FILOZOFSKI FAKULTET U SARAJEVU

ODSJEK: Filozofija
SMJER: Filozofija i sociologija

Predmet: OPA SOCIOLOGIJA I i II

Istraivaki rad: Pokreti za razoruanje i antinuklearni pokreti

Mentor: prof. dr. Salih Foo

Vii asistent: Vedad Muharemovi
Student: Denan Pora

U Sarajevu, 28. 4. 2015. godine

Sadraj

1.
Uvod........................................................................................................................................3
2. O pokretima za razoruanje i antinuklearnim pokretima.......................................................4
3. Predmet istraivanja...............................................................................................................6
4.
istraivanja.......................................................................................................................6
5.
istraivanja..................................................................................................................6

Cilj

Zadaci

6. Hipoteza..................................................................................................................................6
7. Tehniko prikupljanje podataka..............................................................................................7
8. Uzorak....................................................................................................................................8
8.1. Analiza dobivenih podataka.................................................................................................8
9. Odnos ovjeka i prirode..........................................................................................................9
10. Zakljuak.............................................................................................................................10
11. Literatura............................................................................................................................11

2|Page

1. Uvod

U centru drutvenog ivota su drutveni pokreti. Oni vode i odreuju tok drutvenog ivota,
sa odreenom dozom utjecaja na ivot pojedinca. Takvikm odreenjem ine izazov za
sociologiju i njeno izuavanje. Drutveni pokreti istovremeno predstavljaju , ne samo u
teorijskom, ve i praktinom smislu negaciju negaciju klasinih pokreta i politikih institucija
koje preferiraju da usmjeravaju drutvo i politike tokove u njemu.
Drutveni pokreti su ti koji dobijaju snagu i mo, pomou koje se dolazi do promjene u
drutvu a i u dravi. Pokreti esto nastaju i spontano, mogu imati strogu organizaciju ili ne,
kao to mogu imati povremene i stalne lanove,te povremeno i stalno rukovodstvo. Meutim,
u samoj svojoj sutini oni su kolektivna volja i ba u tome lei njihova snaga i mo. Od ega
zavisi samo uspjeh, tj. ostvarenje ciljeva ili zahtjeva.
Oni ne moraju biti reakcije na odreeno stanje drutva kao to su krize, oni su dio samog
drutva. Drutveni pokreti su odnosi moi u sistemu koji je, s jedne strane, odreen akterima,
a sa druge, uspostavljen normativnim poredtkom. Iz toga se uvia da i pored drutvenih
pokreta imamo i druge nosioce drutvenih promjena kao to su sistemi vlasti.

3|Page

2. O pokretima za razoruanje i antinuklearnim pokretima

Ekoloki pokreti su bili i danas su vezani za razne mirovne pokrete, posebno antinuklearne.
Antinuklearni pokreti su svoju kulminaciju imali osamdesetih godina dvadesetoga stoljea,
kada su talasi antiratnih demonstracija preplavili ulice i trgove najveih gradova zapadne
Evrope i SAD. Osnovni njihov zahtjev je bio smanjenje i ukidanje nuklearnog naoruanja.
Vlade velikih nuklearnih sila, pod pritiskom javnosti i u promijenjenim politikim i
bezbjednosnim uslovima, pokrenule su proces nuklearnoga razoruanja i otklanjanja
opasnosti po sudbinu ovjeanstva.
Naime, ekoloki pokreti svojim zahtjevima za alternativnim tehnologijama, antinuklearni
pokreti i pokreti za mir su pokreti usmjereni protiv represivnih karakteristika sistema i
industrijske civilizacije uope. Danas je, takoer, na sceni jedna vrsta pokreta za koji smo
mislili da je sa osamnaestim stoljeem zavrio svoj egzodus, a koji u svojoj osnovi ima
religijske motive i naela. To su obino pokreti uih razmjera, ali sa velikim posljedicama.
Njihove ideju su najee mistificirane, prikrivene i vezane drugim motivima ili tenjama,
kao to su motivi za teritorijalno osvajanje, etniki iste prostore ili, pak, osvajanje vlasti
nasilnim putem.1
Meu takve pokrete bi se danas mogao ubrojati pokret koji se dogodio pod nacionalsocijalististikim vodstvom u Srbiji, koji se kasnije prenio u Bosnu i Hercegovinu, a nakon
toga i na Kosovo. Ciljeve je Miloevi pokuao ostvariti pomou najbrutalnije vojne sile i
masovnog zloina, koji su izvrle snage pod njegovom nominalnom komandom i auspicijom.
Postoji vie motiva i ciljeva koje je sebi takva vrsta pokreta postavila. Ovdje emo naznainiti
samo onaj koji se eksponirao u obliku religijske ideologije i dominacije.2
To je, u ustvari, predstavljalo glavno ideoloko opravdanje, ali i svrhu zloina, brutalnosti,
nasilja i ubijanja. Slina deavanja danas se zbivaju i u Aliru, s ciljem da se osvoji vlast

1 Salih Foo, Sociologija, "Dom tampe" Zenica ( 2000 ), str. 123

2 Ibid, str. 124
4|Page

putem nasilja i terora. Takvih pokreta ima i u drugim dijelovima svijeta, naprimjer, u paniji,
Irskoj itd. Takvi pokreti i aktivnosti su velika opasnost za prava ovjeka.
Zato bi se i mogle prihvatiti kao realno gledite da vjerski fanatizam povezan s dubokim
politikim ili socijalnim motivima pokree velike mase na drutveni angaman, u kome se
rtve ne broje.
Jo jednom se pokazuje da religija i politika mogu da idu ruku pod ruku, bilo da je religija u
funkciji politike, ili je politika u funkciji religije.3
Drutveni pokreti predstavljaju snanu korekciju akcija i mjera vlasti, kontroliraju
ostvarivanje ljudskih prava i snaan su kontrolor normativnoga sistema i njegove validnosti.
Generator su promjena u drutvu, posebno u politikoj sferi, a sve vie i u industrijskoj.
Pokreti, u sutini, vode demokratizaciji odnosa i tite ljudsku prirodu i prava, u razliitim
oblastima.
Posebnu vrijednost imaju u tome to tragaju za linim i kolektivnim identitetom, to imaju
autonoman stav i antihijerarhijsko okupljanje, to razvijaju jednu vrstu solidaristikog
principa meu svojim pristalicama i akterima i to predstavljaju alternativni karakter
postojeem poretku. Pokreti nastoje pronai formulu izmeu spontanoga stvaralatva i
angairanja masa i organizirane usmjerene drutvene, pa i politike akcije. Iznad svega su
osjetljivi za potrebe savremenoga ovjeka i probleme buduih generacija, u ime kojih se
najee i angairauju.

3 Up.: Predgovor u: A. Touraine, Sociologija drutvenih pokreta, n. izd., str. 21.

5|Page

3. Predmet istraivanja :
Pokreti za razoruanje, antinuklearni pokreti ekoloki pokreti, , odnos ovjeka spram prirode

4. Cilj istraivanja :
Odnos ljudi prema prirodi, te briga za njeno ouvanje

5. Zadaci istraivanja :
- ispitati kolika je zainteresovanost ispitanika za ouvanje prirode
- ispitati koliko ispitanika zna ili uestvuje u istim ili slinim pokretima
- ispitati poznavanje i porijeklo tog znanja ispitanika za navedene pokreta kod istih

6. Hipoteza :
Kroz rad sljedee hipoteze e biti potvrene ili odbaene kao netane :
- postojana je velika zainteresovanost ispitanika za ouvanje okoline
- veliki broj ispitanika misli da je zatita nepotrebna

7. Tehniko prikupljanje podataka

U ovom radu koritena je anketa i analiza sadraja. Anketa je zatvorenog tipa, gdje su osobe
podvrgnute anketiranju odgovarajui na ponuene odgvore. Pitanja su podjeljena u dvije
grupe, pri emi prvu grupu ine lina pitanja, a ostala se uglavnom baziraju na provjeri
stavova i miljenja koje ispitanici imaju o navedenim pokretima i o odnosu ovjeka spram
prirode, uz sve to anketa je anonimna.

6|Page

Anketa
Godine : ___

Spol :

ZAOKRUI
1. Da li ste upueni u pokrete za razoruanje i antinuklearne pokrete?
DA

NE

DJELIMINO

2. Da li ste upoznati sa injenicom da u Bosni i Hercegovini postoje organizacije za

zatitu?
DA

NE

3. Da li ste lan neke organizacija koja za cilj ima ouvanje okoline?

DA

NE

4. Da li je naruena prirodna ravnotea nuklearnim zraenjem?

DA

NE

5. Da li ste uestvovali u nekom pokretu za sline reforme?

DA

NE

6. Jeste li zadovoljni trenutnim stanjem u kome se nalazi priroda?

DA

NE

7. Da li prijeti velika katastrofa ako se priroda ne zatiti i ako se ovjek ne obuzda?

DA

NE

8. Da li moete navest jednu takvu organizaciju u regionu?

DA

NE

7|Page

9. Da li ste smatrate da je problem zagaenosti ozbiljan?

DA

NE

8. Uzorak :
Osobe podvrgnute anketiranju su razliite starosne dobi, od 18-65, kao i zanimanja,ukupno 30
ispitanika, od toga 15 mukarca i 15 osoba enskog spola.
Anketa je sprovedena na podruju grada Sarajeva.

8.1 . Analiza dobivenih podataka :

Na pitanje, da li ste upueni u pokrete za razoruanje i antinuklearne pokrete?
45% je odgovorilo sa DA , 22% sa NE i 33% sa DJELIMINO.
Da li ste upoznati sa injenicom da u Bosni i Hercegovini postoje organizacije za zatitu?
28% je odgovorilo sa DA, a 72% sa NE
Da li ste lan neke organizacija koja za cilj ima ouvanje okoline?
1% je odgovorlio sa DA,a 91% sa NE
Da li je naruena prirodna ravnotea nuklearnim zraenjem?
89% je odgovorilo sa DA , a 11% sa NE
Da li ste uestvovali u nekom pokretu za sline reforme?
2% je odgovorilo sa DA, 98% sa NE
Jeste li zadovoljni trenutnim stanjem u kome se nalazi priroda?
37% je odgovorilo sa DA, 63 % sa NE
Da li prijeti velika katastrofa ako se priroda ne zatiti i ako se ovjek ne obuzda?
85% je odgovorilo sa DA, 15% sa NE
Da li moete navest jednu takvu organizaciju u regionu?
1% je odgovorilo sa DA, navodei Ozon, a 99% NE

8|Page

Da li ste smatrate da je problem zagaenosti ozbiljan?

87% je odgovorilo sa DA, a 13% sa NE

9. Odnos ovjeka i prirode

Promjena odnosa izmeu ovjeka i ogranienog prirodnog sistema u kojem ivi je ekoloka
pojava koja mijenja tradicionalne drutvene, ekonomske i politike odnose. ovjek je
godinama upotrebljavao Zemljinu biosferu kao laboratorij, a danas uvia da je i sam rtva
eksperimenata koje je vrio.
Ne znajui gdje su pragovi nepovratnosti mnogih promjena koje je uzrokovao, razvio je
naizgled neogranienu mogunost mijenjanja svoje okoline i njenog oblikovanja prema
svojim ciljevima, ali vremenom su posljedice tih zahvata premaile njegovu sposobnos tda ih
razumije. ovjekova djelatnost u jednom dijelu svijeta svakodnevno utie na blagostanje ljudi
u drugom dijelu.
Ugroeni su sistemi za odravanje ivota svih ivih bia s kojima dijelimo svoje zemaljsko
prebivalite. Prosjeno jedna ivotna vrsta na godinu neprimjetno izumire negdje u svijetu.
Jedanput unitena, ova se umjetnika djela evolucije ne mogu iznova stvoriti, ma koliko
savremena tehnologija uznapredovala. Nepovratni gubitak ovih vrsta, koje su se razvijale
stotinama miliona godina, smanjuje bioloki diverzitet, raznolikost i bogatstvo ivota u
svijetu, a ta cijena beskonano premauje kratkoronu korist od aktivnosti koje uzrokuju
izumiranje.
Zemlja ne moe uzdravati ni priblino jednak broj bogatih ljudi koliko moe siromanih, i
ne moe podnijeti neogranienu ekspanziju svjetske ekonomije, poveanje broja ljudi i
njihovu elju za neprestano sve veim materijalnim izobiljem. Brzi rast ope ekonomske
aktivnosti napree ograniene Zemljine mogunosti i u budunosti prisilie ovjeanstvo da
obrati panju na problem drutvene pravde u globalnim razmjerima, i to prema sasvim
drugaijim mjerilima od onih to su postojala u prolosti.

9|Page

teta koja je nanesena prirodi e kroz naa nastojanja da je popravimo u budunosti djelovati
na organizaciju cijelog drutva, i sasvim sigurno e imati uticaj na postavljanje novih
temeljnih vrijednosti i ciljeva drutva.

10. Zakljuak

I bilo je vrijeme da se ovjek posveti ouvanju svog prirodnog stanita, koje je narueno
zagaivanjem i unitavanjem okolia i dolazi do kritine take, da i sami postajemo svjedoci
negativnih posljedica od kojih je najupeatljivija globalna promjena klime koja u zadnje
vrijeme dobiva sve vie medijskog prostora.
Prijeko je potrebna i odgovarajua zakonska podrka koja bi pratiti razvoj novih tehnologija
doputajui upotrebu onih tehnologija koje ili uope nemaju ili imaju minimalne negativne
posljedice na prirodu, odnosno okoli. Od pasivnog posmatranja nema ba pretjerano velike
koristi koristi, a i dovoljno smo se ve nagledali katastrofa. Uprkos cjelokupnom stanju ipak
putem ankete se moe zakljuiti i potvrditi da postoji zainteresovanost za ouvanje okoline,
ali ipak u svemu tome manjka ujedinost i organizacija.
Prije svega, svako treba krenuti ponaosob od samog sebe i svaka osoba treba da se ukljui u
sva deavanja vezano za ouvanje okoline da bi se sprijeila katastrofa. Treba da se uvedu
mjere opreza i sankcionisanje za razaranje okolia. Na samom kraju na opstanak ovisi o
prirodi i samo ovjek moe da sauva prirodu, ali i da je uniti.

10 | P a g e

11. Literatura

Foo, Salih (2000): Sociologija, "Dom tampe" Zenica

Touraine, Alain Sociologija drutvenih pokreta Predgovor
Vukadinovi, Radovan (1978): Naoruanje i razoruanje u nuklearnom dobu: prirunik,
Globus Zagreb
http://kontra-punkt.info/tagovi/antinuklearni-pokret

11 | P a g e