Kabanata 10

UNANG PAG-UWI NI RIZAL SA CALAMBA

5 taon sa Europa
Agosto 1887- bumalik sa Pilipinas; manggagamot
Nagbabalang huwag muna siyang umuwi dahil sa Noli
*Paciano
*Silvestre Ubaldo
*Chengoy
Dahilan ng pag-uwi:
1. Ooperahan ang mga mata ng ina
2. Mapagsilbihan ang mga kababayang inaapi ng mga Espanyol
3. Alamin kung paano naaapektuhan ng Noli ang mga Pilipino at Espanyol sa
Pilipinas
4. Magtanong tanong kung bakit wala syang nababalitaan tungkol kay Leonor
Rivera
JUNE 29, 1887- sulat sa ama para ipaalam ang pag-uwi
JULY 15- sasakay ng barko
AUGUST 15-30 magkikita sila
JULY 3- sumakay ng Djemnah; pasilangan; dumaan sa kanal suez.
SAIGON (JULY 30)- barkong HAIPHONG patungong Manila
Manila na hindi nagbago:
1. Lumang simbahan at gusali
2. Lubak na kalsada
3. Bangka sa ilog pasig
4. Pader na nakapalibot sa lungsod
AUGUST 8- nagbalik sa Calamba
Nagbukas ng klinika sa Calamba
1. Unang pasyente ang ina
2. Kumalat ang balita na may doctor mula Alemanya (Doktor Uliman)
3. Walang bayad pag mahirap
4. 900 piso ang kita sa ilang buwan; Pebrero 1888- kumita ng 5000
Nagpatayo ng gym para sa mga kabataan (Upang makaiwas sa sabong at sugal)
1. Nagturo ng natutunan sa Europa
2. Gymnastics
3. Pag-eeskrima
4. Pamamaril
HINDI NIYA NADALAW SI LEONOR RIVERA

Mga Gawain sa Calamba:

1. Pagpraktis ng medisina
2. Pag-asikaso ng himnasyo
3. Pakikibahagi sa gawaing sibiko
4. Pagpinta ng magagandang tanawin
5. Pagsalin sa Tagalog ng tula ng Alemang si VON WILDERNATH
Gob. Hen. Emilio Terrero (1885-1888)
-Sumulat na pinapatawag siya sa Malacanang (May taglay na subersibong
ideya ang Noli)
-Pinabulaanan ni Rizal at sinabing inihahayag lang ang katotohanan.
Mga Heswitang hiningan ni Rizal ng Noli ngunit tumanggi:
1. Padre Francisco de Paula Sanchez
2. Padre Jose Bech
3. Padre Federico Faura
DON
siya
-

JOSE TAVIEL DE ANDRADE- batang tenyenteng Espanyol; inatasang bantayan

Edukado
Marunong magpinta
Nakapagsasalita ng Ingles, Pranses, at Espanyol

Msgr. PEDRO PAYO- Arsobispo ng Maynila (Dominiko)

- Nagpadala ng sipi ng Noli kay Padre Rektor GREGORIO ECHAVARRIA ng UST
para maeksamin.
Permanenteng Komisyon ng Sensura- sumuri sa Noli
PADRE SALVADOR FONT- Agustinong Kura ng Tondo; namuno sa pagsuri
PADRE JOSE RODRIGUEZ Superyor ng Guadalupe; naglathala ng walong polyeto na
pinamagatang CUESTIONES de SUMO INTERES (Katanungan ng Dakilang Interes)
1. Bakit di ko dapat basahin ang mga iyon?
2. Mag-ingat sa mga ito. Bakit?
3. At ano ang masasabi mo sa akin tungkol sa salot?
4. Bakit nagtatagumpay ang mga walang galang?
5. Sa palagay mo bay wala talagang purgatoryo?
6. Mayroon ba o walang impyerno?
7. Ano ang iyong palagay sa mga libelong ito?
8. Kumpisal o walang hanggang kapahamakan?
Tumuligsa sa Noli:
1. Hen. Jose de Salamanca (April 1, 1888)
2. Hen. Luis m. de Pando (April 12)
3. Sr. Fernando Vida (June 11)
4. Vicente Barrantes- siniraan ang Noli sa artikulong inilathala sa LA ESPANA
MODERNA noong January 1890.

Tagapagtanggol ng Noli:
1. Marcelo H. Del Pilar
2. Dr. Antonio Ma. Regidor
3. Graciano Lopez Jaena
4. Mariano Ponce
5. Padre Francisco de Paula Sanchez
6. Don Segismundo Moret at Dr. Miguel Morayta- nagustuhan ang nobela
REV. VICENTE GARCIA- pinagtanggol ang Noli sa ilalim ng sagisag na JUSTO
DESIDERIO MAGALANG
Puminsala sa kasiyahan ni Rizal sa Calamba kasama si Ten. Andrade:
1. Pagkamatay ng kanyang ate na si OLYMPIA
2. Kwento ng kaaway tulad ng espiya ng Alemanya, alagad ni Brismarck, isang
protestante, isang Mason, mangkukulam, isang kaluluwang wala nang pagasang maligtas.
Himno Al Trabajo- (Himno ng Paggawa)- parangal sa masisipag at mamamayan ng
Lipa