememangnya wujud dalam sejarah negara
dan permuafakatan yang dicapai itulah yang mentakrifkan negara kita dan seterusnya menentukan sifat
negara.
Kontrak sosial sebenarnya merupakan watikah asas keadilan sosial untuk negara. Keadilan sosial yang
terkandung dalam perjanjian ini merangkumi bukan sahaja soal keadilan ekonomi tetapi juga keadilan
politik dan keadilan kebudayaan. Oleh itu, kontrak sosial yang dipersetujui perlu dijadikan rujukan asas
segala usaha untuk menegakkan keadilan sosial di negara ini.[7] Pengajaran utama yang harus
dipelajari oleh kaum bukan Melayu ialah peristiwa rusuhan 13 Mei 1960 kerana mencabar kedudukan
orang Melayu seperti yang termaktub dalam Perlembagaan Malaysia.
ELEMEN-ELEMEN KONTRAK SOSIAL MENURUT PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

Perlembagaan Persekutuan adalah hasil daripada persetujuan yang tercapai antara penduduk di Malaysia
daripada kalangan kaum Melayu, Cina dan India. Perlembagaan Malaysia bukan sahaja dokumen
perundangan akan tetapi ia adalah kontrak sosial dan perjanjian perdamaian.[8] Perlembagaan Malaysia
merupakan suatu bentuk tolak ansur yang ulung dengan setiap kumpulan memberi sesuatu dan kembali
mendapat sesuatu (yang lain).[9]
Ini seperti yang ditegaskan oleh Tunku Abdul Rahman:
Orang Melayu sedia memberikan hak-hak munasabah dan patut kepada orang-orang bukan
Melayu. Orang Melayu telah memberikan pengorbanan yang begitu banyak kepada bangsabangsa bukan Melayu. Belum ada satu bangsa anak negeri yang berbudi sebegitu tinggi
seperti yang diperbua oleh orang Melayu. Sesungguhnya ada jaminan hak-hak istimewa
Melayu dalam perjanjian persekutuan tetapi ia tidak sekali-kali mencegah dan menyekat
bangsa-bangsa yang bukan Melayu daripada mencapai kesenangan dan kejayaan, dan lagi

sehingga sekarang hak-hak istimewa Melayu itu masih belum lagi menghasilkan keadaan
yang setaraf di antara orang Melayu dengan bukan Melayu. [10]
Beberapa peruntukan yang digubal dalam perlembagaan mengekalkan beberapa elemen penting yang
menjadi tradisi sejak zaman sebelum penjajahan British lagi. Para penggubal mengangap elemenelemen tersebut penting memandangkan peranan yang dimainkan dalam menjaga kestabilan negara
terutamanya dalam konteks negara Malaysia yang berbilang kaum.[11] Peruntukan itu adalah hasil
proses tawar menawar pada asasnya merupakan semangat perjanjian di sebalik pembentukan
perlembagaan tahun 1957. Seperti yang diterangkan oleh Mohamed Suffian:[12]
Sebagai balasan kerana mengendurkan syarat kerana memberi kewarganegaraan kepada
orang-orang Melayu, hak-hak dan keistimewaan orang Melayu sebagai peribumi negara ini
hendaklah ditulis di dalam perlembagaan dan terdapat juga peruntukan lain yang juga
dipersetujui oleh pemimpin-pemimpin bukan Melayu
Inilah asas yang menjadi perjanjian sosial di antara masyarakat majmuk di Malaysia dengan memberi
pengorbanan dalam sebahagian hak mereka dan menghormati hak sebahagian komuniti yang lain demi
untuk keseimbangan dalam masyarakat bernegara. Sebahagian besar ciri-ciri utama yang wujud dalam
Perlembagaan Persekutuan adalah unsur kontrak sosial yang dipersetujui oleh semua pihak.
Di mana-mana negara sekalipun, perlembagaan lahir hasil daripada perkembangan sejarah.
Perlembagaan juga merakamkan sifat-sifat asal negara itu merangkumi nilai tradisi, politik dan
kebudayaan.[13] Elemen-elemen ini yang menjadikan bangsa Melayu selaku bangsa asal yang
mendiami Tanah Melayu memasukkannya ke dalam Perlembagaan bagi mengekalkan keistimewaan
mereka. Di antaranya ialah:
1.

KEDUDUKAN RAJA MELAYU DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

Beberapa abad lamanya orang Melayu diperintah berdasarkan pemerintahan beraja. Mereka diperintah
oleh sultan dan kepadanya diberikan sepenuh taat setia. Kesultanan Melayu merupakan elemen penting
dalam masyarakat Melayu. Ianya mengekalkan simbol penting bagi survival orang-orang Melayu.
Semasa pemerintahan British pun raja-raja masih dianggap sebagai raja yang berdaulat[14] dan masih
lagi mempunyai kuasa bagi hal-hal tertentu bagi negeri masing-masing meskipun mereka dipaksa
menerima beberapa triti dengan British untuk menerima penasihat British.
Apabila akhirnya kemerdekaan diberikan kepeda Semenanjung Tanah Melayu, institusi beraja diteruskan
tetapi dengan beberapa pindaan supaya dapat disesuaikan dengan konsep demokrasi berparlimen dan
kemerdekaan.[15] Raja-raja Melayu menggambarkan ciri-ciri asal negara Malaysia. Ia melambangkan
kesinambungan sejarah dan menjadi sebahagian daripada identiti negara. Sebagai sebuah negara
Malaysia perlu mempunyai satu identiti yang berbeza dan unik. Inilah yang mendasari bentuk dan

menyediakan isi kepada upacara rasmi negara. Kewujudan sistem beraja dengan sendirinya
menekankan ciri-ciri kemelayuan.[16]
Hasil penerimaan sistem raja berperlembagaan, Yang Dipertuan Agong diberi kuasa memerintah
Persekutuan tetapi sebagai raja berperlembagaan baginda dikehendaki mengikut nasihat jemaah
menteri atau menteri yang diberi kuasa oleh jemaah menteri.[17] Baginda juga adalah Pemerintah
Tertinggi Angkatan Tentera Persekutuan[18] dan merupakan salah satu unsur utama daripada tiga
unsur utama badan perundangan persekutuan iaitu parlimen.[19]
Disamping itu, Perkara 71 Perlembagaan Persekutun membuat peruntukan bagi menjamin hak
seseorang raja untuk mewarisi, memegang, menikmati dan menjalankan hak-hak keistimewaan di sisi
Perlembagaan bagi seseorang raja dalam negeri itu. Institusi kesultanan dilindungi oleh Perlembagaan
dengan cara bahawa tiada pindaan[20] boleh dibuat terhadap peruntukan berhubung dengan Majlis
Raja-Raja, susunan keutamaan dan hak-hak mereka untuk warisan sebagai raja negeri masing-masing
tanpa persetujuan Majlis Raja-Raja. Malah tiada undang-undang yang secara langsung menyentuh
keistimewaan, kedudukan, kemuliaan atau kebesaran mereka boleh diluluskan tanpa persetujuan Majlis
Raja-Raja.[21]
Raja-raja Melayu bagi negeri-negeri Melayu hendaklah orang Melayu dan oleh kerana itu ianya orang
Islam. Yang Di pertuan Agong (yang dipilih daripada kalangan Raja-Raja Melayu) yang mempunyai
kuasa pemerintah bagi persekutuan juga adalah seorang Melayu dan Muslim. Perbincangan tentang
pemerintahan berja tidak akan lengkap tanpa menyebutkan kedaulatan dan kekebalan (imunity) raja.
Perlembagaan memperuntukan bahawa Yang Dipertuan Agong tidak boleh didakwa dalam apa-apa jua
perbicaraan dalam mana-mana mahkamah.[22]
Negara ini masih bernasib baik dengan mewarisi sistem raja-raja yang melambangkan kuasa Islam.
Pada masa ini Perkara 3(2) merujuk kepada tiap-tiap negeri dalam persekutuan, Raja atau Sultan adalah
ketua agama Islam kecuali Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak.
2. HAK KEISTIMEWAAN ORANG MELAYU
Perlembagaan Malaysia mempunyai satu peruntukan khas di bawah Perkara 153 bertujuan memelihara
orang Melayu dan bumiputera Sabah dan Sarawak. Peruntukan-peruntukan berkaitan juga terdapat di
bawah Perkara 161(A) dan dalam beberapa perlembagaan negeri.[23]
Di sisi undang-undang perlembagaan, erti Melayu ialah seseorang yang memenuhi tiga syarat
asas; (i) menganuti agama Islam, (ii) secara lazim bercakap Melayu, dan (iii) menurut adat istiadat
Melayu (Perkara 160). Dengan hanya mempunyai sifat-sifat (i) hingga (iii) belum sempurna lagi ke
Melayuan seseorang itu di sisi Perlembagaan. Seseorang yang mendakwa dirinya Melayu hendaklah
membuktikan juga bahawa dia lahir sama ada di Persekutuan atau di Singapura sebelum hari Merdeka
atau dapat membuktikan bahawa dia adalah anak kepada ibu atau bapanya yang lahir di Persekutuan
atau di Singapura sebelum Merdeka.

Setelah mengimbas kembali siapa itu Melayu, perlu kini kita amati Perkara 153 yang menjamin
kedudukan istimewa orang Melayu yang bumiputera yang termaktub di bawah klausa (2) Perkara 153.
Perkara 153 menggariskan bahawa Yang di-Pertuan Agong, atas nasihat Perdana Menteri atau Kabinet
berkuasa menyelamatkan kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera di Sabah dan Sarawak
dengan menentukan bagi mereka kedudukan dalam perkhidmatan awam, agihan biasiswa atau
pendidikan atau latihan atau lain-lain kemudahan yang diberikan oleh kerajaan termasuk permit atau
lesen perniagaan. Peruntukan Perkara 153 adalah seperti berikut;
Perkara 153 (I): Perezaban quota mengenai perkhidmatan, permit dan sebagainya untuk
orang Melayu.
(1) Adalah menjadi tanggungjawab Yang di-Pertuan Agong memelihara kedudukan istimewa
orang Melayu dan bumiputera mana-mana Negeri Borneo dan kepentingan-kepentingan sah
kaum-kaum lain mengikut peruntukan perkara ini.
(2) Walau apapun yang terkandung dalam Perlembagaan ini, tetapi tertakluk kepada
peruntukan Perkara 40 dan peruntukan Perkara ini, Yang di-Pertuan Agong hendaklah
menjalankan tugas-tugasnya di bawah Perlembagaan ini dan di bawah undang-undang
Persekutuan mengikut apa-apa cara sebagaimana yang perlu untuk memelihara kedudukan
istimewa orang Melayu dan bumiputera mana-mana Negeri Borneo dan juga untuk
menentukan perezapan bagi orang Melayu dan bumiputera mana-mana negeri-negeri Sabah
dan Sarawak suatu kadar yang difikirkan patut oleh Yang di-Pertuan Agong
mengenai jawatan dalam perkhidmatan awam (lain daripada perkhidmatan awam sesuatu
negeri) dan mengenai biasiswa, bantuan dan lain-lain keistimewaan pelajaran atau
latihan yang seumpamanya atau lain-lain kemudahan khas yang diberi atau diadakan oleh
Kerajaan Persekutuan dan suatu kadar yang difikirkan patut oleh Yang di-Pertuan Agong
mengenai permit atau lesen bagi menjalankan apa-apa trade atau perniagaan, dan perezapan
permit dan lesen itu adalah tertakluk kepada peruntukan undang-undang itu dan Perkara ini.
Kedudukan istimewa orang Melayu yang lain termasuklah peruntukan Perkara 89 dan 90 yang memberi
kuat kuasa undang-undang perlembagaan kepada undang-undang yang sedia ada yang melindungi
tanah rizab orang Melayu daripada diselenggarakan oleh orang bukan Melayu.[24] Selain itu,
kemasukan orang Melayu dalam Rejimen Askar Melayu dengan pengecualian orang bukan Melayu
sebagaimana dikuatkuasakan oleh Perkara 8(5)(f) juga dianggap sebagai sebahagian daripada
kedudukan istimewa orang Melayu.[25]
Walaupun dari satu sudut peruntukan khas ini seolah-olah bercanggah dengan kesamarataan layanan
perlembagaan ke atas semua warganegara persekutuan, namun ia satu pertimbangan untuk
menyamakan taraf kaum bumiputera dengan kaum-kaum yang lain khususnya Cina di tanah air bagi

menjamin mewujudkan keseimbangan, khususnya dalam bidang ekonomi, pendidikan dan agihan
kekayaan khususnya kepada kaum yang masih lemah dan ketinggalan menjelang kemerdekaan.[26]
Kedudukan istimewa orang Melayu ini tidak mutlak.[27] Ia diseimbangkan dengan kepentingan sah
kaum lain yang secara amnya termasuklah hak mendapat kewarganegaraan Malaysia menurut
peruntukan kewarganegaraan dalam perlembagaan, hak menganut dan mengamalkan agama masingmasing, hak untuk menggunakan bahasa ibunda dan yang paling penting hak untuk mendapat layanan
yang sama rata. Seperti juga kedudukan istimewa orang Melayu, hak-hak ini juga dibatasi oleh beberapa
peruntukan dalam Perlembagaan.[28]
3. KEDUDUKAN ISLAM SEBAGAI AGAMA RASMI
Kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan adalah satu isu yang penting kerana ianya berkait
rapat dengan kepercayaan dan iktikad majoroti penduduk (orang Melayu) di Malaysia.
Dalam Perlembagaan Persekutuan dinyatakan:
Agama Islam ialah bagi seluruh persekutuan, tetapi agama-agama lain boleh diamalkan
dengan aman dan damai di mana-mana bahagian Persekutuan[29]
Menurut Tun Salleh Abbas, Melayu dan Islam adalah dua unsur yang bercantum dan tidak boleh
dipisahkan untuk tujuan undang-undang dan perlembagaan.[30] Maka adalah menjadi tanggungjawab
Yang Dipertuan Agong untuk melindungi orang Melayu seperti yang termaktub dalam Perkara 153
Perlembagaan Persekutuan. Oleh kerana Islam dan Melayu merupakan dua entiti yang tidak boleh
dipisahkan, maka tugas menjaga orang Melayu termasuk juga melindungi dan menjaga agama Islam.
[31]
Orang Melayu sebagaimana yang telah dijelaskan oleh penulis sebelum ini ditakrifkan dalam Perkara 160
Perlembagaan Persekutuan iaitu sebagai seorang yang menganut agama Islam, yang lazim bertutur
bahasa Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu.
Maka dengan ini, peruntukan Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan yang mengisytiharkan bahawa
Islam adalah agama bagi persekutuan membayangkan apa yang telah dipertahankan oleh orang
Melayu sepanjang masa, malah sebelum kuasa British masuk ke Malaysia lagi. Semasa penjajahan
British, mereka membawa masuk agama Kristian sementara kaum pendatang membawa masuk agama
lain seperti Hindu dan Buddha. Oleh yang demikian, menjadikan agama Islam sebagai agama bagi
Persekutuan mestilah juga memberikan pertimbangan kepada kepercayaan kaum lain.
Oleh itu, Perkara 3 memperuntukan satu fasal imbangan yang menyebut tetapi agama lain boleh
diamalkan dengan aman dan damai di mana-mana bahagian Persekutuan. Malah setiap kumpulan
agama juga mempunyai hak untuk:

a) Menguruskan hal ehwal agamanya sendiri

b) Menubuh dan menyelenggara institusi-institusi bagi maksud-maksud agama atau khairat, dan
c) Memperoleh dan memiliki harta benda serta memegang dan mentadbirkannya mengikut undangundang
Berikutan dengan Islam diterima sebagai agama bagi persekutuan, maka kerajaan Persekutuan dan
negeri mempunyai kebebasan, kuasa dan keistimewaan untuk menubuhkan atau menyelenggara atau
membantu penubuhan atau penyelenggaraan institusi Islam atau mengadakan atau membantu dalam
mengadakan ajaran dalam agama Islam dan untuk mengeluarkan perbelanjaan yang diperlukan untuk
tujuan itu.[32] Oleh itu, kerajaan persekutuan dan negeri melalui akta dan enakmen perbekalan
tahunan, diberi kuasa untuk membelanjakan wang untuk pentadbiran agama Islam dan undangundangnya. Peruntukan seumpama itu jelas disahkan oleh Perkara 12(2).
4. BAHASA MELAYU
Bahasa sentiasa menjadi faktor terpenting dalam menentukan jati diri sesebuah negara. Keperluan satu
bahasa kebangsaan yang menjadi pertuturan umum dan bahasa rasmi kebangsaan disedari penting
untuk menyatukan rakyat pelbagai asal keturunan yang masing-masing dengan bahasa pertuturannya.
Isu bahasa merupakan salah satu perkara yang dibincangkan semasa perundingan perlembagaan dan
proses pembentukannya. Namun isu ini dapat diselesaikan dengan permuafakatan antara kaum. Tan
Siew Sin telah menerangkan bagaimana isu bahasa telah dapat diselesaikan:
Masyarakat bukan Melayu menaruh harapan besar kebudayaan dan bahasa mereka. Biar
saya nyatakan sebagai contoh, perlembaagaan Reid sebagaimana rangka awalnya tidak
menyebut apa-apa tentang mengekal dan menegmbangkan bahasa Cina dan Tamil atau
bahasa-bahasa lain.Apabila dicadangkan kepada pemimpin Melayu bahawa perlembagaan
sepatutnya dengan eksplisit menyatakan pengekalan dan perkembangan kedua-dua bahasa
Cina dan Tamil hendaklah digalak dan dipelihara, mereka bersetuju[33]
Maka bahasa Melayu diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dengan tidak mengenepikan bahasa lain. Ini
seperti yang termaktub dalam Perkara 152 Perlembagaaan Persekutuan yang menyebut:
(1) Bahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu dan hendaklah dalam tulisan yang
diperuntukkan melalui undang-undang oleh Parlimen:
Dengan syarat bahawa(a) tiada seorang pun boleh dilarang atau dihalang daripada menggunakan (selain bagi
maksud rasmi), atau daripada mengajarkan atau belajar, apa-apa bahasa lain; dan

(b) tiada apa-apa jua dalam Fasal ini boleh menjejaskan hak Kerajaan Persekutuan atau hak
mana-mana Kerajaan Negeri untuk memelihara dan meneruskan penggunaan dan pengajian
bahasa mana-mana kaum lain di dalam Persekutuan.
Hipotesis utama disebalik meluluskan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan adalah bertujuan
untuk memenuhi keperluan menyatupadukan pelbagai kaum ke arah menjadi sebuah negara yang
bersatu melalui satu bahasa yang sama iaitu bahasa Melayu yang telah menjadi bahasa pengantar
negara ini sejak dahulu lagi.[34]