Qani Banaj

Pr do smundje ka nj ila
II

Molla (Pirus malus) familja trndafilore Rosacea.

Molla prmban vitamin C dhe P. Ajo prmban lnd joazotike t proteinave, t
yndyrnave; prmban petinficide, anticionide e pektina. Mollt jan prdorur pr
mbrojtjen e shndetit t njeriut pr arsye se veprojn n shum sisteme t organizmit.
MolIa sht e mir pr sistemin nervor, qoft e zier ose e pjekur. Lngu i molls sht
ila. Molla sht m e shndetshme se patatja. Ajo duhet prdorur si gjell dhe si
kumbulla te (ngacat). Kt gjell duhet ta ham t paktn 2 her n jav. Molla shrben
pr shrimin e hemoroideve me gjak. Ato shrohen e lehtsohen po t ham shum
moll t pjekura. Mollt e kalbura dhe t shtypura duhen mbajtur mbi hemoroide gjat
gjith nats pr 01-01 dit.
Fmijve t vegjl, q jan t dobt dhe anemik, u japim moll t pjekur. Molls i
hiqet bishti. Brenda n moll hedhim pak sheqer dhe molln e vendosim n prush ose
n hi t nxeht derisa t piqet e t bhet si brum. Pastaj ia japim fmijs me lug kafeje.
Molla prdoret pr shiatikun, duke vendosur moll t kalbur si kompres mbi vendet e
smura q dhembin. Pr 3-1 net dhimbjet pushojn. Ajo prdoret pr t enjturn, duke
prdorur gjethet e molls s gjall t shtypur mbi t. Duhet t mbahet gjat, deri n 02
or n dit mbi t enjturn dhe ajo shrohet. Molla prmban provitamin A,

vitamin

B0,B2,C,E dhe PP, t cilat ndodhen nn lkurn e molls. Pr shrimin e zemrs, pr t

shmangur infraktin miokardik duhet t ham 2-3 kokrra moll n dit. N mjeksi
prdoret edhe molla e egr {Malus Silvestris). Frutet e molls s egr prmbajn acide

organike, por m shum kan acid malik. Mollt e egra prdoren kundr diares, sepse
kan veti rrudhse, si p.sh. n rastet e acarimeve t gryks e laringut me an t
gargarave. Lngu i degve prdoret kundr etheve, sepse kto kan veti rrudhse. I
prdorim si aj duke i pir 211-111 gram n dit dhe duke i zier pr 1 minuta.

Dardha (Pirius Communis L.SSP. Sative (Lam) DC)

Dardha prmban kripra minerale, si: kalium, kalcium, mangan, fosfor; prmban 415 sheqer, vitamin C,B0,B2,B6, karotin, acide organike. Dardha prdoret kundr
anemis. Ajo qetson dhimbjet e barkut dhe t zorrve, sht freskuese dhe largon etjen.
Dardha prdoret pr qetsimin e mlise dhe nxit aktivitetin pr prodhimin e tmthit.
Lngu i dardhs

prdoret n t gjitha smundjet q shoqrohen me rritje t

prshkueshmris s kapilarve, si ndodh n diateza gjakrrjedhse. Dardha prdoret e

zier, kur kshillohet pr smundjet q shoqrohen me temperatur. Mjeksia popullore
i prdor edhe rrnjt e dardhs pr mjekimin e menstruacioneve q vijn me shumic
dhe me dhimbje. Duke marr 011 gram rrnj dardhe n 0 litr uj,i ziejm derisa t
prgjysmohet ose 31 minuta dhe pihet 3 her, nga nj lug gjelle n dit. Prdoret pr t
smur q vuajn nga majaselli (hemoroidet), gjakrrjedhja nga mushkrit (hemoptizia)
dhe nga mitra, duke marr 11 gram rrnj t dardhs dhe 01 gram lvozhg qepe t
thata n 111 mililitra uj. Valohet pr 01 minuta, lngu kullohet dhe pihet i ftoht nga
nj filxhan, 3 her n dit, para buke. T gjitha pjest e dardhs jan prdorur kundr
helmimeve nga krpudhat helmuese. N kt rast, kshillohet infuzi i gjetheve a i
lvoreve. 31 gram gjethe a lvore n 111 gram uj, zihet dhe pihet nga nj filxhan
kafeje, pr t rriturit dhe nga nj lug gjelle, pr fmijt, 3 her n odit.
Pra, ngjashmrit q shtruam m lart mes frutave dhe smundjeve jan ato t
ngurtsimit q i prngjajn tumoreve. Farat e tyre kurojn ose lehtsojn smundjet
kanceroze. T ngjashm me kto kemi edhe ftoin.

Ftoi (Cydonia Vulgaris Pers)

Ftoi sht i larmishm si ushqim, si dhe n prmbajtjen e substancave t tij. Ai

prmban lnd jargzuese, vitamin A dhe C. Pra, vitamina A sht e mir pr
smundjet kanceroze. T gjitha frutat q prmbajn vitamina, si sht karrota, ftoi ,
dardha etj. jan shruese pr smundjet kanceroze. Ftoi sht prdorur si pr fmijt,
dhe pr pleqt e dobsuar pas kalimit t ndonj smundjeje. Duke qen se jan t
pasura me lnd aromatike, i shtojn vlern. Ftoi sht prdorur q n lashtsi pr
mjekimin e diares, dizanteris dhe t vjellave. Gjethet e ftoit jan prdorur kundr
nevrastanis, pagjumsis, rrahjeve t shpeshta t zemrs dhe kundr kolls s
vazhdueshme. Lngu i zier i gjetheve t ftoit prdoret pr larjen e syve n rast
dhimbjesh. Gjethet e ftoit jan prdorur kundr dhimbjeve t barkut, t hemoragjive, t
hemoroideve, n rregullimet e stomakut dhe t zorrve dhe pr pastrimin e tyre.
Gjethet e ftoit, n form prvlese, prve atyre q prmendem m lart, vlejn pr
shprlarjen e organeve gjenitale n rastin e infeksioneve q shoqrohen me rrjedhje t
bardhash (Leukore).
Mjeku arab Abu Sina (Avicena) e quante ftoin si nj mjet t mir pr tretjen. Ai
sht forcues i organizmit dhe rregullues i ngjyrs s lkurs. Duke e bashkuar lngun e
ftoit me mjalt dhe uthull, Abu Sina e kshillonte pr nxitjen e oreksit dhe pr
prmirsimin e gjendjes s mlis. Ftoi sht fuqizues pr organizmin n smundjet e
rnda, si dhe pr grat pr mjekimin e gjakderdhjes nga mitra. Disa ftoj t prer me
copa i ziejm me 2 litra uj, derisa t mbetet gjysma, pastaj kullohet dhe pihet 2-3 her
n dit nga nj got. Lngu q prdoret nga farat e ftoit n nj litr uj me 31 gram fara,
prdoret si pastrues i lkurs, sidomos pr ata q kan lkur t that. N raste
acarimesh t lkurs, prdoret n form komprese. Ai prdoret n smundjet e
bronkiteve, si dhe pr nxjerrjen e glbazs, sidomos te fmijt e vegjl.

Domatja (Solanum Lycopersicum), familja solanore (Salonaceae)

Domatet jan disa llojesh, ashtu si thot Allahu n Kuran q kemi krijuar lloje nga
t gjitha llojet, por ne do t prmendim disa sipas ngjashmris. Po ta shohim domaten
zemrkau, si nga forma, edhe nga ngjyra, ajo i ngjan zemrs. Kjo domate kshillohet pr
smundjet e zemrs. sht vrtetuar se prdorimi i domates nuk shkakton rritjen e

oksalateve n gjak, prandaj sht prdorur pr uljen e presionit n gjak (presioni arterial).
Domatet e kuqe kan vlera ushqimore dhe mjekuese, por edhe turshit q jan nga
domatet jeshile, kan vlera gjithashtu. Po ti thajm degt, flett dhe rrnjt e domates n
diell ose ngadal n furr dhe kto ti vendosim n grur ose n bereqet tjetr, ato i ruajn
nga mizat e dmshme. Domatja dhe lngu i saj prdoret edhe pr ndalimin e zhvillimit t
skorbutit, pr mjekimin e disa smundjeve t zemrs dhe n smundjet infektive.
Domatja prmban tri vitamina kryesore: provitamin A, acid askorbik dhe vitamin B.
Lngu i domates ruan freskin e lkurs dhe prdoret pr t hequr kallot. Domatja
prmban heterocide, flavonike, kuarcitrozidit, narongizidit dhe rutozidit. Ajo prmban
fitoncide dhe

petkina. Kshillohet pr mjekimin e arteriosklerozs, pr nefritin,

artritizmin dhe kapsllkun.

Qershia (Cerasus avium L.) familja trndafilore (Rosaceae)

Qershia ka vler ushqyese dhe mjekuese. Ajo prmban: sheqerna, acide organike,
pektine, kripra minerale t kaliumit, fosfor, magnez, kalium, vitamin B0, PP, C etj.
Lngu i qershis prdoret pr t holluar gjakun, d.m.th. ndihmon n shrimin e
trompozs. Bishtat e qershis prdoren pr jashtqitjen e gurve t veshkave, t rrs,
kundr infeksioneve t veshks dhe rrugve urinare. Ato prdoren kundra kolls dhe
temperaturs s lart. Lvorja e degve t qershis prdoret pr uljen e temperaturs n
form prvlese, kurse frutat e qershis prdoren kundr spazmave, t cilat, m shpesh,
shqetsojn fmijt dhe pleqt. Ato japin veprime t mira n ata njerz q vuajn nga
mlia dhe nga fshikza e tmthit.
Nj bim tjetr e ngjashme me nj smundje sht tamblagjaku-Latrapeci i madh
(Chelidonum majus). N qoft se do ta shohim gjakun me mikroskop, do t vrejm
ngjyr t verdh t errt dhe roz. Nse e kpusim degn e bims s Latrapecit t madh,
ajo nxjerr nj lng si qumsht me ngjyr roz. Ajo ka ngjashmri me gjakun q shohim
n mikroskop. Duke iu referuar shkencave t farmokonjozis, farmokologjis dhe
anatomis normale, funksionin m t rndsishm n metabolizm e kryen mlia
(hepatitis). Kjo bim kuron mlin, tmthin, verdhzn dhe cirozn hepatike. Latrapezi
i madh prmban alkaloide, kelidonin, keleritrin. Ajo prdoret si bakter mbyts,
d.m.th. pengon zhvillimin e tumoreve. Ajo prmban hemokelidin dhe sangunirin.

Vepron n sistemin nervor qndror t muskulaturs s lmuar t uterusit ose t

mitrs dhe n funksionin e zemrs, rrit presionin e gjakut e zgjeron ent koronare. sht
prdorur n koht e lashta kundr kancerit t lkurs. Merret bima e shtypur dhe
vendoset mbi plagn kanceroze. Duke e przier lngun e bims me vazelin, lanalin
dhe fenol, ajo prdoret kundr smundjeve t ndryshme t lkurs dhe t turberkulozit.

Luleshtrydhja, dredhsi, mana e toks Luleshtrydhja e pyllit (Fragaria Veska)

Luleshtrydhja e kopshtit (Fragaria Elation)

Dredhsat shrbejn pr shum smundje t brendshme dhe t jashtme, prandaj

kshillohet t prdoren do dit. Ato kan: qumsht, sheqer dhe kajmak. Duke engrn
me shumic, mund t shrojm smundjen e kockave, reumatizmin, podogren,
frymmarrjen, kapsllkun, fillimin e turbekulozit etj. Luleshtrydhja prdoret kundr
verdhzs, duke e zier bimn dhe duke e pir si aj. Ajo prdoret kundr dizanteris,
duke izier rrnjt e saj dhe duke pir nga nj filxhan kafeje, dy her n dit. Ajo
prdoret edhe kur kemi er t keqe nga goja pr shkak t dhmbve t prishur dhe t
mishrave t prishur t dhmbve. Kjo prdoret kundr gungs, duke marr 311-411
gram fruta dhe 0 litr uj. I Im n diell pr rreth nj muaj dhe kur sht nevoja,
shplahet vendi ose vendoset kompres mbi t (mbi vendin e smur). Kjo shron dhe
zhduk purrat dhe njollat n fytyr, duke marr lngun e shtypur nga fruti dhe duke e
lyer fytyrn. Ajo shron edhe smundjet ngjitse, si sht kolera, duke marr uthull
luleshtrydheje, duke

e przier me turpentine. Me t lyhet i gjith trupi, sidomos ato

vende q jan prekur nga kolera, por m shum duhet lyer rreth barkut. Kshtu
dezinfektohet i smuri. N qoft se kolera merr vrull, ather marrim bimn me gjith
rrnj dhe e hedhim n nj tenxhere. Sipr i hedhim uj t valuar, e mbulojm q t mos
avulloj, e ziejm pr 2 or, derisa t mbetet gjysma dhe pastaj ky aj duhet t pihet do
2 or. Kjo bim kuron

ethet, duke pir nga ky aj i prgatitur. Nj kilogram

luleshtrydhe, gjysm kile sheqer, tre litra uj, zihen pr nj or e gjysm dhe pihet nga
nj filxhan 3 her n dit. Ky aj sht m i mir se i kinefushs. Gjethet, duke i zier si

aj, prdoren pr smundjet e stomakut, verdhzs, t kanalit t urinimit, duke e

kulluar dhe duke e pir 2 her n dit nga nj filxhan.

Kumbulla
Kumbulla e but (Prinus insitiva) Kumbulla gjatore (Prinus domestica) Kumbulla
prmban deri n 215 sheqer, acide pektine, vitamin C, PP, A, Bl, B2. Pra, kumbulla ka
nj fitofarmaceutik t larmishm pr freskin e organizmit, pr shuarjen e etjes dhe hap
oreksin. Kumbullat kan veti diuretike dhe kshillohen pr t smurt q vuajn nga
veshkat, nga zemra, kapsllku dhe hemoroidet. Kumbullat e thata (ngacat) shrbejn
pr t smurt q vuajn nga dhimbjet e barkut dhe nga kapsllku. Brthamat e
kumbulls shrbejn pr qetsimin dhe prdoren kundr krimbave t zorrve. Ato
pastrojn gjakun,luftojn anemin dhe prdoren kundr smundjeve t mlis.

Djathi i njom
Djathi i njom sht nj ushqim i shklqyer, sidomos pr fmijt. Ai sht shum i
dobishm si ila, si pr smundjet e brendshme, ashtu edhe prsmundjet e jashtme.
Djathi sht i mir dhe shrues pr inflamacionin e syve, qoft edhe nga goditja nga t
ftohtit. Po t vm mbi sy nj lug gjelle t plot t przier mir

duke i vn si

kompres mbi syt, ato do ta shuajn inflamacionin. Shrimi i syve do t bhet shpejt.
Po kshtu, djathi i njom mjekon shklqyeshm inflamacionin e mushkrive, t gjoksit,
t etheve. Ai mjekon t enjturat e vjetra q nuk zbuten ose zbuten me vshtirsi. Djathi i
njom q zbutet dhe shkrihet dalngadal sht i mir pr nxjerrjen e qelbit. Djathi i
njom shron cirat e plagve dhe sidomos sht i mir pr cirat q i ngjajn kancerit.
Cirat n stomak dhe tumoret mjekohen me djath t njom, po t ham do dit 1-6
lug gjelle t plota nga ky djath.

Pjeshka (Persica Vulgaris)

Pjeshka sht frut i shijshm dhe me vlera ushqyese dhe kuruese. Frutat e freskta
kan mbi 01-015 sheqer, acide organike, pektine, vitamin C dhe R me shumic. Ajo
prmban sasi t pakta provitamine A, vitamin B0,B2,PP, kripra

minerale, lnd

aromatike. Pjeshks i prdoren lulet, gjethet, frutat dhe brthamat. Lulet dhe gjethet e
pjeshks prdoren n raste kapsllku, sidomos te fmijt e vegjl. Ato veprojn kundr
parazitve dhe shtojn

urinimin, prandaj prdoren pr mjekimin e nefriteve t

veshkave. Lulet n form prvlese prdoren mbi sistemin nervor dhe japin rezultate t
mira te fmijt q kan shqetsime nervore. Farat e brthams s pjeshks mjekojn
zemrn dhe rrahjet e rrezikshme t saj. Pr kt duhet t hahen ose t prtypen nga 1
kokrra fara pr do mngjes esll. Pas 01-01 ditsh, do t ndihet lehtsimi, por pr t
patur nj sukses t sigurt, kura duhet t vazhdoj pr rreth 2 muaj. Plagt me krimba te
kafsht shrohen me gjethe pjeshke. Ato shtypen e shtrydhen, lngu hidhet mbi plag
dhe krimbat do t ngordhin menjher. Pas pak ditsh, plaga do t mbyllet plotsisht.
Farat e brthams s pjeshks prdoren pr mjekimin e majasllit, duke prdorur disa
brthama pjeshke. 31-41 cop fara kauardisen me qebap ose me dollap kafeje dhe
bluhen si kafe. Kt pluhur e p,rziejm me nj kilogram mjalt, 8 t verdha vezsh dhe
11 gram squfur. Przierja bhet si pomad, duke e trazuar me 211-311 gram vaj ulliri.
Kjo prdoret si pomad pr lyerje.
Lngu i farave t shtypura dhe t shtrydhura, i cili merr pamjen e qumshtit,
prdoret n smundjet e zorrve dhe t stomakut.

Akoniti, akoniti i Lamarkut (Aconitum lamarckii Reichemb)

Akoniti sht nj bim shumvjeare me ngjyr t gjelbr e ndar me segmente.
do segment sht i ar n mes. Lulet e verdherume rriten n vende shkmbore. Kjo
bim prdoret n form tinkture, n neurologji pr nervin trigeminal, n dhembje t
fytyrs, parastezi t ndryshme, laringit, bronkit dhe koll e fort. Bimn, duke e thar
mir, duke e br pluhur, e prziejm me vazeline, lanalin dhe vaj ulliri. Kshtu e
prdorim pr lyerje t jashtme kur gjenden shqetsime me origjin nervore.

Ngjashmria e smundjeve me ilaet

Nj ngjashmri tjetr q kemi sht bari i pats ose neja e zogjve
(Poligonum Avikulare) familja Poligamiaceae.

Po ta marrim kt bim t lulzuar dhe po ta shohim me kujdes lulen e saj, ajo i

ngjan veshks. Substabncat q prmban kjo bim, shrojn infeksionet e veshks, rrn
dhe gurin n veshka. Ajo prmban tanin me veprim hemostatik (mjet medikamentoz
q ndalon hemoragjin (hemostepik)), acid silicilik, mucilagje, glukozid flavonik,
avikularin, q ka veti diuretike. Ajo nxit urinimin, kshillohet kundr heqjes s barkut,
ndihmon n ndrprerjen e gjakut, kryesisht, n hemoragjin e mitrs.

Bari i iriqit (Echinops ritro)

Edhe kjo bim, po ta shohim me imtsi, sht si nj bim me kokrra me gjmba dhe
me maje dhe po t shohim iriqin ose smundjen e iriqit n gjuhn popullore q del n
lkur, ka nj ngjashmri. Kjo bim q prmban n vetvete substancat e saj, e shron
iriqin. Kjo rekomandohet n laringitet q prmbajn cikatriqe kanceroze, duke e zier
bimn dhe duke br gargar disa her n dit. Kshillohet n kalmin e organit gjenital
t mashkullit. Frutat prmbajn alkaloidin helmues, ekinopsin q i prngjan veprimit
me stikninn dhe brucinn. Ajo prmban vaj t prshtatshm pr qllime teknike.
Nj ngjashmri tjetr q kemi sht arra.

Arra (Juglans regia) familja arrore

Po ta shohim arrn me vmendje, shohim q ka ngjashmri me trurin e njeriut.
Guackat e arrs i ngjajn kafks s koks, sepse e gjith membrana e saj sht e fort dhe
pamja e jashtme e guacks dhe e thelpinjve t brendshm t saj i ngjajn trurit dhe
hemisferave t tij. Pra, ka nj ngjashmri. Vaji i arrs shron mrekullisht smundjet e
trurit, si arterioskleroza, parkinsoni, humbja e kujtess (Ecmnesi,Ekmnezi), humbja e
vetdijes

(typhus,tifus),

errsimi

vetdijes

dhe

rregullimet

intelektit

(dysgnosi,disgnozi). Arra shron edhe krizat e shpeshta q shoqrohen me humbje t

vetdijes (picnolepsi, piknolepsi) pr nj koh t shkurtr, por prdoret pr shrimin e
dobsimit t kujtess (Amnesi,Amnezi), si dhe n neuroza t tjera. Vaji i arrs prdoret
pr ndjenjat e humbjes s personalitetit (Depersonalizm).

Pr ekzemat kronike merren lvozhgat e arrs, futen n alkool 01 grad dhe lihen
01 dit.

Pastaj lyhet vendi i smur me ekzema kronike. Arra prmban tanin,

nucitanone, alkaloide, juglandin, juglonid, substanc

antibakteriale, vaj yndyror.

Rrnjt e arrs prmbajn jod dhe prdoren pr shrimin e smundjeve kanceroze n

lkur. Nj formul q kemi sht edhe:
0-rrnj arre e futur n tok
2-rrnj fiku t egr
3-rrnj kelkeze
4-rrnj kufilme
1-alkool 01 grad 311-111 gram
Mbahet e mbyllur hermetikisht pr 01 dit deri n nj muaj, pastaj lyhet vendi.
Gjethet e arrs kan veprime t shumta si rrudhs, antileukorik, hypoglicimizues. Ajo
prdoret pr shtimin e sekretimit t lngut t stomakut dhe pr prmirsimin e oreksit,
ka veti t rrudh mukozat e lkurs dhe t ngushtoj arteriet kundr dispepsis dhe
indeve t dmtuara. Meq arra prmban nj antibiotic, kshillohet kundra
turberkulozit. Gjethet e arrs prdoren kundra ekzems dhe impetigos (smundje
inflamatore e lkurs q shfaqet me pustule t veuara korickash q shrohen pa ln
shenj). Lvoret e gjelbra dhe frutet e papjekura t arrs jan prdorur q n lashtsi
kundr paraziteve t zorrve, kurse mjekt popullor t Ameriks s Jugut e kan
prdorur arrn kundr krimbave n zorr (rreve) dhe kundra shiritit. Gjethet e arrs
prdoren edhe pr t bardhat e grave. Merren 41-11 gram gjethe arre dhe mbahen n
nj litr uj t valuar. Kur lngu bhet i vakt, bhet shprlarja e organeve gjenitale.
Ciflat q qndrojn n thelpinjt e arrs, zihen dhe prdoren kundra kolls dhe pihen 3
her nga 2 filxhan n dit. Prdoret gjithashtu, pr mjekimin e tirotoksikozs (term i
prgjithshm q ka t bj me veprimtarin e shtuar t gjendrs s tiroides, me
hipertirozum) (smundje Basedov). Prdoren 41-11 kokrra arre t njoma t vogla,
przihen me 0.1 kilogram mjalt, futen n nj shishe t mbyllur dhe lihen 41 dit n
diell. Masa e formuar hahet me nj lug gjelle 3 her n dit pr t rriturit dhe nga nj
lug kafeje 3 her n dit pr fmijt. Prdoret 3-4 her n dit nga nj lug gjelle pr
njerzit e smur, t dobt dhe pr tireotoksikozn. Arra prdoret edhe pr ulern e
stomakut:

0kilogram mjalt
0kilogram arra
011 gram gjalp
Merren arrat, qrohen dhe shtypen mir, duke i rrahur n nj en ku mbahet mjalti
dhe pastaj shtohet pak nga pak gjalp q sht i shkrir n temperaturn e mjedisit. Ai
przihet derisa t homogjenizohet dhe prdoret 3 her nga nj lug gjelle n mngjes
esll.