gazi_sanat_tasarim02.

qxp

04.01.2009

18:11

Page 51

Gazi niversitesi, Gzel Sanatlar Fakltesi, Endstri rnleri Tasarm Blm, Tunus Caddesi No:35
Kavakldere / ANKARA Tel: 0 312 425 76 75 E-posta: cdemir@gazi.edu.tr

Gnmz Sergileme Tasarm, Trleri ve

Londra'dan Sergileme Tasarm rnekleri

Yrd. Do. idem Demir

Anahtar
Kelimeler

zet
Gnmzde sergileme tasarm, tercih edilen ve grafik tasarmn etkin alanlarndan biri
haline gelmitir. Tarihin en eski tantm aralarndan biri olan ve uzun bir geliim sreci
ieren sergileme tasarm, ilev ve ieriklerine gre snflandrlabilmektedir. Bu
snflandrmalardan hareketle, sergileme tasarm rnekleri ve son dnemde Londra'da
kullanlmakta olan sergileme tasarmlar bu aratrmada incelenmitir.

sergileme tasarm
stand
hedef kitle

TODAY'S EXHIBITION DESIGN, TYPES AND

THE EXHIBITION DESIGN EXAMPLES FROM LONDON

Abstract

Keywords

Nowadays exhibition design has become a preferable and an effective area of graphic
design. As being one of the oldest tool of presentation of history and having a long
development process exhibition design can be classified as it's function and contents.
Due to these classifications, exhibition design examples and recent examples from
London has been examined in this research.

exhibition design
stand
target audience

51

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 52

Sergileme Tasarm
Nesneleri ya da ileri gsteren, sunan, neren, aa vuran
sergileme; neden yaplr ya da bir stand neden kurulur? Neden bir
televizyon reklam ya da reklam ilan dururken, bir stand ve zerinde
birok grafik rnle birlikte sergileme yaplr? Velarde (1988, s. 49) bu
sorulara "sergilenecek bir eyin ve anlatlacak bir hikayenin olmas"
cevabn vermektedir. Dernie (2006: 6) ise; sergileme yapmann insann
doasnda olan bir etkinlik olduunu belirterek, her bireyin evinin
aslnda bir sergileme alan olduunu ve bireylerin kendileri, yaamlar,
ihtiyalar hakknda bilgi vermek iin nesneleri sergilediklerini ifade
etmektedir. nsanolunun ne zaman ve ne amala iletiim kurmaya
balad hakknda bir ok aratrma yaplmtr. Lorenc, Skolnick ve
Berger (2007: 8) insann nesneleri ve bulunduklar evreyi, igdsel
sergileme hissini gidermek, sayg gstermek, aydnlatmak, kutlamak,
deneyimlerini gstermek, sat yapmak gibi durumlar iin bir ara olarak
kullanm olabileceklerini belirtmilerdir.
Uzun bir gemie sahip olan sergileme tasarm, son dnemlerde
grafik tasarmn yeni ve etkin alanlarndan biri olarak deerlendirilmeye
balanmtr. Turgut (2003: 181) grafik tasarm ierisinde yeni bir
uygulama alan olarak deerlendirilmeye balanm olan sergileme
tasarm (exhibition design)'nn, rnn kitlelere sunumunda yaplan
grsel bildiriim sreleri ve tantm dzenlemelerini kapsadn
belirtmektedir.
Allwood ve Montgomery (1989: 13) ise bir sergilemenin neden
tercih edildii ile ilgili belli bal nedenler belirlemilerdir. Bunlar; izleyici
bana den maliyetin dk olmas, hedef kitlenin rne olan tepkisini
lmenin mmkn olmas, hedef kitleyle birebir iletiime geilebilmesi ve
rn ile ilgili detayl bilgi verilebilmesi, sergileme tasarmnn alcya
gnderilen bror vb. tantm elerinden daha etkili olmas, rakip
firmalarn tantlan rnden haberdar edilerek tanma frsatnn
yaratlmas ve standn tarafsz bir alan (ne mterinin firmann binasnda
bulunmas, ne de firmann mteriye ait bir binada olmas) olmas
bakmndan mterinin rnle ilgi merak ettii konular rahatlkla
sorabilmesidir.
Ksaca sergileme standlar; bir rn, fikri yada teknii geni bir
kitleye tantmak, sunmak yada satmak iin uygun yerler olduu
sylenebilir.
52

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 53

Sergileme Tasarmnn Tarihesi

Sergiler, sergilemeler, gsteriler, tehirler, fuarlarn hepsi sergileme
uzmanlarnn birbirleriyle iletiim kurmalarn salayan ortamlardr ve
temelde ayn eyi ifade ederler. Gksel ve Sohodol (2005: 11)'a gre
tarihin en eski ve etkin tantm yntemlerinden biri olan sergileme
almalar, M.. 3. yzyla dayanmaktadr. Velarde (1988: 13) ise
byk olaslkla ilk sergilemelerin, pazar yerlerinde satlan rnler iin
oluturulduunu belirtmektedir.
rnlerin blgeleri kapsayan geni sunularnn yapld ilk sergi ve
antik pazarlar, deniz yolu ile ky ticareti yapan Fenikeliler'e dek
gtrlebilmektedir. Antik pazarlarn zaman ierisinde, gnmzn
ticaret fuarlar (trade fairs), uluslararas fuarlar (world fairs), halka ak
ticari fuarlar (public trade shows), mze galerileri (museum galeries),
sanat galerileri (art galleries), gezici sergiler (travelling exhibitions),
tanabilir sergilere (portable exhibitions) dnt sylenebilir.
Konikow (1994: 10)'a gre ilk dikkati eken rneklere ortaa'da
yaplm olan Venedik Sergisi verilirken, Kkerman (2002: 9) ilk
sergileme tasarm kavramnn 1700'l yllarda sanayi devrimi dnemi ile
ortaya ktn belirtmektedir. Izumi (1992: 6) ise 1851 ylnda
dzenlenen Londra Sergisi (London Expo)'nin dnya fuarlar tarihesini
balatan bir etkinlik olduunu sylemektedir.
Ak pazar yeri mantyla oluturulan bu sergilemelerde,
gnmzdeki anlamda standlara yer verilmiyordu. 20. yy'n banda
sergileme tasarm yeni estetik anlaylarn olumaya balamasyla
deiim geirmeye balar. Dernie (2006: 9) 19.yy'n sonu ve 20.yy'n
banda soyut sanatn gelimesiyle oluan yeni estetik anlaynn, sanat
sergilerini etkilediini belirtmektedir. Minimalist detaylarn nem
kazanmasyla sergileme tasarm yeni bir bak as kazanr.
Grafik tasarmclarn, sergileme tasarmna deiik rnekler
sunmalar 1920'lerin ortasna denk gelmektedir. Weill (2004: 46)'a gre;
nce bir Bauhaus rencisi, daha sonra da bir Bauhaus hocas olan
Herbert Bayer'in grafik tasarma olan tutkusu onu bu alann pek ok
farkl ayrntsn kefetmeye ynlendirmitir. Bayer'in yapt sergilemeler,
stand tasarmlar, kiosk (kk kulbe), gazete bayii, reklam nitelerinin
yer ald otobs dura nitesi tasarmlarnda De Stijl etkisi

53

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 54

gzlemlenmektedir. Sar, mavi ve krmznn kullanld, yalnlk ve

ilevsellie dayal tasarmlardan ilki; bir gazete iin yapt sergileme
stand (Resim: 1), bir dieri ise reklam panolarnn yer ald otobs
dura tasarmdr (Resim: 2).

Resim 1: Herbert Bayer'in yapm

olduu gazete bayii nitesi tasarm,
1924 (Weill 2004: 47).

Resim 2: Herbert Bayer'in yapm olduu reklam

panolarnn yer ald otobs dura tasarm, 1924
(Bekta 1992: 78).

Bir baka nemli sergileme tasarm ise; 1929'da 'Pressa' adnda

kitap basmyla ilgili alan byk bir sergidir. Weill (2004: 55)'a gre
modernizme kaplarn aan Pressa'nn photographic fresco (fotografik
duvar resmi) olarak tanmlanan tasarmlar Lissitzky tarafndan
yaplmtr. Lissitzky'nin Rus pavyonu iin yapt tasarm, krmz ve
beyazdan oluan bir dizi fotomontajdr ve bu tasarmn onun bayapt
olduu da sylenmektedir (Resim: 3 ).
Sergilemeleriyle ilk defa n kazanan tasarmc, mimari alt yaps
olmayan James Gardner'dr. Velarde (1988: 39)'a gre; Gardner 1946'da
yapt 'Britain can make it' (Britanya yapabilir) adl sergileme tasarmyla
ilk kez dikkatleri ekmi ama en nemli baarsn 1951'deki 'The Festival
of Britain' (Britanya Festivali) da salamtr. Gardner' Misha Black,
Casson, Spence ve Braven izlemitir.
Batda birok gelime sregelirken, Kkerman (2002: 11)'n
belirttiine gre; Osmanl imparatorluu uluslararas sergilerden uzak

54

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 55

kalmam, 1893 ylndaki ikago Sergisi'ne II. Abdlhamit tarafndan

resmi bir komisyon kurularak sergide bir Trk ky kurulmu, bir cami
ina edilmi, eitli el sanatlar ve gemi maketlerinin sergilendii bir
sergileme tasarm hazrlanmtr. Trk grafik tasarm tarihinde sergileme
tasarmn birok kez yer almtr, ama bir grafik rn dal olarak
kategorizasyonu 2005 ylndaki Grafikerler Meslek Kuruluu (GMK)
sergisi ile balamtr.

Resim 3: Lissitzky'nin Rus pavyonu iin yapt stand tasarm (Weill 2004: 55).

Sergileme Tasarmnn Tarihesi

Sergileme tasarm trleri ok net ayrtrlamamasna ve gn
getike aralarndaki snrlar azalmasna ramen, srekli ya da geici
kullanmlarna, ilev ve ieriklerine gre snflandrlabilir. Turgut (2003:
182) sergilemeleri; ksa sreli, uzun sreli, ticari -ticari olmayan, mze
sergilemeleri vb. olarak ayrrken, Dernie (2006: 6) ise bu ayrm;
kltrel, ticari, geici, srekli, mze, sanat galerileri vb. olarak
geniletmektedir. Hatta Lorenc, Skolnick ve Berger (2007: 4) bu farkl
disiplinleri, kendi ierisinde daha da ayrtrmaktadr.

Kltrel / Sosyal erikli Sergilemeler

Sosyal ierikli sergilemeler, bazen ak havada (outdoor), bir sokakta
ya da kapal bir mekanda (indoor) ya da tarihi bir yap ierisinde vb.
sergilenebilmektedir. Bu tip sergilemelerinin amacnn; sosyal ierikli bir
55

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 56

ileti gndermek, bir fikri savunmak amal oluturulduu sylenebilir. Bu

tip sergilemelerde, ticari kayglardan ok sosyal ierikli kayglar ne
kmaktadr. Erkmen, 2004 ylnda dzenlenen "Hikayemi dinler misin? /
Tanklarla Trkiye'de nsan Haklar ve Sivil Toplum" adl sosyal ierikli
sergileme tasarmnnda (Resim: 4); kavram olarak; dertleri kendi
srtlarnda tatlan kiilerin, boy fotoraflar panolar zerine
yerletirilmitir (Erkmen 2004: 119).

Resim 4: "Hikayemi dinler misin? / Tanklarla Trkiye'de nsan Haklar ve Sivil Toplum" adl
sergileme tasarm (Erkmen 2004: 116-117).

Bir baka sosyal ierikli sergileme tasarm rnei (Resim: 5) ise;

"stanbul Modern" mzesinin kurulu srecini anlatmak amacyla
tasarlanan "stanbul Modern'e Doru" dur. ("GMK Sergi Kitap", 2005:
78). Bu sergileme tasarmnda mze boluu fikri vurgulanarak,
mekansal hacmi kendi kavram ve fiziksel yapsnn iine alan bir anlay
oluturulmutur.

Resim 5: "stanbul Modern'e Doru" adl sergileme tasarm (GMK Sergi Katalou 2005: 78) .

Ticari Fuar Sergilemeleri

Bir dier sergileme tr olan ticari fuar sergilemeleri, belirli bir
rn tantmak, hedef kitlenin ilgisini ekmek ve rnn satn
salamak zere hazrlanan daha planl sergilemelerdir.

56

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 57

"Fuarlar da sergileme tasarmnn en yaygn uygulama

alanlarndan biridir. Fuarlar gnmzde tecimsel ve
tecimsel olmayan rnlerin belirli bir alanda bir arada
sergilenmesinin geldii en son noktadr" (Turgut 2002:
181).
Fuarlarn, dier sergilemelerden fark ticareti gelitirmek, sat
amacyla rn ve hizmetleri sunmaktr. Bir grup retici, datc ve
salayclar belli bir yerde bir araya getiren etkinliklerdir. 'Mavi Jeans' iin
hazrlanan fuar stand panolar (Resim: 6), 2005 ylnda GMK (Grafikerler
Meslek Kuruluu) tarafndan 'sergileme tasarm' dalnda
dllendirilmitir ("Grafikerler Meslek Kuruluu Sergi Kitap", 2005:
32).

Resim 6: 'Mavi Jeans' iin hazrlanan fuar stand panolar (GMK Sergi Katalou 2005: 32) .

Ticari sergilemelere verilebilecek bir baka rnek 'Yap Kredi

Yaynclk Kitap Fuar stantdr (Resim: 7).

Resim 7: 'Yap Kredi Yaynclk Kitap Fuar stand tasarm (GMK Sergi Katalou 2005: 77) .

57

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 58

Sanat Galerisi Sergilemeleri

Sanat Galerisi sergilemelerinde; 2 boyutlu, 3 boyutlu, okluortam
ve enstelasyon gibi farkl sanat eserleri belirli srelerle yer alabilmektedir.
Bu bakmdan bu tr sergilemelerde; mekan "plak, bozulabilir, krlabilir,
eklenebilir olmal, sanatnn sergiledikleriyle birlikte dnebilmelidir"
(Erkmen 2004: 86). Bu dorultuda Erkmen, 'Garanti Galeri' iin galeri
ierisine deiebilir bir sergileme sistemi (Resim: 8) tasarlamtr.

Resim 8: 'Garanti Galeri' iin tasarlad deiebilir sergileme standlar

ve farkl ekillerde kullanlma biimleri (Erkmen 2004: 90-91).

'Garanti Galeri'de oluturulmu bu sergileme stand tasarmlar;

'Blent Erkmen Son ler'(Resim: 9)' ve 'Mimarl Tersten Giydirmek'
(Resim: 10) sergileri iin farkl uygulamalarla kullanlmtr. Bu ekilde
ayn mekann, farkl sergilemeler iin farkl ekilde uygulamalaryla
deiik bak alar kazand sylenebilir.
"Bilindii gibi ada sanat mekanlar tamamen plak
olmal, mekan bozulabilir, krlabilir, eklenebilir, karlabilir
olmal; sanatnn sergiledikleriyle birlikte dnebilmeli"
(Erkmen 2004: 86).

Resim 9: 'Blent Erkmen Son ler' sergisi

tasarm (Erkmen 2004: 108).

58

Resim 10: 'Mimarl Tersten Giydirmek' sergileri

tasarmlar (Erkmen 2004: 99).

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 59

Bir baka rnekte; 'Tate Modern Sanat Galerisi' iin hazrlanan

sergileme tasarmnda, yaln zeminler zerine yerletirildii dinamik
tipografik zmler ve siyah beyaz fotografik grsellerle oluturulduu
grlmekte ve malzeme dolaplarnn ayn zamanda birer sergileme
tasarm nitesi olarak da kullanld gze arpmaktadr (Resim: 11) .

Resim 11: 'Tate Modern Sanat Galerisi' iin hazrlanan sergileme tasarm 2003.
Fotoraf: idem Demir.

Pera Mzesi'nin sanat galerilerinde 2007 ylnda dzenlenen

'Chermayeff & Geismar: Son 50 Yln Amblem, Logo ve Tasarmlar'
sergisinin sergileme nitelerinde tek merkezde toplanan drt ke
bulunmaktadr (Resim: 12). Her kede iki yzey ve her bir nitede ise
sekiz yzey sayesinde, izleyicinin algs blgesel ve youn olarak
sergilenen iler zerine ynlendirilmitir.

Resim 12: 'Chermayeff & Geismar: Son 50 Yln Amblem, Logo ve Tasarmlar' sergisinde kullanlan
sergileme nitesi ve krokisi. Fotoraf: idem Demir.

59

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 60

Mze Sergilemeleri
Mze sergilemeleri nemli bir snf olmakla beraber, dier tantm
sergilemelerinden; baka farkl bir ama tamas ve teknik gereklilikleri
sebebiyle ayr tutulur. Dernie (2006: 64) mze sergilemelerinin yapsnn
geici sergilemelerin aksine daha ayrntl ve youn hazrlandn,
sergilenen nesneler ile ilgili yorumlar n plana karldn belirtmektedir.
Mze sergilemelerinin en byk zellii; ksa sreli deil, uzun bir
zaman dilimine yaylan sergilemeler olmasdr. Erkmen, mze sergileme
tasarmnn dier sergileme tasarm trlerinden farkn, oluturduu bir
mze tasarmn rnekleyerek (Resim: 13), u ekilde aklar:
"Buras bir "mze" olmalyd. boyutlu nesnenin yok
denecek kadar az olduu, hemen hepsinin iki boyutlu
resim, izim, belge ve yazdan olutuu bir "malzemeyi"
sergilemenin "mzece" dili bulunmalyd. Bir mze ile bir
sergi arasndaki, kalc olanla geici arasndaki ayrmn
belirleyicisi olan bu dil, mekan kurgusundan sergileme
tasarmna, aydnlatma anlayndan malzeme seimine
kadar yaplan "her ey"in hem kendisinin hem birbirleriyle
ilikisinin grsel yapsyla olumalyd" (Erkmen 2004: 65) .

Resim 13: Erkmen'in hazrlad bir mze sergilemesi tasarm (Erkmen 2004: 62, 63, 64, 65).

60

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 61

Londra'dan Sergileme Tasarm rnekleri

Bu aratrma kapsamnda, 2008'de Londra'da 'New Designers (Yeni
Tasarmclar) tasarm fuar, Tate Gallery (Tate Galerisi) ve Design
Museum (Tasarm Mzesi)'da bulunan sergileme tasarmlar
incelenmitir.
New Designers fuarndan incelenecek, 'Innovative' balkl rnekte
(Resim: 14); tipografinin, yzeyde ke zerinden devam ettirilmesi
sayesinde, sergileme tasarmn boyutlu iletiim kurabilme zelliinden
faydalanlmtr. Ekrann ise yaln bir illstrasyonla erevelenmesi, ok
basit bir malzemeyle, boyut algsnn salanabileceine bir rnek olarak
gsterilebilir. Bu rnekte olduu gibi, sergileme tasarmnda grsel
yanlsamalar oluturulmaya alldnda, izleyicinin dikkati, normalden
daha fazla sergileme tasarmna ynlenebilmektedir. Tasarmn siyah
zemin zerine, beyaz olarak yerletirilmi yaz ve televizyon erevesi
illstrasyonu ile kontrast bir etki yaratlmtr. Oluturulan bu yaln grsel
dilin, fuar gibi kalabalk bir sergileme alannda, algda kolaylk salad
gzlemlenmektedir. Gksel ve Sohodol (2005: 151) sergileme
tasarmnda fuara en uygun rnn n plana alnmasyla tantmnn en
etkili biimde yaplabileceini belirtmilerdir.

Resim 14: New Designers tasarm fuar 'Innovative' balkl sergileme tasarm. Fotoraf:
idem Demir.

'New Designers' tasarm fuarnda incelenen ikinci rnek (Resim: 15)

otuz farkl tasarmcnn tantmnn yapld sergileme tasarmdr. 'Thirty
Stories' (Otuz hikaye) adl bu rnekte; turuncu arka plan zerine ztlk

61

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 62

yaratmak zere yerletirilmi, beyaz figrler (her tasarmc bir

piktogramla simgelenmitir) ve tipografi algy kolaylatrmaktadr. Figr
ve arka plan ilikisindeki ztlk bu fuar sergilemesindeki nc rnekte
de grlebilmektedir (Resim: 16). Beyaz arka plan zerinde siyah ve
byk boyutta yerletirilmi piktogramlar sergileme tasarmn daha
dinamik ve dikkat ekici bir hale getirmitir. Fuar tipi sergilemelerde
birok sergileme tasarmnn yan yana olduu ve algnn da zorlat
hatrlanacak olursa, bu fuar sergilemesi rneinin izleyici kitlesinin
ilgisini ektii yorumunu yaplabilir.

Resim 15: New Designers tasarm fuar 'Thirty

Stories' balkl sergileme tasarm.
Fotoraf: idem Demir

Resim 16: New Designers tasarm fuar sergileme

tasarm rnei. Fotoraf: idem Demir.

Tate Modern Gallery'nin i mekanlarnda, blmleri ayrmak ve

ziyaretileri ynlendirmek iin, tasarmc / illstratr Sara Fanelli'ye
yaptrd sergileme tasarmlar, kaligrafik bir zmleme iermektedir
(Resim: 17). zleyici farkl blmlere ynlendirilirken, sz konusu
mekanla ilgili sanat akm ve sanat isimlerinin koyu bir zemin zerinde
dii olarak yer almasnn, bu rnekte de algy kolaylatrd
gzlemlenebilmektedir. Uzun mesafede okunurluluk salanm, ayrca
blm isimleri ise; spot renkler ve farkl bir tipografik yaklamla
ayrtrlmtr.
Design Museum'daki sergileme tasarmlarnda daha nceki
rneklerde de grlen dz zemin ve figr ilikisi kullanlmtr. Bu
sergileme tasarm rneklerinde (Resim: 18) ise; krmz ve yeil
konturlarla oluturulmu yaln figr illstrasyonlar, beyaz zemin
zerinde n plana kartlmtr. Duvar zeri kaplama yaln bir
malzemeyle zmlenmi olmasna ramen, etkili ve sade tasarm

62

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 63

sayesinde alg glenmektedir. Mzede sunulan sra d endstri rnleri

ve kullanm ekilleri, sergileme tasarmnn salad bilgilendirme
sayesinde, izleyiciyle iletiim kurarak, sergiye ynlendirmektedir.

Resim 17: Tate Modern Gallery sergileme tasarmlar. Fotoraf: idem Demir.

Resim 18: Design Museum'un ierisinde bulunan sergileme tasarmlar. Fotoraf: idem Demir.

Sonu
Lorenc, Skolnick ve Berger (2007: 8)'in 'iletiim kuran evreler'
olarak tanmlad sergileme tasarmnn, ok katmanl bir iletiim
salad grlmektedir. nsanolu'nun evresiyle iletiim kurmas
sonucu ortaya kan ve gnmzde birok farkl trde karlatmz
sergileme tasarm, izleyiciyle en hzl iletiim kuran tasarm alanlarndan
biri saylabilir. Zamanla sergileme tasarm trleri, birbirlerine ok benzer
ve yakn olsa da, kendi arasnda daha da ayrm, ayrmaya da devam
etmektedir. Bu durum, sergileme tasarmnn artk birok yeni ortamda
kullandna iaret edebilmektedir.
63

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 64

Londra'da incelenmi olan mze, galeri ve fuarlarda bulunan

rneklerde ise; sergileme tasarmnda gelinen dzey ile bu tasarm
alannn ne derece gncel ve etkin olarak nem kazand
gzlemlenmitir. 'Innovative' rneinde (Resim: 14) olduu gibi; kstl
malzemeyle zmlenmi olmasna ramen, etkili tasarm sayesinde,
nc boyut etkisi verilebilmektedir. Ksaca, bu rneklerde de
grld zere, yaln ama doru zmlenmi bir grsel dil, sergileme
tasarmnda izleyiciyle iletiim kurmay baarabilecektir.

64

gazi_sanat_tasarim02.qxp

04.01.2009

18:11

Page 65

Kaynaka
ALLWOOD, J. ve MONTGOMARY, B. (1989). Exhibition Planning and
Design. London: B.T. Batsford Ltd.
DERNIE, David. (2006). Exhibition Design. London: Laurence King
Publishing.
DLEK, Bekta. (1992). ada Grafik Tasarmn Geliimi. stanbul: Yap
Kredi Yaynlar Ltd. ti.
ERKMEN, Blent. (2004). Son ler Recent Works. stanbul: Ofset
Yapmevi ve Matbaaclk San. Ve Tic. A.
GMK Grafikerler Meslek Kuruluu. (2005). 24. Grafik rnler Sergisi
Katalou, (stanbul: Grafikerler Meslek Kuruluu).
GKSEL, A. B. ve SOHODOL, . (2005). Stratejik Fuar Ynetimi.
stanbul: MediaCat Kitaplar Yaynlar.
IZUM, S. (1992). Expositions & Exhibitions Displays Designs in Japan
1980 - 1990. Japan: Rikuyo-sha Publishing, Inc.
KKERMAN, . (2002). Sergiler, Fuarlar, Standlar ve Yaratc
Tasarmlar, Fuar Stand Tasarm, (s. 9-18) stanbul: Yap - Endstri
Merkezi Yaynlar.
KONIKOW, Robert B. (1994). Exhibition Design 6. New York:
PBCInternational.
LORENC, J., SKOLNICK L. ve BERGER C. (2007). What is Exhibition
Design? Switzerland: A RotoVision Book SA.
TURGUT Erol. (2002) Fuarlarda Grafik Tasarm Sorunlar zerine. Bir,
A.A (Haz.) Her Ynyle Pazarlama letiimi (s. 181 - 185). stanbul:
Yayclk Matbaas.
VELARDE, Giles. (1988). Designing Exhibitions. London: The Design
Council.
WEILL, Alain. (2004). Graphic Design: A History., New York: Harry N.
Abrams, Inc., Publishers.

65