Professional Documents
Culture Documents
com
CNG PH
THI THPT QUC GIA
MN TON
BNG
K THUT CASIO
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
+ Th nht l phi s dng cch truyn t no cc bn d tip thu nht m li kch
thch c c sng to ca cc bn ch khng phi tnh li!
Mun vy, mnh cht lc mt lng VD va a vo, cng nh phn tch bi ton
mt mc di cc bn tip thu c. D c 1 s bi mnh chun b y trc
khi vit vo, nhng cng nh hu ht cc bi t ba ngay lc vit, mnh phn tch theo ng
t duy ca 1 ngi va mi bt u tip xc vn mi ch khng phi l chun b ni
li. Do , cc hng lm a ra s c di c ngn, c hay c d, thm ch tc cng c!
Trong qu trnh phn tch mnh s thng xuyn hi cc bn nhng cu hi tm ra
cng vic tip theo phi lm, v rn luyn t duy th cc bn nn th suy ngh n trc khi
c tip.
+ Th hai: khng nhng phn tch d hiu, m phi c thm cht hng v hi hc
to hng th cho cc bn am m khm ph!
Vy bm st nhng K thut CASIO nh th ny liu c lm cc bn suy gim tr tu
khng nh?
Cu hi ng phi tr li y!
Cc bn s t duy km i nu nh mt php tnh n gin nh 45 32; 665 23; cng
li my bm. Nhng ci cc bn hy c gng nhm trong qu trnh hc, tp nhm tnh
thng xuyn s gip cho u c nhanh nhy hn y, cn trong ny th khng dy my ci
. Nu mun cc bn c th search Google tm 30 k thut tnh nhm nhanh nht m luyn
tp mi ngy.
Nhng k thut ti u ha trong ny phn nhiu s gip cc bn loi b nhng cng vic
n gin nhng li mt thi gian, hoc khng cn thit, VD nh khai trin a thc bc cao,
nhm nghim PT, Nhng ci s khng lm cho bn b dt i.
Tuy nhin nhng k thut cao hn nh phn tch PT, h PT, khai cn s phc hay chng
minh BT i xng l nhng k thut m nu lm dng qu mc cc bn s dt i. Do ,
hy luyn tp gii tay cho n ri hy tnh n my tnh. V v vy, K thut CASIO s ph
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
hp hn vi nhng HS lp 12 ni ring v luyn thi THPT Quc gia ni chung hn l HS lp
10; 11.
Nhng d hc th no th cc bn cng phi nh tinh thn hc xuyn sut ca chng ta,
l: khng ngng sng to vn xa! Mnh thit ngh nu c th a vic sng to k thut
CASIO vo lm 1 mn hc trong chng trnh THPT th n cng kh hn mn Tin hc hin
ti y! (Thun ming ni vui!!! ).
Bng cch c gng xy dng cu ni gia nhng bi ton cha tm ra cch gii vi nhng
vn tng ng m my tnh c th lm c, kt hp vi vic p dng nhng k thut
c sn trong ny x l th, th cc bn c th nghin cu ra c k thut CASIO cho bi
ton . T m rng phm vi p dng ca n k thut tr nn hon chnh v hu ch
hn.
y chnh l phng php nghin cu c bn m mnh p dng, v ni s qua 1 cht
cho cc bn c thm ch khm ph!
Loi my tnh mnh s dng trong ny kh thng dng: CASIO fx-570ES, cc loi khc
ch cn c mn hnh hin th tng t l p dng c (t iu chnh lm theo c ch?),
thm ch c nhiu chc nng hn na v nhng ci u ang ch cc bn khai thc.
Tt c nhng g trong cun sch ny khng phi do mnh hon ton nghin cu ra, nhiu
K thut c mnh su tm t nhiu ngun khc nhau, tiu biu l cc tc gi:
+ Bn Bi Th Vit: hin l admin Fb group: Th Thut Gii Ton Bng CASIO. Link
group: https://www.facebook.com/thuthuatcasio
+ Thy on Tr Dng: admin Fb group: VIDEO BI GING CASIO MAN. Link
group: https://www.facebook.com/groups/141497249516023
+ Anh Nguyn Th Lc: fanpage: B Kp Th Lc. Link fanpage:
https://www.facebook.com/bikiptheluc.com.No1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nu cc bn mun gii K thut CASIO, cc bn cng cn phi tm ti hc hi tht nhiu
nh th!
Li cui cng mnh mun ni, l nhng trang sch ny c php sao chp di mi
hnh thc, c iu, hy ghi r ngun v tc gi khi sao chp!
Facebook ca mnh, c g thc mc cc bn c lin h:
https://www.facebook.com/profile.php?id=100009537923474
Chc cc bn hc tt!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
chm chp, do cc bn khng nn nhp k hiu = 0 m chuyn ht cc i lng sang v
tri ri nhp mnh v tri vo thi!
VD. Ta nhp PT 2( x 2 2) 5 x3 1 vo my nh hnh sau:
2( x 2 2) 5 x 3 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
( y l bin A) cc bn nhn: ALPHA X SHIFT RCL ( STO) () ( A) , khi mn hnh
hin X A
By gi cc bn nhn quay ln PT lu, nhn con tr s nm u. Tip tc
nhn ( SHIFT DEL , lc ny con tr s chuyn thnh hnh tam gic, chnh l chc
nng chn biu thc ang xut hin vo 1 biu thc khc. C th n hin nh hnh:
2( X 2 2) 5 X 3 1
Tip tc bm
2( X 2 2) 5 X 3 1
, my hi gi tr X hay A
( X A)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
2( X 2 2) 5 X 3 1
By gi, thc hin thao tc tng t cc bn sa PT kia thnh
sau
( X A)( X B )
2( X 2 2) 5 X 3 1
v nghim, ni
( X A)( X B )
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C th:
+ Nu f(x), g(x) l cc hm v t (cha cn), ta th vi X l cc s thp phn hu hn
(nh 1,364; 5,2235;).
+ Nu chng l cc hm lng gic, ta th vi cc s nguyn khc 0 (cng ln cng tt).
+ Cui cng nu f(x), g(x) khng ri vo 2 trng hp trn, th ta gn X l cc s siu
vit (nh ; e; ).
Mnh quy nh ra nhng cch th khc nhau nh vy mc ch l ch cn th 1; 2 ln
l kt lun c c xy ra f ( x) g ( x) mt cch chc chn nht, vic n gin ch l
da vo c trng ca hm m ta mun th m thi.
Chnh v nhng iu trn m cng vic c v bun ci ny mi c xem l 1 k thut.
Nhn c v l lm phc tp ha vn nhng thc ra khng phi u, cc bn dng 1 vi
ln s quen ngay thi. N s bin thnh phn x t nhin ca cc bn.
Ging nh mnh y: dng n nh l 1 phn x t nhin t trc n gi v ch phn nh
rch ri ra lm 3 kiu nh vy khi vit sch ny.
sin
x
cos
x
2
sin
x
Th nhng khi ngi trong phng thi ri th khng t ngi s nhm ln khi nh nhng
ng thc ny. C th nu chng ta ch nh mang mng thi th ta s lm sao xc nh
chnh xc c cos x sin x ?
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Gi s mnh nh mang mng rng cos x sin x 2 cos x , khi mnh nhp vo
4
Qua VD trn cc bn rt ra c iu g?
R rng, chng ta thy iu kin tin quyt s dng k thut ny l chng ta phi nh
mang mng biu thc bn v phi (ci m ta cn bin i thnh), cn v bn tri th c
trong bi ri (c c sn th ta mi cn ng thc bin i ch! ).
Th nh t ri sa v th nhiu ln, cn hn khng nh 1 t g. Du p dng th thut c
cao siu n u th cng cn c kin thc, d rt t!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Sau ny khi s dng n mnh s vit tt k thut ny l nguyn tc TGTTN nh!
b
2a
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cn PT lng gic, bt u t nm 2015 B th n bng cu tnh gi tr ca biu thc
lng gic, tuy khng hon ton lin quan n PT lng gic nhng mnh cng vn vit v
khng th trnh c trng hp B s quay li cho HS gii PT.
a) V nghim ca PT hin th trn MTBT
Phn ny mnh b sung vo sau khi suy ngm li, v thc ra lc u mnh cng ngh
n khng quan trng, ai cng bit c ri.
Nghim nguyn th khng ni lm g ri, nhng nu khng nguyn th sao?
Trong trng hp , thao tc nhn RCL ) hin th li dng p (nu c th) ca
nghim (m my t ng lu trong X) l ci ai cng lm c.
Tuy nhin chng ta cn xt thm n ci sai s ca my tnh gy ra bi vic s dng
thut ton lp Newton d (ng hn l hi t nghim) ca my tnh b ti hin nay. iu
ngha l khng mt nghim no my gii ra thc s l chnh xc, ni cch khc cc
nghim nguyn m cc bn thu c thc ra c chc nng lm trn sa i thnh s
nguyn (v thnh nghim chnh xc), t ci nghim thc s ca qu trnh hi t. V do ,
nu nghim khng hu t th vic hin li dng p hu nh khng th.
Nghim ca qu trnh gii thc ra l kt qu ca 1 php tnh gii hn! Mnh kim
tra c iu bng cch xy dng li qu trnh d nghim bng thut ton lp Newton ni
trn ca my, c th mnh s dng lnh tng qut sau d nghim: X X
f (X )
f '( X )
VD1. Xt PT f ( x) x 2 x 6 0
X2 X 6
Ta c f '( x) 2 x 1 , khi mnh nhp vo my tnh lnh X X
sau
2X 1
nhn CALC , nhp gi tr khi u, chng hn cho X = 0 i (tng t nh khi gii bng
Solve), sau n lin t t v xem qu trnh hi t nghim din ra.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C phi cc kt qu cc bn thy trn mn hnh hi t dn v 2 ng khng? n 1 lc
no (sau 1 thi gian ngn thi), gi tr nhn c ng bng 2, v l 1 nghim ca PT
f ( x) 0 . iu minh chng cho vic lm trn nghim mnh ni trn, v qu trnh
LR
102264320.3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD2. Gii PT x 4 6 x3 2 x3 2 x 2 0 (PT ny mnh ba ra lm VD m! ).
TH ny nu tip tc n , my s gii 1 lc na V ri kt qu hin th vn nh c!
Ni cch khc, my khng th hi t nghim t X = 0, v gi tr X trn khin cho
4,738342233
L R 10,632443 1036
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Kiu ny ch xy ra vi nghim hu t m thi. Tc l khi my hin X 0,499999999
1
th ta bit ngay x ! Kiu nghim ny rt t gp, v cng rt d on, nhn c v l, nhng
2
khng c ngha l my khng c kh nng hin nh th m khng chu lm trn. Theo mnh,
li ny ca my c l do nghim X
ton lp X X
1
vi phm iu kin f '( X ) 0 khi s dng thut
2
f (X )
, cho nn my buc phi hin gi tr xp x.
f '( X )
5
4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Ta bit rng sin x 1 x
c (ng ngha
k 2 l
9
l gi tr ng trong X.
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vic cho X = 0 khi gii PT lng gic trn ch l nn ch khng c ngha s lun nhn
c nghim p nht, chng hn vi PT cosx = 0, my vn hin th X 199,4911335 sau
khong 10s tnh ton. Bm RCL ) ta c X
127
. y r rng l 1 nghim khng p.
2
127
127
ta c
2
kb1 63
kb 64 . Do k nguyn, nn ta s
2
b 1
b nguyn th ch c th l
, do ta c 3 TH (trng hp):
b
b1 1
b 1 . Ta thy 2 TH
2
b2 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Ni tm li l cc bn thy mt vic tng nh n gin nh th thc ra li kh nhiu
cng on lt nht, nhng nu quen ri th vic thao tc 2 bc ny ch mt tm 2 pht
(khng k thi gian my gii!):
sin 1 (sin( X ))
+ u tin chia nghim nhn c cho hoc tnh 1
tm phn chnh.
cos
(cos(
X
))
a ri xt b t 1; 2 n cc gi
1 3
tr hu t hay gp ( ; ; ). Trong cc TH ca b, loi nhng h nghim trng nhau hoc b
2 2
bao trong 1 h khc. Sau khi loi ri, nhng TH cn li ly 2 gi tr k ln v lin tip nhau
thay vo PT th ri kt lun.
Cc bn liu c g hi bn khon khi c tm tt trn hay khng?
Nu theo du cng th nht, ta nn cho X = 0 gii th vic tm a s d dng hn ht.
Nhng theo du cng th 2, tm c b ta li nn cho X ln nghim nhn c
khng phi l a !
Trong hon cnh ny, cch ti u ai cng ngh ra c v l gii 2 ln (1 ln tm a , ln kia
tm b), nhng thc ra mnh vn khuyn cc bn nn gn X = 0. L do l v
Cn na!
c) Nghim PT v t
V nghim ny ch ra dng x
b
nn ta s i theo hng lt li PT bc 2 cha n
2a
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
s dng c k thut ny trc ht cc bn phi hiu r v MODE 7 , tc chc
nng TABLE. Ci ny hu ht mi ngi khng ti, th nhng hc th thut CASIO
th khng th no b qua c mt chc nng hu ch nh th!
Mnh lun s dng chc nng ny cu v th hm s, v mnh khuyn cc bn nn
bit dng v sau ny ta s p dng kh nhiu.
y l chc nng tnh gi tr ca biu thc f(X) vi cc gi tr X chy cch u nhau
trong 1 khong no do ngi dng t quy nh, nh rng ch c bin X l my chp nhn.
C th my s yu cu bn phi xc nh r cc gi tr:
+ Bt u (Start): gi tr mt u on.
+ Kt thc (End): gi tr mt cui on.
+ Bc nhy (Step): chnh l lng cch nhau ca mi gi tr X trong khong .
Cc bn tip tc xem cc VD sau hiu r hn nh!
1 5
v dng p ca n.
2
1 5
3 5
, sau tnh
, ta thu c
2
2
Ans v lu kt qu vo A, r rng lc ny
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nh ni, cc h s PT trn s l s hu t p nn mnh khng cn lo khi cho lun h
s u tin bng 1 , ch cn d cc gi tr X trong 1 khong nh no xem gi tr no
s cho c p, khi ta s ly.
By gi n , nhp vo gi tr Start 14 , li v cho End 14 (nh vy l d
trong on [ 14;14] ), cn Step th n mc nh l 1, thi c 1 d th .
n ln cui v ta nhn c 1 ci TABLE (bng)
By gi d no, ta c f ( X ) A2 XA c nn ta cn tm 1 gi tr hu t bn ct f(X)
Vng, on u rt l nn, nhng m, , c 1 gi tr p. Phi, chnh l f (1) 1
, thay vo f ( X ) A2 XA ta c A2 (1) A 1 A2 A 1 0 , y chnh l PT cn
tm.
n y gii PT A2 A 1 0 d dng truy ra c gi tr p trong A l x
1 5
.
2
2 6
ri lu n vo A v
4
thao tc th no!
u tin vo MODE 7 , nhp f ( X ) A2 XA
1 pht, cho ngay Start 14 , li pht na, cho lun End 14 lun cho u mng
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vy ta c A2 A
2 6
1
1
A2 A 0 , t d dng truy li c A x
4
8
8
VD3. Hy th vi nghim x
3 6
thy s khc bit!
4
T lm nh, kt qu th no cc bn?
Phi chng cc bn khng tm c kt qu vi khong [ 14;14] v Step = 1?
Vy m mnh vn c kt qu n!!! l: khng tm c gi tr f(X) hu t no!
y ng l 1 kt qu ti t ca k thut ny ri cn g. Vy chng phi k thut ny
tht bi?
Khng u, hy linh hot ln mt cht nh, hy nhn li biu thc chng ta nhp:
3
8
A2 X
A
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Lc ny ta d b tm c f ( X ) , cn by gi ta li d c tm b f ( X ) , v PT bc 2
lc ny l A2 bA X 0 . n gin th thi, ch cn cc bn ng ln ln b, c (X v f(X))
nu thch i gi l c!
Chc ch cn vit thm vi dng tm tt na l xong ri:
+ Th nht nghim my gii n lu vo X th cc bn phi chuyn n sang bin khc
(thng chn A) v bin X l ta d trong TABLE.
+ Th 2 cc bn nn dng khong chy [ 14;14] v Step = 1 v t l thnh cng l 100%.
VD3 trn, chc chn nhiu bn ngh n vic thay i khong chy ny khi thy khng
c f(X) no hu t, nhng thc ra u phi th, chng ta ch cn nng dn h s u ca f(X)
ln (2; 3;), nht nh s ra thi.
Mnh mun lu thm 1 TH na, y l TH hi hu ca nghim PT v t, l n c
dng lng gic. Nu chng may cu PT thuc mc kh sau cu BT trong thi, m sau
khi lm nh trn cc bn khng tm c dng
b
, th hy nn nghi n dng lng
2a
gic.
Khi ta th dng lng gic bng cch lu nghim vo A (B, C,), ri tnh 3 gi tr
sin 1 ( A); cos 1 ( A); tan 1 ( A) ( 1 y khng phi m m l hm lng gic ngc arc).
V nghim lng gic c dng x a sin , nn may ra ta tm c
Cn nu vn khng lm r c chn tng ca n, th nh thi qun lng CASIO,
th lng gic ha m gii tay bo thi.
Hy tip tc c bit c rng, k thut ca mc ny cha kt thc
2. Tm nghim phng trnh cha tham s m
Ci ny thng dng cho cu hi ph phn kho st hm s. Chng hn chng ta c 1 cu
nh sau:
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD1. Tm m th hm s y f ( x) x3 2(m 1) x 2 (1 5m) x 2(m 1) (C ) ct Ox
ti 3 im phn bit.
i vi loi ny, c n 99% PT f(x) = 0 s c 1 nghim hu t (khng cha tham s),
cn nu khng c nghim hu t th chc chn hng s dng nghim ny ca ta l khng
ng, ni cch khc, khi cc bn phi dng Viet.
Trc ht ta nhp f(X) vo my: X 3 2( M 1) X 2 (1 5M ) X 2( M 1)
Bm SHIFT CALC cho my gii nghim vi M = 0 (gn th cho n gin) ta c
X = 2. Ta kim tra li bng cch bm CALC ri thay i M bt k, gi nguyn X = 2,
tnh biu thc. Ta thy rng f (2) 0M , vy phng trnh f(x) = 0 c nghim x = 2
T ta phn tch c: f ( x) ( x 2)( x 2 2mx 1 m)
Cc bn ch cn lu rng nghim phi hu t l c.
ng dng phng php trn, cc bn th tm nghim bi sau xem th no:
VD2. y f ( x) x3 ( m 2 2m 1) x 2m 2
Vi M = 0 my gii c X 1 , khi f ( 1) m 2 4m , khng tha mn v n vn
ph thuc vo m.
Tip tc vi M = 0, my vn ch cho X 1 , nh vy xem ra f(x) = 0 khng c nghim
c nh, bi ton khng th i theo hng ny.
Nhng tht ra p s li chnh l: x m 1 (khng tin c th li! ).
Vy lm sao tm c nghim cha tham s ca PT bng MTBT?
Ta lm nh sau: thay v cho X = 0, ta cho M = 1000 (!) v gii.
V M kh ln, nn chc X cng ln, do ta cho gi tr ban u X = 1000 lun!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Kt qu ta c X = 999
Do M = 1000 nn tr li vo X ta c X 999 M 1 , t d on x m 1
Th li vi cc cp gi tr ( X ; M ) ( 1; ); (e 1; e) ( nhp s e cc bn nhn
ALPHA v 10 x (bn tri nt Ans )) ta thy kt qu l 0, do nghim l x m 1
Vy f ( x) ( x m 1)[x 2 (m 1) x 2]
Mc d loi nghim ny him gp, song ta cng phi bit i ph vi n nu chng may
xi phi.
Nh vy nu ngay t u khng chc PT c nghim c nh hay nghim cha tham s th
cc bn c gn M 1000 (ng thi cng phi chn X ln ln nu khng my kh gii):
+ Nu my cho gi tr X hu t v X 5 ( thi THPT Quc gia ch c n th l cng,
khng th X 10 ) th n 99% n l nghim c nh cn tm.
+ Cn nu X 100 v hu t th th ta phn tch n thnh x = am + b ( a 5; b 5 ),
chnh l nghim cha tham s ca PT.
Trng hp no cng phn tch c, tr phi X v t.
c bit khi PT c bc 2; 3 th ta cho M = 1000 ri dng MODE EQN gii, s nhanh
hn rt nhiu.
C l cc bn cn thc mc l do ti sao mnh li chn 2 cp ( 1; ); (e 1; e) th kt
qu m khng phi s khc? Th thc ra n l nguyn tc TGTTNm mnh hng dn
t lu ri y thi.
Hy lun nh n nguyn tc TGTTN nh!
Phng php gn 1000 trn cc bn cn nm k v s c kh nhiu trng hp ta phi s
dng n n. Hy th 1 VD cui cng xem bn nm k cha nh!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD3. Gii PT f ( x) 2 x 4 (m 7) x3 ( m 2 m 4) x 2 ( m 7) x m 2 m 6 0
Di, s tht! Qu thc ci ny m khng c my tnh th cng nhc lm y!
Gn M = 1000 ng thi cho X = 1000 ta c nghim: X = 1002 = M + 2
2 X 4 ( M 7) X 3 ( M 2 M 4) X 2 ( M 7) X M 2 M 6
Ti u ha vic gii PT:
( X M 2)
2 X 4 ( M 7) X 3 ( M 2 M 4) X 2 ( M 7) X M 2 M 6
( X M 2)( X 1)
Nu tip tc vi
2 X 4 ( M 7) X 3 ( M 2 M 4) X 2 ( M 7) X M 2 M 6
, cc
( X M 2)( X 1)( X 1)
997
M 3
(d hiu thi v h
2
2
s u tin ca PT l 2 m).
Vy ni chung f ( x) ( x m 2)(2 x m 3)( x 2 1) , m thi khng cn, ch cn bit PT
c 4 nghim nh th l okay ri, c th ri khi y!
m khoan , ni cht v ci ti u ha, phn I. K thut n gin r rng trc
2 X 4 ( M 7) X 3 ( M 2 M 4) X 2 ( M 7) X M 2 M 6
khi sa biu thc thnh
( X M 2)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc bn s c luyn tp li mc ny mt ln na y!
3. Khai trin a thc nguyn
y chnh l a thc h s nguyn v ta s khai trin n ra dng chnh tc, l dng sau:
f n ( x) a1 x n a2 x n1 ... an x an1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Do quay li f(x), sa thnh: ( X 3)3 (1 4 X )(2 X 7) 2 15 X 3 , n thu c
K 2 106803022 107 X 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tip tc bt 4X 3 v nhn , th biu thc ( X 2)3 ( X 2 1)( X 2 3 X 2) X 4 4 X 3
cho ta K 3 7009006
Nu lo luyn th nhn qua ngay ci s ny bit l K 3 7 X 2 9 X 6 ri ch
ch cn phi xp x lm g na, thm ch bit c kt qu sm hn t K 2 ri kia.
Cc bn hiu ri ch?
Vy: f ( x) x 4 4 x 3 7 x 2 9 x 6
t vn : nu chng may cn khai trin a thc m h s l phn s ti gin th sao?
2
x2
1
Chng hn nh a thc: f ( x) 2 x 1 x ???
3
2
( x 2 4 x 2)(3 x 1) 2
18
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
vy, nn thi khng vit thm na. Cng l do cng vic ny khng phi l quan trng trong
thi.
S d mnh ni v mt l thuyt l v trong thi THPT QG cc him gp a thc bc 5
tr ln, nu chng may cc bn c gp th hu nh ti phng php cc bn s dng khng
ng m thi, tiu biu trong s l bnh phng ln my ln, c c!
b) a thc cha tham s
VD1. Ta xt a thc f ( x) ( x 2)( x 2 2mx 1 m) cn khai trin ra dng chnh tc.
D thy m c bc 1 (hy xem m l 1 bin nh x v cc bn s nhanh chng nhn thy bc
ca n nh lm vi x), nn ta s tm cch khai trin n ra dng sau: f ( x) g ( x) mh( x) ,
ri nhm li theo bc ca x.
Nhng bn hc s phc c thy dng ny kh quen thuc khng? Z = a + bi? T
tng p dng z = a + bi m cch lm sau c mnh s dng:
Trc ht vo MODE CMPLX ( MODE 2 , dnh cho ton s phc), dng i (n v o)
thay th cho m ta c a thc: f ( X ) ( X 2)( X 2 2iX 1 i )
(Khi vo MODE ny, nhp n v o i, ta nhn ENG ).
S dng CALC tnh f(1000) ta c kt qu K1 998000998 1995002i , ci ny th
sao? ! N chnh l vn m mc a gii quyt: phng php xp x!
Ta c K1 ' 998'000'998 1'995' 002i ' X 3 2 X 2i
Do f ( X ) X 3 (2 X 2 )i 1'999'002 4'998i 2 X 2 5 Xi
f ( X ) X 3 2 X 2 (2 X 2 5 X )i 998 2i X 2i
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vy f ( X ) X 3 2 X 2 X 2 (2 X 2 5 X 2)i X 3 2(i 2) X 2 (1 5i ) X 2(i 1)
i li i = m: f ( x) x3 2( m 1) x 2 (1 5m) x 2(m 1)
y l f(x) c bc 3 (cn nh l bc ca x nh) v vn ang cn n gin y, bc cao
hn hay biu thc phc tp hn lc y cc bn s thy c phng php my tnh ny hu
hiu n mc no.
C 1 lu l cc bn c th tm phn g(x) trc ri n h(x) ch khng nht thit phi
lm ng thi nh mnh va lm, mnh lm th chng qua tn giy m thi.
Khi lm vy ta vn xp x nh bnh thng c iu ch lm cho mi phn s 998000998
cn phn 1995002i c mc k n, n khng thay i g. Tc dng duy nht v cng quan
trng nht chnh l trnh c sai st khi lm ng thi.
VD2. Hy th sc khai trin a thc f ( x) ( x 2 mx 2m)(2 x 2 3)
Bc ca m l my? C phi bc 1 khng?
MODE 2 v nhp vo biu thc: ( X 2 iX 2i )(2 X 2 3) (lu nh: VD1 mnh c
ghi thm "f(X) =" th ch l t tn cho biu thc d gi m thi, khng phi l cc bn
cng nhp vo my l "f(X) =" u ).
Vi X = 1000, ta c s phc K1 2,000003 1012 1996002994i . Nu cc bn thnh
tho phng php xp x ri th d dng nhn thy bi ny d hn bi trc rt nhiu, v kt
qu c nhiu s 0 v s 9.
Ci 1012 li l 1 ci d na v n gip bn xc nh c bc cao nht ca x thng qua
vic X = 1000, nhng y th khng cn, r rng ta bit y l a thc bc 4.
Tin hnh xp x no:
K1 2,000003 1012 1'996'002'994i 2 1012 2 109 i 2 X 4 2 X 3i
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Bt i, v tnh biu thc mi: ( X 2 iX 2i )(2 X 2 3) 2 X 4 (2 X 3 )i , ta c:
K 2 3'000'000 3'997'006i 3 X 2 4 X 2i , qu p!
Tip tc vi ( X 2 iX 2i )(2 X 2 3) 2 X 4 3 X 2 (2 X 3 4 X 2 )i :
K 3 2994i (3 X 6)i
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Kh khn chnh l y, ta phi xp x con s "t i" ny thnh 1 hng t ca X, M. Trong
chc chn X ch c bc cao nht l 2 m thi, v ta kh bc 3 ng u ri.
Nu vy, ch c th l: 9998019898 1010 M 2 X m thi!
Do , sa li biu thc: ( X M 1)( X 2 ( M 1) X 2) X 3 M 2 X
Ta nhn c 1 s kh xu: 1980102 2 106
Suy on tng t nh trn, ta vit c 2 106 2MX
Tip tc sa i: ( X M 1)( X 2 ( M 1) X 2) X 3 M 2 X 2MX
Kt qu ang t t gim dn: 19898 2 104
Ci ny th chn 2X 2 hay 2M l ph hp y? Bng kinh nghim ca mnh, mnh
on l 2X 2 ! Khng sao, c th .
Biu thc ( X M 1)( X 2 ( M 1) X 2) X 3 M 2 X 2 MX 2 X 2 cho ta p s:
102 X 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Ni tm li, phng php xp x vn kh l pro vi nhng ngi chu kh t duy! Tuy
rng v l xp x nn d nhm ln, v bc p dng cng khng c qu cao, nhng cc
bn gii thi Quc gia mt cch ngon ri!
Xp x 2 bin nh trn l 1 kiu xp x kh, do , chng ta nn lm thm 1 VD na.
VD4. a thc f ( x) (mx 2 1)( x 2 2 x m 2 3)
Nhn qua thy hng t bc cao nht l mx 4 , v thp nht l m 2 3 ri, nn m ra li qu
d.
Vi X = 100; M = 10000 th biu thc ( MX 2 1)( X 2 2 X M 2 3) MX 4 M 2 3
cho kt qu: 9,9999797 1015 1016
Hng t cn xp x thnh ch cha X vi bc ti a l 3 m thi, v hng t bc 4 b
trit tiu ri, M cng tng t nh th, do nu chn 1016 M 4 l hon ton sai. Hn na
ta ang xp x t cao xung thp nn phi u tin cho bc ca X trc.
Vy ta c th xp x: 1016 M 3 X 2
T , biu thc mi ( MX 2 1)( X 2 2 X M 2 3) MX 4 M 2 3 M 3 X 2 s cho kt
qu tip theo: 2,02999903 1010 2 1010
2M 2 X
Kt qu ny th c th l
, nhng kh nng chnh xc cao th thuc v ci di.
3
2 MX
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
t do, trong khi hng t t do ta xc nh c ngay t u l M 2 3 ri, do phi
chn 3MX 2
Sa ln cui, kt qu nhn c l: 9700 10000 X 2
V sau cng: 300 3X
Vy ta c:
( MX 2 1)( X 2 2 X M 2 3) MX 4 M 2 3 M 3 X 2 2 MX 3 3MX 2 X 2 3 X 0
Ch! Xem ra mnh khai trin sai ri, nguyn tc TGTTN cho bit.
Nhng hy khoan cung ln m sa i lung tung, cc bn c thy l khi ta dng
nguyn tc TGTTN th li biu thc trn th kt qu nhn c lun chnh l gi tr X
gn vo hay khng? Ni cch khc, iu c ngha l:
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Kt thc mc ny, mnh cng mun ni rng mnh sng to c 1 cch khc x
nhng a thc m bc ca m cao hn 1, phc tp hn. Nhng cch kh ri rm, v thi
cng khng yu cu cao ci , nn mnh s khng vit thm na.
4. Phn tch phng trnh
Thc cht mnh tng t mc ny l mc 5, nhng thit ngh vic phn tch a thc
nguyn thnh nhn t cng thuc ni dung ny nn mnh ct khu phn mc 4 ca ring
n i v di nhp n vo trong ny cho cc bn b phn tn!
a) Phng trnh lng gic
Th nht mc ny s gii thch cho cc bn l do mnh vit Cn na mc 1b). Mc y
hng dn cc bn cch xc nh (h) nghim p ca PT lng gic.
Kt thc mc y mnh khuyn cc bn khi gii PT lng gic nn cho X = 0 m
khng phi 1 s ln, d s cng c tc dng trong vic xc nh chnh xc h nghim, l
do l v: khng cn thit.
Bi v khng c ngha l vic phn tch PT lng gic trong mc ny s nht thit phi
tm bng c h nghim ri mi tm c nhn t m phn tch. M chng ta ch cn tm
c phn chnh a ca nghim l chuyn sang bc tm nhn t c ri, tm thm phn
tun hon kb ch t lm ph cng m thi. Chng qua v mc 1b) c tn l xc nh
nghim p nn mnh mi phi lm th.
VD1 (A - 2014). sin x 4cos x 2 sin 2 x
Gii no!
VD1.
Bc 1: tm nghim.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nhp PT vo my: sin( X ) 4cos( X ) 2 sin(2 X )
Gn X = 0 cho my gii, ta c X
Bc 2: Tm nhn t.
Nhn t no m cha c X
v X ?
3
3
1
cha c 2 nghim trn, nh vy ta s phn tch PT sao
2
VD2.
K: x
Bc 1: Tm nghim.
Trc ht ta c X
tm ra chng?
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc bn s dng k xo ti u ha vic vt nghim ca PT, c th ta sa PT thnh
1 tan X 2 2 sin X
4
li nghim X
na.
Ta c tip X , gn tip X X vn c X . Lc ny cc bn gn
4
4
X X (tc gn X
3
3
), my cho nghim mi X
4
4
k 2 ; X
Bc 2. Tm nhn t.
Vi X
Vi X
k 2 : nhn t 2cos x 1
a 1
b
k
sin(ax b ) 0 ax b k x
1
a
a
b 4
sin x cos x
Bc 3. Phn tch.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
cos x sin x
1 tan x 2 2 sin x
2 2 sin x
4
cos x
4
sin x 0
2 sin x
4
4
2 2 sin x
...
cos x
4
cos x 2
C nhiu bn s ngay lp tc bin i:
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD1. Gii PT x 5 2 x 4 3x 3 3x 2 4 x 1 0
Vi X = 0 th Solve cho s xu: 0,3027756377
Mc k n p n th no, ta c lu vo A : X A
Ti u ha ta li c X = 1. Cc bn cm thy sao ch mnh thy nghim ny l khng
thch, v mnh hi vng n l 1 nghim xu tng ng vi nghim A kia!
Phi i n tip theo l gii PT
X 5 2 X 4 3X 3 3X 2 4 X 1
, mnh mi c ci
( X A)( X 1)
b
b
; x2
2a
2a
Vy PT c nhn t bc 2 l ( x 2 3x 1) v 1 nhn t bc 1 l ( x 1)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc bn cn nh cu kt mc 1c) (K thut xc nh nghim p PT v t) khng?
S d mnh ni k thut mc cha kt thc l v y cn 1 cch na xc nh
nghim p s dng Viet, khi c c nghim lin hp ( mc khng c nghim lin
hp), cc bn thy trn. V nu ang gia lc gii PT th ta s dng lun nghim lin
hp s nhanh hn d TABLE nhiu. Do m mnh mi n sang phn ny ch khng
vit tip mc 1c).
Nhn y mnh cng b sung lun 1 mo na cho 1c), cng s dng Viet ly nghim
p nhanh hn m khng cn phi ghi ra PT bc 2 cha n.
l nu tnh A + B v AB m ra s nguyn, th tnh lun 2 biu thc sau, chnh l 2
A B
nghim cn tm:
A B
( A B)2
2
(ci ny chnh l Viet phi khng? ).
( A B)2
2
S d mnh ni s nguyn l v hu nh phn s khi tnh 2 biu thc trn u khng hin
th c dng p, li vn ra s xu nh c. Nhng ni chung mo ny khng quan trng, v
cng thc trn hi kh nh.
Quay tr li vn chnh nh, nh vy nhn t cui cng ca PT chc chn bc 2, v PT
cho c bc 5.
Hn na nhn t v nghim, v ta khng kim thm c nghim th 4 no na.
Do , chia a thc l cch nhanh nht.
x5 2 x4 3x3 3x2 4 x 1
n y, thng minh 1 cht cc bn s thy vic chia
hon
( x 1)( x 2 3 x 1)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
nguyn biu thc
thu c
X 5 2 X 4 3X 3 3X 2 4 X 1
trn mn hnh ri gn X = 1000 ta
( X A)( X 1)( X B)
X 5 2 X 4 3X 3 3X 2 4 X 1
1000001, v khng kh lun ra c n chnh
( X 1)( X 2 3 X 1)
l nhn t ( x 2 1)
Vy sau vi dng phn tch (v trong bi thi cc bn khng c vit ngay kt qu cui
cng ca vic phn tch), ta c:
x5 2 x4 3x3 3x2 4 x 1
x 2 bx 1 nn ta gn vo X 1 gi tr bt k tnh:
2
( x 1)( x 3 x 1)
X 5 2 X 4 3X 3 3X 2 4 X 1
X 2 1 , ri chia kt qu nhn c cho X, lun ra chnh
( X A)( X 1)( X B)
xc b = 0
Gi tr X bt k, ng khng no?
Trc khi tip tc VD2 mnh cn ni vi iu quan trng ch s dng Viet tm nhn
t bc 2 t 2 nghim A, B.
C 1 s c k thut c th xy ra ch , l khi tch AB p (lun lun p), nhng
tng xu (s in thoi).
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vn khin mnh rt thc mc, v cho n nay mnh mi hiu ra, rng n thc ra
cng l s p thi, c th l phn s, nhng phn thp phn li khin ta tng l v t.
Vy lm sao t s in thoi ny c th lin h c n ci phn s ?
Nu AB m l 1 phn s, th cc bn nhn ngay lp tc ci tng A + B ny vi mu s
ca AB, s ra t s ca A + B, th thi.
Cn nu n khng l phn s th s khng c chuyn ny!
VD2. Gii PT x 4 3x 3 x 2 4 0
Ln gii u tin tht l nn: L R 102279300,5
Gp trng hp nh vy nn t li gi tr ban u hn l tip tc lm theo lnh
Continue: [=], c th mnh t li X = 10, v ch i
Hm, tnh trng vn y ht nh c!
Nhng cha ht u, ta vn cn gi tr ban u X 10 m, v qu thc ln ny, s kin
nhn c n p xng ng: con s 2 trn trnh!
Tuy nhin kh khn cha dng li ! Bng chng l cc bn khng th truy thm
nghim no na d ti u ha bng mi cch, phi chng PT ch c 1 nghim duy nht???
Trong tnh hung tc nghim nh vy, cc bn nn s dng kin thc v PT ca mnh
x tip, c th l o hm.
Ta c c bng bin thin nh sau:
f(x)
f(x)
1
4
1029
256
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nhn vo thy ngay PT ch c 1 nghim duy nht x 2 m thi.
n y mnh t gi thit l cc bn ang cn phn tch PT trn thnh nhn t, vy
chng ta s phn tch th no khi n ch c 1 nghim nh vy?
R rng v PT lun phn tch c thnh 2 tam thc bc 2 no , do 2 phi l
nghim ca t nht 1 trong 2 tam thc , nh vy tam thc ny c nghim kp, ni cch
khc, n ch c th l tam thc ( x 2) 2
Do , nhn h s ta c nhn t cn li l: x 2 bx 1
x 4 3x3 x 2 4
( x 2) 2
D dng bm ra b 1
T tin n vi tnh hung kh nht nh:
VD3. Gii PT sau trn tp s phc: 2 x 4 x3 4 x 2 2 x 3 0
Xc nh l trong bi thi loi PT ny ch c th ra cu s phc thi cc bn nh, v do
n thng khng c nghim thc m ch c nghim phc.
Nhng d nghim g i na, th n 99% chc chn rng cc v mun cc bn phi
phn tch PT thnh 2 tam thc bc 2, t gii ra cc nghim.
Loi ny mnh gp kha kh nhiu cu s phc ri.
Mnh cng ni lun l PT ny khng c nghim thc cc bn Solve na, by gi
ch cn vic s dng my tnh phn tch n ra 2 tam thc bc 2 v nghim.
Lm cch no y?
Mnh s nu ra y 1 cch da vo kin thc v s linh hot m mnh s dng trc
y, v khi y mnh cha c cch no nhanh hn phn tch dng ny.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Th nht l: h s sau phn tch hu nh lun l s nguyn nh, l c trng ca 1 ci
p: nh vo kin thc suy lun ch khng nh vo vic tnh ton x l nhng s xu,
v l xu hng ra ca B.
T nhn h s u v cui ca PT, suy ra h s u ca 2 nhn t ln lt l 1 v 2, h
s cui ca chng l 1 hoc 3
Cn c vo mnh bt u dng my tnh th 2 trng hp sau:
2X 4 X 3 4X 2 2X 3
+ TH1: nhp vo my
. Nu vi X nguyn c nh, mnh cho
X 2 BX 3
2X 4 X 3 4X 2 2X 3
X 2 BX 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C tht l nh th khng?
Oh no! Trn thc t, v ch ra h s l nguyn v di 10, nn mt t cc bn s
nhn ra ngay quy lut, l ch cn xt 1 na ca tng s TH l xong ri.
iu ny khng kh hiu c, ch cn cc bn chu kh lit k s c nguyn dng
ca cc s t nhin t 1 n 10 l r. V chng v vic chng minh iu ny khng quan
trng, nn cc bn ch cn nh ly ci quy lut l c ri, mnh khng ni thm na.
Thm ch, nu khng bit quy lut ny, th cc bn ch cn th theo cch sau:
+ Cho h s u tin ca mi nhn t chy dn t thp ln cao.
+ ng vi mi gi tr ca n, ta ghp vi tt c cc gi tr c th ca h s cui, ri th
tng trng hp.
Nh ni, cc bn cng lm cho h s u chy ht 1 na s gi tr c th ca n l
xong ri, s khng phi chy ht tt c u.
C th nh: trong bi pha trn, h s u c th nhn 1 hoc 2, cui nhn 1 hoc 3. Nh
vy:
+ Cho h s u chy ln lt t 1 n 2.
+ ng vi mi gi tr 1; 2 , mnh ghp vi h s cui l 1 hoc 3, do s c tt c 4
TH th.
V cc bn thy y, mnh ch cn th vi h s u bng 1 l xong ri, khng cn th
thm s 2 na, ngha l ng ra c 4 TH nhng ch cn mt na thi, 2 TH l c.
R rng cch ny c th x l hu nh cc bi cn phn tch thnh nhn t trong thi
Quc gia, nhng nhanh ph thuc vo v s linh hot, kinh nghim ca ngi lm kh
nhiu, do cha phi l cch ti u.
V vn ny, vn cn phi nghin cu tip
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vy l qua dng kh nht ri, nhng mc ny cha xong u!
VD4. Phn tch PT 3x 2 2 xy y 2 10 x 2 y 3 0
2 n cn lm ch, hc by gi lc sau hc gii h PT 2 n s n gin hn rt nhiu y,
v mnh vit theo logic ci sau ng dng ci trc, nn khng tha u!
Cc bn s c luyn tp li mc ny mt ln na y!, c nh c cu ny
mc no pha trc ri khng?
Nu khng nh th tm li nh, thc ra cc bn c bit cch lm ri y, mc ny
ch mang tnh luyn tp li thi.
Nhp PT vo my, dng Solve gii tm X vi Y = 1000, ta c X = 1003 = Y + 3
Vy nhn t u tin l ( x y 3)
R rng vi Y = 1000 th PT trn bin thnh PT bc 2 n X, nn c th c nghim na.
Vng, khng cn ti u ha cng d dng tm c nghim th hai:
X 333
999
Y 1
nhn t cn li l (3 x y 1)
3
3
Kt lun: PT (3 x y 1)( x y 3) 0
Nh ci mu cht t duy ca chng ta l h s thng nh trong khong [5;5] , nn mi
vit li 333
999
, th mi c th tm c nhn t hp l.
3
VD5. PT 3x 2 y xy 2 xy 2 y 2 3 x 9 y 5 0
Bi ny th t lm thi nh? Kh hn bi trn y, nhng cng khng kh lm!
Kt qu i chiu ny: (3 x y 5)( xy 2 y 1) 0
Lu tng ni: nghim ra m v t th a thc khng phn tch c thnh nhn t.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Phn c thm: phn tch PT a thc 3 n x, y, z! (c thm nn khng vit ring ra ).
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nhng iu cng tt thi, n lm cc bn t ph thuc vo my tnh v buc ci no
mnh phi chin u mnh hn.
Mnh ni tht , xong phn ny ri cc bn s mong nghim xu ngay lp tc!
Cn 1 iu b n na, l nu PT m phi t nhiu iu kin (t cng tng t), th
cc bn hy xem c th a c n v dng khc (PT h qu) m s iu kin phi t l t
hn hay khng. Ni chung l thc hin 1 bin i nh gim bt iu kin, nu c th. Khi
hy nhp PT h qu cho my gii ch ng dng PT ban u.
L do ca vic lm ny l nng s nghim ln, v PT h qu c th c thm nhng
nghim ngoi lai ngoi nhng nghim ca PT gc (do iu kin b gim bt i). Khi cng
c nhiu nghim, vic truy nhn t s cng d dng. Cn vic loi nghim ngoi lai th
khng nm trong k thut CASIO.
Tiu biu trong s l PT c cha phn thc, ch cn nhn mu ln l mt lun K ca
mu, tuy nhin mnh ni l lu lc cc bn lao vo cuc chin m thi, y hu nh
khng c PT no phi bin hnh nh vy c.
Vi kin thc CASIO n lc ny th chc cc bn phi hiu c n 90% l do vic lm
ca chng ta ri phi khng?
Tt y! By gi mi cc bn xem!
1)) Dng PT cha 1 cn ca nh thc bc nht
VD1. 2 x 2 6 x 1 4 x 5
5
3 11
x
2
ng qun t iu kin nh: 4
(Xu th! ).
3 11
x
2
Cch th nht
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
t0
4x 5 t
t 2 5 , thu c PT h qu:
x
t2 5
t2 5
2
1 t
4
4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C s ca cch ny bt ngun t vic quan st nhn t Cch 1, c th ta vit cc nhn
2 x 4 x 5 3
t nh sau:
, t suy ra dng chung l ax c 4 x 5 b (trong a, b, c
2 x 4 x 5 1
u nguyn).
Nh vy vi 1 gi tr c c nh, nu ta c th dng TABLE d c gi tr a nguyn, sao
cho kt qu ax c 4 x 5 l 1 gi tr nguyn (l b), th coi nh xong.
Gi tr c th ta la chn da vo kinh nghim thi. Theo mnh, cc gi tr a, b, c ch c
th thuc khong [ 5;5] m thi, do ta c chn t 0 trc, ring c th h s ca cn nn
c0
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vy qua 2 cch th hn cc bn s gt u lia la vi Cch 2, v dng n c v nhanh hn,
nhng mnh li Cch 1 ln u bi n rt l t nhin, c th va trnh by va bm, v
cng l cch xa nay ngi ta vn s dng, cn phn tch thnh nhn t nh Cch 2 th
nhanh y nhng hi thiu t nhin.
VD2. 2 x 3 9 x 2 x 4
Cch th nht
x 3 t x t 2 3 2t 9(t 2 3) 2 (t 2 3) 4
5
Ta c cc nghim t sau: X 2; X 1, 474809634; X ; X 1,808142967
3
y 2 nghim l khng cng phn thp phn, nhng vn c th l 2 nghim lin hp,
do m ta vn phn tch c: (3t 2 t 8)(3t 2 t 10) 0 , khng c g phi ni thm!
Cch th hai
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Trc th va d va cu mong 1 gi tr nguyn no s mau chng li ra m
"bp" ngay, ln ny c ng n tun ra li chng dm ly ci no na, d tha bit rng "hn
ta" cng ang giu mt trong ng .
Cn 1 nghim na th ch c 1 nhn t na thi, do , vic chia biu thc s cho ta bit!
Mnh cha ngh cch no khc hn ngoi vic quyt nh chia biu thc cha cn 1 phen.
D iu lm cc bn cm thy kh khn, nhng mnh th khng, n gin v mnh c 2
t: K thut.
f ( x) 9 x 2 x 4 2 x 3
l "k thut chia biu thc cha cn": g 2 ( x)
g1 ( x)
3x x 3 1
X 3 l s v t (do X + 3 khng th l s
X 3 l s v t, th kt qu mi c cn c.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tip theo, v g 2 ( X ) aX b c X 3 , m kt qu trn li chnh l g 2 (0) , nn ng
a.0 b 1
nht ta c
b c 1
c 0 3 3
f (X )
9X 2 X 4 2 X 3
Vy ta c: aX 1 X 3
aX
1 X 3
g1 ( X )
3X X 3 1
9X 2 X 4 2 X 3
1 X 3
3X X 3 1
Cch th nht
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Ta chuyn c v PT n t: (t 2 1)2 15(t 2 1) 18 t[2(t 2 1) 2 6(t 2 1) 18] 0
Ti u ha khng c ngha l s khng b st nghim, mnh gp ngay 1 pht "Cant
Solve" d ti u ha, nhng sau thay i gi tr khi u v nhn thm c nghim
th 4. Hy nh: k thut "n phng c m" mnh my cng khng th nh bi mt
nhm k thut nh cng phi hp.
4 nghim, v c 2 nghim lin hp: A 0,7320508075; B 2,732050808; X 1; X
1
2
g1 ( x)
X 1 2 X 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
a b 11
Chn X = 1 cho cn n v t nh, ta c: g 2 (1) 11 8 2
c 8
Tc l g 2 ( X ) aX b ( mX n) X 1
a b 11
a 5
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tuy khng gii quyt c ht bi ton nhng n cng cho cc bn 1 kinh nghim qu
gi, l khng nn chia biu thc v t ch vi vic th 1 gi tr X, phi t nht t 2 tr ln
(va ri mnh dng 3 gi tr l 1; 2; 4), phng nhn t nhn c cha phi l c
bn (cn c th gi l nhn t cha "ti gin").
2)) Dng PT cha 2 cn ca nh thc bc nht
Mc 1 v mc 2 nh ny ch yu l p dng nhng g c hc t trc, do khng
kh nm bt.
VD1. x 6 x 2 4 x 3 x 2 x 6 0
y qu thc l 1 PT cha 2 cn ca nh thc bc nht, bi v x 2 x 6 ( x 2)( x 3)
Cc bn s dng cch no? Gii nghim tm nhn t h?
Nu dng cch y th trc ht phi on c dng nhn t. Nu n ch cha 1 cn th ta
dng ax b c x 2 hay ax b c x 3 d cng c, cng vic rt n gin, nhng
nu n cha 2 cn, tc l ax b c x 2 d x 3 , th khng n gin v ta phi c nh
c c ln d, tc 2 n, php th s kh lu. Cha k trong qu trnh hc cc bn s thy nhiu
PT c t 3 cn "ti gin" khc nhau tr ln ( l loi cn khng th vit thnh tch ca 2 cn
nh hn), ch khng phi t cn nh ny u!
Ni cch khc, vic dng Cch th hai nh trng hp 1 cn gn nh nm n 70%
tht bi!
Hn na nu lm theo Cch th nht th ta c hc 1 cng c ri (khng nhng th
c hc nhng 2 ln), do di g khng dng.
x 2 u
v 2 3 u 4v uv 0
t
x 3 v
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
p dng cng c phn tch a thc 2 n thnh nhn t, ta c kt qu: Failure!
Sau khi sa n thnh u 2 8 u 4v uv 0 , vn b Fail!
2u 2 v 2 13
Cui cng th cho x 6 cha c u ln v vy: x 6 2
2
2v u 2
x 3 2x x 1 2 x x2 4x 3
x 3 u
t
u v(u 2 v 2 4) u 2 v 2 4 uv (rt kinh nghim VD1 ).
x 1 v
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
ng tt c. Bi v nhng k thut ny l 1 s cch dng my tnh theo hng mi, nhng
i khi khng t duy th vn b mc kiu "tru b"!
3)) PT cha 1 cn ca a thc bc cao
R rng l n loi kh nht ri!
VD1. 2( x 2 2) 5 x3 1
PT ch c 2 nghim lin hp A, B, vy ta c nhn t bc 2: ( x 2 5 x 3)
Hn nu cc bn tm hiu k thut CASIO trn mng th hu ht s tm cch lin hp
PT cho ra ci nhn t trn phi khng? y l cch m nhiu ngi c th ngh ra.
Vng, l 1 nh hng rt hay, va bm va trnh by c.
Cch th 1
Ta thy ci cn kia m lin hp vi s th khng bao gi cho ra nhn t trn, lin hp vi
a thc bc t 2 tr ln th lc sau bc li cao qu, vy ch c th lin hp vi ax b
Tc l ta phi tm ax b lin hp nh sau:
x3 1 ( ax b) 0 ax b x3 1
Cch th 1.1
PT nhn t
Aa b A3 1
sau:
Ba b B3 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cch th 1.2
Thc ra cch ny l tm ra 1 kiu trnh by khc m thi, kiu ny mang tnh phng
ci trng hp khi ta lin hp v t nhn t chung ra ri m phn "cng knh" cn li
trong ngoc li khng chng minh cho n v nghim c.
Tt nhin nu trt i theo hng no th tuyt i khng c thay i, v thi gian thi
khng cho php chng ta nghin cu thm ci g mi na.
f ( X ) 2( X 2 2) 5 X 3 1
Vi cch ny, ta s thc hin php chia g 2 ( X )
sau khi
g1 ( X )
2X 2 X 3 1
tm ra c 1 nhn t g1 ( X ) 2 X 2 X 3 1
Chc cc bn cng bit lm ri, v n cng 1 cn nh ln trc chng ta chia, y
ch mang tnh luyn tp li thi. Cho nn mnh s chia nhanh.
D on g 2 ( X ) aX b c X 3 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nhp phn thc trn vo my, cho X = 1
X 3 1 v t, ta c 1 2 . Tip tc th
2 65
2 217
;1
5
7
7 y s nhn vo h s c do khin
cho ta cng kh xc nh c
Tng t nu X 5 X 3 1 3 14 th s 3 trc 14 cng gy phin phc.
Nn buc lng phi chn s to thi.
Nhn qua 3 kt qu ta thy c thay i, c mX n , cho nn ta c 2 h:
m n 1
a b 1
a 0
2
v
4
a
4m n
5
6a b 1 b 1
6
m
H sau v nghim? Chnh xc, n v nghim v php chia ny khng thc hin c, ch
khng phi v ta gi s c mX n m khng chn c mX 2 nX p hay bc cao hn.
Thm ch nhn qua vic ch c c cha phn s l nghi lm ri y ch, nhng mnh
vn thc hin xem cc bn c phn i g khng!!! Cn vic t c mX 2 nX p th
chc chn l c ngi nghi ti, v gii th, ra s xu. Ngoi ra v cch tm c kiu bc 2
nh trn th sau ny mnh s cho cc bn 1 cch tm khc nhanh hn th nhiu...
VD2. x 2 5 x 7 7 x3 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
x1 0
x2 2
Gii PT ny, ta c 4 nghim:
x3 0,9229245996 A
x4 37,9229246 B
nhn t l ( x 3 1 x 1)
3
ax2 b x2 1 0 b 1
x3 1 6 x 6
x 1 x 1
x3 36 x 2 72 x 35
x3 1 6 x 6
x3 x 2 2 x
x3 1 x 1
( x 1)( x 2 37 x 35)
x3 1 6 x 6
( x 1)( x 2 2 x)
x3 1 x 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
cch ny mnh s khng lm y v cc bn khng hiu c ngn nghnh ca n, v th
mnh s trnh din li ch tm a, b, c ny 1 ln na khi cc bn hc n MODE STAT.
Ly 1 nghim l v 2 nghim p lp thnh h, ta c 2 h la chn gii:
A2 a Ab c A3 1
B 2 a Bb c B 3 1
hoc
4a 2b c 3
4a 2b c 3
c 1
c 1
5
5
c 1
ng hn l x 2 5 x 7 7 x3 1 0
Tht bun ci v y chnh l PT ban u ca chng ta! Khng ng n n gin n
vy m chng ta lm phc tp ha vn !
T , mnh cng ngh ra 1 php th khi gp dng nh th ny, l: i vi dng PT
f n ( x ) g m ( x) 0 (2n m) (n, m ln lt l bc ca a thc f(x) v g(x)) m my cho ta 2n
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
PT ( x 2 5 x 7) 2 49( x3 1) x 4 39 x3 39 x 2 70 x 0
( x 2 2 x)( x 2 37 x 35) 0
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
sinh phi s dng t duy, suy lun mc cao hn trc y, chnh l mc tiu ca B khi
ra mt ci .
Do bi y ch yu l nghim p.
VD1.
2 x2 8x 6 x2 1 2 x 2
Ta tm c x 1 , n lm cho
x2 1 0 2 x 2 2 x2 8x 6 x2 1 0
Ni cch khc vi x 1 th 2 x 2 2 x 2 8 x 6 0
Ta li thy nu lin hp 2 x 2 2 x 2 8 x 6 s ra 1 phn thc c t bc 2. T bc 2
m cha 2 nghim x 1 th l ng ri khng cn g phi bn ci na.
V suy lun ra th, nn khng cn phi gii h bc nht tm xem lin hp cn vi
ci no na, n chnh l 2 x 2 ri.
Vy: 2 x 2 2 x 2 8 x 6 x 2 1
2( x 2 1)
2
x 2 1 ...
2x 2 2x 8x 6
VD2.
3x 2 5 x 1 x 2 2 3( x 2 x 1) x 2 3 x 4
2 x 4
3 x 2 5 x 1 3( x 2 x 1)
3x 6
x 2 2 x 2 3x 4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
3
2
( x 2)
0
2
2
3x 2 5 x 1 3( x 2 x 1)
x 2 x 3 x 4
Okay!
VD3.
2 x2 x 9 2x2 x 1 x 4
x 0
Nghim gm:
8
x
7
D dng tm c: 2 x 2 x 9 3 v 2 x 2 x 1 1 l 2 nhn t, vy ta
2
2
x
x
phn tch: PT 2 x 2 x 9 3 2 x 2 x 1 1 0 , ci ny th d ri!
2
2
6( x 2) 15( x 2)
0 (BPT l bnh
BPT
6 5x 4
phng thiu ).
3 VD l ri cc bn nh?
Thc ra mnh mun a thm VD phn tch c trit hn, nhng do thi gian
khng cho php, cng vic bn rn, nn mnh tm dng mc ny y.
Hi vng mt lc no c thi gian mnh li s nghin cu tip cc k thut CASIO
cng cc bn! C kin g ng gp c lin h vi mnh qua a ch Facebook cung cp
nh!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Chc cc bn nghin cu tt!
5. Gii h PT 2 n
a) H PT a thc h s nguyn
Trong mc ny chng ta s x p mt s bi trong thi cc nm trc (khng nht
thit phi l nm lin y nh ), cn li l nhng bi luyn thi mnh su tm c.
xy x 1 7 y
VD1 (B - 2009). Gii h PT sau: 2 2
2
x y xy 1 13 y
Mnh c 1 kinh nghim khi lm loi h ny l hng vo phn tch thnh nhn t, nn
ci "bnh kinh nghim" i khi lm mt thi gian!
C th ci t tng lm mnh tm ngay xem PT no c tim nng phn tch thnh
nhn t d hn. V dn n mnh bp ngay ci PT2 m qun mt rng ta c th rt th
PT1 vo.
Th nn bi ny s khng dng n k thut phn tch a thc 2 n thnh nhn t, m l
ci khc (ci no cc bn? ).
Nhn thy rng PT2 c nhng 2 ci y 2 , nn ta s rt x PT1 th vo cho n gin.
2
7 y 1
7 y 1
7 y 1
Ta c: PT 1 x
PT 2 : y 2
y
1 13 y 2 (nh kim tra
y 1
y 1
y 1
x 1
Vn cn li l ca solve, v kt qu rt tt (ng nhin phi th):
3
x 3
y 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
x( x y 1) 3 0
VD2 (D - 2009).
5
2
( x y ) x 2 1 0
y c bc 1 PT1, vy ta c th rt th nh bi trn.
Thng thng nhng bi c th rt th th khng phn tch thnh nhn t 2 n c.
2
3
5
3
PT 1 y x 1 PT 2 : 1 2 1 0
x
x x
1
t , nhng t hay khng l quyn
x
ca mnh!
5 x 2 y 4 xy 2 3 y 3 2( x y ) 0
VD3 (A - 2011).
2
2
2
xy ( x y ) 2 ( x y )
1
1
1000 y
( xy 1) l nhn t!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vic xy 1 0 th n ri, vn l x 2 y 2 2 c n c hay khng!...
Ta s khng rt bin no theo bin no vng phi ci cn xu x, thay vo , ta tm
cch th x 2 y 2 2 (hoc x 2 2 y 2 hoc y 2 2 x 2 ) vo PT1 tht hp l sao cho n c
kh nng phn tch thnh nhn t.
Nhn thy PT1 c n 3 v tr cha x 2 , y 2 do tng cng c n 7 cch th vo nh
trn, di g m th tng ci mt?
Do trc ht chng ta th nhm PT1 theo no ri mi tnh n chuyn th. Cch
nhm c xut hin x 2 y 2 d nhn ra nht l: PT 1 y (5 x 2 3 y 2 ) 4 xy 2 2( x y ) 0
By gi th x 2 y 2 2 ta c y (2 x 2 6) 4 xy 2 2( x y ) 0
Tip theo ng nhin l th xem n phn tch c thnh nhn t khng.
x 2000
Tuyt qu!
1 ta phn tch c: ( x 2 y )( xy 1) 0
x
1000
n y cc bn x tip nh!
x 3 3x 2 9 x 22 y 3 3 y 2 9 y
VD4 (A - 2012).
1
x2 y 2 x y
PT1 c iu g rt l c bit!
Thc ra ta cm gic c bit y pht sinh t s na n nhau ca 2 v PT1, nhng vi my
tnh th nhng ci rt t c khai khc.
Vo MODE EQN, ta thu c 1 nghim duy nht X 1001,996004 1002 Y 2
Ra MODE COMP th li thy ng!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nh vy PT 1 ( x y 2)( x 2 y 2 xy x y 11) 0
Vn bn khon ca vic phn tch thnh nhn t nh th ny l ci nhn t th hai kia
liu c kh khn x l hay khng, v ci u ( x y 2) th lc no cng ngon ri
Trong bi ny th vn l n gin, nhng ci kh lun nhiu hn ci d, chng ta s
phi bn li n trong mt dp khc
H sau ch cn th vo l coi nh xong:
21
x 2 y 2 xy x y 11 0 ( x 2 y 2 x y ) xy 11 0
xy
1
1
2
2
2
2
x y x y
x y x y
x2 y2 x y 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
3k 3
3k 2 c 9
k 1
ng nht phn cn li ta c h: 6k 2 12k 2c 8 22
c 12
3k 6 3
2
3k 12k c 12 9
1
3
3
1
2 2
2
t 2
1 x 3
3 x 1 1
2
2
2
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc bn c th ln Google hoc nghin cu tip tm thm 1 s cch gii khc cho bi
ny nu ham khm ph, y l 1 bi h kh th v!
x 2 3 y 2 xy 3 x y 1 0
VD5.
y 2 xy x 3 y 0
tng p dng.
Chng ta c 2 cch tm k:
+ Cch 1: dng my tnh d xem vi k no th f(x) c th phn tch thnh nhn t. Cch
ny da vo kinh nghim l k nguyn v thng nhn nhng gi tr gn s 0
+ Cch 2: s dng c s ton hc tr gip my tnh. Cch ny chnh xc, nhng ta
phi nh c cng thc p dng: 1 cng thc l m thy c khng dy!
Mnh khuyn cc bn nn nm cch 2, nhng cng phi bit t cch 1 khi qun cng
thc cn bit ng m m.
Sau y mnh s lm 2 cch:
Cch 1
tch c thnh nhn t ring bit ri), nh vy f(X) s l tng v tri ca 2 PT, ta phn tch
n thnh nhn t xem c c khng
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vng, khng thnh cng!
n gin ch vic sa li A 1 ri tip tc th
Ch, vn khng phn tch c, xem ra ta phi nng A ln bc 2
mnh l sa tip A 2 xem sao
Sau hng lot gi tr nguyn ca A c a vo gii, ta c th kt lun rng cch m ny
rt mt thi gian, ch yu l thi gian dnh cho my gii v biu thc kh di, Y li ln dn
n X phi c d trn din rng.
K thc A trong trng hp ny khng phi 1 s nguyn: A
3
2
lm!
y l hng dn m cho cc bn, by gi chng ta sang cch ton hc tm c h
s k cho f ( x) ( PT 1) k ( PT 2)
Cch 2
P1 a1 x 2 b1 y 2 c1 xy d1 x e1 y f1 0
Cch ny dnh ring cho dng h:
2
2
P2 a2 x b2 y c2 xy d 2 x e2 y f 2 0
P P1 kP2 ax 2 by 2 cxy dx ey f 0
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
P c th phn tch thnh nhn t, th t P ax 2 (cy d ) x by 2 ey f 0 phi
biu din c x theo y dng x my n
Ni cch khc, P phi c nghim x vi mi gi tr thc ca y. Do tm c iu
kiu cho y ta phi dng delta thi (tam thc bc 2 m):
1 (cy d ) 2 4a(by 2 ey f ) (c 2 4ab) y 2 2(cd 2ae) y d 2 4af 0 y
()
kin:
2
2
2
'
(
cd
2
ae
)
(
c
4
ab
)(
d
4
af
)
0
2
3
Vy ta s phn tch: f ( x) ( x 2 3 y 2 xy 3x y 1) ( y 2 xy x 3 y ) hay
2
f ( x) 2( x 2 3 y 2 xy 3 x y 1) 3( y 2 xy x 3 y ) ( x y 2)(2 x 3 y 1)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
4x y 3 1 y 0
VD6.
4 x y xy 1 6 1 x 1 0
x y xy 1
1 x a 0
Ta nhn thy x y xy 1 (1 x)(1 y ) , do t
, h cho tr thnh
1 y b 0
4a 2 b 2 3b 3 0
h a thc quen thuc:
4ab 6a 1 0
Cch 1
1
th vo PT1 v gii tip:
PT 2 a
6 4b
1
2
4
b 3b 3 0 ...
6 4b
Cch 2
Nhn thy mi PT ca h khng th c lp phn tch thnh nhn t c, do ta s kt
hp chng li.
Ngoi giy nhp, t A 4; B 1; C 4k ; D 6k ; E 3; F 3 k , lp vo cng thc
(CD 2 AE ) 2 (C 2 4 AB)( D 2 4 AF ) ta c phng trnh tm k:
( 24k 2 24) 2 (16k 2 16)[36k 2 16( k 3)] k
3
4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Th l n!
Cu hi bnh lun: c v nh trong h PT t thy vic nhm nghim trc khi gii nh?
Liu c th nhm nghim 2 n c khng? V c cch no m ch c vic nhm nghim
mi p dng c khng?
Vng, nhm nghim h PT a thc trong thi Quc gia hu nh lun thc hin c, c
iu n cng knh v th xa nay mnh t p dng. Nu c nhm, th mnh thng m cc cp
s d ri vo nht th, trng th cha chc gip c g, cn khng trng th gii tay
nh thng!
Chng hn nh VD6 trn, cch nhm nghim chnh l Cch 1, a v PT 1 n ri
2
1
2
dng my tnh d: 4
b 3b 3 0
6 4b
y2 3 y
nn th vo PT1 ta vn
1 y
y2 3 y
y2 3 y y2 3 y
2
c PT 1 n nhm nghim:
3
y
3
y 1 0
1
y
1
y
1
1 3 4 y 4 y2
3
1 3 4 y 4 y2
9
22 y 3 3 y 2 9 y
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
y chnh l l do ti sao mnh khng thch nhm nghim ca h, d nhm c th cng
thch tht!
S d mnh ni nhm nghim h PT a thc trong thi Quc gia hu nh lun thc
hin c l v iu kin rt c 1 bin theo bin kia l trong PT cn rt phi c t
nht 1 bin c bc t 2 tr xung, y l iu hu nh lun c trong cc h a thc thi. Do
s tht bi hay thnh cng li nm ci my!
Cn v vic s dng nhm nghim gii h, th cng c 1 cch, cch ny s dng tnh
cht hnh hc: nghim ca h l ta giao im ca 2 ng cong c PT ln lt l PT1 v
PT2 trn mt phng Oxy.
2 im ny s xc nh 1 ng thng, v bit ta 2 im, ta lun tm c PT ng
thng : ax by c 0 . V chnh l 1 nhn t ca PT sau khi phn tch.
Do vy, cch ny kh dng khi h c nghim v phi nhm c:
+ t nht 2 nghim hu t.
+ Hoc t nht 1 nghim v t.
Xem VD7 nm cch ny nh!
y 3 2 xy 2 y 2 2 x 7 y 1 0
VD7.
2 y 2 2 xy 7 y 1 0
7 y 2 y2 1
em th vo PT1 ri cho my gii:
2y
y 1
7 y 2 y2 1
7 y 1 0
y
y 2 3
1 3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Chiu theo iu kin kh dng ca phng php ni trn, th ta s khng dng nghim
1 3
1 3
;2 3 tm nhn t.
PT 2
2 y 2 2 xy 7 y 1
Th y 3 2 x vo ta c:
(3 2 x)3 2 x (3 2 x) 2 (3 2 x) 2 2 x 7(3 2 x) 1
2
2(3 2 x ) 2 2 x(3 2 x ) 7(3 2 x ) 1
Nhm nghim:
+ Rt t PT2: y
22 x 2
2 x2
2
22 x 2
22 x 2
6
90
+ em th vo PT1: x 4 x
2
2
2 x
2 x
4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
x 2
+ Solve (gii kh lu) c cc nghim:
( x; y ) (2;3), ( 2;5)
x 2
16
PT 1
x4 4 x2
x2
Suy ra k
2
PT 2
4 x 16
4
Vic y 5 cc bn lm tng t, k
2 x2
phn tch c: ( y 5)( x 4 6 y 2) 0
6
PT 1
PT 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
B sung cht: cn 1 dng h a thc na d hn dng trn m cc bn cng c th gp
a1 x 2 b1 y 2 c1 xy d1 x e1 y 0
trong thi, l 2
(phn bit cho k nh ).
2
a2 x b2 y c2 xy d 2 x e2 y 0
a1t b1 c1t
d t e1
d t e2
21
22
T :
a1t b1 c1t a2t b2 c2t
y d 2t e2
2
a2t b2 c2t
n y bm my tnh ra t l xong!
Phng php ny ging phng php pha trn ch ta cng cn dng my tnh gii 1
h s, l t
b) H PT v t
Loi ny kh cho nn n c nghin cu nhiu v cng v trong thi n l ch yu.
Loi ny, gn nh ngc li hon ton vi h a thc, l vic nhm nghim cc k kh
khn, xc sut nhm c bng phng php a v 1 n ch khong 30% (cn nhm bng
cch th tng b s th h no cng nh nhau ).
Do , thay v dng nghim tm lin h bc nht ca x v y, ta dng 1 cch khc
x 12 y y (12 x 2 ) 12
VD1 (A - A1 - 2014). Gii h PT sau:
x3 8 x 1 2 y 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
R rng nhn PT2 cc bn c th ngh n vic nhm nghim v t n rt c y theo x:
( x3 8 x 1) 2
y
2
4
Kt qu l s qu ln my khng th no d ra c nghim.
Do , chng ta phi chuyn sang phng php m anh Th Lc ng!
Phng php ny chm m chc, ngha l thay v bp 1 pht Y 1000 tm nhn t sau
1 ln gii nh mnh (m r rng Y 1000 vi phm iu kin 2 y 12 ), ta cho y chy ln
lt qua cc gi tr nh v thu thp tng gi tr x tng ng, sau thng k chng vo 1
bng v tm mi lin h x, y
2 y 12
Chiu theo cc iu kin:
, ta nhp PT1 vo my, ri gii tm X khi cho ln
x 12
10
3,162
2,828
2,645
2,449
2,236
1,732
1,414
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nu khng th tip bng cch bnh phng cc gi tr v t ca X ln xem sao, th cc
bn s khng th lm tip cch ny. Bnh cc gi tr X trn ri lm trn kt qu, ta c bng
tip theo:
Y
10
10
12 y ).
S cn xng thng c mt trong phng php hm s hoc nh gi bng BT i
xng (hay dng nht l Cauchy).
C 2 cn c lp, do nu dng hm s chc chn phi tch ring chng ra mi v, v
sau khi tch nh vy ri th nhng biu thc cn li, k c du, khng th no lm cho chng
ging nhau 2 v c.
Do ta dng Cauchy nh gi.
Do sau khi nh gi, ta phi thu c y 12 x 2 v x 12 y , do ta p dng
Cauchy ring bit cho 2 b s: x 2 ;12 y v y;12 x 2 , chng c sn bn v tri c ri.
VT x 12 y y (12 x 2 ) x 2 (12 y ) y (12 x 2 )
x 2 (12 y ) y (12 x 2 )
12 VP
2
2
Du = xy ra y 12 x 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nh vy coi nh n, thay vo PT2 ta nhn c PT v t cha 1 cn ca a thc bc 2,
l dng hc ri!
(1 y ) x y x 2 ( x y 1) y
VD2 (B - 2014).
2
2 y 3 x 6 y 1 2 x 2 y 4 x 5 y 3
PT1 cn nh, biu thc ngoi cn dng tch nhiu, phn b 2 v kh ng u, ch b cho
PT2, do kh nng cao n cha lin h ta ang tm. V th, ta s phn tch PT1.
Mnh vn th phng php xp x ca mnh trc!
Nhp PT1 vo my, cho Y = 1000, khi to gi tr ban u X = 1500 cho my d d (v
iu kin PT1 l x y 0 ), ri ch i
Vng, Cant Solve!
Y 100
Nhng cha ht u nh, khng 1000 th 100 vy, cho
th xem
X 150
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Phng php anh Lc s dng cng ging xp x ny ch tm X theo Y, c iu s
khc bit ln nht l n chm m chc, nh ni, do mnh khng lp bng th X, Y nh
VD1 na, chng ta i tip phn cn li ca bi ton.
V tri c
x y 1
hay x y 1 0 ?
Cm bt ln v bin i i no.
PT 1 (1 y ) x y ( y 1) ( x y 1) ( x y 1) y 0
( y 1)(1 x y ) ( x y 1)(1 y ) 0
(1 y )(1 y )( x y 1) ( x y 1)( x y 1)(1 y ) 0
y 1
(1 y )( x y 1) (1 y ) ( x y 1) 0
x y 1
y x y 2 0
Phn cn li d c ri!
x 1 4 x 1 y 4 2 y
VD3 (A - A1 - 2013). 2
2
x 2 x ( y 1) y 6 y 1 0
Nhn long qua, ngi khng c kinh nghim s th PT2 trc, v n gin d mc mc.
Nguyn nhn cng l do mnh dy h a thc trc ri nn cc bn rt t tin vi a thc
cc loi.
Tuy nhin trong h v t th kh nng tm c lin h nm PT c cn cao hn l PT
a thc.
Bi ny s dng xp x vi Y = 100 cho PT1 ra rt nhanh chng: X 100000001 Y 4 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Trong PT1 c
x 1 nn lin h ng c l l y 4 x 1
x y4 1
PT 1 x 1 y 2 y x 1
y 4 x 1
x 1 y 2
( 4 x 1) 4 y 4
4
y x 1
( 4 x 1 y )( 4 x 1 y )( x 1 y 2 )
4
x 1 y 2
y 4 x 1
x 1 y 2
( 4 x 1 y )( x 1 y 2 )
( y x 1) 1
0
x 1 y4 2
Cc bn chng minh c 1
( 4 x 1 y )( x 1 y 2 )
4
0 ch?
x 1 y 2
x 1 y y.
Chng ta c cm tng y dng (v chng ta mong nh th) khi tm cch chng minh n.
Vy iu kin ca y y l g?
Th thc ban u mnh cng khng cho n khi gp on ny!
R rng rt kh tm PT1, nhng PT2 th c th. V khi thy PT2 c bi sp xp
1 cch kho lo y n thnh dng tam thc bc 2 ca x, th mnh tin chc rng iu kin
ca y s c moi mc ra t ci delta ca tam thc ny ch khng phi ch no khc na.
Thm na, nu h m c 1 PT dng a thc th kh nng tm c iu kin (1 phn hoc
tt c) thng nm PT ny.
Vy ta i tnh delta theo x PT2: x ' ( y 1) 2 ( y 2 6 y 1) 0 y 0
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Vng, y 0 , ta chng minh c 1
( 4 x 1 y )( x 1 y 2 )
4
0 y 4 x 1
x 1 y 2
Cch lin hp ny dnh cho nhng ngi khng sng to cho lm, hoc l lo ht thi gian
m cha ngh ra c cch khc.
Cng c th l do ngi chu ng cc loi bin i tru b kiu nh th quen
ri, hoc l hay s dng lin hp gii ton.
Bi v thc t th cn cch xt hm s lm nhanh hn th nhiu, c my dng:
Bin i PT 1 ( 4 x 1) 4 2 4 x 1 y 4 2 y
Xt hm s f (t ) t 4 2 t (t 0) c f '(t )
2t 3
t4 2
1 0 t 0 hm s ng
bin y 4 x 1
Th vo PT2 ta nhn c PT a thc: y ( y 7 2 y 4 y 4) 0
Phng trnh ny cc bn bit cch x, nn mnh khng ni thm na!
2
2
2 x y 3xy 3x 2 y 1 0
VD4 (B - 2013). 2
2
4 x y x 4 2 x y x 4 y
2 x y a 0
H ny tng t VD6 mc a), ta c th t
chuyn v h a thc.
x 4 y b 0
1
bi ton!
3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Phng php ca anh Lc chm m chc nn i khi n hi mt thi gian, do mnh
khuyn cc bn my iu:
+ Nn nm c xp x ca mnh ln lp bng ca anh y.
+ Vi bi h 2 PT u c cn, th hy quan tm n iu kin trc khi la chn phng
cch no. V iu kin nhiu i khi lm cho xp x b v hiu ha.
+ Thng thng vn nn p dng xp x trc. N khng mt thi gian lm nn nu
khng c th xoay sang lp bng suy on cng mau thi.
Chng ta quay li lm tip bi ton.
Ln lt thay y 2 x 1 v y x 1 vo PT2, ta c ln lt 2 PT cha 2 cn ca nh
thc bc nht: 3 3 x 4 x 1 9 x 4 v 3x 2 x 3 3x 1 5 x 4
! y ton dng hc ri, thi li cho cc bn luyn tp nh!
Vi li kt lun: h v t tuy kh hn h a thc, nhng v n thin bin vn ha nn k
thut CASIO dnh cho loi ny vn cha c nhiu nh h a thc. c bit vic nhm
nghim ca n th gn nh KHNG THC HIN C vi CASIO, d nhiu ngi rt
mong iu y.
Nhng khng sao, hy gi ly iu mong mun v t mnh nghin cu, ch ng ngi
ch ngi khc.
Hy tip tc nghin cu nh tan cm t KHNG THC HIN C m mnh
va mi ni! Cho mnh thy iu i no!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Mt iu khc cng l do nhng k thut ny t c vit n trong "lng th thut
CASIO Vit Nam", c th cc "CASIO man" cha tm ra v cng c th l h cho rng y
l nhng dng ton khng lm kh c HS hoc HS t khi ng ti (ng hn l khng
mun ), nhng vi mt ti liu c sc CNG PH nh th ny th mnh phi cp ton
din, ch cn phn ny cc bn khng cn phi quan tm nghin cu nhiu u.
Ci cc bn nn tp trung l luyn k thut CASIO h PT, t duy gii tay hnh hc Oxy
v hnh hc khng gian thun ty.
Chng ta bt u!
1. Cc vn ca tp C - s phc
a) Nhng thao tc c bit ca CASIO s phc
MODE mc nh ca my - COMP ( MODE 1 ), c 1 s thao tc sau m rt t ngi
:
VD1. Chuyn s phc sau sang dng lng gic: z 1 i
MODE COMP, cc bn hy kim ci phm no c ghi "Pol" mu vng cnh n, th ta
s dng phm .
Vng, l phm ng khng? Nhng chc nng ghi vng nh vy chng ta nhn
SHIFT trc ri mi nhn n n (v phm SHIFT cng ghi mu vng).
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
n thu c kt qu: r 1,414213562; 0,7853981634
y chnh l gi tr moun v i s (argument) ca dng lng gic r (cos i sin )
Nhng s xu th ny lm sao ly c? C cch no tch ring c kt qu r v m
my hin th ra 2 bin khc nhau tm dng p hay khng?
ng lo, my lm h ta ri, hy kim tra ngay gi tr 2 bin X, Y khi y, cc bn s
X 2
nhn c:
1
Y
ln lt dng p ca r v m my tnh.
Th VD2 tm s khc bit thy r:
VD2. Chuyn sang lng gic w 2 i
Sau khi tnh Pol (2,1) thu c r 2,236067977; 0, 463647609 , ta kim tra 2 bin X,
X 5
Y th c 1 kt qu hi tht vng:
Y 0,463647609
1
n gin v gi tr Y arctan , nn chng c l do g m hin th dng p c!
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc bn n SHIFT 2 SHIFT )
, th trn mn hnh s hin: Rec 2,
3
3
Vy dng i s l: z 1 3i
Cng nh 2 VD trc, nu s qu xu th my cng khng lm r c d m X, Y
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Mnh xin gii thiu my chc nng chnh m cc bn nhn thy khi n SHIFT 2 trong
MODE ny:
+ 1 l "arg": vit tt ca argument, nn gip cc bn tm c i s ca dng lng
1
gic. Chng hn tnh arg(1 3i ) c
3
(hng dn dnh cho ngi khng bit g : nhp k hiu " " bng cch n SHIFT () ).
Cui cng, trong menu ny tuy khng c ch tnh moun nhng nu mun tnh 2 3i
th cc bn s dng SHIFT hyp nh bnh thng.
VD4. Hy tnh (2 3i )7 trong MODE CMPLX.
y l VD cc bn t lm cho mc a) ny!
b) Ly tha v khai cn
Bt u t mc ny s tm cch fix li my ci hn ch ca MODE CMPLX.
Li th nht: my bo "Math ERROR" khi nhp (2 3i )7 tnh VD4 mc a).
Ti sao li th? R rng tnh (2 3i ) 2 ; (2 3i )3 vn cho kt qu vo vo m?
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tht khng hiu l do ti sao nh sn xut li thit k cho my ch tnh c ly tha s
phc ti a l 3 thi, tnh t (2 3i ) 4 tr ln khng c ri (nh rng y l my fx570ES nh).
y khng phi li ca my nhng i vi chng ta th thc s l 1 li, do lc ny
mnh x l n gin bng cch: tnh tng phn.
2
i
sin
k
(
k
0;
n 1)
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
By gi tng chnh l s dng cng thc trn, nhng s nhp lm sao gi tr k c
th dng CALC cho chy t 0 n n 1 , khi ta s thu c ln lt c n cn ca z
Do n cn u c chung
M , trong bin M ta s
n
n
dng chy cc gi tr ca k
c ri, by gi tnh 2 cn bc 2 ca 5 12i
Mnh gn lun 5 12i A nhp cho nhanh:
arg( A) 2
A
M
2
2
arg( A) 2
A
M v n CALC :
4
4
+ Vi M = 0 c cn th nht w1 3 i
+ Vi M = 1 c cn th hai w2 1 3i
+ Tng t M = 2; M = 3 thu c tip 2 cn i w3 3 i; w4 1 3i
Nh th l n ri, cho phn ny "D eng" thi!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
c) Gii PT s phc
y l ci li th ba ca CMPLX: khng th s dng Solve. Trong khi thi li t khi
cho dng a thc bc 2 hoc 3 m dng MODE EQN.
Li ny hin mnh cha fix ht c, sau y xin a ra 1 cch gii PT s phc ch dnh
cho loi rt n gin.
VD1. Gii PT (1 2i )(3z i ) (2 i )( z 1) 0
Di nhng z ch c bc 1, rt l n gin.
Cm my tnh ln v lm nh sau: gi s z X Yi , th vo PT trn ri nhp vo my
biu thc: (1 2i )(3( X Yi ) i ) (2 i )(( X Yi ) 1)
Bm CALC cho X = 100; Y = 10000 ta thu c kt qu: 69496 50700i
c ri, by gi cc bn c on c mc ch (hoc bc tip theo) m mnh s lm
hay khng?
Nu cn nh mc 3b) th chc chn cc bn s on trng c phng php xp x m
mnh s p dng ngay dng di ny.
Ta tin hnh xp x: 69496 50700i 70000 50000i 7Y 5Yi
Quay li sa biu thc thnh: (1 2i )(3( X Yi ) i ) (2 i )(( X Yi ) 1) 7Y (5Y )i
Biu thc ny cho gi tr mi: 504 700i 500 700i 5 X 7 Xi
Do , ta tip tc sa: (1 2i )(3( X Yi ) i ) (2 i )(( X Yi ) 1) 7Y 5 X (5Y 7 X )i
Ln ny na l kt thc, kt qu cui cng l 4, vy ta c:
(1 2i )(3( X Yi ) i ) (2 i )(( X Yi ) 1) 7Y 5 X (5Y 7 X )i 4
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Mt khc theo bi ra ta c: (1 2i )(3( X Yi ) i ) (2 i )(( X Yi ) 1) 0 . Do vo
5 X 7Y 4 0
10 14
MODE EQN x l nt ci h
l xong: z i
37 37
5Y 7 X 0
c hng t no c bc ln hn 3
Cn 1012 Y 3 c th tm chp nhn.
Vy ta sa: (( X Yi ) 2 2i )( X Yi 1 i ) 2( X Yi ) 2 3 XY 2 (Y 3 )i
V nhn c kt qu: 296989998 405990202i 3 108 4 108 i
3 X 2Y
Tng t 3 10
ch khng phi l 3X 4 , nhng nhn biu thc th mnh
2
3Y
8
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C nhng ci gi l "chuyn by gi mi k" l v by gi mi dng n, mnh l lc
ny mnh mi ni thm 1 mo na kim tra xem bn c ang i ng hng trong phng
php xp x hay khng. l cn c kt qu ln ti.
Kt qu ln ny l: 3010002 5990202i 3 106 6 106 i
Kt qu ln ti, sau khi xp x m thy ci s m ca 10 nh hn ca kt qu trc , l
99% ang xp x ng.
y cn li 106 r rng nh hn 108 trc , vy l ng. Cn nu n bng th c
ngha l biu thc ta xp x ngay ln trc l ng dng nhng sai h s nn kt qu vn
cha gim m c. Nh y ta xp x thnh biu thc 3 X 2Y 4 X 2Yi l ng c dng
( X 2Y ) ln h s ( 3 v 4).
Quay tr li no, ta c: 3 106 6 106 i 3 XY 6 XYi
Kt qu nhn c l 10002 9798i 104 104 i X 2 X 2i
Haizz! Kt qu cui cng l: 2 202i 2 (2 X 2)i
Vy ni chung l:
(( X Yi ) 2 2i )( X Yi 1 i ) 2( X Yi ) 2
X 2 3 XY 2 3 XY 2 3 X 2Y (6 XY X 2 Y 3 4 X 2Y 2 X 2)i
2
3
2
6
XY
4
X
Y
2
X
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Qua VD2 ny, cc bn chc hiu ht l do ta khng nn p dng phng php ny i
vi PT s phc m bc z khc 1.
M rng ra, nu PT m c cha cc i lng nh z , z.z , ... th cng b.
Trc khi lm thm 1 VD na cho thnh tho, mnh s ni thm my iu lu chnh
ca vn PT s phc ny.
Th nht bc cao hay thp th n cng l phn cc k n gin, thm ch cn n gin
hn c phn b) na y ch!
Th 2 nu m bt mnh phi gii cho ng ci VD2 kia, th mnh s chi "tr" khc ch
khng phi l ci kiu "nhc xc" nh trn na u! Tr y cng l phng php xp x,
nhng n gin hn nhiu, v s c th hin ngay sau y.
VD3. Gii PT (2 z 3 2i )(1 4i )
z 1
0
1 i
Cch th 1
t z X Yi , nhp biu thc (2( X Yi ) 3 2i )(1 4i )(1 i ) ( X Yi ) 1
Vi ( X ;Y ) (100;10000) , ta c con s qu gi: 100700 68979i
Xp x nhanh: 100700 68979i (100000 700) 70000i (10Y 7 X ) 7Yi
B sung biu thc: (2( X Yi ) 3 2i )(1 4i )(1 i ) ( X Yi ) 1 10Y 7 X ( 7Y )i
Nhn ngay kt qu: 1021i (10 X 21)i
Sau khi kim tra, kt qu trn l ng. Vy bc khai trin phng trnh thnh cng
tt p!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
(2( X Yi ) 3 2i )(1 4i )(1 i ) ( X Yi ) 1 10Y 7 X ( 7Y 10 X 21)i 0
(2( X Yi ) 3 2i )(1 4i )(1 i ) ( X Yi ) 1 7 X 10Y (10 X 7Y 21)i
210
7 X 10Y 0
210 147
149
H cn li giao cho EQN:
i
149 149
10 X 7Y 21 Y 147
149
Qu thc lc nhn ci nghim mnh hi git mnh, s sai, nhng ri khng sao, v VD
ton ba ra c m!
Cch th 2
Cch ny khi cn MODE chuyn bit lm g, thch lm COMP hay CMPLX cng
c.
vic thc hnh d dng hn, cc bn nn xem li VD3 v VD4 mc 3b) Khai trin
a thc cha tham s nu cha nh.
Theo tng mc , ta s dng bin X nhp z, bin M nhp i sau khai trin
n ra, ri sau gii tip th no th ty.
Vy ta nhp: (2 X 3 2M )(1 4M )(1 M ) X 1 (thy quen ch?).
Ln ny gn ( X ; M ) (100;10000) , ta nhn c: 7,91978987 1012
Nn nh M trong biu thc trn c bc cao nht l 3, cn X ch bc 1, l 1 c s ta
xp x cho ng hng: 7,91978987 1012 8 1012 8M 3
Quay li sa: (2 X 3 2 M )(1 4 M )(1 M ) X 1 8M 3
Phn tch kt qu mi: 8,02101301 1010 8 1010 8XM 2
Sa tip: (2 X 3 2 M )(1 4 M )(1 M ) X 1 8M 3 8 XM 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C th m lm thi: 210130102 2 108 2M 2
Kt qu sau : 10130102 107 10XM (sao di vy ta? ).
Cn li: 130102 130000 100 2 13M X 2
Chnh xc ri (nh nguyn tc TGTTN c y), vy ta c:
8i 3 2i 2 13i 2
210 147
i
2
8i 10i 1
149 149
2
dx
2
x
3
x
2
1
2
2
2
x 3x 2 x 2 x 1
2
2
a
b
c phi khng?
x 2 3x 2 x 2 x 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
2
( x 2) ?
By gi cc bn hy tnh cho mnh: lim 2
x 2 x 3 x 2
C phi l
2( x 2)
b( x 2)
2
b( x 2)
a
lim 2
( x 2) lim a
a
x 2 x 3 x 2
x 3x 2
x 1
x 1
x2
2
ng khng?
2
a
( X 2)
2
X 3X 2
Vy ta c h s u tin: a = 2
Tip theo li c:
2
a
b
, do tm b, tng t, ta quay li biu
x 3x 2 x 2 x 1
2
thc sa n thnh: 2
2 ( X 2) ( X 1) (y chnh l l do mnh nhc cc bn
X 3X 2
Vy:
2
2
2
x 3x 2 x 2 x 1
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
3
VD2. Tnh J
2
x 1
dx
x 4 x2 x 6
3
x 1
a
b
c
2
x 4x x 6 x 1 x 2 x 3
3
x 1
khng chc chn lm, cho X gn s 1 thm 1 cht na xem sao: nhp X 1 1010 . Ln ny
c 0,1666666667 , s ny chnh l
1
6
x 1
1
( x 1) ( x 2) . Cho
Tm b: quay li sa biu thc thnh 3
2
x 4x x 6 6
1
, nhng nu cha yn tm c th th li
3
1
ri.
3
x 1
1
1
Tm c: li sa thnh 3
( x 1) ( x 2) ( x 3) . Cho lun
2
3
x 4x x 6 6
1
X 3 1010 cho yn tm, ta c: 0,4999999999 c
2
Cui cng kim chng biu thc:
x 1
1
1
1
(
x
1)
(
x
2)
( x 3)
x3 4 x2 x 6 6
3
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Kt lun:
x 1
1
1
1
2
x 4 x x 6 6( x 1) 3( x 2) 2( x 3)
3
x2 2 x 3
dx
VD3. Tnh tch phn K 3
2
x
3
x
3
x
2
0
x2 2 x 3
a
bx c
2
3
2
x 3x 3x 2 x 2 x x 1
X 2 2X 3
( X 2) ta c s p
Tm a: gn X 2 1010 cho biu thc 3
2
X
3
X
3
X
1,666666667 , tc a
5
3
x2 2x 3
a
Tm b, c th li khng nh th. Bi v ta c bx c ( x 2 x 1) 3
2
x 3x 3x 2 x 2
X 2 2X 3
5
( X 2) ( X 2 X 1) cho ta gi tr
Gn X = 1000, th biu thc 3
2
X 3X 3X 2 3
1993
2X 7
3
3
x2 2 x 3
1 5
2 x 7
Vy: 3
2
2
x 3x 3x 2 3 x 2 x x 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
1
x3 1
dx
x 4 x3 3x 2 x 2
ng dng phng php phn tch nhn t a thc bc 4 v nghim hc, ta phn tch
c x 4 x 3 3 x 2 x 2 ( x 2 1)( x 2 x 2)
x3 1
ax b
cx d
2
2
4
3
2
x x 3x x 2 x 1 x x 2
X 3 1
Nh vy ta c: ai b lim 4
( X 2 1)
3
2
x i X X 3 X X 2
X 3 1
Nhp my biu thc: 4
( X 2 1) ri cho X i 1010 thu c
3
2
X X 3X X 2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nn nh rng bin X ca ta cha s phc, v theo nh mc 1b) th khi tnh ly tha s
phc khng c php nhp s m qu 3, l l do ti sao my bo li ton hc (Math
ERROR), thay v li c php (Syntax ERROR).
X 3 1
Sa li n gin: 3
( X 2 1) l n!
3
2
X X X 3X X 2
X 3 1
Vy ta s xp x cho biu thc 3
X ( X 2 1) ( X 2 X 2)
3
2
X X X 3X X 2
tm nt c, d
C th cho X = 1000, ta c 2001 = 2X + 1, tc c = 2; d = 1
x3 1
x
2x 1
Kt lun: 4
2
2
3
2
x x 3x x 2 x 1 x x 2
x3 1
VD5. Tnh tch phn I 4
dx
x 2 x2 x 2
0
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Gi gn v pht huy truyn thng th ai cng phi bit, th nhng khng bit cc bn
pht huy n c thm t no cha nh?
Hng tch:
x3 1
ax b
cx d
2
2
4
2
x 2x x 2 x x 2 x x 1
2
d
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
a) MODE STAT
Trc tin cc bn nhn MODE 3 AC thy ch "STAT" nh xu, ri mnh ni tip.
y l MODE gii ton thng k, loi ton khng c trong thi Quc gia (tnh n nm
2015 ), do mnh ch khai thc kha cnh phc v cho hnh hc phng Oxy m thi.
C phi khi cc bn nhn MODE 3 th mn hnh hin nh th ny phi khng:
1:1 VAR
2 : A BX
3: _ CX 2
4 : ln X
5:e ^ X
7 : A X ^ B
6: A B ^ X
8 :1 / X
Cc bn khi cn tra xem ch "Hi quy" l ci qui g (bit ri cng tt), mnh s hng
dn lun trong cc VD v cc bn s bit n l ci "qui" g ngay thi!
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD1. Lp PT ng thng i qua 2 im: A(2;3), B(1;5)
Bm MODE 3 2 (ngha l tin hnh s dng ci th 2 trong bng trn), my s hin:
X
1
2
Y
2
1
3
5
V ta chn chc nng th 2 trong bng trn l "Hi quy tuyn tnh", tc A + BX, nn
t nhng s liu ny, sau qu trnh hi quy my s cho ta 1 phng trnh ng thng c
cha 2 im A, B ny, v chnh l phng trnh cn lp. N c cng thc theo ng nh
trong bng chc nng ghi r, tc l y A BX (cn thn nh, khng phi l
y AX B ).
13
3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tng t xem nt B, cc bn li SHIFT 1 7 vo menu lc ny, ri chn ci th 2,
l B thi.
n S D c B
2
3
13 2
x 2 x 3 y 13 0
3 3
2
3
1
2
5
1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
C phi phng trnh mi l y
40 3
x ? Tuy nhin PT ny li khng h cha im
13 13
no trong c 3 im trn.
L do th nht l im C ta chn bt k kia vn d khng h thuc ng thng AB c PT
2 x 3 y 13 0 tm, nn chng c thnh no c th lp ni ci PT ng thng i qua
c 3 im c!
Cn vic my vn cho kt qu y
40 3
x : y khng phi l n hin th ba bi, m l
13 13
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Nguyn l dng ging VD1, c iu thay v chn MODE 3 2 , ta chn MODE 3 3 ,
s dng "Hi quy bc hai" - tm PT c dng y A Bx Cx 2 (cc bn ng thc mc ti
sao ci PT n li "tri khoy" nh vy nh, ci ti nh sn xut v mnh cng khng c
kin g thm! ).
Hoc c th nhn SHIFT 1 1 3 m nu ang sn MODE STAT ri.
V ci bng d liu hin ra y ht nh hi quy tuyn tnh:
X
1
2
3
Hnh thc n ging nhau v cch nhp liu khng c g khc, nhng bn cht chc nng
khc nhau r rng.
Cc bn hy t khm ph ra hng lm tng t nh VD1 xem no!
Nu kt qu PT parabol l y
20 1
7
x x 2 th l ng.
3 2
6
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Cc dng hi quy cn li trong bng chc nng nu cc bn thch th vc, khng th
thi! V phn hnh phng trong thi MODE ny theo mnh ch c ny thi.
b) MODE VECTOR
MODE ny th hn nhiu ngi bit hn, nn mnh s khng ni nhiu, v khi hc nhng
ci lin quan n php tnh vector trong hnh hc gii tch Oxyz th cc bn cng u c
khm ph, bt ngun t vic tnh tch c hng.
Khi cc bn nhn MODE 8 , mn hnh xut hin 3 vector A, B, C la chn, thch ci
no th dng.
Gi s mnh bm 1 chn vector A, my li hi tip l mun chi Oxyz hay Oxy!
Thng thng MODE ny chng ta ch dng tnh tch c hng thi, cho nn mnh chn
tip 1 tc chn loi vector c 3 ch s ta (trong khng gian Oxyz m).
3]
3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
By gi n khon tnh tch c hng n [a , b]
Trong my tnh, php tnh ny c vit nh 1 php nhn bnh thng, ngha l ch cn
nhp vo mn hnh VctA VctB ri nhn l xong. Thao tc ni chung c 8 phm:
SHIFT 5 3 SHIFT 5 4
Kt qu nhn c l n (5;5; 5) , rt p!
cn li h: 2 x z 2t 1
x y t 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Mnh khng c nh sng to 1 phng php "s m" cho gii h PT loi ny u,
thc cht vn ch l xp x "c hu" m thi.
Tip theo mnh th t 1000 vo ci h mi trn, thu c 1 h mi hn na:
x y z 1000
2 x z 2001
x y 1001
By gi mnh s dng EQN, nghim thu c ng dng phng php xp x biu din
x 1001 t 1
z 1
2
5
nht 1 n t: ( 2t 2) 2 3t 2 t
6
5
y
2
3 6
Kt lun: nghim l ( x; y; z; t ) ; ;1;
5
5 5
x y 4 z 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
x 7 y z 4000
7089 7t 89
2363
3
3
990 t 10
Gii h ny ta thu c:
y 330
3
3
2019
2t 19
z 673 3 3
49
7t 89 t 10
2t 19
Th n vo PT u tin ca h gc: 2
2
5t 1 t
3
3
2
3
521
29
y
6
68
z 3
7t 89
, nhn n khng c chc chn
3
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
4. Chng minh bt ng thc i xng
y l vn khng phi l nh m l khng chu hc, ai cng bit th, v c m 9 c
l l nhiu i vi nhng bn hc kh, thm ch l gii Ton.
Bi th, mnh cng khng khuyn khch cc bn hc nhiu ci ny lm g, v k thut
y cng khng gip c nhiu g, bi vy cc bn cn phi hc ly nhng kin thc thun
ty (khng c my tnh).
Vic hc BT trong thi THPT Quc gia khng phi l kh lm v n khng v tn v
kinh khng nh bn cht ton vn ca BT Ton hc, n ch c my phng php chnh nh
ng dng 2 BT c bn (Cauchy, Bunhia), v a v 1 bin ri o hm, him khi ngi ta
ra khng.
C ngi thy tng ni: phng php tt nht hc tt tch phn l hc cng thc v
c tht nhiu bi gii sn. Theo mnh cc bn c kh nng lm c BT trong thi
ny, th ngoi p dng tt 2 BT c bn cng phi c thm nhiu bi gii sn na.
By gi ta i vo vn chnh, s dng phng php tip tuyn c/m BT i xng.
Dng ton thng p dng tip tuyn l nh sau: cho x1 x2 ... xn k , chng minh
rng P f ( x1 ) f ( x2 ) ... f ( xn ) m (hoc c th bt tm min P ). Chiu ngc li c/m
tng t.
Vi BT i xng, thng thng im ri (l b gi tr ca bin du "=" xy ra) l gi
tr ca tt c cc bin bng nhau, c th dng ny ta d on im ri l xi
k
(i 1; n) .
n
k
(trong i 1; n ).
n
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
+ Bc 2: c/m f ( xi ) pxi q vi du "=" xy ra ti xi
k
n
Ta vit li BT:
1
1
1
a 2 2 b 2 2 c 2 0 , nh vy l ng dng p dng tip tuyn
2
a
b
c
trn
mn hnh s hin ra
d
() |x , ng th khng?
dx
d 1
2
2 X ri nhn , vy ta
dx X
x1
thu c p 4 , t q f (1) p 4
1
a 2 4a 4 ...
2
a
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tng t ta cng c
1
1
b 2 4b 4; 2 c 2 4c 4
2
b
c
Cng v cc BT li ta c:
1
1
1
a 2 2 b 2 2 c 2 4( a b c) 12 4.3 12 0 ( dpcm)
2
a
b
c
1
8
Th hai xc nh im ri: a b c d
1
4
1
p f '
4
Th 3 xc nh tip tuyn y pa q ti im a , ta c:
4
q f 1 1 p
4 4
d
5
1
ta c p , t suy ra q
(6 X 3 X 2 )
1
dx
8
8
x
4
5
1
Vy cc bn i chng minh BT nh: 6a 3 a 2 a
8
8
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
(2a b c ) 2
(2b c a) 2
(2c a b) 2
8
2a 2 (b c) 2 2b 2 (c a ) 2 2c 2 (a b) 2
Trong thi khng c chuyn "chun ha", nhng do tnh i xng ca BT nn ngoi
giy nhp ta c quyn "chun ha" a b c 3 d on im ri a b c 1, ri tm ra
hng gii cho trng hp a b c 3 , khi bng vo ch vic gii theo cch tng t l
c.
Nhn qua BT ny, chc chn nhiu ngi thy bt lc vi ci tip tuyn, nhng khi
chun ha a b c 3 ri th ch sa i 1 t l s ra hm 1 bin ngay, c th nh sau:
(2a b c ) 2
(2b c a ) 2
(2c a b) 2
2a 2 (b c) 2 2b 2 (c a) 2 2c 2 ( a b) 2
(a 3) 2
(b 3) 2
(c 3) 2
2a 2 (3 a ) 2 2b 2 (3 b) 2 2c 2 (3 c) 2
a 2 6a 9 b 2 6b 9
c 2 6c 9
3a 2 6a 9 3b 2 6b 9 3c 2 6c 9
a 2 6a 9 b 2 6b 9 c 2 6c 9
Vy ta cn c/m: 2
24
a 2a 3 b 2 2b 3 c 2 2c 3
2 BT tng t.
Vy nu b n vo thi th phi trnh by nh th no?
n gin, ch cn chuyn n v bi ton gii quyt ngoi giy nhp l c.
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Tc l: t a kx; b ky; c kz (k 0) sao cho x y z 3 , khi ta c x, y , z (0;3)
(2 x y z ) 2
(2 y z x) 2
(2 z x y ) 2
v BT cn c/m tr thnh: 2
8
2 x ( y z )2 2 y 2 ( z x)2 2 z 2 ( x y)2
y l BT i xng nn im ri d on s l xi x0 (i 1; n) .
k m
Vy BT ph ta cn c/m l: f (t )
Nh vy ta s c f ( xi )
f '( x0 )
g '( x0 )
f '( x0 )
k m
g (t )
g '( x0 )
n n
f '( x0 )
k m
trong
g
(
x
)
1;
n
i
g '( x0 )
n n
Cng cc BT ph li ta c: P
f '( x0 )
g ( x1 ) g ( x2 ) ... g ( xn ) k m m (dpcm)
g '( x0 )
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
Trong phng php ny, cc bn cn phi nm thm 1 mo na ca ci iu kin, l
nu m cho (hoc ta chun ha) g ( x1 ) g ( x2 )...g ( xn ) k thay v tng nh trn, th p
dng c phng php ny, cc bn cn chuyn n v dng tng bng cch ly logarit 2 v:
ln[ g ( x1 ) g ( x2 )...g ( xn )] ln k ln g ( x1 ) ln g ( x2 ) ...ln g ( xn ) ln k
2
2
2 f (t ) 3t
Vit li P 3a 3b 3c
t
a
b
c
2
g (t ) t
BT ph ta cn c/m c dng: f (t ) pt 2 q
V im ri chnh l a b c 1, do theo cng thc chng minh, ta bm my c
d
2
3X
dx
X x1 1
1 9
p
, t suy ra q f (1)
d
2 2
2
(X 2)
dx
x 1
2 1 2 9
a
a 2
2
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
VD5. Cho a, b, c 0 . Chng minh:
0
2a 2 bc
2b 2 ca
2c 2 ab
a a2 b b2 c c2
a
b
c
0
Khi , BT trn tr thnh:
1
1
1
2
2
2
2a
2b
2c
a
b
c
Vit gn li l
0
2a 3 1
2b3 1
2c 3 1
a(a 3 1)
Vy theo UCT, ta phi c/m BT ph:
p ln a q , trong :
2a 3 1
d X4 X
dx 2 X 3 1 x 1
p
1 q f (1) ln1 0
d
(ln( X ))
dx
x 1
BT
a(a 3 1)
ln a cc bn c c/m c khng? V n cha ln a l hm khc loi v
2a 3 1
Lm Hu Minh - sherlockttmt@gmail.com
LI KT
D liu ca mnh l cun sch ny s ra mt vo nm 2014 cc bn cng tui mnh
(sinh nm 1997) c ti liu luyn thi nm 2015, nhng do 1 s vic quan trng khc khin
mnh hon n li n tn 23/8/2015 mi hon thnh c.
V by gi, n tr thnh ti liu luyn thi cho 98er tr v sau v l ngun tham kho cho
bt k ai mun nghin cu cc k thut CASIO phc v cho vic hc tp.
Cun sch ny l tm huyt ca mnh trong thi gian gn 1 nm ri, n l mt cun
sch tng hp v sng to nhng chiu thc s dng my tnh CASIO trong hc tp rt qu
gi. Mnh son n khng ch v am m nghin cu Ton hc m cn hng n mc tiu
gp phn vo vic ti u ha im s mn Ton ca nhng th h hc sinh pha sau.
Do , hi vng cc bn sau khi hc xong, hy khng nhng dng n phc v tch cc cho
vic hc tp, m cn dng n truyn cm hng sng to cho nhng th h sau ca mnh.
Mt c m nh nhoi, c vy thi!