Cc qu trnh v thit b cng ngh sinh

hc trong cng nghip

Bin tp bi:
PGS.TSKH. L Vn Hong

Cc qu trnh v thit b cng ngh sinh

hc trong cng nghip
Bin tp bi:
PGS.TSKH. L Vn Hong
Cc tc gi:
PGS.TSKH. L Vn Hong

Phin bn trc tuyn:

http://voer.edu.vn/c/51712eb9

MC LC
1. Nhng kin thc tng qut v cc lnh vc vi sinh vt v phn loi
2. Vai tr ca vi sinh vt trong t nhin v trong nn kinh t quc dn
3. Nhng c im v hnh thi v sinh l ca cc nhm gii vi sinh vt
4. Dinh dng ca vi sinh vt
5. Sinh trng v pht trin ca vi sinh vt
6. Cc s thit b - dng c sn xut
7. Thit b vn chuyn
8. My v thit b chun b nguyn liu
9. My v thit b chun b mi trng dinh dng
10. Nhng thit b tit trng cc mi trng dinh dng
11. Thit b nui cy vi sinh vt
12. Cc thit b ln men nui cy chm vi sinh vt trong cc mi trng dinh dng
lng
13. Thit b phn chia pha lng v pha rn
14. Thit b phn chia cc dung dch ca cc cht hot ha sinh hc bng mng mng
15. Thit b sy
16. Thit b nghin, tiu chun ha
17. An ton lao ng v bo v mi trng trong nh my cng nghip vi sinh
Tham gia ng gp

1/275

Nhng kin thc tng qut v cc lnh vc

vi sinh vt v phn loi
Ni dung
Sinh hc i cng nghin cu s pht trin v hot ng sng ca vi sinh vt, vai tr
ca chng trong t nhin. Nhng hiu bit ny rt cn thit khi nghin cu cc lnh vc
khc nhau c lin quan n vi sinh vt.
K thut vi sinh l s hon thin cc phng php thu nhn sinh khi vi sinh vt dng
cng nghip v cc qu trnh nui cy chng. Cc phng php hp l nhm tng hp
sn phm vi sinh cn thit cho hot ng thc tin ca con ngi. Vic nghin cu cc
tnh cht khc nhau ca vi sinh vt y mnh v khm ph ra nhng loi trc y
cha bit n, s lng cc loi ngy cng nhiu dn n s cn thit phi phn loi mt
cch khoa hc v c c s.
Hin nay c hai cch phn loi vi sinh vt. Cch th nht theo h thng, cch th hai
da theo cu to ca nhn vi sinh vt.
Theo cch phn loi th nht th vi sinh vt c xp trong ngnh protophyta. N gm
ba lp Schizomycetes (lp vi khun), Schizophycecace (lp thanh to), Microtatobiotes
(lp ricketsia v vi rt).
H thng phn loi c a ra nh sau:

Ni l tn gi vi sinh vt mi phn lp thun khit.

2/275

Nm 1979 nh sinh vt hc Trung Quc Trn Th Tng a ra h thng phn loi 6

gii v 3 nhm gii sinh vt nh sau:
I- Nhm gii sinh vt phi bo:
1- Gii virut.
II- Nhm gii sinh vt nhn nguyn thu:
2- Gii v khun.
3- Gii vi khun lam (hay to lam).
III- Nhm gii sinh vt nhn tht:
4- Gii thc vt.
5- Gii nm.
6- Gii ng vt.
ng ch l vi sinh vt tuy rt n gin v hnh thi nhng bao gm cc nhm c c
im sinh l khc bit nhau rt xa (hiu kh, k kh, d dng, t dng, hoi sinh, k
sinh, cng sinh...). Trong khi cc sinh vt bc cao (thc vt, ng vt) tuy c hnh
thi khc nhau rt xa nhng li rt gn gi vi nhau v c im sinh l.

3/275

Vai tr ca vi sinh vt trong t nhin v

trong nn kinh t quc dn
Ni dung:
Trong 1 g t ly tng canh tc thng c khong 1 ? 22 t vi khun; 0,5 ? 14 triu
x khun; 3 ? 50 triu vi nm; 10 ? 30 nghn vi to... Trong 1 m3 khng kh pha trn
chung gia sc thng c 1 ? 2 triu vi sinh vt, trn ng ph c khong 5000, nhng
trn mt bin ch c khong 1 ? 2 vi sinh vt m thi.
Vi sinh vt sng trong t v trong nc tham gia tch cc vo qu trnh phn gii cc
xc hu c bin chng thnh CO2 v cc hp cht v c khc dng lm thc n cho
cy trng. Cc vi sinh vt c nh nit thc hin vic bin kh nit (N2) trong khng kh
thnh hp cht nit (NH3, NH+4 ) cung cp cho cy ci. Vi sinh vt c kh nng phn gii
cc hp cht kh tan cha P, K, S v to ra cc vng tun hon trong t nhin.
Vi sinh vt cn tham gia vo qu trnh hnh thnh cht mn.
Vi sinh vt tham gia tch cc vo vic phn gii cc ph phm cng nghip, ph thi
th, ph thi cng nghip cho nn c vai tr quan trng trong vic bo v mi trng.
Cc vi sinh vt gy bnh th li tham gia vo vic lm nhim mi trng ni c iu
kin v sinh km.
Vi sinh vt c vai tr quan trng trong nng lng (sinh khi ho thch nh du ho, kh
t, than ). Trong cc ngun nng lng m con ngi hy vng s khai thc mnh m
trong tng lai c nng lng thu t sinh khi. Sinh khi l khi lng cht sng ca
sinh vt.
Vi sinh vt l lc lng sn xut trc tip ca ngnh cng nghip ln men bi chng
c th sn sinh ra rt nhiu sn phm trao i cht khc nhau. Nhiu sn phm c
sn xut cng nghip (cc loi axit, enzim, ru, cc cht khng sinh, cc axit amin, cc
vitamin...).
Hin ti ngi ta thc hin thnh cng cng ngh di truyn vi sinh vt. l vic
ch ng chuyn mt gen hay mt nhm gen t mt vi sinh vt hay t mt t bo ca
cc vi sinh vt bc cao sang mt t bo vi sinh vt khc.Vi sinh vt mang gen ti t hp
nhiu khi mang li nhng li ch to ln bi c th sn sinh quy m cng nghip nhng
sn phm trc y cha h c to thnh bi vi sinh vt.
Trong cng nghip tuyn khong, nhiu chng vi sinh vt c s dng ho tan
cc kim loi qu t cc qung ngho hoc t cc bi cha x qung.
4/275

Vi sinh vt c hi thng gy bnh cho ngi, cho gia sc, gia cm, tm c v cy trng.
Chng lm h hao hoc bin cht lng thc, thc phm, vt liu, hng ho. Chng sn
sinh cc c t trong c nhng c t ht sc nguy him. Ch ring s tn cng ca
virut HIV cng gy ra cui th k XX khong 30 ? 50 triu ngi nhim HIV.

5/275

Nhng c im v hnh thi v sinh l ca

cc nhm gii vi sinh vt
Ni dung:
Hnh thi v cu to t bo cc vi sinh vt nhn nguyn thu
Vi sinh vt nhn nguyn thu bao gm: Vi khun tht (Eubacteria) v vi khun c
(Archaebacteria). Trong vi khun tht li gm rt nhiu nhm khc nhau, ch yu
l vi khun (Bacteria), x khun (Actinomycetes), vi khun lam (Cyanobacteria) v
nhm vi khun nguyn thu Micoplatma (Micoplasma), Ricketxi (Ricketsia), Clamidia
(chlamydia).
Vi khun
Vi khun c nhiu hnh thi, kch thc v sp xp khc nhau. ng knh ca phn
ln vi khun thay i trong khong 0,2 ? 2,0 ?m, chiu di c th khong 2,0 ? 8,0 ?m.
Nhng hnh dng ch yu ca vi khun l hnh cu, hnh que, hnh du phy, hnh xon,
hnh c ng, hnh c si...
vi khun hnh cu (cu khun - coccus) tu theo hng ca mt phng phn ct v
cch lin kt m ta c: song cu khun (Diplococcus), lin cu khun (Strepto-coccus),
t cu khun (Graffkya), t cu khun (Staphylococcus).
vi khun hnh que- trc khun (Bacillus); Bacterium c th gp dng n, dng i,
dng chui...
vi khun hnh xon c dng hnh du phy: phy khun (Vibrio), hnh xon tha
(Xon khun- Spirillum) , hnh xon kht (Xon th- Spirochaetes).
Ngoi ra, cn c th gp cc hnh dng khc ca vi khun (hnh khi vung, khi tam
gic, khi hnh sao...). Chi Beggiatoa v Saprospira c t bo ni di dng si, chi
Caryophanon c t bo hnh a xp lng vo nhau nh mt xu cc ng xu.
T bo vi khun u rt nh v rt nh. Mt t trc khun i trng Escherichia coli mi
c 1 mg.
Tin mao (hay lng roi) l nhng si lng di, un khc, mc mt ngoi ca mt s vi
khun c tc dng gip cc vi khun ny c th chuyn ng trong mi trng lng.

6/275

Vi khun di ng trong mi trng lng theo kiu no ph thuc vo nhiu l do khc

nhau, nhiu khi hon ton l ngu nhin. Cng khng t trng hp l do tm n hay
trnh khi mt s yu t no . V d tm n ngun thc n, tm ti ch c nh sng,
trnh ch c ho cht c hi.
Vi khun Gram m (G ) thng c khun mao, gip vi khun bm vo gi th (mng
nhy ca ng h hp, ng tiu ho...). Rt nhiu vi khun G c khun mao l cc
vi khun gy bnh.

So vi cc sinh vt khc, vi khun c tc sinh sn cao v iu kin ti u, s pht

trin nhn i t bo xy ra trong vng 20 ? 30 pht.

7/275

Vi khun c s dng rng ri trong cng nghip vi sinh khi sn xut axit amin,
vitamin, cht bo v thc vt, lm sch dng nc thi bng phng php sinh hc.
Dng vi khun sn xut cc ch phm protein t metan v hydro l mt trong nhng
hng c trin vng.
X khun
X khun c phn b rt rng ri trong t nhin. Trong mi gam t ni chung thng
c trn mt triu x khun. Phn ln x khun l t bo Gram dng, hiu kh, hoi
sinh, c cu to dng si phn nhnh (khun ti). Trong s 8000 cht khong sinh hin
c bit n trn th gii th trn 80% l do x khun sinh ra. X khun cn c
dng sn xut nhiu loi enzim, mt s vitamin v axit hu c. Mt s t x khun k
kh hoc vi hiu kh c th gy ra cc bnh cho ngi, cho ng vt v cho cy trng.
Mt s x khun (thuc chi Frankia) c th to nt sn trn r mt s cy khng thuc
h u v c kh nng c nh nit.
H si ca x khun chia ra thnh khun ti c cht v khun ti kh sinh.
ng knh khun ti x khun thay i trong khong 0,2 ? 1,0 ?m n 2 ? 3 ?m. a s
x khun c khun ti khng c vch ngn v khng t t on. Mu sc ca khun ti
ca x khun ht sc phong ph. C th c cc mu trng, vng, da cam, , lc, lam,
tm, nu, en...
Khun ti c cht pht trin mt thi gian th di ra trong khng kh thnh nhng khun
ti kh sinh.
Hnh minh ha. Cu trc khun ti x khun:
cp- T bo cht; pm- Mng t bo cht; cw- Thnh t bo; me- Mezoxom; se- Vch
ngn; ri- Riboxom; re: Cht d tr
Sau mt thi gian pht trin, trn nh khun ti kh sinh s xut hin cc si bo t. Si
bo t c th c nhiu loi hnh dng khc nhau: thng, ln sng, xon, mc n, mc
vng...Mt s x khun c sinh nang bo t bn trong c cha cc bo t nang.
Khun lc ca x khun rt c bit, n khng trn t nh vi khun hoc nm men
m thng c dng th rp, dng phn, khng trong sut, c cc np to ra theo hnh
phng x , v vy mi c tn x khun.
Vi khun lam
Vi khun lam trc y thng c gi l to lam (Cyanophyta). Tht ra y l mt
nhm vi sinh vt nhn nguyn thu thuc vi khun tht. Vi khun lam c kh nng t
dng quang nng nh cha sc t quang hp l cht dip lc .
8/275

Qu trnh quang hp ca vi khun lam l qu trnh phosphoryl ha quang hp phi tun

hon, gii phng oxy nh cy xanh. Qu trnh ny khc hn vi qu trnh phosphoryl
ho quang hp tun hon khng gii phng oxy nhm vi khun k kh mu ta khng
cha lu hunh trong t bo thuc b Rhodospirillales.
Vi khun lam khng th gi l to v chng khc bit rt ln vi to: Vi khun lam khng
c lc lp, khng c nhn thc, c riboxom 7os, thnh t bo c cha peptidoglican do
rt mn cm vi penixilin v lizozim.
i b phn vi khun lam sng trong nc ngt v to thnh thc vt ph du ca cc
thu vc. Mt s phn b trong vng nc mn giu cht hu c hoc trong nc l.
Mt s vi khun lam sng cng sinh. Nhiu vi khun lam c kh nng c nh nit v
c sc khng cao vi cc iu kin bt li, cho nn c th gp vi khun lam trn b
mt cc tng hoc trong vng sa mc.
Mt s vi khun lam v c gi tr dinh dng cao, c cha mt s hot cht c gi tr y
hc, li c tc pht trin nhanh, kh nhim tp khun v thch hp c vi cc iu
kin mi trng kh c bit (Spirulina thch hp vi pH rt cao) cho nn c sn
xut quy m cng nghip thu nhn sinh khi.
Vi khun lam c hnh dng v kch thc rt khc nhau, chng c th l n bo hoc
dng si a bo.
Nhm vi khun nguyn thu
Nhm vi khun ny c kch thc rt nh bao gm 3 loi: Micoplatma, Ricketxi v
Clamidia.
Micoplatma l vi sinh vt nguyn thu cha c thnh t bo, l loi sinh vt nh nht
trong sinh gii c i sng dinh dng c lp.
Nhiu loi Micoplatma gy bnh cho ng vt v ngi.
Micoplatma c kch thc ngang khong 150 ? 300 nm, sinh sn theo phng thc ct
i. Chng c th sinh trng c lp trn cc mi trng nui cy nhn to giu dinh
dng, c th pht trin c trong iu kin hiu kh ln k kh, ngha l c c kiu trao
i cht oxy ho ln kiu trao i cht ln men.
Ricketxi l loi vi sinh vt nhn nguyn thu G ch c th tn ti trong cc t bo nhn
tht. Chng c thnh t bo v khng th sng c lp trong cc mi trng nhn to.

9/275

Hnh 1.3. Hnh thi chung ca vi khun lam:

Dng n bo khng c mng nhy; 2- Dng tp on; 3- Dng si; 4- Hnh tr,
hnh cu, hnh elip (c mng nhy); 5- Oscillatoria; 6- Phormidium ; 7- Lyngbya;
8-Schizothrix , Hydrocoleus ; 9- Spirulina, Arthrospira. 10- Dng si c t bo d hnh;
11- Dng si c bo t; 12- Si dnh vi bo t; 13-Si cch xa bo t; 14-T bo d
hnh bn cnh si; 15- Nhnh gi n c; 16- Nhnh gi tng i mt; 17- Si phn
nhnh thc;18- Phn nhnh si c bao (nhnh mi ny sinh); 19- Phn nhnh si
c bao (nhnh pht trin); 20- Phn nhnh bn; 21- Phn nhnh i; 22- Phn nhnh
dng ch V ngc; 23- Vi tiu bo nang (nannocyst); 24- S hnh thnh ngoi bo t;
25- S hnh thnh ni bo t; 26, 27- Hormocyst; 28- Pscudohormogenia; 29- To on
(hormogonia); 30- Bo t ngh (akinete) hai pha ca t bo d hnh; 31- Bo t ngh
10/275

xa t bo d hnh; 32- Gloeocapsa; 33- Lyngbya; 34- Oscillatoria; 35- Phormidium; 36Anabaenopsis; 37- Cylindrospermum; 38- Anabaena.
Ricketxi c cc c im sau:
- T bo c kch thc thay i, loi nh nht 0,25 ? 1,0 ?m, loi ln nht 0,6 ? 1,2 ?m.
- T bo c th hnh que, hnh cu, song cu, hnh si...
- K sinh bt buc trong t bo cc sinh vt nhn tht. Vt ch thng l cc ng vt
c chn t nh ve, b, rn... Cc ng vt nh b ny s truyn mm bnh qua ngi.
- Sinh sn bng phng thc phn ct thnh hai phn bng nhau.
Clamidia l loi vi khun rt b nh, qua lc, G, k sinh bt buc trong t bo cc sinh
vt nhn tht.
Clamidia c mt chu k sng rt c bit: dng c th c kh nng xm nhim c gi
l nguyn th. l loi t bo hnh cu c th chuyn ng, ng knh nh b (0,2
? 0,5 ?m). Nguyn th bm chc c vo mt ngoi ca t bo vt ch v c tnh cm
nhim cao. Nh tc dng thc bo ca t bo vt ch m nguyn th xm nhp vo trong
t bo, phn mng bao quanh nguyn th bin thnh khng bo. Nguyn th ln dn ln
trong khng bo v bin thnh thu th.
Thu th cn gi l th dng li, l loi t bo hnh cu mng mng, kh ln (ng
knh 0,8 ?1,5 ?m). Thu th lin tip phn ct thnh hai phn u nhau v to thnh vi
khun lc trong t bo cht ca vt ch. V sau mt lng ln cc t bo con ny li
phn ho thnh cc nguyn th nh hn na. Khi t bo vt ch b ph v cc nguyn
th c gii phng ra s xm nhim vo cc t bo khc.
Hnh thi v cu to t bo cc vi sinh vt nhn tht (eukaryote)
Loi ny bao gm cc vi nm (microfungi), mt s ng vt nguyn sinh, mt s to
n bo. Vi nm li c chia thnh nm men (yeast) v nm si (filamentous fungi).
Trong phn ny ch xem xt v vi nm (c th l nm men v nm si).
Nm men phn b rt rng ri trong t nhin, nht l trong cc mi trng c cha
ng, c pH thp (trong hoa qu, rau da, mt ma, r ng, mt ong, trong t rung
ma, t vn cy n qu, trong t nhim du m. Loi nm men nh my ru, nh
my bia thng s dng l Saccharomyces cerevisiae, c kch thc thay i trong
khong 2,5 ?10 ?m ? 4,5 ?21 ?m.
Tu loi nm men m t bo c rt nhiu hnh dng khc nhau.
11/275

C loi nm men c khun ti hoc khun ti gi. Khun ti gi cha thnh si r rt m

ch l nhiu t bo ni vi nhau thnh chui di. C loi c th to thnh vng khi nui
cy trn mi trng dch th.
Cc t bo nm men khi gi s xut hin khng bo. Trong khng bo c cha cc
enzim thu phn, poliphosphat, lipoit, ion kim loi, cc sn phm trao i cht trung
gian. Ngoi tc dng mt kho d tr, khng bo cn c chc nng iu ho p sut thm
thu ca t bo.

12/275

Nm men c nhiu phng thc sinh si ny n: Sinh sn v tnh v sinh sn hu tnh.

Ny chi l phng php sinh sn ph bin nht nm men. iu kin thun li nm
men sinh si ny n nhanh, hu nh t bo nm men no cng c chi. Khi mt chi
xut hin cc enzim thu phn s lm phn gii phn polisacarit ca thnh t bo lm
cho chi chui ra khi t bo m. Vt cht mi c tng hp s c huy ng n chi
v lm chi phnh to dn ln, khi s xut hin mt vch ngn gia chi v t bo m.
Phn ct l hnh thc sinh sn chi nm men Schizosaccharomyces. T bo di ra,
gia mc ra vch ngn chia t bo ra thnh hai phn tng ng nhau. Mi t bo con
c mt nhn.
Rt nhiu loi nm men c ng dng rng ri trong sn xut: bia, ru, nc gii
kht, sinh khi, lipit nm men, cc enzim, mt s axit, vitamin B2, cc axit amin.
Tuy nhin cng c khng t cc nm men c hi. C khong 13 ? 15 loi nm men c
kh nng gy bnh cho ngi v cho ng vt chn nui.
Nm si cn c gi l nm mc. Chng pht trin rt nhanh trn nhiu ngun cha
cht hu c khi gp kh hu nng m. Trn nhiu vt liu v c do dnh bi bm nm
mc vn c th pht trin, sinh axit v lm m cc vt liu ny.
Nhiu nm si k sinh trn ngi, trn ng vt, thc vt v gy ra cc bnh kh nguy
him. Nhiu nm si sinh ra cc c t c th gy ra bnh ung th v nhiu bnh tt
khc.

13/275

Trong t nhin nm si phn b rt rng ri v tham gia tch cc vo cc chu k tun

hon vt cht, nht l qu trnh phn gii cht hu c hnh thnh cht mn.
Rt nhiu loi nm si c ng dng rng ri trong cng nghip thc phm (lm tng,
nc chm, nu cn, ru sak, axit xitric, axit gluconic...), trong cng nghip enzim ,
cng nghip dc phm, sn xut thuc tr su sinh hc, kch thch t sinh trng thc
vt, sn xut sinh khi nm si phc v chn nui, sn xut cc bnh nm ging m
rng ngh trng nm n cc loi.
Cc nm u c chiu ngang tng t nh ng knh nm men. Cu trc ca si nm
cng tng t nh cu trc ca t bo nm men. Bn ngoi c thnh t bo, ri n
mng t bo cht, bn trong l t bo cht vi nhn phn ho. Mng nhn c cu to hai
lp v trn mng c nhiu l nh. Trong nhn c hch nhn. Bn trong t bo nm cn
c khng bo, th mng bin...
nh si nm bao gm mt chp nn, di chp nn l mt phn c thnh rt mng,
di na l phn to ra thnh t bo v di cng l phn tng trng. Ngn si nm
tng trng c l nh phn ny.Tip phn di cng l phn thnh cng hay cn gi
l phn thnh thc ca si nm. Bt u t phn ny tr xung l chm dt s tng
trng ca si nm. phn tng trng si nm cha y nguyn sinh cht vi nhiu
nhn, nhiu c quan t, nhiu enzim, nhiu axit nucleic. y l phn quyt nh s tng
trng v s phn nhnh ca si nm.
Khi bo t nm ri vo iu kin mi trng thch hp n s ny mm theo c khng
gian ba chiu to thnh h si nm hay gi khun ty th. Khun ty th c hai loi: Khun
ty c cht hay khun ty dinh dng v khun ty k sinh. Khun ty c cht cm su vo
mi trng cn khun ty k sinh pht trin t do trong khng kh.
B gi ***SORRY, THIS MEDIA TYPE IS NOT SUPPORTED.***
Cc dng bin i ca h si nm
Thnh t bo c mu
Biu b rngTng ngoi
Tng trong
Hnh minh ha:Cc dng bin i ca h si nm v hch nm
Virut
Virut thuc loi sinh vt phi t bo, siu hin vi, mi loi virut ch cha mt loi axit
nucleic. Chng ch k sinh bt buc trong cc t bo sng, da vo s hip tr ca
14/275

h thng trao i cht ca vt ch m sao chp nucleic, tng hp cc thnh phn nh

protein...sau tin hnh lp ni sinh sn; trong iu kin ngoi c th chng c th
tn ti lu di trong trng thi i phn t ho hc khng sng v c hot tnh truyn
nhim (theo nh ngha ca gio s Chu c Khnh i hc Phc n, Trung Quc).
Tuyt i a s virut c kch thc rt nh, c th lt qua cc nn lc vi khun.
Virut cha c cu to t bo, mi virut c goi l ht virut . Thnh phn ch yu ca
ht virut l axit nucleic (AND hay ARN) c bao quanh bi mt v protein.
Axit nucleic nm gia ht virut to thnh li hay gen ca virut. Protein bao bc bn
ngoi li to thnh mt v gi l capsit. Capsit mang cc thnh phn khng nguyn v
c tc dng bo v li nucleic. Capsit cu to bi cc n v ph gi l ht capsit hay
capsome. Li v v hp li to thnh mt nucleocapsit, l kt cu c bn ca mi
virut.
Mt s virut c cu to kh phc tp, bn ngoi capsit cn c mt mng bao c bn cht
l lipit hay lipoprotein.
Lc t bo nhim virut, di knh hin vi quang hc c th thy mt m ln cc ht
virut tp hp li vi nhau to ra cc th bao hm.
Cc virut k sinh trn ngi hoc trn cc loi ng vt, thc vt, vi sinh vt c ch i
vi ngi thng l cc virut c hi. Ngc li cng c mt s virut c ch l cc
loi virut k sinh trn cn trng v cc ng vt c hi khc, c di v cc thc vt c
hi khc, cc vi sinh vt gy bnh cho ngi v cc ng vt chn nui.

15/275

Dinh dng ca vi sinh vt

Ni dung:

Thnh phn t bo v dinh dng ca vi sinh vt

Cc cht dinh dng i vi vi sinh vt l bt k cht no c vi sinh vt hp th t
mi trng xung quanh v c chng s dng lm nguyn liu cung cp cho qu
trnh sinh tng hp to ra cc thnh phn ca t bo hoc cung cp cho qu trnh trao
i nng lng.
Qu trnh hp th cc cht dinh dng tho mn mi nhu cu sinh trng v pht
trin c gi l qu trnh dinh dng. Cht dinh dng phi l nhng hp cht c tham
gia vo cc qu trnh trao i cht ni bo.
Thnh phn ho hc ca t bo vi sinh vt quyt nh nhu cu dinh dng ca chng.
Thnh phn ho hc ca cc cht dinh dng c cu to t cc nguyn t C, H, O, N,
cc nguyn t khong a v vi lng.
Lng cc nguyn t cha cc vi sinh vt khc nhau l khng ging nhau. Trong cc
iu kin nui cy khc nhau, tng ng vi cc giai on pht trin khc nhau, lng
cc nguyn t cha trong cng mt loi vi sinh vt cng khng ging nhau. Trong t bo
vi sinh vt cc hp cht c phn thnh hai nhm ln: (1) nc v cc mui khong;
(2) cc cht hu c.
Nc v mui khong. Nc chim n 70 ? 90 % khi lng c th vi sinh vt. Phn
nc c th tham gia vo qu trnh trao i cht ca vi sinh vt c gi l nc t do.
a phn nc trong vi sinh vt u dng nc t do. Nc kt hp l phn nc lin
kt vi cc hp cht hu c cao phn t trong t bo. Nc lin kt mt kh nng ho
tan v lu ng.
Mui khong chim khong 2 ? 5 % khi lng kh ca t bo. Chng thng tn ti
di cc dng mui sunfat, phosphat, cacbonat, clorua...Trong t bo chng thng
dng cc ion. Cc ion trong t bo vi sinh vt lun lun tn ti nhng t l nht nh,
nhm duy tr pH v p sut thm thu thch hp cho tng loi vi sinh vt.
Cht hu c trong t bo vi sinh vt ch yu c cu to bi cc nguyn t: C, H, O,
N, P, S...Ring cc nguyn t C, H, O, N chim ti 90 ? 97% ton b cht kh ca t
bo. l cc nguyn t ch yu cu to nn protein, axit nucleic, lipit, hydrat- cacbon.
Trong t bo vi khun cc hp cht i phn t ch chim 3,5% , cn cc ion v c ch
c 1%.

16/275

Vitamin cng c s khc nhau rt ln v nhu cu ca vi sinh vt. C nhng vi sinh vt t

dng cht sinh trng, chng c th t tng hp ra cc vitamin cn thit. Nhng cng
c nhiu vi sinh vt d dng cht sinh trng, chng i hi phi cung cp nhiu loi
vitamin khc nhau vi liu lng khc nhau.

Ngun thc n cacbon ca vi sinh vt

Cn c vo ngun thc n cacbon ngi ta chia sinh vt thnh cc nhm sinh l t
dng v d dng. Tu nhm vi sinh vt m ngun ccbon c cung cp c th l
cc cht v c (CO2, NaHCO3, CaCO3...) hoc cht hu c. Gi tr dinh dng v kh
nng hp th cc ngun thc n khc nhau ph thuc vo hai yu t: mt l thnh phn
ho hc v tnh cht sinh l ca ngun thc n ny, hai l c im sinh l ca tng loi
vi sinh vt.
Thng s dng ng lm ngun cacbon khi nui cy phn ln cc vi sinh vt d
dng.
Trong cc mi trng cha tinh bt trc ht phi tin hnh h ho tinh bt nhit
60 ? 700C, sau un si ri mi a i kh trng.
Xenluloza c a vo cc mi trng nui cy vi sinh vt phn gii xenluloza di
dng giy lc, bng hoc cc dng xenluloza .
Khi s dng lipit, parafin, du m... lm ngun ccbon nui cy mt s loi vi sinh vt,
phi thng kh mnh to tng git nh c th tip xc c vi thnh t bo ca
vi sinh vt.
Cc hp cht hu c cha c C v N (pepton, nc tht, nc chit ng, nc chit nm
men, nc chit i mch, nc chit gi u...) c th s dng va lm ngun C va
lm ngun N i vi vi sinh vt.
Trong cng nghip ln men, r ng l ngun cacbon r tin v rt thch hp cho s
pht trin ca nhiu loi vi sinh vt khc nhau.

Ngun thc n nit ca vi sinh vt

Ngun nit d hp th nht i vi vi sinh vt l NH3 v NH+4 .
Mui nitrat l ngun thc n nit thch hp i vi nhiu loi to, nm si v x khun
nhng t thch hp i vi nhiu loi nm men v vi khun. Thng s dng mui
NH4NO3 lm ngun nit cho nhiu loi vi sinh vt.

17/275

Ngun nit d tr nhiu nht trong t nhin chnh l ngun kh nit t do (N2) trong
kh quyn.
Vi sinh vt cn c kh nng ng ho rt tt nit cha trong cc thc n hu c.
Ngun nit hu c thng c s dng nui cy vi sinh vt l pepton loi ch
phm thu phn khng trit ca mt ngun protein no y.
Nhu cu v axit amin ca cc loi vi sinh vt khc nhau l rt khc nhau.

Ngun thc n khong ca vi sinh vt

Khi to cc mi trng tng hp (dng nguyn liu l ho cht) bt buc phi b sung
cc nguyn t khong cn thit. Nng cn thit ca tng nguyn t vi lng trong
mi trng thng ch vo khong 10-6? 10-8 M. Nhu cu khong ca vi sinh vt cng
khng ging nhau i vi tng loi, tng giai on pht trin.

Nhu cu v cht sinh trng ca vi sinh vt

Mt s vi sinh vt mun pht trin cn phi c cung cp nhng cht sinh trng thch
hp no . i vi vi sinh vt cht sinh trng l mt khi nim rt linh ng. Cht
sinh trng c ngha nht l nhng cht hu c cn thit cho hot ng sng ca mt
loi vi sinh vt no khng t tng hp c ra chng t cc cht khc. Nh vy
nhng cht c coi l cht sinh trng ca loi vi sinh vt ny hon ton c th khng
phi l cht sinh trng i vi mt loi vi sinh vt khc.
Thng thng cc cht c coi l cc cht sinh trng i vi mt loi vi sinh vt no
c th l mt trong cc cht sau y: cc gc kim purin, pirimidin v cc dn xut
ca chng, cc axit bo v cc thnh phn ca mng t bo, cc vitamin thng thng...

18/275

Sinh trng v pht trin ca vi sinh vt

Ni dung:
Khi ni v sinh trng v pht trin ca vi khun tc l cp ti sinh trng v pht
trin ca mt s lng ln t bo ca cng mt loi. Do t bo vi khun qu nh nn
vic nghin cu chng gp nhiu kh khn. S tng s lng khng phi bao gi cng
din ra cng vi s tng sinh khi.
V vy cn phi phn bit cc thng s v hng s khc nhau khi xc nh s lng v
khi lng vi khun.
Bng cc thng s v hng s s dng khi xc nhs lng v khi lng vi khun
Cc thng s cn xc nh

S lng vi khun

Khi lng vi khun

n v th tchS ln tng
i sau mt n v thi
gianThi gian cn thit cho
s tng i

Nng vi khun (s t
bo/ ml)Hng s tc
phn chia C (h1)Thi gian
th h g (h)

Mt vi khun (sinh khi

kh/ ml)Hng s tc
sinh trng ? (h1)Thi gian
tng i (h)

Tu theo tnh cht thay i ca h vi khun c hai phng php nui cy vi khun c
bn: nui cy tnh v nui cy lin tc.Trong vi sinh vt hc khi ni n sinh trng l
ni n s sinh trng ca c qun th. Di y chng ta kho st mu th nghim l
tng theo di s sinh trng v pht trin ca vi khun.
Nu s t bo ban u l No th sau n ln phn chia s t bo tng cng l N:
N = No 2n (1.1)

Gi tr n (s th h) c th tnh nh logarit thp phn:

logN = logNo + nlog2
n=

1
log2

logN logNo (1.2)

Thi gian th h (g) c xc nh theo cng thc :

g=

t
n

t2 t1

= log2 logN logN (1.3)

o

19/275

trong : t l thi gian vi khun phn chia n ln; t2 t1 biu th s sai khc gia thi gian
u (t1) v thi gian cui (t2), h.
Hng s tc phn chia:
C=

1
g

n
t

1
log2

logN logNo
t2 t1

(1.4)

R rng, thi gian th h cng ngn, vi khun sinh trng v sinh sn cng nhanh.
V C =

n
t

nn n = Ct (1.5)

Thay gi tr ca n vo phng trnh (1.1), ta c:

N = No 2Ct (1.6)

Hng s tc phn chia C ph thuc vo mt s iu kin: loi vi khun, nhit nui

cy, mi trng nui cy.
Nhng khng phi bao gi sinh trng cng din ra song song vi sinh sn, v vy khi
nghin cu ng hc trong qu trnh nui cy lin tc thng theo di sinh trng v
sinh sn ca qun th vi khun bng mt tiu chun khc.
Thay cho hng s tc phn chia (C) y chng ta dng hng s tc sinh trng
(?). Nh vy trong mt khong thi gian dt c mt s tng dX ca sinh khi vi khun
t l vi X v ?. Ngha l:
dX
dt

= X (1.7)

dt =

1
X

dX

Tch phn phng trnh trong gii hn (Xo, X) v (0, t), ta c:

X = Xo et (1.8)

y Xo l lng sinh khi ban u.

V =

lnX lnXo
t

V chuyn sang logarit thp phn

= 2,302

lgX lgXo
t2 t1

(1.9)

20/275

Nu lng sinh khi (Xo, X) biu th bng s t bo (No, N) ta s xc nh c mi

quan h qua li gia hng s tc sinh trng (?) , hng s tc phn chia (C) v
thi gian th h (g).
Kt hp cc phng trnh (1.4) v (1.9), ta c :
= 0,69C =

0,69
g

(1.10)

Sinh trng v pht trin ca vi khun trong iu kin nui cy tnh

Phng php nui cy m trong sut thi gian ngi ta khng b sung thm cht
dinh dng v cng khng loi b sn phm cui cng ca s trao i cht gi l nui
cy tnh (qun th t bo b gii hn trong mt khong thi gian nht nh). S sinh
trng trong mt h thng ng nh vy tun theo nhng quy lut bt buc [theo cc
pha lag (pha m u), pha log, pha n nh v pha t vong].
Pha lag
tot1titr hlog2N12Hnh 1.8 . th biu din pha lag:1- ng thng l tng;2- ng
thng thc t;(r- Thc t; i- L tng)hlog2Ni= log2NrPha ny tnh t lc bt u cy
n khi vi khun t c tc sinh trng cc i. Trong pha lag vi khun cha phn
chia nhng th tch v khi lng t bo tng ln r rt do qu trnh tng hp cc cht
trc ht l cc hp cht cao phn t (protein, enzim, axit nucleic) din ra mnh m.
di ca pha lag ph thuc trc ht vo tui ca ng ging v thnh phn mi trng.
Thng t bo cng gi th pha lag cng di.
Vic tm hiu di ca pha lag l cn thit trong vic phn on c tnh ca vi
khun v tnh cht ca mi trng. thun tin cho vic tnh ton ngi ta chuyn cc
phng trnh ny thnh cc phng trnh ng thng bng cch s dng logarit:
lnN = Ctln2 + lnNo =
= t + lnNo

V log2N = log2e + log2No=

= Ct+log2No

Pha lag c coi nh l khong cch thi gian gia ng thng thc nghim (hoc thc
t) v ng thng l tng song song vi n khi m vi khun, gi d khng phi tri
qua pha lag. Gi thi gian ca pha lag l TL, ta c :

21/275

TL = tr ti =
= t1 to(1.11)

Phng trnh ca ng thng l tng l:

logNi = Cti + logN0

V: logNi = logNr
C th vit:
logNr = Cti + logNo
logNr logNo = Cti
ti =

logNr logNo
C

Thay gi tr ca ti vo phng trnh (11), ta c :

TL = tr

logNr logNo
C

Nh vy trong vng sinh tng logarit ,ch cn chn mt gi tr tr thch hp v nu bit

c gi tr Nr tng ng cng vi hng s tc phn chia C, ta c th tnh c
di ca pha lag TL .
Tuy nhin thi gian vt l (h) khng phi l gi tr o thch hp ca pha lag. V vy
ngi ta thng o pha lag bng n v thi gian sinh hc nh thi gian tng gp i,
thi gian th h, hng s tc sinh trng. Bit thi gian th h (g) ta c th xc nh
di thi gian ca pha lag (TL) gp my ln thi gian th h. i lng ny gi l lag
sinh trng.
C rt nhiu yu t nh hng n pha lag, nhng ba yu t ng ch nht gm: tui
cy ging, lng cy ging (trong cng nghip ln men, t l cy ging thng mc
1/10) v thnh phn mi trng.
Pha log
Trong pha ny vi khun sinh trng v pht trin theo lu tha, ngha l sinh khi v s
lng t bo tng theo phng trnh: N = No.2ct hay X = Xo.C?t. Trong pha ny kch
thc ca t bo, thnh phn ho hc, hot tnh sinh l... khng thay i theo thi gian.

22/275

Nu ly trc tung l logarit ca s t bo th ng biu din sinh trng theo lu tha

ca vi khun s l ng thng. V pha sinh trng theo lu tha ca vi khun c
biu din bng s ph thuc theo ng thng gia thi gian v logarit ca s t bo
nn pha ny c gi l pha logarit. Thng dng logarit c s 2 l thch hp hn c v
s thay i mt n v ca log2 trn trc tung chnh l s tng i s lng vi khun v
thi gian cn tng mt n v ca log2 li l thi gian th h.
Thi gian th h (hoc thi gian tng i) g, hng s tc phn chia C v hng s tc
sinh trng ? l ba thng s quan trng ca pha log. Cc hng s C v ? c th tnh
c t phng trnh:
=

log2X2 log2X1
log2e t2 t1

Trong iu kin th nghim c th iu chnh sao cho tc sinh trng ca vi khun

ch mn cm, ngha l ch ph thuc vo mt yu t. Trong trng hp nh vy yu t
cho l yu t hn ch tc sinh trng. Cht dinh dng hn ch c th l ng,
axit amin, cht v c.
Mi quan h gia cc hng s C v ? vi nng cht dinh dng hn ch c biu
din qua cc phng trnh:
C = Cmax K

[S]
S + [ S]

V = max K

[ S]
S + [S]

trong : Cmax v ?max - hng s tc phn chia v hng s tc sinh trng cc

i;
KS - hng s bo ho v [S] l nng cht dinh dng hn ch.
Pha n nh
Trong pha ny qun th vi khun trng thi cn bng ng hc. S t bo mi sinh ra
bng s t bo c cht i. Kt qu l s t bo v c sinh khi khng tng cng khng
gim.
Nguyn nhn tn ti ca pha n nh l do s tch lu cc sn phm c ca trao i
cht v vic cn kit cht dinh dng.
S tng sinh khi tng cng t l thun vi nng ban u ca cht dinh dng hn
ch.

23/275

G = K.C
trong : G - tng sinh khi tng cng;
C - nng ban u ca cht dinh dng hn ch;
K - hng s hiu sut:
K=

G
C

Hng s hiu sut K thng c biu th bng s miligam cht kh i vi 1 mg cht

dinh dng. i vi cc loi ng, K thng dao ng trong khong t 0,20 n 0,30
ngha l t 100 g ng c to thnh 20 ? 30 mg khi lng kh ca t bo. Lng
sinh khi t c trong pha n nh gi l hiu sut hoc sn lng. Sn lng ph
thuc vo tnh cht v s lng cc cht dinh dng s dng v vo iu kin nui cy.
l s sai khc gia s lng vi khun cc i v khi lng vi khun ban u (hnh
1.9 ):
X? = Xmax Xo
T l sn lng ca t bo i vi lng c cht tiu dng c ngha rt quan trng.
Nu biu th c hai i lung thnh n v khi lng v s gi t l ny (X/S) l h s
kinh t (Y). Nu tnh sn lng ra gam v c cht tiu dng ra mol th c gi l h s
kinh t mol (Ym). Nu bit con ng phn hu c cht cho v hiu sut ATP do kt
qu ca s phn hu ny, c th tnh c sinh khi vi khun (gam) i vi 1 mol ATP.
Ta gi l h s nng lng (YATP).

Pha t vong
Trong pha ny s lng t bo c kh nng sng gim theo lu tha. Cha c mt quy
lut chung cho pha t vong. S cht ca t bo c th nhanh hay chm, c lin quan n
s t phn hay khng t phn. Trong trng hp mi trng tch ly cc axit l nguyn
nhn lm cht t bo tng i r th nng cht dinh dng thp di mc cn thit
24/275

v hu qu l gim hot tnh trao i cht, phn hu dn dn cc cht d tr v cui

cng dn n s cht hng lot ca t bo. Ngoi c tnh ca bn thn chng vi sinh
vt, tnh cht ca cc sn phm trao i cht tch lu li cng nh hng n tin trnh
ca pha t vong.

Sinh trng v pht trin ca vi khun trong qu trnh nui cy lin tc

Trong thc tin sn xut cn cung cp cho vi sinh vt nhng iu kin n nh trong
mt thi gian di chng vn c th sinh trng trong pha log. D nhin mt mc
no c th cy chuyn t bo nhiu ln vo mi trng dinh dng mi. n gin
hn nn a lin tc mi trng dinh dng mi vo bnh nui cy vi khun ng thi
loi khi bnh mt lng tng ng dch vi khun. y chnh l c s ca phng php
nui cy lin tc trong cc thit b nui cy lin tc.
Gi s c mt bnh nui cy trong vi khun ang sinh trng, pht trin. Lin tc b
sung vo bnh mi trng mi c thnh phn khng i. Th tch bnh nui cy khng
i, ngha l lng mi trng c b sung cn bng vi lng mi trng i ra cng
tc .
Gi th tch bnh l V (lt), tc dng mi trng i vo l f (lt/h) th tc pha long
(h s pha long) D s l f/V. i lng D biu th s thay i th tch sau 1 gi.
Nu vi khun khng sinh trng v pht trin, chng s b rt khi bnh nui cy vi tc
:
V =

dx
dt

= DX

trong : X - l sinh khi t bo, g/l.

Tc sinh trng ca qun th vi khun trong bnh c biu din bi phng trnh:
V+ =

dx
dt

= X

Tc thay i cui cng (tng hoc gim) mt vi khun trong nui cy lin tc l
s sai khc gia tc tng V+ v tc gim V :
V = V+ V =

dx
dt

= DX

Nu ? ? D th gi tr V = dx/dt c gi tr dng, ngha l mt vi khun trong bnh

tng, ngc li nu ? < D, V s c gi tr m v mt vi khun trong bnh gim. Trong
trng hp c bit ? = D, ta c V = 0, ngha l mt t bo khng tng khng gim
theo thi gian, qun th vi khun trng thi cn bng ng hc.

25/275

Nu bnh th nghim c thit b duy tr sao cho ? lun lun bng D, ta s thu c qun
th vi khun sinh trng v pht trin theo lu tha thng xuyn mt t bo khng
i v khng ph thuc vo thi gian. Trong trng hp nh vy khng nhng kch
thc trung bnh ca t bo m c mi trng nui cy u khng i v khng ph
thuc vo thi gian. iu ny, mt mt to iu kin cho vic nghin cu sinh trng
v sinh l ca t bo vi khun, mc khc ci thin qu trnh sn xut sinh khi vi sinh
vt quy m cng nghip.
Nui cy tnh c coi nh h thng ng, qun th t bo sinh trng trong phi tri
qua cc pha m u, logarit, n nh v t vong. Mi pha sinh trng c c trng
bi nhng iu kin nht inh. Vic t ng ho cc pha l kh thc hin. Nui cy lin
tc, tri li, l h thng m c khuynh hng dn n vic thit lp mt cn bng ng
hc. Yu t thi gian y, trong phm vi nht nh, b loi tr. T bo c cung cp
nhng iu kin khng i, nh vic iu chnh t ng.
C th biu th bng ton hc qu trnh nui cy lin tc mt cch n gin nh sau:
V

dx
dt

= QXo QX + V

dx
dt

V - th tch dch nui, l.

Q - h s dng chy, l/ h.
G - biu th tng trng.
V

dx
dt

= QSo QS + V

ds
dt

C - biu th tiu hao.

Bi v

ds
dt

C=

1
dx
dt

1
X

dx
dt

X=

1
YX / S X

Yx/S = g sinh khi/ g c cht.

Thay th vo v coi
YX / S =

dx
ds

ds
dt

= 0, ta c :

X
S0 S

trng thi n nh, hiu sut sinh trng c th biu t bng lng sinh khi X v
nng c cht S. Theo m hnh ca Monod th:

26/275

 = D = m K

S = KS

S
S+S

D
m D

Thay th vo cng thc tnh YX/S, ta c:

X = YX / S So S = YX / S So KS

D
m D

Suy ra n v thi gian thu c sinh khi l:

Dx = DYX / S So KS

D
m D

ng thi c th bit c lc:

Dm = m 1

kS
k S + So

th DX l sinh khi cc i.

27/275

Cc s thit b - dng c sn xut

Ni dung:

SAN XUT AXIT XITRIC

Axit xitric la mt axit hu c rt ph bin trong thc vt. No co nhiu trong nc chanh
(6 %), nc lu (9 %), trong qua cam, quyt, da, du ty,... axit xitric c dung nhiu
trong thc phm lam nc giai khat, banh keo, hp, trong y dc, dt, nhum, ngh
anh, ngh in,...
Trc kia axit xitric chi c san xut t chanh, nhng gia thanh cao va hiu sut thu
hi rt thp. Hin nay dung oxy hoa gluxit tao thanh axit xitric do nm mc, hn 90
% axit xitric a c san xut theo phng phap ln men.
Cac loai vi sinh vt san xut axit xitric
Aspergillus (Asp.) niger, Asp. clavarus, Penicillium luteum, Penicillium citrinum,
Mucor piriformis va nhng loai Mucor khac. Nhng chung cua Asp. niger cho kt qua
cao nht.
C ch hinh thanh axit xitric
Phng trinh chung cua qua trinh chuyn hoa ng thanh axit xitric la:
2C6H12O6 + 3O2 2C6H8O7 + 4H2O

C ch cua s chuyn hoa nay co th c biu din nh sau:

ng C6H12O6 thuy phn thanh axit pyruvic (CH3COCOOH)
CH3COCOOH+CO2 HOOCCH2COCOOH

(axit oxaloaxetic)
HOOCCH2COCOOH+CH3COOH CH2COOHCOHCOOHCH2COOH

(axit axetic) (axit xitric)

28/275

Cac yu t quyt inh n qua trinh san xut axit xitric

- Mi trng thc n: Bao gm ng, cac hp cht hu c, v c. nui cy Asp.
Niger s dung mi trng co thanh phn (g/l):
Saccaroza 140; NH4NO3 2,23; KH2PO4 1; MgSO4?7H2O 0,23.
- Mi trng ln men:
Nc 1000 ml + ng 150 g + NH4Cl 1,9 g va b sung ZnSO4 lam tng kha nng tich
luy axit xitric.
- pH cua mi trng:
* nm mc phat trin tt gi pH = 6.
* ln men tt gi pH = 3,4 ? 3,5.
* iu chinh pH thng dung HCl.
Vi iu kin mi trng nm phat trin va thu axit xitric la khac nhau nn trong
san xut phai chun bi mi trng cho nm phat trin y u, sau o iu chinh mi
trng thich hp ln men xitric.
- S thoang khi: Tt ca mixen cua nm mc la loai hiu khi in hinh, rt cn oxy t do.
Trong san xut co th thc hin c bng quat gio v trung vao phong ln men hoc
thi khi v trung vao dich ln men.
- Anh hng cua nhit : Nhit thich hp khoang 31 ? 37oC. Sinh khi nm mc
phat trin manh 34 ? 37oC. tao ra nhiu axit cn duy tri nhit 31 ? 32oC. Nhit
thp hn thi tich luy nhiu axit gluconic. Nhit cao hn thi vic tao axit xitric bi
kim ham.
- Thi gian nui cy t 7 n 10 ngay.
Cng ngh san xut axit xitric
San xut axit xitric co th thc hin theo phng phap b mt hoc cy chim. Trong
phng phap ni (b mt) mc tao thanh mang ni trn mi trng thc n; Trong
phng phap chim (cy su) mc tao thanh si nm trong toan b mi trng long.
Phng phap chim co nhiu u vic hn phng phap ni, cho phep tng nng sut.
Hin nay nui cy chu yu bng phng phap chim vi cac cng oan u c thanh
trung, tao c ch cng ngh bn vng, rut ngn c thi gian ln men, d t ng
hoa, giam c lao ng nng nhoc.
29/275

* Cng ngh san xut cu th bao gm cac cng oan sau:

1. Nui cy nm mc (nui cy trong phong thi nghim va nhn ging trong san xut)
Chun bi dung dich ri ng 3 ? 4% trong thung nui cy nhit 35 ? 38oC. B
sung dung dich cac cht dinh dng vao thung nui cy. Chuyn men ging t phong
thi nghim vao theo ty l 3 gam bao t kh /2 ? 3 lit dung dich ri ng. Sau o m canh
khuy va cung cp khng khi v trung (nap khng khi va ao trn sut qua trinh nhn
ging). Duy tri ap sut trong thung 0,1 ? 0,2 at, to = 34 ? 35oC va thi gian 28 ? 36 h.
Thi ky u cho oxy vao vi lng 9 ?10 m3/h, thi ky cui (24 ? 30 h) la 90 ?100 m3/
h.
2. Chun bi dich ln men
Trc ht phai dung hi cao ap tit trung thit bi va ng ng.
Ri ng c pha thanh hai loai nng : nng 3 ? 4% nui cy mc ging va
ln men ban u. Nng 25 ? 28% b sung trong qua trinh ln men.
pha ch dich ln men, dung nc v trung trn vi dung dich cac mui dinh dng
va ri ng ri khuy u.
Mi trng 3 ? 4 % c pha ch trong thit bi ln men. Sau o cho mc ging t thit
bi nui cy vao va tip tuc khuy trn trong 30 phut.
3. Ln men
Trong qua trinh ln men, lng ng giam nhanh , bu lai dung dung dich ri co nng
25 ? 28 % b sung gian oan vao thit bi ln men.
Thi ky u gi 33 ? 34oC, khi tao axit manh thi gi nhit 31 ? 32oC.
Thi ky u cung cp 100 m3/h (th tich thit bi 50 m3). Thi ky cui 800 ?1000 m3/h.
4. Tach nm mc
Kt thuc qua trinh ln men bng cach kim tra mu. Nu hai mu kim tra cach nhau 4
? 6 h ma co axit nh nhau thi coi nh kt thuc qua trinh ln men.
Thi gian ln men co th keo dai 5 ? 10 ngay, phu thuc vao hoat lc cua nm mc. Khi
kt thuc qua trinh ln men thi un nong dich ln men 60 ? 65oC va chuyn vao thung
trung gian tach nm mc. Nm mc c tach trn may loc chn khng.
5. Tao canxi xitrat
30/275

Dung dich a ln men la hn hp gm: axit xitric, axit gluconic, axit oxalic, ng
khng ln men va cac hp cht khoang.
Tach axit xitric bng cach cho lin kt vi cation canxi tao mui it tan canxi xitrat.
Dung dich a ln men cho vao thit bi trung hoa va un si. Sau o m canh khuy va
cho sa vi vao trung hoa. Qua trinh trung hoa c kt thuc khi pH = 6,8 ? 7,5.
Khi trung hoa tao thanh:
C6H8O7 + 3Ca(OH)2 = Ca3(C6H5O7)2 + 6H2O

axit xitric canxi xitrat

2C6H12O7 + Ca(OH)2 = Ca(C6H11O7)2 + 2H2O

axit gluconic canxi gluconat

C2H2O4 + Ca(OH)2 = CaC2O4 + 2H2O

axit oxalic canxi oxalat

Dung thit bi loc chn khng tach cac cht kt tua canxi xitrat va canxi oxalat ri em
sy kh.
6. Tach canxi xitrat
Dung H2SO4 tach canxi xitrat (trong thit bi tach co canh khuy, ng phun hi va
thoat hi). u tin cho nc vao thit bi 0,25 ? 0,5 m3/ 1 tn axit xitric cha trong
xitrat, m canh khuy va cho cht kt tua vao. lam trong axit xitric dung than hoat
tinh vi lng 2% so vi lng axit xitric trong xitrat. Sau o em un nong ln 60oC va
cho H2SO4 co ty trong 1,8 ?1,84 vao (0,425 lit H2SO4/ 1kg axit xitric co trong xitrat).
Khuy u ri un si 10 ? 15 phut.
Ca3(C6H5O7)2 + 3H2SO4 = 2C6H8O7 + 3CaSO4

tach canxi oxalat khi co mt axit xitric, s dung 1 lng d axit sunfuric, khi o
canxi oxalat se kt tua cung vi thach cao c tao thanh va luc o trong dung dich chi
con axit xitric. tach dung dich axit xitric khoi kt tua co cha thach cao, canxi oxalat,
than, cac hp cht sunfua cua kim loai nng. Chuyn hn hp vao loc chn khng, dung
dich sau khi loc em sy.
7. Sy dung dich axit xitric trong thit bi sy chn khng
Giai oan u sy n ty trong 1,24 ? 1,26
31/275

Giai oan hai sy n ty trong 1,32 ? 1,36 tng ng vi nng 80 %.

8. Kt tinh va sy kh axit xitric
Khi nhit cua dung dich 35 ? 37oC thi cho mm kt tinh (tinh th axit xitric) vao
kt tinh va tip tuc lam ngui 8 ?10oC va cho khuy lin tuc trong 30 phut. Sau o cho
qua thit bi ly tm tach tinh th ri a i sy kh (dung thit bi sy kiu bng tai, tac
nhn sy la khng khi vi nhit khng qua 35oC).
Toan b quy trinh cng ngh bao gm cac cng oan c ban va thit bi ng dung tng
ng c trinh bay trong bang sau 2.1.
Bang 2.1
Cng oan c ban

Thit bi tng ng (hinh 2.1)

- Chun bi mi trng dinh dng ri

ng lam canh trng

- Thit bi nu s 4

- Thanh trung mi trng - Nui cy

(suc khi lin tuc va ao trn) - Chun bi
va thanh trung mi trng san xut
ln dang cng nghip - Ln men cng
nghip - Loc va ra mixen

- Thap thanh trung s 6, b gi nhit s 7,

b trao i nhit s 8- Ni nui cy s 10Thit bi nu, thit bi thanh trung- Ni ln
men cng nghip s 11- Loc chn khng s
15, thung chn khng s 17

Khng khiKhng khiThai mixenGia cng cht locHinh 2.1. S thu nhn axit xitric
bng phng phap ln men chim trong cac dung dich ri ngKhng khiKhng khi
nen1- Thung bao quan ri ng; 2- Thung cha ri ng; 3- Cn ; 4- Ni nu; 532/275

Thung trung gian cha mi trng dinh ng; 6- Thap thanh trung; 7- B gi
nhit; 8- B trao i nhit; 9- Thit bi cy; 10- Ni nui cy;11- Ni ln men cng
nghip; 12- B loc vi khun; 13- Thung cha dung dich ln men;14- Bm dung dich;
15- Loc chn khng tach va ra mixen bng nc nong; 16- Thung cha mixen a
c ra; 17- Thung chn khng cha mixen; 18- Thung cha cht loc tach axit
xitric
Bang thu nhn axit xitric t cht loc
Cng oan c ban

Thit bi tng ng (hinh 2.2)

- Lng axit xitric bng vi

- Ni trung hoa s 3

- Tach cn axit xitric - Chuyn axit xitric vao trang

thai t do, b sung than hoat tinh, H2SO4 - Tach axit
xitric khoi cn - C dung dich axit xitric - Tach cn
thach cao (CaSO4) khoi dung dich axit xitric - C ln
2 dung dich axit xitric - Tinh th hoa axit xitric bng
cach ao va lam lanh lin tuc- Phn ly cac tinh th
axit xitric- Sy tinh th axit xitric- Goi axit xitric

- May loc s 4- Ni phan ng

s 5- Loc bng tai chn
khng s 8- Ni chn khng
13- Bm 17, loc ep 18- Ni
c chn khng 20- Ni tinh
th 19- Ly tm 20- Sy thung
quay 24- May ong bi t
ng 26

Nc lanhNc nongHiThai cn thach caoHihiDung dich axit xitricNc

ngngPh thaikhi nenHinh 2.2. S tach axit xitric khoi dung dich ln men:Khng 1Thung ng dung dich axit xitric ; 2- Thung ng sa vi; 3- Ni trung hoa; 4- B loc
tach cn; 5- Ni phan ng tach axit xitric khoi cn; 6- Thung cha than hoat tinh; 733/275

Thung trung gian; 8- B loc chn khng dang bng tai; 9- Thung chn khng; 10- Bm
chn khng;11- Thung ng dung dich axit xitric; 12- B ngng tu cua thit bi c c;
13, 20- Ni c chn khng ln 1 va ln 2;14- May nen cua thit bi c;15- Gio ap k;
16- Hut chn khng;17- Bm; 18. Loc ep tach dung dich khoi thach cao; 19- Ni tinh
th; 21- Thung trung gian; 22- May ly tm; 23- Thung cha dung dich; 24- Sy thung
quay; 25- Sang rung; 26- May goi t ng
Cac s di y cho phep thu nhn c cac san phm quan trong nht bng phng
phap tng hp vi sinh hoc.

SN XUT VITAMIN B12

Cng oan

Thit bi c ban(hinh minh

ha)

- Nap ba axeton-butylic t thung cha vao b gan.

Lam lanh cht gan

- B gan 2, thit bi lanh 5

- Nap cht gan lanh (55 ? 57oC) vao thit bi ln men.

Ln men metylic ym khi lin tuc- n inh vitamin
B12 khi gia cng nhit bng con ng khuy trn
vi natri sunfit va HCl- un nong dich ln men
metylic a c n inh trc khi c- C dich
metylic- un nong phn c c cua dung dich ln
men metylic trc khi sy- Sy phn c c- Tach
san phm va khng khi

- Thung ln men (b tng ct

st) 8 co th tich 4200 m3Ni phan ng 12- Cac b un
nong 15- Thit bi c chn
khng 16- Cac b un nong
21- May sy phun 22- H
bng tai khi nen, xyclon 23,
thit bi loc khi 26

34/275

Ln menGanBaCht ganCH3OHCoCl2-6H2OHCln inhKhiSyNcNca vc

cHoa cHi nc trc tipHinh 2.3. S thu nhn cht c cua vitamin B12:hi
1- Thung cha ba; 2- B gan ba; 3- Thung cha ba c; 4- Thung cha cht c gan
trong ba; 5- May lanh lam lanh cht gan; 6- B o metanol; 7- B o dung dich
CoCl2.6H2O; 8- Ni ln men metanol; 9- B o HCl;10- B o dung dich Na2SO3; 11May trn dich ln men metanol; 12- Thung phan ng n inh vitamin B12 trong dich
ln men metanol; 13- B un nong n inh dich ln men; 14- Loc khi thai ra t dich
ln men; 15- un nong dung dich ln men a c n inh; 16- Bn thit bi c chn
khng; 17- Binh ngng tu;18- Bm chn khng; 19- Thung cha dung dich ln men a
c c c; 20- Thung trung gian cha dung dich ln men a c c c; 21- B un
nong dung dich ln men a c c c; 22- May sy phun; 23- Xyclon cua may sy
phun; 24- Phu cha cht c dang kh; 25- May goi t ng vao bao; 26- Thit bi loc
khi lam sach khi thai t may sy; 27- B thit bi t khi c tach ra khi axit hoa va
un nong dich ln men; 28- Binh cha khi ln men; 29- May lanh tach nc ra khoi
khi ln men; 30- Bp hi dung cho may sy phun

SAN XUT NM MEN GIA SUC T CAC PH LIU TRONG CNG

NGHIP THC PHM
Nguyn liu s dung chu yu la cac ph liu trong san xut ng - ri ng
Bang 2.4
Cng oan c ban

Thit bi tng ng (hinh 2.4)

- Chun bi dung dich cua cac mui lam

mi trng dinh dng

- Thit bi gan 7

- Tao bot- Kh trung ri ng- Phi

trn ri ng a c lam lanh vi dung
dich mui- Thu nhn chung nm men
thun khit- Thu nhn chung nm men
nui cy- Ln men cng nghip (giai
oan u)- Phn ly huyn phu nm
men- Hi lu dung dich canh trng sau
khi phn ly bc 1 co b sung dung dich
cac mui dinh dng- Phn ly mc 2Ln men cng nghip (giai oan 2)Tach men khoi dung dich ln men- C
huyn phu nm men- Sy nm men- Goi
nm men

- May tao nhu tng 5- B loc 38, trao

nhit 37, thung tit trung 8- May khuy
trn 10- Cac thit bi 39, 40- Thung cha
men loai nho 41, loai ln 42, ngun men
15- Thit bi ln men u 14, tach bot 18 va
c cu dp bot 17- May loc 35, may phn
ly mc 1 s 34.- May trn 11- Cac may
phn ly bc 2 s 33- Thit bi ln men ln 2
s 16Tach bot, dp bot 18- Cac thit bi
phn ly bc 2 s 33 va 34- Thit bi c, thit
bi nhu hoa 20.- Sy phun 22, xyclon thu
hi 27, thung cha 26- Cn t ng 25,
thit bi goi

35/275

36/275

Khng khiVao khi quynn cng oan cNcThaiCac mui dinh dngBa ru
cnririHiHinh 2.4. S thu nhn nm men gia suc t ri ng:1-Thung dp bot; 2,4Thung cha axit; 3- Van loc; 5- B tao nhu tng; 6- Thit bi kh trung; 7- B gan; 8Ni tit trung; 9- B inh lng dung dich cac mui dinh dng; 10, 11- May khuy
trn; 12- ng gop; 13- Quat gio; 14, 16- Cac thit bi ln men; 15- Thit bi sinh khi;
17. C cu dp bot;18- B tach bot; 19- Cac thit bi loc huyn phu men; 20- Nhu hoa
huyn phu; 21- Ngun nhit; 22- Sy phun; 23- Xyclon tach bui; 24- Bm hut bui; 25Cn;26- Phu cha; 27- Xyclon thu; 28. Quat; 29, 32, 35, 38- Loc nc; 30, 31, 33, 34Cac may loc bc 1 va bc 2; 36- Dp bot; 37. Trao i nhit kiu khung ban; 39, 40Cac thit bi cha cac chung tinh khit
2.4. SAN XUT NM MEN GIA SUC T NGUN KHI HYDROCACBON
Bang 2.5
Cng oan c ban

Thit bi tng ng (hinh 2.5)

- Nap khi hydrocacbon hoc hn hp

khi tai sinh, dung dich cac mui dinh
dng.

- May khuy trn s 1.

- Tit trung mi trng dinh dng- Ni tit trung s 2- Ni ln men s 5- Ni

Nui cy- C c- Sy cht c c- Bao c c s 6- Sy phun s 8- Thit bi bao
goi
goi

37/275

Mi trng dinh dngCht locNcHuyn phuMi trng dinh dngNc

Hinh 2.5. S thu nhn cac ch phm protein t ngun metan:
1- May trn chun bi mi trng dinh dng; 2- Thanh trung mi trng dinh
dng; 3- Thung cha bao quan mi trng dinh dng; 4- Thung cha bao quan
amoniac; 5- Ni ln men; 6- Thit bi loc; 7- Thung cha nc ra; 8- May sy; 9- May
trn; 10- May loc; 11- May nen; 12- Kho nguyn liu va thanh phm
2.5. SAN XUT CAC CH PHM ENZIM
Cac ch phm enzim vi sinh c san xut theo hai s thit bi sau: phng phap nui
cy b mt trn mi trng dinh dng rn va phng phap nui cy chim trong mi
trng dung dich.
2.5.1. San xut cac ch phm enzim bng phng phap b mt trn mi trng dinh
dng rn

Vao khoKhng khiCht b sungKhng khiNguyn liuChn khngVao khoKhng

khiCyVao khi quynVao khi quynNcVao khi quynNcVt liu cy
Hinh 2.6. S san xut cac ch phm enzim trn mi trng rn:

38/275

1- Thung nhn nguyn liu; 2- inh lng; 3. Xyclon; 4- Ni thanh trung nc; 5- Ni
thanh trung nguyn liu; 6- Thit bi nui cy; 7- Nap liu; 8- B t ng phn chia; 9Thit bi san xut dung dich cac mui dinh dng; 10- Thit bi ng hoa; 11- Ni
thanh trung mi trng; 12- May loc lam sach khng khi; 13- Thit bi tan nho; 14Loc th; 15- Loc vi khun; 16- Calorife; 17- Lam m khng khi; 18- Thung cha canh
trng nm; 19- C cu vn chuyn; 20- Thit bi sy va nghin nho; 21- Loc; 22Bm chn khng; 23- Thung cha canh trng nm kh; 24- Thung cha cht b sung;
25- May nghin trn ;26- Thung cha ch phm a c tiu chun hoa ; 27- May goi
t ng
Bang 2.6
Cng oan c ban

Thit bi tng ng (hinh 2.6)

- San xut mi trng nui cy

- Vn chuyn bng khi nen, xyclon 3, ni

tit trung nc va mi trng 4 va 5

- Nui cy- San xut va thanh trung mi

trng dinh dng mc cng
nghip- Tit trung va cy mi trng dinh
dng dang cng nghip- Nui cy
dang cng nghip

- Thit bi nui cy 6- Vn tai bng khi

nen, xyclon 3, ni phan ng san xut
dung dich cac mui dinh dng 9- Ni
tit trung 11, thit bi ng hoa 10- Thit
bi tan nho 13

2.5.2. San xut cac ch phm enzim bng phng phap cy chim trong mi trng dinh
dng long
Bang 2.7
Cng oan

Thit bi tng ng (hinh 2.7)

- Chun bi mi trng dinh dng.

- Xyclon 1, b trich ly 4, b t chay 5, may

nen kiu truc vit 6, loc chn khng kiu
bng tai 12, may trn 20

- Thanh trung va lam lanh mi trng

dinh dng- Chun bi vt liu cy- Nui
cy- Tach sinh khi khoi dung dich canh
trng- Sy sinh khi- Bao goi ba thaiTach cht loc ra khoi dung dich canh
trng- C cht a c li tm- Sy
cht a c c c- Kt tua enzim bng
etanol- Sy enzim kt tua.- Tiu chun
hoa ch phm- Goi ch phm

- Thap un 23, gi nhit 24, b trao i

nhit 25, 26- B cy 22- Ni ln men 33B ep loc t ng 36- Sy thung quayMay t ng chia va goi- Li tm 50Thit bi c chn khng 42- Sy phun 45Thit bi kt tua lin tuc 52, sy ch phm
56, li tm 57- Sy chn khng kiu thung
quay 58- Thit bi rung kiu ia 60, may
trn 64- Cac thit bi goi t ng 65, 66

39/275

n thit bi 51n 45Khng khi t calorifeKhng khi Mm Sinh khi em syNc

muiNc ngngVao khoHiCht n Cht b sung Mach nhaMach nha va ba em
sy va ong goiNc mui4443Ti bm chn khng40Ba cu caiTMui
Hinh 2.7. S san xut cac ch phm enzim trong cac mi trng dinh dng long
bng phng phap cy chim:
1- Xyclon d tai ba cu cai; 2- Xyclon lam sach khng khi; 3- Cac cn t ng; 4- Ni
trich ly ba cu cai; 5- T chay; 6- May ep vit tai; 7- Thung cha cht trich ly; 8- Thung
cha mach nha; 9- May nng; 10- Cn t ng; 11- Trich ly mach nha; 12- Loc chn
khng kiu bng tai; 13- Thung cha nc ra; 14- Binh lam lng; 15- Thung cha
cht loc (mach nha a c trich ly); 16- B ngng tu; 17- Thit bi tuyn ni; 18- Gio
ap k; 19- Thung thu nhn; 20- May trn chun bi mi trng dinh dng; 21- Thung
ng mi trng dinh dng cy; 22- Thit bi chun bi vt liu cy; 23- Ni
thanh trung; 24- B gi nhit cho mi trng dinh ng (to =130 oC); 25- Thit bi
trao i nhit kiu bang mong; 26- Trao i nhit lam lanh mi trng n 40 oC;
27- Loc khng khi; 29- May loc lam sach khng khi thai; 30- Thanh trung thit bi
kh bot; 28- May loc lam sach khng khi khi nap; 31- B o may dp bot; 32- Voi
phun; 33. Ni ln men; 34. Trao nhit lam lanh cht long canh trng va sinh khi;
35. Thanh trung; 36- May ep loc t ng; 37- Thung cha sinh khi; 38, 40- Thung cha
cht long canh trng; 39, 50, 55- Cac may phn ly; 41- B ngng tu; 42- Ni c chn
khng; 43- Thung cha nc ngng; 44- Thung cha cht c; 45- Sy phun; 46- Xyclon
thao d; 47- Loc tui; 48- Thung cha ch phm th; 49- Vit tai; 51- B trao i nhit
lam lanh cht c; 52- Thit bi lam lng lin tuc; 53- B o ru; 54- Thit bi trao
i nhit lam lanh ru; 56- Thit bi lam kh cht kt tua enzim bng ru; 5740/275

Ly tm; 58- Sy chn khng kiu thung quay; 59- Thung cha cac ch phm kh; 60Thit bi rung kiu ia; 61- Thung cha cht b sung; 62- Thung cha ch phm nghin;
63. Cn t ng; 64. May trn; 65. May goi t ng theo l 17 kg; 66- May goi t ng
theo l 0,5 kg
2.6. SAN XUT CAC CH PHM VI KHUN
Bang 2.8

Cng oan c ban

- Chun bi vt liu cy

41/275

42/275

- Chun bi mi trng dinh dng- Thanh trung mi trng dinh dng- Nui cy ging san xut- T
NcVao khi quynVao khi quynNcVt liu cyCyNguyn liuVao khi
quynKhng khiKhng khiVao khoCht b sungKhng khiVao khoChn khng3
Hinh 2.8. S san xut ch phm chn nui entobacterin:
1- Thung cha; 2,4- Cac b inh lng; 3- Thit bi tit trung; 5- Thit bi Bobrova; 6Loc lam sach khng khi; 7- May nen khng khi n 0,3 MPa va un nong dn 180 ?
2400C; 8- May lam lanh; 9- Thit bi tach m; 10- May loc; 11- Thit bi un nong khng
khi; 12, 13- Cac may loc khng khi; 14- May trn chun bi mi trng dinh dng;
15- Thap un; 16- Thit bi gi nhit kiu ng ; 17- Thit bi trao i nhit kiu ng lng
ng; 18- Thit bi cy;19- Thit bi ln men; 20- Thung cha cht long canh trng; 21May tach dang ly tm; 22- Thung cha ch phm dang bt nhao ; 23- Ni cha; 24- Loc
khng khi; 25- Calorife hi; 26- May sy phun; 27- Quat
* Tt ca cac thit bi cng ngh trong cng nghip vi - sinh hoc co th kt hp lai thanh
nhng nhom sau:
1. bao quan cac nguyn liu dang hat.
2. bao quan nguyn liu long.
3. nghin cac dang nguyn liu khac nhau.
4. trich ly nguyn liu ra cac cu t cn thit cho mi trng dinh dng.
5. trich ly cac enzim t canh trng.
6. hoa tan cac cht rn trong dung dich (thit bi phan ng).
7. loc.
8. tit trung cac mi trng dinh dng long.
9. tit trung cac mi trng ri.
10. tit trung nc.
11. chun bi vt liu cy trn mi trng rn.
12. Chun bi vt liu cy trong mi trng long bng phng phap b mt.

43/275

13. chun bi vt liu cy trong mi trng dinh dng long bng phng phap cy
chim.
14. cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng rn.
15. cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng long.
16. tach sinh khi khoi dung dich canh trng.
17. lam trong dung dich canh trng.
18. loc tit trung dung dich canh trng.
19. c cac cht hoat hoa sinh hoc bng phng phap tuyn ni.
20. c dung dich cha cac cht hoat hoa sinh hoc bng phng phap siu loc.
21. c dung dich cha cac cht hoat hoa sinh hoc bng phng phap c chn khng
22. tiu huyt tng.
23. sy dung dich cha cac cht hoat hoa sinh hoc bng sy phun.
24. sy bt nhao va cht kt tua cha cac cht hoat hoa sinh hoc.
25. kt tua enzim t cac dung dich bng dung mi hu c va mui trung hoa.
26. tach cac cht kt tua cha cac cht hoat hoa sinh hoc t cac dung dich.
27. c cac cht hoat hoa sinh hoc bng con ng hp thu va nha trong nha trao i
ion.
28. kt tinh cac cht hoat hoa sinh hoc.
Co th s dung cac dang thit bi nay trong san xut cac cht hoat hoa sinh hoc khac nhau
(bang 2.9).
Bang ngang B 2.9

44/275

Thit b vn chuyn
Ni dung:
PHN LOAI VA LA CHON CAC THIT BI VN CHUYN CHO CAC
NHA MAY CNG NGH VI SINH
Nhng yu cu c ban i vi cac may moc vn chuyn trong san xut v trung la phai
tun thu nghim ngt v v trung, kin cua ng vn chuyn nhm loai tr bui
bm va cac cht hai khac dang khi, bao t,... co trong khng khi. Cac vt liu lam nn
thit bi khng tac ng n nguyn liu va c bit la phai bao am tinh cht ban u
cua nguyn liu khi thao d khoi thit bi.
Cac may lam chuyn dich vt liu mt cach lin tuc theo hng chuyn dich ngang c
goi la may vn chuyn, con theo hng chuyn dich thng ng c goi la gau tai. Cac
thit bi co c cu vn chuyn lin tuc chuyn dich vt liu t cng oan nay sang
cng oan k tip c goi la bng tai.
Cac may vn chuyn trong cng nghip c chia ra lam hai dang: dang vn chuyn
bn ngoai va bn trong. S vn chuyn bn ngoai c s dung khi tai nguyn liu, ban
thanh phm, nhin liu, cac vt liu chinh va phu v nha may san xut va xy dng,
con c s dung chuyn thanh phm va ph liu san xut khoi nha may. Vn chuyn
bng ng st, ng b, ng thuy, ng hang khng, ng ng thuc loai vn
chuyn bn ngoai. Vn chuyn bn trong nha may dung chuyn di vt gia cac phn
xng va bn trong phn xng. Vn chuyn bn trong co tm quan trong i vi hoat
ng cua nha may.
Phn loai cac may vn chuyn theo cac du hiu c trng sau: theo nguyn tc tac
ng, theo loai va phng phap chuyn dich vt th, theo muc ich va phng phap cua
thit bi vi tri san xut.
Theo nguyn tc tac ng, cac thit bi vn chuyn co tac ng gian oan va lin tuc.
Trong cac thit bi vn chuyn lin tuc thi cac cu t mang vt th va cac mi trng
chuyn ng chi trong mt hng, vic nap va thao d vt liu c tin hanh trong thi
gian chuyn ng. Thit bi tac ng lin tuc c s dung chuyn di hang hoa hay
lung hang hoa.
Trong cac thit bi nay hang hoa c vn chuyn nh cac b phn keo khac nhau: xich,
bng tai, dy cap hay theo nguyn tc khac nh vn chuyn bng vit tai, rung, quan tinh,
truc ln, trong lc, cn. Ngoai ra con dung nguyn tc khi ng hoc va thuy lc.

45/275

Trong cac thit bi hoat ng theo nguyn tc tun hoan, cac c cu nhc tai c thc
hin theo chu ky khi tai hang hoa, con khi khng co hang hoa theo hng ngc lai, tai
va d hang hoa khi ngng hoat ng. Khi hoat ng cac thit bi nay cung cn thit phai
tiu hao thi gian cho chu ky tai. Trong cac thit bi nay co th co cac c cu nng (kich,
ti, thang, truc kip); dich chuyn ngang hang hoa (xe kich, may bc xp, may cap);
chuyn di trong khng gian (cn truc quay).
Theo loai va phng phap chuyn di hang hoa thi cac thit bi vn chuyn c chia ra
nh sau: thit bi tai hang theo nhng hng khac nhau va thit bi tai theo ng ng bt
ng.
Theo chc nng va phng phap lp rap trong mt phng ngang, cac thit bi vn chuyn
- nng c chia ra thit bi c inh c t vi tri nht inh va thit bi chuyn di.
Cac thng s c ban khi chon thit bi vn chuyn - nng chu yu la chiu dai va chiu
cao chuyn di hang hoa, tc va trong tai, nng sut va cng sut truyn ng, tiu
hao nng lng ring va tinh cht c - ly cua hang hoa.

NHNG C TINH C - LY CUA HANG HOA VN CHUYN

Cac tinh cht c - ly va cac thng s cua hang hoa co anh ln ti vic chon va tinh toan
kt cu vn chuyn. Tt ca hang hoa c chia ra theo cac dang khac nhau: ri, ming,
chic, long.
Thanh phn c hat c xac inh bi cac biu nhn c trn cac sang vt liu ri.
Mt cua cac vt liu ri ? (kg/m3) c xac inh theo cng thc:
=

m
V

trong o: m - khi lng cac hat cua vt liu ri, kg;

V - th tich cac hat, m3.
Mt xp cua vt liu ri ?1 (kg/m3) c xac inh theo cng thc:
1 =

m1
V1

m1 - khi lng vt liu ri, kg;

V1 - th tich vt liu ri, m3.

46/275

Goc nghing t nhin ? la goc tao nn gia b mt phng nm ngang va b mt nghing

t do cua vt liu ri. Co s khac nhau gia goc nghing t nhin cua vt liu ri trang
thai tinh ? va trang thai chuyn ng ? ? 0,7?.
Goi h s trt bn trong cua vt liu ri (phu thuc vao m, kich c hat va nhit
...) la tg?.
H s ma sat cua nguyn liu ri f i vi cac vt liu khac nhau (thep, g, caosu) cn
phai bit tinh toan goc nghing cua tng phu nap liu cho cac may vn chuyn, co
lin quan ti goc ma sat:
f = tg?.
trong o: ? - goc ma sat gia nguyn liu chuyn di va vt liu.
m cua nguyn liu ri:
W =

W1
100G1

trong o: W1 - khi lng m cha trong nguyn liu, kg;

G1 - khi lng nguyn liu kh tuyt i, kg.
Co s khac nhau gia khi lng xp y t nhin, khi lng nguyn liu ri G va
khi lng nen cht Gn. Ty s G/Gn c goi la h s dinh kt cua nguyn liu (a), no
dao ng trong khoang 1,05 ? 1,52. a s cac nguyn liu ri c s dung trong cng
nghip vi sinh u khng co tinh mai mon hoc it mai mon b mt cac mang, ranh cua
bng tai. Cac nguyn liu ri co cac tinh cht c bit nh tinh dinh, ng kt, gion, hao
nc, tinh c, n mon. Tt ca nhng tinh cht nay cn phai cp n khi la chon va
thit k cac may vn chuyn va phai co nhng bin phap co hiu qua loai tr s tac
ng khng co li n kt cu thit bi, n mi trng xung quanh.
Cac hang hoa ring le, thng tinh s n vi (linh kin, tit may, cum may, cac dung
cu,...) cung nh cac hang hoa thuc dang bao bi (gio, bao, chai lo, thung, hp, khay).
Cac hang hoa ring le c c trng bi kich thc qui inh, hinh dang , khi lng
mt loai hang hoa, thun tin sp xp, h s ma sat b mt va bi nhng tinh cht c
bit (nh nhit chay, tinh c hai, d chay n, bui bm,...).
Hang hoa dang long trong san xut vi sinh c s dung mt lng ang k. Chung
c di chuyn bn trong va gia cac phn xng. Nhng loai nay nh cac cht long
trung tinh, cac cht long n mon hoa hoc co ti trong va nht khac nhau. S di chuyn
cua cac cht long nay c thc hin theo cac ng ng nh bm.

47/275

Trong bang 3.1 gii thiu cac tinh cht c - ly cua mt s dang nguyn liu c ban, cua
cac ban thanh phm va thanh phm tng hp vi sinh.

MAY VN CHUYN LIN TUC

May vn chuyn nguyn liu th hat nh may vn chuyn theo hng nm ngang (bng
tai, phin tai, vit tai, ng tai, bng tai dao ng), may vn chuyn theo hng thng ng
(gau tai, rung ng, may nng, mang trong lc,...) va may vn chuyn tng hp (vn
chuyn bng khi ng hoc).
Bng tai
Trong san xut vi sinh, bng tai c ng dung rng rai chuyn di hang hoa dang
hat, dang lat va dang n chic vi hng mt phng nm ngang va mt phng nghing.
Goc nghing cua bng tai phu thuc vao cac tinh cht ly hoc cua hang hoa, co th
nghing n 25o hoc hn. Chung co th c inh hoc di ng. Loai nay co kt cu n
gian, d dang vn hanh, hoat ng co bn cao, hiu qua kinh t va co khoang ln iu
chinh nng sut n 2500 m3/h.
May vn chuyn bng bng tai (hinh 3.1) gm bng tai khep kin lam t vai - caosu vi
xe d liu di ng, cac truc cng, truc dn ng co ng kinh 400 -500 mm hoc ln
hn vi cac c cu cng hay vit. Nhanh trn cac bng tai nm trn cac truc ln t do.
Cac truc ln c lp trn mt b mt ngang (i bng tai thng), hoc di mt goc do
cac con ln tao thanh (i vi bng tai mang).
ng kinh con ln cho bng tai lam bng vai - caosu 80 ? 100 mm, i vi bng tai
thep 350 ? 400 mm, khoang cach cac con ln nhanh trn 250 ? 350 mm, nhanh di 1
? 1,5 m.
Bng tai thng c lam bng vai len, si bng, si gai, caosu tng hp va thep. Bng
tai lam bng vai - caosu co chiu rng t 300 ? 3000 mm va lng lp m t 3 ? 12.
Cac lp m bng nilng, si thuy tinh, caprng, lapcan lam cho bng tai co bn cao.
Bang 3.1.
3 trang ngang
1
2
3
Nng sut Q (tn/h) cua bng tai vn chuyn trn b mt nm ngang:
48/275

i vi hang hoa vun ng vi bng tai phng :

Q = 155B2v

i vi hang hoa vun ng vi bng tai mang :

Q = 310B2v

i vi hang hoa dang ring le vi bng tai phng:

v

Q = 3,6 l

trong o: B - b rng bng tai, mm ;

v - tc , m/s; (thng chon v t 0,75 ? 3,0 m/s cho hang hoa dang hat, t 0,75 ? 1,2
m/s cho cac hang hoa hat ln, con i hang hoa loai n chit t 0,5 ? 1,9 m/s)
? - ty trong xp y, tn/m3 ;
m - khi lng cua mt n vi hang hoa, kg
l - khoang cach gia cac hang hoa trn bng tai, m.
Nu tng goc nghing bng tai t 50 n 25o thi tc se giam t 9 n 40 %.
Cng sut thit bi dn ng N (kW) c xac inh theo cng thc:
N=

[ K1vL+0,00014QL0,0024QH K2 + Nx]

trong o: K1- h s phu thuc vao b rng cua bng tai;

L- chiu dai bng tai theo b mt ngang, m;
H- chiu cao nng cua hang hoa, m;
Q- Nng sut bng tai, tn/h;
K2- h s phu thuc vao chiu dai bng tai;
Nx - Cng sut cho xe thao d, kW;
?- hiu sut cua b truyn dn (0,75 ? 0,8);

49/275

? - nng hay ha vt.

Gia tri cua cac h s K1 va K2 c nu di y:
Chiu rng bng tai, mm 400 500 650 800 1000 1200
K1 0,004 0,005 0,007 0,010 0,012 0,014
Chiu dai bng tai, m n 10 10-15 15-25 25-35 35-45 45
K2 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0
Cng sut Nx c xac inh theo bang 3.2.
Bang 3.2. Cng sut Nx (kW) cn thit chuyn dich xe thao d trn bng tai
Chiu rng bng tai, mm
Chiu dai chuyn dich cua
xe, m
< 30

40

50 ?
60

70 ?
80

90
?100

110
?120

130
?140

400

0,25 0,30

0,40

0,50

0,60

0,65

0,70

500

0,32 0,36

0,45

0,60

0,75

1,0

1,2

600

1,0

1,2

1,4

1,60

2,2

2,5

2,7

800

1,8

2,1

2,5

3,9

3,9

4,3

4,9

1000

2,7

3,0

3,5

5,0

5,0

5,5

6,5

1200

3,24 3,8

4,1

5,8

5,8

6,3

7,2

Bng cao
vn chuyn vt liu dang hat va dang mu thng dung cac bng cao. B phn keo
trong cac thit bi nay la nhng cai cao. Thng co hai dang o la dang m va dang ong
kin. Cac bng tai nay co cac mang t rng 75 ?750 mm, co th chuyn dich vt liu vi
cac hng ngang, nghing (n 45o) va thng ng trong khoang n 100 m vi tc
0,2 ?1,0 m/s.
Bng tai cao dung chuyn di bt, tinh bt, sinh khi, ba a c trich ly,... Bng tai
cao c chi ro trn hinh 3.2. Cac bng tai co cac b phn: ia xich truyn ng, ia

50/275

xich bi dn va cac xich co inh cac cao. Nhanh di cua bng tai nm trong mang cha
y nguyn liu.
Cao c lam bng cac tm kim loai, c cun thanh hinh mang, co dang hinh thang
hay na vong tron.
Trong cng nghip vi sinh vn chuyn nguyn liu cac dang bui, bt, hat va cac mu
nho theo cac tuyn ng ngang, nghing (15o) thng s dung bng tai dang K?C 200 mang kin vi tit din hinh vung. Chuyn dich nguyn liu vi tc 0,16 ? 0,4
m/s. di chuyn nguyn liu d n, c, n mon kim loai va dang bui thng s dung
cac bng tai loai K?C - 125 - B?K bao am kin va an toan. Tc di chuyn cua
nguyn liu trong cac bng tai khoang 0,5-0,63 m/s. Vic dich chuyn co th theo hng
mt phng ngang, nghing n 75o .
Hinh 3.2. Bng tai cao:
a- Bng tai co cac b cao cao; b- Bng tai co cac b cao nm trong nguyn liu
1- B vit cng; 2- ia xich truyn ng; 3- Xich; 4- Cac b cao;5- ia xich bi dn
Nng sut cua bng cao:
Q = 3,6Bhv?KyKZ
hay Q = 3,6Bh2v?KyKZKd
trong o: B- b rng cua mang, m;
h- chiu cao mang, m;
v- tc chuyn ng cua xich (phu thuc vao tinh cht cua nguyn liu co th ly t
0,2 n 1 m/s), m/s;
Ky- h s phu thuc vao goc nghing ? cua bng tai (khi ? = 0o? Ky = 1; ? = 10o ? Ky
= 0,85; ? = 20o ? Ky = 0,65; ? = 30o ? Kd = 0,5);
KZ- h s cht y cua mang (KZ = 0,5 ? 0,6);
?- mt xp y cua nguyn liu, kg/m3;
Kd- h s ty l chiu rng va chiu cao mang (Kd = 2 ? 4).
Cng sut truyn ng kW:

51/275

i vi cac bng tai chuyn ng theo hng b mt nm ngang va dc thoai:

N1 =

[0,3 1 + BL v + 0,003Q H + 1,8fL ]

i vi cac bng tai ng va dc ng:

N1 =

[0,07Bv H + 4,3L

+ 0,005Q 1,6H + fL ]

trong o: L, H- chiu dai bng tai theo hng nm ngang va chiu cao theo hng thng
ng, m;
Q - nng sut, tn/h;
? - h s hu dung (0,8-0,9).
Gau tai
Trong cng nghip vi sinh, san xut cac mi trng dinh dng, cac nguyn liu
(dang hat) c vn chuyn ti cac ni tit trung trn cac tng cao cua toa nha co
cao khoang 40 m vi goc nghing 45 ? 70o. thc hin c cac muc ich nay thng
s dung gau. B phn lam vic cua gau tai la nhng cai gau gn cht trn bng tai hay
trn xich.
Gau tai (hinh 3.3) gm b keo ghep kin 1 vi cac gau c gn cht 2. S dung cac gau
su, co chiu rng 135 ? 450 mm vn chuyn nguyn liu dang hat. Bng tai v tn
phu ly tang dn ng phia trn 9 va tang cng phia di 4. Bng tai c keo cng nh
c cu vit. Tt ca cac b phn cua gau tai c vo ngoai bao phu, co u dn ng 8
phia trn, guc ham 6 phia di va phn vo gia 3 co hai ng. Phn di cua vo co
phu nap liu 5, con phn trn co ng thao liu 7. Gau xuc y nguyn liu t guc ham
hay thng vao gau. Gau cha nguyn liu c nng ln trn va khi chuyn qua tang
trn thi bi lt ngc lai. Di tac dung cua lc ly tm va trong lc, nguyn liu c
ra qua ng thao liu vao thit bi cha. Khi vn chuyn cac nguyn liu dang manh nho,
hat, dang bui thng s dung gau tai co sc cha t 0,9 ? 1,5 lit cho 2 n 3 gau trn 1
m va tc 0,8 ? 2 m/s. Gau tai vi cac bng rng 150, 200, 250, 300, 400 va 500 mm
c s dung rng rai nht. Nng sut cua cac gau tai t 5 n 500 tn/h.
Gau tai c ap dung rng rai vi kich thc c ban cua chung khng ang k, tuy nhin
do kin khng bao am, bui d phat sinh nn khng c s dung vn chuyn cac
cht c va cht tao bui.
Nng sut gau tai (tn/h hay kg/s):

52/275

Q1 = 3,6

VvKZ
L

hay Q2 =

VvKZ
L

trong o: V- Sc cha cua gau, m3;

v- tc nguyn liu chuyn dich, m/s;
?- mt xp, kg/m3;
L- bc gau, m;
KZ- h s cht y gau (i vi cac nguyn liu dang hat nho KZ = 0,85 ? 0,95, i vi
loai hat ln, cac mu KZ = 0,5 ? 0,8).
Cng sut tiu thu (kW) truyn ng cua tang dn ng:
N=

Q2Hg
1000

trong o: Q2- nng sut gau tai, kg/s;

h- chiu cao nng vt, m;
g- gia tc ri t do, m/s2;
?- h s hu dung dn ng.
Vit tai
Trong cng nghip vi sinh vit tai c ng dung di chuyn cac nguyn liu (nh bt,
tinh bt, mui, chung nm mc dang kh, cac san phm chn nui, ...) trong hng mt
phng ngang va nghing vi khoang n 40 m. Trn hinh 3.4 m ta vit tai.
Vit tai ngang gm mang, vit, cac ng nap va thao liu. Vit c quay nh c cu dn
ng va c ta trn cac u mut va gia.

53/275

6Hinh 3.4. Vit tai:1- Dn ng in; 2- u mut ;3- Ca quan sat;4 - gia; 5- Vit ;
6 - ng thao liu; 7- Mang6
Nguyn liu c vao mang qua ng nap liu va khi vit quay no c chuyn ng ti
ng thao liu nm di ay mang. Cac ca quan sat c b tri theo chiu dai cua vit.
Nguyn liu chuyn di khng th quay cung vi vit vi bi trong lc va lc ma sat ngn
can. S vong quay cua vit tai 0,5 ? 2,0 vong/s.
Nguyn tc tac ng cua vit nghing tng t nh vit nm ngang.
Vit tai c lam t nhng truc vit co ng kinh va bc vit theo ti l sau:
ng kinh vit, mm 100 125 160 200 250 320 400 500 650 800
Bc vit, mm 80 100 125 160 200 250 320 400 500 650
Nng sut vit tai (tn/h): Q = 0,047 D3 n ? KB KZ Ky
trong o: D- ng kinh vit tai, m;
?- mt xp, kg/m3;
n- s vong quay cua truc vit, vong/ph;
KB- h s phu thuc bc vit va ng kinh truc vit (i vi nguyn liu hat nhe KB =
0,75 ?1,0; i vi nguyn liu ming to va nham KB = 0,5 ? 0,6);
KZ- h s cht y mang [ i vi nguyn liu nhe va khng co tinh mai mon (bt) KZ
= 0,32; i vi nguyn liu nng va it mai mon (mui, cam, xa,...) KZ = 0,25];

54/275

Ky- h s phu thuc vao goc nghing cua vit tai:

Goc nghing, 0 5 10 15 20
Ky 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6
Cng sut dn ng (kW) cua vit tai ngang va vit tai nghing:
N=

Q LKc + H KZ
367

trong o: Q- nng sut vit tai, tn/h;

L- chiu dai vit tai theo ng nm ngang, m;
Kz- h s d tr cng sut (KZ = 1,15-1,25);
?- hiu sut truyn ng (? = 0,8 ? 0,85);
Kc- h s can chuyn ng cua nguyn liu (i vi nguyn liu hat Kc = 1,5 ?1,6; i
vi nguyn liu dang bt tm, dang bng Kc =1,2 ? 1,3; i vi nguyn liu ming, thoi
co tinh mai mon Kc = 1,8 ? 2,0; i vi nguyn liu hat min Kc = 4)
Thit bi vn chuyn rung
Thit bi vn chuyn rung co th di chuyn nguyn liu vi cac hng ngang, nghing
(n 20o) va thng ng. Cac thit bi nay co nhiu u vic ln: kin, loai tr bui, nguyn
liu tip xuc khng ang k vi cac b phn chuyn ng cua thit bi, n gian v kt
cu, hao mon khng ang k i vi cac b phn tai hang, nng lng tiu hao cho c
cu rung khng ln.
Bng tai rung (hinh 3.5) bao gm mang kim loai 1 c lp c inh trn gia treo 2 va
c ni vi cac b rung 4 truyn dao ng cho mang vi tn s va bin xac inh
qua h ging cng 3. Do dao ng co hng, nguyn liu cha trong mang hay trong
ng c chuyn dich theo hng mong mun vi khoang cach n 60 m.

55/275

4Nap liu
Hinh 3.5. Bng tai rung:
1- Mang vn chuyn; 2- Gia treo; 3- B ging cng; 4- B rung
Bng tai rung co b truyn tai in - c vi tn s dao ng cua mang 900 ? 3000 ph-1
va bin 0,5 ? 3 mm. Mang rung bao am tc chuyn dich nguyn liu vi hng
ngang 0,1 ? 0,6 m/s. Nng sut bng tai rung at n 150 tn/h.
Hinh 3.6 gii thiu bng tai rung nm ngang 2 ng. No co th chuyn di ng thi hai
nguyn liu khac nhau vi tn s dao ng 650 ? 850 ph1, bin 3 ? 6 mm, co nng
sut t 10 n 120 m3/h.
Bng tai gm hai ng vn chuyn, b rung va b ging cng, no c gn cht trn b.
Nguyn tc chuyn dich cua nguyn liu theo ng rung tng t nh a c m ta
trn. Cac thit bi hoat ng theo nguyn tc tng t co th s dung trong cng nghip
vi sinh vn chuyn nguyn liu, ban thanh phm va thanh phm, cung nh cac thit bi
ring re (sang rung, nghin rung, sy rung, cha rung, lanh rung, tip liu rung, loc rung,
thanh trung rung, inh lng rung, m rung).
Nng sut (tn/h) bng tai rung nm ngang:
Q = 3,6Fv?KZ
trong o: F- din tich tit din ngang cua mang hay ng ng, m2;
?- mt xp cua nguyn liu, kg/m3;
v- tc chuyn dich trung binh cua nguyn liu theo mang hay ng ng, m/s (v =
0,1 ? 0,3 m/s);
KZ- h s cht y theo tit din ngang cua mang (i vi tit din ch nht hay vung
KZ = 0,7 ? 0,8, i vi tit din tron KZ = 0,5 ? 0,65, i vi cac mang m KZ = 0,6 ?

56/275

0,8. Gia tri KZ tng ln t cac nguyn liu dang bt, dang tao bui n dang hat ln va
dang ming)
Cng sut tiu thu (kW) cua thit bi dn ng cho sang rung:
N=

QL

trong o: Q- nng sut bng tai, tn/h;

L- chiu dai chuyn dich cua nguyn liu, m;
?- hiu sut cua b truyn ng (? = 0,5 ? 0,6);
?- ngun nng lng ring chuyn dich nguyn liu, kW.h/ (tn.m); (i vi bng tai
co rung cn bng ? = 0,005 ? 0,008, i vi bng tai co rung in t ? = 0,0035
? 0,006, vi cac bng tai 2 ng co b rung thanh truyn lch tm ? = 0,002 ? 0,005, i
vi cac bng tai ngn, khng cn bng vi chiu dai di 10 m ? = 0,01).
Vn chuyn bng khi nen
C cu lam chuyn dich nguyn liu dang hat vi khng khi trong ng ng di ap
sut c goi la c cu vn chuyn bng khi nen. Trong cng ngh vi sinh, cac nguyn
liu nh cam, bt, ba cu cai, mat ca, vo bao c vn chuyn t kho vao phn xng
gia cng bng khi nen.
Thit bi vn chuyn bng khi nen co nng sut ln n 400 tn/h vi khoang chuyn di
n 100 m hoc ln hn, ln cao n 100 m.
So vi vn chuyn bng c hoc thi vn chuyn bng khi nen co nhiu u im hn (n
gian v kt cu, an toan va d dang vn hanh, kin tuyt i, c khi hoa va t ng
hoa cac cng oan vn chuyn, iu kin v sinh va s kt hp vi cac thit bi khac
trong cng oan). Nhc im chinh cua thit bi nay la tiu hao nng lng ln n 0,4
KW.h cho 1 tn nguyn liu. Nguyn tc tac ng cua cac thit bi khi nen da trn c
s chuyn ng cua nguyn liu trong dong khng khi.
Cac loai khi nen c chia ra lam ba loai: hut, y va nen - hut (hinh 3.7).
Thit bi vn tai nen (hinh 3.7b) hoat ng nh sau: may y lam nen khng khi trong h
vn chuyn, khi tao ap sut trong h ln hn ap sut khi quyn (ap sut - ln nht vi
tri nap liu, nho nht vi tri thao liu). y khng khi cung nguyn liu theo ng ng
2 vao xyclon phn chia 3. Tip theo xay ra nh cac may hut a m ta trn. Ap sut d
trong ng ng co th at n 400 ? 600 KPa, iu o cho phep chuyn dich nguyn
liu n 300 m hoc hn n 1 vi tri hoc nhiu vi tri thao d .

57/275

Thit bi hut - y (hinh 3.7c) cho phep kt hp u im v hut va y. Khi vn chuyn

cac nguyn liu hat trong cac thit bi bng khi nen, tc cua khng khi khoang 6 n
35 m/s, khi o nng cua hn hp cho phep (ty s gia lu lng nguyn liu vn
chuyn va lu lng khng khi) 25 ? 30 kg/kg.
Tinh toan cac thit bi vn chuyn bng khi nen, vi du nh khi tinh toan nng sut vn
chuyn bng khi nen (kg/s hay tn/h), cn phai lu y hoat ng khng ng u cua thit
bi trong ngay.
QS = GmKkKq
hay Qh = 3,6GmKkKq
trong o: Gm- khi lng nguyn liu vn chuyn, kg/s;
Kk- h s lin quan n nap nguyn liu khng n inh (Kk = 1,5);
Kq- h s khng n inh c xac inh bi cac iu kin cua qua trinh cng ngh (Kq
= 1,25).
Chiu dai qui i cua ng ng dn, m :
Lq = ? Lg + ? L + ? Lt + ? Lc
trong o: ?Lg- tng chiu dai cua cac oan nm ngang, m;
?L- tng chiu dai cua cac oan ng, m;
?Lt- tng chiu dai cua cac khuyu tng ng, m;
?Lc- tng chiu dai cac phn chuyn oan tng ng, m (chiu dai tng ng cua
oan chuyn thng ly 8 m).
Chiu dai cua cac khuyu tng ng phu thuc vao ban kinh cong cua khuyu R va
ng kinh bn trong cua ng d (bang 3.3).
Bang 3.3. Chiu dai cac khuyu tng ng (m)
Nguyn liu
R/d
4

10

20

Dang bui

4?8 5?10 6?12

8?10
58/275

Dang hat ng nht

8?10 12?16 16?20

Dang ming nho khng ng nht -

28?35 38?45

Dang ming ln khng ng nht -

60?80 70?90

Chuyn ng cua nguyn liu trong ng do dong khng khi.Tc khng khi i vi
nguyn liu hat, cam, ba cu cai, tru, chung nm mc Asp.Oryzae a c nghin,...
chon trong gii han t 16 n 23 m/s.
Tc ban u cua khng khi khi hut va nen nguyn liu:

+ KvL2q
1000

v=a

trong o: a- h s lin quan n ln cua cac hat;

?- ty trong nguyn liu kg/m3 (xem bang 3.1);
Kv- h s tinh n tinh cht cua nguyn liu [ Kv = (2 ? 5).105];
Lq- chiu dai quy i cua ng ng, m. i cac thit bi hut KvL2q khng cp n.
Gia tri h s ln a c gii thiu trong bang 3.4.
Bang 3.4. Cac h s ln cho cac nguyn liu khac nhau
Nguyn liu

C ln nht cua hat, mm H s a

Dang bui va bt

0,001?0,1

10?16

Dang hat ng nht

1?10

17?20

Dang mu nho ng nht

10?20

17?22

Dang mu trung binh ng nht 10?80

22?25

bao am thit bi hoat ng binh thng nn chon tc cua khng khi ln hn 10 ?

20 % .
Phn khi lng nguyn liu trong hn hp vi khng khi:
? = Qh Gkn
trong o: Qh- nng sut thit bi, kg/h; Gkn - lng tiu hao khng khi, kg/h.

59/275

Khi lng nguyn liu trong hn hp vi khng khi phu thuc vao chiu dai quy i
cua ng ng Lq.
i vi vt liu hat kh va nhe:
Lq, m 0?200200?400400?600600?800800?1000
? 70?40 40?25 25?20 20?15 15?12
i vi hat va vt liu tng t:
Lq, m 0?25 25?50 50?75 75?100
? 35?20 20?13 13?10 10?8,5
Tiu hao khng khi (m3/s) cho vn chuyn:
GK =

Qh
3,6K

trong o: Qh- nng sut cua thit bi, tn/h;

?k- ty trong khng khi, kg/m3 ( tinh gn ung co th chon ?k = 1,2 kg/m3);
?- khi lng vt liu trong hn hp vi khng khi.
ng kinh ng ng (m):
d=

4GK
v

trong o: v - tc chuyn ng cua san phm vi khng khi, m/s.

Cng sut ng c in kW cua may thi khng khi:
Nd =

A mGm
60.102

trong o: ?- hiu sut cua may thi khng khi (? = 0,55 ?0,75);
Gm- Nng sut cua may thi khng khi, m3/ph (co th chon Gm = 60 Gk hay theo c
tinh a cho cua may);
Am- cng tiu hao nen 1 m3 khng khi, phu thuc vao c tinh qua trinh nen trong
may (ng nhit, oan nhit hay a hng), J/m3.

60/275

Cng sut tiu thu cua may nen khng khi:

Pm

Am = 230300P0lg P

trong o: Po - ap sut khi quyn, kPa (Po = 100 kPa );

Pm- ap sut khng khi c tao ra do may, kPa:
Pm = ?P1 + P2
y: ? - h s lin quan n s giam ap sut trong b nap liu, (? = 1,15 ?1,25);
P1- ap sut u ng ng cua b nap liu, kPa ,
P2- s giam ap sut trong ng dn khng khi t may thi khng khi n b nap liu, kPa
(P2 = 20 ? 30 kPa):

P1 = 10 1 v2Lq d H'kk.102

trong o: ? - phn khi lng nguyn liu;

v - tc chuyn ng cua san phm vi khng khi, m/s;
Lq - chiu dai cua ng ng, m;
? - h s;
H - chiu cao nng cua hn hp, m [khi nguyn liu chuyn ng (trong may nen) ln
trn thi ly du +, xung di ly du ;trong may hut thi ngc lai];
,kk- ty trong cua khng khi trong ng ng, kg/m3 (trong cac thit bi nen ,kk= 1,6 ? 2,0
, trong thit bi hut ,kk= 0,8 ?1,0).
L

H s ? trong cac thit bi nen phu thuc vao ai lng S = v2 dq va c th hin di

y:
S?106120 40 60 80 100
??107 15,0 4,02,5 2,0 1,8 1,5
Trong cac thit bi hut ? = 1,5?107.

61/275

Ngoai cac thit bi vn chuyn c khao sat chuyn di cac nguyn liu dang hat
trong cng nghip vi sinh. Nhng dang khac nh gau tai, thang may ch hang, xon khi,
vn tai con ln cung c ng dung nhng mc han ch.

62/275

My v thit b chun b nguyn liu

Ni dung:
THIT BI CHA BAO QUAN MI TRNG LONG
Kin thc chung
Mt phn ang k nguyn liu va vt liu phu c a vao nha may cn phai bao quan
mt thi gian dai hay ngn han trong cac b cha trong kho. Tuy theo mc cn thit
co th chuyn mt cach lin tuc hay gian oan vao thung cha trong cac phn xng.
Mt s nha may san xut ra cac dang san phm long c bao quan trong cac thung
cha trong kho trc khi a n ngi tiu dung.
Co mt s phng an hng dn chon b cha nhm bao quan nguyn liu, vt liu
phu va cac san phm hang hoa cung nh tinh toan th tich cua b:
1- i vi mi loai mi trng, phu thuc vao tinh cht cua chung co th thit lp nhiu
b ring bit, con i vi mi trng c hai thi phai co b an toan phu tr.
2- Khi chuyn mi trng vao kho hay ra khoi kho theo chu ky cho phep thit lp hai b
cho mi mi trng.
3- Nu hai b co sc cha ln thi vic san xut b khng co hiu qua va khng co kha
nng thc hin v ky thut thi s b co th chon ln hn 2.
Trong trng hp b co sc cha ln phai thit lp cac b phn theo doi v sinh va
chng chay.
4- Sc cha chung cua cac b i vi mi dang nguyn liu c xac inh theo inh
mc bao quan va phu thuc vao s d tr nguyn liu cn thit nha may hoat ng
lin tuc.
5- Sc cha chung cua cac b ng san phm hang hoa c xac inh theo mc bao
quan va phu thuc vao s tn tai cho phep cua san phm.
Lng nguyn liu va vt liu phu cha trong kho, trong b c xac inh chu yu da
vao d tr hang ngay va d tr bao him.
D tr hang ngay v nguyn liu va vt liu phu c tinh theo cng thc:
Zng = a.t
63/275

trong o: a - yu cu trung binh hng ngay theo k hoach v nguyn liu va vt liu phu,
tn/ngay;
t - khoang cung ng gia cac ngay lin tip, ngay.
D tr bao him cua nguyn liu, vt liu phu va san phm cn thit khng theo k
hoach, khng co b cha va cac nguyn nhn khac c xac inh theo cng thc:
Zbh = a (t1 + t2 + t3 + t4)
trong o: t1 - thi gian d nguyn liu, vt liu phu (chi khao sat mt ngay), ngay;
t2 - thi gian vn chuyn t ni giao hang n ni s dung, ngay;
t3 - thi gian giao nhn, ngay;
t4 - thi gian chun bi nguyn liu va vt liu phu san xut, ngay.
Thi gian vn chuyn:
trong o: L - khoang ng st t ni d hang n ni giao nhn, km;
330 - tc tau hoa, km/ngay.
D tr cc ai trong kho: Zmax = Zng + Zbh
Th tich toan b cac b bao quan mt trong nhng dang nguyn vt liu hay thanh
phm:
trong o: ? - ty trong cua nguyn vt liu, kg/m3;
KS = 0,9 - h s cha y th tich cua b.
Xut phat t th tich chung cua b co tinh n tinh cht cua mi trng va cac tiu chun
quy inh chung ta co th tim c dang, th tich va s lng cac b.
Cac b cha bao quan nguyn liu va san phm hang hoa
Hin tai va trong tng lai thu nhn cac san phm vi sinh thng dung cac nguyn
liu long c ban sau: parafin long, ri ng, ri cu cai, du dizen, metanol, etanol,
axit axetic...Ru etylic, axeton, butanol, cht c cha lizin, axit cacbonic dang long la
nhng san phm tng hp vi sinh dang long. Nhng dang nguyn liu va thanh phm
c nu trn cn phai bao quan trong cac b cac nha kho cua nha may.

64/275

Parafin long, du dizen va ri ng c bao quan trong cac b cha bng thep, kiu
nm ngang. Cac b co sc cha t 100 n 10000 m3 c thit k theo tiu chun co
cp n cac tinh cht cua mi trng, nhit cao nht cua khng khi bn ngoai, tai
trong gio.
Trn hinh 4.1 m ta b cha ri ng co th tich 5000 m3. Phn hinh tru cua vo co kt
cu tm vi 8 ai c han lai thanh 8 mi. Tm b co tru bng ng thep vi cac
canh trn va canh di. Canh trn ta vao mai, canh di ta vao ay b. Mai chn co
goc nghing (1 : 20) t tm n bin b; ay c han lai bng nhng tm ring bit va
co goc nghing ?= 0,02 (1:50) t tm n bin b. vung thao ri ra khoi b co b phn
un nong kiu ng dung un nong cuc b ri ng n 400C.
1- H ng hoa; 2- ay b; 3- Vo b ; 4- Mai; 5- Ct trung tm; 6- Van i khi;
7- ng ni kim tra mc nguyn liu; 8- Ca nap; 9- Cu thang;10- ng ni rot
nguyn liu long; 11- Thit bi un nong bng hi
Thit k b bao quan ri ng c tinh theo cac chi s c ban: ty trong 1445 kg/m3
ap sut khi quyn va nhit khng khi bn ngoai n 400C (nu cac vung lanh),
tai trong gio 343 Pa.
Trong cac nha may san xut ru, th tich cua cac b bao quan ru thng c
tinh cho hai tun san xut lin tuc.
bao quan tam thi nguyn liu long, cac dung dich mui, cac cu t mi trng, cac
cht t cht long canh trng, cac cht co cha cac nguyn t vi lng...cung nh cac
san phm trung gian khac, trong qua trinh san xut thng c s dung thit bi cha
bng thep han co cac ao ngoai va c cu chuyn di.
Cac b bao quan metanol, axeton va butanol co kt cu gn ging nhau. Bao quan khi
cacbonic trang thai hoa long trong cac binh co th tich quy inh 4; 8; 12; 15; 25 va 50
m3 c tinh toan vi ap sut cc ai 1,6 MPa.
c im c ban cua thit bi cha: dung tich, ap sut, va vt liu ch tao.
B cha nguyn liu long co hai loai: loai ng va nm ngang. Loai ng co ty s chiu
cao /ng kinh = 5.
B bao quan cac nguyn liu phu
Cac nguyn liu phu bao gm cac axit khoang va kim, cht chit t ng, cac dung dich
mui, cht pha bot, dung mi hu c, du, benzin, mazut...Cac axit sunfuric, clohydric
va phosphoric la nhng cht c co tac ng manh nn khi thit k kho cha va chon b
ng cn phai theo hng dn cua cac tiu chun ban hanh.

65/275

Trn hinh 4.3 m ta b co kt cu ngoai bng thep bao quan axit sunfuric. Vic hut
axit ra cung cp cho nhu cu cng ngh c thc hin nh ng xifng nh sau:
Dung khi nen y axit t b vao binh cha. Khi giam mc axit cui ng ng
6, khng khi theo ng ng vao b, con xifng vn cha y axit, vao thi im nay
ngng y khng khi vao binh 8, m van 7 va bm se hut axit t b 1 vao binh 8 a
n cac ni cn dung. ng thi dung lng ap lc 4 c y axit, nu cn thit thi
ong kin u cui cua xifng trong b va co th tin hanh nap axit vao xifng t ket
ap lc.
bao quan a s cac axit v c va hu c, cac dung dich mui va cac cht t ng thi
nn dung cac thung lam bng thep cacbon. Khi bao quan cac axit clohydric, phosphoric,
axetic, ... b mt bn trong b c phu lp bao v bng cac vt liu keramit chiu axit,
caosu, epoxit va cac cht phu chiu axit khac. bao quan mui va cac mi trng khac
khng pha huy thep, bn axit thng cac b lam thanh hai lp, vi lp c ban thng s
dung thep cacbon CT3 va CT10, con i vi b ma kim loai thng dung thep chng n
mon co ma cao.
Trong cac xi nghip thng s dung rng rai dung dich amoniac (nc amoniac) co
ham lng NH3 t 20 ? 27% vi no la ngun cha nit va cu t trung hoa. Dung dich
amoniax m c thuc loai d chay va khi cha 27% NH3 thi nhit bc chay khng
nho 20C. Cho nn cac kho cha nc amoniax phai c thit k theo tiu chun ban
hanh cua nha nc.
Cac b bao quan dung dich amoniac thng la thung kin co kt cu han bng thep cac
bon. Cac b nay khng cn phai phu lp cach nhit va un nong do nhit ng kt
cua cht pha trn thp (dung dich co ham lng NH3 20% ng kt nhit - 330C,
con 25% - 560C). Khng cho phep dung dich amoniax tip xuc vi thit bi, cac ng
ng dn co cha Cu va cac hp cht khac cua Cu.
Thit bi cha bao quan ngn han cac mi trng khac nhau trong phn xng
Thit bi cha trong cac phn xng c dung bao quan ngn han nguyn liu va vt
liu phu t cac b trong kho nha may va bao quan san phm trc khi nap vao cac b
cha, ngoai ra thit bi cha con dung bao quan cac mui va mi trng dinh dng,
cac huyn phu sinh vt, cac dung dich canh trng va cac mi trng long khac c
tao ra trong cac giai oan san xut khac nhau. Th tich cua no phu thuc vao th tich va
thi gian co mt cua mi trng, vao cng sut dy chuyn va vao cac yu t khac. Vic
la chon kt cu cua thit bi cha phu thuc vao cac tinh cht cua mi trng va nhng
oi hoi tng ng a c a ra trong cac tai liu quy chun.
MAY VA THIT BI CHUN BI NGUYN LIU VA VN CHUYN CAC MI
TRNG KHAC NHAU

66/275

May nghin
Nghin la qua trinh bin cac cht rn thanh nhng cht nho hn di tac dung cua va
p, nen v, cha xat, chia ct va cac yu t khac.
Bang 4.1 gii thiu cach phn loai nghin phu thuc vao kich thc cac hat trc va sau
khi nghin.
Bang 4.1
Cp nghin
Kich thc hat vt liu, mm
Trc khi nghin dt

Sau khi nghin dS

Nghin th (s b)Nghin trung

binhNghin nhoNghin minNghin keo

1000 ? 200250 ? 2550

? 2525 ? 30,2 ? 0,1

250 ? 4040 ? 1010

? 11 ? 0,40,001

Ty s kich thc cac hat trc va sau khi nghin c goi la mc nghin:
Thc t thng chon theo kich thc ln nht cua cac hat lot qua sang. Hinh dang cac l
sang cn phai ging nhau (hinh tron, hinh vung, hinh ch nht...). Kich thc cac hat
c xac inh bi l sang ma cac hat lot qua. Trong cng nghip a san xut ra cac loai
may nghin khac nhau thoa man vi yu cu trong san xut vi sinh. Cac may nghin
c phn loai chu yu theo phng phap nghin va theo ln cua cac hat thu c.
Vic phn loai theo phng phap nghin la tin li nht vi khi cn thit nghin mt vt
liu bt ky n mt mc nht inh nao o, trc tin phai chon phng phap nghin sau
o mi chon dang may nghin.
Theo phng phap nghin gm cac loai may sau: may nghin ct, may nghin dp, may
nghin cha nen, may nghin va p, may nghin mai - va p va may nghin keo. Di
y chung ta khao sat loai may nghin c ban thng c cho phep s dung trong cac
nha may vi sinh.
May nghin tac ng theo phng phap ct. Loai nay c s dung rng rai trong cng
nghip vi sinh nh nghin ia, nghin truc bm. Cac loai may nghin nay co th nghin
g thanh phi bao chun bi cac mi trng dinh dng cha cacbon trong san xut
nm men gia suc va ru etylic.
May ia bm dung nghin g thanh thoi bao, nghin ph liu cua nha may ca, cua
cac xng mc. B phn lam vic cua may bm la ia co ng kinh t 1 n 3 m, trn
ia lp 3 ?16 dao. Nguyn liu c a vao mt cach t do hay cng bc. Trong cac
may co it dao (n 6 cai), thi qua trinh ct la gian oan, trong cac may co nhiu dao qua

67/275

trinh ct hu nh la lin tuc. Trn hinh 4.4 biu din qua trinh ct got vi loai it dao va
nhiu dao.
Nng sut cua may bm (m3 vo bao/ h) c xac inh theo cng thc:
trong o: 2826 - hng s;
Kn = 0,2 ? 0,7- h s nap liu tinh n nap g khng ng u vao mm cp cua
may;
d - ng kinh trung binh cua suc g em nghin, m;
l - Chiu dai cua phi g c ct, m,
n - s vong quay cua ia,vong/phut,
Z - s dao trn ia.
Cng sut cua ng c in (kW) dn ng may bm:
trong o: P - lc ct (i vi may bm bng ia ly 90 N/mm);
d - ng kinh trung binh cua g em bm, mm;
D - ng kinh ct, mm;
? - hiu sut cua may.
b
Hinh 4.4. S nghin g:
a- S may bm co nhiu dao; b- S may bm it dao.1- ia thep; 2- Cac dao ia;
3- Chm bng thep; 4- Bulng; 5- Ranh thng; 6- Dao chn vo bao; 7- Mm cp; 8- G;
9- ia thep; 10- Ranh thng
Bang 4-2 gii thiu cac c tinh ky thut cua may bm bng ia. Cac loai may nay khng
th nghin loai g co ng kinh vt qua 0,55 m nu khng ca doc thanh g.
Bang 4.2. c tinh ky thut cua cac loai may bm bng ia
Cac chi s MPM-28

-23

a3-01

68/275

ng
kinh cua
ia dao,
mS
daoS
vong
quay,
vong/
phutCng
sut ng
2,844,66720045025?452,10Trn 2,843,66718045025?45-Trn 2,44105,935005001002
c,
kWng
kinh g
em xe,
mmNng
sut, m3/
hKhi
lng,
tnPhun
dm
Tip theo bang 4.2
Cac chi s a3-12

Hang Karsila (Phn lan)

C2500/5

Hang Osterland(Phn lan

2140/10

ng
kinh cua
ia dao,
mS
daoS
vong
quay,
vong/
2,5054,6
2,14105,8400500100-Tr
1,251211,2555180204,318Di
phutCng
?5,5110?13045045?55-Trn va di
sut ng
c,
kWng
kinh g
em xe,
mmNng
sut, m3/

69/275

hKhi
lng,
tnPhun
dm
Hin tai, co mt s may mi trang bi b phn nap g cng bc co th bm g co kich
thc ng kinh 1 m, thm chi n 8 m .
nghin nhng phi g loai ln, van bia, ph liu cac cng trng n g ngi ta
thng s dung may truc bm. Cac may nay co nng sut n 16m3 dm trong mt gi.
Cac may nghin co tac dung va p. May nghin bua, may xay, may tan, may li tm,
may thung quay, may phun...thuc loai may nghin co tac dung va p. Nhng may
nghin nu trn c s dung san xut cac ch phm enzim, khang sinh ng vt, cac
premik...
May nghin bua c s dung nghin cac chung nm mc, cac hat ch phm khang
sinh, cac cht b sung va nhng dang vt liu khac. Loai may nay co kt cu n gian,
lam nong san phm khng ang k, hiu qua kinh t hn cac loai may nghin khac.
Nhc im cua may nghin bua la tao bui ang k trong qua trinh hoat ng. Cac b
phn chinh cua may nghin bua bao gm rto co cac bua, stato va cac sang kim loai.
Hinh 4.5 m ta may nghin bua co rto quay mt chiu.
Trong thi gian quay cua rto, di tac dung cua cac bua c ga lp theo hng tm,
nguyn vt liu t phu tip liu ri vao cac bua bi pha huy thanh nhng manh vun. Khi
va p vi tm st cac manh vun lai ny ln va mt ln na lai ri vao bua. Vt liu
c nghin qua l sang, con nhng phi ln c gi lai trn sang va lai chuyn vao
vung nghin. Mc nghin cua vt liu phu thuc vao s thay i kich thc l sang.
Qua trinh nghin vt liu trong may nghin bua se c thc hin khi tc bin ti
thiu cua cac bua c xac inh:
trong o: P - lc va p cn thit pha huy ban u cac manh vun, N;
? - thi gian va p : ? =1?105s;
m - khi lng cac manh vun cho vao may nghin, kg.
Trong thc t tc goc thng ly ln hn khoang 1,5 n 2 ln so vi tc tinh toan
vi co tinh n qua trinh nghin tip theo sau khi nghin ban u (nghin th).
Nng sut Q cua may nghin co th xac inh vi chinh xac cao theo cng thc:

70/275

trong o: Q - nng sut, (m3/h);

k = 4 ? 6 - h s thi nghim;
D - ng kinh cua rto, m;
L - chiu dai cua rto, m;
n - s vong quay cua rto, vong/s;
i =10 ?15 - mc nghin.
Cng sut cho truc nghin:
Chon cac may nghin. Vic chon may nghin phu thuc vao c tinh cua vt liu nghin,
vao yu cu san phm nhn c va vao nng sut san xut. Nh khi nghin cac chung
nui cy trn b mt trn dy chuyn san xut enzim khng cho phep ng sut c hoc
pha huy cu truc cua enzim, khng cho phep tng nhit vt liu. ng nht va
mc nghin co anh hng ln n s thu nhn enzim t canh trng nm mc c
nui cy bng phng phap b mt. Khi tri s cua cac hat at c t 5 ? 7 mm thi qua
trinh khuch tan enzim se la ti u. Giam kich thc cua cac tiu phn se lam tng sc
can thuy lc trong cac thit bi khuch tan. Tng kich thc cac tiu phn canh trng se
lam chm tc khuch tan cua enzim.
Khac vi san xut enzim vic la chon cac may nghin trong san xut vi sinh chu yu
phu thuc vao phng phap va mc nghin. Mc nghin cn thit co th at c
khi s dung cac dang may nghin khac nhau. Tt nht la chon cac may co c cu bao
am qua trinh lin tuc, tao bui it nht va bao am lam sach bt nghin.
Bang 4.3. Gii thiu mt s may nghin san xut vi sinh
i tng nghin

Loai may nghin

- Ph liu g- Canh trng nm mc va cn

men- Cam, ba, bt, hat vin, ch phm khang
sinh chn nui, vitamin- Cac cu t v c
dung san xut premik, cac cht b sung
cha vitamin - protein

- May nghin ia, may nghin v

tinh, may nghin truc bm- Nghin
bua, nghin vit, may tan, nghin truc,
nghin rung- Nghin bua , nghin vi
lng- Nghin bua

May va thit bi phn loai hn hp hat

Cac qua trinh phn loai c s dung rng rai trong cng nghip vi sinh thu nhn
cac nguyn liu, ban thanh phm va thanh phm at yu cu. Vi du nh nghin g trong
cac may nghin ia hay truc bm, thc t hu nh khng at c cac phi g co kich
71/275

thc theo quy inh. Trong hn hp nghin cha n 4% cac phi ln lam kho khn
cho vic vn chuyn, inh lng va nap nguyn liu vao thit bi thuy phn. Tap cht ln
lam giam mt tai va hiu sut ng cho mt n vi nguyn liu. Vic ng dung cac
thit bi thuy phn tac ng lin tuc co quy inh nghim ngt thanh phn phn oan cua
nguyn liu.
Phn chia cac dang nguyn liu ri, cac ban thanh phm va thanh phm ra thanh nhng
phn xac inh va tach kim loai c thc hin trong cac may va thit bi phn loai. Cac
phng phap phn loai bao gm phn loai bng c hoc, thuy lc, khi ng hoc, in
t....Cac phng phap c hoc va in t c s dung rng rai nht trong san xut vi
sinh.
Qua trinh phn loai c hoc c thc hin trn b mt sang c goi la sang hay la tan,
con cac may va thit bi - may sang hay may phn loai. Ban cht cua qua trinh la ch
hn hp cac phn qua cac l nht inh cua b phn lam vic chu yu trong may ry sang. Nh kich thc sang khac nhau ma co th chia hn hp ra thanh mt s hp phn
cn thit. Khi lng sang trong may la Z thi co th nhn c Z+1 hp phn.
Qua trinh phn loai c anh gia chu yu bng nng sut - lng nguyn liu c a
vao may phn loai va hiu sut cua may (%):
trong o : m1 - khi lng cac hat c phn loai (lot sang), kg;
m - khi lng cua hn hp ban u, kg.
i vi cac may phn loai kiu rung, hiu sut at gn 90 %, con i vi cac may khac
- 60 ? 70 %.
Hinh dang, m cua cac hat, chiu day lp hn hp hat trn b mt sang, ng nht
cua hn hp hat, goc nghing va bin dao ng cua sang, kich thc va s phn b
kich thc l sang u anh hng n hiu sut hoat ng cua may phn loai. Cac hat
tron d sang hn so vi cac hat co hinh bu duc.
Hiu sut sang se giam khi tng m nguyn liu cung nh b day cua nguyn liu rt
ln hoc rt nho. Bin dao ng cua sang cn phai phu hp phn chia nhanh cac
hat khi sang rung.
Sang va sang t l. Ry, sang t l va ghi u la b mt sang trong may phn loai.
Sang c dung phn loai hn hp nghin gm cac loai sang lui va sang vai vi l
sang hinh vung, hinh bu duc. Sang c san xut t cac loai dy kim loai, si kaprng,
si t va nhng vt liu khac.

72/275

Trn hinh 4.6a,b m ta cac loai sang dy khac nhau co cac l hinh vung va hinh ch
nht. Kich thc cua cac sang dy c tiu chun hoa.
Sang co s ky hiu tng ng vi kich thc (mm) quy inh cua mi canh l sang.
Tit din lam vic (%) cua sang dy co l hinh vung c tinh theo cng thc:
trong o: a - kich thc canh l sang, mm;
d - ng kinh cua si, mm.
Cac sang dy co u im ang k la tit din lam vic ln, at 70 %. Nhc im la bi
bao mon nhanh va cac si co kha nng chuyn dich.
Hinh 4.6. Cac dang sang dy (a,b) va sang t l (c)Sang t l c ch tao bng nhng
tm kim loai theo phng phap dp l trn cac may ep t l. Cac l sang co th co
nhng hinh dang khac nhau (hinh 4.6 c). Sang co l hinh tron se at hiu qua hn trong
qua trinh sang.
L sang c m rng phia di co cn gn 70 nhm ngn mga hn hp cua cac
tiu phn lam bit l.
Chiu day ? cua tm kim loai dp l tron co ng kinh d la: 0,75 d khi d < 0,5 mm;
0,7 d khi d = 0,5 ?10 mm va 0,6 d khi d >10 mm.
Tit din hoat ng cua sang t l thng ? 50 % va c tinh theo cng thc :
trong o: F0 - din tich cac l sang, mm2;
F - din tich sang, mm2.
Sang t l co nhc im la tit din hoat ng nho va bi bao mon nhanh khi l sang
nho do b day tm kim loai mong.
May phn loai bng phng phap c hoc. Hin nay cac loai may sang bng phng phap
c hoc a c san xut vi mt s lng ln, co kich thc khac nhau. Ngi ta chia
chung thanh hai nhom: nhom may sang mt phng va nhom may sang hinh tru.
may sang phn loai mt phng nh co c cu dn ng ma cac sang co chuyn ng
rung (song phng hoc tron). Cac c cu banh rng tao ra cac chuyn ng quay xung
quanh truc. Cac chuyn ng o lam cho hn hp chuyn ng theo b mt sang va
c sang.

73/275

Hinh 4.7 m ta may phn loai dang -120, b phn hoat ng chinh cua may la sang
uc l, no c lp nghing c inh trong hp so vi mt phng nm ngang mt goc la
20. Di ay hp co mt truc lch tm, khi truc lch tm quay se lam cho hp va sang
chuyn ng dao ng.

Hinh 4.7. May phn loai co sang lc dang mt phng C-120:

1- may; 2- Gia lc phia sau; 3- Hp; 4- Sang trn; 5- Puli ln; 6- Sang di; 7- Thanh
truyn; 8,13- Ca khoang; 9- Gia lc phia trc; 10- Mang;11- Puli nho;12- ng c
in; 14- Truc dn ng; 15- Cam; 16- u thanh truyn
Nguyn tc lam vic cua may nh sau: cac phi bao co kich thc cha ung quy inh
c a vao tui nhn va do chuyn ng dao ng cua sang, cac phi bao chuyn ng
doc theo b mt cua no. Phi co kich thc ung quy inh lot qua sang trn va ri xung
sang di, sau o c chuyn vao kho nguyn liu va vao phn xng thuy phn. Cac
mu g khng lot c qua sang u tin se c tip tuc nghin lai. thu nhn cac
phi g co kich thc ung quy inh, ngi ta thng s dung cac loai may co nhan
hiu CM - 60, C - 120, C - 500 va nng sut cua chung at c tng ng 60,
120 va 500 m3/h.
May phn ly t tinh. Cac tap cht kim loai thng cha trong cac nguyn liu dang ri,
trong ban thanh phm va thanh phm. Tap cht kim loai chu yu la thep va gang co tinh
cht st t.
Cac tap cht kim loai trc ht co th gy ra st me thit bi, tao ra tia sang khi va p
vi phn kim loai cua thit bi, khi o cac hn hp ri phn tan min co th n. Cho nn
khng cho phep co tap cht kim loai trong san phm. Vi vy trong cac giai oan san xut
cn chu y tach chung ra bng cac may phn ly t tinh.
Nguyn tc hoat ng cua cac loai may phn ly la da vao lc hut tap cht kim loai cua
cac nam chm co t tinh, sau o tach chung ra khoi nam chm bng nhng phng phap
khac nhau.

74/275

S dung nam chm vinh cu hoc nam chm in tao nn trng t tinh trong may.
Cc bc va cc nam cua nam chm co lng t tinh nh nhau, ty l vi khi lng nam
chm. Lc cua t trng la lc tac ng ti mt n vi cc tai mt im nao o cua
trng t.
Trng t tinh co hai loai: loai trng ng nht va loai trng khng ng nht. Do
hinh dang va s phn b cua cac cc nam chm ma trong khng gian lam vic cua may
phn ly tao ra nhng t tinh khng thng nht. Lc hut cua nam chm (N) c xac inh
theo cng thc: ; trong o: B - cng cam ng t, N; S - din tich tit din cua cc
nam chm, m2.
Cac ct nam chm loai I - 2 - 3 (hinh 4.8 a) co khung g hay nhm 1 va cac khi
nam chm 3, chung co th quay xung quanh truc mt goc 900 nh tang quay 2. Loai ct
BKM - 3 - 7 (hinh 4.8 b) cac nam chm 1 c y ti hay rut ra theo mt hng khi
tin hanh lam sach hay thay th.
Kich thc cac thoi nam chm
Hinh 4. 8. Cac ct nam chm:
a- I-2-3:1- khung; 2- Tay quay;3- Khi nam chm; 4- L thoat; 5- Ca quan sat; 6Vit iu chinh; 7- Tm hng; b- I-3-7: 1- B nam chm; 2- Hp
Bang 4.4. c tinh ky thut cua cac ct nam chm
Tn goi

KM2-1,5 KM2-3 KM2-5 KM2-7,5 KM3-7 KM4-5 KM?2-3

S nam
chm,
caiChiu
dai cua
ng
121502
t tinh,
mmS
ng
t tinh

Vt liu
nam
chm

243002

405002

607502

847003

805004

243002

Hp kim
manico
(3Cu, 8Al,
14Ni,
24Co,
51Fe)

75/275

Tang in t c inh la b phn chinh cua may phn ly in t loai tang quay va loai
bng tai co h t tinh c inh. oan ng 2 lam t vt liu mong khng co t tinh c
quay quanh tang in t c inh (hinh 4.9, bang 4.5).
Bang 4.5. c tinh ky thut cua may phn ly in t
Tn goi

1-

I1-

Nng sut hat, tn/hKich thc tang, mm:ng

kinhb day lam vicS vong quay cua tang, /
sCng sut thit k, kW

20400510180
125004151,22,2
hay 901,0

i vi may phn ly in t co tang quay, san phm t phu nhn 3 a vao truc nap
liu 4 am bao tai u san phm n oan ng quay. Trong may phn ly co bng tai,
san phm t phu nhn 3 cho vao bng tai chuyn ng, khi cac tap cht kim loai ri vao
trng t thi bi gi lai trn b mt cua oan ng quay, cho n khi nao di tac dung
cua trong lc vn khng bi ri vao thung 6. Dung chi ly cac tiu phn nho ra khoi
tang quay hay ra khoi bng tai.
San phm c lam sach ht kim loai thi cho ra khoi may qua ranh thoat 7. lam sach
co kt qua hn thi h in t cua may phai la h nhiu cc, b tri theo th t doc ng
chuyn dich cua san phm. ng c 9 lam quay cac oan ng cua may.
THUNG CHA
bao quan ngn han cac vt liu ri va am bao hoat ng nhip nhang cua thit bi
thng ngi ta b tri cac thung cha u va cui bng tai, di xyclon cua cac thit
bi sy va thit bi vn chuyn thuy lc, trc va sau cac may nghin, trc va sau cac
may phn loai. Thung cha c s dung rng rai cung vi cac b phn nap liu, cac b
phn inh lng trong tt ca cac cng oan san xut cac san phm tng hp sinh hoc.
Thung cha co cac dang tru, chop, cu (hinh 4.10 a, h). Phu thuc vao hinh dang cua
thung cha ma vic chuyn nguyn liu co dang ct chay binh thng (hinh 4.10 e),
dang thuy lc khi tt ca khi nguyn liu cung chuyn (hinh 4.10 g) va dang hn hp
(hinh 4.10 h).
Khi chuyn binh thng thi tc chuyn ng cua nguyn liu (m/s) c xac inh
theo cng thc:
trong o: Ku- h s chuyn (i vi vt liu m dang bui Ku = 0,221, dang hat Ku = 0,6
va dang cuc Ku = 0,4);
R - ban kinh thuy lc cua l (c xac inh bng ty s gia din tich cua l / chu vi), m.

76/275

Khi chuyn dich dang thuy lc thi tc chuyn ng cua vt liu (m/s) c xac inh
theo cng thc :
trong o: h - chiu cao cua vt liu trong thung cha, m.
Tiu hao nguyn liu t thung cha (m3/h):
trong o: F - din tich l thoat (i vi bt va hat nho min thng ly ? 0,09 m2).
ngn nga s treo liu va tao t do ct liu, trong thung cha thng trang bi thm
b lam ti hay b rung. iu chinh vic cp liu cho thung cha thng dung ca
van vi cac dang tm chn, quat chn, van chn...
CAC B INH LNG MI TRNG TH HAT VA TH LONG
Cac b inh lng tai u nguyn liu vao thit bi, ng thi cung c s dung
cac cng oan san xut cui cung. Trong trng hp u chung c goi la b nap liu.
Trong san xut vi sinh, cac b inh lng mi trng dang hat co nguyn tc tac ng
khac nhau: tac ng gian oan (inh lng theo th tich, inh lng theo trong lng)
va tac ng lin tuc.
B inh lng theo th tich
inh lng lin tuc theo th tich cua mui, bt, cam, ba, ban thanh phm va thanh
phm cua cng nghip vi sinh thng ngi ta s dung cac b inh lng theo th tich
co cac dang sau: vit tai, u, rung, vit rung iu khin bng phng phap thu cng, bng
in hay bng khi ng hoc.
Nng sut cua cac b inh lng c iu chinh bng c cu iu hanh cua b dn
ng bng in hay bng khi ng hoc.
B nap liu dang u. c s dung tai cac vt liu dang hat hay dang bt co mt
xp n 1,8 g/cm3, kich thc hat n 10 mm va nhit n 1000C.
B nap liu gm rto lp c inh trn truc va c cu dn ng. Cac c cu dn ng
gm chia, b truyn ng truc vit va c cu banh coc (hinh 4.11).

77/275

.
Hinh 4.11. B nap liu kiu u:1,4 - Cac np bin; 2- Vo; 3- Rto; 5- Truc; 6- C cu
banh coc; 7- Cht; 8- Cam; 9- Truc vit; 10- V lng; 11- ai c; 12- Truc vit
B nap liu c boc trong vo va co cac khp ni ng nap liu va thai liu.
iu chinh nng sut cua b nap liu (dang u co c cu iu khin khi ng) c dn
ng bng mang khi nen, con trong cac b nap liu co cac c cu iu khin bng in
thi vic iu chinh nng sut nh c cu chp hanh bng in.
Nng sut cua b nap liu phu thuc vao loai kich thc va dao ng trong khoang: 0,14
?1,3; 0,7 ? 3,6; 1,5 ?14,2; 5 ? 56 m3/h vi s vong quay cua rto 0,03 ? 0,31 va 0,035 ?
0,33 vong /s.
B inh lng kiu vit tai. Dung tai nguyn liu hat - bt co kich thc hat n 5
mm, m n 1,5 % va mt xp n 1,9 kg/ cm3. B inh lng kiu vit c s
dung thc cht la nhng c cu tai liu trong ng nm ngang cua ng dn nguyn liu
va co th iu khin bng thu cng hay bng in.
78/275

Vo hinh tru cua b nap liu c lp cht vao cac ng khp ni tai liu va thao liu
(hinh 4.12). Bn trong vo co vit tai xon vn chuyn. Cac mt nut cua vo c lp kin
bi cac np va cac c cu bit kin.
Nap liuThai liu
Hinh 4.12: B inh lng kiu vit tai dang B-1:
1- B truyn ng truc vit; 2- B bin tc; 3- ng c;4- Vo hinh tru; 5- Vit vn chuyn
Nng sut cua b nap liu phu thuc vao ng kinh cua vit tai, vao s vong quay. iu
chinh b bin tc co th bng thu cng, t xa hay t ng. Nng sut (m3/h): 0,06 ?
0,37; 0,13 ? 0,76 ; 0,61 ? 3,65; 2,4 ? 14,3; 7 ? 42.
tai vt liu bt co ri kem, mt xp n 8,8 kg/ cm3 va nhit n 600C
thng s dung b nap liu kiu rung dang vit (B-2).
B inh lng dang ia. Loai nay dung tai cac vt liu hat, bt dang ri co kich thc
at n 5 mm va mt xp n 1,8 kg/cm3, c s dung trong cac qua trinh cng
ngh lin tuc nap liu cho cac thit bi, cho cac may trn, may nghin...ng thi cung
la loai may d tai cho cac thung cha c inh. B inh lng dang ia c iu khin
bng khi nen hay bng phng phap thu cng.
B inh lng gm vo kin, cac ia, ng lng va tm nap liu (hinh 4.13). Dn ng cua
ia la t ng qua hp bin tc va b truyn ng truc vit.
Nng sut cua b inh lng c iu chinh khi chuyn ng ng lng nh hp bin
tc hay bng bin i tc goc quay cua ia. Trong cac b inh lng c iu khin
bng khi ng hoc, ng lng c di chuyn nh s dn khi nen, bng mang mong, con
khi iu khin bng in - nh c cu tha hanh.

79/275

Hinh 4.13. B inh lng dang ia:

1- ia; 2- Tang quay; 3- Tm nao liu; 4- ng lng; 5- Vo; 6- C cu on vit tai; 7Tang quay; 8- ng c; 9- B truyn ng truc vit
B inh lng kiu rung. B inh lng kiu rung c ng dung tai cac vt liu co
ti kem, co goc nghing t nhin ln hn 400, nhit n 700C.
B nap liu gm co bung cha va ay rung. ay rung c lp c inh trn gian treo
co b giam xoc. ng nap liu va ay rung c ni lai bng ng caosu deo. May rung
c lp trn mt bich chiu lc cua ay rung. ng c lam quay truc may rung.
Nng sut cua b nap lu phu thuc vao s iu khin may rung va phu thuc vao kich
thc cua thit bi, t 21 n 36 m3, khi cng sut cua may rung 0,6 kW.
Cn inh lng
Cn inh lng gm hai nhom: inh lng gian oan (theo me), c inh lng chu
yu cng oan cui cung va inh lng lin tuc.
Cn inh lng co th iu chinh thu cng, ban t ng va t ng.
Cn inh lng gian oan. Cn inh lng BA-1-342 dung inh lng bt co mt
xp 0,2 ? 0,8 g/cm3. Loai cn lin bn cu t c trang bi bn b inh lng kiu
rung, ng h o, cac cam bin xenxin nhn tin hiu t xa. iu khin cn bng in
- khi nen.

80/275

Vic xac inh khi lng cho mt me c thc hin t tram iu khin.
Cn inh lng t ng cho cac vt liu hat ri BA-3Bn; BA-3-a dung cn cac vt
liu hat ri co mt xp 0,2 ? 0,8 g/cm3.
Trc tin nap liu th, sau o nap liu tinh nh b nap liu bng in t.
inh lng cac ch phm c bit co th dung cn t ng.
Cac cn on t ng c trang bi b nap liu, phu cha co ay m va may m c
hoc. Cn co th hoat ng trong mt t hp thng nht vi may goi ch phm.
Trong san xut premik va tiu chun hoa cac ch phm ng dung inh lng theo trong
lng (cn inh lng) va inh lng theo th tich. Cn inh lng dang K c s
dung rng rai nht. Nh cac cn nay ma cac cu t premik co th inh lng vi
chinh xac n 0,1 %.
inh lng mi trng nhiu cu t ang le phai co nhiu b inh lng cho nhiu
cu t, nhng co th s dung cac b inh lng cho san phm lin tuc vao mt gau cn.
Trn gau cn co cac phu nap liu, s phu bng s cu t. inh lng th t theo tng
cu t vi phu nap liu cho cu t o.
Nh cac b inh lng K ma co th inh lng san phm trong gii han rng (bang
4.6).
Cn inh lng lin tuc. Cac b nap liu va cac b inh lng theo th tich - dang ia,
tang quay, vit xon... khng am bao chinh xac yu cu va tinh u n cua dong
nguyn liu, cn inh lng lin tuc co nhiu u im hn, khc phuc c cac nhc
im cua cac loai cn a c nu trn.
Bang 4.6. c tinh ky thut cua cac cn inh lng gian oan
Cac chi
s

I-2

I-10

I-20

Khi
lng
me,
kgThi
gian cua 0,3?2,5600,0141,51455?645?1110400 1?10600,0341,51455?645?1110385 5?20600,11,0
chu ky
cn,
sSc
cha
81/275

cua gau,
m3Cng
sut dn
ng,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
Tip theo bang 4.6
Cac chi
s

I-40

I-70

I-100

Khi
lng
me,
kgThi
gian cua
chu ky
cn,
sSc
cha
cua gau, 20?40600,1281,01450?840?1565335 40?70600,261,01760?1075?1590545 70?100600,3
m3Cng
sut dn
ng,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
Loai nay bao gm cac b inh lng bng tai. B inh lng bng tai gm ia nhn,
bng tai, c cu tay on co con ln nhn vt liu nm di phn cn cua bng tai
Nng sut cua b inh lng c thit k theo tai trong trn bng va theo tc chuyn
ng cua bng tai. Nguyn liu t phu nhn cho vao bng tai cua b inh lng. Phn
bng tai t truc con ln cui cung n truc cua tang bi ng la sang cn cua inh
lng. Khi lng cua bng cung vi khi lng vt liu nm trn bng tai tac ng ti
82/275

con ln , con canh tay on khac (keo cng) c ni vi on cn co qua cn di ng.

Nng sut c xac inh theo qua cn nay. on cn co lin quan n iu tit t ng
ha xung, nng ln. iu tit lam giam hoc tng ca thoat cua phu nhn tng ng
khi bin i nap liu.
B inh lng mi trng long
inh lng theo th tich vi lng iu chinh chinh xac cac dung dich trung hoa,
cac dung dich co tinh n mon thng ngi ta s dung bm inh lng. Cac bm inh
lng c ni vi nhau bng truc dn ng chung, tao ra t hp inh lng inh
lng ng thi mt s cu t khac nhau
Trong cac qua trinh cng ngh oi hoi phai iu chinh va gi ty l nap liu ng thi
mt s cu t khac nhau thng s dung cac t hp inh hng. Trong kt cu co c cu
iu chinh va 7 xilanh thuy lc. Trn c s s xilanh, ta thit k day bm inh lng va
cac t hp cn thit. Cp liu trong bm va trong t hp c iu chinh bng s thay
i chiu dai hanh trinh lam vic cua pitton.
C cu iu chinh cho phep thay i nng sut khi ng c lam vic hay dng.
Nhit cua cht long inh lng cho phep n 800C khi co vong m bng caosu
va khi co vong m bng cht deo cha flo n 2000C, nht ng hoc cua cac mi
trng c bm t 106 n 0,1 Pa?s. Cp liu inh mc:10,16, 25, 40, 63, 100, 160,
400, 630, 1000, 1600 va 2500 l/h.
NI PHAN NG
Ni phan ng bng thep hay bng gang trang men dung tin hanh cac qua trinh hoa ly khac nhau.
Ni phan ng - may trn la mt thit bi dang xilanh ng co th tich t 0,1 ? 100 m3
hoc hn, co ao hi (hinh 4.14).
Bn trong thit bi co c cu ao trn dang tuabin h.
Khi s dung cac thit bi co ao hi dang ban ng thi ap sut lam vic cho phep n 1,6
MPa, con trong ao han phng khng nho hn 0,4 MPa. Nc may hay nc tun hoan,
nc mui, hi nc bao hoa hay cht tai nhit hu c co nhit cao co th cho vao
ao hay vao rut xon.
Ni phan ng - may trn co th thao ri hay han c inh vi cac b phn ay elip va
np. Trn thit bi co cac khp ni nap cac cht tai nhit, chay tran san phm, ni
ng qua ap, ni khp u ng nguyn liu, khao sat cht liu, cac khp ni nap va
thai cht tai nhit va san phm, van an toan, nhit k. Sau khi nap vao thit bi mt lng
83/275

nc nht inh, tin hanh cht liu cac cu t dang hat bng bng tai.Tin hanh un
nong mi trng n mt nhit a cho bng phng tin iu chinh t ng.

Hinh 4.14. Ni phan ng dang ng:

1- ng ni nap cht tai nhit;
2- ng chay trang san phm;
3- ng qua ap;
4- u ni ng nap nguyn liu;
5- Ca quan sat;
6- Ca thoat cht tai nhit;
7- Ca vao cua cht tai nhit;
8- Ca ra cua san phm;
9- Ca thoat cht tai nhit.
Tn s trn cua may khuy 0,2 ? 0,33 vong/s, phu thuc vao dang c cu trn va cac
tinh cht cua cac cu t em trn.
84/275

Khi thit k may trn dang tuabin, s vong quay - 3 ? 3,3 vong/s, dang khung - 0,33 ? 1
vong /s.
Dn ng may trn c thc hin nh ng c in qua hp giam tc.
Thit bi co cac m np bit i vi mi trng khng c, khng n, lam vic ap sut
khi quyn, co cac m mt mut dang TM lam vic ap sut d 0,6 MPa hay trong
chn khng n 40 kPa i vi mi trng c hai, d chay va d n.
THIT BI UN NONG BNG IN LOAI CHNG N
Thuc loai nay gm ni phan ng, ni hp co b phn un nong bng in chng n.
Chung c s dung trong cng nghip vi sinh tin hanh cac qua trinh cng ngh
khac nhau trong cac mi trng cht long mt pha, nhiu pha d n cung nh trong cac
phong co tinh nguy him cao.
Mi trng lam vic trong vo thit bi la cht long co tinh n mon thit bi, d chay, d n
hay c, la nhu tng, hn hp khi long hay la huyn phu co nng pha rn nho hn
30 %.
Cac ni phan ng co sc cha t 25 n 630 lit va cac ni hp co sc cha t 10 n
250 lit lam vic di ap sut 0,6 va 10 MPa tng ng.Vic chng n cua cac c cu
bng in cua ni phan ng va ni hp bng cach thi khng khi sach hay khi tr vi ap
sut d t 0,02 n 0,05 MPa vao khoang gia vo va tng thit bi.
Khi giam ap sut d trong vo nho hn 0,01 MPa se xay ra tt t ng cac phn t un
nong bng in. Cac thit bi co gn cac b phn ong t ng ngt ngun in khi
nhit cua mi trng trong thit bi cao hn nhit quy inh theo quy trinh cng
ngh nhng khng cao hn 2000C i vi ni phan ng va 2500C i vi ni hp.
Vo thit bi c ch tao bng cac loai thep khng gi cha hp kim cao niken
12X18H10T va 10X17H13M2T.
Cac ni phan ng co cac c cu ao trn dang xon c hay kiu neo vi m kep cho
truc, cho phep hoat ng khi ha ap n 2666 Pa.
Thit bi co ng qua ap; co cac khp ni thao di, nap cac cu t chinh, nap
va thao cht long a c lam ngui, gn cac nhit k, nhit ngu, van bao him; co
cac ca nap va khao sat, ca nap khi tr.

85/275

My v thit b chun b mi trng dinh

dng
Ni dung:
Trong qua trinh chun bi cac mi trng dinh dng, phu thuc vao yu cu cng ngh,
ma tin hanh tinh luyn chung nh trung hoa, kt tua, lam lanh, loai cac cu t c ch
hoat ng sng cua vi sinh vt, lam giau mi trng bng cac cht hoat hoa sinh hoc...
chun bi mi trng dinh dng thng s dung cac thit bi khac nhau: thit bi thuy
phn, trung hoa, thit bi ao trn, b lng, xoay thuy lc, thit bi trao i nhit, loc, tit
trung...
CAC THIT BI THUY PHN VA NGHICH AO NG, THUY PHN
POLYSACCARIT VA PROTEIN
san xut nm men gia suc va ru etylic thng dung ph liu g, tru, loi ng,
than bun... la ngun hydratcacbon. Hydratcacbon trong ngun nguyn liu ban u
dang polysaccarit - hp cht khng thich hp cho s nui dng nm men. Trong cng
nghip, vic thuy phn polysaccarit ra monosaccarit c thc hin trong cac thit bi
thuy phn chu yu dung axit sunfuric loang nhit cao n 1900C.
Trong qua trinh thuy phn monosaccarit con tao ra dextrin - san phm thuy phn khng
hoan toan polysaccarit. Thuy phn dextrin ra monosaccarit c thc hin trong cac
may ao trn nhit 1400C.
Mt trong nhng phng phap cng nghip thu nhn cac axit amin (metionin,
trionin...) la thuy phn protein cua cac nm men va cac ch phm protein khac bng axit
hay bng enzim. Thuy phn protein bng axit c thc hin trong cac thit bi thuy phn
nhit 1200C vi cac cht xuc tac nh H2SO4, HCl. Thuy phn protein bng enzim
thc hin nhit 400C vi pH 5 ? 7. Cht xuc tac la enzim thuy phn protein.
Cu tao c bit cua np hoat ng nhanh la bao am kin cua thit bi trong thi gian
hoat ng, am bao ong, m nhanh. Kt cu c bit cua van ong kin di am bao
m thit bi nhanh khi thao cn va bao am kin cua no trong thi gian hoat ng.
giam s mt mat nhit, b mt cua thit bi thuy phn c bao phu lp vt liu cach
nhit.
B tri cac ng bn trong cua thit bi thuy phn nap nc, axit va thao san phm thuy
phn c xac inh bng cac dong cht long.
86/275

Khi phn b cac mu ng nap axit va thao san phm thuy phn phai nhm muc ich
tao ra cac dong cht long dang nm ngang, dang ng hay t hp. Cho nn trong nhng
th tich khac nhau cua thit bi phai at c nhng iu kin chay thun li nht cua
qua trinh thuy phn va thao san phm. Vi du khi dong cht long co dang hn hp, cht
long axit qua khp ni trn, san phm thao ra qua cac ng t l loai dai va ngn.
Nguyn tc hoat ng cua thit bi thuy phn nh sau: bng tai chuyn nguyn liu thc
vt vao thit bi qua ca trn. nen va thm t nguyn liu cn nap nc va axit vao
ng thi. Sau khi nap liu, ong np trn thit bi va nap trc tip hi vao np di. Khi
ap sut at gn 0,5 MPa thi tin hanh thi khi thoat ra t cac bot cua nguyn liu. Trong
qua trinh tng nhit nguyn liu va gi mt thi gian ngn nhit gn 1400C xay
ra thuy phn cac polysaccarit. Sau o nap axit vao thit bi va ng thi thao san phm
cha cac hydratcacbon hoa tan. Khi o duy tri qua trinh thuy phn ch cao bng
cach tng nhit trong thit bi n 1900C cho n kt thuc qua trinh. Kt thuc qua
trinh thuy phn thi ngng nap axit, dung nc thao cn , vt kh cht long va thao
lignin ra khoi thit bi. Khi thao thi m van di va di ap sut 0,5 ? 0,7 MPa thi lignin
se theo ng ng thao ra khoi thit bi vao xyclon.
Nhc im cua thit bi trn la lp m chim 20 ? 30% th tich. Cho nn nhng thit
bi lam bng hp kim titan khng co lp m co tinh cht u vit va hoan hao hn.
Thit bi thuy phn tac ng tun hoan lam bng hp kim titan. Cac thit bi loai nay co
th tich 20 va 45 m3. Kt cu va nguyn tc hoat ng cua cac thit bi thuy phn bng
hp kim titan co nhiu loai. Nhc im cua loai nay la it bn i vi axit sunfurit co
nng cao hn 2 % va bao mon c hoc ln do ma sat cua nguyn liu ti b mt thit
bi. Nhc im chung cua chung la hoat ng gian oan va nng sut thp.
Thit bi thuy phn tac ng lin tuc. Loai thit bi nay co nhiu u vic so vi cac thit bi
thuy phn tac ng tun hoan. i vi loai thit bi tun hoan, trong qua trinh thuy phn
nguyn liu bi nen nhanh cho nn hu nh 1/2 th tich khng c s dung. Khi thuy
phn lin tuc thi hiu sut cua thit bi c s dung cao hn. Do rut ngn thi gian nap
liu, un nong nguyn liu va thao cn nn nng sut cua thit bi tng ln khoang hai
ln. Qua trinh c tin hanh lin tuc nn cac thng s hoa - ly bao am n inh, nhu
cu v hi, nguyn liu, v tai lng n thit bi phu c cung cp y u, u n va
do o am bao tng hiu sut ng.
Thit bi san xut ng nghich ao. ng dung chu yu cua loai thit bi nay la am bao
thuy phn lin tuc cac dextrin trong san phm thuy phn hay trong nc kim sunfit.
Trong qua trinh nghich chuyn, lng monosaccarit tng ln 5 ?10% va giam nng
mt s cu t c ch s phat trin cua nm men. ap sut khi quyn thng s dung cac
thit bi nghich ao ng co th tich 500, 750 va 1000 m3. Thit bi la b cha hinh tru
ng co ay non va np (hinh 5.2). Bn trong thit bi co lp gach chiu axit, bn ngoai
co lp cach nhit.

87/275

San phm thuy phn c nap lin tuc vao phn hinh non di qua ng nm ngang
co b khuch tan cui ng. Vic thu nhn san phm c thc hin qua ng gop nm
di mc trn cua phn ng xilanh.Thi gian nghich ao trong thit bi cua san phm
thuy phn khoang 6 ? 8 h.
5
Cht kt tuaCht thuy phn
Hinh 5.2. Thit bi nghich ao ng co th tich 500 m3:
1- Tm ay b tng ct thep; 2- B khuch tan; 3- ng lp ap nhit k; 4- B ngng
tu; 5- Khng gian phuc vu cho hoat ng cua thit bi; 6- Lp lot; 7- Vo; 8- ng gop;
9- Ct hinh tru
Nhc im cua loai thit bi nay la cng knh, thi gian nghich ao dai va phai co chu
ky ngng hoat ng tach cn.
loai tr nhng nhc im trn, ngi ta s dung thit bi tin hanh ng thi hai qua
trinh nghich ao va bc hi san phm thuy phn. Qua trinh nghich ao c tin hanh
di ap sut nhit 125 ?1300C.

88/275

THIT BI TRUNG HOA AXIT, HOA TAN VA AO TRN CAC CU T CUA

MI TRNG DINH DNG
Dung dich nc va huyn phu cua cac cu t hu c, mui, kim, axit, nhu tng cua
cac cht pha bot va cac parafin c chun bi trong cac thit bi ng co c cu ao trn
c hoc hay ao trn bng khi nen. Cac thit bi co ca ni nap cac cu t va thao mi
trng a c chun bi, co cac ca, l nhin quan sat, lam sach va sa cha, lp
cac dung cu kim tra, o va cac c cu khac vn hanh co hiu qua va an toan. Phu
thuc vao cac iu kin cng ngh cac thit bi co th co ao hi, b trao i nhit bn
trong un nong hay lam lanh mi trng. Cac thit bi cn bn, khng gi khi tip xuc
vi cac cu t cua mi trng dinh dng.S hoat ng cua thit bi co lu dai hay khng
phu thuc vao cac yu t nay.
Thit bi trung hoa. Loai nay dung trung hoa axit sunfuric va axit hu c trong cac san
phm thuy phn i vi nguyn liu thc vt cung nh nui cy cac tinh th thach
cao. Nap tac nhn trung hoa va san phm thuy phn vao thit bi trung hoa cung luc vi
cac ngun nit, phospho va kali d hoa tan chung.
Cht thuy phnNhu viTrong cac nha may vi sinh san xut nm men va ru etylic t
nguyn liu thc vt thng ng dung cac ni trung hoa tac ng lin tuc.
Cht trung hoa Ni trung hoa tac dung lin tuc hinh 5.3 gm: vo thep han co ay hinh
non va np phng lam bng thep chiu axit y kin bng mt lat g. B mt trong cua thit
bi c chng gi bng lp chiu axit. B mt ngoai c phu lp cach nhit. Trong np
thit bi t may trn bng thep chiu axit trn san phm thuy phn vi dung dich nc
amoniac hay vi huyn phu cua canxi hydroxit, ca ni nap cac mui dinh dng va
thoat khi ra khoi thit bi. Trong phn ni phia di cua thit bi co khp ni nhn
san phm trung hoa. Khp ni bn trong dung nap cht trung hoa khi ni lin tuc cac
may trung hoa lai. np va phn non bn di co cac ca - khe nhin sa cha, lam
sach va khao sat thit bi.
Cac thit bi trung hoa co c cu ao trn loai bm bng hi nen la hoan hao nht (hinh
5.4).
Thit bi gm 4 ng khuch tan co ng kinh khac nhau c ni lin tuc va co ng
dn khng khi nen.
1- ng hut; 2- Dn ng; 3- Truc khuy trn; 4- Vo; 5- Lp trang; 6- Cac canh ao trn;
7- Ca quan sat; 8- Vong ; 9- B ao dang khung;10- B cao; 11- Tm chn; 12- Ca
ni nap cht trung hoa
Nguyn tc hoat ng cua c cu chuyn ao bng khi nen nh sau: khng khi theo
ng ng vao ng khuch tan va khi chuyn ao vi cht trung hoa tao ra hn hp khi
- cht long, mt cua hn hp nho hn mt cua cht trung hoa ngoai tng cua ng
89/275

khuch tan. Do s khac nhau v mt trong thit bi lam xay ra s tun hoan manh cht
long. Tiu hao khng khi chuyn ao khoang 1 m3/ phut cho 1 m3 cht trung hoa.
Phng phap khuy trn trn co nhiu u im. Kt cu c cu khuy trn n gian,
khng co nhng phn quay tao ra ting n va oi hoi phai sa cha, cht lng san phm
cao do tach c phc cua cac cu t d bay hi co anh hng xu n s phat trin cua
vi sinh vt. Phu thuc vao cng sut cua nha may ma ta co th s dung cac thit bi co
th tich 34, 40, 60, 100 va 160 m3.
Khng khiNcCht trung hoaCht thuy phn cht kim thu nhn trc tip cac ung
dich cua mi trng dinh dng, cua cac mui va cua cac cht b sung khac (cht pha
bot, cac axit) thng s dung cac thit bi co sc cha n 100 m3. Tt ca cac loai thit bi
nay u c san xut bng thep chiu axit va c trang bng nhng nguyn liu chng
gi. Cac thit bi u c trang bi cac c cu ao trn bng c hoc, o mc cht long va
nhng dung cu cn thit khac hoat ng co hiu qua.
Tinh toan va la chon c cu chuyn ao phu thuc vao tinh cht cua mi trng c
khao sat cu th Chng 9 va Chng 10.
B LNG , B XOAY THUY LC
Trong cac xi nghip vi sinh thng xay ra cac qua trinh tao nhu tng. Nhu tng th
cha cac hat rn co kich thc ln hn 100 ?m; cac hat min: 0,5 ?100 ?m; cht vn uc:
0,1 ? 0,5 ?m; cac dung dich keo nho hn 0,1 ?m.
Huyn phu c tao ra trong cac giai oan sau: chun bi cac mi trng dinh dng va
cac loai mui, trung hoa cac san phm thuy phn cua nguyn liu thc vt, cy vi sinh
vt va tach cac san phm tng hp vi sinh, hinh thanh va lam sach nc thai. T bao
sinh vt, cac cht khoang va cac cht hu c la pha cng (hay ta pha cng) cua huyn
phu c tao thanh trong cac giai oan k trn.
Tach huyn phu ra thanh nhng phn ring bit c tin hanh trong cac giai oan tinh
ch dung dich cua mi trng dinh dng va dung dich mui, trong giai oan lam lng
cac cht long canh trng, trong giai oan c sinh khi vi sinh vt... Chun bi cac mi
trng dinh dng nui cy vi sinh vt thng dung cac phng phap lng va loc.
Di y ta khao sat kt cu cua b lng.
B lng. Loai nay c ng dung tach huyn phu trong trng trong lc bng phng
phap lng. Cac b lng co cac dang hoat ng khac nhau (tun hoan, ban lin tuc va lin
tuc). Trong cng nghip vi sinh s dung rng rai cac b lng co tac ng ban lin tuc va
lin tuc lam trong cac dung dich cua mi trng dinh dng va cua cac loai mui,
tach thach cao khoi cht trung hoa trong san xut thuy phn, khi lam sach nc thai...
43Cht trung hoa a c lam trongCht cn
90/275

Hinh 5.5. B lng c hoc:

1- Vo; 2- Mang tran; 3- Dn ng cho b cao; 4- C cu nng; 5- Khoang khng gian
phuc vu thao tac; 6- Cach nhit; 7- Van khoa; 8- B thao liu kiu vit tai; 9- Gi ta
vong; 10- B cao; 11- Thung nap liu
B lng c hoc co tac dung lin tuc (hinh 5.5) la b hinh tru ng co ay hinh non va np
phng. B lng c trang bi c cu cao tach cn. Phn di truc cua b cao lp cac
thanh. S chuyn ng cua b cao cung vi truc c thc hin nh c cu dn ng
c lp trn gian kim loai cua b. Nh c cu nng ma b cao co th nng ln cao 200
? 300 mm t ay b. iu o ngn nga s h hong cua b cao trong trng hp co mt
lng ln cn ay b. phn trn cua truc co thung rng nap liu va huyn phu
c nap vao y mt cach lin tuc. Thung nap liu dang tru co hai li. Li trn co l
ln hn nhm loai tr nhng mu cng ln ri vao thung. Li di co l nho hn
tao kha nng nap u huyn phu vao b. Phn trn trong b co mang tran. Mi trng
a c lam trong tran lin tuc vao mang va a ra ngoai theo oan ng ni. B thao
liu kiu vit tai dung vt cn n m 60 ? 70 % va thao cn lin tuc. Ngoai ra b
lng co cac ca quan sat, cac khp ni, khoang khng gian phuc vu thao tac va co
nhng c cu cn thit khac hoat ng an toan va co hiu qua.
Trong cac b tac ng tun hoan, vic nap huyn phu, tach cht long va pha rn c
tin hanh theo chu ky.
Trong cac b tac ng ban lin tuc, vic nap huyn phu va tach pha long trong c tin
hanh mt cach lin tuc trong mt thi gian nht inh, con cht cn thai ra theo chu ky.
B co nng sut ln thng c lp t ngoai phn xng, ay t trn mang b tng
va c c inh trn cac ct b tng ct st. Khng gian gia cac tru phai lat kin gach.
Tram bm va thit bi phu tr t trong phong di b.

91/275

Trong san xut vi sinh thng s dung chu yu cac loai b c hoc co ng kinh 5,5;
7; 9; 12 va 18 m. Khi lam sach nc thai bng phng phap sinh hoc s dung b hng
tm co ng kinh 18 ? 54 m.
Cht long a c lam trongHuyn phuCht kt tuaB xoay thuy lc. Trong cng
nghip vi sinh cho phep s dung b xoay thuy lc co ap sut cao lam trong cac mi
trng dinh dng, cac mi trng mui va cac cht trung hoa, lam sach c hoc nc
thai. c bit s dung hiu qua cac b xoay thuy lc khi kt hp vi cac thit bi tach
huyn phu co nng pha cng thp, vi du, kt hp vi cac may loc chn khng dang
tang quay.
Nh b xoay thuy lc co th tach cac hat co kich thc nho hn 10 ?m. B xoay thuy
lc n gian v kt cu, khng co cac phn chuyn ng, gon gang, chim din tich nho,
tng i re va d s dung. Nhc im cua loai thit bi nay la tng thit bi nhanh
chong bi bao mon va tiu hao nng lng ang k. giam bao mon cac phn kim loai,
phn bn trong thit bi c boc caosu hoc phu bng cac vt liu khac.
Hinh 5.6 m ta b xoay thuy lc co ap. Vo cua thit bi bao gm phn hinh non va phn
hinh tru. Nh bm di ap sut 0,2 MPa huyn phu c nap vao va theo ng ng
ni tip tuyn vi phn tru. Di tac dung cua lc ly tm, khi huyn phu chuyn ng
xon, cac hat rn bi bn vao tng phn non cua b xoay thuy lc, ri xung va c tai
vao thung cha. Dong pha long trong bn trong hng theo ng xon c gn truc
xyclon gp dong bn ngoai va c tai vao thung cha.
Ty s gia oan ng thao bn di va ng kinh ng ng chay tran pha long co
anh hng ang k n hiu sut tach huyn phu. Ty s nay thng ly t 0,35 ? 0,4.
Nng sut cua b xoay thuy lc c tinh theo cng thc :
trong o: K - h s = 0,524 khi ng kinh cua xyclon 125 ? 600 mm va goc cn (
non) 380,
D - ng kinh cua b xoay thuy lc, m;
d = (0,16 ? 0,20)D - ng kinh cua ng thao phn di, m;
?H - tn tht ct ap lc (m), tc hiu gia ct ap trong cac oan ng nap va chay tran
trn.
Cng sut tiu thu cua b xoay thuy lc, kW:
trong o: Q - nng sut, m3/h;
? - mt huyn phu ban u, kg/m3;
92/275

H - ct ap cua huyn phu a vao, m;

? - hiu sut cua b xoay thuy lc.

93/275

Nhng thit b tit trng cc mi trng

dinh dng
Ni dung:
Loai tr hay pha huy vi khun co th thc hin bng cac phng phap khac nhau. Pha
huy dn n lam mt hoan toan kha nng sng cua vi sinh vt la phng phap tit trung
an toan. Hin tai trong iu kin cng nghip cn ng dung cac phng phap n gian
va co hiu qua kinh t tit trung mi trng vi vic s dung nhit - m.Yu t bao
am tit trung an toan khi gia cng nhit o la thi gian cua qua trinh. bn nhit phu
thuc vao dang vi sinh vt. Vi du, cac bao t cua nm mc khoang 2 ? 10 ln bn nhit
hn cac loai trc khun khng mang bao t, virut va th thc khun 2 ? 5 ln, con cac
bao t bacterium khoang 3 triu ln.
Thanh phn va tinh cht cua mi trng dinh dng cung nh phng phap nui cy se
xac inh vic la chon phng phap tit trung va thit bi cho qua trinh cng ngh quan
trong.

PHN LOAI CAC PHNG PHAP VA THIT BI TIT TRUNG CAC

MI TRNG DINH DNG
Cac cht hoat hoa sinh hoc nhn c hoc la bng phng phap nui cy b mt trn
mi trng hoc la bng phng phap nui cy chim trong mi trng dinh dng long.
tit trung cac mi trng rn ta co th s dung cac phng phap tit trung bng nhit
hay lanh (xem s trong hinh 6.1).
Tit trung bng nhit dung hi (trong chn khng, ap sut thng hay ap sut d),
bng cac tia hng ngoai, un nong bng in, un nong bng dong in cao tn va siu
cao.Tit trung lanh nh bc xa ion, tit trung hoa hoc bng etylen oxyt, siu m, tac
ng phong xa va loc qua mang loc tit trung.
Theo nguyn tc tac ng, tit trung c chia thanh hai loai: tit trung gian oan va tit
trung lin tuc, theo s hinh thanh v kt cu cac ni tit trung tac ng tun hoan c
chia thanh cac loai sau: ni tit trung nm ngang mt mc, hai mc, hai mc kt hp
vi mc ng, con loai khac la loai nm ngang va loai tac ng lin tuc - rung. Cht tai
nhit cho tt ca thit bi nu trn la hi bao hoa. Gia cng nhit bng hi co nhiu u vic
do d dang vn chuyn, kha nng xm nhp vao cac ngoc ngach cua thit bi, cua cac
ng ng, phu tung d dang, toa nhit cao khi ngng tu, khng c hai, nc ngng

94/275

khng lam bin i mi trng va khi lam t t bao co kha nng lam tng tc huy
dit khoang 10 ? 1000 ln.

Khi tit trung bng etylen oxyt, ta thng s dung cac thit bi tit trung bng hi dang
tu, tac ng tun hoan, vi s hi lu cua etylen oxyt. tit trung cac mi trng ri
bng bc xa ion s dung chum tia in t tng tc n 5 MtV t b tng tc cua dong
in cao tn.
Cac mi trng long cung c tit trung bng con ng gia cng nhit (dung hi
nc), tuy nhin thit bi co cu tao khac vi cac thit bi tit trung cho cac mi trng
rn. Qua trinh tit trung tun hoan cac mi trng long c thc hin hoc la trong cac
thit bi c bit hoc la trc tip trong cac thit bi ln men sau khi nap liu.
Trong cng nghip tit trung cac mi trng long s dung rng rai cac thit bi tit
trung dang YHC-5, YHC-20 va YHC -50 vi nng sut tng ng 5, 20, 50 m3/h.
Tit trung cac dung dich long co th thc hin bng phng phap loc qua cac mang loc
aming - xenluloza dang MfA- 0,3 va 4 loai tr vi sinh vt.
95/275

CAC THIT Bi TIT TRUNG MI TRNG DINH DNG RN

Thit bi tit trung dang nm ngang
Trong cng nhip vi sinh tit trung cac mi trng dinh dng dang ri, ngi ta s
dung rng rai cac thit bi tit trung hinh tru dang nm ngang co ao hi. Bn trong thit
bi tit trung (hinh 6.2) c b tri hai truc vi cac canh co th quay mt goc nao o
d dang iu chinh. iu o cho phep xac inh khe h cn thit theo hng kinh gia
cac canh va thanh tng cua thit bi, no phu thuc vao cac tinh cht hoa ly cua cac cu
t va thanh phn cua mi trng. Cac truc quay theo cac hng khac nhau lam cho mi
trng chuyn ao lin tuc trong nhng hng i nhau. Loai cu tao nay se am bao s
ao trn mi trng, lam giam ang k s von cuc va am bao s ng nht mi trng
co thanh phn nhiu cu t. iu o co anh hng tt ti qua trinh nui cy.
Hi co ap sut 0,2 MPa cho vao ao ti lam tng nhanh qua trinh un nong mi trng.
Mi trng c gi ch tit trung a cho khi khi ng chu ki cac c cu chuyn
ao.
Th tich cua thit bi va cng sut cua ng c c thit k phu hp vi 400 kg cac cu
t kh cua mi trng va 600 lit nc thu nhn mi trng co m 58?60%.
Tin hanh thao mi trng dinh dng a c tit trung qua ca thao liu bn di.
Ca thao liu co cac np trong va ngoai c lp cht bng cac vit. Ngoai ra, thit bi tit
trung con co cac ca nap liu, nhiu khp ni nap hi va thai nc ngng, nap va
thai nc lam lanh, cho cac dung cu kim tra va iu chinh nhit , ap sut va co van
bao him.
c tinh ky thut thit bi tit trung dang nm ngang:
Lng cac cu t kh cua mi trng cho vao, kg 400
Nng sut, kg/ ngay 1600 ? 2400
Ap sut cho phep, MPa 0,2
S vong quay cua may trn, vong/s 0,25
Cng sut cua ng c, kW 10
Kich thc c ban, mm
ng kinh 1800
chiu dai 2800
96/275

Chiu day thanh vo, mm 8

Khi lng cua thit bi, kg 8000
Thit bi tit trung hai mc tac ng tun hoan dang nm ngang
Thit bi tit trung gm hai mc nm ngang, gia cac mc co b tr (hinh 6.3). Mc trn
va mc di gm ba oan ng nm ngang ni lin tuc, co chiu dai tng cng 7000 mm.
Hi di ap sut 0,5 ? 0,6 MPa c nap vao ao vo cua mi oan ng. Bn trong ng
phia trn co truc gn cac canh va co s vong quay 0,1 vong/s. Nap cac cu t cua mi
trng vao mc trn va nh vit tai chung chuyn doc theo b phn trn cua thit bi, mi
trng c tit trung khi chuyn dich lin tuc.
c im cua mc trn la s co mt cua cac canh ham b sung c lp cht vao truc
vit, c 5 ? 6 canh hng co mt canh ham. Nh th ma s un nong u mi trng va
s chuyn dich tt c am bao. Mi trng c tit trung t mc trn vao b gi.
B gi la thit bi kin co ay hinh non va co c cu chuyn di. Mi trng c gi
khoang 60 ? 90 phut. n inh nhit tit trung a cho, b gi co ao hi ngoai. T
b gi, mi trng qua b inh lng vao mc di vi mt lng ng nht theo mc
trn. Tai mc 2 xay ra lam m thm mi trng, lam ngui va cy huyn phu cua canh
trng. Goc nghing cua cac canh truc co th thay i, cho nn co th iu chinh c
nng sut cua thit bi. Thit bi tit trung hai mc c trang bi cac phng tin kim tra
t ng va iu chinh cac thng s cua qua trinh.
Nhc im cua loai thit bi trn la khng s dung ht th tich cua thit bi, mi trng
lp kin ca thao liu lam cho ch tit trung kho bao am cung nh thao liu khng
ht.
c tinh ky thut cua thit bi tit trung hai mc dang nm ngang:
Nng sut, kg/h:
cua thit bi tit trung (mc trn): 150
cua b lam m (mc di): 225 ? 250
Sc cha cua b gi, m3: 2

97/275

Kich thc c ban, mm: 7000 ? 2000 ? 3000

Hinh 6.3. Thit bi tit trung hai mc tac ng chu ky, dang nm ngang:
1- Phu cha nguyn liu; 2- inh lng nguyn liu; 3- Khp ni nap hi; 4- Ni
tit trung; 5- Ao hi; 6- B gi; 7- inh lng; 8- Khp ni nap nc tit trung; 9B lam m;10- Ao nc;11- inh lng nc tit trung vi huyn phu canh trng; 12Khp ni thao mi trng tit trung; 13- Dn ng vit tai cua b lam m; 14- Dn
ng vit tai cua thit bi tit trung
Thit bi tit trung tac ng tun hoan dang ng
Thit bi dung tit trung cac mi trng th hat co hai mc (hinh 6.4). Mc u la ni
tit trung dang ng dung un nong va tit trung mi trng a c lam m, mc
hai la b ao trn dang nm ngang dung lam m, lam ngui va cy canh trng.
Khi lng cua thit bi tit trung bao am nap n 600 kg mi trng co m 30%.
Bn trong thit bi dang ng c trang bi b khuy trn co cac canh b tri theo chiu
cao. Khi quay, b mt di cua canh chuyn ng song song vi tit din ngang cua
thit bi, con b mt trn cua canh tao thanh mt nghing cho mi trng d chuyn
dich. Do o cac canh co sc can chinh din nho va mi trng khng bi nen. Bc cua
cac canh c chon sao cho khi truc quay co th trang mi trng mt cach t do.
Khi phn b cac canh theo kiu ban c va trang bi cac tm chn c inh thi qua trinh
khuy trn se c tng cng.
98/275

Nap hi vao thit bi tit trung qua truc rng vao cac canh. Trong phn hinh non cua cac
thit bi co cac canh khuy trn nhm bao am vic thao mi trng mt cach t do qua
ca kin. Ca m nh b dn ng thuy lc t ng. Thit bi co ao hi, cac ca quan sat,
cac phng tin t ng hoa iu chinh nhit va ap sut hi.
c tinh ky thut cua thit bi tit trung dang ng cho mc 1
Nng sut, kg/h:240 ? 300
Th tich, m3: 2
Ap sut d trong thit bi va trong ao hi, MPa: 0,147
Cng sut ng c, kW: 5,5

99/275

Khi lng mi trng, kg: 600

m mi trng, %: 30
Tiu hao hi, kg/h: 210
Kich thc c ban, mm: 1500 ? 1400 ? 4500
Khi lng, kg: 1620
Mc 2 cua thit bi tit trung - may khuy trn, la thit bi hinh tru dang nm ngang c
ch tao bng loai thep X18H07. Bn trong co truc vi cac canh khuy. u canh khuy
co li nao, cach thanh thit bi mt khoang cach nho. Gi truc c t ngoai. Trong
gi truc co pht chn. S vong quay cua truc 0,166 ? 0,2 vong / s. Nu s vong quay ln
thi mi trng se bi nen cht va lam giam rng lam cho canh trng phat trin yu.
Trn np thit bi co gn b ly mu. B ly mu la mt vit tai kin c nm trong ng
co ranh phia trn va cc c bit kin cha mi trng a c tit trung, vit tai
chuyn mi trng vao cc.
Ca thoat liu co oan ng dn c b tri phn tru phia di cua b khuy trn. Tai
y mi trng tit trung a c cy vi sinh vt vao phong nui.
c tinh ky thut cua b khuy trn:
Nng sut, kg/h: 300 ? 400
Th tich, m3: 3,2
Ap sut, MPa:
bn trong thit bi: 0,144
trong ao hi: 0,288
Cng sut ng c cho c cu khuy trn, kW: 7,5
Cng sut ng c cho c cu ong kin, kW: 0,8
H s cha y: 0,6
Tiu hao nc lam lanh thit bi, m3/h: 2,1
Tiu hao nc tit trung lam lanh 670 kg mi trng, m3: 0,27

100/275

Kich thc c ban, mm: 4800?1400?2100

Khi lng, kg: 5140
Thit bi tit trung dang rung
Thit bi tit trung tac dung lin tuc dang rung (hinh 6.5) gm mang ong kin dang nm
ngang, may rung lch tm c t phn gia mang, lo nung cach la, cac c cu nen,
phu cha nguyn liu va cac dung cu kim tra cac thng s cua qua trinh.
Theo chiu dai mang c chia lam ba phn: phn nap liu co chc nng inh lng,
phn tit trung trong lo nung cach la un nong va tit trung mi trng nhit
130 ?1400C va phn cy trong lo nung cach la khac lam ngui va lam m mi
trng khi b sung nc tit trung lanh, gieo cy va khuy trn.
Cam lua mi t thung cha cho vao phn nap liu cua may tit trung, chiu cao cua lp
cam c xac inh nh van iu chinh. inh lng cam c iu chinh bi tn s dao
ng cua may rung. Khi chuyn ao theo mang rung, cam hay cac loai nguyn liu khac
c tit trung bng ngun nhit bc xa vi nhit a c quy inh. Sau o cho vao
phong cy, c lam lanh bng nc trong rut xon cung nh bng nc lanh trc tip
a c tit trung dung lam m cam. Sau khi lam lanh, nap lng huyn phu nm
mc a c inh lng vao thit bi va do xung rung ng truyn lin tuc cho mang lam
tng manh s khuy trn mi trng.
Vic nap mi trng dinh dng a c tit trung vao phong nui cy cung c inh
lng bng may tit trung rung.

101/275

1- Ca nap liu; 2- Khung gia; 3- Cac tm cach nhit; 4- B un nong dang ng; 5Mang rung; 6- Cac ng phun nc tit trung; 7- Khp ni nap canh trng ; 8Khp ni thao liu; 9- Ging an hi; 10- B; 11- May rung; 12- Hp giam tc; 13ng c.
c tinh ky thut cua may tit trung rung:
Nng sut tinh theo chung nm mc, tn/ngay: 3,5
Nhit tit trung, 0C: 120 ? 140
Tn s dao ng, Hz:5 ? 29,5
Bin dao ng, mm: 4
Cng sut ng c, kW: 4,5
Kich thc c ban, mm: 1400 ? 1500 ? 1400
Khi lng, kg: 5840
Dung nhit t ngun truyn nhit bn ngoai b sung nung nong cht nn; nhit truyn
vao bn trong cht nn do dn nhit cua vt th va s tn tai trong o nhng trng
khng u. Cho nn tc un nong phu thuc vao hinh dang va th tich cua vt liu
va c han ch bi ai lng grandient nhit. Nhc im cua vic s dung hi tit
trung la vo thit bi phai kin va cach nhit. S phn b cua nhit trong khi tit trung
khng ng u khi khuy trn lam cho mi trng un nong khng u; phai s dung
thit bi nhit nng khac; tao von cuc mi trng dinh dng trong qua trinh tit trung;
tao h hoa tinh bt lam giam ang k qua trinh phat trin canh trng.
Tit trung mi trng bng dong in cao tn
Khac nhau v nguyn tc cua vic nung nong vt liu bng dong in cao tn ch:
un nong vt liu n nhit cn thit xay ra rt nhanh do tao nng lng trc tip cua
dong in cao tn thanh nng lng nhit. Tc un nong trong mi phn t cua vt
liu c xac inh bi cng cua dong in, bi cac thng s in - ly cua vt liu
va khng phu thuc vao hinh dang cua no.
Thit bi tit trung (hinh 6.6) la may vn chuyn co bng tai vai nhiu lp.
Thit bi tit trung cao tn tac dung lin tuc gm may phat in cao tn, phu nap liu 1
co b inh lng dang rto, thanh dn in 2, c cu chuyn dich cac bang mong cua b
ngng tu 3, hai bang phng song song 4, b vn chuyn bng tai chiu nhit 5 c b tri
bn trong phong kin va c chuyn dich gia cac bang mong cua b ngng tu, b inh
102/275

lng nc tit trung 6, b inh lng huyn phu cy 7, vit hai oan 8, dn ng vit tai
9 va dn ng bng vn chuyn 10. Theo chiu dai phn lam vic cua bng tai, lp cac
bin chn xac inh mt ct cua lp rai .
Nh c cu inh lng mi trng dinh dng c nap vao phu cha va vao bng tai
vn chuyn vi lp co chiu day 30 mm. Khi chuyn vao vung co trng in cao tn
(tao ra do nc ngng c gian phng) mi trng c un nong n nhit tit
trung. Theo mc thoat ra t vung un nong, mi trng dinh dng c lam ngui
do toa nhit t nhin n 40 ? 500C va sau o t bng tai vn chuyn vao mc 2
lam lanh va lam m.
Trng in cao tn c tao ra do hai cc cua b ngng tu, mt cc co in th cao ni
vi c cu nng cua in cc qua gm cach in. Cc th hai la ay cua ni tit trung.
Vic nng hay ha cac cc co in th cao se bao am iu chinh khe khng khi gia
in cc cua b ngng va b mt cua vt un nong.

Hinh 6.6. Thit bi tit trung cao tn tac dung lin tuc:
1- Phu nap liu co b inh lng kiu rto; 2- Thanh dn in; 3- C cu chuyn dich
cac bang mong cua b ngng tu; 4- Cac bang mong cua b ngng tu; 5- Vn chuyn
bng tai; 6- B inh lng nc tit trung; 7- B inh lng huyn phu cy; 8- Vit hai
oan; 9- Dn ng vit tai; 10- Dn ng bng tai; 11- en dit khun
tao cac iu kin loai tr s xut hin h sinh vt la ngi ta lp cac en dit khun
trong phong.
B inh lng khi lam vic phai ng b vi s chuyn ng cua bng tai vn chuyn
nhm am bao tinh thng lng lin tuc cua lp mi trng. iu khin ni tit trung
thng qua tram iu khin.
Tit trung mt s vt liu bng dong in cao tn a chng minh rng phng phap nay
co hiu qua cao va am bao c tit trung.

103/275

Khi nap vao thit bi cam lua mi, ba cu cai, mm mach nha va kh du sinh hoc vao trong
trng in c tao ra bi cac in cc cua b ngng tu co kich thc 800 ? 500 mm,
khoang cach 30 ? 80 mm, khi cng cua trng i tng 300 W/cm va tn s cua
dong in 13 ? 40,6 MHz, co th at c nhit trong gii han 140 ? 1800C. Vi thi
gian l sang t 120 n 180 s thi cac cu t cua mi trng co m t 10 ? 12% se at
c tit trung hoan toan. Thi gian tit trung giam xung t 12 n 20 ln so vi
tit trung dung hi.
Tit trung bng in cao tn co mt s u im so vi tit trung dung hi: qua trinh lin
tuc, tc un nong khi vt liu ln hn khoang 18 ? 20 ln, vic t ng hoa iu
chinh va kim tra qua trinh tng i n gian, nng cao cac tinh cht cng ngh cua
san phm (trong o co hoat tinh enzim).
c tinh ky thut cua thit bi tit trung cao tn tac dung lin tuc:
Nng sut, kg/h: 300
May phat in dang cao tn:
dang: L1 - 40M
cng sut, kW: 40

Dn ng bng tai i vi b giam tc, dang: P? - 120

cng sut cua ng c, kW: 1,1
kich thc c ban, mm: 1870 ? 1780 ? 2250
s vong quay vit tai cua may trn, vong/s: 0,15
cng sut cua ng c, kW: 1,1
Kich thc cua vit tai, mm :
ng kinh: 325
chiu dai: 6000
6.2.6. Tit trung bng bc xa ion hoa
Tit trung co s dung bc xa ion hoa la qua trinh hin ai tit trung cac cu t cua
mi trng dinh dng trong cng nghip.

104/275

Gia cng cac cu t cua mi trng dinh dng bng bc xa ion hoa vi liu lng t
0,5 n 2,5 triu rai cho phep tit trung hoan toan mi trng. Khi o nhit cua mi
trng c tng ln vai , con thi gian gia cng khoang vai giy. Trong qua trinh gia
cng cu truc cua mi trng bi pha huy, kha nng hp thu c tng ln 12 ?13%, ham
lng tinh bt giam 14 ?27%, con ham lng ng hoa tan tng 20 ? 32%.
Hin tai a san xut hang loat may tng tc in t co 4 loai kich thc tit trung cac
cu t cua mi trng va giam thi gian chu ki n 30 ? 60 s (bang 6.1)
Bang 6.1. c tinh ky thut cua cac may tng tc
Cac chi
s

ELT-1

ELT-2,5

ELIT-1A

ELIT

Nng
lng,
MVCng
sut
trung
binh khi
nng
lng
0,3?1,52524601300 0,6?2,54043001820 0,3?1,0107601000 0,6?3.010?3024001300
cc ai,
kWKich
thc
may tng
tc,
mmchiu
caong
kinh

THIT BI TIT TRUNG MI TRNG DINH DNG DANG LONG

Tit trung mi trng dinh dng co th tin hanh trong cac thit bi tit trung tac ng
tun hoan va lin tuc. Nu tit trung mt khi lng khng ln co th tin hanh trc tip
trong cac thit bi ln men.
Khi tit trung cac mi trng phc tap, trc ht mt s cu t cua mi trng dinh
dng cha nit phai c tit trung theo ch mm hn, cho nn phai tit trung ring
bit trong nhng thit bi c bit c goi la banh rng v tinh.

105/275

Banh rng v tinh

Banh rng v tinh la thit bi hinh tru ng c ch tao bng thep khng gi. No co th
tich t 30 ? 50 m3 va c tinh toan lam vic ap sut 280 ? 480 kPa.
Banh rng v tinh co cac ca nap va thao cac cu t cua mi trng, cac ng ni
nap va thai hi, thai khng khi, nc, c cu khuy trn dang chn vit co s vong quay
2,5 vong/s. Trong thit bi co cac dung cu o va iu chinh ap sut va nhit , ca
ra thit bi va van bao him.
Trong ng ng dn hi co li loc loc hi. Qua trinh tit trung mi trng c
kim tra, iu chinh nhit va ap sut mt cach t ng. Nu tin hanh lam ngui
nhanh sau khi tit trung thi co th tao ra chn khng, cho nn phai tin hanh nap s b
khng khi vi ap sut nht inh a c tit trung vao thit bi. Thao mi trng ra khoi
thit bi cung c thc hin vi ch nap lin tuc khng khi tit trung. Nu khng lu
y cac bin phap nay co th dn n s phong in manh vao thit bi lam anh hng n
toan h thng..
Banh rng v tinh c ch tao trong nhng nm gn y, c trang bi h thng khoa
lin ng ngn nga kha nng tao chn khng trong thit bi va gi ap sut khng
i mc 280 ? 480 kPa.
Ch tit trung tun hoan co nhc im: nng sut thp, tiu hao hi, nc va nng
lng in cao, tit trung trc tip trong thit bi lam cho vic s dung cac thit bi ln
men it hiu qua va lam giam gia tri dinh dng cua cac cu t mi trng. Cac thit bi
hin ai hn c s dung tit trung cac mi trng dinh dng long la nhng thit
bi co ch lam vic lin tuc.
Thit bi tit trung lin tuc cac mi trng dinh dng long
Tit trung lin tuc co nhiu u im so vi tit trung gian oan: at s v trung nhanh
(gn 1 phut), iu o cho phep tng nng sut cua thit bi, co kha nng tng hiu sut
san phm co muc ich vi khi tit trung lin tuc s pha huy cu truc cac cht dinh dng
cua mi trng la ti thiu, do s l sang ngn, giam tiu hao hi do s dung phun hi
trc tip.
Thit bi tit trung lin tuc co nng sut 5 m3/h. Thit bi gm thung cha, b un nong,
b gi nhit, lam ngui, cac bm, loc mi trng, loc hi, h thng kim tra t ng va
iu chinh cac thng s cua qua trinh.
B thu nhn va bao quan mi trng dinh dng cha tit trung la thit bi hinh tru co
np vi sc cha 10 m3. Trn np co b dn ng cho c cu khuy trn va cac khp
ni cn thit. Thit bi co ao ngoai lam ngui mi trng cho nn rt tin li cho bao
quan dai han trong trng hp cn thit cho san xut.
106/275

 loai nhng vt ln hn 0,8 mm ra khoi mi trng thng ng dung lam sach hai
mc. Trn ng nap mi trng vao b un nong c gn li loc bng thep khng
gi co l li 0,8 ? 0,8 mm. Vic lam sach b sung c tin hanh trong cc loc cung
c lam t loai li trn va t vi tri khp ni vao cua lu lng k. Dung bm xoay
y mi trng vao b un nong. B un nong gm vo tru ng, np va hai voi phun.
Cac khp ni nap mi trng dinh dng va hi nc c lp trn vo thit bi. Gia
cac phn trn va di thit bi co cn nap lp mong u cua mi trng a c un
nong vao b gi nhit. B gi nhit la ng xon gm 11 vong ng vi ng kinh 89
mm, chiu dai tng la 3,4 m. Th tich cua b gi nhit 170 l va bao am thi gian gi
nhit 1400C gn hai phut. lam lanh mi trng dinh dng tit trung n 400C
thng s dung b trao i nhit kiu ng lng ng co ng kinh 76 va 133 mm,
tng b mt lam lanh 20 m2.
Nguyn tc lam vic cua thit bi la un nong nhanh mi trng n nhit tit trung
120 ?1400C khi tip xuc trc tip vi hi nc, gi mi trng trong dong lin tuc
khoang 2 ? 15 phut va sau o lam lanh nhanh n 35 ? 450C. Trc khi bt u tit
trung mi trng dinh dng tt ca cac b phn cua thit bi YHC-5 (b un nong, b gi
nhit, b trao i nhit, b ly mu va h thng ng ng) phai c tit trung bng
hi trong 4 gi. Sau khi trit trung thit bi m cac dung cu kim tra t ng va dung cu
iu chinh cac thng s cua qua trinh, t ch tit trung mi trng. Ni YHC - 5 vi
ni ln men a nap s b khng khi tit trung vi ap sut 76 ? 96 kPa.
Yu t v cung quan trong hoat ng binh thng cua thit bi tit trung tac ng lin
tuc o la s lam vic an toan cua ni phan ng - may trn chun bi mi trng. Vic
tao s ong trong dong mi trng va tao xoay trong ni phan ng lam can tr s nap
mi trng va pha v tinh nap liu u n cua thit bi.
tranh s xut hin khng khi trong ng ng ni ni phan ng vi YHC thng co
van ngc chiu iu chinh ap sut.
Qua trinh tit trung mi trng dinh dng c thc hin mt cach t ng theo ch
a cho nh cac dung cu iu chinh (dung cu kim tra mc mi trng trong thung cha,
kim tra tc nap mi trng vao b gi nhit, kim tra ap sut mi trng do bm
y va ap sut mi trng khi ra khoi b gi nhit, kim tra ap sut hi cho van iu
chinh cua thit bi). Nhit mi trng trong b un nong va ap sut cua mi trng
khi ra khoi b gi nhit la nhng thng s phai iu chinh.
c tinh ky thut cua thit bi tit trung YHC- 5:
Nng sut, m3/h: 5
Sc cha cua b un nong, l : 25

107/275

Thi gian co mt cua mi trng trong b un nong, s: 19

Dang b gi nhit:ng xon
Sc cha cua b gi nhit, l : 170
ng kinh ng, mm: 89
Tc trung binh cua mi trng trong b gi nhit, m/s: 0,28
Dang thit bi trao i nhit lam lanh mi trng:ng lng ng
Din tich b mt lam lanh, m2: 20
Tiu hao hi, kg/h: 1000
S lam loang mi trng do nc ngng, %: 20
Nhc im cua h YHC - 5: nng sut thp, kich thc c ban cua thit bi ln, tiu
hao hi nc ln, h s s dung nhit thp, ng dung dang thit bi trao i nhit khng
hoan hao, lng kim loai cua b gi nhit ln, din tich chim ch ln, kho khn cho
vic lam sach b mt bn trong va mc chay ri cua mi trng thp.
Thit bi tit trung lin tuc co nng sut 20 m3/h. Hin tai a co nhng loai thit bi tit
trung lin tuc vi nng sut 20, 50, 100, 200 va 300 m3/h. Khac vi YHC - 5, thit bi
YHC - 20 co cp n kha nng thu hi nhit n 77%, ng dung thit bi trao i nhit
dang tm co hiu qua hn va b gi nhit co kt cu c bit nhm keo dai quang ng
cua dong mi trng va tng cng qua trinh khuy trn.
YHC - 20 (hinh 6.7) bao gm thung cha mi trng dinh dng, cac bm ly tm, b
un nong, b gi nhit, b thu hi nhit, b trao i nhit va h thng iu chinh t ng
cac thng s cua qua trinh.
Trc khi bt u hoat ng tt ca cac thit bi, ng ng dn va phu tung YHC c
thanh trung bng hi qua nhit. Hi nc c a vao b un nong theo ng vin
cua van iu chinh tiu hao hi, sau o vao b gi nhit, thu hi nhit va theo ng
vin cua van giam ap sut vao thit bi lam mat. Cung luc m cac van giam xa nc
ngng va khi at c nhit ln hn 1400C thi bt u n inh thi gian tit trung.
Trong qua trinh tit trung phai ong ngay van xa nc ngng, m cac dung cu iu
chinh t ng va thit lp ch lam vic cua YHC. Chuyn tt ca cac van ng vin
va ni vi cac ranh cua mi trng dinh dng trong may lanh vi ni ln men tit
trung. Cung luc o nap ngay nc hi lu a c lam sach vao thit bi lanh. Khi nhit
va ap sut trong ni phan ng at tri s n inh thi khuy ao cac cu t cua mi
trng dinh dng, mi trng mi lai cho vao thung cha bm y qua khe ng
108/275

nho vao b un nong vi tc 3,5 m/s. Ming loe se c hinh thanh khi mc mi
trng trn l hut cua thung cha bi nho lai trong thi gian thao cn, khi o se xay ra
hin tng hut khng khi ngoai mi trng cha c tit trung lam nhim bn mi
trng. ngn nga hin tng nay trn b mt song song vi tit din ngang cua l
rot co chiu cao 40 mm ta lp vong m chn phng.

Hinh 6.7. Thit bi tit trung lin tuc YHC - 20:

1- Thung cha; 2- Bm; 3- B un nong; 4- B gi; 5- B ly mu; 6- Thit bi trao i
nhit- thu hi; 7- Thit bi trao i nhit- thit bi lam mat; 8- Thit bi ln men.
Hi co ap sut 0,6 MPa c nap vao b un nong (hinh 6.8) qua voi phun co ng
kinh 2,5 mm lp trn vi cng cua ng ni tip tuyn 4, con qua ng ni 3- mi trng
vi lng 1,5 m3/h. B un nong la hinh tru 1 co np hinh elip 2 vi sc cha 100 l. Mi
trng c un nong nhanh n 1300C va khi o tao ra nc ngng vi mt lng 0,5
m3/h. T b un nong mi trng c a vao ng di cua b gi nhit. Bn trong
b gi nhit co mt s b phn tao ra nhng phong hinh tru thng nhau, sau o mi
trng vao b trao i nhit kiu tm - b thu hi nhit. Trong b thu hi no se un nong
mi trng ban u cha c tit trung cho vao b un nong, con chinh no c
lam lanh n 900C. T b thu hi nhit mi trng c y vao phong ln men khi a
c lam lanh s b trong thit bi trao i nhit dang tm, con mi trng dinh dng
cha c tit trung c y vao b un nong t b thu nhit.
B gi nhit (hinh 6.9) la binh hinh tru hai ay dang elip, bn trong theo chiu cao c
b tri 10 l. Mi l co oan ng trung tm 1 vi ia 2, ia 3 c gn trn oan ng,
oan ng han cui va cac oan ng dn hng 4. Cac l nay tao ra hai day hinh tru:
mi trng t cac phong di s 5 qua cac ranh s 6 vao oan ng trung tm 1 va mi
trng co tc ln ra khoi oan ng trung tm qua khe h nho 8 vao cac phong trn s
7. Nh cac oan ng hng ma mi trng chuyn ng xoay lam cho qua trinh khuy trn tt hn. Sau o vao b phn khac qua khe vong gia ia s 3 va oan ng cua thit

109/275

bi s 4. Khi qua lin tuc t di ln trn mi trng c gi lai nhit a cho trong
thi gian inh trc, mi trng thoat ra t oan ng trn np b gi nhit va qua oan
ng di vao b gi nhit th 2 va sau o tip tuc vao b gi nhit th 3. ng kinh
cua b gi nhit 600 mm, chiu cao 6000 mm, sc cha cua b gi nhit 1,7 m3.

gi nhit mi trng, b gi nhit cn phai c phu mt lp cach nhit co chiu

day 35 mm, con cac ng ni lin kt bng lp 50 mm.
B thu nhit la thit bi trao i nhit dang tm co b mt trao i nhit 100 m2.
Trong qua trinh thu hi nhit cac mi trng a c tit trung va cha tit trung c
chuyn ng thanh lp mong trong cac ranh hinh thanh t mi cp tm. Mi tm c
bao boc mt hng t mi trng nong va hng khac t mi trng lam lanh, nh b
mt un song cua cac tm ma thit lp c ch chay ri cua dung dich nhm bao
am trao i nhit manh. Hiu sut lam vic cua b thu hi nhit c c trng bi h
s thu hi nhit. H s nay i vi YHC - 20 at 77%.
H thng thit bi c lp t cac dung cu o - kim tra nhm am bao vic t ng qua
trinh.

110/275

Thit bi tit trung lin tuc co nng sut 50 m3/h. Thit bi gm b un nong co sc cha
0,25 m3, b thu hi nhit dang tm co din tich b mt trao i nhit 125 m2, b trao
i nhit dang tm co din tich b mt trao i nhit 80 m2, ba b gi nhit sc cha
5,1 m3, loc mi trng dinh dng co b mt loc 0,6 m2 va bm ly tm nng sut 65
m3 mi trng /h, thi gian gi nhit tit trung la 6 phut, nhit cua mi trng
c lam lanh 300C.
Trong cng nghip vi sinh thng ng dung b gi nhit dang thung cha va dang ng.
Dang thung cha co kt cu phc tap hn, kho at c ng u cua dong mi
trng so vi loai ng. B gi nhit dang ng lam vic ch cua dong piston, iu
o am bao hiu qua n inh i vi tt ca cac phn t vi sinh xay ra trong ng. B gi
nhit dang ng gm cac ng ng vi ng kinh 400 ? 600 mm, ni lin tuc va c
phu bi lp cach nhit. Chiu dai cua cac ng phu thuc vao thi gian gi nhit mi
trng.
Thit bi tit trung lin tuc cua Hang DE - laval (Phap). Thit bi (hinh 6.10) gm co thung
cn bng nc 3, bm nap liu 5, b thu hi nhit 6, b un nong sy nong san phm
cui cung, b gi nhit, trao i nhit lam lanh cui cung cho san phm, b trao i
nhit lam lanh nc trung gian, cac dung cu o kim tra va bng tai iu chinh thit
bi.
Co th phn chia hoat ng cua thit bi tit trung lin tuc ra lam 3 chu ky: tit trung thit
bi, tit trung mi trng dinh dng, ra va lam sach.
Mi trng c bm vao thit bi t may khuy trn. Lng tiu hao c iu chinh
nh bm nap liu. Mi trng qua b trao i nhit, b gi nhit quay v c un nong
s b n 90 ? 1200C un n 1400C, sau o c un nong nhit tit trung (vi du
1400C) trong b trao i nhit. Mi trng c gi trong vong1 ? 2 phut trong b gi
nhit. Trc khi cho vao ni ln men mi trng c lam lanh b sung n 400C trong
b trao i nhit dang tm.
H s thu hi nhit 60 ? 70%
Thit bi tit trung tac ng lin tuc co th iu khin bng thu cng va co th bng t
ng cho tt ca cac qua trinh cng ngh.

111/275

112/275

Thit b nui cy vi sinh vt

Ni dung:
Hiu sut va hoat hoa cua cac cht hoat hoa sinh hoc, thi gian qua trinh nui cy chu
yu phu thuc vao nhng yu t sau: loai vi sinh vt, thanh phn cu t cua mi trng
dinh dng, lng va cht lng cua nguyn liu cy, nhit nui cy, mc thi
khi cua canh trng phat trin, cng ao trn, trao i khi va trao i nhit.
Vic la chon dang thit bi va nhng b phu tr am bao tt ca nhng oi hoi cua
cng ngh co y nghia quan trong nht.

PHN LOAI THIT BI NUI CY VI SINH VT TRN MI TRNG

DINH DNG RN
nui cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng rn, ngi ta s dung cac loai thit
bi co kt cu sau y: thit bi nui cy vi sinh vt trn mi trng rn dang phong co cac
khay t l nm ngang vi kich thc 400?800 mm, thit bi c c khi hoa co khay
ng t l, thit bi c c khi hoa dang I42, cac thit bi bng ai tac ng chu
ky va lin tuc, t may nhiu phin tac ng lin tuc vi s ng dung cac may rung cung
nh cac thit bi dang trng quay.
Nhc im cua cac thit bi nui cy vi sinh vt trn mi trng rn dang phong co cac
khay nm ngang t l la khi lng lao ng cho cac cng oan qua ln, mc c
khi hoa cho cac cng oan cng ngh thp va khng tranh khoi s tip xuc cua cng
nhn vi canh trng cua vi sinh vt.
T cac kt cu k trn, trong cng nghip thng ngi ta ng dung cac thit bi c c
khi hoa co cac chu c phn b ng, cung nh cac thit bi dang trng quay va hinh
thap. Cac thit bi dang trng quay va hinh thap co trin vong tt san xut ln.
S tich luy mt lng ln cac ph thai nng nghip nh rm, vo bng, vo hat hng
dng, cui ng, cac ph liu khi gia cng khoai ty, cu cai ng, cy mia... cho kha
nng s dung chung thu nhn protein chn nui, la ngun re tin cho san xut
xenluloza va tinh bt.
Tuy nhin nui cy vi sinh vt vi muc ich tng hp sinh hoc protein khng th s
dung cac phong nui cy binh thng, cac phong nay c s dung nui cy nm
mc trn mi trng dinh dng rn co chiu cao cua lp mi trng khng ln hn 3
? 5 cm. Cac xi nghip san xut cht c c cha protein va enzim thuc dang san xut
ln, cho nn i vi nhng nha may nng sut 100 nghin tn trong mt nm oi hoi 210

113/275

nghin chu. mc nh th cn phai s dung cac thit bi thoa man cac yu cu sau: chiu
cao cua lp mi trng dinh dng khng nho hn 50 cm; kha nng tao ra cac iu kin
tit trung; s bin i sinh hoc cua cac cht dinh dng trong nguyn liu thanh protein
la cc ai.
Cac thit bi san xut cac san phm trn co th gian oan hay lin tuc. Cac thit bi tac
ng gian oan thng dang hinh trng nm ngang, loai tr qua trinh nui cy vi sinh
vt co th thc hin trich ly cac cht hoat hoa sinh hoc t canh trng nui cy.

CAC THIT BI NUI CY VI SINH VT TRN MI TRNG RN

CO CAC KHAY T L NM NGANG
Trong cac iu kin san xut nui cy cac ging nm mc trn b mt trong cac khay,
ngi ta s dung cac phong tit trung, s lng cac phong phu thuc vao nng sut tinh
theo canh trng nm mc kh hang ngay. inh hng thng khi nng sut 1 tn/
ngay cn 3 ? 4 phong tit trung. i vi nha may co nng sut 10 tn/ngay s phong la
30 ? 40.
Phong tit trung la bung kin co kich thc 10000?2800?2100 mm vi hai ca, mt ca
ni vi hanh lang thai liu. Bn trong phong co ba oan ng thng khi nap khng khi
iu hoa t mt hng, con t hng ngc lai- cac ng thai khng khi trong phong.
Din tich cua phong c tinh cho 18 ? 20 gian co khoang 9 ? 10 khay cho mi bn,
quy i ra cam kh la 100 kg. Khoang cach gia cac gian 80 ?100 mm, gia cac gian co
khoang cach rng 1000 ? 1200 mm i lai va cach tng 200 ? 300 mm.
Cac b iu hoa c lp c phn b trn cac phong tit trung nhm y khng khi
co nhit 22 ? 320C, m tng i 96 ? 98% vao phong. Khng khi tun hoan co
b sung 10% khng khi sach t b iu hoa chinh, cac hanh lang nap va thao cua cac
phong cn phai cach ly cac phong bn canh. iu o thc hin c nh thng gio hai
chiu khi trao i khng khi nhiu ln (n 8 ln) va nh lam sach khng khi thai khoi
cac bao t.
Vic nui cy ging trong cac phong tit trung a c s dung trong cac giai oan u
cua s phat trin san xut ra cac ch phm enzim. Nhng y tng tao ra cac thit bi
dang c khi hoa co cac khay nm ngang khng mang lai kt qua tt vi tn nhiu kim
loai va nng sut thp.

THIT BI CO CAC KHAY C PHN B NG

Thit bi nui cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng rn kolovieva. Phong cua thit
bi nay la b cha hinh hp bng kim loai c c inh trn cac tru nh h ging an hi.
Np lt c ong kin trn thit bi, con di ay lt. Bn trong phong c khoang
50 mm b tri hp ng tng kep t l, khng khi c y qua cac hp nay. Cac hc
114/275

cua ranh ng (c tao ra gia cac hp) la nhng khay cha. Cac khay co ay mt cao
nhm ngn can s vung vai mi trng khi nap. Phong c trang bi cac khp ni
nap hi, nc va thai nc ngng. May rung c bt cht vao phong thao d canh
trng nm mc.
Kim tra va ghi nhit c thc hin nh nhit k tip xuc t tai mt trong nhng
ranh nui cy va ni vi b dn ng quat, rle se t ng tt va m quat.
Nhc im cua loai nay la nng sut nho, bin dang cac phong va thai canh trng
nui cy nm mc ra khoi khay la rt kho khn, kin khi thai khng am bao va tiu
hao khng khi thai nhit sinh ly ln.
Phong nui cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng rn co cac hp thao c va d
tai bng t ng hoa. Thit bi nay la s bin dang cua thit bi kolovieva. Phong nui
cy la hm kim loai, trong o c lp cac hp ng co th thao d hm c. Phong
c lp trn khung vi cac banh va co th chuyn dich theo cac ray. c inh mt
vi tri xac inh phong c trang bi cht inh vi. Khay c tao nn do hai ban khay co
khp ni phn trn cua phong.Tay on iu chinh cac tm chn phu phn di cua cac
khay. Thc hin thng gio canh trng qua cac ranh phn b khng khi trong cac khay.
C cu thao d (hinh 9.1) canh trng nui cy ra khoi khay c phn b trn phong
nui cy va gm nhng b phn co lin quan nhau c inh cac khay 2; c cu m cac
khay c phn b tng xng theo hai hng cua phong; c cu y phong n tm
kim loai phng nm ngang 6 c kep cht bng cac thanh ni ng 7 chuyn ng
quay tinh tin. Cac b phn inh vi cac khung 2 gm hai truc (co cac cht) sp xp
song song cn i vi truc ngang cua phong. C cu m cua cac khay co hai mm quay
vi cac thanh truyn, thanh rng c kep cht trn cac thanh truyn c phn b t
hai hng cua phong va dung chuyn dich phong.
Tt ca cac c cu trn c lp cht trn sang 9. Sang ta trn khung 3 nh ct 8.
ng c in lam chuyn ng thit bi. Phong cung vi canh trng nui cy chuyn
di theo ng ray 1 thao d va c inh vi mt vi tri a inh. Sau o dung tay
on m tm chn cua khay, con tay gat m khay u theo tin trinh thao d.
Khi m ng c in, thanh rng co cht 5 bt u chuyn dich, phn di cua na khay
dich lui ra. Sau o c cu y bt u hoat ng: tm kim loai 6 ha xung di, y canh
trng nui cy ra khoi khay va c nng ln. Khi tm kim loai nng cao hn khay,
sang bt u chuyn dich theo khung 3 nh ct 8 vao vi tri trn khung tip theo. Tru
chng 4 cung vi sang chuyn dich va khi tac ng ti cht, a n vung bin, tai y
khay c thao d theo th t.

115/275

Khi thit bi co 7 phong nui cy co th thu nhn 1200 kg ging nm mc trong mt

ngay. Cac phong nui cy c ch tao bng hp kim nhm, sc cha cua chung 500
kg, kich thc c ban cua phong 1600?1300?1020 mm, khi lng 771 kg.
Dy chuyn t ng hoa nui cy ging nm mc. Trn c s cac phong nui cy
vi sinh vt trn mi trng rn co cac hp thao d, a thao ra qua trinh lp rap va vn
hanh dy chuyn cng ngh nui cy bng c khi hoa va nhn c nhng ch phm
enzim tinh khit co cng sut 50 ?100 tn/nm, phu thuc vao dang ch phm san xut.
Dy chuyn gm cac cng oan: chun bi mi trng dinh dng, nui cy, trich ly,
lng , tach va sy, tiu chun hoa va goi ch phm. Giai oan quan trong nht cua dy
chuyn la chun bi mi trng dinh dng va nui cy ging nm mc, gm hai bng
chuyn cng ngh c lp nhau (hinh 9.2).

Hinh 9.2. Cng oan nui cy ging trn b mt:

1- Vong tron quay; 2- C cu y; 3- Thit bi san; 4- Ranh nap liu; 5- Ban nap liu ;
6- B tit trung cac phong nui cy; 7- C cu y; 8- Ra cac phong; 9- Ban d liu;
10- Phong nui cy; 10- B ra khp cui cung; 12- Bng tai; 13- Phong nui cy mi
trng rn; 14- Bulng ghep; 15- ng ray
Trong mi bng chuyn u co b tit trung, ni khuy trn, 9 phong nui cy trn mi
trng rn trong ng hm kin vi h ng ray 15 chuyn dich lin tuc cac
phong t cng oan cng ngh nay n cac oan cng ngh khac.
Vn chuyn cam va ba cu cai vao thung cha bng khi nen, ri cho qua vit tai vao mt
trong nhng ni tit trung. Sau khi nap vao ni tit trung mt lng nc va dung dich
amoni sunfat nht inh ri trn u va tin hanh tit trung mi trng ch t ng.
Sau o mi trng c a vao thit bi khuy trn tit trung. Nc lam m mi

116/275

trng va huyn phu a c ng hoa vi lng 0,1 ? 0,8% so vi khi lng cua mi
trng dinh dng cho vao thit bi khuy trn trn.
Sau khi khuy trn trong vong 3 ? 5 phut, ca np cua may trn t ng m ra va rot
mi trng vao cac hp thao d c trong phong 13 di may trn trn ban nap liu 5
cua giai oan nui. Mi trng vao phong tit trung qua ranh m di ng co dang hinh
non, ranh phn b mi trng vao 28 hp. S m cht cac mi trng trong cac lp
xay ra khi phong dao ng, sau o theo ng ray t ng chuyn vao ng hm cua
phong nui cy 10.
Cng oan nui cy c trang bi hai phong nui cy 10 song song nhau, co 9 vi tri thi
khi, hai b phn nap liu 3 va 4, b phn thao liu 9, nghin ging, ra 8 va tit trung
phong 6. Tt ca cac b phn nay ni nhau bi cac ng ray 15 co vong tron quay 1 va
bi cac h thng vn chuyn nm bng tai xich va c cu y bng thuy lc 2. Vic vn
chuyn cac phong t b phn nay sang b phn khac u tin hanh bng t ng.
ng hm cua phong nui cy c chia ra lam ba oan: oan u c phn b lin
tuc cho 6 phong nui vi sinh vt trn mi trng rn s 13, oan th hai cho hai phong
va oan th ba cho mt phong. Cac oan trong phong nui c ong kin bng cac ca
khi ng hoc co cac tm m caosu. Mi oan c trang bi hai ng khuch tan phn
b ngc nhau. Cac calorife va cac quat theo h tun hoan khep kin. C khoang 3 h thi
cho phong nui cy a c nap liu vao ng hm, con phong trc o thi t ng
chuyn dich n oan tip theo. Cho nn co 9 phong nui vi sinh vt trn mi trng
rn c a vao ng hm cua phong nui.
cac oan u vao thi ky cua cac pha tin phat, khi xay ra s ny mm bao t (thi
gian t 16 ?18 h) trong phong phai gi nhit 33 ? 350C. Vao thi ky phat trin (thi
gian 16 h) cng cua dong khng khi c tng ln nhm bao am thai nhit va thai
cac san phm chuyn hoa tao khi khi gi nhit cua mi trng 35 ? 360C. oan
th ba nui trong giai oan tich luy enzim, dung h thng gio c tinh n gi nhit
ti u 32 ? 340C. Nhit cua khng khi trong mi oan c iu chinh t ng
theo chng trinh a cho.
Khi kt thuc chu trinh nui, c cu 7 y phong 13 ra khoi ng hm va a n ban
thao d 9. M c cu chuyn dich phong n ban thao d va xay ra s chuyn dich cua
phong n mt khoang cach bng chiu rng cua hp. Khi o tay on cua ay hp va
tay on thao d hp t quay tron, va c cu y se y canh trng nui cy t hp n
b nghin u tin. Sau khi d tai, phong nui cy chuyn ng theo ng ray n b
phn ra, ri vao b tit trung. B tit trung la xylanh nm ngang co hai np m ngc
chiu. Cac np c y kin nh b ep thuy lc.
Sau khi tit trung phong c lam lanh, sy bng khng khi tit trung va t ng a
n ban nap liu, sau o chu trinh cng ngh c lp lai.

117/275

Dy chuyn cng ngh t ng hoa lam tng mc cng ngh va ging san xut, lam
giam thai bui va bao t. Tuy nhin no chim din tich ln lp t h vn chuyn va
cac phong nui cy, tn nng lng va kim loai, nng sut thp.

THIT BI NUI CY GING BNG PHNG PHAP TINH - NG

i vi cac iu kin san xut ln thi cng sut n vi cua thit bi cn phai tng ang
k. Ngoai ra cung cn phai tao ra cac thit bi c inh nhm am bao kin cua tt ca
cac cng oan cng ngh, giam din tich va khi lng ring.
Phng phap nui cy chung nm mc trn b mt tinh - ng lc hoc la ch mi
trng trang thai bt ng (trang thai tinh), con sau o chiu s chuyn ng tun hoan
cng bc, lam ti va chuyn ao (cac iu kin ng lc hoc). Vi phng phap nay
khng th s dung cac khay c vi mi trng se bi ra ngoai.
Mi trng dinh dng a tit trung c trn vi ging vi sinh vt a vao gian bng
tai u tin cua phong nui cy. Khng khi c pha trn s b vi hi nc bao hoa
hay la khng khi c iu hoa y vao phong. Lng khng khi va hi nc c tinh
toan sao cho trong vung tinh co nhit cua hn hp hi- khng khi 32 ? 350C, con
m tng i- 96 ? 98%.
Thi gian gi mi trng cy trn gian c xac inh trn c s phu thuc vao s sang
trong phong. Khi o thi gian chung cua ging phat trin trong tt ca cac gian cn bng
thi gian chung cua qua trinh nui cy ging (t 24 n 48h). Qua nhng khoang thi
gian nh nhau, san phm c chuyn bng c khi t gian trn xung gian di k cn.
Cac gian trn c s dung cho pha nui cy u tin, cac gian gia cho pha th hai va
cac gian di cho pha th ba. Cho nn mi trng dinh dng a c cy, khi chuyn
t gian nay sang gian khac xay ra tt ca cac giai oan phat trin. Vic nap cac l mi
trng dinh dng mi ln gian trn cung cua phong vi khoang bng thi gian co mt
cua mi trng trn mi gian cua phong. Phng phap nh th cho phep s dung ti a
th tich hu ich cua phong, cho phep tng cng qua trinh va lam d dang iu kin lao
ng. Khi chuyn t gian nay sang gian khac mi trng c lam ti nhm tng cng
cac qua trinh thng gio, thai cac san phm chuyn hoa tao ra khi va nhn c ging co
hoat hoa cao. Cac iu kin trao i nhit cung c tt hn, cho phep giam tiu hao
khng khi thai nhit sinh ly.
Vic nui cy cac ging vi sinh vt bng phng phap tinh - ng co kha nng tin hanh
trong cac thit bi dang bng tai va cac dang khac.
Thit bi nui cy vi sinh vt trn mi trng rn dang I-42-. C cu bn trong thit
bi tng t nh kt cu may sy dang I-42- va co tt ca cac b phn phu: calorife,
quat, xyclon va ng thng khi, cung nh c cu lt cac gian trong phong va lam
kin khu nap mi trng n gian u tin.

118/275

Lo sy t ng tac dung lin tuc I-42- gm co phong sy, hai calorife, ba quat va
ba xyclon (xem hinh 9.3).
Thit bi (hinh 9.3) gm phong sy 7, hai calorife 4, ba quat 1 va 12 va 3 xyclon 2. Phong
co khung kim loai 11 c boc bng st la va c bao phu lp cach nhit. Bn trong
phong phn b 20 gian nm ngang c inh, khoang cach gia cac gian theo chiu cao
120 mm. Mi gian co 16 ban ring bit 8 vi kich thc 120?60 mm., cac ban t ng
quay mt goc 900 trong khoang thi gian a cho.
Khi o san phm c thao xung cac gian di con cac gian lt c quay v vi tri
nm ngang ban u. Nh cac tm ngn bn trong ma phong 7 c chia ra lam ba phn
nhm cho phep s dung hp ly s phn b tac nhn nhit theo cac vung sy. Trong vung
u phn trn cua phong c phn b 6 gian, trong vung th hai phn gia - 8 gian
va trong vung th ba vung di- 6 gian. phn sn phia trc cua phong co cac ca
9 ni vi ng vao t do. Cac ng thng gio t hai quat 12, calorife 4 va ng ra
cua tac nhn nhit ti quat hut 1 (quat hut th ba) va ti cac xyclon 2 u c gn
phn sn phia sau.
S quay cac ban cua gian c tinh n sao cho toan b thi gian sy la 5 ? 10 phut.
San phm t a c nghin cho lin tuc qua thung cha vao thit bi nap liu va c
t ng rai u thanh lp nm gian trn cua phn sy.
Bm ly tm 12 hut khng khi qua b loc th 14 va loc tinh 13 ri y vao phong sy qua
calorife 4, tai y khng khi c un nong n 85 ? 900C. T gian cui cung san phm
th c nap vao thung cha 10. Khi i qua cung hng vi vt liu sy trn cac gian 6,
khng khi c hng theo knh chuyn tip gia cac gian lam thay i hng chuyn
ng (ngc chiu) va sau o thai ra ngoai. Nhit khng khi sau khi qua calorife
trong cac vung c kim tra bng nhit k 3. Dung m k 5 o m cua khng khi
vao phong.
Quat 12 y khng khi vao vung phia di cua mang sy vi nhit 60 ? 700C nhm
sy thm san phm n ham m 10 ? 12%.
Quat xa hi 1 hut khng khi thai qua cac xyclon 2 va c thai vao khi quyn, con cac
hat cua vt liu sy c tach ra va theo mc tich luy ma thai ra ngoai theo chu ki.
Trc khi thai khng khi vao khi quyn cn phai lam sach trong cac b loc th 14 va loc
tinh 13.
Vi muc ich thich nghi cho may sy dung nui cy chung nm mc, khng khi c
hut theo ng thng gio c t cao hn sng mai thit bi khoang 4 ? 5 m, c loc qua
b loc th, loc vi khun va c hoa ln vi hi nc bao hoa trong ng thng gio
at c cac thng s cng ngh quy inh (nhit 32 ? 330C va m tng i 96 ?
98%). S dung cac b loc vi khun lam sach khng khi thai vi khun . Vao thi gian

119/275

tit trung may sy thi b loc nay ngng hoat ng. Trong tt ca ba giai oan, ch vao
va ra cua khng khi u t cac nhit k t ghi kim tra nhit va m cua khng
khi va mi trng.
Nap mi trng dinh dng a c tit trung ln gian trn cung cua phong phai c
bit kin. Bng tai vn chuyn phn b mi trng theo gian.
Nhit c thit lp vung hai va vung ba 27 ? 290C. Cho nn sau thi gian chuyn
dich cua mi trng a c cy theo tt ca cac gian thi s phat trin ging nm mc
va s tich luy cac enzim c kt thuc. Mi trng nui cy nm mc ra khoi gian di
cung ri vao b cha, sau o em nghin va sy. 24 ? 27 kg mi trng tinh quy ra cam
kh nap vao gian di cua phong, va sau mt ngay co th nui n 300 kg canh trng
nm mc.
Trong 1 m3 phong I-42- co th nap 41 kg cam kh ri. Khi lng ring cua canh
trng nm mc t 1 m3 din tich phong c tng ln t 12 n 61 kg/ngay.
Khi kt thuc nui cy phai ra phong thit bi bng nc nong va tit trung bng khng
khi c un nong n 120 ? 1300C.
Thit bi nui cy vi sinh vt trn mi trng dinh dng rn kiu bng ai. Thit bi dang
KCK (hinh 9.4) la tu kim loai, bn trong co 4 ? 5 nhanh bng tai vn chuyn dang li,
c ch tao bng thep khng gi vi cac mt li 2?1,5 mm va c cng ra trn hai
tang quay. Kich thc cua cac bng vn chuyn phu thuc vao dang may sy. Mi bng
tai hoc la co hp tc ring hoc la dung chung mt hp tc . Hp tc thay i
tc cua bng tai t 0,14 n 1,0 m/ph.
Trn cac bng tai vn chuyn co cac thanh nhm phn b ng u lp mi trng dinh
dng co chiu cao t 30 n 100 mm. lam ti mi trng, phia trn bng tai lp
t cac truc co cac canh hinh kim, c quay cung hng vi bng tai. Vic lam ti
c tin hanh khi chuyn tai mi trng t bng tai trn xung bng tai di. Di cac
nhanh khng tai cua bng tai vn chuyn t cac b lam sach. Cac truc cua b lam sach
co cac canh inh cht cac thanh caosu, quay ngc hng chuyn ng cua bng tai.
Trong khng gian gia cac nhanh cua bng tai lp t cac calorife hi nc.
i vi mi bc tng calorife cua cac vung nui cy th nht va th hai u co cac
thung c bit chun bi nc nong va co dung cu iu chinh va kim tra nhit .
Nhit nc a vao calorife di cac nhanh mt va hai cua bng tai 35 ? 400C, di
cac nhanh ba va bn 26 ? 300C. Cac calorife cua cac nhanh bng tai 5 co th c un
nong bng nc nong thai ra t cac nhanh trn. Cac calorife u co khp ni cung
cp hi nc cn thit cho vic un nong khi ra, sy va tit trung. Co ba vung c
tao ra trong phong nui cy: vung trn co nhit mi trng 32 ? 350C, vung gia co
nhit 300C, vung nay xay ra thai nhit sinh ly va vung di co nhit 280C.

120/275

Thit bi cn kin hoan toan va c lp trong phong cach ly. Trn thit bi lp ng hut gio
co chiu cao 5 ?10 m cung cp va thai khng khi. Trn ng cp va hut cn lp t
cac b loc lam sach khng khi khoi vi khun.
Dung bng chuyn nghing ong kin hoc la dung ng t chay t ni tit trung t trn
thit bi chuyn mi trng dinh dng a c tit trung n bng tai trn cung.
Lng khng khi cn n 1000 m3 cho 1 tn canh trng nm mc. Sau khi nap mi
trng dinh dng a c cy ging vao nhanh trn cua bng tai vn chuyn, tt b dn
ng bng tai va mi trng c gi trong thi gian 9 h. Sau o no c vn chuyn
n nhanh tip theo cua bng tai, ng thi vi vic lam ti khi mi trng va cung
c gi lai trong 9 h. Vao thi gian nay l mi trng mi c vao nhanh trn.
Cho nn c qua 9 h mi trng c chuyn xung nhanh di va qua 36 h thao canh
trng nm mc dang thanh phm.
Khi kt thuc chu trinh nui cy, ra t hp nui cy bng nc nong va tit trung bng
khng khi nong nhit 120 ? 1300C trong vong 2 ?3 h, sau o lp lai chu trinh cng
ngh.
Co th nap liu 600 ? 700 kg mi trng dinh dng (270 ? 300 kg tinh chuyn i ra
cam ti dang kh) vi chiu cao cua lp mi trng 50 mm trn mt nhanh bng tai cua
may sy.

THIT BI NUI CY VI SINH VT TRN MI TRNG RN DANG

RUNG
Cac thit bi c s dung trong cng nghip u c da trn phng phap ng lc
hoc nui cy canh trng nm mc trong lp rung ng lin tuc. Ban cht cua phng
phap la ch: trong qua trinh nui cy mi trng dinh dng trong b phn vn
chuyn co nhng tinh cht c trng (tr nn linh ng hn, h s ma sat giam va sc
can giam xung). Xung lng dao ng se truyn cho lp mi trng ang vn chuyn
va mi trng chuyn sang trang thai l lng.
Ch vn chuyn bng phng phap rung c c trng bi s i mi lin tuc lp
b mt :mi trng tip xuc vi b mt cua b phn tai vt, sau o ri khoi b mt, qua
mt khoang thi gian no lai ri xung, cui cung bi chuyn dich manh. Mi mt tiu
phn cua mi trng bi chuyn ng lin tuc trong vong 36 h, khi o nhng tiu phn
ring re nho nht c thi manh lam cho b mt hoat hoa cua mi trng tng ln hang
ngan ln so vi phng phap nui cy tinh trong khay.
Nhit sinh ly do vi sinh vt tach ra trong qua trinh phat trin lga c thoat ra ngoai,
do o tiu hao khng khi iu hoa giam xung t 20.000 n 500 m3 cho mt tn canh
trng.

121/275

ng dung phng phap rung cho phep tng cng cac qua trinh trao i nhit, trao
khi va tng hp vi sinh, cho phep c khi hoa tt ca cac cng oan, cho phep tng
hoat hoa cua ging va t chc qua trinh co kt qua cao.
Thit bi rung co th dang ng hay nm ngang.
Thit bi rung dang vit tac ng lin tuc co nng sut 3,5 tn/ngay (hinh 9.5) gm ni tit
trung dang rung va bn bng tai rung c phu kin dang mang 7. Ba bng tai u tng
ng vi cac vung phat trin th nht, th hai va th ba la phn nui cy trong thit bi,
con bng tai th t dung sy canh trng. Mi bng tai rung c trang bi b dn
ng c lp vi may rung bt cn i.
Mi trng a c sy t ni tit trung rung 3 vao mang nhn 6 cua bng tai rung th
nht va di anh hng cua xung lng rung truyn cho mang, c chuyn di t di
ln trn. T mang trn cua bng tai rung u tin, mi trng theo mang vao ng nhn
di cua bng tai rung. Bng tai rung th hai v kt cu khac vi bng tai rung th
nht chi ch: cac mang cua no c trang bi ao nc dn hi thoat ra vao thi ky
phat trin lga cua vi sinh vt. Khng khi iu hoa c y vao bng tai rung th hai
dn cac san phm tao ra trong qua trinh hoat ng sng cua vi sinh vt. T mang trn
cua bng tai rung th hai, mi trng theo ng vao mang nhn di cua bng tai rung
th ba, c cu cua bng tai rung th ba tng t nh bng tai rung ban u.
Tc chuyn ng cua mi trng theo mang cua bng tai rung 2?3 mm/s, con ng
kinh va s vit cua tt ca cac bng tai rung c tinh sao cho mi trng c chuyn
ng lin tuc trong thi gian cua tt ca cac qua trinh phat trin. T mang trn cua bng
tai rung th 3 canh trng cua nm mc c nui cy theo ng vao mang nhn di
cua bng tai th bn ri a i sy. Kt cu cua bng tai rung nay ging nh bng tai
th hai, nhng nap nc co nhit 700C vao ao cua mang va cp b sung khng khi co
nhit 70 ? 800C. Canh trng nui cy nm mc sau khi sy c d tai, con khng
khi sau khi lam sach vi khun c a ra ngoai khi quyn. May iu hoa nap khng
khi tit trung thng gio vi mt lng 500 ?1800 m3 cho mt tn canh trng.
Hinh 9.5. Thit bi nui cy t ng hoa dang vit tac ng lin tuc:1- Khung thung cha;
2- Thung cha cam; 3- Ni tit trung rung; 4- Dn ng rung; 5- Ni tit trung; 6- oan
ng nap mi trng dinh dng a c tit trung;7- Bng tai rung dang vit; 8- Dn
ng;9- ng nap mi trng n bng rung th hai; 10- ng nap mi trng n bng
rung th ba; 11- ng nap mi trng n bng rung th t

122/275

c tinh ky thut cua thit bi rung nui cy vi sinh vt trn mi trng rn dang vit:
Nng sut tinh theo thanh phm canh trng, tn/ngay
(khi thi gian phat trin 36 h): 3,5
Goc nng cua mang vit (theo ng kinh trung binh): 504
Bc mang, mm: 219,2
ng kinh mang, mm:
ngoai: 2000
trong: 1000
trung binh: 1500
Chiu rng mang: 120

123/275

Chiu cao mang, mm: 500

Tn s dao ng, Hz: t 5 n 26
Bin dao ng, mm: 5
Goc hng dao ng: 8701 ; 890 30
Cng sut ng c, kW: 28 ? 40
Kich thc c ban, mm:5100?8000?7200
Khi lng, kg:16.000

THIT BI DANG THAP

Thit bi nui cy vi sinh vt vo ng. Thit bi dang thap nui cy vi sinh vt (hinh
9.6) gm vo ng 15 c chia ra lam 6 khoang vi cac canh hng tm co voi phun
khng khi 6 c lp trn truc rng 13 va vi cac tm t l 16 c ga trn cac truc
quay 2. Thit bi co ng xon lam lanh 5, ng gop nap khng khi tit trung 4 va ng
gop thai khi 7. phn trn cua dung lng co ca nap liu 14, con phn di co ca
thao canh trng a phat trin 1. Phn gia cua dung lng xay ra thi ky phat trin
lga cua vi sinh vt kem theo tach nhit nn c trang bi ao lanh 17. B dn ng qua
banh rng 12 lam cho truc 13 quay.
Nap mi trng tit trung a c cy ging qua ca 14 vao thit bi tit trung s b.
Mi trng c phn b u trn din tich cac tm t l 16 cua khoang u tin nh
cac canh 6 lp trn truc theo chiu cao cua thit bi.
Khi kt thuc pha u cua qua trinh (qua 6 h) cac tm t l chuyn vao vi tri ng. Mi
trng ri vao khoang hai va cac canh se gat thanh lp u trn b mt cua cac tm t
l. L mi trng mi lai c nap vao khoang u tin a c giai phong. Qua 6 h,
mi trng t khoang hai c thao vao khoang 3, con t khoang u vao khoang hai.
Mt ln na khoang u lai c nap y. Cho nn tt ca 6 khoang cua thit bi c nap
y.
Qua 36 h sau khi nap mi trng vao khoang u, d canh trng va a gia cng tip
theo. Qua trinh xay ra mt cach lin tuc.
Trong tin trinh nui cy, khng khi c a vao thit bi vi sinh vt h hp. Dung
nc trong rut xon 5 va trong cac ao nc 17 thai nhit sinh hoc do vi sinh vt thai
ra. Vic nap nhit vao khoang trn cha mi trng mi c thc hin bng phng
phap thi khng khi m c un nong khoang nm di qua lp mi trng. Khi cn

124/275

thit thi nap khng khi tit trung qua truc 13 va cac canh 6 vao thit bi tao dong ri.
Tit trung thit bi ap sut 0,3 MPa trong vong 1,5 ? 2 h.
Khi nui cy ging trong thit bi kin va khi thng khi qua cac tm t l, dong khi trong
mi trng se gy ra s giam ap sut va kt cu rng cua mi trng dinh dng. S
chuyn ng cua khi trong trng hp nay khng phai xay ra doc b mt cua lp mi
trng ma no lan rng trong khp th tich, kt qua la tao nn ch thi khi co kha
nng trao i khi va trao i nhit bng i lu va khuch tan theo khp chiu cao cua
canh trng phat trin.
ng dung phng phap thi khi mi trng dinh dng cho phep tng chiu cao cua
lp canh trng khoang 10 ln hay ln hn va tao ra nhng iu kin ng dung thit
bi nui cy su. Tng chiu cao cua lp mi trng t 20 ? 40 n 300 ? 500 mm la
mt trong nhng hng chinh tng nng sut thit bi cng ngh, khac vi cac dang
thit bi a c nu trn, tt ca cac qua trinh va cng oan cng ngh c c khi hoa,
loai tr s tip xuc cua cng nhn thao tac vi canh trng va cac san phm chuyn hoa
cua chung. Trong qua trinh nui cy, nhit , m mi trng va khng khi, s vong
quay cua may khuy, ham lng CO2 va O2 trong pha khi la nhng thng s cn iu
chinh.
Thit bi nui cy lin tuc cac chung nm mc
Loai thit bi nay am bao khuy trn va lam ti tt ca b day cua mi trng trong qua
trinh nui cy, ngn nga kh rao cua cac lp bn trn, cung nh tng cng qua trinh.
Thit bi nui cy nm mc (hinh 9.7) gm thung cha mi trng 1, thung chun
bi vt liu cy 6, ni tit trung 2, c cu lam lanh va lam m mi trng 3, c cu
cy ging 4 va thit bi nui cy 5.
Hinh 9.7. Thit bi nui cy nm mc lin tucThit bi nui cy (hinh 9.8) co dang
thap c ngn bng nhng oan ng tn vi np hinh cu 1 va ay non 6 co chn.
Trong phn trung tm cua thap co vit tai 3 va truc. Cac vong xon c cua truc la nhng
vong gian oan va trong cac khoang
Mi trng tit trung a c cy ging nm mc cho vao oan ng trn vao thi gian
hoat ng cua thit bi. Tm ngc ngn can s quay cua mi trng va hng ti vit
tai, ng xon c trn cua vit tai c m rng hn. Thi gian mi trng vung trn
cua thap khoang 12 h. Mi trng t vung u vao vung th hai, tai y xay ra s phat
trin lga cua ging cy va tach nhit. Thai nhit t canh trng c thc hin qua b
mt vit tai, cho nn phai nap tac nhn lanh vao truc rng va vao cac ng xon.
oan ng tn trn c trang bi tm i 2 chuyn mi trng n vit tai 3. Cac oan
ng gia la nhng tng kep, tng bn trong c t l, con cac tng bn ngoai

125/275

co cac ca 5 va khp ni 7 nap khng khi. Cac oan ng c ni lai nh cac mt

bich. Dn ng vit tai c thc hin qua b truyn ng 8 lp trn np thap.
Trong qua trinh ging phat trin, mi trng c khuy trn mt s ln bng cac cht
ngc va c thi khng khi tit trung a
c iu hoa qua cac tng bn trong t l cua cac oan ng gia thap. Thi gian qua
trinh nui cy trong vung th hai 14 h.
Canh trng a c nui cy cho vao phn di cua thap. Tai y xay ra s tich luy
protein va cac enzim. Qua trinh keo dai 8 ?12 h. Sau o khi canh trng c nghin
nh cac cht ngc va a n cng oan tip theo. Tc chuyn ng cua khi canh
trng bn trong thap c xac inh bi thi gian nui cy ging.
Thit bi nui cy vi sinh vt dang ban mong. Thit bi (hinh 9.9) la binh xilanh 4 c
phn chia thanh cac l 6, 9,10 nh cac ban t l 8. Cac ban t l c lp cht trn
cac truc quay 7. Trong mi l co c cu ao trn, c lp cht trn truc rng dn ng
3. C cu chuyn ao la nhng h dao 14 va 13 c lp c inh trn cac b mt ngang
va ng, chung c gn cht trn cac tm dn hng 15. Cac dao rng nm ngang
di co cac l, con cac dao trn c gn cht trn cac tm dn hng co ranh nhm
tao kha nng iu chinh chiu cao.
Cac dao ng 13 c inh vi trn cac truc dn hng 12 mt cach t do vi muc ich
nhm tip xuc vi tng thit bi khi chung quay.
Phn di cua thit bi co b chuyn ao 11 c gn cht trn truc ngang. Thit bi c
trang bi cac ao trao i nhit 1, cac ca 5 nap mi trng dinh dng va thao thanh
phm. Nap mi trng dinh dng a cy va tit trung vao l u cua thit bi qua ca
5 va m dn ng cua c cu ao trn. Khi o mi trng c trn u va c phn
b khp din tich cua tm t l 8. Khi c cu ao trn hoat ng di tac ng cua
mi trng, cac dao ep mi trng vao tng cua thit bi va nao mi trng bi dinh vao
tng. Kt thuc pha nui cy u tin, tm 8 quay lam cho canh trng ri xung l th
hai va c phn b trn cac tm t l nh c cu chuyn ao. Cho nn cac l con lai
cua thit bi c nap y. Qua 36-48 h sau khi may bt u hoat ng thao thanh phm
qua phn non cua dung lng nh b chuyn i.
Trong qua trinh nui cy, khng khi thai nhit va cung cp oxy c y vao thit
bi qua khp ni 2 nm di mi l. Trong mi l vic chuyn i c tin hanh mt
cach gian oan. ng thi cng chuyn ao c la chon ti u cho giai oan phat
trin.
Kha nng thay i chiu cao phn b cua dao nm ngang phia trn lam cho kt cu cua
thit bi tr nn linh ng va cho phep tng nng sut so vi nhng thit bi khac.

126/275

THIT BI NUI CY VI SINH VT TRN MI TRNG RN DANG

THUNG QUAY
Thit bi nui cy bng c khi hoa cua Hang Valerschein (My). Loai nay la thit bi nm
ngang dang thung quay co ng kinh 2100 va chiu dai 5200 mm. Trn b mt cua no
c phn b cac ai ta, banh rng bi ng va cac ca nap va thao (hinh 9.10).
Cac ai ta c inh vi trn khung mong nn. B dn ng lam chuyn ng banh rng
bi ng. B dn ng gm hp giam tc hai cp va ng c hai tc vi cng sut 15
kW, s vong quay cua truc 960 ? 1800 vong/phut.
Cac ng ng dn khng khi va nc c b tri cac ay elip. Quat 14 y khng
khi vi lng 2000 m3/h vao thit bi qua ng khuch tan nhm am bao phn b dong
theo chu vi thung quay. H thi khi c ong kin bi ng ng 8 va xyclon 7 lam
sach khng khi va tach bui. Bn trong vo 1 co gian phn b mi trng. Nap mi
trng dinh dng tit trung vi mt lng 2000 kg vao thung quay va nui cy canh
trng s vong quay 1 vong/phut, thi khng khi co m cao va iu chinh nhit
cua no phu hp vi s phat trin cua ging.
Thung quay lam chuyn ao mi trng, lam tng trao i nhit va trao i khi, nh
o ma b day cua lp mi trng co th at 200 mm.
***SORRY, THIS MEDIA TYPE IS NOT SUPPORTED.***
Hinh 9.10. Thit bi nui cy chung nm mc dang thung quay cua Hang
Valerschein:
1- Vo; 2- Ca ; 3- ng gop; 4- Banh rng; 5- ai ta; 6- B lam ti; 7- Xyclon; 8ng ng thai khng khi; 9- ng khuch tan khng khi; 10- Dn ng; 11- Khp ni;
12- B ta; 13- ng dn khng khi; 14- Quat
Thit bi nui cy vi sinh vt- san phm tng hp sinh hoc protein. Vi muc ich n
gian hoa kt cu, tng cng qua trinh ao trn va thi mi trng cung nh lam tt
hn cac iu kin nui cy vi sinh vt, trn cac tng cua thung quay c inh vi cac
canh an hi. u ng thoat hi c b tri bn trong thit bi. No c phn nhanh va
ng thi dung thao canh trng nui cy.
Thit bi nui cy vi sinh vt (hinh 9.11) c th hin dang quay xung quanh truc
nm ngang cua thung 1, co ca nap liu 5 va hai ngong truc rng 6.

127/275

Hinh 9.11. Thit bi nui cy vi sinh vt- tao sinh khi protein
u mt trong nhng nhanh ng c inh vi cac cht dung truyn dao ng cho
cac canh khi thung quay. Ca nap liu co vai boc.
Cac ng 7 va 11 c cm vao cac l cua cht. ng 7 dung nap hi, nuc tit trung,
khng khi, canh trng a c cy, con ng 11- thai hi va huyn phu cua canh
trng nui cy.
Nap mi trng dinh dng, vi du nh cam lua mi vao thung quay. Sau o nap hi qua
van 9 theo ng ng 7 tit trung mi trng. Tin hanh qua trinh tit trung ap sut
hi 0,2 ? 0,3 MPa trong 60 ? 70 phut. Sau o lam lanh mi trng do thai nhit qua vo
va g 2 cua thung. tng nhanh qua trinh lam lanh co th ng dung thi khng khi
lanh hay ti nc lanh ln thung. Sau khi lam lanh mi trng, nap nc tit trung va
huyn phu cua canh trng a c cy vao thung.
Dung khng khi co trong thung thng gio mi trng, iu nay co kha nng khi nap
mi trng vi mt lng 3 ? 5 kg/m3.
Khi cht liu ring cua thung tng i ln thi phai nap oxy t bn ngoai hay ch
t ng thng gio cua thung tin hanh nui cy.
Cui cung vn cht vong bao vai loc trn ca 5, khi thung quay cac canh an hi 3 bi va
p vao cac cht 4 tao ra song dao ng cua khng khi trong thung. Kt qua trn dn
n s hinh thanh qua trinh nap khng khi cho hoat ng sng cua vi sinh vt.
Sau khi kt thuc qua trinh nui cy, nap nc tit trung theo ty l 1:15 huyn phu hoa
canh trng vi sinh vt va nap vao thung quay qua van 8 theo ng ng 7. Huyn phu
thoat ra theo ng ng 11 bng phng phap ep hi hay thi bng khng khi tit trung.

128/275

Sau khi kt thuc chu ky nui cy vi sinh vt, ra thung quay va tit trung bng hi. Nc
ra thai ra ngoai qua l xa a c nut 10 y kin trc o.
Thit bi lin tuc nui cy vi sinh vt theo phng phap b mt. Loai thit bi nay cho
phep tng cng qua trinh nui cy vi sinh vt theo phng phap nap mi trng nui
cy va khng khi bng xung ng, cho phep thu nhn phn trich ly t canh trng nui
cy.
Thit bi (hinh 9.12) gm b nap 1, b inh lng 2, ni tit trung 3, c cu lam sach va
lam m mi trng 7 va b nui cy vi sinh vt. B nui cy c quay quanh truc
ngang cua thung quay 17, b mt sn bn trong cua thung co cac canh 15. Thung
c trang bi c cu nap mi trng ging, khng khi va b trich ly 20. C cu
nap mi trng ging va khng khi la mt ngong truc co cac ranh toa tia 11 c lp
cht trn thung va c trang bi cac oan ng hng theo ng kinh 10 va 13 nap
mi trng ging va khng khi.
B trich ly co cac oan ng 8, 17, 16 nap dung mi, thoat khng khi thai va phn
chit cua canh trng nui cy. Vai loc c bit cht trn oan ng 17.
Mi trng c nap lin tuc vao ni tit trung qua thung nap liu 1 va b inh lng,
tai y mi trng c tit trung vi cac thng s quy inh. Mi trng tit trung qua
b inh lng 6 vao c cu 7 lam lanh, lam m bng phng phap nap nc tit trung
t b inh lng 5 va c cy ging, ging c nap vao t b inh lng 4. Canh
trng nap vao thung qua c cu nap mi trng nui cy va khng khi. Vic nap c
thc hin vao thi im cac ranh toa tia 11 va cac oan ng 10, 13 trung nhau. Dao ng
song bng xung lng c truyn cho b cha khng khi va cac tiu phn mi trng
lam tng qua trinh nui cy.
B trich ly la mt ng rng co vit tai 19 bn trong, phn thoat cua no co b ep 9.
nui cy vi sinh vt trong thit bi, mi trng nui cy c chuyn ao nh cac
canh 15. Tc chuyn ao cua mi trng doc theo b mt sn cua thung quay co
th iu chinh bng phng phap thay i s vong quay cua thung va goc nghing cua
cac canh. Ging c nui cy vi mi trng c chuyn vao c cu nap 18 cua may
trich ly nh canh cui cung, tai y vit tai chuyn n phn thoat va may ep se nen canh
trng lai. Nap dung mi vao b trich ly qua oan ng 8 cung chiu vi mi trng nui
cy.
Phn chit thoat ra qua oan ng 16, con khng khi thai qua oan ng 17 co vai loc.
Khi thoat thi dong khng khi chuyn hng vi mt goc 1800, nh o ma cac phn t
l lng bi li cun vao phn chit cua canh trng. Vic thai nhit c thc hin bng
phng phap ti b mt bn ngoai cua thung quay hay qua ao nc.

129/275

Nhng m ta kt cu a c nu trn, cho c s khng inh rng nhng im c

bit v kt cu cua cac thit bi nui cy dang thap co trang bi ao iu nhit vi cac c
cu chuyn ao bn trong, cung nh cac thit bi dang thung quay co nng sut n vi
ln, cho phep tin hanh qua trinh nui cy vi lp co chiu cao t 200 n 1000 mm
trong cac iu kin kin va tit trung la nhng thit bi co trin vong nht san xut
ging vi mc ln va san xut phn c c cha protein va enzim trn cac mi
trng rn ti.

130/275

Cc thit b ln men nui cy chm vi sinh

vt trong cc mi trng dinh dng lng
Ni dung:
Phu thuc vao cac phng phap ng dung anh gia hoat ng thit bi ln men dung
cy chim vi sinh vt va c chia ra mt s nhom theo cac du hiu sau:
Theo phng phap nui cy - cac thit bi hoat ng lin tuc va gian oan.
Theo tit trung - cac thit bi kin va cac thit bi khng oi hoi kin nghim ngt.
Theo kt cu - cac thit bi ln men co b khuch tan va tuabin, co may thng gio dang
quay, co b ao trn c hoc, co vong tun hoan bn ngoai; cac thit bi ln men dang
thap, co h thng gio kiu phun.
Theo phng phap cung cp nng lng va t chc khuy trn, thng gio - cac thit bi
cung cp nng lng cho pha khi, pha long va pha tng hp.
Trong cng nghip vi sinh thc t hu nh tt ca cac qua trinh nui cy san xut ra cac
cht hoat hoa sinh hoc c tin hanh bng phng phap gian oan trong cac iu kin
tit trung.

CAC THIT BI LN MEN NUI CY VI SINH VT TRONG IU

KIN TIT TRUNG
Nui cy cac vi sinh vt phn ln c tin hanh trong cac iu kin tit trung. tit
trung cua qua trinh c am bao bng phng phap tit trung thit bi ln men, cac
ng ng dn, cam bin dung cu; nap mi trng dinh dng tit trung va ging cy
thun chun vao thit bi ln men a c tit trung; khng khi tit trung thng gio
canh trng va cht kh bot tit trung; cac dung cu cam bin tit trung trong thit bi ln
men kim tra va iu chinh cac thng s cua qua trinh; bao v vt m kin truc cua
b chuyn ao, cac ng ng cng ngh va phu tung trong qua trinh nui cy.
Thit bi ln men co b ao trn c hoc dang sui bot
Dang thit bi ln men nay c s dung rng rai cho cac qua trinh tit trung nui cy
vi sinh vt - san sinh ra cac cht hoat hoa sinh hoc.
Thit bi ln men co th tich 63 m3. Dang thit bi ln men nay la mt xilanh ng c
ch tao bng thep X18H10T hay kim loai kep co np va ay hinh non (hinh 10.1). Ty l
131/275

chiu cao va ng kinh bng 2,6:1. Trn np co b dn ng cho c cu chuyn ao va

cho kh bot bng c hoc; ng ni nap mi trng dinh dng, vt liu cy, cht kh
bot, nap va thai khng khi; cac ca quan sat; ca a voi ra; van bao him va cac
khp ni cm cac dung cu kim tra.

Khp xa 16 ay cua thit bi dung thao canh trng. Bn trong co truc 6 xuyn
sut. Cac c cu chuyn ao c gn cht trn truc. C cu chuyn ao gm co cac
tuabin 8 co ng kinh 600 ?1000 mm vi cac canh rng 150 ? 200 mm c inh vi
2 tng, con tuabin h th ba c gn cht trn b sui bot 13 phn tan cac bot khng
khi. B sui bot co dang hinh thoi c lam bng nhng ng t l. phn trn cua b
sui bot co khoang 2000 ? 3000 l theo kiu ban c.
Hinh 10.1. Thit bi ln men vi bao trn c hoc dang sui bot cosc cha 63 m3:
1- ng c; 2- Hp giam tc; 3- Khp ni; 4- bi; 5- Vong bit kin; 6- Truc; 7- Thanh
thit bi ; 8- May khuy trn tuabin; 9- B trao i nhit kiu ng xon; 10- Khp ni;

132/275

11- ng nap khng khi; 12- May trn kiu canh quat; 13- B sui bot; 14- May khuy
dang vit; 15- ; 16- Khp thao; 17- Ao; 18- Khp nap liu; 19- Khp nap khng
khi
ng c - b truyn ng lam quay truc 6 va cac c cu ao trn 8, 12, 14. S dung
b giam tc va b dn ng co dong in khng i iu chinh v cp s vong quay
trong gii han 110 ? 200 vong/ phut.
Thit bi ln men c trang bi ao 17, gm t 6 ? 8 . Mi co 8 ranh c ch tao bng
thep goc co kich thc 120?60 mm. Din tich lam vic cua ao 60 m2. B mt lam vic
bn trong 45 m2 gm ng xon 9 co ng kinh 600 mm vi s vit 23 khi tng chiu
cao cua rut xon 2,4 m.
Thit bi ln men c tinh toan hoat ng di ap sut d 0,25 MPa va tit trung
nhit 130 ? 1400C, cung nh hoat ng di chn khng. Trong qua trinh nui
cy vi sinh vt, ap sut bn trong thit bi 50 kPa; tiu hao khng khi tit trung n 1 m3/
(m3/phut). Chiu cao ct cht long trong thit bi 5 ? 6 m khi chiu cao cua thit bi hn
8 m.
tin li cho vic thao tac va tranh nhng sai lm cn dan vao thit bi s chi dn
thao tac (hinh 10.2).
am bao tit trung trong sut qua trinh (gi c hi), cac truc cua c cu chuyn
ao phai co vong bit kin. Cac vong bit kin c tinh toan hoat ng ap sut 0,28
MPa va ap sut d khng nho hn 2,7 kPa, nhit 30 ? 2500C va s vong quay cua
truc n 500 vong/ phut. Nh cac vong m nay ma ngn nga c s ro ri mi trng
hay s xm nhp khng khi vao khoang thit bi vi tri nh ra cua truc.
Vong bit kin khi tip xuc vi mi trng lam vic c ch tao bng thep X18H10T va
X17H13M2T, cung nh bng titan BT-10. Thi gian hoat ng n inh cua cac vong
nay khng nho hn 2000 h khi tui tho 8000 h. ao hng kinh cho phep cua truc
trong vung m kin khng ln hn 0,25 mm, ao chiu truc cua truc khng ln hn
0,250.
san xut ln cac cht hoat hoa sinh hoc bng tng hp vi sinh, vic ng dung cac
thit bi ln men co th tich 63 m3 la khng kinh t.
Thit bi ln men co th tich 100 m3 c san xut c. Loai nay thuc thit bi xilanh
co b dn ng di cho c cu ao trn. C cu ao trn vi hai s vong quay cua
truc - 120 va 180 vong/ phut. Theo du hiu v kt cu no gn ging vi thit bi ln men
co th tich 63 m3. Bao v vong bit kin cua truc bng ca van du, c tit trung nhit
n 1400C. Ngoai ra con co bit kin d phong m mt cach t ng khi truc ngng
hoat ng, nhm bao v vong bit kin chinh cua truc va cho phep thay i vong bit kin
chinh trong qua trinh nui cy khng pha huy tit trung cua canh trng.
133/275

Trn truc lp ba may khuy ao kiu tuabin dang m vi ng kinh t 820 n 1100
mm. Thit bi ln men co b mt trao i nhit bn trong va bn ngoai thai nhit.
1- Hi vao; 2- Khng khi tit trung vao; 3- Khng khi tit trung hay hi vao vung bit
kin; 4- Thoat hi hay khng khi tit trung ti b sui bot; 5- Hi hay khng khi tit trung
vao thit bi phn trn; 6- Thai hi hay khng khi tit trung ti b ly mu th nghim;
7- Thai hi hay khng khi tit trung; 8- C cu ng nhanh co van iu chinh bng khi
ng hoc; 9- Nap hi hay khng khi tit trung vao thit bi phn di; 10- Thao nc
ngng; 11- Ap k; 12- Van; 13- ng thao; 14- Van khoa; 15- Van ly mu; 16- Nap hi
hay khng khi tit trung khi ly mu; 17- oan ng ni ap k kim tra; 18, 25- Cac
ap k; 19- Van nap vt liu cy; 20- Nap canh trng; 21, 23- Nap dung dich chun;
22- Thai hi hay khng khi t vung bit kin; 24- ng nhanh nap dung dich chun; 26Cung cp khi thai t thit bi; 27- Cung cp nc; 28- Van rot; 29- Van rot nc t
ao; 30- Van nap nc lanh; 31- ng nhanh nap nc lanh; 32- Lc; 33- Ap k;
34- Van an toan; 35- Cam bin nhit ; 36, 37- Cac dung cu th cp o nhit va
pH; 38- Cam bin pH met; 39- Thit bi ln men; 40- C cu lam sach khng khi
c tinh ky thut cua thit bi ln men c san xut c:
Th tich, m3:
hinh hoc:100
lam vic: 70
Din tich b mt, m2:
bn ngoai:89
bn trong: 77
Ap sut lam vic, MPa:
trong thit bi: 0,29
trong ng xon: 0,4
Cng sut cua b dn ng, kW: 120/180
ng kinh, mm: 3600

134/275

Chiu cao thit bi va b dn ng, mm: 14270

Thit bi ln men cua Hang Nordon (Phap). Kt cu cua loai thit bi ln men nay khac
vi cac loai a nu ch c cu phn ao nm di truc gm 6 canh iu chinh co
tit din hinh ch nht, con c cu c hoc kh bot nm phia trn gm hai canh (tit
din hinh ch nht) co cac g cng. Khi nui cy nm mc, cac canh cua c cu chuyn
ao c nghing di mt goc 33 ? 340. Hinh 10.3 m ta s bit kin truc nh 6 lp
m vong khit c gia cng s b dung dich 0,5 % phenol tinh th. Cac lp ep cht lai
trong ng boc nh cac guging (vit cy). m vong khit 2 chen lp gia truc 1 va cc
t l 3. Hai khp ni 8 c dn ti cac l cc. Hi nap theo cac khp ni nay tit
trung cac vong bit. Tit trung nhit 1350C trong 1 h. Nc ngng chay vao phn
di va c thai ra qua khp ni 9. Khi kt thuc qua trinh tit trung khp thao nc
ngng c ong lai va khng khi tit trung qua khp 5 vao c cu bit kin. Trong thi
gian cua qua trinh nui cy, ap sut khng khi c gi mc 0,2 ? 0,4 MPa.
Sau khi tit trung thit bi va ha ap sut n ap sut khi quyn thi nap t ng khng khi
tit trung tao ap sut 0,2 MPa, va chi co sau o mi nap nc lam lanh vao thit bi.
Thao cht long canh trng ra khoi thit bi nh khng khi nen c tit trung.

Hinh 10.3. Bit kin truc cua thit bi ln men:

1- Truc; 2- m vong kin; 3- Cc t l; 4- Vo cua b nut kin; 5- Khp ni dn
khng khi tit trung; 6- ng lot ep; 7- Guging; 8- Khp ni nap khi; 9- Khp ni
thai nc ngng
Bang 10.1. c im ky thut cua cac thit bi ln men cua Hang Nordon co ao trn c
hoc

135/275

Th tich, m3

S vong quay cua c

cu trn vong/phut

23153260120

T 150 dn
200011001900240029002800 326039106350829910650121
500250170175160120

ng kinh, mm

Chiu cao, mm

Ghi chu: (1) Cng sut in a c nu trn chi trong trng hp s dung thit bi ln
men nui cy nm mc - cho san phm amiloglucozidaza.
Cac thit bi ln men co ao trn bng khi ng hoc va thng gio mi trng

Cac thit bi ma bn trong no co trang bi cac voi phun, ng khuch tan, cac b lam sui
bot nap khng khi u thuc loai nay. Khng khi vao c s dung khuy trn
canh trng, am bao nhu cu oxy cho vi sinh vt va thai cac cht chuyn hoa
tao thanh.
Thit bi ln men dang xilanh. Thit bi loai nay v kt cu bn ngoai tng t nh thit bi
ln men co khuy trn bng c hoc, nhng bn trong khng co c cu khuy trn bng
c hoc. ng khuch tan dang xilanh 9 co ming loa ay, c lp bn trong thit bi.
May thng gio 2 c lp theo ng tm cua thit bi. Nh cac canh hng, khng khi
co ap sut c a vao may thng gio theo tip tuyn n tan phu tron lam

136/275

Hinh 10.4. Thit bi ln men dang xilanh co ao trn bng khi ng hoc va thi khi mi
trng:
1- Khp ni thao; 2- Thit bi thi khi; 3- ng xon; 4- Ca; 5- Khp ni nap
khng khi; 6- Khp thai khng khi; 7- Khp nap liu; 8- Cu thang; 9- ng khuch tan;
10- Ao; 11- Thanh thit bi; 12- ng qua ap
cho nhu tng khng khi - cht long chuyn ng xoay. Nhu tng tun hoan lin tuc
theo vong khep kin bn trong theo mep bin cua xilanh, vong khng gian gia tng
trong va tng ngoai thit bi, sau o mt ln na lai ln trn qua ming loa. Vic chuyn
ao va thi khi manh do tao ra vung tun hoan bn trong. thai nhit sinh ly co kt
qua hn, ngoai ao 10 co nhiu ngn con b sung b mt lam lanh cua ng khuch tan 9.
Kt cu cua thit bi ln men c tinh toan cho hoat ng di ap sut d.
c tinh ky thut cua thit bi ln men co ao trn bng khi ng hoc.
Th tich cua thit bi ln men, m3: 25, 49, 63, 200
Ap sut lam vic, MPa: 0,2 ? 0,3
H s cha y: 0,5
Tc thoat khng khi t thit bi thng gio, m/s: 25
Tiu hao khng khi, m3 cho 1 m3 canh trng vi sinh vt: 0,5 ? 0,2
Loai nay co th tich lam vic nho hn so vi cac thit bi ln men ao trn bng c hoc,
c hoat ng vi mi trng ln bot manh. Chung c ap dung trong nhng trng
hp khi ging sinh vt khng cn phai khuy trn manh va nht khng ln.
Cac thit bi ln men dang ng. Loai thit bi nay dung tng cng trao i khi,
giam tiu hao n vi cua khng khi nen tit trung va tng tc tng hp sinh hoc cac
cht hoat hoa.
Kt cu cua cac loai thit bi ln men cho phep thc hin qua trinh nui cy chim khi vn
tc dai cua dong mi trng bng 2 m/s va ln hn.
Thit bi ln men dang ng (hinh 10.5) bao gm khi tru ng 7, bn trong co c cu
chuyn ao 8 c lp cht trn truc, ng tun hoan, thit bi thi khi, bung trao i
nhit 5, cac oan ng nap mi trng dinh dng, cac oan ng nap khng khi,
rot canh trng 13 va thai khi 16.

137/275

 phn di cua ng tun hoan c lp c cu chuyn i 8 dang vit. Cac canh hng
c phn b trn va di vit: cac canh trn thng ng, con cac canh di nghing.
Hinh 10.5. Thit bi ln men dang trao i khi manh ?BO - 40 - 0,6:1- ng cung cp khi
thi; 2- B dn ng kin; 3- Np; 4- C cu kh bot; 5- Ming m vi bung trao
i nhit; 6- Hp khng khi; 7- Khi tru ng; 8- C cu chuyn ao; 9- ng nap
nc lanh; 10- ng c; 11- Banh ai; 12- Truyn ng bng ai hinh thang; 13- C
cu thao d; 14- ng thai nc; 15- Cac ng trao i nhit; 16- ng thai khng khi;
17- ng kh bot;18- Ca quan sat.H tun hoan cua thit bi ln men gm may phun
c ni vi phn di cua thit bi, bm va cac ng ng. ng tun hoan 15 co dang
thit bi trao i nhit dang ng co hai ng gop. Bn trong ng gop trn co hai vach c
c inh vi trong mt phng xuyn tm, con bn trong ng gop di khng co vach.
Ngoai ra b trao i nhit dang ng con co cac ng trao i nhit nm gia cac ng gop
thng nhau va ni nhau bi cac tng chn.
Bung trao i nhit c lp cht trong gia co hai bich va co th thao lp d dang
sa cha. B kh bot bng phng phap c hoc 4 c ga trn np thit bi ln men
3. B dn ng cho thit bi kh bot 2 va bn ca ra bng phng phap c hoc, u
c lp trn np.
Hinh 10.5. Thit bi ln men dang trao i khi manh ?BO - 40 - 0,6:1- ng cung cp
khi thi; 2- B dn ng kin; 3- Np; 4- C cu kh bot; 5- Ming m vi bung
trao i nhit; 6- Hp khng khi; 7- Khi tru ng; 8- C cu chuyn ao; 9- ng
nap nc lanh; 10- ng c; 11- Banh ai; 12- Truyn ng bng ai hinh thang; 13C cu thao d; 14- ng thai nc; 15- Cac ng trao i nhit; 16- ng thai khng
khi; 17- ng kh bot;18- Ca quan sat
Nh truyn ng bng ai hinh thang 12, ma ng c 10 lam chuyn ng vit vi s
vong quay 280 ? 350 vong/phut. am bao kin va tit trung trong qua trinh nui
cy cn b tri vong bit kin trn truc cua c cu chuyn ao. C cu kh bot bng c hoc
c lp trn truc cua b dn ng nh ng rng. Khi thoat ra t cht long c dn qua
ng rng trn. C cu nay gm b ia hinh non co g. iu khin ng c tai ch va
iu khin t xa ly tin hiu t bang iu khin.
khao sat qua trinh nui cy vi sinh vt, trn tng thit bi phn b sau ca quan sat
8. Thit bi c thit k hoat ng vi ap lc n 0,3 MPa.
Cac b phn t ng dung iu chinh cac thng s c ban cua qua trinh: nhit
canh trng bn trong thit bi - theo s bin i tiu hao nc lanh trong phong trao
i nhit; lng cht long - theo s bin i thoat ra cua cht long canh trng; nng
ion hydro - theo s m va tt cua bm inh lng nap kim hay axit; nng oxy hoa
tan trong mi trng theo s bin i tiu hao khng khi tit trung; tiu hao mi trng

138/275

dinh dng - theo s bin i mi trng dinh dng vao thit bi va nng sinh khi
- theo s bin i tiu hao mi trng dinh dng.
Kt cu cua thit bi cung co kha nng kim tra tiu hao nc lanh, mc ng hoa
nit, nng CO2 va O2, m khng khi, nhit va ap lc trong nhng im ring
bit cua thit bi.
Thit bi ln men nay co th hoat ng gian oan hay lin tuc.
Khi kt thuc qua trinh tit trung va lam lanh cua thit bi va cua cac c cu phu, thi rot
y mi trng dinh dng tit trung va tin hanh cho hoat ng c cu chuyn ao
thc hin tun hoan mi trng theo vong khep kin. Nap khng khi nen mt cach lin
tuc qua thit bi thi khi vao khng gian gia tng va ng tun hoan. Khng khi cun
hut cht long thanh dong, p v ra thanh bot nho va c khuy trn manh vi mi
trng, tao ra hn hp ng hoa gia. Chuyn ng quay cua mi trng c tao nn
trong ng tun hoan nh cac canh hng, kt qua tao ra vung xoay trung tm co ham
lng khi cao.
Nh ma sat cht long vi phn g cua cac ng trong b trao i nhit ma s chay ri
cua cac lp bin c duy tri. Khng khi thai c tach ra khoi cht long va c thai
ra qua ng lot rng cua thit bi kh bot.
tng cng qua trinh cn nap mi trng dinh dng vao thit bi qua may phun.
Bm hut cht long canh trng va y qua voi phun cua may phun, cho nn mc
phn tan cua cht dinh dng at c rt cao va tao ra b mt tip xuc cua cac pha rt
ln.
S tun hoan nhiu ln cua canh trng trong vong khep kin vi cac b mt inh hinh
tt, bao am hiu sut cao cua qua trinh va bao am tinh ng nht cua hn hp trong
khng gian vong tun hoan. Bung trao i nhit bao am tt tc chay cua tac nhn
lanh cao lam cho h s trao i nhit ln. B trao i nhit kiu chum ng trong ng gop
cho phep tng b mt n vi lam lanh khoang 10 ln ln hn khi truyn nng lng qua
tng thit bi. H s truyn nhit c tng ln mt s ln va at gn 3900 W/(m2?K).
c tinh ky thut cua thit bi ln men dang ng:
H s cha y: 0,6 ? 0,7
Th tich, m3: 40
Lng mi trng c nap, m3: n 28
Ap sut, MPa:

139/275

trong tng: 0,6

trong phong trao i nhit va trong ao ngoai: 0,3
trong thit bi:0,1 ? 0,6
Cng sut b dn ng, kW:
cho c cu khuy trn: 125
cho c cu kh bot: 40
S vong quay cua truc, vong/phut:
cho c cu khuy trn: 350 va 200
cho c cu kh bot: 1500
Kich thc c ban, mm: 4600?2600?12000

CAC THIT BI LN MEN KHNG OI HOI TIT TRUNG CAC QUA

TRINH NUI CY VI SINH VT
Cac qua trinh nui cy san sinh ra cac nm men gia suc thuc cac qua trinh nui cy vi
sinh vt khng tit trung. Theo kt cu cac thit bi ln men, san xut nm men tng
t nh cac thit bi san xut enzim, cac khang sinh chn nui, cac aminoaxit va cac
san phm tng hp khac, nhng khng co s bao v hi va khng khi cua truc quay va
mt s b phn kt cu.
Trong nhiu trng hp san xut nm men gia suc, ng dung cac thit bi a c s
dung trong cac qua trinh tit trung.
Cac thit bi ln men co ao trn bng khi ng hoc va ng vin tun hoan bn
trong
Cac thit bi nui cy nm men dung phng phap bm dng bng khi nen cua h thng
Lephrancia co ng vin tun hoan bn trong c ng dung ph bin nht. Trong san
xut nm men thuy phn thng ng dung cac thit bi loai nay co sc cha 250, 320,
600 va 1300 m3. Kt cu cac thit bi ln men khng co cac thit bi c hoc kh bot.
Bot c kh di trong lc cua ct cht long khi tun hoan.
Khng khi vao thit bi theo ng trung tm vao chu, tai y hn hp khi - cht long
c tao thanh t nc hoa qua nap vao va t cht long phn di thit bi. Hn hp
trn c chuyn ng theo ng khuch tan bn trong. Mt phn khng khi c tach
140/275

ra khoi bot va thai ra khi quyn qua l np thit bi, con mt phn khac cung vi bot
ha xung theo ng ranh vong gia ng khuch tan va tng. Khi chuyn ng xung
di bot bi kh. bi tun hoan at cao 1,5 ? 2 th tich cht long hoat ng trong mt
phut. Cac thit bi cng nghip co chiu cao 12 ? 15 m. Bot dng cao ln 10 ? 12 m. Tin
hanh lam ngui thit bi ln men bng ti nc tng ngoai va nap nc vao ao cua
ng khuch tan. Tiu hao khng khi cho 1 kg nm men kh la 20 m3.
c tinh ky thut cua cac thit bi ln men cng nghip hoat ng ap sut khi quyn
c gii thiu bang 10.2.
Bang 10.2. c tinh ky thut cua cac thit bi ln men co ao trn bng khi ng hoc va
khi khi san xut nm men gia suc
Cac chi s
Th tich
cua thit
bi, m3
320

500

600

1300

Nng sut
theo lng
nc hoa
qua chay,
m3/hMi
trngTiu
hao khng
khi, m3/
hAp sut
d cua
20 ? 30pH 4,5n
30 ? 35pH
khng khi,
90000,7550?3=1507600?11200
50000,6305700?13350
3,5?4,514000?160000,458740
kg lc /
cm2B
mt lam
lanh cua
ao ng
khuch
tan,
m2Kich
thc c
ban, mm

141/275

Thit bi ln men hinh tru co b phn bm dng bng khi nen vi sc cha 1300
m3
Thit bi loai nay c dung nui cy nm men mt cach lin tuc trong nc qua. No
gm co vo thep han, ay hinh non cut va np hinh non co l chinh gia (hinh 10.6).
Bn ng khuch tan 7 c lp bn trong thit bi tao ra bn dong tun hoan c lp.
Khng khi nen c y qua ng gop 2 vao cac ng trung tm cua mi ng khuch tan,
cui ng trung tm co cn va chu 8.
Thung phn phi c t trn np thit bi, dich ln men, nc qua, nm men va nc
amoniac cho vao cac ng khp ni 3, 4, 5. Tt ca cac cu t c trn lai va tao ra mt
dung dich dinh dng va theo cac ng ng co ng kinh 100 mm chay xung di
cac chu cua thit bi thi khi.
Hn hp dinh dng khi chay tran qua mep chu c khuy trn vi khng khi thoat
qua khe di chu. Nhu tng khng khi - cht long c tao thanh dng ln theo ng
khuch tan n tm chn 6 thi bi pha v va chay xung di. Dung thit bi ti dang
ng gop lam lanh tng ngoai thit bi.
Thit bi ln men dang thap
Cac thit bi ln men nay bao gm loai ia va loai khng co cac c cu chuyn ao nm
ngang. S khac bit cua loai thit bi nay so vi cac loai thit bi a c nu cac phn
trn la tri s ty s gia chiu cao va ng kinh rt ln. Thit bi dang thap co nhiu trin
vong bi kt cu n gian, kha nng tng cng qua trinh sinh tng hp va cng sut
n vi ln.
u im v kt cu cua thit bi dang thap la khng co cac phn quay chuyn ng va
din tich chim ch nho.
Thit bi ln men dang phun. Thit bi ln men cua c vi s trao i khi manh. Co th
tich n 10003, s dung phng phap cac tia ngm.
Hoat ng cua thit bi (hinh 10.7) c m ta di y: bm ly tm co chc nng kh
khi, y cht long n ca vao cua thit bi ln men dang ng. Cht long chay xung
doc theo tng ng dang dong vong khuyn. Dong chay ri u cui nm ngang
mc b mt cht long cua hn hp bi tht lai trong tit din ngang cua ng va t o chay
thanh dang tia tao ra vung ap sut thp.
Khi tao hn hp ng hoa vi cht long thi khng khi c hut qua l inh khoang
trong vung ap sut thp. Cht long sui bot ( dang tia xm nhp t do, do d tr nng
lng ng hoc) n ay cua thit bi ln men, tao ra trng ri manh trong dung dich

142/275

canh trng. Cac bot khi t ay thit bi ni ln b mt, mt ln na qua trng ri c

tao ra t cac tia xm nhp t do.
Nh h thi khi tng t nh th co th am bao cung cp oxy cho cac thit bi ln men
loai ln co th tich n 2000 m3, khi cng khuy manh.
c tinh ky thut cua thit bi ln men dang phun nui cy nm mc c gii thiu
bang 10.3.
Khi tc chuyn ng cua cac dong tia 8 ? 12 m/s va ap sut khng i thi s phn
tan cua khng khi se at c tt. Nh tac ng phun vung vao cua dong, nh chuyn
ng im tng cua thit bi va nh ao trn cac bot khi ma thc hin vic la chon
thich hp cho xung lng cua dong nap t do, nhm bao am s khuy trn manh canh
trng nui cy.
Cac bot khng khi trong lung hu nh hoan toan n ay thit bi, con khi ni ln b
mt thit bi chung bi pha huy bi trng ri
Trong trng hp giam lng cht long tun hoan thi s phn tan khng khi c tng
ln ang k va no c phn b u theo toan th tich thit bi. Tc trao i khi
tng tuyn tinh vi s tng dong cht long tun hoan va tiu hao nng lng trong mt
khoang hoat ng rng. Cho nn qua trinh thi khi co th iu chinh bi tc truyn
khi. Trong cac thit bi co kt cu c nu trn, nhu cu v nng lng nap khng
khi rt nho va nng lng cua dong tun hoan se bao am ri cn thit trao i
khi. Nhng iu kin cn thit trao i khi manh trong thit bi la: ri cao, s
phn tan khng khi tt, thi gian co mt cua khng khi trong canh trng lu va ng
hoa mi trng cao.
Bang 10.3. c tinh ky thut cua cac thit bi ln men dang phun san xut c
Cac chi s
Th tich cua
thit bi ln men,
m3
200

400

1000

Nng sut cua

thit bi ln men
(tinh theo cht
kh tuyt i),
kg/hTh tich
cht long sui

37035013026 ?
250180802500301125
302210
400440011010220060000115001050
?135360060007500
?220500080008000

143/275

bot, m3Dung
lng cua thit
bi, tnNng sut
cua cac bm
tun hoan, tn/
hBi s tun
hoan cua cac
bm, th tich
trong 1 hS
lng bmTiu
thu nng lng
in cho cac
bm thi khi
va ng hoa,
kW.hTiu hao
khng khi trong
khoang sui bot
co ap sut giam,
Nm3/hKich
thc,mmng
kinhchiu cao
phn tru
Bm tun hoan la b phn chinh cua toan h. Phng phap lung ngm co hiu qua c
bit i vi cac qua trinh co tc trao i khi cao.
Trong trng hp t hp tng cua cac thit bi hay khi phn chia bn trong thit bi co sc
cha ln ra thanh 2 ? 3 phn va tt ca cac ngn c ni lai nh cac mang rot mi
trng theo o chay t trn xung mang di, mi ln chay nh th c bao hoa oxy
cua khng khi.
Lng cht tun hoan c han ch bi s cp liu cua bm chuyn. Khi phn b thanh
ba tng lng bm cn thit cho thit bi mt tng vi chiu cao chuyn la bi s 3
thi rut ngn c 3 ln. Bot c tao thanh trong qua trinh thi khi cung c chuyn
xung di, cho nn c cu kh bot c inh vi phn di cua thit bi. Tin hanh
thai nhit sinh ly trong b trao i nhit c bit.
ng dung dang thit bi trn nui cy vi sinh vt trong iu kin tit trung rt phc
tap vi do kho khn v kin cua cac bm tun hoan, nhng tin li i vi qua trinh tit
trung bng hi. Nhng co nhng u im: c cu n gian, dung lng ln, bao am
thi khi manh va am bao truyn khi ma khng cn c cu ao trn, lam cho kt cu
nay tr nn co trin vong trong cng nghip vi sinh.

144/275

Cac thit bi ln men co h thng gio dang phun

Loai thit bi nay c ng dung nui cy chung nm men c bit trn mi trng
dinh dng cha parafin long.
Thit bi ln men -50. Kt cu cua thit bi co dang dung lng xilanh ng vi sc
cha 800 m3 (h s cha y 0,4), c chia thanh 12 ngn (hinh 10.8). Mi ngn co
c cu khuy trn va thi khi. Thit bi c trang bi cac b ao trn thc hin chc
nng khuy trn pha long va cung cp khng khi.
Trong qua trinh quay cua b ao trn vi tri thoat cht long, khng khi c hut vao,
vung ha ap c tao ra. Khi o khng khi hoa manh vao cht long, lam bao hoa oxy cht
long.
c tinh ky thut cua thit bi ln men -50:
Nng sut cua thit bi tinh theo sinh khi kh tuyt i, tn/ngay 27,0
Nng sut thit bi khi ga t trung tm 13 ngn, tn/ngay: 30
Dong cht long, m3/h: 37,5
Dung tich, m3:
khi cha hoat ng: 800
khi hoat ng: 320
Nhit hoat ng, 0C: 32 ? 34
Din tich b mt trao i nhit, m2: 2700 ? 3000
Tiu hao khng khi, m3/h: 36160
S lng c cu thng gio: 12
Cng sut ng c, kW: 3,5
Thit bi nui cy nm men trn mi trng rn -76-900 nui nm men parafin.
Hin tai loai kt cu nay c thc nghim rng rai trong cac nha may san xut cht c
cha vitamin va protein. Thit bi ln men (hinh 10.9) gm vo 1; vong tun hoan t l 2;
ng khuch tan trung tm 5; cac c cu thi khi 3 c lp trong vong tun hoan t l
va trong ng khuch tan trung tm; cac b trao i nhit 7 va b tach giot 4. ng c 6
dn ng cho cac c cu thi khi. Nap vao thit bi mi trng dinh dng cha parafin,
145/275

mui khoang, cac nguyn t vi lng, nc amoniac, va thao thanh phm ra khoi b
phn ly qua khp ni. Nap khng khi thi cho canh trng bng phng phap t hut.
Khi cac b thng gio suc khi cho mi trng thi s trao i khi c xay ra qua b trao
i nhit tao ra nhng dong ln xung.
Vo thit bi c ch tao bng thep khng gi, hai lp, con cac b trao i nhit, cac c
cu trao i khi va cac vach ngn - bng thep nguyn khi.
c tinh ky thut cua thit bi ln men -76-900
Nng sut thit bi, tn/ngay: 30 ? 36
Dung lng, m3:
khi cha hoat ng: 900
khi hoat ng: 450
Ap sut, MPa: 0,02
Nhit hoat ng, 0C: 32 ? 34
Mi trng, pH: 4,2 ? 4,4
Din tich b mt trao i nhit, m2: 2700
Tiu hao khng khi ( iu kin binh thng), m3/h: 54000
S lng cac c cu thi khi: 13
Cng sut ng c in, kW: 315
Kich thc c ban, mm: 17000?17000?6500
Khi lng, tn: 535
Nhc im cua thit bi ln men co h phun ch: truc thit bi bi rung ng; nhim bn
b mt trao i nhit va giam h s trao i nhit.
Thit bi ln men trao i khi manh
Muc ich chinh cua loai thit bi nay la tng nng vi sinh vt trong dung dich canh
trng, tng iu kin thi khi va tng nng sut thit bi.

146/275

Thit bi (hinh 10.10) la mt dung lng xilanh 17, bn trong lp xilanh hng 2. Hai
oan ng 4 va 18 inh vi cho xilanh hng trong dung lng. oan ng 18 c lp cht
n ay va chia dung lng ra lam hai phong: phong 19 dung nui cy canh trng,
con trong phong 20 tn dung b sung nguyn liu ban u. oan ng 4 lp cach mt ay
cua dung lng. Bn trong xilanh hng 2 va trong khng gian gia tng dung lng
va oan ng 4 c b tri cac ng gop 16. Cac ng gop c lp cht bi cac ng t l
21.
Trong khng gian gia xilanh hng 2 va cac oan ng 18 va 4 co cac b trao i nhit
1. nap khng khi n cac ng gop trong phong 19 dung ng gop phn phi 7, con
trong phong 20 - ng gop 5. phn trn cua dung lng co ng gop 14 thu nhn va
lam kh bot, bn trong c lp cac ia hinh non 15. Khng khi thoat ra t phong 19
qua b tach khi 9. May kh bot bng c hoc 12 vi b dn hng c lp t trn cac
ia 15. Mi trng dinh dng c y vao thit bi qua khp 6. Sinh khi c thao
ra khoi thit bi qua khp 11, con khng khi - qua khp ni 8 va 13.
Thit bi hoat ng nh sau: nap hn hp dinh dng ban u vao phong 19 qua khp
ni 3, con khng khi - vao thit bi qua khp ni 6. Trong phong 19 xay ra nui cy sinh
khi. Tun hoan va ao trn cht long c thc hin bi thit bi bm dng bng khi
nen. T phong nui cy, cht long canh trng chay qua oan ng 12 vao phong 20,
tai y xay ra tn dung b sung nguyn liu. Bn trong phong 19 va 20 dung dich canh
trng c thi khi nh cac ng c t nhiu l. Sinh khi thao ra khoi phong cung
vi pha bot c tao thanh phn trn cua phong. Sau o bot ni ln theo cac ng
ranh gia cac ia non 15, c tach khoi cht long va c c lai. Kh bot a c c
bng b kh bot c hoc 12 va thao ra qua khp ni 11.
Thai khng khi khoi phong 19 qua khp ni 8 nh b tach khi 9, con khoi phong 20 qua khp ni 13.

147/275

Hinh 10.9. Thit bi cy ln men trao i khi manh

KT CU CUA CAC C CU THI KHI TRONG MAY PHUN KIU

TUABIN
May phun kiu tuabin - o la loai kt cu hut hai tng co cac ca trn va di nap va
thai dung dich. Loai nay hoat ng nh sau: khng khi vao c trn vi cht long, khi
thoat ra thi khng khi c hng ln trn va sau khi qua b trao i nhit c chia ra
lam hai dong. Khi i qua phn trung tm cua c cu tun hoan, dong th nht vao ca
trn cua c cu phun, con dong th hai hng xung di theo ng vin cua c cu
tun hoan va khi chuyn ng di ay gia thi vao ca di.
May phun kiu tuabin co cac vong t l
Loai kt cu nay c dung thi khi va khuy trn mi trng ging khi nui cy vi
sinh vt, c bit la nm men.
Nhm muc ich n gian hoa kt cu cua may phun kiu tuabin, c cu pha dong
cht long co dang vong t l, c lp gia cac canh cua quat va cac phn tao ng
vin cua vo may.

148/275

Cac canh cua may bm doc truc y cht long canh trng va dn vao phn chay 7 cua
may phun, tai y cac vong t l 5 se tao ra nhiu vong nho. Cac dong nay se phun vao
khng khi c y t quat va trong voi phun 4 se tao ra hn hp hi - cht long, nh
cac canh khuy 11 hn hp bi phn tan trong cht long. Dong khi - cht long c phn
tan chay ra ngoai. Loai nay cho phep lam n gian hoa kt cu cua may phun, lam tt
hn s phn tan khng khi va tng tc hut oxy trong cht long.
May phun kiu tuabin co cac voi
May phun kiu tuabin hinh 10.12 gm co vo 8 vi cac oan ng ng vin 2 hinh
thanh vong, voi phun 4 c lp cht trn truc rng cua ng thng khi th 1; cac canh
phn b 10 bn trong voi phun phun hn hp khi - cht long va quat gn trong vo
gm hai ia 5, 6 vi cac canh 3 gia cac ia.
Theo ng kinh ngoai cua cac ia ngi ta phn b cac voi 9 pha huy cac dong cht
long. Nhng oan vao cua cac nhanh 10 phun hn hp khi - cht long c phn b
gia cac voi.
Cht long ban u c hng ti cac voi 9 nh cac canh 7, tai y cht long c phn
chia ra mt s dong, chung tip xuc vi khng khi vao t quat va y vao voi phun 4,
ri tip tuc phn tan khi trong cht long nh cac canh 10, 9. Sau o cht long bao hoa
khng khi c thoat ra ngoai.

TINH TOAN THIT BI LN MEN CO B AO TRN C HOC VA B

LAM SUI BOT
Khi tinh toan cn xac inh cac chi s c ban v kt cu va nng lng cua thit bi vi
th tich chung a cho.
Bc u cn phai xac lp khi lng th tich ?, nht ng hoc ?, h s dn nhit ?,
ap sut lam vic trong thit bi khi tit trung bng hi nc, nhit dung C. Theo nghin
cu cua nc ngoai, khi lng th tich cua cac mi trng dinh dng trong gii han
? = 1060 ? 1070 kg/ m3; nht ng hoc - trong gii han ? = 0,001 ? 0,00155 Pa?S,
nhit dung C = 4186 J/(kg?K), h s dn nhit ? = 0,6 W/ (m?K).
tit trung mi trng dinh dng bn trong thit bi, cn phai tao ra ap sut lam vic
khng nho hn 0,2 MPa. H s cha y mi trng dinh dng cua thit bi phu thuc
vao thanh phn cua mi trng va vao dang vi sinh vt nui cy k = 0,5 ? 0,65.
Tinh toan kt cu cua thit bi ln men
Th tich lam vic cua thit bi V1 (m3) c tinh theo cng thc:

149/275

V1 = V.k
san xut axit amin, cac cht khang sinh chn nui va cac ch phm enzim, ng
kinh bn trong DB = 2000 ? 3000 mm.
Cac kich thc con lai cua thit bi (chiu cao cua phn elip he; chiu cao gp mep h, b
mt bn trong Fb; sc cha cua ay Vd va chiu day cua tng ay S c ly nh sau:
hc = 0,25DB ; h ? 2S;
Th tich cha hoat ng cua thit bi Vr tinh theo cng thc:
Vr = Vx + 2Vd
Th tich cua phn xilanh:
Vx = Vr 2Vd
Chiu cao phn xilanh cua thit bi:
Hx =

Vr 2Vd
F

trong o : F - din tich tit din cua thit bi theo ng kinh trong:
F = 0,785D2B

Chiu cao chung cua thit bi: He = Hx + 2 he + h

Tinh toan b khuy trn cua thit bi ln men
Khi nui cy vi sinh vt trong mi trng dinh dng long bng phng phap chim, do
tao sinh khi nn nht cua cht long canh trng tng ln, cho nn s khuy trn va
thi khi mi trng bi xu i. Nhm tng cng s khuy trn huyn phu cho phep s
dung b khuy trn dang tuabin. ng kinh b khuy trn dang tuabin dk (m) c
tinh theo cng thc:
dk = (0,3 ? 0,33)DB
trong o: DB- ng kinh bn trong cua thit bi ln men.
Tra bang theo gia tri dk chon b khuy trn ti u (h khuy trn co hiu sut cao).
Cac dang c cu khuy trn cho cht long co nht khac nhau c nu trong bang
10.4.

150/275

Bang 10.4. Tc bin ti u cua cac c cu khuy trn phu thuc vao nht cua mi
trng c khuy trn
C cu khuy trn

nht cua mi trngPa.s

Vn tc bin ti u cua b
khuy trn, m/s

Canh, neo, giaDang

tuabinChong chong

0,001 ? 44 ? 88 ? 150,001 ?
55 ?1515 ? 250,001 ? 2

3,0 ? 2,02,5 ?1,51,5 ? 1,07 ?

4,24,3 ? 3,43,4 ? 2,34,8 ? 16

S vong quay cua b khuy trn (vong/phut) :

n1 =

dk

Theo gia tri nhn c cua s vong quay, chon tc thc t cua no. Chon b truyn
ng trong bang tra cu theo gia tri a c nhn cua s vong quay.
Cng sut tiu thu (kW) khi may khuy hoat ng khuy trn canh trng khng
cp n s anh hng cua cac c cu phu:
NM = KNcn3d5k

trong o: KN - chun cng sut, phu thuc vao cng ao trn va c c trng bi
chun ly tm Reynolds (Re);
?c - ty trong mi trng;
n - s may khuy trn;
dk - ng kinh may, m.
Re1 =

cnd2
k

trong o: ?c - nht ng hoc cua mi trng.

Cng sut tinh toan cho truc may trn, kW:
NP = k1k2 k + 1 NM

trong o: k1 - h s cha y canh trng cua thit bi;

k2 - h s co tinh n s tng cng sut do tng sc can cua mi trng trong qua trinh
phat trin cua mi trng (k2 = 1,1);

151/275

?k - h s tinh n s tng cng sut tiu thu vt thng sc can gy ra do cac c cu

phu :
k1 =

H1
DB

trong o: H1- chiu cao cua lp cht long c khuy trn (i vi cac may khuy trn
dang tuabin, H1 = 0,75 Ht.b).
Vi vao chu ky phat trin cua mt s chung tao ra bot, tranh s toe bot, ly H1= 0,65
Ht.b.
Khi tinh cng sut lam vic cua b khuy ao cn phai tinh n nng sut thng sc can
do cac c cu phu gy nn.
thc hin iu kin o cn phai a vao h s ?k:
k= kn + kM + kTP + kT

trong o: kn - h s can cua vach ngn phan xa;

kM - h s can cua b khung trn phu;
kTP - h s can cua ng nap khng khi;
kT - h s can cua ng lot truc cm nhit k.
Tri s kn, kM, kTP va kT phu thuc vao dang may khuy c nu trong bang 10.5
Bang 10.5. Tri s cac h s k xet ti s tng cng sut cua may khuy do tn tai trong
thit bi cac c cu phu
C cu
phu
Dang c
cu khuy
trn
Canh

Neo va gia

Tuabin

Chongchong

Bn vach
ngn phan 10,350,20,10,32,02,5
1,5-0,20,10,3--0,20,10,3-0,5-0,10,050,15--0,05
xa co b
?3,0day B =

152/275

0,08DB,
c phn
b
tng
thit
biMt
canh phu
nm
ngang
bng canh
cua c cu
chuyn
ao chinh
(theo kich
thc)ng
cho dung
dich qua
apng
boc lot
cm nhit
k hay
dung cu
o mc
kiu
phaoHai
ng ng,
c lp
cach nhau
mt goc
hn
900Rut
xon cun
phai c
lp doc
tng theo
tng
xilanh
thit
bing
xon c
lp ay
thit bi,

153/275

khi ng
kinh cua
ng 0,033
? 0,54
mCac chi
tit gia
c cac ng
khuch
tan
Cng sut thng ma sat trong vong chn du cua truc:
Nc =

2nd2BScP

0,1

hc
Sc

trong o: n va dB - s vong quay, vong/phut va ng kinh cua truc, m;

Sc - chiu day ming m vong chn du cua truc;
P - ap sut lam vic cua khng khi trong thit bi trn mc long, Pa;
hc - chiu cao ming m vong chn du, m: (hc = 6Sc).
xac inh Nc co th ly P = 0,1 MPa.
Xac inh ng kinh truc dn cua may khuy theo cng thc gn ung, xut phat t
bn chiu xon cua truc:
dB = 1,7

3 Mx
'
CP

+ CM

trong o: Mx - mmen xon trn truc may khuy, N? m;

'CP- ng sut tip cho phep i vi vt liu truc chiu xon;

CM - hiu chinh ro ri, xoi mon vt liu, m.

M men xon trn truc may khuy:
Mx = 0,163

NP
n

trong o: NP - cng sut tinh cho truc;

154/275

n - h s an toan.
am bao bn cn phai nhn ai lng nhn c theo tinh toan dB vi h s 1,25
va nhn c d'B.
xac inh ng kinh oan truc nm cao hn tuabin nho phia di d''B cn nhn ai
lng d'B vi h s 1,07. xac inh ng kinh cua truc nm cao hn tuabin nho phia
trn d'''B khi lu lng qua vong chn du cn nhn tri s d'B vi h s 1,14.
Truc c ch tao bng thep CT45. Gii han bn cua thep CT45 la ?b = 610 MN/m2
(xp xi 62 kG/ mm2), h s an toan nB = 2,6. ng sut cho phep c xac inh theo ty
s gia bn gii han va h s an toan, ta co :

[ ] =

b
nB

ng sut tip cho phep: [] = 0,6[].

ng sut cho phep i vi cac truc cua cac c cu khuy trn :

['] = 0,5[].
B day cua ming m vong chn du (mm):
Sc = 0,044d''B

trong o: d''B- ng kinh cua truc, m.

Sau o xac inh lc nen ln ming m:
'

''

PC = dB + Sc ScP e

0,4

hc
Sc

trong o: P - Ap sut cho phep trong thit bi khi tit trung, Pa.
Cng sut c thit lp cui cung NTL (kW) cua ng c dn ng cho may khuy
trn c tinh theo cng thc:
NTL = 1,15

NP + NC

? - hiu sut truyn ng cua b truyn.

155/275

Sau o theo tri s NTL chon dn ng ng, dang ng c, cng sut cua no va s vong
quay.
Cn bng nhit cho cac thit bi ln men
Trong qua trinh hoat ng cua vi sinh vt trong thit bi, mt lng nhit c thoat ra.
S phat trin ging bi chm lai khi tng nhit canh trng, con sau o co kha nng vi
sinh vt bi cht. ngn nga hin tng o cac thit bi ln men cn phai trang bi cac
c cu thai nhit (ng xon, ao, cac ng nhit).
Lng nhit thai ra t canh trng va tiu hao nc lam lanh c xac inh t cn bng
nhit.
Thu nhit

Tiu hao nhit

Vi mi trng dinh dng: Q1 =

GnCntnNhit sinh hoc c giai phong
khi phat trin canh trng: Q2 = qpVi
nc lam lanh: Q3 = GBCBt1BVi khng
khi thi; Q4 = Li1

Vi canh trng thanh phm: QS =

GkCktkVi nc lam lanh: Q6 =
GBCBt2BVi khng khi thi: Q7 =
Li2Tn tht nhit vao mi trng xung
quanh Q8 = 3600 ?Fa?t

trong o: Gn , GB va Gk - khi lng mi trng dinh dng, nc lam lanh va canh

trng thanh phm, kg;
Cn , CB , va Ck - nhit dung ring cua mi trng dinh dng, nc lam lanh va canh
trng thanh phm, kJ/(kg?K);
tn , tk , t1B va t2B - nhit cua mi trng dinh dng, canh trng thanh phm, nc
lam lanh u va cui, K;
q - lng nhit trung binh c giai phong khi mc tng sinh khi cua chung vi sinh
vt, kJ/kg;
p - mc tng sinh khi sinh vt, kg/h;
L - lng khng khi c thi, kg/h;
i1va i2 - entanpi cua khng khi mi va khng khi thai, kJ/kg;
Fa - din tich b mt cua thit bi ln men, m2;
? - h s thai nhit t b mt thit bi vao mi trng xung quanh kW/(m2?K);

156/275

?t - hiu trung binh nhit cua canh trng phat trin va khng khi xung quanh thit
bi, K.
Phng trinh cn bng nhit cua thit bi ln men co dang:
GBCB t2B t1B = Q1 + Q2 Q5 Q8 L i2 i1

t Q1 + Q2 Q5 Q8 L i2 i1 = Q, khi o tiu hao nc lam lanh (kg/h):

GB =

Q
CB t2B t1B

Din tich b mt truyn nhit cua thit bi ln men, (m2):

F=

Q
3600Kt

trong o: K - h s truyn nhit, W/(m2?K);

?t - hiu trung binh nhit cua canh trng phat trin va nc lam lanh, 0C:
K=

1
1

+ +

1 2

ai lng thai nhit ?2 i vi nc c xac inh phu thuc vao chun Re. Xac inh
c ai lng thai nhit t tng ti mi trng phat trin ?1 se bi phc tap do s tn
tai trong mi trng mt lng ln khng khi phn tan ra thanh nhng bot nho va lam
giam iu kin thai nhit. Cho nn vi sai s xac inh, co th s dung phng trinh thc
nghim xac inh thai nhit t b mt cua ng n cac dung dich ng va ri ng
theo ty trong va nht khi i lu t nhin:
1 = 2850

3 tCT tT

trong o: tCT va tT - nhit cua canh trng phat trin va nhit cua tng ao, 0C;
? - nht ng hoc cua mi trng, Pa?S.
nht dung dich ri ng loang co th tinh theo cng thc:
= 1,2 + 0,046B 0,0014Bt 10 3

trong o: B - nng cua dung dich, %,

t - nhit cua dung dich, 0C.

157/275

Trn c s cua cac s liu thc nghim i vi thit bi ln men co ao lanh, co tinh n
s nhim bn tng co th ly k = 3000 W/(m2?K). Tiu hao khng khi thi canh
trng phat trin trong gii han 60 ? 120 m3/ (h?m3).

158/275

Thit b phn chia pha lng v pha rn

Ni dung:
Trong cng nghip vi sinh thng s dung cac may ly tm va phn ly khac nhau phn
chia cac h di th.

CAC THIT BI LY TM HUYN PHU

Cac may ly tm c ng dung rng rai tach cac tiu phn n inh trong dung dich
cac cht hoat hoa sinh hoc, cac dung dich ru khoi ch phm hoat hoa lam lng etanol,
axetol va cac dung mi hu c khac, tach sinh khi khoi dung dich canh trng, tach
phc hoat hoa sinh hoc (khi kt tua bng mui) t cac dung dich, cung nh phn chia
cac hn hp cht long hay cac huyn phu.
Cac h phn tan th thng c phn chia di tac ng cua trong lc. Tuy nhin
khi ty trong cua cac cu t co chnh lch nho va nht cua cht long khng ng
nht cao thi s lng xay ra rt chm. Do ng sut cua trng lc ly tm quan tinh ln
hn nhiu ln ng sut cua trng trong lc, cho nn vic phn chia di tac ng cua
trng ly tm xay ra rt nhanh va hoan toan.
Trong cac thit bi cng nghip vic phn chia bng phng phap ly tm c ng dung
tach cac tiu phn co kich thc t 25 mm n 0,5 ?m.
Phng phap ly tm da trn c s tac ng cua trng ly tm ti h khng ng nht
gm hai hoc nhiu pha. Ly tm cac h cht long khng ng nht c thc hin bng
hai phng phap: loc ly tm qua tng t l cua rto, vach loc c t phn trong
cua rto (may ly tm loc) va qua rto lng co oan ng lin (may ly tm lng). ng
thi cac may ly tm tng hp kt hp ca hai nguyn tc phn chia loc - lng cung c
s dung.
Khi tach huyn phu trong cac may ly tm loc trong rto, di tac ng cua lc ly tm
cht long c loc qua vai loc hay li kim loai, ng thi cac tiu phn pha rn bi lng
xung; cht long qua sang va sau o qua l trong rto, xi manh vao tng cua may ly
tm, con cn c thao ra trong thi gian rto quay hoc la sau khi may ngng.
Khi phn chia cac huyn phu trong cac may ly tm lng, cac tiu phn rn co ty trong
ln hn ty trong cu t cht long c lng xung (di tac ng cua lc ly tm trong
oan ng rto) tao thanh lp vong khuyn. Cu t long cung tao thanh lp vong khuyn
nhng nm gn truc quay hn, cht long trong c dn ra ngoai qua mep tran hay nh
ng hut; cn c thao ra theo hanh trinh xa hay sau khi thit bi ngng. Vic phn chia

159/275

nhu tng xay ra tng t: tng rto tao ra lp cht long nng, con gn truc quay lp cht long nhe.
Phn loai cac may ly tm
Cac may ly tm cng nghip c chia ra:
Theo nguyn tc phn chia - kt tua, phn chia (phn ly), loc va tng hp.
Theo c tinh tin hanh qua trinh ly tm - chu ky va lin tuc.
Theo du hiu v kt cu - nm ngang (co truc nm ngang), nghing (co truc nghing)
va ng.
Theo phng phap thai cn ra khoi rto.
Khi san xut cac cht hoat hoa sinh hoc thng s dung cac may ly tm tac ng chu
ky, thai cn bng c khi hoa hay thu cng, con khi san xut ln - cac may ly tm t ng
hoa tac ng lin tuc.
Khi la chon cac may ly tm cn phai da vao cac c tinh cng ngh cua chung va cac
tinh cht ly hoc cua vt liu em gia cng ( phn tan cua pha rn, nht cua pha
long va nng cua no).
Nng huyn phu bng ty s gia lng pha rn va tng lng huyn phu. Nng
huyn phu co th th hin bng phn trm theo khi lng hay phn trm theo th tich.
Hiu nng gia pha rn va pha long cang ln thi nng sut cua may ly tm lng cang
cao.
Lc ly tm Pl (N) la ng lc cua qua trinh ly tm:
Pl =

mv2
2

G 2 R
g

GR2
900

trong o: m - khi lng cua may va cht long, kg;

v - tc bin, m/s;
R - ban kinh bn trong cua thung quay, m;
G - trong lng cua vt th quay, N; ? - tc goc cua thung quay, /s ( =

30 );

g - gia tc ri t do, m/s2.

160/275

Yu t phn chia la mt trong nhng chun c ban la chon may ly tm hay may
phn ly. Yu t phn chia xac inh gia tc cua trng ly tm c phat trin trong may,
co bao nhiu ln ln hn gia tc trong lc. Yu t phn chia c xac inh theo cng
thc:
fp =

2 R
g

2R
900 .

Yu t phn chia cang cao thi kha nng phn chia cua may cang ln. Yu t phn chia
se tng ang k khi tng s vong quay cua rto. Ky hiu nng sut cua may la chi s c
ban cua may hoat ng:
F lf p

trong o : Fl - din tich b mt lng cua xilanh, m2.

May ly tm dang lng va dang loc
Cac may ly tm thuc dang nay c bit kin, co thit bi in an toan va thai cn phia
trn bng phng phap thu cng. Dn ng may ly tm c thc hin t ng c qua
truyn ng bng dy ai hinh thang. Trong cac may loai nay co khoa lin ng cho
ng c va np vo khi giam ap sut khi tr trong cac khoang vo di 1470 Pa. Cac chi
tit cua may tip xuc vi san phm c ch tao bng thep 12X18H10T.
Trong cng nghip vi sinh may ly tm ng co kich thc nho c s dung rng rai do
kin va tinh an toan cao. Loai nay rt thun li cho nhiu qua trinh tach va lam sach
mt lng va phai cac cht hoat hoa sinh hoc. c tinh ky thut cua chung c nu
bang 11.1.
May ly tm ng (may ly tm siu tc)
lam trong cac huyn phu co cha mt lng khng ang k cac tap cht rn co
phn tan cao, tach cac tap cht rn co phn tan cao va cac nhu tng thng s
dung may ly tm siu tc. Khi lam trong huyn phu co cha pha rn co phn tan
cao hn 1% thi cac may ly tm siu tc c hoat ng theo chu ky va thao cn bng
phng phap thu cng. Khi tach nhu tng thi cac may ly tm siu tc hoat ng lin
tuc.
B phn kt cu quan trong cua may ly tm siu tc thuc loai OTP va PTR la loai rto
ng. May siu m cao tc (hinh 11.1) c lp t trn b bng gang 8, ng thi cung
la vo bao v may va no gm rto 9, inh dn ng 2 c ni vi truc, b ham va cac
khp ni thu nhn va thao cht long 4 va 7. u trn cua rto c ni vi inh dn
ng qua truc, con u di thi ty t do vao ng dn hng, cho phep trung tm quay
cua rto lun hng trong tm vi ay rto chuyn di vao vi tri trong tm.
161/275

Bang 11.1. c tinh ky thut cua cac may ly tm lng va loc

Cac chi s

- 303K - 04

Rto, mmng kinh

trongchiu cao hoat ngYu
t phn chia khi s vong
quay, vong/
phut1500244034604250Dung
tich, m3Tai trong ln nht,
3001503751000200030000,05109090?30328501160?700?765400 4
kgThi gian, stng
tchamCng sut ng c,
kWS vong quay cua truc,
vong/phutKich thc c ban,
mmKhi lng, kg
Khi may hoat ng, huyn phu qua voi phun cua ng nap liu vao phn di cua rto va
khi quay cung rto huyn phu se chay theo tng cua no theo hng doc truc. Theo mc
chuyn ng doc theo rto, huyn phu bi phn lp tng xng vi ty trong cua cac
phn trong thanh phn cht long. Khi o tiu phn rn trong trang thai l lng bi tach
ra khoi cht long, va bi lng trn tng rto, con cht long qua l trn u rto c
a vao ngn rot, va sau o vao thung cha. Nh khng xay ra bin i ang k hng
chuyn ng cua cht long va nhng dong xoay ri, nn loai tr c kha nng tai xm
nhp cua cac tiu phn vao huyn phu. Khi kt thuc s phn chia, may c dng lai
nh b ham 6, thao rto cung cn, thit lp s an toan va lp lai chu ky hoat ng.
Ly tm nhu tng c tin hanh nh sau: nhu tng theo ng tip liu vao phn di
cua rto va theo mc chuyn ng ln, trn c phn ra thanh nhng cu t nng
va nhe. Cu t nng se qua cac l c phn b tng rto ri vao ia rot di va
tip tuc qua oan ng a ra ngoai.
Cac b phn tip xuc trc tip vi san phm u c ch tao bng thep 12X18H10T va
20X13. Khoang bn trong cua khung bng gang c phu lp sn chiu axit. Cac may ly
tm siu tc rt gon, tin li cho thao tac va co s vong quay ln, mc du ng kinh
rto nho (bang 11.2).
Bang 11.2. c tinh ky thut cua may ly tm siu tc
Cac chi
s

OTP- 101K-1PTP -101K-1

ng
kinh

1051500013200102,2850?730?1720560 1501353015250207,51070?740?2050850

OTP-151K-1PTP- 151K-1

162/275

trong
cua rto,
mmS
vong
quay ln
nht cua
rto,
vong/
phutYu
t phn
chia ln
nhtTai
trong
ln nht,
kgCng
sut
ng c
in,
kWKich
thc c
ban cua
may vi
ng c,
mmKhi
lng,
kg
Khi tng s vong quay cua rto ln bao nhiu ln, ng thi giam ng kinh cua no
xung by nhiu ln thi tc bin va ng sut trong trng la khng i. Yu t phn
chia i vi cac may siu tc 12000 ? 51000.
Nhc im cua cac may ly tm siu tc: tinh hoat ng chu ky, cn thit phai thao
va lp thng xuyn, thao cht lng va ra rto bng phng phap thu cng, s tn tai
truyn ng bng dy ai.
May ly tm lng nm ngang co b thao cht lng bng vit tai
May ly tm lng nm ngang c ng dung phn chia huyn phu co ham lng th
tich pha rn t 1 n 40%, co kich thc cac tiu phn ln hn 2 ? 5 ?m va sai khac gia
ty trong pha rn va long ln hn 200 kg/m3. Theo chc nng cng ngh, cac may ly tm
c chia ra lam ba nhom: lam trong va phn cp, lng van nng va lng bng phng
phap kh nc.

163/275

Ly tm lam trong c ng dung tinh ch huyn phu co pha rn phn tan cao vi
nng thp, tinh ch huyn phu khoi cac tiu phn co kich thc ln hn 5 ?m
trc khi nap chung n cac may phn ly kiu ia va may phn ly siu tc va ng thi
lam giam nng pha rn trong huyn phu. Cac may ly tm lam trong va phn cp
co yu t phn chia ln hn 2500 va ty s gia chiu dai hoat ng cua rto va ng
kinh la 1,6 ? 2,2.
Cac may ly tm lng van nng c ng dung phn chia huyn phu co nng pha
rn nho va trung binh. Khi o nhn c cht long nguyn cht va cht lng co m
khng ln. Yu t phn chia bng 2000 ? 3000, ty s gia chiu dai hoat ng cua rto
va ng kinh 1,6 ?2,2.
Ly tm lng bng phng phap kh nc c ng dung phn chia cac huyn phu
th co nng cao. Tinh theo cht rn loai nay co nng sut ln, ng thi cht rn nhn
c co m khng ln lm. Yu t phn chia nho hn 2000, ty s chiu dai hoat ng
cua rto va ng kinh khng ln hn 2.
May ly tm lng nm ngang (hinh 11.2) co rto nm ngang hinh xilanh - non 8, bn
trong c lp vit tai 7. Vit tai va rto cung quay mt chiu, nhng vi s vong quay
khac nhau.

Hinh 11.2. May ly tm lng nm ngang:

1- C cu ngng may khi qua tai; 2- Ca thao; 3-Vo co cac vach bn trong, 4- Cng nap
liu; 5, 10- B ta rto; 6- Khoang thao cht long nguyn cht; 7- Vit tai; 8- Rto
xilanh- non; 9- Khoang thao cn; 11- B truyn ng
Vit tai vn chuyn cht lng doc theo rto n ca thao 2 nm trong phn tht lai cua
rto. Rto c lp c inh trn hai b ta 5 va 10 va c quay nh ng c va truyn
ng bng ai hinh thang. Dn ng vit tai c thc hin t rto cua may ly tm qua
b truyn ng 11. Vo bao phu ly rto, co cac vach ngn 3 tao ra cac khoang thao
cht lng 9 ra khoi khoang, thao cht long nguyn cht 6. Trong trng hp qua
tai thi c cu an toan 1 se hoat ng lam ngng may ng thi nap cac tin hiu anh sang
164/275

va bao ng. Khi may hoat ng, huyn phu nap theo ng 4 vao khoang trong cua vit
tai ri qua ca thao 2 vao rto. Di tac ng cua lc ly tm, huyn phu c phn
chia va cac tiu phn cua pha rn c lng trn tng cua rto. Cht long trong chay
vao ca rot, tran qua ngng rot va c thao ra khoi rto. ng kinh cua ngng
tran c iu chinh bi van iu tit. c tinh ky thut cua may ly tm dang lng nm
ngang c nu bang 11.3.
Bang 11.3. c tinh ky thut cua cac may ly tm h lng nm ngang
Cac chi
s

202K - 3 va202K - 5

321K - 5

352K -3

ng
kinh
trong ln
nht cua
rto,
mmS
vong
quay ln
nht cua
rto
vong/
phutYu
t phn
chia ln
nhtTy
2006000400035,51455?1080?740637 325350022301,667,51560?970?650660 3504000
s gia
chiu dai
hoat
ng cua
rto va
ng
kinhCng
sut ng
c,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng, kg
Tip bang 11.3
165/275

Cac chi
s

352K - 5 va202K - 6

501K - 6 va502K-4

ng
kinh
trong ln
nht cua
rto,
mmS
vong
quay ln
nht cua
rto
vong/
phutYu
t phn
chia ln
nhtTy
350400031401,8222160?1850?10751550 500265019601,86302585?2200?10803400 8
s gia
chiu dai
hoat
ng cua
rto va
ng
kinhCng
sut ng
c,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng, kg
Hoat ng cua may ly tm c iu chinh bi s vong quay cua rto bng cach thay
i ng kinh banh ai, thay i tc nap huyn phu va thay i gia tri ng kinh
cua ngng tran.
Cac may ly tm lng t ng co dao thao cn
tach cac huyn phu kho loc co pha rn gm nhng hat nho vi kich thc 5 ? 40 ?m
khng hoa tan va co nng th tich 10% thng s dung cac may ly tm lng dang kin
co dao thao cn. May ly tm dang lng t ng (hinh 11.3) co rto ngang c lp c
inh trong cac bi lc.
166/275

Trn np ly tm c lp ng nap liu, c cu ct cht cn, phu thao liu, b iu chinh

mc lp cht liu va chuyn hanh trinh cua dao. May ly tm c trang bi thm cac c
cu thao cht long a c lam trong, gm ng thao co xi lanh thuy lc va van tit lu
iu chinh tc quay cua ng thao.
Co th phn chia huyn phu bng hai phng phap. Phng phap u la ch: huyn
phu c nap y vao rto, sau o phn chia hn hp, thao pha rn qua ng thao, ri
sau o thao pha long a c lam trong. Vic nap huyn phu se c dng lai mt cach
t ng sau khi at c mc cn quy inh, tip theo tin hanh vt. Dung dao quay tron
hay chuyn ng tinh tin ct cht cn a c vt kh va cho qua phu cha thai
khoi thit bi.
Phng phap hoat ng th hai cua may ly tm lng nh sau: huyn phu cho vao rto
mt cach lin tuc, pha rn c gom lai trong rto, con pha long c lam trong ri cho
chay tran qua mep va c thao ra khoi may. S nap liu cho may ly tm c tip tuc
cho n khi rto cha y cn. Pha long con lai se qua ng thao thao ra khoi rto.
Khi phn chia cac san phm d n cn phai nap khi tr vao vo may ly tm.
Bang 11.4. c tinh ky thut cua may ly tm lng t ng
Cac chi
s

903K - 1

2003K - 1

ng
kinh
trong
cua rto,
mmS
vong
quay ln
nht cua
rto,
vong/
900170014500,3150303180?370?21009593 20007606401,251500754200?4660?4550193
phutYu
t phn
chia ln
nhtSc
cha,
m3Tai
trong
ln nht,
kgCng
sut

167/275

ng c,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
Hinh 11-3. May ly tm lng t ng:B- Nap huyn phu; C- Thao cht long a c lam
trong; D- Thao cht long nguyn cht; E- Thai nc ro ri; F- Thai hi ra khoi vo; GThai cht lng; H- Nap khi tr; I- Nap cht long ra cn; k- Thai khi; L- Nap nc
vao m kin; M- Thai nc ra khoi m kin
May ly tm loc va ly tm lng kiu treo co dn ng trn
Loai nay c s dung gia cng huyn phu co pha rn hoa tan va khng hoa tan, c
bit la gia cng axit ascorbic. Dung dao ct cht cn trong may khi giam s vong
quay cua rto.
Cac b phn kt cu chung cua may ly tm kiu treo gm rto ng va truc coc si, u
trn cua truc c lp vao gi hinh cu. Gi hinh cu c t cao hn trong tm cua h
quay va la h cua cac lc nm trong cc, c ta t do trn b mt cu cua vo boc b
dn ng.
Lp vo cua b dn ng trn thanh thep doc hinh ch U. Dn ng c thc hin t
ng c ni vi truc may ly tm qua khp an hi.
Nap huyn phu t trn vao may ly tm loc khi s vong quay cua rto giam, sau o tng
s vong quay n tri s ln nht, vt, ra va lai vt cht long. Trong cac may ly tm
lng, huyn phu c nap vao khi tc quay cua rto hoat ng. Dung phanh ai gn
trong mu cua b dn ng ham may ly tm, cung nh dung ng c in co kt cu
cho phep ham khi quay ngc chiu. Vo cung la thung ng phn loc, t o c
thao ra qua khp ni nm di ay thung.
May ly tm dang ? khng c bit kin, chung c trang bi rto co g trn t l, b
iu chinh mc tai trong rto.
May ly tm c trang bi thm ao hi un nong. Cht liu cho rto lng mt
cach lin tuc qua ng nap liu co voi phun. Cht loc c thao ra khoi rto mt cach
lin tuc qua ng thai di ng, con cn (at c lp b day ln nht) thi thao gian oan
vao thung cha khi giam s vong quay cua rto n 100 vong/phut.
Bang 11.5. c tinh ky thut cua may ly tm
168/275

Cac chi s

- 10054- 1

ng kinh trong cua rto, mmS

vong quay ln nht vong/ phutYu
t phn chia ln nhtSc cha,
1000150012500,215320302000?1380?42002700
m3Tai trong ln nht, kgCng sut
ng c, kWKich thc c ban,
mmKhi lng, kg
May ly tm dang
Loai nay c s dung phn chia cac huyn phu ma pha rn cua chung khng th
tach c bng phng phap c hoc. Thao cn qua ay rto. Cac ca thao cn c
ong kin nh cn khoa hay y kin bng ia phn phi.

Hinh 11.4. May ly tm dang?-120 (-1200):

1- ng ni di cua vo; 2- Cac truc ; 3- C cu hp; 4- C cu ra; 5- C cu khoa
chuyn cua np; 6- Np vo; 7- Khu cac truc; 8- Khu dn ng; 9- ng c in; 10Khp ni bng cao su; 11- Phanh ai; 12- B giam xoc bng cao su; 13- Khu dn ng;
14- Truc; 15- Khoa iu khin; 16- Vo; 17- Rto; 18- Cn khoa; 19- ay vo; 20- Khp
thao; 21- B phn tu
169/275

Huyn phu c nap vao khi np trn ong kin (hinh 11.4), co s vong quay cua rto
333 vong/phut, cn khoa ha xung va huyn phu c y n ia phn phi lam tng
kha nng phn b u huyn phu trong rto. Sau khi thao liu thi tng dn s vong quay
cua rto n 1000 vong/phut. Kt thuc qua trinh vt va ra cn thi cho may ngng lai,
nng cn khoa va cn c thao ra qua ay rto. Tai trong ln nht cua may ly tm 450
kg vi yu t phn chia cc ai 670.
May ly tm kiu chng n
Khi san xut cac cht hoat hoa sinh hoc trong cac giai oan tach, thng s dung cac
dung mi hu c. Cho nn s phn chia cac h nh th cn phai tin hanh trong cac may
ly tm c san xut dang chng n. Cac may ly tm thuc cac dang , va
? c s dung rng rai nht.
Cac may ly tm thuc cac dang -353K-2 va 353K-9 c ch tao bng thep khng
gi 12X18H10T rt thun tin tach cac huyn phu d chay va d n.
Bang 11.6. c tinh ky thut cua may ly tm -353K-2 va 353K-9 tach cac huyn
phu d chay va d n
Cac chi s

-353K- 2 va 353K- 9

ng kinh trong cua rto, mmS

vong quay ln nht, vong/phutYu
t phn chia ln nhtTy s gia
chiu dai hoat ng cua rto va
ng kinhAp sut khi tr trong vo
may, PaCng sut ng c,
kWKich thc c ban, mmKhi
lng, kg

350360025002,854900302530?1850?10762500

May ly tm t ng dang ?-1254K-7 c dung tach cac hoat hoa sinh hoc bi
kt tua bi cac dung mi hu c. Chung c s dung trich ly huyn phu trong mt
khoang rng cua phn tan va nng cua pha rn vi kich thc khac nhau cua cac
hat. May ly tm hoat ng di ap sut 3,8 kPa co thi khi tr.

170/275

May ly tm ?-1254K-7 (hinh 11.5) lp t trn b gang va gm co vo, cum

Hinh 11.5. May ly tm t ng dang ? - 1254 K- 7 kiu chng n:1- ng nap liu ;
2- B iu chinh mc cn; 3- Phu thao; 4- ng ghep; 5- C cu tai sinh cac li loc; 6Np phia trc; 7- C cu thao cn; 8- Rto; 9- Ban chai (chi); 10- Khoang sau cua vo
van chinh va ng c thuy lc. Bn trong vo co rto 8, c lp trn truc chinh, truc
chuyn ng c nh ng c va b truyn dn ai hinh thang, ca 6 c kep cht
ban l trn b ong kin vo. phn trn cua vo co cac oan ng xa hi va thi khi
tr, con phn di - cac oan ng thao cht loc va van thao dung dich ra.
Trn np co gn dao quay, b iu chinh tai trong rto, cac oan ng ra cn va cac
thit bi loc. Van nap liu va ng h o chuyn ng cua huyn phu c ni vi ng
nap liu, con van ra may va van ra li loc thi ni vi ng ra. S vong quay cua rto
khi ra bng 70 ? 80 vong/phut va c am bao bi b dn ng phu, gm thit bi dn
ng thuy lc co khp truc mt chiu va tram bm du. M dn ng phu chi sau khi
ngng dn ng chinh. Huyn phu nap vao rto qua van nap liu va c iu chinh
nh b iu chinh tai trong. Sau khi tach pha long khoi san phm rn, co th tin hanh
ra san phm bng cht long c a qua van va ng ra. Dung dao co c cu ct
ct cn va sau o cho qua mang vao thung nhn.
Thi gian thao tac loc, vt, ra va tai sinh cac li loc c xac inh nh rle thi gian.

171/275

Bang 11.7. c tinh ky thut cua may ly tm t ng kiu chng n

Cac chi
s

-1254K-7

-633K-2

ng
kinh
trong cua
rto,
mmS
vong
quay cua
rto,
vong/
phutYu
t phn
chia ln
nhtTai
trong ln
12501000710400402,24560?3560?30906730 6302390200040200,63130?1965?1570135
nht,
kgCng
sut
ng c,
kWcua
may ly
tmcua
tram
bmKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
May ly tm dang ?-603-2 la thit bi kin, chng n, tac ng tun hoan vi ng c
c lp ng truc vi truc cua rto. Tt ca cac cum c ban cua may u c lp trn
khung treo nh cac thanh trn ba tru. Rto quay c nh ng c ni vi truc qua
khp ni ly hp khi ng. dng rto mt cach nhanh chong va m, may cn lp b
ham t ng. Np vo va c cu ong kin c t ng hoa va co th m ra chi sau khi
dng hn.
Nap huyn phu theo ng qua c cu ep nen phn b u. Sc cha cua rto 0,08 m3,
tai trong ln nht 100 kg. Ap sut hoat ng cua khi tr 2,94 KPa. S vong quay ln
172/275

nht cua rto 1450 vong/phut, yu t phn chia cc ai 945. Cng sut cua ng c 5,5
kW. Kich thc c ban 1375?1415? 1635 mm. Vt liu cua cac b phn tip xuc vi san
phm - thep cacbon c phu cht deo. May co trang bi b iu khin.

CAC MAY PHN LY

Vic phn chia cac h ra thanh cac phn co ty trong khac nhau c tin hanh co hiu
qua nht khi phn ly. Phn ly a c s dung rng rai khi tuyn tinh nm men gia suc
va nm men banh mi, khi phn chia cac nhu tng va lam trong cac dung dich cac cht
hoat hoa sinh hoc trc khi c trong cac thit bi c va trong cac thit bi siu loc. ng
dung cac may phn ly cho phep gia cng mt khi lng ln cac loai huyn phu kho loc,
cho phep tng cng vic tach va c cac vi sinh vt va cac tiu phn rn co kich thc
ln hn 0,5 ?m.
Theo muc ich cua cng ngh, cac may phn ly cht long theo phng phap ly tm c
chia ra lam nm nhom:
- Cac may phn ly tach hai cht long khng hoa tan vi nhau (vi du nc va parafin)
ng thi loai cu t l lng khoi cht long;
- B loc loai cac cu t l lng (cac t bao cua huyn phu vi sinh) khoi cht long;
- B loc - b phn chia c hoat ng chu yu phu thuc vao s lp rap rto;
- May c c tng nng cac cu t l lng hay cac cu t keo cua huyn phu vi
sinh, ng thi vi vic phn chia san phm trong trng hp nhu tng;
- May phn cp phn loai cac cu t l lng cua huyn phu theo kich thc hay theo
ty trong cac hat.
Theo phng phap thai cht lng t rto, cac may phn ly c chia ra loai may phn
ly thao bng xung ng ly tm (t thao liu), loai may phn ly thao bng ly tm lin tuc
(co ng thi thng) va loai may phn ly thao cn bng phng phap thu cng khi dng
rto.
Nng sut cua may phn ly phu thuc vao cac tinh cht hoa ly cua vt liu gia cng,
cung nh vao mc c c c yu cu.
Yu t phn chia cua may phn ly phu thuc vao cac chi s kt cu va c tinh theo
cng thc:
fp = i 2 tg R3max R3min

173/275

trong o : i - s ia;
? - tc goc cua trng, /s;
? - goc nghing tao ra gia ia va mt phng ngang, ;
Rmax va Rmin - ban kinh ln nht va ban kinh be nht cua ia, mm.
May phn ly - may lam lng trong
May phn ly lam lng dang ia c s dung trong cng ngh vi sinh lam trong cht
long va tach cac hp cht cua cac cht long hay cua cac huyn phu.
Thuc loai nay bao gm cac may phn ly kin dang -, I-637, co b thao
cn bng xung ng ly tm.
May phn ly dang - (hinh 11.6) gm khung may 2 co c cu dn ng, trng quay
co van thao cht long gia cac ia, c cu nhn va thao 18, thuy tram 7 va b ham
.Bn trong vo may phn ly lp cac c cu dn ng, tc k vong 5, b ham va thuy tram.
phn trn cua vo co u 8, bn trong no co thung 9 cha cht long gia cac ia. u 8
c lp thm hai oan ng nap va thao cht long lanh trong qua trinh phn ly. Trng
quay la b phn hoat ng c ban, di tac ng cua lc ly tm trong khng gian gia
cac ia xay ra hin tng tach cac hat l lng t cht long canh trng.
Trong vo 11 cua trng quay c lp b gi ia 14, b ia 15, pittng 13 va van 10.
Thuy tram c t trong u iu khin ong, thao trng quay va m cac van.
Trng quay c nh ng c ring bit. ng c ni vi truc ngang 4 qua khp ni, do
o nhng bin i ang k cua momen xon bi trit tiu. Khp ly hp ma sat bao am
cho truyn ng quay khng i va nhip nhang.
Cht long canh trng theo ng nap trung tm 19 vao khoang trong cua b gi ia, sau
o vao khoang khng gian cha bun 23 cua trng. Di tac dung cua lc ly tm, nhng
hat nng va ln nht cua sinh khi bi bn ti ngoai vi cua trng, con cht long co cac hat
sinh khi nho hn thi vao tui cua cac ia hinh non. mong cua lp va tinh phn tng
cua dong chay se bao am tach nhng hat sinh khi nho nht trong khng gian gia cac
ia trn b mt trong cua cac ia.
Cht long a c lam trong chay ngc ln theo cac ranh ngoai cua b gi ia vao
khoang cua ia ap lc 17 va c thao ra khoi trng, con cac hat sinh khi a c tach
ra chuyn xung theo b mt cac ia vao khoang khng cha bun. Khi khoang khng
cha bun a y thi ngng nap canh trng cht long va nh hai c cu van rot ma
cht long a c lam trong t khoang khng gia cac ia vao thung cha. Nh c cu
thao ma sinh khi c y vao thung cha bun 22. Sau khi ngng nap nc m vao
174/275

khoang trn pittng, ong kin trng quay va chu ky cng ngh c lp lai. bit kin
khoang khng gian cha bun trong may phn ly kiu ly tm co b thao cn bng xung
ng cn phai tao chnh lch ap sut gia cht long bn trong trng va ap sut cua
phn t a vao b mt kin. thc hin c iu o co th s dung cht m phu,
khng khi, cung co th la lo xo hay cac phn t an hi khac.
ng kinh trng quay 600 mm, khe h gia cac ia 0,5 mm, s vong quay cua trng
5000 vong/phut.

23112346272625242221201211109871314151617
San phm raSan phm vao
Hinh 11.6. May phn ly dang -:

175/275

1,6- Cac nut; 2- Khung may; 3- B chi mc du; 4- Truc ngang; 5- Tc k vong; 7Thuy tram; 8- u; 9- Thung thu nhn; 10- Van; 11- Vo trng quay; 12- ay trng; 13;
Pittng; 14- B gi ia; 15- ia; 16- Np trng; 17- ia ap lc; 18- C cu nhn va thao;
19- ng trung tm; 20,21- Cac vong cng; 22- Thung cha bun; 23- Khoang khng gian
cha bun; 24- truc trn; 25- Lo xo truc trn; 26- Truc ng; 27- Gi ta
Bang 11.8. c tinh ky thut cua may phn ly co b thao cn ly tm xung ng
Cac chi
s

Nng
sut , l/
hS
iaTh
tich
khng
gian
cha
bun,
2000135
20001009141560?1160?18701412 160091-141245?109
lCng
?15516131450?1070?15601440
sut
ng c,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
Cac may phn ly co b thao cn lin tuc bng ly tm
phn chia cac huyn phu nm men, trong cng ghip vi sinh thng s dung may
phn ly co thao cn lin tuc. o la loai may phn ly - c c kin bng ia co b thao cn
lin tuc bng phng phap ly tm va thao chay t do cu t long.
May phn ly (hinh11.7) gm khung 1 vi c cu dn ng, trng quay 2 vi cac ia va
truc, b phn cha cht c nm men 4 va oan ng thao cht long canh trng a x
ly 3. Dn ng may phn ly c thc hin t ng c ring bit qua khp ni ly hp
ma sat va b truyn truc vit banh vit co tc cao. Trng quay c lp t t do trn
truc con va c lp vao cac ranh xe cua truc bng thanh ging, nh o am bao vic
t iu chinh tm cua trng quay. Bn trong trng c lp cac ia hinh non co cac g
trn b mt ngoai, khoang cach gia cac ia bng 0,8 mm. Gia c cac tui trong ng quay
176/275

nm trong b gi ia. phn di cua may theo vong tron phn b cac ranh xuyn qua
c t cac ng thao cht c nm men.
Huyn phu nm men nap qua ng phn phi vao khoang trong cua b gi ia, tai y
nh cac g cua no ma chuyn ng quay c truyn n. Huyn phu chay qua gia b
gi ia va ay trng. Di tac ng cua lc ly tm, cac t bao nm men ln hn bn vao
ngoai vi cua trng quay. Huyn phu t khoang cha nm men vao tui cua cac ia hinh
non va trong ch chay tng thi bi tran ra thanh lp mong u nhau. Di tac ng
cua lc ly tm cac t bao nm men, khi co ty trong ln so vi pha long, lng trn b mt
trong cua cac ia va c chuyn ao theo b mt vao khng gian cha bun cua trng.
Cht c nm men qua ming phun ngoai vao thung cha.
Co th iu chinh nng nm men trong huyn phu c c bng phng phap thay i
ng kinh cac l trong ming phun, tuy nhin ty s cac ng kinh l trong va bn
ngoai cua ming phun ln hn 1:1/7. Khi giam lng ming phun thi mc c huyn
phu nm men tng ln lam cho nng sut cua may giam.
Cht long c phn ly khi qua tui cua cac ia, chay ngc ln doc theo b mt ngoai
cua b gi ia va chay vao khoang ri c thao ra ngoai nh ia ap lc.
Mc c huyn phu phu thuc vao nng nm men trong huyn phu ban u. Khi
nng cua nm men co 75% nc, bng 20 ? 30 g/l, mc c la 8 ? 10%, con khi
nng 80 ? 120 g/l la 5 ? 6%. C huyn phu n ham lng nm men 550 ? 600 g/l
c tin hanh trong khoang 2 ? 3 mc phn ly lin tuc.
Cht lng cn phai at deo cho no khng th chay ra khoi voi phun, khng bit voi
va khng tao vom bn trong rto. Lin quan vi iu o vic loc s b co anh hng tt
ti hoat ng cua may phn ly. Loc s b qua b loc li loai cac tap cht c hoc,
lam bn khoang khng gian gia cac ia va lam bn cac l trong ming phun. S dung
cac may phn ly trn thu nhn cac cht cn co m nho nht la khng cn thit.
Bang 11.6. c tinh ky thut cua may phn ly c huyn phu nm men
Cac chi
s

COC - 501K COC - 501K

-1(-35) -3( - 50)

901; -01

FEUX 412 (Thuy

in)

FE
T3
i

Nng
sut tinh
theo
15?2551620- 20?35516300,19 40?50650750,064 70?809001320,084 200900150- 80
huyn
phu ban
u, m3/

177/275

hng
kinh
trng,
mmCng
sut
ng c,
kWTiu
thu nng
lng
ring,
kW/kg
May phn ly vi khun tc cao dang AX - 213
May phn ly vi khun tc cao dang AX-213 thuc may phn ly mi nht va hin ai.
Yu t phn chia cua no bng 142000, nh o co th tach cac hat co ng kinh n
0,0005 mm. Nng sut cua may at 36 m3/h.
Cac hat rn c phn ly tp trung ngoai vi cua trng quay - ngoai vung phn ly - va
trong khoang thi gian 4 ? 5 phut thi thao ra ngoai nhm tranh s ngn can dong tip
theo. May phn ly vi khun lam vic lin tuc, khng cn phai ngng lam sach, co h
thng iu khin qua trinh thao d cac hat rn, qua trinh ra khng cn phai thao trng
quay va hoan toan c t ng hoa.
May phn ly vi khun (hinh11.8) c lp t trn b 13 co bn chn giam xoc 10, am
bao tinh n inh va loai tr dao ng cua may khi hoat ng. Bn trong vo co truc ng,
trng quay 2 c lp cht trn truc hinh thanh dang loi - ng. Cac truc trn va di
c lp trong cac b giam xoc bng cao su loai tr rung ng. H bi trn bng
phun du tao sng mu c tin hanh khi truc quay.
Trng cua may phn ly vi khun c trang bi cac tui 3 gom hat rn. Cac mt bn cua
tui c xp thanh goc hng cac hat rn vao cac ng xa. S b tri cac ng xa theo
doc truc cho phep am gi s hoan chinh tng ngoai cua trng, va lam cho no co
bn c hoc ln. S tn tai vong ham lam cho ng kinh nho lai nhm giam khi lng
va tng bn thit bi nhng cho phep at tc cao.
ng c 12 c lp trn b. Truyn ng quay ti truc trng nh ai n det. Khp
ni t tinh 11 bao am vic m va dng truc mt cach m thun. May phn ly vi khun
c trang bi b ham bng thu cng tac ng ti tang cua thung cha du t trong
ay vo truc.

178/275

Hinh 11.8. May phn ly vi khun co tc cao AX - 213 cua Hang ?-Lavale:
1- ng nap cht long lam trong; 2- Trng; 3- Cac tui cha cac hat rn; 4- ia ap
lc; 5- Vt m kin; 6- Voi xa cac hat rn; 7- Cac ia; 8- Vo truc;9- B tra du; 10B giam xoc; 11- Khp ni t tinh; 12- ng c; 13- B may
Nap cht long canh trng ban u vao trng t trn theo ng tm c inh 1, ri qua b
phn phi vao b ia 7, tai y cac hat rn c tach ra. Cac hat rn c bn xuyn
tm theo hng tac ng cua cac lc ly tm va c thao xung ia, ri xung mep ia
va c y ra khoi khoang gia cac ia vao ngoai vi a c phn b cua tui, tai y
cac hat c gom lai.
Cht long trong chay ln ming trng va c thao ra nh ia ap lc 4. Trn ia ap lc
co vt m kin 5.
Tin hanh phun gian oan cac hat rn, c 4 ? 5 phut phun mt ln trong khi cht long
c nap lin tuc va khng c ngng hoat ng. Cac ng xa doc truc 6 c ni vi
cac van. Trong iu kin binh thng, cac van c ong lai nh tm chn lo xo.
y cac hat rn, tm chn ha xung nh thi t ngt khng khi vao truc rng cua trng.
Khi o cac van c m ra va cac hat rn c thao vao vong gom. Cac hat rn c
thao ra t vong gom vao xiclon, sau o c thao ra ngoai di ap sut cua lc ly tm.
179/275

Thit bi phn ly vi khun (hinh 11.9) gm may phn ly 3, tram iu khin 2, tu 1 co

thit bi chuyn mach va b van 4. Tt ca cac cng oan u c tin hanh ch t
ng.
c tinh ky thut cua thit bi phn ly vi khun AX - 213
Nng sut, m3/h: 36
ng kinh trng quay, mm: 430
Cng sut ng c, kW: 30/37
Kich thc c ban, mm:
dai: 1770
rng: 940
cao: 1800
Khi lng, kg:
may phn ly vi khun: 1550
trng quay: 460
Tinh toan thit bi phn ly
Hiu sut phn ly ty l vi s vong quay cua trng, ng kinh cua no, kich thc cac
hat, vi s khac bit gia cac pha rn va long. Khi tng nht cua mi trng thi hiu
sut phn ly giam.
Nng sut phn ly tinh theo th tich huyn phu c nap vao trong mt giy (m3,s):
Q=

K C
27 4

2 itg R2max R2min r2

1 2 C c

Cc Cd

trong o: ?? - hiu sut cua trng quay trong may phn ly (ly bng 0,25);
Kc - h s c, co tinh n anh hng ham lng t bao nm men trong huyn phu ban
u n qua trinh ? Kc f Cd ?, bang 11.10;
? - tc goc cua trng, /s;
i - lng ia;
180/275

? - goc nghing tao nn cn ia, (? = 45 ? 60);

Rmax va Rmin- ban kinh ln nht va ban kinh nho nht cua ia, m;
?1 va ?2- ty trong pha rn va mi trng, kg/m3;
? - nht ng hoc cua h phn tan; Pa?s;
r - ban kinh quy i cua hat rn, m;
Cd va Cc- phn th tich cua cac hat rn (t bao nm men) trong huyn phu ban u va
trong cht c, %.
Cng thc quy i c s dung tinh cac may phn ly bng phng phap phun. H
s c tinh n anh hng ham lng pha rn hay ta pha rn (vi du, cac t bao nm
men) trong huyn phu ban u n qua trinh phn ly, xay ra trong tui cac ia. Tri s h
s c phu thuc vao nng huyn phu nap vao may c nu bang 11.10.
Bang 11.10. Tri s h s c phu thuc vao nng huyn phu nap vao may
Cd

Kc

Cd

Kc

102030 10,86940,7558 405060 0,65720,57120,4966

Lc ly tm la ng lc cua qua trinh. Tc lng cua cac hat trong may phn ly (m/s):
vm = d22R rr l

trong o: d - ng kinh cua cac hat rn, m;

? - s vong quay cua trng, vong/ph;
R - ban kinh trng, m;
?r - ty trong cua pha rn, kg/m3;
?l - ty trong cua pha long, kg/ m3;
? - nht ng hoc, Pa?s.
ng kinh cac l phun cua may phn ly (m):

181/275

d=

4Q
2

ZcKchR r2

Cc
Cd 1

1
2

trong o: Q - nng sut cua may phn ly, m3/s;

Zc - s lng cac l;
Kch - h s chay, i vi cn (cht long) thng ly bng 0,7;
R - khoang cach t truc quay cua trng n l thoat cua voi phun;
r - khoang cach t truc quay cua trng n b mt cht long, m.
T phng trinh nay co th xac inh nng sinh khi trong huyn phu c:
Cc =

4QCd
ZcKcbd2R2 r2

+ Cd

Trong cac may phn ly ngoai cac voi phun bn ngoai con co cac voi phun bn trong
c ni vi nhau bng cac van. cho may phn ly hoat ng binh thng, ty s kich
thc gia cac voi trong va voi ngoai cn phai trong gii han :
1,7dngoai < dtrong < 2d
Tng cng sut tiu hao cho dn ng may phn ly (kW):
N = Nc + Nl + Nt + Nm

trong o: Nc va Nl - cng sut tiu hao thao cht c qua voi phun va thao cht long
a c lam trong, kW;
Nt va Nm - cng sut tiu hao khng khi thng sc can cua trng va thng ma sat
trong gi truc, kW.
Tiu hao cng sut thao cht c (kW):
Nc = 1,785 10 4Qcc v2 + 1,562R2 2,5vRcos

trong o: ?c - ty trong cht c, kg/m3;

v - tc thao cht c qua voi phun, m/s: v = 0,08R2 r2;
? - goc nghing cua truc tm voi vi ng tip tuyn, ;
182/275

Qc - tiu hao cht c qua voi phun, m3/s.

Nu cht long ph thai c thao t do, tiu hao cng sut (kW) thao co th xac inh
theo cng thc:
Nl = 10 3Qlr

trong o: Ql - Lu lng cht long a c lam trong, m3/h.

Nu cht long trong c thao ra nh ia ap lc thi tiu hao cng sut (kW) co th c
cho phep xac inh tng t nh hoat ng cua bm:
Nl =

QlH
10223600

trong o:? - ty trong cht long trong, kg/m3;

H - ct ap c ia tao ra, kPa;
? - hiu sut cua c cu ap lc, co th ly bng 0,5.
Ct ap c tao bi ia ap lc:
2

H = 102 2g R2 r2

Cng sut (kW) tiu hao thng ma sat cua trng vi khng khi:
Nmk = 36,8 10 6r53

trong o: r? - ban kinh cua trng, m.

Tiu hao cng sut (kW) thng ma sat trong cac truc:
Nmo = 0,5 10 3mgdnf

trong o: m? - khi lng cua trng vi san phm, kg;

dn - ng kinh ngong truc, m;
f - h s ma sat (i vi cac bi bng 0,02 ? 0,03).

183/275

Thit b phn chia cc dung dch ca cc

cht hot ha sinh hc bng mng mng
Ni dung:
Loc mui1Loc ng10102103104105Thm thu ngcSiu locVi locPhn ly cao
tcLoc truyn thngLoc ai phn tLoc vi nhu tngLoc vi khunHinh 12.1. Kich thc
cac hatmmCac mang c ng dung siu loc co th gi c cac phn t co kich
thc t 5 n 50 nm, co nghia la cac phn t hu c loai ln. Cac mang thm thu
ngc gi c cac phn t co kich thc 2,5 nm khi hoat ng di ap sut chn khng
(t 4 n 10 MPa).
Kha nng phn chia cua cac mang c xac inh bi kha nng gi lai cac hat co khi
lng va kich thc phn t xac inh. Trn hinh 12.1 nu s la chon phng phap
phn chia cac dung dich phu thuc vao ai lng cac hat co trong chung.
Nhc im cua cac qua trinh phn chia bng mang loc o la s cn thit phai chun
bi va tinh ch cac dung dich mt cach cn thn, xut hin s phn cc nng - xut
hin nng cao cua cht hoa tan b mt mang loc va tao nn mt lng ln cac cht
thm, oi hoi phai tn dung hay tinh ch trc khi xa vao h thng knh thoat.

KY THUT PHN CHIA BNG MANG LOC

Sau hang triu nm bin hoa, trong t bao sinh vt sng a hinh thanh phng phap van
nng va hoan thin phn chia cac dung dich nh mang ban thm. Vi du nh vo t bao
ng va thc vt, nh chung ma s trao i cht gia t bao va mi trng bn ngoai
c thc hin.
Cac mang siu loc
Cac mang ban thm siu loc la nhng mang xp, trong o tn tai h ranh xuyn sut bao
am thm thu pha cua cac cu t trong hn hp bi phn chia. Cac l nho trong mang tao
ra h thng ng ranh ngon ngoeo lin kt vi nhau hay co th c lp. Cac mang ban
thm la b phn hoat ng c ban cua thit bi siu loc, cho phep tach cac cht hoa tan
co khi lng phn t trong khoang 1200 ? 3000000. Cac mang dung trong cng nhip
c san xut t cac mang xenluloza axetat xp, di hng co kt cu hai lp, gm lp
b mt mong vi b day 0,25 ?m n m xp min co b day 100 ?m. Lp min hoat hoa
cua mang se xac inh kha nng gi lai mt loai cu t trong hn hp c phn chia,
trong lp nay xay ra qua trinh phn chia. Vi kt cu cua lp hoat hoa vi kich thc l
c quy inh se xac inh mc c cac cht.

184/275

Hin nay cac vt liu c dung lam nn cho mang: giy kim loai, thuy tinh xp, grafit...
Yu cu c ban cua cac mang nhn tao nh sau: tinh la chon cao, tinh thm cao, bn
hoa va tinh tr sinh hoc i vi cac dung dich em phn ly, tinh n inh trong qua trinh
hoat ng, bn c hoc va tui tho cao, co kha nng tai sinh va gia thanh thp.
Hin tai Nga a san xut bay nhan hiu mang siu loc c s dung trong cng nghip
t xenluloza axetat dang: YAM - 30, 50 M, 100 M, 150 M, 200 M, 300 M va 500 M,
chung khac nhau bi ng kinh l (t 2 n 60 ? 70 nm), bi tinh thm va tinh la
chon tng ng. Mang YAM - 30 vi ng kinh l nho nht co th c s dung
c cac cht hoat hoa sinh hoc co khi lng phn t n 10000, con mang YAM - 500
vi ng kinh ln nht c cac cht co khi lng phn t n 50000. Tuy nhin
khi la chon cac mang, ngoai khi lng phn t cn phai tinh n yu t (khng gian,
c trng cu truc khng gian cac phn t cua cht em c) co anh hng n tinh la
chon cua cac mang, cung nh kha nng kt tu cua nhiu cht hoat hoa sinh hoc. Cho nn
i vi mi mt h cu th, vic la chon mang c thc hin bng phng phap thc
nghim.
Cac mang la chon dang YAM t xenluloza axetat c va tinh ch mt s enzim bng
phng phap siu loc c nu bang 12.1.
Bang 12.1. c tinh cua mt s mang la chon dang YAM
Enzim

Khi lng phn t

Mang

Proteinaza kim tinh t Bac.

subtilisProteinaza trung hoa t Bac.
subtilis 103Rennin t Bac. mesentericus
()Lipaza t Asp. awamoriXenluaza t
Sedridium va CandidumPectinaza t
Asp. awamori 16Glucoamilaza t Asp.
niger

YAM 150YAM 20.000 ?

200YAM 23.0004500040000 ?
200YAM 5000043000 ?
200YAM 50000600008000097000 200YAM 300YAM 300YAM - 300

Khi xet n tinh khng bn nhit cua cac dung dich, thng tin hanh qua trinh siu loc
nhit binh thng hay thp hn, vi vy phai lam sach dung dich ban u trong qua
trinh tun hoan kin.
Cac x polyme
X polyme la vt liu la chon co trin vong dung cho siu loc. Chung la nhng ng
mao dn co ng kinh 20 ? 100 ?m va chiu day thanh ng xp 10 ? 50 ?m. S hinh
thanh cac x rng bng phng phap ep lom polyme nong chay qua cac khun keo c

185/275

bit. Polyamit, penylon, polyacrylonitryl c s dung nh la nhng vt liu san xut

ra cac x rng.
Cac bo x c gn cht vao b phn bn trong cua thit bi siu loc tao ra b mt co
din tich n 30.000 m2. Co th xp n 28 triu si x vao ng co ng kinh 35 cm.
Khi o nng sut at 175 m 3 nc trn 1 m3 th tich khng gian trong ng.
Nhng u im cua cac x rng nh sau: kha nng tao ra nhng yu t phn chia co
mt goi cao, vn chuyn va bao quan dang kh, co kha nng gi ap sut cao. Tuy
nhin nhc im ln nht cua cac x polyme la rt kho thay i cac si x khi bi h
hong.
Mt trong nhng c im cua cac mang ban thm la tinh thm nc cua chung. Cac
mang c dung trong cng nghip loc siu tc c c trng bi kha nng thm
nc n 300 l/(m2.h) va ln hn, tuy nhin khi c va tinh ch cac dung dich cha enzim
va cac dung dich hoat hoa sinh hoc khac, nng sut cua chung thp ang k - khng ln
hn 30 ? 40 l/(m2.h).
Trong qua trinh hoat ng nng sut cua mang giam xung.
Cac si x rng
Cac si x rng t vt liu xenluloza axetat la nhng ng nho co ng kinh trong 0,2
mm. Nhng si tr hoa nay co cu truc di hng. Khi dong chay qua si rng b mt
bn trong tao ra ng lc trt cao se lam giam s phn cc nng . Ap sut tng ln
trong khe si se y dung mi cac cht thp phn t va mui ra ngoai qua vach si, con
cac cht c gi lai se tp trung trong dong tun hoan kin. Cac si c ghep lai thanh
nhng bo mt, khoang 1000 si va c xp kin trong ng nha trong, nh o ma co
th nhn c din tich b mt loc ln vi th tich va phai. Kha nng cua cac mang gi
lai cac cht hoa tan co tinh chon loc c th hin bi h s gi:

Kg =

ln
ln

nf
n0
v0
vf

trong o: nf - Nng cui cua cac cu t ai phn t trong vt liu gi, cua cac hat
trn 1 cm3 ;
n0 - nng ban u cua cac cu t ai phn t, cua cac hat trn 1 cm3;
V0 - th tich ban u, m3 ;
Vf - th tich cui cung, m3.

186/275

Tc chay cua dong qua mang phu thuc vao dang cac cht hoa tan c gi lai, vao
hoa tan, nng va cac tinh cht khuch tan, ng thi cung phu thuc vao mang,
vao din tich hoat ng cua mang, vao ap sut, nhit va nht.
Tc cua dong chay xuyn qua mang ty l nghich vi logarit nng cua cht hoa tan
co tinh n anh hng cua cac iu kin phn cc nng . Tinh thm thu cua mang
giam xung khi tng nng va khi tin hanh qua trinh nhit thp hn nhit
binh thng.
Cac dang thit bi dung mang loc
Hin tai ngi ta s dung rng rai bn loai kt cu c ban cua cac thit bi dung mang
loc: co cac b mt loc, ng loc, cun loc va cac mang la chon dang cac si rng. Ba
loai thit bi u c trang bi hoan chinh cac mang ban thm phng ng nht va chung
khac bit bi cac phng phap goi va gia c mang.
c tinh quan trong cua cac thit bi dung mang loc la mt goi cua mang - din tich
b mt cua cac mang la chon trn mt n vi th tich thit bi. Mt goi cua cac mang
trong thit bi co nhiu dang khac nhau c nu di y (m2/m3).
Dang ng 60 ? 200
Dang cun 300 ? 800
Dang khung phng 60 ? 300
Dang co cac si rng n 30000
Trong cac thit bi dang cun, mt hay mt s mang 3 c gia c gia b tiu nc 4 va
b sang li (hinh 12.2). Mt phia cua vt liu loc nh th c bit kin trn ng thai
cht loc 1, va tt ca vt liu c cun tron trn ng nay dang rul 2. Nhanh chong
trong vn thay i cac b phn loc lam cho thit bi dang cun tr nn rt thun tin
cho thao tac.
Nhc im cua cac thit bi loai nay la sc can thuy lc cao va s tich tr cn trong cac
b sang bng li.
Cac thit bi khung phng. Trong cac thit bi dang khung phng, cac ban co cac c
cu tiu nc thao cht loc c bao phu bi cac mang la chon t hai phia va c
tp trung vao tui. Cho nn gia cac ban o c tao nn nhng ranh h hinh thanh
knh dn dung dich ban u (hinh 12.3). Cac thit bi dang khung phng c lp rap
n gian va hoat ng bn. Nhc im la s phn b dung dich em phn chia gia
cac ranh khng u, mt goi thp va lng vt liu cao.

187/275

Thit bi co cac si rng. Cac thit bi trn c s cua cac si rng gm vo xilanh, trong o
t ng truc hay cac si rng ma khng cn ng tru. Cac si c phu kin t mt hay
hai u si bng cac ban lam bng nha epoxit. Cac thit bi trn c s cua cac si rng
co mt goi rt cao. Tuy nhin cac dung dich c phn chia trong thit bi cn phai
tinh ch s b, vi hiu sut cua qua trinh phn chia phu thuc ang k vao s tinh ch
s b cua chung.
Ngi ta a ch tao khi vi loc nh trong hinh 12.4, s dung cac si rng t xenluloza
axetat va nylon - 12. Thit bi gm cac bo (mi bo co 10000 si), si rng c xp trong
ng xilanh. c 10.000 m2/m3. Vach cac si rng thc cht la mang ban thm. Di
ap sut, cht long c y vao bo si t mt u vo, con cht vi loc thoat ra t hai u
cui cua bo si.
Thit bi co nng sut t 5 n 1000 m3/ngay.

CAC THIT BI SIU LOC C S DUNG TRONG CNG NGHIP

Cu tao
Qua trinh siu loc c thc hin trong khi mang dang khung phng. Din tich b mt
lam vic cua mi khi 10 ? 12 m2.
Cht thm Khi siu loc (hinh 12.5) gm vo hp 3, trong o xp cac tui cha b loc
phng 5, c phn cach ln nhau gia cac m co hinh dang c bit 4. Khe ranh co
chiu su 1,0 ? 1,5 mm c tao ra gia cac cp ni cua b loc. Dung dich c c chay
qua cac ranh. ngn nga s x dich cua tui khi hoat ng thng dung cac chi tit
inh vi 2, cac g cua cac b loc va cac m phn chia c ti vao o. Tui c bit kin
trong hp nh np trn 1. Np trc 8 co lp cac oan ng nap dung dich ban u
va thao cht c c c c inh bi cac cht 6 qua lp m kin 7 t phia mt mut cua
may. oan ng thao cht thm c b tri phia sn cua may.
B loc gm ban tru bng polypropilen co dang hinh vung, hai phia tm co cac ranh
khia doc, ngang vi chiu su 0,3 mm. Dung vai capron co s sang No 32 - 49 boc
kin ban. t mang la chon trn, sao cho phu kin mt mt mut cua b loc, cht thm
c thao ra qua ba b loc h con lai.
May vi loc gm 20 ? 25 b loc va 20 ? 24 mang xenluloza axetat. Co th s dung
polystrirol, thuy tinh hu c... lam ban tru.
Paronit (caosu aming), caosu va relin co b day khac nhau c s dung lam lp m.
May siu loc co cac u im sau: kin, s gia c an toan cac b loc va cac m phn
cach va mt lng chi tit khng ang k thao c.

188/275

Nhc im la khi lng lao ng lp rap va thao d may ln.

May siu loc (hinh 12.6) hoat ng nh sau: dung dich tit trung ban u t thung cha
1 qua b loc vi khun 2 va b loc s b 5 ri dung bm 3 y vao vong tun hoan kin.
Vong tun hoan gm bm tun hoan 6, b trao i nhit 7 va bn b siu loc 8. Sau
khi bm, dung dich c phn b thanh hai dong song song. Mi dong chay qua hai b
loc ni lin tip nhau, va sau o chung kt hp lai thanh dong chung vao b trao i
nhit. Ap sut lam vic trong h c iu chinh bng van. Nhit cua dung dich c
gi n inh trong gii han 100C nh b trao i nhit. Cht thm cha cac dung dich
cac cht thp phn t vao thung cha 9, con cht c sau khi tun hoan nhiu ln n
mt mc nht inh thi a vao thung thu nhn cht c 10. Vic ni lin tip cac ng
song song cua cac b vi loc cho phep thay i cac thit bi trong qua trinh hoat ng va
lam thun tin cho thao tac. ngn nga s xm nhp cac vi sinh vt la vao h siu
loc, thng trang bi thm bm tun hoan co m hai mt mut. Bm tun hoan 11 y
nc tit trung t thung cha vao m. Sau cac bm thng lp cac b chng rung
san bng xung ng cua dung dich. Trn cac ng xa cht c va cht thm lp t cac
lu lng k kiu con quay, con oan thng ra ngoai khng khi co cac b loc vi khun.
Khi kt thuc qua trinh cac b vi loc, cac thung cha u c ra bng nc va xac inh
ham lng enzim trong nc ra. Enzim c trich ra t nc ra trong chu ky c tip
theo.
Dung dung dich 1% monocloamin hay cht sat trung khac tit trung thit bi trong thi
gian 15 ? 20 phut, sau o ra bng nc tit trung trong vong 30 ? 40 phut, tip theo chu
ky cng ngh c lp lai.
Thit bi vi loc t ng lin tuc co nng sut cao (hinh 12.7) c s dung trong san xut
ln cac loai ch phm enzim va cac ch phm hoat hoa sinh hoc khac.
Thit bi gm 18 b vi loc 4 vi din tich b mt hoat ng 180 m2. Cac b c nhom
hoa thanh ba mc c ni nhau lin tuc. Mi mc la mt vong tun hoan kin, ngoai cac
b vi loc tham gia vao vong tun hoan con co bm 2 va b trao i nhit 3.
Vong u tin co 9, vong hai 6, vong th ba 3 b.
1- Thung cha dung dich ban u; 2- B loc vi khun; 3- Bm nap dung dich; 4- B
chng rung; 5- B loc s b; 6- Bm tun hoan; 7- B trao i nhit; 8- Khi vi loc; 9Thung cha cht loc; 10- Thung cha cht c;11- Bm; 12 - Thung cha nc tit trung
Trong mi mc, cht long c c qua ba b lin tuc.
mc u co ba dong song song nhau, mc hai hai va mc ba mt. Dung dich t
mc u vao mc hai va sau o vao mc ba, cac cht thp phn t c loc lin tuc. H

189/275

phn b dong nh th cho phep at tc chuyn ng cua cht long trong cac ranh n
2 m/s, giam bt sc can thuy lc va tiu thu nng lng ti thiu.
Trong tin trinh vn hanh lng cht thm theo cac mc cua h c giam xung,
con mc c tng ln. Lng cht thm c ban nhn c mc u tin, nho hn mc hai va con nho hn na mc th ba, cho nn din tich b mt loc mc u la
90, mc hai - 60 va mc ba - 30 m2. Dung dich u c y vao h thuy lc cua
may t thung cha 5 nh bm inh lng 1 co ap sut 0,6 MPa.
May vi loc c trang bi h t ng iu chinh quan h gia tiu hao cht thm va cht
c, cho phep lin tuc iu chinh mu cht c (phu thuc vao s ln tun hoan va lng
enzim a thu nhn c).
Thit bi cung c trang bi cac dung lng cha dung dich sat trung 7 va nc tit
trung 8, trang bi h nap nc vao cac b vi loc trong thi gian ngng nap dung dich (
bao gi mang xenluloza axetat) . Khng khi thai ra khoi h c lam sach trong cac b
loc vi khun 6.
Nng sut cua thit bi la 1800 l/h.
Kho khn cho vic thay th cac mang la chon sau khi loc la nhc im chinh cua cac
thit bi siu loc.
Bang 12.2. c im ky thut cua cac thit bi siu loc
Cac chi s

YK? - 40

YK? - 180

Nng sut (1) tinh

theo dung dich ban
u, m3/hS ln c
tinh theo th
tichDin tich b mt
cua cac mang,
m2Nhit ln
0,4510 va hn40500,65 ?
2,010 va hn180500,65 ?
nht, 0CAp sut lam 8150,372150?900?28001800 81220,6810200?5300?28009700
vic, MPaPham vi
pH (2)Cng sut,
kWCng sut n
vi, kW/m2Kich
thc c banKhi
lng, kg

190/275

Ghi chu: (1) Nng sut phu thuc vao cac thng s cac mang c s dung va cac tinh
cht cac cht long em c.
(2) Khi s dung cac mang co nhan hiu YAM bng xenluloza axetat.
Cac thit bi siu loc dang mun
Hin nay trong thc t cac nc co xu hng thao ra nhng thit bi dang mun v
cng ngh mang loc. Vic ng dung cac thit bi siu loc dang mun se cho phep lam
d dang vic thao tac va giam nhn cng.
Cac t hp siu loc Y? - 15/20 , Y? - 15/40 , Y? - 15/2000. Cac thit bi siu loc Y?
- 15/20 tac ng gian oan c dung c va tinh ch cac dung dich cha enzim va
cac cht hoat hoa khac. Vo xilanh cua thit bi dung mang loc trong t hp Y? - 15/20
(hinh 12.8) c phu kin t hai hng bng cac np bich co ay elip. C inh hai mun
mang dang khung phng trong vo co din tich b mt cua mi mun 12,5 m2. Mun
gm cum cac b loc phng co dang cac tm ban xp bng polyme c boc bi mang
la chon. Cum c ep lai gia cac mt bich bng cac thanh ging bn trong cac ranh
rng thao cht thm. Cht thm thao ra ngoai qua cac khp vn, c phn b trong
vo thit bi.
T hp loc Y? - 15/40 khac vi t hp loc Y? - 15/20 ch t hp Y? - 15/40 co hai
thit bi loc mang ni tip nhau. Tng din tich cua b mt mang 50 m2.
614235Cht locTac nhn lanhDung dich ban u
Hinh 12.8. S t hp siu loc Y? -15/40
1- Thung cha dich; 2- Bm tun hoan; 3-B loc s b; 4- Thit bi loc bng mang mong;
5- Van tit lu; 6- B trao i nhit
c tinh ky thut cua t hp Y? - 15/140
Nng sut tinh theo dung dich ban u, m3/h: di 4
S ln c tinh theo dung dich: di 10
Din tich b mt cua cac mang, m2: 50
Ap sut lam vic, MPa: 1,5
Lng dn ng in: 2
Cng sut n vi cua ng c in, kW/m2: 13
191/275

Kich thc c ban: 3600?1400?2200

Khi lng, kg: 1670
T hp loc Y? - 15/2000 co b mt loc tng cng 2000 m2. T hp loc co cac thit bi
dung mang loc dang mun, v kt cu tng t nh cac thit bi c s dung trong
t hp Y? - 15/20.T hp Y? - 15/2000 gm bn t hp nho Y? - 15/50 tac ng gian
oan, lam vic ch t ng. Mi t hp nho co b phn c lp va hoan toan co th
bao am ch cng ngh a cho. Co bn vong tun hoan trong t may siu loc, mi
vong gm co bm tun hoan, b trao i nhit va nm thit bi dung mang loc c ni
lin tuc.
T may siu loc Y? - 15/500 lam vic nh sau: dung dich t chay y vong tun hoan,
sau o m bm nap liu y dung dich t dung lng ban u vao vong th nht, va
m cac bm tun hoan. Cho nn mt phn cht long c tun hoan theo vong, con mt
phn chay t vong nay sang phn khac, mc c tng dn. Khi trong vong th bn at
c nng c a cho thi m van thao cht thm vao vong tip theo. Dung dich u
c nap thng xuyn vao vong th nht vi mt lng bng tng lng cht thm
thao ra t mi vong va lng cht c t vong th bn.
H thng lp rap cac ng ng dn cho phep m bt ky vong tun hoan nao ma khng
cn phai dng t may. c tinh ky thut cua cac t hp Y? - 15/500 va Y? - 15/2000
c nu bang 12.3.
Bang 12.3. c tinh ky thut cua cac t hp siu loc Y? - 15/500 va Y?-15/2000
Cac chi s Y? - 15/500

Y? - 15/2000

Ch
lam
vicNng
sut (1)
tinh theo
dung dich
ban u,
Gian oan3,75di 105002050di Gian oan15,0di 1020008050di
m3/hS
1,05 ?
1,05 ?
ln c
8111810,3612000?15000?500032000 8447250,3648000?15000?5000130000
Din tich
b mt cua
cac mang,
m2Lng
t may loc
bng

192/275

mangNhit
cho
phep cao
nht (2),
0CAp sut
lam vic,
MPaPham
vi pH
(2)Lng
dn ng
inCng
sut ng
c in,
kW Cng
sut n
vi, kW/
m2Kich
thc c
banKhi
lng, kg
Ghi chu: (1) Nng sut phu thuc vao cac thng s cua cac mang c ng dung va cac
tinh cht cua cht long em c.
(2) Khi s dung cac mang co nhan hiu YAM t xenluloza axetat.
Cac t hp siu loc dang ng va dang cun. Cac t hp tac ng gian oan phn chia
cac dung dich bng phng phap siu loc dang cun va dang ng. T may dang cun
dung phn chia cac dung dich tng i nguyn cht, con dang ng - i vi cac
dung dich cha th huyn phu.
T hp MP - 70 - 2000T. T hp gm cac t may loc dung mang, bm tun hoan, khung,
tram iu khin va c trang bi cac dung cu o - kim tra. Thit bi trao i nhit va
dung lng khng thuc thanh phn cua t hp.
Trong vo xilanh cua t may co ba khp ni: nap dung dich phn chia, thao cht
c va thao cht loc. Mun dang ng hay dang cun c lp trong vo. Mun dang
ng gm cac ng xp bng cht deo thuy tinh sp xp song song nhau co ng kinh 12
mm, cac mang la chon c lp vao b mt bn trong cua cac ng xp trn.
Mun dang cun la lp bng mang ban thm, li capron va vai capron phu ln ng
t l. Bm y dung dich vao khoang bn trong cua cac b phn phn chia ri n b

193/275

mt cua mang. Cht thm c thao ring bit t mi mun vao ng gop. Dung dich
c c cuc b t cac t may quay v dung lng tun hoan.
Khi lam vic vi cac cht hoat hoa sinh hoc t hp c b sung thm cac b trao i
nhit tranh dung dich bi qua nhit khi tun hoan.
c tinh ky thut cua t hp MP - 70 - 2000T:
Nng sut tinh theo cht thm, m3/ngay: 24
Din tich b mt mang, m2: 35
Ap sut lam vic, MPa: 0,35
Cng sut thit k, kW: 110
Cng sut n vi , kW/m2: 3,14
Kich thc c ban: 4900?4200?2500
Khi lng, kg: 5200
Cac t hp mun siu loc tac dung lin tuc
T hp mun siu loc dang loc - ep c cac san phm long trong cng nghip vi sinh,
y va hoa.
T hp siu loc A1 - OYC. T hp (hinh 12.9) gm 6 l: 1 ? 6, mi mt l co bm tun
hoan 9, b trao i nhit 10, chung c ni vi ng gop chung thao cht c va cht
loc.
T hai dung lng 11, san phm ban u chay vao b trao i nhit 12, tai y san
phm c un nong va sau o bm 13 y vao t may siu loc.Trong l 1 san phm
c ep thng qua cac mun vi tc trn mang 1,6 ? 2,0 cm/s nh bm tun hoan 8.
San phm c tun hoan nhiu ln trong vong cua l, cht loc c thao lin tuc khoi
mun, con cht c mt phn c y vao l 2, va qua trinh nh th c lp lai. Vic
c tip tuc c thc hin tng t trong tt ca cac l tip theo. Thanh phm co nng
a at theo quy inh c thao ra khoi l 6.
Cac l c ni lin tuc vi nhau, ng thi trong bn l u lp t cac mun 7 co b
mt lam vic 7,7 m2, gm 53 b phn loc. Trong hai l cui lp t cac mun 8 co b
mt loc 3,6 m2 gm 25 b phn loc.

194/275

 iu chinh, trong vong t ng cua l 6 lp khuc xa k 14 co lin kt chc nng vi

van 15 c t ca ra cua thit bi.
Hinh 12.9. T hp siu loc A1 -OYC123456111213777777101010101010151499Cht
cCht loc
c tinh ky thut cua t hp siu loc A1 - OYC:
Nng sut (tinh theo huyt thanh) l/h: 5000 ? 6700
Ham lng cht kh trong cht c, %: 25
B mt lam vic cua mang xenluloza axetat, m2: 52
Cng sut cac ng c in, kW: 77,8
Kich thc c ban , mm: 16500?3300?2500
Khi lng, kg: 16000
T hp mun siu loc A1 - OYB
T hp c san phm protein A1 - OYB c ng dung cac mang polyme co bn cao
trong m. Vic ni song song - ni tip cac phn t loc cho phep tao ra cac mun co
b mt lam vic khac nhau.
T hp A1 - OYB (hinh 12-10) gm dung lng cha dung dich ban u 4, bm nap
liu 5, b trao i nhit 6 vi ng vin 7 va van iu tit 5, hai b loc tinh 8 va t may
siu loc gm ba l 9,10,11. Mi l co mun 12 (hay 13), bm tun hoan 14 va b loc
trao i nhit 15 . Trong cac l 9 va 10 s dung mun 12 vi b mt cac mang 25 m2,
gm 100 phn t loc. Cac phn t loc c kt hp lai thanh 5 khi ni nhau lin tuc.
Trong l 11 s dung mun 13 vi b mt lam vic 15 m2, gm 60 phn t loc va c
kt hp lai thanh ba khi. Trong vung cua l ba c lp khuc xa k 16, con vi tri thao
ra khoi t may co van 17 lin kt chc nng vi khuc xa k.
Bm nap liu 5 y san phm ban u t dung lng 4 qua b trao i nhit 6 va cac
b loc tinh 8 vao l 9 cua t may siu loc, qua b lam lanh 15, con cht loc c thao
lin tuc ra khoi mun va vao thung cha 20. Mt phn san phm c c t l 9 vao l
10 va qua trinh c c lp lai. Sau o t l 10 san phm vao l 11. Thanh phm thao
ra khoi l 11, thanh phn cua san phm c iu chinh nh van 17 co lin quan chc
nng vi khuc xa 16, sau o cac san phm c hng vao cac giai oan tip theo qua
b trao i nhit 18, con cht c dung bm 19 y ra khoi phong 20 gia cng tip
theo.

195/275

Cac dung dich a c c chun bi trong dung lng 2 va dung bm inh lng y
vao thung cha 1, tai y no c lam loang n nng theo yu cu. Dung bm 3
y dung dich loang vao t hp qua thung cha dung dich ban u 4.
c tinh ky thut cua t hp siu loc A1 - OYB:
S lng l: 3
S lng mun: 3
B mt lam vic cua cac mun, m2: 25, 25,15
Nng sut (tinh theo sa khi s dung cac mang polysunfua) l/h: 3800 ? 2500
Nng sut n vi, l/m2: 46
Cng sut ng c, kW: 57
Kich thc c ban, mm: 11750?3600?3600
Khi lng, kg: 14700
Cac t hp vi loc mt s nc
T hp siu loc cua Hang DDS. Hang DDS (an Mach) san xut cac t hp cng nghip
khung phng siu loc dang nm ngang co mc t ng cao, chung co th hoat ng
ch gian oan hay lin tuc.
Cac phn t c ban cua t hp thuc Hang DDS la nhng mang mun, co h ranh nho
song song, tng t nh b ep - loc.
So sanh cac tinh cht cua mang xenluloza axetat va polysunfua c ng dung trong cac
t hp thuc hang DDS c gii thiu trong bang 12.4.
Hang DDS san xut cac t hp siu loc co din tich b mt mang 9 ? 1900 m2, c
dung san xut mc ln va nho (bang 12.5).
Bang 12.4. c tinh cua cac mang xenluloza axetat va polysunfuac s dung trong
cac t hp siu loc cua Hang DDS
Cac chi s

Mang xenluloza
axetat

Mang
polysunfua

196/275

Pham vi pHPham vi nhit hoat ng, 0C bn

c hoc, kg/cm2

2 ? 90 ? 500,7

0 ? 140 ?
8010,0

Bang 12.5. c im ky thut cua t hp siu loc san xut ln thuc Hang DDS
Cac chi
s

F35 - 360

F35 - 1700

Nng
sut tinh
theo
dung
dich ban
u, m3/
hDin
tich b
mt cac
mang,
m2S
lng
mun
mang
trong t
hpAp
sut lam
8360111,52980,834900?1900?200011900?3600?2000 381700111,51341o,724900?1900?
vic,
MPaTc
dong
dung
dich qua
mun,
m/
sCng
sut
ng c
in,
kWCng
sut n
vi, kW/
m2Kich
thc c
ban,

197/275

mmcua
t
hpcua
t may
T hp siu loc cua Hang Romicon (Ha Lan). T hp HL-1/3SL cua Hang Romicon
(hinh 12.11) gm b cac si co ng kinh 60 ? 160 mm va chiu dai ln hn 1000
mm, b mt bn trong cua chung c phu cac mang. Cac si c phn b trong vo
xilanh kin. Trong vo phn b cac khp ni nap dung dich ban u va thao cht c,
cht thm, cung nh lp cac dung cu o. Cac dang mang trong si co th chon la,
phu thuc vao cht long em c.
T hp cua hang HF 10-20SS (hinh 12.12) gm thung cha 1, dung dich ban u t
thung cha bm qua cac thit bi dung mang 3 nh bm tun hoan 2 va quay v thung
cha. Trong qua trinh loc co th thay i hng chay ngc lai cua dung dich, nhm
thc hin gian oan khi ra cac ng mao dn. Mt phn cht thm thai ra khoi thit bi
c tp trung vao thung cha 5, t do bm 4 y vao cac thit bi mang loc ra cac
ng mao dn bng dong cht long ngc lai. Nng sut cua thit bi 12000 l/h, kich thc
c ban 9000?2500?2000 mm, khi lng 250 kg.

CAC T HP MANG LAM SACH CAC DONG NUC THAI CNG

NGHIP
T hp YMP. Cac t hp nay c ng dung phn chia va lam sach cac dong nc
thai cng nghip, cung nh tach cac san phm co gia tri ra khoi dong nc thai bng
phng phap thm loc ngc.
T hp loc YPM gm b loc lam sach s b, cac b chia, bm, dung cu o - kim tra,
tram iu khin va cac ng ng ni.
Cac b chia dang mang bng c ng dung phn chia bng phng phap thm thu
ngc, con cac mang chia dang ng - c cac dung dich bng phng phap siu loc.
T hp dang bng gm vo xilanh co cac khp ni nap dung dich ban u va thao
cht c va cht loc. Bn trong vo c phn b b phn chia. B phn chia la ng t
l c bao phu lp li capron va ba lp vai capron, vi mang ban thm vn xon. B
phn chia dang ng gm 7 ? 10 ng song song bng cht deo thuy tinh, bn trong ng
c phn b cac mang ban thm. Dung bm y cac dung dich ban u qua cac oan
ng nap va khoang bn trong cua cac b phn chia ri ti cac b mt ban thm. Di tac
dung cua ap sut c tao ra trong cac b phn chia, mt phn cht long a c lam
trong chay qua oan ng thoat ra ngoai, con cac cht hoa tan (khng qua mang) cung
vi dung mi con lai c thao ra ngoai qua cac oan ng khac.

198/275

B phn chia dang cun la mt vo xilanh, bn trong no c phn b ng t l lam

bng thep 12X18H10T. inh trn ng mt s tui. Tui gm cac mang ban thm, b xoay,
m va b tiu nc.
Trong b phn chia dang ng c lp khi ng gm nhom ng rng bng thuy tinh deo
t song song nhau. Cac mang ban thm c lp trn vach trong cua cac ng.
Bm 2 di ap sut nht inh se y cht long em phn chia t dung lng 1 qua b
tich thuy lc 3 vao cac khoang bn trong cua cac b phn chia 4 n b mt cua mang
ban thm.
Di tac ng cua ap sut tng c tao ra trong b phn chia, dung mi chay qua cac
mang ban thm va c thao ra qua oan ng thao cht loc ri chay n ng gop cua t
hp. Mt phn dung dich khng qua mang c thao ra khoi b phn chia qua oan ng
thao.
Bang 12.6. c tinh ky thut cua cac t hp phn chia cac mi trng cht long bng
mang, nhit mi trng phn chia 5 ? 350C va ap sut d 4 ? 8 MPa
Cac chi s

MP-2-50P

MP-40-40P

MP-20-200P

Nng sut
theo cht
loc, m3/
ngayDin
tich b mt
cua mang,
m2Ap sut
0,42,551,11034?910??1325413 8,55045,52030?1130??13851385 422505473120?30
lam vic,
MPaCng
sut thit k,
kWKich
thc c
ban,mmKhi
lng , kg

TINH TOAN CAC T HP SIU LOC VA CAC T MAY

Khi khai thac cac t hp siu loc c cac dung dich cha cht hoat hoa sinh hoc cn
phai tun theo bn dang tinh toan: tinh cng ngh, thuy lc, c hoc va nhit.
Nhim vu cua tinh toan cng ngh bao gm xac inh din tich cn thit b mt lam vic
cua mang, xac inh cac dong nguyn liu va la chon cp liu cua cac loai bm tun
199/275

hoan va bm nap liu. Trong trng hp ng dung cac h siu loc nhiu cp phai tin
hanh phn b din tich b mt mang theo cac vong tun hoan.
Tinh toan cng ngh cac t hp siu loc va cac b mt lam vic cua cac mang
tin hanh tinh toan cng ngh cac t hp siu loc cn phai chon s b nhan hiu
mang ban thm nhm am bao tinh chon loc a cho, va xac inh nhng c tinh cng
ngh c ban cua qua trinh c. Nhng s liu thu c bng thc nghim trong cac t
hp thi nghim cho mi mt loai dung dich.
Chon s t hp siu loc gm ba vong tun hoan n1, n2, n3 c thit lp trong qua
trinh c mt cach bt ky. Khi o cn phai khao sat iu kin: n = n1n2n3.
Gia th mc c trong mi vong u bng nhau, co nghia la:
n1 = n2 = n3 = 3n

Khi o cng sut cua t hp siu loc c tinh theo cht c:

Qc =

Qd
n

trong o : Qd- nng sut cua t hp tinh theo dung dich ban u.
Nng sut cua t hp tinh theo cht thm:
Qct = Qd Qc

Mt phn lng dung dich a c c chay t vong tun hoan th nht vao vong tun
hoan th hai:
Q1 =

Qd
n1

Lng cht thm c thai ra t cac t mang cua vong tun hoan th nht:
Qct1 = Qd Q1

T vong tun hoan th hai vao vong tun hoan th ba:

Hinh 12.14. ng lc hoc cua s bin i thm cua mang chon loc YAM - 200 phu
thuc vao mc c khi siu loc proteaza kim tinh0468101214161812345678910nG,
N/(m2/h) Q2 =

Q1
n2

200/275

Lng cht thm c thai ra t cac t may cua vong tun hoan th hai:
Qct2 = Q1 Q2

cua vong tun hoan th ba:

Qct3 = Qct Qct1 Qct2

thm cua mang chon loc theo mc c cua dung dich ban u se thay i do s
bin i cac tinh cht hoa - ly cua mi trng - tng nht, tng nng cua cac cht
kh hoa tan, thay i sc cng b mt, thay i ty trong... (hinh 12.14).
Cho nn xac inh din tich b mt loc cn thit cua cac vong tun hoan, cac ai lng
thm trung binh trong mi vong tun hoan K1 , K2 va K3 c xac inh bng thi
khi bin i mc c tng ng t n0 n n1, t n1 n n2 va t n2 n n3.
Din tich b mt mang (m2) cua mi vong tun hoan:
Fi =

Qcti
Ki

Tinh toan thuy lc cua may

Tinh toan thuy lc chu yu la xac inh sc can thuy lc cua t mang va ct ap cn thit
cua bm tun hoan. thc hin iu o cn phai bit cac thng s sau: chiu cao ranh
gia cac mang h, b rng cua ranh b, chiu dai ranh gia cac mang l, s lng ranh gia
cac mang n, tc dong dung dich trong ranh gia cac mang v, nht ng hoc cua
dung dich cha enzim ?, ty trong cua dung dich enzim ?.
H s ma sat cua cac ranh co tit din ch nht vi cac canh b va h:
fms =

Khh
Re

trong o : Khh - h s phu thuc vao ty s cac kich thc hinh hoc cua ranh;
Re - chun Reynolds, Re =

vdqd

y: dqd - ng kinh tit din quy i ( dqd = 2h).

i vi trang thai chay tng cua dung dich thi sc can thuy lc cua cac t may:
v2

P = 2 1 +

fmsLqd
dqd

+ + gH

201/275

trong o : Lqd - chiu dai quy i cua ranh, m , (Lqd = l);

?? - sc can cuc b cua t may (thng ly ?? = 0);
H - chiu cao nng dung dich i vi t may, m.

T HP LAM TRONG VA LOC TIT TRUNG

Cac qua trinh lam trong va loc tit trung co tm quan trong trc khi xac inh kha nng
lam vic cua cac t hp siu loc, tui tho cua cac mang xenluloza axetat, cung nh cht
lng lam sach dung dich khoi vi khun. Chun bi dung dich cho siu loc c tin
hanh trong cac b loc c bit.
Cac b loc trong va loc tit trung co nhiu khung ban. lam trong va tit trung cac
dung dich cha cac cht hoat hoa sinh hoc trc khi c chung bng phng phap siu
loc thng s dung cac b loc nhiu khung ban (hinh 12.15) gm b khung li co ban
tit trung hay lam trong. B loc nm trn khung may gm cac tru, c ni vi cac thanh
ging va co cac thanh ngang.
Gia cac np c inh va di ng lp cac khung vi nhng ban xen ke nhau. Cac ban
c chia lam hai b phn - cho cht long c loc va cho loai cha c loc. Di ap
sut d, cht long cha c loc chay vao khoang cac np cua cac khung ba li va vao
b cha.
Cac ban loc aming - xenluloza nhan hiu ? lam trong dung dich khoi th l lng va gi
lai trn 85% vi sinh vt. Cac ban tit trung nhan hiu C?, C?-1, C?-2 loai 100% vi sinh
vt khi loc. Tai trong vi khun at n 1010 khun lac trn 1 cm2 b mt loc khi bi bn
vi khun. Theo hinh dang bn ngoai cac ban loc va ban tit trung la nhng ia phng
trng, deo, gi song mt mt. Cac ban lam bng hn hp xenluloza va amian. Cac si
xenluloza co b day 30 ?m tao ra mang li khng gian th, cac l li c ep y si
amian. Khi b day cua ban at 4 ? 5 mm thi dong cht long chay qua mt quang ng
dai ngon ngoeo cua cac si.
Cac b loc ban gm cac hat va chung hp thu trn toan b b mt cac si. Cac b loc ban
co th tit trung bng hi nhit 1500C. Chung tr vi tt ca cac dung mi, nhng
rt nhay vi cac kim manh va axit c. Thi gian hoat ng cua cac ban khoang 6 h.
Ap sut ln nht cho phep khi loc va tit trung cac dung dich trong b loc 147 kPa. Phu
thuc vao cac dang ban c ng dung ma co th s dung hoc la lam trong hoc la
tit trung cht long.
Cac ban co dang hinh tron (ng kinh 140, 240, 300 va 500 mm) va dang hinh vung
(200?200, 400?400, 600?600. Kha nng cho qua nc cua cac ban vi ng kinh 300

202/275

mm nhit 200C ? 5 va ap sut 121 kPa la C?, C?-1-310, C?-2-360 va ? ln hn 220

l/h. Nng sut n vi i vi cac dung dich cha enzim 10?150 l/(m2?h).
Cac b loc tit trung (trc khi s dung) c tit trung bng hi nhit 1200C
trong vong 30 ? 40 phut hay tit trung bng cac cht hoa hoc (focmandehit, ru etilic,
H2O2). Cac b loc dung trong cng nghip P?-39 va P?-79 c trang bi cac khung co
hai va ba li. B loc P?-39 co 39 va 40 khung, P?-79 co 79 va 80. Cac b loc c tinh
toan cho hoat ng di ap sut 29 kPa.
tinh luyn va tit trung cac dung dich hoat hoa sinh hoc, a san xut ra 5 nhan hiu
b loc mang axetat vi cac ia co ng kinh 35, 90, 142, va 293 mm va hinh ch nht
co kich thc 300?500 mm (bang 12.7).
Thi gian hoat ng cua cac mang loc 70 h, con nng sut n vi 150 ? 170 l/(m2?h).
Bang 12.7. c tinh ky thut cua cac b loc mang loc tinh va loc tit trung

Nhan hiu

Nng sut tinh

ng kinh
theo nc khi
trung binh cua
P = 45 kPa, ml/
l, ?m
cm2

Linh vc ng dung

MA - 0,12MA
- 0,2MA 0,3MA 0,4MA - 0,55

0,6 ?1,41,5 ?
3,84,0 ? 7,58,0
? 12,013,0 ?
26,0

Loc protein cao phn

tVirutLoc tit trung cac
dung dichLoc tit trung
phn tich vi sinh

0,12 ? 0,020,2 ?
0,050,3 ?
0,050,4 ?
0,050,55 ? 005

203/275

Thit b sy
Ni dung:
Sy cc sn phm thuc lnh vc sn xut bng phng php vi sinh l qu trnh phc
tp. Tt c cc sn phm thu nhn c t tng hp vi sinh c chia ra lm hai nhm
chnh:
- Cc sn phm m sau khi sy khng i hi bo gi kh nng sng ca vi sinh vt hay
khng i hi hot ho cao ca cc ch phm v cc sn phm c s dng nh
ngun cc cht dinh dng (nm men gia sc, to, axit amin...).
- Cc sn phm m sau khi sy cn bo gi kh nng sng hay bo gi hot ho cao ca
cc ch phm (men bnh m, mt s vi khun v enzim, dc phm bo v thc vt...).
Tt nhin l i vi sn phm nhm 1 c th ng dng ch sy cao hn, trong i
vi nhm 2 i hi ch sy thp hn v thi gian ngn hn.
Ti u ho vic la chn phng php sy v cc kt cu ca my sy c lin quan cht
ch vi c tnh ca cc sn phm em sy. tnh ton qu trnh sy cn phi bit
m ca sn phm ban u v cui, cu trc ng dn, nht, sc bn b mt, h s nhit
dung, dn nhit, n nhit , bn nhit, thnh phn ho hc...
PHN LOI CC MY SY
V sn phm em sy c rt nhiu loi, cho nn trong thc t cng c s dng nhiu
loi my sy khc nhau. C th nu tng qut v s phn loi nh sau:
- Theo phng php np nhit, cc my sy c chia ra loi i lu hay tip xc.
- Theo dng cht ti nhit: khng khi, kh v hi.
- Theo tr s p sut trong phng sy: lm vic p sut kh quyn hay chn khng.
- Theo phng php tc ng: tun hon, lin tc.
- Theo hng chuyn ng ca vt liu v cht ti nhit trong cc my sy i lu: cng
chiu, ngc chiu v vi cc dng ct nhau.
- Theo kt cu: phng, ng hm, bng ti, sy tng si, sy phun, thng quay, tip
xc, thng hoa, bc x nhit.

204/275

CC SN PHM TRONG SN XUT BNG PHNG PHP VI SINH L

NHNG I TNG SY
Khi sy, cc cht hot ho sinh hc b nhng bin i, gy ra tng nng mt s hp
cht, b nh hng nhit ca tc nhn sy, b nh hng oxy khng kh, chu s bin
i ca phn ng mi trng... cui cng to nn nhng hp cht mi, b kh cc cht
hot ho, b ph hu kh nng sng ca t bo. Cho nn tt c cc yu t ny cn phi
cp n khi chn phng php sy v chn dng thit b.
Nh qu trnh kh nc huyn ph, cc nm men gia sc c hm lng cht kh n 20
? 25% c tin hnh trong cc my sy trc, phun hay l trong cc my sy tng si.
Qu trnh sy c tin hnh khi kim tra cn thn ch nhit trnh bin tnh
protein.
Trong cc my sy trc, gii hn nhit ca cht ti nhit 70 ? 800C, trong cc my
sy phun 3000C, trong cc my sy tng si 3000C.
Tin hnh sy cc cht c cha axit amin, cng nh lizin, histidin, arginin, triptophan
n m 8 ? 10% trong cc my sy phun kiu bng ti v trong cc my sy tng si.
Cc axit amin rt nhy khi tng nhit sy, c ngha l khng bn nhit. V d nh
Lizin khi sy cng vi men gia sc, cm go...khi tng nhit cao hn 60 ? 700C b
tn tht nhiu. S tn ti axit amin, gluxit, sinh khi vi khun v cc cu t khc c nh
hng ti s gim hiu sut lizin khi sy. Di tc ng ca nhit , Lizin cng vi
cc cu t trn c th to ra nhng cht khc.
Tin hnh sy cc ch phm enzim c hm lng cht kh trong dung dch c ban u,
hay trong phn chit 15 ? 20%, sy cc chng b mt c m n 60% v cc cht
c cha enzim thu c bng phng php ht, lc, lng, kt tinh... trong cc my sy
phun hay thng hoa. Cc ch phm sy kh c m khng ln hn 5 ? 12%. V a s
cc ch phm enzim khng bn nhit v c kh nng kh hot tnh nhit cao hn
30 ? 400C. Cho nn vic kh nc cc dung dch v huyn ph cha enzim c tin
hnh trong cc iu kin sy nhit thp.
Cc khng sinh dng cho chn nui cng rt nhy vi nhit sy. Chng c tin
hnh sy trong cc my sy phun, sy bng ti n m 8 ? 10%. Tt nht l sy tng
si. Nhit cao nht ca sn phm khi sy khng qu 600C. Tng nhit sy lm
gim ng k hot ho ca cc ch phm, lm tng tn tht vitamin.
Qu trnh sy phn cha vi khun v cc dc liu bo v thc vt (nitragin, vi khun
cha niken, vi khun cha phospho ...) c c im l sau khi sy cn phi bo qun
lng ti a cc vi sinh vt c kh nng sng v hot ho cao trong cc ch phm.

205/275

Thc hin sy cc ch phm ny trong cc my sy phun, sy thng hoa cho kt qu rt

tt. Trong cc my sy phun, qu trnh xy ra nhit tc nhn sy 1300C v nhit
ca sn phm sy khng ln hn 500C.
MY SY THEO PHNG PHP THNG HOA
Sy thng hoa l qu trnh tch m t cc sn phm bng phng php lnh ng v
tip theo l chuyn lm lnh ng c to thnh trong sn phm thnh hi, qua
pha long ngn ngi khi un nng sn phm trong chn khng. Khi sy thng hoa, m
chuyn di trong sn phm dng hi khng ko theo n nhng cht trch ly v nhng
vi sinh vt. Trong sn xut vi sinh, sy thng hoa c ng dng cho cc vi sinh vt,
nm men, vitamin, khng sinh, cc enzim khng bn nhit cao.
Thng qu trnh sy thng hoa c bt u t lc lm lnh ng b mt sn phm n
nhit 20, 300C. Tc lm lnh ng cc vt liu khng bn nhit nh hng ti
vic bo qun hot ng sng ca vi sinh vt v hot ho ca cc ch phm sinh hc,
v khi lm lnh nhanh cc sn phm to nn bn trong t bo, xy ra bin i nhanh
chng thnh phn cc dung dch sinh l bn trong v bn ngoi t bo v dn ti s ph
hu v lm cht t bo.
Tt c cc vt liu sinh hc em sy thng hoa c m khc nhau, cho nn chng c
nhng im ba tecti khc nhau, khi c th c s cn bng , pha lng v pha hi.
Cho nn i vi cc vt liu vi sinh , tc lnh ng ca chng c xc nh bng
thc nghim. Qu trnh thng hoa xy ra nhng gi tr p sut hi trn b mt vt
liu v gi tr nhit trong cc im nm di im ba cn bng pha ca dung mi
(nc).
Thng khi sy thng hoa cc vt liu vi sinh, p sut d = 133,3 ? 13,3 Pa, v nhit
ca vt liu bt u sy bng 200C, 300C. Khi m ca sn phm b gim xung ti
thiu, nhit ca vt liu tng n + 300C, + 400C. iu kin sy nh th bo m qu
trnh oxy ho ti thiu ca sn phm do hm lng oxy khng ng k trong mi trng
kh ca phng sy. Trong cc my sy thng hoa dng cng nghip, vic np nhit ti
sn phm hoc bng dn nhit hoc nh cc tia hng ngoi.
Cc my sy thng hoa c s tc ng tun hon hay lin tc. Hnh 13.1 ch s
nguyn tc sy thng hoa tc ng tun hon.Thit b ny gm phng sy hnh tr kn
(ni thng hoa) 1, trong c gin ng rng 2, vt liu sy cho vo y. Ni thng hoa
lm vic mt cch tun hon nh mt phng lnh. ch lm lnh, bm 5 y tc
nhn lnh bn trong ng rng 2.

206/275

S lm lnh ca cht ti nhit c tin hnh trong b trao i nhit 3 c nh rut xon,
cht lm ngui i qua v vo thit b lm lnh 4. Khi ni thng hoa lm vic ch
ca my sy, cht ti nhit c un nng trong b trao i nhit 7 v y vo cc ng
rng nh bm 6.
S ngng t hi c to ra khi sy trong ni thng hoa c tin hnh trong ni ngng
t chng thng hoa 10. N l mt b trao i nhit, hn hp hi - khng kh t ni thng
hoa vo khng gian gia cc ng ca b trao i nhit. Cht lm ngui (amoniac, freon)
qua cc ng 11 ca ni chng thng hoa vo thit b lm lnh 9. Thng lm lnh b
mt thng hoa v ngng t, ngi ta s dng my nn 2 hoc 3 cp c kh nng m
bo lnh b mt n nhit 600C, 400C.
Cc kh cha ngng t c tch ra khi ni chng thng hoa bng bm chn khng 8.
Hi ngng t c lm lnh dng lp trn b mt cc ng lnh ca ni chng thng
hoa. V trong qu trnh lm vic ca ni chng thng hoa, cc ng 11 b ph bi mt lp
ng k, nn cn lm tan bng mt cch chu k. thc hin iu , y nc nng
t b un 7 vo cc ng 11.
Hin nay ngi ta bt u s dng ph bin cc thit b thng hoa tc ng lin tc. Sy
thng hoa lin tc gm hai ni thng hoa v hai b chng thng hoa, chng lm vic
lun phin nhau.

207/275

Nng sut ca thit b thng hoa tc ng lin tc tnh theo m bc hi ln hn 200

kg/h. Thi gian c mt ca sn phm trong my sy t 40 n 110 pht, nhit cao
nht ca sn phm cui qu trnh sy nh hn 270C.
MY SY PHUN
Sy phun trong cng nghip vi sinh c s dng sy khcc cht c ca dung dch
canh trng cc cht khng sinh ng vt, cc axit amin, cc enzym, cc cht trch ly
nm thu nhn c trn cc mi trng dinh dng rn, cc dung dch cht lng thu
nhn c khi lm lng enzym bng cc dung mi v c hay bng cc mui trung ho,
cng nh cc phn c cht lng canh trng.
Nng cht kh trong dung dch em sy ln hn 10%.
Cc my sy phun c s dng trong cc x nghip vi sinh, cho php tin hnh qu
trnh cc ch tng i mm loi tr nhng tn tht ln cc cht hot ho sinh
hc.
Phun ly tm cho kh nng phun u sn phm cht lng v tng cng qu trnh bc
hi.
Dung dch em sy chy qua a c u phun vi s vng quay ln, nh cc tiu
phn cht lng bin thnh nhng ht rt nh (sng m) v b mt hot ho ca cht
lng c tng ln.
Phng dng sy c ch to bng loi thp khng g. Chng c th c y phng
hay y nn. Loi y phng phi c c cu tho sn phm kh. Cn loi y hnh
nn th thnh phm dng bt c y ra di tc ng ca lc ly tm.
Nhanh chng trong qu trnh sy, nhit ca vt liu sy thp, sn phm nhn c
dng bt nh khng cn phi nghin li v c ho tan ln, l nhng u vic ca
my sy phun. V sy qu nhanh, nhit ca vt liu trong sut chu k sy khng vt
qu nhit ca m bc hi (60 ? 700C) v thp hn nhiu so vi nhit ca tc nhn
sy.
Nhc im ca loi ny l kch thc ca phng sy tng i ln, do tc chuyn
ng ca cc tc nhn sy khng ln v sc cng nh ca phng so m bc hi (2 ? 2,5
kg/m2?h), cng nh s phc tp v c cu phun, h thu hi bi v tho d sn phm.
My sy phun c y phng. My sy c phng sy 3, sn phm lng c phun trong
phng nh a quay nhanh 6. Khng kh nng hay kh l c y vo phng v sn
phm chuyn ng thnh dng song song vi vt liu.
Khng kh
208/275

Cc git cht lng khi ri vo dng khng kh nng, hay khi chng b cht ti nhit bao
ph ly mi hng v trong mt vi giy m bc ht v sn phm lng xung y phng
dng bt. Sn phm c chuyn dch nh co 5 v ra khi my sy nh vt ti 4 hay
nh c cu vn chuyn khc. Tc nhn sy b ht lin tc nh qut 1. Khi i qua b lc
2 lm lng, nhng tiu phn nh ca sn phm b dng kh mang i. Trong cc my
sy tng t, cc cht lng c th phn tn bng cc a phun, vi c hc, vi kh ng
hc.
Cc my sy phun lm vic c ng knh t 500 n 15000 mm, nng sut bc hi m
t 500 n 15000 kg/h.
Trong cc gian phng c chiu cao gii hn, thng ngi ta thit k cc my sy c y
phng b tr gn, d lm sch. Khi cn thit nhn cc sn phm v trng, ngi
209/275

ta s dng cc phng sy c y hnh nn, v chng c t khe h hn, khng kh nhim

bn c th qua cc l ny.
Cc my sy phun c y hnh nn. Thit b c nng sut m bc hi 1500 ? 3500 kg/h.
My sy gm: V tr 9 c y hnh nn tho bt kh. Dung dch y vo sy b phun
ra nh c cu ly tm 13 c a 10. Tc nhn sy a vo phn trn ca thit

b theo ng dn 7. cui ng dn 7 lp c cu phun hnh nn 8. Nh c cu 8, to ra

dng xoy ca kh a vo. Cc git sn phm c phun bng a b bao ph bi dng
khng kh v chuyn xung di.
m c bc hi, cc phn t bt nh cn li lng xung y hnh nn v tho n
c cu 1 chuyn sn phm vo h bng ti kh ng hc. ty sch cc tiu phn
ca sn phm bm trn tng, lp my rung 17. Tc nhn sy b thi c mang theo cc
210/275

tiu phn nh ca sn phm ra khi thit b sy qua ng dn 2 vo xyclon tch bt.

kho st bn trong, c xe nng 4, ngun chiu sng 6 v ca 5. Tm ngn my sy
11 c cc van bo him dng cc a chng nhau v dng ng ng 12 x kh sy
khi tng p sut ng k.
a phun 10 quay vi tc 10000 vng/pht t ng c qua hp gim tc. bi trn
c cu phun, phn trn ca thit b c lp c cu c hc v b lc m 14. V lng in
15 dng nng c cu phun.
trnh chy sn phm trong my sy, ngi ta t cc c cu bo him 3 v 18.
My sy c th t trong phng kn hay ngoi tri.
Hnh 13.4 ch h thng sy phun t hp.
B sy gm thng cha dung dch cht lng canh trng 2, cc bm ly tm 3 v 9, thit
b lc kh 1, phng sy 4, c cu tho d y bt kh vo bng ti kh ng 10, cc
b lc vi khun 7, qut hai chiu 6, calorife 8, thng cha sn phm kh 12, cc b lng
bng xyclon 11, b tho d xyclon 13, b lc khng kh 5 y vo calorife 8.

211/275

i vi dng my sy ny, nhit tc nhn sy khi vo my c iu chnh trong gii

hn 135 ? 3900C, khi ra 60 ? 1000C. m ban u ca huyn ph 60 ? 100%. Nng
sut tnh theo m bc hi 500 ? 1000 kg/h.
c tnh k thut ca cc loi my sy phun trong hnh 13.4 ng dng trong cng nghip
vi sinh c gii thiu bng 13.1.
Bng 13.1. c tnh k thut ca cc loi my sy trong hnh 13.4
Nhn
hiu

ng knh bn trong, mm

Chiu cao phn xilanh, mm

BK

Th t

Khi
lng
, kg
HK

-1,2/
09 4/50
-5/
120
- 6,5/
200
12004000500065008000100001250012500 80040006000600070007000900012000 0,950
- 8/
350
-10/
550
-12,5/
1100
-12,5/
1500
MY SY PHUN KIU TRC QUAY
My sy kiu trc quay c ng dng sy nguyn liu dng lng, dng bt nho
(bt nho rong bin, nm men, khng sinh, vitamin...) p sut kh quyn hay trong
chn khng.
kn ca bung sy c ngha quan trng khi sy trong cc my sy kiu trc quay v
ngn nga c s nhim bn ca sn phm.

212/275

Vic ng dng my sy kiu thng quay trong cng nghip vi sinh rt tin li, nht l
trong cc x nghip c nng sut nh. Nhc im ca loi ny l nhit ca trc qu
cao (140 ? 1500C) cui qu trnh sy lm cho protein v axit amin b kh hot tnh
(n 15%). Thit b sy mt trc p sut kh quyn (hnh 13.5) c tang quay 2 vi
b dn ng 3. Hi c np vo bn trong tang quay. Mt phn tang quay nm trong
thng 7, dung dch c cho vo y qua ng ni 5. B khuy trn 6 lm chuyn o
dung dch trong thng v trng ln tang quay mt lp c b dy 0,1 ? 1,0 mm. Khi tang
quay mt vng th lp sn phm s kp kh v bc khi b mt tang nh cc dao co 4.
Vt 8 ti sn phm kh ra khi my. Hi c p sut n 0,5 MPa c a vo qua c
trc ca tang quay, nc ngng cng c tho ra qua chnh c trc theo ng xifng
1.
S vng quay ca trc c iu chnh theo ch ca ng c c bn tc .
ng knh ca tang quay thng c sn xut theo cc c 600, 800, 1000, 2000 mm.
Nghim cm sy trong thit b ny nhng vt liu d n v bc ra nhng loi hi c!
Trong hnh 13.5. l my sy mt trc p sut thng.
Nng sut ca my sy tnh theo m bc hi ph thuc vo dng sn phm sy khong
10 ? 50 kg/(m2?h).

213/275

My sy hai trc c p sut thng (hnh 13.6) gm hai tang quay 2 vi b mt c

mi nhn, quay ngc chiu nhau vi vng quay 2 ? 10 vng/pht trong v khp kn 1.
Mt trong cc tang quay c lp trong cc c nh, iu cho php iu chnh khe
h gia cc trc (tang quay) trong gii hn n 1 ? 2 mm.Trn cc trc c cc c cu
phun v 5 dng qut y hi c tch ra trong qu trnh sy. Qu trnh sy v tho
sn phm sy cng c thc hin nh loi my sy mt trc. B dn ng cc trc 10
gm ng c, hp gim tc v truyn ng bnh rng. Sn phm c tch ra khi trc
thng phi c sy li trong cc my sy dng vt ti 6 v 7, c o ngoi v b khuy
trn. B dn ng 9 lm cho vt ti quay. Sn phm kh c tho ra qua khp ni 8.
Nc ngng t tang quay c tho ra qua ng xifng 3, cn t b un nng qua c trc
rng ca vt v ng xifng. Dng dao 4 tch sn phm ra khi b mt trc.
my sy hot ng bnh thng iu cn thit l b mt trc phi nhn, cc trc quay
t do, cc di ng d dng chuyn dch nh cc vt c bit v khng xut hin khe h
gia trc v dao.

214/275

Lng bc hi t 1 m2 din tch b mt un nng trong mt n v thi gian nh hn

my mt trc. My sy hai trc c sn xut c ng knh cc trc (tang quay) 600,
800, 1000 mm.

My sy mt trc v hai trc p sut chn khng c v kn v c lp cc thit b ph

to v gi trong thit b chn khng (phn ly, b ngng t, bm chn khng).
un nng cc trc, ngoi hi ra cn s dng nc nng hay cc cht ti nhit hu c c
nhit si cao.
u im ca cc my sy trc l sy lin tc vi b mt bc hi tng i ln ?n 70
kg/(m2?h)?, hiu qu kinh t cao do mt mt nhit t.
Nhc im l m sn phm tng i cao, kh nng qu nhit ca sn phm khi sy
d xy ra.
Bng 13.2. c im k thut ca cc my sy trc
Cc ch s

COA- 600-1400

- 800/2000

Kch thc cc trc,

mmng knhchiu
diB mt hot ng ca
trc, m2S vng quay
ca trc, vng/phCng
sut ng c b dn
ng, kWCng sut

60014002,63,1 ?
80020004,81,3; 4,2; 6,4; 8,57,9;
9,51,6; 3,2;
12,5 ; 13,5;
5,01,74,415 ?
17,51,74,425015?2490?19507332
33380?1725?10902178

215/275

ng c ca my
nghin, kWAp sut hi
trong cc trc, MPaTiu
hao hi cho 1 kg m bc
hi, kgKch thc c
bn, mmKhi lng, kg
Ghi ch: K hiu my sy: O- My sy mt trc, - My sy hai trc, A- Ap sut
thng, s u l ng knh ca trc (mm), s th hai- Chiu di trc (mm), - Phn
trc chm trong b.
THIT B SY KIU TO XOY
Thit b sy to xoy c nng sut cao c s dng rng ri trong sn xut cc ch
phm enzim. Trong thit b sy to xoy c kt hp cc qu trnh sy v nghin sn
phm.
Thit b (hnh 13.7) gm my sy theo phng php tng si 5 c kt cu phc tp, cc
b lc th v lc tinh khng kh 1 v 2, b lc kh thi 9, calorife 4 v

, cc qut 3 v 10, gung ti 11 vn chuyn cc ht dng bi t cc phu ca b lc

ti 8, xyclon 7 v u xoay 6.

216/275

My sy tng si 5 c my nghin trong phng xoy vi ng knh 1500 v b rng

320 mm. Nghin chng nm mc v sy c tin hnh song song vi hai mc, nh
m lng m bc hi ln 320 kg m/ h, mc d kch thc ca my sy khng ln lm,
hot ho ca enzim c bo ton tng i.
Cc chi tit ca thit b c tip xc vi vt liu u c ch to bng loi thp khng
g.
Vt np liu chuyn canh trng nm mc vo b phn phun ca my sy 5 v c
dng khng kh t calorife vo bao ph ly. Cht ti nhit theo rnh vo khu vc nghin,
bao ph ly ht ca sn phm v chuyn vo phn khc ca my sy. Cho nn sy canh
trng nm mc mc mt xy ra ng thi khu vc nghin th nht. Cht ti nhit
ln hai t calorife 4 theo rnh th hai vo phn di ca phng xoy. Tc khng kh
t calorife 4 vo c iu chnh nh nm tm xoay lp phn di ca bung sy.
Sn phm kh c tho ra ngoi theo ng ng ng qua u xoay 6 vo tng xyclon
7.
Khng kh np vo sy canh trng nm mc phi c v trng trong cc b lc th
1 v lc tinh 2, v c un nng trong calorife 4 n 140 0C (trong dng u) v trong
calorife 4 n 1000C (trong dng th hai).
Khng kh thi khi qua xyclon 7 vo h lc ti 8 c din tch b mt 50 m2 trong khoang
4 l. Trong mi l c 14 ti vi. Cc li phn di khoang lc c dng phn b
u khng kh vo cc ti lc. Nh c cu c bit lm rung gin on theo th t cc
l ca ti lc, v sn phm dng bi t phu lc vo gung ti 11 ri kt hp vi dng
sn phm chnh.
Tho sn phm qua ca u. Khng kh thi qua b lc khng kh 9 v 10 y ra ngoi.
My sy c trang b cc dng c kim tra t ng v iu chnh cc thng s ca qu
trnh.
c tnh k thut ca my sy to xoy:
Nng sut, kg/h:
theo sn phm ban u: 660
theo m bc hi: 330
m ca sn phm, %:
ban u: n 60

217/275

cui: 10 ? 12
Nhit cho php un nng canh trng nm mc, 0C: 35
ng knh bung xoy, mm: 1500
Cng sut ng c, kW:22
Cc calorife:
dng: -6
din tch b mt un nng, m2: 32,4
tiu hao hi ln nht trong iu kin ma ng, kg/h: 1090
Ap sut hi, MPa: 0,6
Cc qut:
loi: - 9
s lng: 4
Tng cng sut ng c, kW: 117
MY SY KIU BNG TI DNG HI DNG KCK
Loi my ny dng sy cc chng siu nm, khng sinh dng cho chn nui v cc
sn phm tng hp t vi sinh vt. My sy KCK c nng sut ln v d dng trong thao
tc. C th ng dng n sy cc ch phm vi sinh khc nhau vi iu kin kn hon
ton v v trng khng kh thi.
Hnh 13.8.My sy dng 4-KCKMy sy (hnh 13.8) l t kim loi kn 8, bn trong c
t 4 n 5 nhnh bng ti 3. Cc bng chuyn c sn xut bng li thp khng g vi
kch thc l 20 ? 1,5 mm, v mi bng c cng ra trn cc tang truyn ch ng 7
v tang b ng 5. Cc bng ti c b rng khc nhau ph thuc vo nng sut ca my
sy. Mi bng c th c b dn ng c lp vi hp gim tc, hoc c th c b dn
ng chung cho php thay i tc ca cc bng ti t 1,14 n 1,0 m/pht. Khng
kh sy cho vo di nhnh th hai ca bng ti v c un nng nh cc calorife
hi 4 lp gia cc bng li ca

218/275

mi nhnh. Khng kh xuyn qua tt c cc bng li v sn phm nm trn . Khng

kh c bo ho m v sau khi lm v trng th c qut 2 thi ra ngoi.
Sn phm trc khi sy cn tn nh s b v bng ti 1 chuyn n nhnh trn ca bng
chuyn my sy. Sn phm cng vi bng chuyn n u cui cng ri xung bng
di.
Khi sy cc chng nm, nhit khng kh vng di bng 400C, vng gia - 520C
v vng trn 65 ? 700C. Cn t my sy trong phng bit lp, thng thong.
Nng sut tnh theo sn phm th 4 tn/ngy.
Trong cc my sy KCK b mt s dng ca bng ch khong mt na v cc nhnh
di ca bng ti chy khng ti. khc phc nhc im ny c th sn xut nhng
my sy c nhiu bng ti, vt liu nm trn nhnh trn v nhnh di ca bng khi
chuyn ng xui v ngc.
MY SY DNG BNG TI
sy cc chng siu nm thng dng loi ny.T hp my gm b tn th 5, bng ti
tip liu 1, my sy bng ti 2 v h chun b khng kh gm: cc b lc 4 v 6, calorife
3, cc b np v phn b khng kh, b rung 7.
My sy 2 l t kim loi bn trong c 5 bc bng ti li c cng trn cc tang. Mi
b chuyn ti gm c cc bng ti c cng trn hai tang trong c tang ch ng.
Cc tang chuyn ng c nh ng c chung qua hp gim tc.
Trong hnh 13.9 l my sy dng bng ti.
219/275

Qu trnh sy c thc hin trong ba vng. Khng kh c a vo mi vng u c

nhit thch hp. Bc trn cng l vng th nht, ba bc tip theo l vng th hai v
bc cui cng l vng th ba.
Canh trng nui cy nm mc c m n 55% c a vo my tn 5. Khi chuyn
di trong khun ko (c lng vo trong mt mt ca my to ht), canh trng b p
ra qua cc l c ng knh 4 mm, ri b dao ct ra thnh tng mnh c hnh xilanh vi
chiu di 4 mm, v ri u thnh lp qua bng chuyn np liu dng rung 1 n nhnh
trn ca my sy 2.
Khng kh a c np vo pha di li ca vng th nht c nhit 650C v vo
thi gian chuyn dch theo bng u tin, canh trng c sy n m 35%. Khi
chuyn di theo cc bng ca vng th hai. Khng kh vng th hai c nhit 450C,
canh trng c sy n m 10 ?12%.
vng th ba canh trng c lm lnh (nh khng kh c nhit 160C) n 250C
v chuyn ra ngoi. Khng kh vo v ra khi my sy u c lc qua cc b lc bng
du v kim loi. My sy c trang b cc dng c kim tra nhit khng kh v canh
trng, h iu chnh t ng v ghi nhit trong qu trnh sy.

c im k thut ca my sy bng bng ti:

Nng sut tnh theo canh trng nm mc kh c m 10%, tn/ngy: 3,5

220/275

S lng bng ti li: 5

Din tch bng ti, m2: 30
B rng li bng ti, mm: 1250
Tc iu chnh chuyn ng bng ti, m/pht: 0,04 ? 5,7
ng knh cc tang ca bng ti, mm: 244
Thi gian sy v lm lnh, pht: 40 ? 60
Nhit cao nht un nng canh trng trong qa trinh sy, 0C: 57
Cng sut ng c, kW: 29
Kch thc c bn, mm:
ca my sy: 5560?2800?2790
ca t hp thit b: 24400?5000?3950
Khi lng, kg: 11600
Tiu hao n v cho 1 tn canh trng kh:
i vi khng kh, m3: 17800
i vi hi ( p sut 392 kPa), kg: 6000
i vi nng lng in, kW?h: 200
TNH TON THIT B SY
Cc thit b sy c ng dng trong cng nghip vi sinh gm ba phn c bn: my sy,
calorife v thit b thng gi. My sy c tnh ton theo lng sn phm kh v theo
cc thng s c chn la ca qu trnh.
chn kt cu v cc b phn ca ca my sy ngi ta cn phi bit nng sut ca n,
loi tc nhn sy, phng php un nng v phng php np ti vt liu sy, phng
php lun chuyn tc nhn sy (t nhin hay cung bc), phng php np v ti liu.
tnh ton cc thng s ca qu trnh sy cn phi bit m ban u v nhit
cho php cao nht ca sn phm, nhit dung cht kh ca sn phm, kch thc v khi

221/275

lng sn phm, cc thng s ca khng kh xung quanh v khng kh thi, nhit cho
php cao nht ca tc nhn sy, tc tc nhn sy v thi gian sy sn phm.
Tnh ton thit b sy c tin hnh theo th t sau:
1. Chn loi thit b sy.
2. Tnh bung sy: Xc nh kch thc bung, xut pht t nng sut ca thit b
nhn cu trc, cn bng vt liu, cn bng nhit; tnh tiu hao khng kh v tiu hao
nhit un nng; tiu hao n v ca nhit cho bc m 1 kg.
3. Tnh thit b un nng (v d, calorife): Chn kt cu ca calorife v tc nhn nhit,
tnh sai khc trung bnh ca nhit , h s truyn nhit, b mt trao i nhit ca
calorife, chn calorife.
4. Tnh thit b thng gi: Chn s np v thi khng kh, tnh sc cn theo tuyn
chuyn ng ca khng kh v trong thit b sy, chn qut gi v tnh cng sut ca
ng c.
Chn loi thit b sy cc sn phm thu c t phng php tng hp sinh hc.
Sy huyn ph khi vi sinh v cc dung dch cc cht hot ho sinh hc l qu trnh
cng ngh phc tp. Cho nn khi chn phng php sy cc cht ny cn ch n cht
lng sn phm sy trong cc loi thit b sy khc nhau.
chn loi my sy cn tin hnh phn tch cc ch s kinh t - k thut ca qu trnh
i vi mi mt sn phm c th. Chng ta a ra cc ch s kinh t - k thut ca cc
phng php sy nm men gia sc v lizin (bng 13.3 v 13.4).
Khi chn loi thit b v ch sy tt nht phi kho st ba nhm ch s - cng ngh,
k thut nhit v hiu qu kinh t.
Nhm th nht bao gm: nng sut thit b, nhng c im v cu to my sy, ch
cng ngh, kch thc c bn ca thit b, kh nng c kh ho v t ng ho qu trnh
np liu v tho sn phm, lm sch khng kh v cc ch s khc. Nhm th hai bao
gm nng sut ca thit b sy, tiu hao nhit cho mt n v m bc hi, nhng tn tht
nhit ca thit b, kh nng s dng nhit ca kh thi...Nhm th ba c lin quan n
s phc tho ra nhng ch sy mi do thit k, lp rp my sy, nhng vn lin
quan n chi ph vn hnh, chi tr lng.
Cn ch c bit ti cht lng sn phm, nhng tn tht xut hin trong sn xut cc
sn phm t tin, ch n hiu qu lm sch kh thi cha kh c...Ngoi ra cng
cn ch cc ch s ca thit b ph (h lm sch, qut gi, h un nng khng kh...).
Bng 13.3. Cc ch s sy nm men gia sc vi cc phng php khc nhau
222/275

Loi thit b

Nng sut tnh Tiu hao nhit

theo m bc
cho 1 tn m
hi, kg/h
bc hi, kg

Nng sut n
v tnh theo m
bc hi

Tiu hao
kim loi
cho my

My sy kiu
trcMy sy
phunMy sy tng
si

100010001000 180200200

30(1)8(2)250 ?
20353
280(2)

Ghi ch: (1) n v th nguyn kg/(m2?h).

(2) n v th nguyn kg/ (m2?h).
Tip theo bng 13.3

Loi my sy

Cng
sut
Tiu hao n v, kJ/ kg
ng c,
kW

My sy kiu
trcMy sy
phunMy sy tng
si

204740

Nhit cht ti
nhit khi ra khi
my, K

5443 ? 58624815 (kh l)6029

(khng kh un nng)5652
(khng kh un nng)

343,15 ?
353,15573,15573,15

Bng 13.4. Cc ch s sy cht c cha lizin dng cho gia sc vi cc phng php khc
nhau

Cc phng php
sy

Ti trng
n v
(theo vt
liu m),
kg/ m2

Tc
ca
cht ti
nhit,
m/ s

Nng sut
n v tnh
theo m bc
hi,kg/
(m2.h)

Nhit ca cht ti
nhit, K
Khi vo
My sy dng bng
tiMy sy tng si
dng rungMy sy
tng siMy sy
phun

Khi ra

254040-

1550651
1,23532 ?3?4 ? 9
kg/(m2.h)?

340388,15389 310363373

223/275

Xc nh kch thc c bn ca bung sy. Cc kch thc c bn ca bung sy xut

pht t nng sut v thi gian.
My sy thng quay. Khi tnh ton my sy loi thng quay cn xc nh sc cha ca
thng, ng knh, chiu di, s vng quay trong 1 pht v cng sut tiu th.
trong : W - lng m bc hi, kg/h;
A - ng sut ca m bc hi, kg/ (m2?h).
i lng A ph thuc vo dng sn phm, vo nhit ca tc nhn sy t1 v kt cu
ca my sy. C th s dng cc tr s ca A sau y:
Nhit ca tc nhn sy t1, 0C: 130 ? 150 ; 300 ? 400 ; 500 ? 700
ng sut ca m bc hi A, kg/(m3?h): 2 ? 4 ; 6 ?12 ; 15 ? 25
ng sut ca thng quay theo m c th ln hn, v d i vi b c ci, khi t1 = 7500C
th A = 185 kg/(m3?h); b ng sau khi trch ly khi t1 = 300 0C th A= 40 ? 50 kg/(m3?h).
Thi gian c mt ca sn phm trong thng quay (s):
trong : ? - khi lng xp y ca sn phm, kg/m3;
? - h s cha y thng quay; G - khi lng ca sn phm np vo thng quay, kg/s.
S vng quay ca thng, vng/s:
trong : L - chiu di ca thng quay, m;
a - h s ph thuc vo dng m bn trong thng (ca c cu chuyn di) v ng
knh thng quay (v d, khi ng knh thng quay t 1,2 ? 2,8 m i vi m nng
bng 1,2; i vi m thng - 0,6 ? 0,4; i vi m - 0,65 ? 0,33);
D - ng knh thng quay, m. T s gia chiu di L v ng knh D thng t 3 ? 5;
tg? - tg gc nghing ca thng quay.
Cng sut (kW) ng c ca thng quay:
N = 0,07D3L??n
trong : ? - h s ph thuc vo dng m v mc cht y thng quay (khi ? = 0,2
i vi m nng bng 0,063; i vi m thng - 0,038; i vi m - 0,01);

224/275

n - s vng quay ca thng, vng/s.

My sy dng bng ti. Kch thc c bn ca my sy ny c tnh xut pht t nng
sut ca my sy G(kg/h) theo sn phm v thi gian ?(s).
Lng sn phm trn bng ti (kg) = G?.
Chiu cao ca phn bng ti hot ng (m):
trong : ? - khi lng xp y ca sn phm, kg/m3;
f - din tch tit din ngang ca sn phm trn bng ti, m2.
Khi sy sn phm xp y:
trong : b - b rng ca sn phm xp trn bng ti, m;
h - Chiu cao ca lp sn phm, m.
trong : B - b rng ca bng ti, m.
Khi sy sn phm c tit din vung:
F = bh
Tc chuyn ng ca bng ti (m/s):
B rng ca bung (m) trong bng ti c chuyn ng:
trong : Z - s lng bng ti c lp song song nhau;
B1 - khong cch gia cc bng ti, m; B2 - khong cch t cc bng ti bin n tng,
m.
Chiu di ca bung (m):
Lb = L0 + D + 2l
trong : L0 - khong cch gia cc tm ca tang cng v tang dn ng, m;
l - khong cch t thng quay n tng bung, m.
Chiu cao ca bung sy (m):

225/275

trong : m - s lng tng sy;

h1 - khong cch gia cc tang ca hai tng ln cn, m, (h1 = 0,15 m);
h2 - khong cch t tang trn n trn bung sy, m, (h2 = 0,27 m);
h3 - khong cch t tang di n sng thit b, m, (thng ly 0,3 m).
My sy phun. Kch thc ca cc my sy phun thng tnh theo th tch bn trong ca
n v theo sc cng cho php ca bung sy theo m bc hi:
T s gia chiu cao bung sy v ng knh bn trong ca n thng ly 1,1 ? 1,25.
Chiu cao hot ng ca bung sy (m):
ng knh ca bung sy (m):
Db = (2,2 ? 2,4) Rf
trong : Rf - bn knh ngn la phun, c xc nh theo cng thc:
trong : ?tb - ng knh trung bnh ca git, m,.
? v ?k - t trng ca dung dch v kh (thng ly 800 ? 1200 v 0,4 ? 0,9 kg/m3),
Re - chun Reynolds;
Gu - chun Gucman;
Ko - chun Kocobuc.
trong : n - s vng quay ca a phun, vng/s (n =130 ? 200);
? - t trng huyn ph, kg/ m3 (? = 1050 ? 100 kg/m3);
G - lu lng huyn ph, kg/s (G = 0,03 ? 7,0 kg/s)
d - ng knh a phun, m (d = 0,12 ? 0,35 m);
? - sc cng b mt ca huyn ph N/m2 ?? = (6 ? 8)10-2 N/m2?;
X - chu vi c thm t ca a phun, m, (X = 0,04 ? 0,9 m).

226/275

i vi cc a dng vi phun X = Z?r, trong Z - s rnh, bng 12 ? 24, r - bn knh

vi phun, m; i vi a dng mng X = Zh, trong h - chiu cao ca mng, m, h =
0,03 ? 0,05 m.
trong : t1, t2 v tm - nhit ca tc nhn sy khi vo, khi ra khi my sy v nhit
k bu t, 0C, (t1 = 160 ? 450; t2 = 70 ? 105; tm = 40 ? 600C).
trong : Cr - nhit dung ring ca tc nhn sy, J/(kg?K), Cr =1,03 ? 1,9 J/(kg?K);
r1 - nhit n ho hi ca nhit bu t, J/kg?K;
W1 v W2 - m huyn ph cho vo sy v m ca sn phm cui, %, (W1 = 25 ?
48%; W2= 6 ? 12%).
Tnh calorife. Cc calorife ca thit b sy c chia ra lm hai loi- thit b gi nng
kiu hi nc v kiu ngn la. un nng tc nhn sy - khng kh - c tin hnh
trong cc thit b gi nng kiu hi nc (calorife kiu hi nc). Chng l mt chm
ng c ng knh n 30 mm, hi un nng c np vo bn trong, bn ngoi bao
ph bng lp khng kh b un nng. Ngi ta lp trn cc ng nhng tm kim loi dy
1 mm hnh vung hay hnh trn cch nhau 5 mm tng truyn nhit t hi nc qua
tng ng n khng kh.
H s truyn nhit ca calorife kiu hi nc khi tc un nng t 4 n 12 m/s l 20
? 35 W/m2?K.
Trong cng nghip vi sinh cc calorife kiu hi nc c s dng trong cc my sy
kiu bng ti v trong cc my sy tng si. Nhc im ca cc loi thit b ny l phc
tp cho vic lm sch cc ng v cc b mt gia cc ng.
Khi sy sn phm trong cc my sy phun, tc nhn sy c nhit n 3000C hoc
ln hn thng s dng b un nng kiu ng. Khng kh sy qua cc ng v c un
nng bng kh l thi qua khng gian gia cc ng. Nhit c s dng, thc cht l kh
t nhin hay du mazut.
Din tch b mt truyn nhit (m2):
trong : QK- Lng ti nhit ca calorife, W;
L - lng khng kh c un nng, kg/h;
CKK - nhit dung ring ca khng kh, kj/ kg?K;
t1 v t0 - nhit khng kh vo calorife v khng kh nng thi ra, 0C;

227/275

I0 v I1 - entanpi ca khng kh vo calorife v ra khi calorife, 0C;

K - h s truyn nhit, kW/ m2?K;
?ttb- sai khc trung bnh ca nhit hi nc v khng kh.
H s truyn nhit c th xc nh theo phng trnh:
trong : b v n - cc h s thc nghim. i vi cc loi calorife kiu bng mng loi
nh v trung bnh b = 8,7, n = 0,5624, i vi loi ln b = 7,6, n = 0,568;
? - t trng ca khng kh, kg/m3;
Cc loi h s K c th chn t bng 13.5.
Bng 13.5. Cc loi h s truyn nhit trong calorife (W/ m2?K)
Cc dng
calorife
Tc khi
ca khng
kh trong tit
din hot
ng ca
calorife, kg/
m2?s
2

v v

18,115,6 21,218,3 23,420,8 25,422,7 27,125,1 28,826,2 30,127,9

Tc khi ca khng kh kg/ m2?s

trong : LS - lu lng khng kh trong mt giy, kg/s;
fk - tit din hot ng ca calorife, m2;
y - s lng calorife c lp song song nhau.
Sai khc nhit trung bnh (0C):
trong : ?t1 v ?t2 - sai khc nhit ln nht v nh nht ca cc cht ti nhit.

228/275

S lng calorife c lp ni tip:

trong : FK - din tch b mt truyn nhit ca mt calorife, m2.
i lng X c lm trn n s nguyn, khi ly d tr din tch b mt truyn nhit
bng 20%.
Din tch truyn nhit ca tt c calorife, m2:
Lc cn ca calorife (Pa):
trong : E, m - cc h s thc nghim.
i vi calorife bng mng loi nh E = 0,0933, m = 1,7; i vi loi trung bnh E =
0,122, m = 1,76; i vi loi ln E = 0,153, m = 1,73.
Trong bng 13.6 gii thiu c tnh ca cc loi calorife c s dng ph bin nht
trong cng nghip.
Bng 13.6

Kch thc c bn, mm

Lng hnh trnh ca cht ti nhit

Khi lng
(loi mt
hnh trnh),
kg

Di

Cao

6006007507509009001050105012001200 3905105106406407607608808801010 1111111111 24

Bng 13.7. c tnh k thut ca cc calorife
B mt truyn nhit, m2
Tit din hot ng, m2
Theo khng kh

Theo cht ti nhit

, ,

9,913,216,720,925,330,435,741,647,854,6 12,716,921,426,832,438,945,753,361,269,9 0,1150,154

Chiu dy ca cc calorife dng KC v KMC bng 200 mm, cc dng v KM-240
mm.

229/275

Tt c cc calorife Nga c sn xut theo bn loi: - ln; C - trung bnh, M - nh

v CM - nh nht.
Theo c tnh chuyn ng ca cht ti nhit c cc calorife mt hnh trnh (loi C
v K) v calorife nhiu hnh trinh (loi KMC v KM). Trong cc calorife mt hnh
trnh, cc dng song song ca cht ti nhit cng mt lc qua cc ng, trong cc calorife
nhiu hnh trnh cht ti nhit lin tc qua mt s chm ng. S dng cc calorife nhiu
hnh trnh un nng khng kh bng nc nng, cc calorife mt hnh trnh un nng
khng kh bng hi nc.
Tnh qut gi. Nng sut qut gi tnh theo khng kh (m3/h)
trong : Lh - np khng kh trong mt gi, kg/h;
?KK - t trng ca khng kh ph thuc v tr t thit b qut gi trong t hp sy v
vo nhit , kg/ m3.
y: P - p sut ca khng kh m, Pa;
X - hm m ca khng kh, kg/ kg;
Rhn - hng s kh i vi hi nc ?Rnh= 47,1 Nm/(kg?0C)?;
t0 - nhit khng kh m, 0C.
Khi nng sut ca my qut v ct p cho, cng sut (kW) ti trc ca ng c:
trong : H - tng ct p ca qut, Pa;
V - nng sut qut tnh theo khng kh, m3/h;
?q - hiu sut qut (?q= 0,5 ? 0,7);
?ot - hiu sut c tnh n tn tht do ma st trong cc trc
(?ot = 0,95 ? 0,97);
?t - hiu sut c tnh n tn tht khi truyn t qut n ng c
(?t = 0,9 ? 0,95).
thu hi cc cht kh thi cun i thng s dng cc xyclon dng xilanh v dng
hnh nn (hnh 13.10). Cc xyclon lm vic nh sau: Kh cng vi cc tiu phn vo
phn xon bn trn ca xyclon qua on ng va, di nh hng ca lc ly tm cc
230/275

tiu phn trong khng kh b va p vo thnh xyclon, lm mt vn tc quay v di nh

hng ca trng lc cc ht ri xung qua ca thi vo phu cha. Kh c lm sch
tip tc quay ln pha trn v c thi vo khng kh qua ng x.
Cht lng lm sch khng kh c xc nh bi mc lm sch:
trong : G1 v G2 - lng cc ht c thu hi v cc ht vo, kg/s.
Cht lng lm sch khng kh ph thuc vo t trng v kch thc cc ht, vo cu
to ca xyclon v vo cc yu t phn chia. Yu t phn chia:
g - gia tc ri t do, m/s2,
r2 - bn knh xyclon, m.
Tnh xyclon, iu u tin l tnh bn knh ca n r2 (m), chiu cao Hx (m) ca xyclon
hnh xilanh v Hn (m) ca phn hnh nn:
trong : V - lu lng th tch ca kh thi b bi ho vo xyclon, m3/s;
trong : k - h s d tr chiu cao (k = 1,25);
Vhd - trng ti hot ng ca xyclon, m3;
r1 - bn knh ca ng x trung tm, m;
r2 - bn knh phn xilanh ca xyclon, m;
? - b dy tng ng x, m.
Chiu cao ca phn hnh nn: Hn = (r2 r0) tg?0
trong : r0 - bn knh ca thi xung di ca xyclon, m, ?r0 = (0,49 ? 0,15) r2?, ?o ?
700.
Thc t chng minh rng cc ht c kch thc nh hn 10 ?m th vic thu hi bng
xyclon l khng c hiu qu, tch chng phi c nhng b lc kh hay b lc bng
du.

231/275

Thit b nghin, tiu chun ha

THIT BI NGHIN
Qua trinh phn chia mt vt th rn ra thanh nhng vt th nho hn di tac ng cua
cac lc bn ngoai c goi la nghin. Mc nghin c c trng bi ty l gia
kich thc cac tiu phn cua nguyn liu trc khi nghin (dt) va kich thc cac tiu
phn sau khi nghin (dS):
i=

dt
ds

Kich thc cua cac tiu phn c xac inh bi kich thc cac l sang ma nguyn liu
qua trc va sau khi nghin. Phu thuc vao kich thc cua cac tiu phn trc va sau
khi nghin ma ngi ta phn bit ra cac dang nghin sau y:
Nghin th
1) T s - ai lng cac hat trc khi nghin; mu s - sau khi nghin, mm.
1)*: 1500 ? 200/ 250 ? 25
Nghin trung binh: 150 ? 25/ 25 ? 5
Nghin nho: 25 ? 10/ 5 ?1
Nghin min: 5 ? 1/ 1 ? 0,075
Siu min: 0,2 ? 0,1/ n 104
Nghin vt liu co th tin hanh bng cac phng phap nen v, va p, p vun va mai
mon. Vic chon phng phap nghin phu thuc vao c va bn cua vt liu nghin
cung nh vao mc nghin c oi hoi.
Vi cac cht hoat hoa sinh hoc khng co tinh bn nhit nn thit bi c ng dung
nghin cn phai trang bi ao lanh.
Trong cng nghip vi sinh thng ng dung may nghin bua, may nghin bng phng
phap va p - may p vun va may tan, may nghin bi va nghin bng thanh, nghin
keo, nghin hat va may nghin bng phun khi.
May nghin bua. Loai thit bi nay c dung nghin cac chung nm mc. May
nghin (hinh 14.1) la hp hinh xilanh co ao lanh. B mt trong xilanh cua hp nghin 1

232/275

co banh rng. Bn trong hp, trn truc cua ng c in cam ng 2 lp rto co ng

kinh 630 mm vi cac bua bng nhng phin la khp cht.
San phm Thai cht long lam lanhSan phm nghin Chtlam lanh 1035San phm ban
u co kich thc cac tiu phn n 50 mm qua oan ng trn np cua thit bi nghin
c cho vao tm rto mt cach lin tuc, di tac ng cua lc ly tm san phm qua
khoang gia cac bua bi va p nhiu ln va bi v ra. Nhit trong hp nghin 15 ?
200C, trong ao lanh t 10 n +100C. Trn ca thoat lp li co kich thc thay i cua
cac l li 15, 40 va 40 mm. Mc nghin dao ng t 10 ? 15 n 30 ? 40.
Nng sut cua may nghin tinh theo chung nm mc n 700 kg/h, b mt trao i
nhit 0,3 m2; cng sut ng c 13 kW. Kich thc c ban 1178?1035?1066 mm,
khi lng 800 kg.
May nghin bng phng phap va p. Cac loai may p vun, may tan va nhng
loai may khac co cu tao tng t u thuc loai may nghin va p.
u im cua cac may nghin va p la kt cu n gian, nng sut cao, hoat ng
bn; nhc im - tao bui manh va tiu hao nng lng ln.
May p vun (hinh 14.2) la may va p bng ia, gm hai rto quay ngc chiu
vi s vong quay 950 va 1440 vong/phut t cac b dn ng ring re 3.

Hinh 14.2. May nghin bng phng phap va p:.

1- Phu nap; 2- C cu nghin; 3- ng c; 4- Gian trn; 5- Gian di

233/275

Rto gm hai ia tron ni vi cac cht cua xilanh. Cac cht tron vi ng kinh
15 va chiu dai 55 mm c lp theo chu vi, ng thi cac cht cua mt r to c
cai gia hai hang cht cua rto khac. S cht va p trong mi mt rto c tng
ln t tm n bin. Khi nghin s b thi vt liu nghin nap vao may va p doc
theo truc cua rto quay, di tac ng cua lc ly tm no bi bn ti bin. Nng sut
cua may nghin va p tinh theo chung nm mc co m 45 ? 50 % la 120 ? 140
kg/h.Vi tc quay cua rto ln nn cn thit phai co s lp t va cn bng chinh
xac.
Trong cac may nghin va p bng ia dang may nghin va p co th nhn n
96 % cac hat co kich thc t 1 n 3 mm.
Bang 14.1. c tinh ky thut cua cac may nghin va p
Cac chi s

I-630-401

I- 630- 4B1

Nng sut, kg/hKich

thc cac tiu
phn:cua san phm
ban u, mmcua thanh
n 1500n 3050 ? 100? n 1500n 3050 ? 100?
phm, ?m m cua
5chng
5chng
san phm ban u,
n222060?1390?13751900 chay222060?1430?15502090
%Mi trng lam
vicCng sut ng c,
kWKich thc c ban,
mmKhi lng, kg
Cac may nghin va p I- 630- 401 va I- 630- 4B1 dung nghin cac
san phm d chay, d n trong mi trng khi tr.
May tan dung nghin min mt cach lin tuc cho cac ch phm sy kh n kich
thc 100 ?m. No co dang hp, bn trong co hai ia. Mt ia c lp trn truc,
con mt ia khac vi tri c inh. Cac cht tron c lp trn cac ia theo ng
chu vi.
Bang 14.2. c tinh ky thut cua may tan
Cac chi s

-250-401

-630-401

Nng sut, kg/hKich

thc cac tiu phn:cua 100 ? 3001 ? 3050 ?
500 ? 15001 ? 3050 ?
san phm ban u,
1507,522920?596?756245 1506221575?1290?13441498
mmcua thanh phm,

234/275

?mTiu hao khng khi,

m3/hCng sut ng
c, kWKich thc c
ban, mmKhi lng, kg
Ch phm em nghin c chuyn ng lin tuc t b nap liu qua np may
nghin vao trung tm ia va di tac ng cua lc ly tm bi bn ti bin. Cac tiu
phn cua ch phm nghin co tri s nho hn cac l cua sang lp theo chu vi cac ia
se lot sang vao thung cha kin. thu gp nhng tiu phn do khng khi cun i,
thng lp cac b loc vai, con trn may nghin - c cu hut.
May nghin bi. Nghin cac cht hoat hoa sinh hoc trong cac may nghin bi c
thc hin nh cac bi kim loai hay bi s trong tang quay. Khi tang quay cac bi (do
lc ma sat vi thanh) nng ln mt chiu cao nht inh, sau o ri xung. Mc
nghin trong may nghin bi bng 50 ? 100. Thng tang quay cha mt lng bi
chim na th tich. ng kinh bi 25 ? 150 mm. Thi gian cua qua trinh phu thuc
vao bn cua san phm ban u va mc nghin theo quy inh.
Thao san phm nghin qua tm chn - li di tang quay. cho qua trinh
nghin c binh thng cn phai tun theo cac iu kin sau:
Plt = M 2 R = M

n
30

trong o: Plt - lc ly tm, N;

R - khi lng cac bi, kg;
? - tc goc, /s;
n - s vong quay cua tang, vong/s;
R - ban kinh quay cua cac bi, m.
S vong quay ti han c xac inh theo cng thc:
nth =

900q
2R

42,3
D

trong o: D - ng kinh quay cua cac bi, m.

Cng sut cua cac may nghin bi Q c xac inh cho mi loai nguyn liu va phu
thuc vao cac tinh cht c hoc va mc nghin:
Q = KVD 0,6
235/275

trong o: K - h s bin i (K = 2,4 ? 0,4 khi kich thc trung binh cac tiu phn
vt liu nghin t 0,2 ? 0,075 mm);
V - th tich tang quay, m3;
D - ng kinh tang quay, m.
May nghin hat. nghin siu min mt cach lin tuc bng c hoc (tan sc) tao
thanh nhu tng thng s dung cac may nghin hat. May gm hp tan vi b dn
ng in va tram bm. Hp tan la ng xilanh ng co ao lam lanh, bn trong
hp co truc c lp cac ia.
San phm ban u co dang huyn phu c bm y vao phn di cua hp tan,
cha cac bi thuy tinh. Khi rto quay, cac tiu phn cng cua vt liu do ma sat se
bi va p vi cac bi nghin co ng kinh 0,8 ? 1,2 mm. Khi qua oan ng trn,
san phm bi y vao thung cha.
Cac b phn c tip xuc vi nguyn liu u c ch tao bng thep khng gi.
Sc cha cua hp 125 lit; nhit trong hp nghin n 500C, trong ao 200C; cng
sut ng c 40 kW. Kich thc c ban 1700?1030?3290 mm; khi lng 3100 kg.

THIT BI TIU CHUN HOA CAC NGUYN LIU RI VA DANG

BT NHAO
tiu chun hoa cac cht hoat hoa sinh hoc ngi ta s dung cac may trn khac nhau.
Theo nguyn tc tac ng cua cac loai may trn, co th la tun hoan hay gian oan.
Trong cng nghip vi sinh thng s dung cac loai may sau: may trn bng tai lin tuc,
may trn ly tm co canh khuy, may phun bng khi ng hoc, may trn vit tai h hanh
tinh.
May trn tac ng gian oan kiu gung xon, h hanh tinh. Loai nay dung trn va
phn b u cac vt liu ri co kich thc cac tiu phn ? 5 mm (hinh 14.3) gm bung
trn 1 dang non, bn trong co hai vit tai: vit trung tm 2 c lp theo truc cua bung
trn va vit nghing 3 c lp theo canh hinh non. u di vit trung tm c lp vi
truc, con u trn ni vi thanh gat qua khp ni. Thanh gat va cac vit tai quay c
nh cac b dn ng c lp nm trn np cua bung trn. Cac vit tai quay quanh truc
nh b dn ng gm ng c va hp giam tc, con thanh gat quay c nh b dn
ng qua khp ni va truyn ng truc vit.
May trn tac ng gian oan theo nguyn tc phun khi ng. Loai nay dung trn va
phn u cac san phm khng bn nhit, chung khng th nghin va khng bi nhim
bn. May gm b trn hinh ng xilanh ng co ay hinh non, np elip khep kin.Trn

236/275

np co b tach bui gm hai ia quay song song nhau, gia cac ia co cac canh, phn
di cua ay non co van xa va cac voi phun cung cp nit hay khng khi.
Nap nguyn liu ban u qua khp ni c lp trn np. Nap nit hay khng khi nen
khuy trn bng xung lng qua cac voi phun. San phm c thao ra qua van.
Cac b phn co tip xuc vi san phm u c ch tao bng loai thep 08X22H6T.
c tinh ky thut cua may khuy trn theo nguyn tc phun khi ng:
Th tich inh mc cua bung khuy trn, m3: 0,2
Ap sut trong bung khuy trn, MPa: 0,01 ? 0,06
Nhit trong bung khuy trn, 0C: t +20 n 12
Cng sut ng c in, kW: 0,8
Kich thc c ban, mm: 905?1442?2220

Khi lng, kg: 422

Nap vt liuThai san phmHinh 14.4. May trn ly tm dang canh khuyMay khuy trn
bng ly tm tac ng tun hoan co cac canh khuy. May khuy trn bng ly tm dung
trn nhanh cac vt liu dang bt a c ng hoa. May khuy trn (hinh 14.4) gm
hp xilanh ng vi ao 5 c lp trn b 8. phn di cua hp co b phn khuy
trn gm co cac canh 3 va cac may nao 6. Vt liu c nap qua khp ni 4. ng c
7 lam quay cac c cu khuy trn vi s vong quay 750 vong/phut. Vt liu trn c
tin hanh trang thai gia long.
Khi nap vao may trn n 60 ? 80% th tich thi s tun hoan cua hn hp xay ra manh
nht. Khuy trn keo dai trong 3 ? 5 phut. Thao san phm c tin hanh khi m van xa
1 nh hai xilanh khi ng hoc 2.

237/275

Cac may khuy trn ly tm c san xut theo hai loai kich thc, co sc cha 160
va 630 lit. Cac b phn tip xuc vi mi trng gia cng c ch tao bng loai thep
08X22H6T.
Bang 14.4. c tinh ky thut cua cac may khuy trn ly tm co canh khuy
Cac chi s

I-100BPK

I-400 BPK

Th tich cua hp
khuy trn, m3hoat
nginh mcAp sut,
MPatrong hp khuy
trntrong aotrong cac
xilanh khi ngS
0,10,160,0020,40,4 ?
0,40,630,0020,60,4 ?
vong quay cua cac b 0,6720132300?954?995995 0,6525553055?1450?17422185
phn quay, vong/
phutCng sut ng
c, kWKich thc c
ban, mmKhi lng,
kg
May trn dang bng tai tac ng lin tuc loai. Loai nay dung trn cac vt liu dang
bt va lam m, c s dung trong san xut cac cht bao v thc vt.
May trn la hp trn kin co ao dang hinh mang, cui mang la phong thao liu. Bn trong
bung trn co rto gm truc co nhiu canh ao va voi phun hi nc phun mu vt
liu long. Dn ng may trn nh ng c in qua hp giam tc va truyn ng bng
ai hinh thang.
c tinh ky thut cua may trn bng tai tac ng lin tuc:
Th tich cua phong trn, m3:
hoat ng: 1,25
inh mc: 2,5
Ap sut, MPa:
trong tng thit bi: n 30
trong hc phun: n 50
trong ao ngoai: 143
238/275

Nng sut (khi khi lng vt liu cht y 400 kg/m3), kg/h: 1200
S vong quay cua rto, vong/phut: 31,5
Cng sut ng c, kW: 10
Kich thc c ban, mm: 5346 ?1480?1940
Khi lng, kg: 4000

THIT BI TAO HAT

Cac ch phm c tao hat co nhiu u im ang k so vi cac san phm c nghin
min. San xut san phm hang hoa dang tao hat lam tng khi lng cht y cua no.
Lam giam ang k s tao bui khi vn chuyn, inh lng, chia goi va goi san phm, loai
tr nhng tac ng c hai n c th khi ng dung no.
Cac nm men, ch phm enzim, axit amin, nm men gia suc va cac cht khang sinh cung
nh cac cht bao v thc vt u c tao hat.
Cac san phm vi sinh tng hp co cac tinh cht hoa - ly khac nhau, cho nn qua trinh
tao hat c xac inh bi cac tinh cht lu bin cua chung, bi nng lng lin kt m
vi vt liu, bi lng va cac tinh cht cua cht lin kt, bi thi gian khuy trn va lu
gi...
Trong cng ngip vi sinh thng ngi ta s dung cac thit bi sau tao hat: may ep va
may ep un, may ep khun tao hat loai vit tai, may tao hat bng phng phap tng si
rung ng, may tao hat dang tang quay, may tao hat bng phng phap ep, may tng
hp va tao hat va sy, thap tao hat.
May ep un va v tron bng phng phap ly tm
May ep tac ng lin tuc thc hin qua trinh tao hat m. May ep tao hat dang truc vit co
loai ep thng theo chiu doc va chiu ngang, kiu h va kiu kin phong n.
Hinh 14.5 m ta may ep tao hat dang ep thng vi cac hng doc va ngang. Trong
khoang may ep co hai vit 4 quay ngc chiu lam chuyn ao khi bt nhao n bung
sang. Trong bung sang co hai con ln inh hinh 2, chung c lp trn mt truc co cac
vit. ng kinh cac con ln inh hinh c tng ln theo hng chuyn dich cua khi
bt nhao. Nh dn ng 7 va hp giam tc 6 ma s vong quay cua cac vit va cac con ln
inh hinh c iu chinh t 0,28 n 1,17 vong/phut. u cui cua truc co vit ham 1.
Khi enzim dang bt t phu nhn 5 cua may ep c truyn vao khoang sang nh cac
vit quay. Tai y khi bt nhao bi uc ap lc nh cac con ln inh hinh va sau o bi
239/275

ep thng qua li 3 doc theo chiu dai cua cac con ln inh hinh co hng quay ngc
nhau. B day cua cac hat c xac inh bi ng kinh l li. May ep c trang bi
nhiu loai li co ng kinh 1, 2, 3, 4 va 5 mm.
Dang vit, hinh dang con ln inh hinh ep thng, s vong quay va cac iu kin trong
vung nen co anh hng ti cht lng va hinh dang cac hat.
May tao hat dang vit
May tao hat dang vit dung tao hat cac san phm dang bt nhao (hinh 14.6) gm phu
nap liu, vo c ch tao bng thep khng gi, bn trong co vit 10 vi u lam sach 11,
hai b nap liu dang rto 7, li khun keo 12, b dn ng va b ct.
Khi bt nhao lin tuc cho vao cac b nap liu dang rto va bao phu ly phn vn chuyn
cua vit, bi nen lai va sau o c ep thng qua li khun keo. San phm ra khoi khun
keo, bi dao mong ct t ra thanh cac hat co b day quy inh.
1- ng c in; 2- Khp truc kiu ng dang an hi; 3- Hp giam tc; 4- Khp iacam; 5- Hp thu phat; 6- Khp bao v; 7- B nap liu dang rto; 8- Vo thit bi; 9- Ca
van; 10- Vit; 11- u lam sach; 12- Li khun uc
May tao hat dang hai vit
tao hat cac san phm bt nhao dang lignin thuy phn co m 55 ? 58%, ngi ta
thng s dung cac may tao hat loai hai vit tac ng lin tuc.
May tao hat (hinh 14.7) gm hai vit song song khng ni nhau vi phong nap liu chung.
Mi vit c t trong mt phong ring co b khun keo va u lam sach. Hai b nap
liu dang rto c lp song song vi cac vit trong cac phong.
Vit tai chuyn san phm lin tuc vao phong nap liu cha cac b nap liu dang rto va
hng vao khoang ep, tai y no bi nen lai va sau o ep thng qua li khun keo.
Bang 14.5. c tinh ky thut cua may tao hat dang vit
Cac chi
s

-90

-150

-300

Nng
sut, kg/ 100 ? 200gian
650lin tuc30 ?
4000lin
hCh oan25900,30,20,2 ?
351500,50,41-7,52610?660?7001180 tuc3000,550,19-7,54910
hoat
25,52160?855?15201100
ngTit

240/275

din
hoat
ng
cua li
khun
keo,
%ng
kinh vit,
mmS
vong
quay,
vong/
phutcua
vitcua
cac
truccua
daoCng
sut
ng c,
kWKich
thc c
ban,
mmKhi
lng,
kg
tao cac hat co dang hinh cu thng s dung cac may v bng ly tm. May v bng
ly tm la dung lng ng c inh, c lam bng thep khng gi. Bn trong co ia quay
(4,17 ? 16,6 vong/phut) vi b mt gn song c lp trn truc. thu nhn hat co kich
thc khac nhau thng s dung bn loai ia co khia nham 2, 3, 4 va 5 mm. Cac ia co
khia nham ln c dung san xut cac hat co kich thc ln.

241/275

A-A
Hinh14.7. May tao hat dang hai vit:
1- Hp giam tc; 2- B; 3- ng c in; 4- Thung cha; 5- Khp ni nap bt; 6- Vo
thit bi; 7- Khp truc kiu ng; 8- Khp ia; 9- Hp phn phi; 10- Khp bao v; 11Vit bn trai; 12- u lau chui; 13- Khun ep; 14- Dao; 15- Li khun keo; 16-Vit bn
phai; 17- B nap liu dang rto; 18- Truc
Nap san phm t may ep un vao may vin ly tm va khi ia quay, cac hat chuyn ng
theo ng xon c xung quanh ay hinh xuyn va ban u c nng ln trn theo b
mt tng sau o ha xung cui cung hat c v tron. Tiu phn nho cua san phm
c tao thanh ri vao khe gia ia va thanh thit bi va nh b cao nm di ia, san
phm c chuyn vao thung cha.
Thi gian vin bng ly tm cua mt me dao ng t 15 giy n mt vai phut. Tc
quay cang ln thi gian tao hat cang nho.
c tinh ky thut cua may tao hat:
Nng sut, kg/h: 3000 ? 5000
ng kinh, mm:
cua cac vit: 200
cua rto- b nap liu: 200

242/275

cua cac hat:: 3 ? 5

S vong quay cua cac vit, vong/s: 0,85
Cng sut ng c, kW: 40
Kich thc c ban, mm: 2910?1535?985
Khi lng, kg: 3760
Thit bi tao hat dang tng si
Phng phap tao hat trong tng si gia la ch: san phm trong trang thai gia long xoay
khi phun lin tuc bi lin kt lai, no c ao trn, c tao hat, sau o c sy kh
cung trong thit bi o. Khi x ly bng phng phap ly hoc cac ch phm dang bt co
kich thc cac hat gn 100 nm, ngi ta s dung tinh cht cua cac san phm dang bt
co b sung cht long, se tao ra cac cht thiu kt di s tac ng cua cac lc dinh kt
c bit.
Thit bi tao hat co tng san phm gia long (hinh 14.8) gm b inh lng, thit bi tao
hat, quat cung cp khng khi cn thit tao tng gia long va chuyn ao toan b bt
nhao, calorife un nong khng khi, phu nhn va c cu nng np may tao hat.
May tao hat la mt thit bi xilanh ng lam bng thep khng gi. Bn trong phn di
non co ay t l lam bng li si khng gi, kich thc cac l li phu hp vi nghin
tinh cua ch phm. Phu thuc vao cac tinh cht cua san phm tao hat, ma tit din hoat
ng cua ay t l va chnh ap sut trong o c tinh sao cho s phn b cua dong
khng khi trc khi vao may tao hat tr nn u hn. Thanh phn gia cua thit bi
c mai bong, co cac voi phun mt l va hai l c chuyn dich trong b mt ng.
ng dung cac voi phun hai l cho phep iu chinh lu lng cht long tao hat va ap
sut cua khng khi. Chon dang voi phun va cac bm theo thc nghim, phu thuc vao
nht cua cht long kt dinh trong cac iu kin tng gia long.
Dung bm co ap sut cao y cht long vao voi phun, nh o ma s phun mu at
c dang sng, co goc ti ln. Tri s cua cac hat cht long phu thuc vao ap sut
cua khng khi va co anh hng ln n qua trinh hinh thanh cac hat.
phn trn thit bi co cac b loc tui lam bng nilng. Trn np thit bi co bung bn
ngn vi cac van chuyn. Cac van nay c m bng khi ng nh xilanh cha khng
khi nen.
Trong qua trinh tao hat, khng khi xm nhp vao bn trong cac tui loc lam sach va ra
khoi hinh ay u tin qua van. Van trong hinh ay th hai c m t ng trong mt
243/275

khoang thi gian quy inh, con van hinh ay u c ong lai, thao bui lng bn
trong bung. Qua trinh lam sach keo dai t 1 n 2 giy. Phng phap lam sach nay se
lam tng cht lng tao hat.
Quat hut khng khi vao thit bi tao hat, nh o ma bn trong thit bi tao ra chn khng
nht inh va s xm nhp san phm t thit bi vao phong san xut cung c loai tr.
lam lanh va un nong khng khi thng s dung cac calorife hi va cac b loc th,
con khi cn thit co th s dung b loc vi khun. Tc va lu lng khng khi c
iu chinh t ng.
Gi trang thai bt long gia mt cach t ng nh iu chinh tc va lu lng khng
khi va iu chinh ap sut. Lu lng khng khi 1 m3 cho 1,5 ? 2 kg san phm.
Tin hanh sy hat cung chinh trong thit bi o iu kin tng si. Phn di bn trong
thit bi co cn bng cao su, co th ha xung, nng ln di s tac ng cua xilanh khi
ng. Khi thao d san phm cn cao su ha xung, van bn sn m nhe va san phm
trong ay non t l c tai vao phu cha. Khi thao d xong cn non lai t ng nng
ln trn va van bn sn c m ht. Hat t phu cha c t ng a vao bao goi.
Nhc im cua phng phap tao hat nay la kha nng tich in tinh cao (n 100000 V)
co th xut hin tia la lam n hn hp. Theo mc tach nc khoi nguyn liu va do
ma sat cua cac hat in th tng, khi o tt ca khng gian cua may bi tich in va thm
chi co kha nng qua tui loc. Tri s th nng in tich phu thuc vao m tng i cua
khng khi , vao tc cua no va vao thanh phn cua cac hat. ngn nga s tich in
tinh, vo may cn phai c ni t, con thit bi phai co van bao him.
Nng sut cua thit bi tao hat t 0,2 n 600 kg/h.
Cac thit bi v hat
V hat c tin hanh trong cac thit bi tac ng lin tuc va tun hoan, kt hp cac qua
trinh v, sy va phn loai hat theo kich thc.
Thit bi tao hat - sy gm thung quay ta trn cac ai. ng c qua hp giam tc, pitton
va banh rng lam quay thung. Bn trong thung co cac ranh dang xon c phn tan tao
mang t cac hat kh nho khi thung quay.
Trn b mt bn trong cua thanh thung co vit tai kin vn chuyn phn bt t vung
thao vao vung nap liu. Voi phun t ng phun mun vao mi trng cua cht tai nhit
dang sng mu bao phu cac hat bng mang mong. Khi chuyn ng doc theo thung
co goc nghing 30 thi th tich cua hat tng ln va c sy kh. Sau khi phn loai trong
thung quay, phn san phm loai nho c vit tai chuyn vao phn trc cua thit bi, con
cac hat vao sang phn loai. San phm trn sang c em di nghin, con san phm
lot sang c a i sang tip loai cac hat co kich thc 1 ? 4 mm va tiu phn ln
244/275

(hn 4 mm), sau khi nghin cac tiu phn trn cung vi cac tiu phn nho (nho hn 1
mm) va cung vi san phm sau khi nghin bua u nap vao phn trn cua thit bi theo
ng ng bn ngoai qua khp nap liu cua thung quay.
Cht tai nhit cun bui san phm vao xyclon va lai quay vao thit bi dang mun.
Khi chon dung dich kt dinh cn phai tinh n anh hng cua no n cac tinh cht cu
truc c hoc, cng ngh, nht - an hi cua cac hat.
Cac hat co bn cao nht n 14 ? 19 mN/m2.
c tinh ky thut cua may tao hat:
Nng sut, kg/h:
theo san phm: 25000
theo m bc hi: 5700
m, %:
mun: 22
thanh phm:1
Ap sut, MPa:
cua khng khi: 0,3
cua mun: 0,2
S vong quay cua thung, vong/s: 0,075
Cng sut ng c in, kW: 320
Kich thc c ban, mm: 21000?7000?8000
Khi lng, kg: 195000
Thit bi tao hat bng phng phap ep
Thit bi tao hat bng phng phap ep lam vic theo nguyn tc can san phm di ap
sut gia hai truc quay ngc chiu nhau. Vic chon hinh dang b mt cac truc phu
thuc vao dang, vao tinh cht cua nguyn liu, cung nh cac oi hoi v yu cu cua

245/275

thanh phm. B mt cac truc co th phng, inh hinh hay dang banh rng (cac truc tao
hat).
Thit bi gm phu nap liu co vit ng nen s b va loai khi, hai truc vit c che
kin trong vo thep, b dn ng va c cu iu chinh s vong quay cua truc.
Cac vit tai mt hay nhiu hanh trinh dang non hay dang truc - non co b iu chinh t
ng co th la nhng c cu nap liu. Cac c cu nh th cho phep tin hanh nap liu
ap sut cao.
Cac nguyn liu tao hat cn phai co tinh cht chng ma sat.
Khi tao hat cac cht hoat hoa sinh hoc, cac thit bi cn trang bi thm h thng lanh. Ch
phm c tao thanh hat cho qua may phn loai chon hat co kich thc yu cu. Cac
tiu phn ln hn hoc nho hn c quay lai tao hat ln hai.
May tao hat - sy nm men gia suc va lizin
Thit bi tao hat trong tng gia long cac huyn phu cua lizin va nm men gia suc dang
long khng bn nhit.
May tao hat gm vo co tit din hinh ch nht vi bung khi, ghi phn b khi, bung
phan ng va cac voi phun. Nap khng khi lam cho san phm dang gia long qua
khp ni di cua thit bi di lp san phm.
Thit bi co nng sut 1000 kg/h gm nm khoang phn b lin tuc va c lin kt nhau
dang ng hm. Tac nhn sy co nhit 500 ? 6000C c s dung trong vung
phun.
May tao hat - sy co phun cuc b (hinh 14.9) la bung hinh tru non 3 co chiu cao phn
tru 1000 mm, phn non - 1500 mm va ng kinh 1600 mm. Trong vo co khp ni
nap cht n (natri sunfat), thai cht tai nhit va cac cam bin cho cac dung cu kim
tra. Bung nap khi 11 c lp vi mt bich phia di dang xilanh co ng kinh 900
mm. Ghi phn b khi hai lp c ep cht gia bung 15 va may sy, lp di c
t l co tit din hoat ng 4,0%, lp trn la li loc co cac l 0,4 mm. Bung 11 c
chia ra lam hai phn: phn trn 14 nap khng khi lanh qua b loc 18 nh bm 17,
phn di 13 nap khng khi nong qua b loc 20 nh bm 19 va qua calorife hi nc
16 vao voi phun. Trong mang ngn nm ngang vi ng kinh 500 mm co sau voi phun
10 vi ng kinh 150/80
1) T s - ng kinh ln, mu s- nho hn. L phun gm ba ng t sat nhau. Dung
dich san phm c y theo ng trong, tac nhn - theo ng ngoai, khng khi lanh theo ng gia.

246/275

1) mm va ao lanh. trung tm ghi phn phi khi co phu thai liu c ni vi ng

thai 9 di vi ng kinh 150 mm. Cn thao co 6 l thai vi ng kinh 60 mm va
co mt l trung tm vi ng kinh 50 mm xa khng khi d. L trung tm co th
c ngn bit kin nh con ln c bit. Khoang lanh hinh non co ao nc c lp
trung tm bung cha khng khi nong di ng thai liu. Phn di cua phong lanh
c cu tao bng thuy tinh hu c trong sut quan sat qua trinh cac hat c lam
lanh th gia long. Quat gio 19 y khng khi lanh t ay ghi cua bung phia di qua
b loc 20. ng thai co ng kinh 65 mm c lp theo trung tm cua khoang lanh.
ng gop khng khi nen c lp vao ay cua bung dn khi va c ni vi ng cao su
12 co voi phun.
Ni lin vi may sy la phu cha sunfat natri co th tich 1 m3, bn trong co canh khuy
quay vi tc 14 vong/phut. T phu cha natri sunfat chuyn vao may sy qua b
inh lng 2 tac ng lin tuc c bao am bi blc inh lng chng n, blc an
toan, thit bi khi ng va tram iu khin.
B inh lng gm b phn nap liu dang rung 6 co tn s dao ng thay i, bng tai,
phu rung bng khi ng, phu thai co van ao chiu va c cu cn. Nng sut ln nht
cua b inh lng 0,4 tn/h.
Tinh ch huyn phu ch phm enzim c tin hanh bng phng phap y no (nh
bm 7) qua b loc mt hay hai li 8 co b mt loc 0,015 m2.
B loc la mt thit bi hinh tru ng kinh 110 mm co ay non va np phng. Bn trong
b loc co do loc, b mt sn - khp ni dung dich vao va ra, con ay - khp ni
thai cn khi ra.
May sy la thit bi phu cua t hp, bao gm nap khng khi phun, sy, lam sach, gi
lp trang thai l lng vi cac thng s yu cu, nap cac san phm chinh va phu, kim
tra va iu chinh cac qua trinh.
Thanh phm qua b loc (nh bm), lu lng k vao voi phun cua may sy. Dung may
thi ga phun khng khi. Khng khi a vao sy c nung n 2500C trong thit bi
tng hp in - hi. Khng khi c lam sach s b trong b loc.
Vic tach lng c ban m bc hi (n 90%) xay ra trong dong phun c tao thanh
bn trong tng si. Quat thi khng khi vao gi tng si, nhit cua no bng nhit
thanh phm hay cao hn khoang 3 ? 50C. Trong qua trinh hoat ng cua may sy,
cac hat cht n bao phu ly dung dich san phm, dinh lai va tao thanh cac hat co kich
thc tng dn. m con lai c bc hi trong khi tng si va khi thuy hoa cac hat cua
phn t mang.
Hinh 14.9. May sy - tao hat cac ch phm enzim
247/275

iu kin quan trong cua s hoat ng may tao hat - sy la s tun hoan y u va lin
tuc cua tt ca cac hat trong th tich cua tng si. Trong qua trinh tun hoan tt ca cac tiu
phn qua cac l thao bn sn cua khi hinh non c tp trung vao ranh phn ly. Tc
khng khi trong ranh phn ly c iu chinh nh van, cho nn cac hat at c
kich thc quy inh no phai c lam ngui trong may lanh, con nhng hat nho thi qua
l trung tm quay v lp tng si.
T may lanh cac hat thanh phm qua ca van ra khoi thit bi. Khng khi thai t voi
phun, may lanh va tng si c thai ra khoi may sy (nh quat 5), c lam sach trong
b loc va c thai ra ngoai. Tiu phn dang bui t b loc cho vao thit bi.
S dung b loc tui thu gm hoan toan san phm t cht tai nhit tai ra. No la thit bi
tru non ng co u dn khng khi c ni vi quat 5. Trong bung cha khng khi
v trung cua b loc lp c cu thi cac ng bng xung lng. Vic thi khng khi phai
theo th t tng i ng loc. iu chinh hoat ng cua van thi bng khi ng hoc. Trn
ay non cua b loc lp may rung bng khi ng co van khi. Din tich b mt loc cua b
loc la 31,2 m2, s ng 48, vt liu lam cac ng - vai bat t l kim, tai trong trn vai ? 8
m3/(m2?ph), sc can b loc ? 1,15 kPa; kich thc c ban 2450?1788?4640 mm.
thao san phm ra khoi may sy, thao bui ra khoi may loc va nap sunfat natri vao may
sy thi cn phai trang bi cac b nap liu 6 kiu u co nng sut 0,14 ? 1,3 m3/h va s
vong quay 2,19 vong/phut.
Tinh may sy - tao hat cho cac san phm vi sinh tng hp
Tinh toan cac thit bi tao hat va sy cac san phm vi sinh tng hp bao gm: tinh
cng ngh, nhit , thuy lc, khi ng hoc va cu tao.
tinh toan cn bit cac thng s sau:
Nng sut thanh phm Q, kg/h;
Ham lng cht kh trong dung dich enzim Gck, %;
m cui cua san phm, Wc, %.
ng kinh trung binh cua hat thanh phm dtb, mm;
Nhit tac nhn sy khi vao, K;
- Trong ng phun T0;
- Di ghi Tg;

248/275

- u lun phun Tph;

Ty trong khi lng cac hat kh ?, kg/m3;
Ty trong san phm ?sp, kg/m3;
Nhit dung cua dung dich C, kJ/(kg?K);
Nhit dung cua thanh phm khi m cui CTP, kJ/ (kg?K).
Tinh thit bi tao hat va sy ch phm. tinh toan kich thc thit bi cn co cac
thng s b sung sau: ng kinh tit din thai huyn phu Dtb = 0,006 m, lu lng
huyn phu nh = 80 ? 100 kg/h; ng kinh ng phun ch vao Dov= 0,14 m; ng
kinh ng phun ch thoat Dov = 0,08 m; tc khng khi tao san phm vkl = 1,25
m/s.
Lng cac voi phun:
n=

Qh
nh

trong o: Qh - lu lng huyn phu kg/h;

nh - lng huyn phu cua mt voi phun ra, kg/h.
Ly bc cac voi phun co tinh n s m dong phun bng htb, con khoang cach ng n
tng lt = 1,8 Dov thi ng kinh cua ghi (m): Dg = 2htb + 2lt
Din tich ghi trong vung gia long (m2):
Fg =

4(D2 D2 6D2 )
g

ov

trong o: Dl - ng kinh l trong ghi thao thanh phm, m.

Lu lng khng khi gia long, phun mu huyn phu, lam ngui va phn ly. Tc
nap cac tiu phn khi ng kinh trung binh cac tiu phn dtb:
vn =

Ar20

[dtb(18+0,61Ar)]

trong o: 20 - nht ng hoc cua khng khi khi t = 200C, m2/s ( 20=15?10-6 m2/
s); Ar - chun Arkhimet.

249/275

Ar =

gd3 sP
tb
2

20
2o

trong o: ?sP- ty trong cua san phm, kg/ m3 (?sP = 2200 kg/m3);
?20- ty trong cua khng khi khi t = 200C (?20 = 1,2).
Tc phun cuc b cua cac tiu phn:
vtb = vn + 485gH0

vn
vkl

0,28

Dor
Dtb

0,33

htb
Dor

0,12

trong o: Ho - chiu cao cua tng hat c inh trong trong thit bi, m, (Ho = 0,7 m).
Lu lng khng khi c nap vao di ghi khi nhit Tg va ty trong ?20 = 1,2 kg/
m3 (kg/h):
Vkk = 3600vkl20Fg

Lu lng khng khi phun huyn phu (m3):

Vph = VghQh
trong o: Vgh- Lu lng khng khi c gii han phun, kg/kg, (Vgh = 0,4 kg/kg).
Lu lng khng khi lam lanh va phn ly thanh phm trong ng phn ly (kg/h):
Vop = 3600vop0

D2

op

trong o: vop- tc khng khi trong ng phn ly, m/s (khi cac tiu phn co ng kinh
0,5 mm, vop = 3 m/s);
Dop- ng kinh ng phn ly, m, (Dop= 0,15 m).
Cn bng nhit cua thit bi. Nhit un nong san phm va lam bc hi (kJ):
Qbh = Wbhq
trong o: Wbh - lng m bc hi trong may sy trong mt giy, kg;
q - sut tiu hao nhit sy co tinh n tn tht, kJ/kg (q = 3760 kJ/kg).
Tiu hao nhit un nong khng khi lanh nap vao t di ghi phun cho huyn phu
va nap vao ng phn ly (kg/h):
250/275

Qkk = (Vkk + Vph + Vop ) Ckk (Tt To)

trong o: Ckk- nhit dung cua khng khi nhit trung binh kJ/(kg?K),
[Ckk = 1,01 kJ/(kg.K)]
Tt - nhit cua khng khi thai, K;
To - nhit khng khi lanh, K.
Sut tiu hao nhit trong may sy (kW): Q = Qbh + Qkk
Tiu hao tac nhn sy (m3): VS =

Ckk Ts Tt

Tinh thuy lc cua may sy. Bc cua cac l (m):

S=

0,785D2
l

0,5fhdsin60

trong o: Dl - ng kinh cua cac l trong ghi,m;

fhd - tit din hoat ng cua ghi, %.
S lng l c inh hng: nl =

fhdFg
fl

trong o : fl - din tich l,m2.

Tc chuyn ng cua khi trong cac l ghi (m/s): vl =

vkk
3600nl20

H s sc can thuy lc cua ghi:

g = K1K2[0,35+ 1 fhd

trong o: K1 - h s anh hng n b day cua ghi (khi b day cua ghi ?g = 3mm, k1 =
1,1);
K2 - h s anh hng ty l gia b day ghi va ng kinh l (khi ?g/Dl ? 1,5, k2 = 1,1).
Sc can cua ghi (Pa):
Pg =

20v2
l

251/275

Sc can thuy lc cua tng hat (Pa):

Pt = H0g

Tng sc can:
P = Pg + Pl

H s sc can thuy lc cua b lam xoay lp trong ng phun cua may sy ?o=8.
Giam ap sut trong ng phun:
PS =

oovo
2

trong o: ?o - ty trong cua khng khi nhit TS, kg/m3;

vo - tc cua khng khi trong ng, m/s:
vo =

Vs

[0,785o D2ov D2or n]

THIT BI TAO MANG BAO SIU MONG

Phng phap tao mang siu mong nhm phu cac hat ch phm enzim bng mt lp
cac cht khng sinh ion.
Qua trinh tao mang bao c tin hanh theo chi dn trn hinh 14.10. Phun oxanol
nhit 700C hay polyetylenglicol theo ng nung vao may trn 7. ng thi ch phm
enzim t phu 1 va 2 nh b nap liu 4 va 5 vao may trn vi liu lng nht inh sau
o trn u vi cht b sung va titan ioxyt (hay la cht khac tng cng tinh cht
cua enzim). Hn hp nhn c theo ng nung vao phn trn cua thap 10, tai y chung
c phun ra nh ia ly tm. Di tac ng cua lc cng b mt cac hp thuc hinh cu
c hinh thanh, khi ri xung chung se rn lai. Khng khi (vi mt lng n 80 m3
cho 1 kg hp thuc) cho vao phn di cua thap theo chiu ngc lai. phn di cua
thap c lp li tao ra tng si va lam ln cac hat. Cac hp thuc nho c thao ra
qua ca hng.
tao mang bao siu mong thng dung thit bi cua hang Sabia (Italia).
Thit bi gm cac b inh lng tac ng lin tuc inh lng cac ch phm enzim
dang bt va cac cht b sung, thit bi nu lam nong chay ru, bm inh lng
bm ru nong chay, b inh lng thuc mau, may ng hoa - may trn, thap phun co
b voi phun va h lam sach khng khi, bm pitton co ap sut cao, may nen khng khi,
252/275

h lam lanh khng khi, may phn loai, t ng bao goi va cac phng tin t ng va
iu khin qua trinh.
S nguyn tc t hp may cua Hang Sabis tao mang siu mong cho cac ch phm
enzim c trinh bay trn hinh 14.11. Khu san xut thanh phn hn hp bao gm cac
may inh lng tac ng lin tuc cho cac cu t kh va long, cac c cu iu chinh. Cac
cu t t nhng b nap liu vao bng vit tai ri vao may trn loai tac ng lin tuc, tai
y chung c trn n trang thai ng nht.
Trc khi nap vao thap phun, cho hn hp qua cac b loc t lam sach ri sau o cho
vao bm loai pitton cao ap (n 8 MPa). Ap sut nap hn hp ti cac voi phun (c
lp phn trn cua thap phun) c duy tri mc khng i nh cac bm. Phu thuc
vao cac tinh cht cua san phm phun (ty trong, m va kich thc hp thuc c quy
inh) h nap khng khi co th cung dong, ngc dong hay tng hp. Tun hoan khng
khi c tin hanh nh ba quat. Hai cai lam vic lin tuc: mt dung y khng khi
cho un nong, cai th hai lp sau h xyclon bao am ap sut cn thit hay tao chn
khng. Quat th ba bao am nap khng khi lanh vao thap.
Khi tao mang bao va sy, quat y khng khi nong vao phn trn cua thap va nh b
phn b khng khi no c hng thng ng t trn xung di, song song vi truc
cua thap. phn non cua thap co c cu c bit tach hp thuc khoi khng khi.
Khng khi c tach ra khoi thap nh xyclon va quat hut. Mt loai quat khac c lp
phn di cua thap nhm hut khng khi lanh tao ha ap ,lam lanh hp thuc va tach
cac bt min ra khoi chung, ri thu gp vao h xyclon. H nap khng khi trn c ng
dung thu nhn cac hp thuc co ty trong trung binh 0,08 ? 0,15 g/l va ham lng m
3 ? 8 %.
S nap khng khi ngc chiu c s dung trong cac trng hp khi cn thu nhn
cac hp thuc co cung kich thc nhng co ty trong ln va trung binh- t 0,15 n 0,45
kg/l vi m 6 ? 15%. Trong trng hp nay, vic nap khng khi nong vao hp c
tin hanh phia di thap.
S nap khng khi bng phng phap tng hp c ng dung thu nhn cac hp
thuc co ham lng nc n 20 % hoc hn trong trang thai tinh th. Khi o ngi ta
a mui vao vt liu gi m dang tinh th. Lng khng khi nong nap vao phn
trn cua thap se giam ang k, con nap khng khi lanh vao hp b tri phia di se tng
ln. Dong hn hp khng khi lanh va nong c hng vao hp vong gia ri vao
h xyclon va c a ra ngoai. s nap khng khi bng phng phap tng hp,
thap phun c phn ra thanh khoang trn ngn khng khi nong nap cung chiu vi
san phm va khoang dai di nap khng khi ngc chiu va sy hp thuc.
khoang trn xay ra qua trinh n cua cac hat san phm va tao hp thuc dang hinh cu,
tuy nhin thi gian co mt cua cac hat vung nay khng u sy hoan toan san phm.
m con lai trong san phm c kt tinh khoang di nh khng khi lanh. phn

253/275

di thap xay ra tach bt hp thuc, bt bi hut vao xyclon va lai a vao phn trn cua
thap.
H thng iu chinh va kim tra cac thng s cua qua trinh c t ng hoa.

THIT BI TIN HANH CAC CNG OAN CUI CUNG

Cac san phm sy kh c boc trong cac goi bng giy va bng polietylen theo tng l
t 0,3 n 1,6 kg.
Toan b cac cng oan cui c tin hanh trn dy chuyn t ng B6-BPA Trn dy
chuyn khao sat kha nng bin i kich thc cua hp theo chiu cao t 150 n 300
mm vi ng kinh khng i bng 242 mm, va inh lng san phm trong gii han
0,4 ? 0,5 kg.
Dy chuyn c s dung hoat ng trong phn xng chia goi nhit t 18 ?
300C va m tng i cua khng khi n 60%.
Trn hinh 14.12 gii thiu s dy chuyn t ng B6- BPA.
Dy chuyn bao gm b inh lng san phm t ng 1, c cu cp liu mang mong 2,
b tao ng 3, may han mi doc cua ng 4, co c cu cng ng 5, may han ay va np
goi 6, c cu ct tui 7, cu chuyn tai hp rng 8, c cu t goi thanh phm vao
hp 9, c cu nen i cac tui vao cac hp 10,11, may t ng ghep np 12, b ao hp
13 va may dan nhan 14.
Nh c cu cp liu mang mong ma bng polietylen co rul chuyn n b tao ng ri
bao phu ly ng. Vi b rng cua bng ln hn chu vi cua ng 20 mm cho nn phn chp
c tao thanh han mi doc cua goi. lam cng mang theo ng, m c cu thao
d rul am bao mang khng bi t. Sau o tin hanh han cac mi bng mo cp doc,
khi han mo cp ep vao mang ng. ng thi goi bi ep lai bi hai mo kep cua c cu
han. Sau o dung dao trn cua c cu ct ct tui di. Dung phng phap xung lng
nhit han.
Nap san phm vao ng lam bng mang polyetylen a c han t b inh lng 1. Sau
khi kt thuc han mo cp doc nha ra. ng c han cung san phm ha xung di nh
cac bng tai keo cua c cu ha ng 5 xung mt khoang bng chiu dai cua goi, sau o
han goi, ct goi di, nap san phm cho goi tip theo. Goi ng y san phm ri xung
hp kim loai qua phu nhn nm trong bng tai xung cua c cu xp.
Nap cac hp kim loai rng ti bng tai xung c tin hanh bng phng phap gat hp
qua cu chuyn.

254/275

T bng tai xung cua c cu xp hp, cac goi c chuyn n bng tai kiu tm cua
may ghep mi t ng ghep ay va chuyn n may dan nhan qua may lt hp.
Hp c a vao may dan nhan vi tri nm ngang ri dan vong tron va tai hp ti
mang nghing cua may dan nhan. Sau o hp theo bng tai vao kho thanh phm.
c tinh ky thut cua dy chuyn t ng inh lng phn chia bao goi:
Nng sut, goi/h: 480
Khi lng mt ln inh lng, kg: 0,4 ? 0,5
Phng phap inh lng: cn
chinh xac inh lng, %: ? 1 so vi liu lng inh mc
Cng sut thit k cua ng c, kW: 9,16
Kich thc c ban, mm: 6820?2370?3210
Khi lng, kg: 4850.

255/275

An ton lao ng v bo v mi trng

trong nh my cng nghip vi sinh
Ni dung:
Nhng vn bao gm bao h lao ng, ky thut an toan, v sinh san xut, b lut lao
ng u thao ra cac bin phap qui inh bi cac lut an toan trong cng nghip vi sinh,
nhm am bao ngn nga thng tich do san xut, do cac bnh ngh nghip, do cac s
c cua may moc, do chay va n.

NHNG VN TNG QUAT V AN TOAN LAO NG TRONG

NHA MAY CNG NGHIP VI SINH
An toan lao ng gii thiu cac h thng vn ban v lut va nhng bin phap tng ng
vi chung nhm am bao an toan, bao v sc khoe va kha nng lam vic cua con ngi
trong qua trinh lao ng, kinh t - xa hi, ky thut, v sinh va t chc.
Cac axit, kim, mui va cac loai vi sinh vt c s dung rng rai trong cac xi nghip
san xut ra cac ch phm hoat hoa (vitamin, ch phm protein va enzim, nm men
gia suc...), chung co th gy nn nhng di ng cho cng nhn va cac cht phu c s
dung trong san xut d chay va d n.
Cho nn cn c bit chu y nhng vn v an toan lao ng trong cac xi nghip vi
sinh.
iu kin chung v an toan lao ng. Chung bao gm nhng nhim vu phat hin va
nghin cu thng tich do san xut, thao ra nhng bin phap lam tng iu kin lao
ng va cac bin phap v sinh sc khoe nhm bao am ngn nga thng tich, cac bnh
ngh nghip, cac tai nan, cac am chay, vu n trong xi nghip.
Cn chu y nng cao cht lng ao tao va hng dn ky thut an toan cho cng nhn vi
vic ng dung cac phng tin ao tao hin ai, bao am cho cng nhn nhng phng
tin bao v ca nhn co hiu qua vi s cn nhc c im cua cac qua trinh san xut,
trach nhim cua cng nhn, can b ky thut va cac can b lanh ao n cac vn ban tiu
chun trong linh vc an toan lao ng va phong chng chay.
Thng gio va chiu sang. Trong cac lut an toan san xut trong cng nghip vi sinh,
vn thng gio va chiu sang a c th hin mt cach ro rang.
Thng gio trong san xut la bin phap quan trong nht tao ra nhng iu kin v sinh
phong bnh binh thng trong cac xi nghip vi sinh. trong tt ca cac xi nghip, cac
256/275

thit bi hoat ng u c bit kin, tuy nhin khng khi trong phong san xut cua xi
nghip cha nhiu vi sinh vt, cac san phm do hoat ng cua chung, nhng tiu phn
cua cac cht dinh dng dang bui, cung nh m, khi, hi, nhit, cac cht bay hi d n
va cac cht c. Thng gio se lam giam ti thiu nng cac cht trn.
Vic chiu sang cac phong san xut cung ong mt vai tro quan trong. Khi chiu sang
phu hp se loai tr c s cng thng mt, am bao s phn bit c cac i tng
xung quanh trong hoat ng san xut cua cng nhn.
Nu chiu sang khng tt se dn n qua cng thng, nhanh chong bi mt moi thi giac
lam cho s phi hp chuyn ng khng nhip nhang. iu o dn n lam giam nng
sut va cht lng lao ng, lam tng kha nng bi tai nan vi cng nhn phai ng gn
thit bi ang hoat ng.
Bao am an toan lao ng trong san xut. Trong phn nay bao gm nhng lut l ma
chu yu la nhng bin phap nhm bao am an toan hoat ng trong cac qua trinh cng
ngh c ban, b tri, lp rap va vn hanh cua thit bi cng ngh, cua cac ng ng chinh
va cua cac vi tri lam vic. Trong phn nay nu ra cac bin phap bao am hoat ng an
toan cho thit bi trong phn xng nguyn liu va phn xng phu, trong cac tram cha
kim, axit, trong khu vc cha thuy phn, chun bi dung dich sa vi, cac mui dinh
dng mi trng, trong phn xng ln men, trong cac khu vc va xng ly tm, phn
ly,loc, trich ly cac cht, trong phn xng sy, tiu chun hoa phn chia va goi thanh
phm cac cht hoat hoa sinh hoc.
t chc mi mt vi tri lam vic cn phai co nhng s liu v cac cht c, nng lng
bc xa khi, bui trong khu vc cua vi tri lam vic, nhng s liu v vic tn tai ting
n, rung ng; cn bit kich thc c ban cua thit bi, cac phng phap nap nguyn
liu, vt liu va ban thanh phm, s phn b cac ngun nng lng, cac ng vn
chuyn bng ng b, ng st, ng thuy, h thng phuc vu vi tri lam vic theo
chc nng...Thanh lp d an t chc lam vic tao ra nhng iu kin an toan lao ng
co tinh n tt ca cac yu t khng an toan cho mi mt khu vc san xut.
trong nhng khu vc san xut co thai cht c hai thi phai nu thi han va phng
tin kim tra ham lng n vi cht c hai o cung nh cac tinh cht ly hoa va c t
hoc trong d an t chc lao ng.
Lut an toan phai nu nhng yu cu bao am cac khu vc san xut va thit bi c bit
quan trong bng nhng dung cu o- kim tra, bng cac phng tin t ng hoa, h
thng tin hiu san xut va bng nhng thng tin lin lac.
Cac kho trong xi nghip vi sinh. Cac kho c dung bao am nguyn liu, vt liu
phu va cac thanh phm cn c thit k co tinh n s thun tin cho li vao, an toan
cho s tin hanh cng tac xp d va loai tr chay va n.

257/275

Trong cac kho cha cht long d bc chay (ru etylic va metylic, axeton, benzen va
etxng) an toan bao quan c bao am do thit bi trong va cha va trong cac xitec
co cac van thng hi va cac b chn la, cung nh cac thit bi phong chay, trong cac
phong cha cac phng tin c ng.
Tin hanh bao quan cac cht c i vi sc khoe con ngi cn phai tht thn trong.
iu o co lin quan n cac cht c, cac axit, cac kim va mt s cac cht khac co
tinh tac ng manh.
Cac lut an toan cho san xut thuc linh vc cng nghip vi sinh rt chu y n hoat
ng cua thit bi in ky thut, n cac bin phap chng chay, cac phng tin bao v
ca nhn, phong khi.
Lanh ao xi nghip phai co trach nhim trong vic pha v cac quy lut an toan cung nh
trach nhim hoan thanh cac bin phap a nu trong cac vn ban.

KY THUT AN TOAN TRONG NHA MAY CNG NGHIP VI SINH

Ky thut an toan - h thng cac bin phap ky thut, t chc va h thng cac phng tin
co kha nng ngn nga anh hng ti s tac ng nguy him trong hoat ng san xut
bi cac yu t co th dn n thng tich.
Tt ca nhng yu t nguy him trong san xut theo ban cht tac ng ti con ngi co
th chia ra thanh nhng yu t: ly hoc, hoa hoc, sinh hoc va tm sinh ly.
Thuc nhom u bao gm: cac may moc va c cu chuyn ng, cac b phn di ng
cua thit bi khng c bao v tt, cac vt liu di chuyn, thanh phm, tng nhit b
mt cua thit bi, chi tit, nguyn vt liu, in ap trong mach in, chp mach co th qua
c th ngi, mc tng in tinh, tng ap sut quy inh trong cac binh hoat ng di
ap sut...
Nhom th hai co quan h vi cac cht c co th gy thng tich khi xm nhp vao c
th con ngi qua ng h hp, lp da va ng tiu hoa.
Thuc nhom th ba bao gm cac cht sinh hoc, vi sinh vt va mt s cac san phm hoat
hoa sinh hoc.
Nhom th bn kt hp cac yu t qua tai v ly hoc va tm trang thn kinh. Qua tai ly
hoc co th bao gm qua tai ng, qua tai tinh va qua tai kem ng. Nhng tai trong v
tm trang thn kinh xut hin do tri oc qua mt moi, do hoat ng n iu va do s xuc
cam cao.

258/275

Tt ca nhng yu t a c nu trn trong mt mc nao o co lin quan n cac

xi nghip thuc cng nghip vi sinh.
Cac bin phap d phong an toan. Cn thit phai thc hin cac bin phap d phong trong
cac xi nghip cng nghip vi sinh co lin quan vi s ln cac qua trinh san xut xay ra
ch tit trung cao cua thit bi cng ngh, cac ng ng dn va cac mi trng dinh
dng trong thit bi co ap sut d hay xay ra trong cac ng ng dn co cht long d
chay (ru, axeton,...), lam tng nng cua chung trong khng khi co th dn ti chay
va n.
Nng cac cht d n trc ht co th tao thanh bn trong khu vc san xut, bn trong
thit bi, b cha. Theo quy lut thi nhng cht long d chay c bao quan trong cac b
cach nhit, tt nht la bao quan di t. Trong khi y va thao can chung cn phai
theo doi cn thn cac quy lut va inh mc hoat ng. c bit chu y ham lng hn
hp d n a c tao thanh trong cac thit bi a c thao ht cac cht long d chay,
vi khi ngun chay a c tao thanh trong cac thit bi co th dn n hin tng n mt
cach ngu nhin. Cho nn tt ca cac thit bi cha cn phai ra cn thn va sau o kim
tra lng hi con hay ht.
Khng cho phep s dung khng khi nen tao qua ap cho cac cht long d chay t thit
bi nay vao thit bi khac, vi ty l v lng gia khng khi va hi cung nh bui bn
trong thit bi co th dn ti tao thanh nng d n. tao qua ap trong trng hp
nay tt nht nn dung khi tr. Dung cac bm co dang mang hay dang khng co vong
khit bm cac loai cht long d chay nhm loai tr ro ri. Cac khu vc co t thit bi
tach cac san phm hoat hoa sinh hoc, tinh luyn ru va axeton cn c trang bi h
thng tin hiu anh sang va ting ng bao hiu nng nguy him cua cac cht d chay
trong khng khi.
ngn nga s tao thanh cac tia la in, cac ngun nung nong trong cac khu d n
va d chay, tt ca nhng cai ly in, cac dung cu m in, cac phng tin t ng cn
phai hoan thanh kiu phong n va kin nc.
Nc san xut trc khi xa vao h thng ranh cn phai trung hoa, lam sach du m,
nha va cac hp cht c khac trong cac thit bi lam sach.
Khi lp rap cac ngun anh sang va cac thit bi in cn phai tun thu theo cac quy inh
cua thit bi in i vi mi khu vc, co tinh n loai phn xng.
Cn phai co quy inh cac bin phap ngn nga rt thn trong khi cac b phn cua may
moc hoat ng, dn n bi nung nong do ma sat (vi du, cac b dn ng canh khuy, cac
banh rng, truc...). Cn thit phai ch tao chung bng nhng vt liu khng bn ra tia
sang nh nhm, ng, cht deo...
Bin phap tt nht la dung nhng tm tham caosu bao v cu thang.
259/275

Trong san xut vi sinh cn c bit chu y ti s phn ly in tich tinh, chung co th lam
bc chay cac hn hp d n khi vn chuyn cac cht long d chay - n va cac cht khi
theo cac ng ng khng tip t, khi thao va rot cac cht long trong b cha va trong
cac thit bi; khi chuyn dich hn hp bui - khng khi trong cac ng ng cua may
vn chuyn bng khi nen va trong cac thit bi sy, nghin, sang; khi cac cht long
c phun ra khoi ng phun, voi phun di ap sut. Cn bit rng tc chuyn ng
cua cht long va khi theo cac ng cang cao thi tri s tich in cang ln, cho nn phai gi
c quy cach han ch tc vn chuyn cua khi va cht long.
Tip t cac thit bi, cac ng ng dn, thung cha, cac c cu rot, thao, cung nh cac
phu cha, xyclon, may sy, thit bi dn gio, bui, chung co th tich c th nng in
tich cao, la phng phap ph bin nht bao v tinh in.
An toan vn hanh trong san xut cac cht hoat hoa sinh hoc. iu kin c ban bao
am an toan vn hanh la phai quan sat thn trong quy trinh tin hanh thao tac cng ngh
cua tt ca cac cng oan. Qui trinh thao tac bao gm cac phng phap tin hanh nhm
bao am an toan vn hanh ti a trn mt thit bi cu th, khi khao sat nhng quy lut
vn hanh cac cht nguy him va khao sat nhng iu kin tin hanh cac quy trinh loai
tr c kha nng n, chay, chn thng, nhim c. cho thit bi hoat ng tt, cac
phn xng cn phai sang sua va rng rai, co b rng cua li i lai theo chinh din thit
bi khng nho hn 2 m, quan sat va kim tra inh ky thit bi va cac dung cu, - 0,8 m,
cho phep tin hanh b tri thit bi cng ngh doc theo tng ngoai co cac ca s. Khi
xut phat t nguyn nhn v sinh, cn phai phu mt tng bng gach men; san nha phai
bng phng, khng thm nc, co nghing. giam tn tht nhit va tranh bong, tt
ca cac thit bi va cac ng ng cn phai phu lp cach nhit, nhit b mt cach nhit
cac vi tri lam vic khng qua 450C. Khng cho phep t cac ng ng dn dung dich
d n, d bay hi cung vi cac ng dn nhit va dn khi nen.
an toan cn sn cac ng ng dn thanh nhng mau oan nhn theo nhom cac
cht c vn chuyn: nc - mau xanh la cy, hi - mau o, khng khi - xanh, khi
(trong o co khi hoa long) - vang, axit - cam, kim - tim, cht long - nu, cac cht khac
(mi trng dinh dng, cht long canh trng, dung dich enzim ...) - mau xam, cac ng
cha chay - o.
Cac xi nghip san xut cha mt lng ln cac loai thit bi c s dung trong cng
nghip hoa hoc, cng nghip thc phm cung nh mt lng ang k cac thit bi khng
theo quy chun c san xut trong xi nghip. Cho nn cn phai hng dn thn trong
cho cng nhn thao tac, phai nghin cu cu th kt cu va nguyn tc hoat ng cua thit
bi; cng ngh va cac lut v ky thut an toan tin hanh thao tac.
Cac ban hng dn ky thut an toan c phac thao ring bit cho mi loai thit bi, cng
ngh, cn nghin cu ky phu hp vi vi tri cng tac cua moi thanh vin.

260/275

Cac binh hoat ng di ap sut. Trong cac xi nghip thuc cng nghip vi sinh thng
s dung ph bin cac loai binh hoat ng di ap sut.
o la cac ni phan ng cng ngh, cac b tit trung, cac thit bi cy, thit bi ln men,
thit bi c c, thit bi c c chn khng, ni hp (tcla), thit bi chng luyn, trich
ly...cung nh thit bi nng lng (b trao i nhit), thit bi lam lanh, may nen khi...
Cac binh hoat ng di ap sut la mt dung lng kin hay la mt thit bi dung tin
hanh cac qua trinh hoa hoc va nhit, dung bao quan va vn chuyn cac cht khi nen,
khi hoa long va hoa tan di ap sut. Vi cac binh hoat ng di ap sut thuc loai thit
bi khng an toan, kt cu, ch tao va s vn hanh cua chung cn phai chu y n nhng
yu cu ky thut an toan.
Phu thuc vao tri s cua ap sut lam vic, tt ca cac binh c chia ra lam hai nhom.
Nhom u tin thuc cac binh lam vic di ap sut cao hn 0,07 MPa (khng tinh ap
sut thuy tinh) c ph bin cac lut v trang bi va an toan vn hanh. Nhom th hai
thuc cac binh lam vic vi ap sut nho hn 0,07 MPa. Nhng quy lut v ky thut an
toan i vi chung c thao ra dang lut nganh va v sinh san xut.
Binh dung hoat ng di ap sut cn phai co thuyt minh vi ni dung: tn nha may
san xut, nganh san xut, ngay san xut, tri s ap sut theo tinh toan va gii han va cac
thng s khac.
Chi cho phep nhng ngi c ao tao theo cac phng phap hoat ng va a qua
hng dn cac lut ky thut an toan, mi c thao tac thit bi lam vic di ap sut.
Trong khng khi thoat ra t cac thit bi (thit bi cy, thit bi ln men...) cha mt lng
ln vi sinh vt va cac cht c, cho nn trc khi thai vao khi quyn cn phai loc sach.
Cac tram nen khi. Cac may nen khi thng t ring bit trong cac toa nha mt tng,
c thit k theo cac yu cu Tiu chun phong chay khi thit k xy dng cac xi
nghip cng nghip va cac vung dn c va Tiu chun v sinh khi thit k cac xi
nghip cng nghip.
Nhit khng khi sau mi bc nen trong cac oan un nong khng c qua 1800C.
Thit bi co nng sut ln hn 10 m3/ph c trang bi may lanh va may tach m.
Cac may nen khng khi co nng sut di 10 m3/ph vi ap sut di 0,8 MPa co th t
cac tng di cua nha nhiu tng, nhng khng c t di cac phong sinh hoat,
vn phong va cac phong tng t. Trong trng hp nay chung cn phai tach bit khoi
cac khu vc san xut bng loai tng chiu la. Cac may nen khi co nng sut nho hn
20 m3/ph c cach bit vi cac phong ln cn bi tng chn co chiu cao hn 3 m va
b day ln hn 12 cm.

261/275

Mi tram may nen cn phai co nhng phong c bit bao gi kin nhng vt liu va
dung cu d mon...Cm bao gi trong phong cua tram may nen nhng loai nh du hoa,
etxng va cac vt liu d chay khac. Cm nhng ngi la mt vao phong cua tram may
nen.
Trn ngn cac phong cua tram khi nen khng co tng ap mai, d thao, ty l din tich
ca s, ca ra vao, ca tri chim 0,05 m2 cho 1 m2 phong. Mi may nen c trang bi
h thng an toan, bao am h thng tin hiu anh sang va m thanh khi ngng nap nc
lanh, khi tng nhit khi nen cao hn nhit cho phep va am bao ngng may
mt cach t ng khi giam ap sut du. Cac vo may nen, may lanh, may tach nc va
du cn phai c ni t. Cac may nen co nng sut ln hn 50 m3/ph cn phai trang
bi thm cac c cu iu chinh t ng ap sut nap vao.
Cac van bao him cn phai thoa man cac yu cu cua quy lut thit bi va an toan vn
hanh cua cac binh lam vic di ap sut, va hang ngay kim tra ap sut di 1,2 MPa.
Bi trn cac may nen phai theo tiu chun hin hanh. Khi tng ap sut cao hn ap sut
cho phep phai ngng hoat ng ngay, khi giam ap sut du trong h bi trn se thp hn
ap sut cho phep va h lam lanh du trong h bi trn thp hn ap sut cho phep va dn
n lam h hong h lam lanh, xut hin ting ng la lam tng rung.
Chi cho phep nhng cng nhn trn 18 tui a qua kim tra y t, co giy chng nhn
quyn s dung thit bi nen mi c lam tram.
Cac may loc lam sach va thu hi khi, bui. c bit nguy him trong cac xi nghip
cng nghip vi sinh la khng khi trong cac phong san xut bi nhim cac cht thai c,
cn phai thai ra khoi cac kho, cac phn xng san xut mi trng dinh dng t cac
cu t kh, cac khu tach va trich ly, cac kho sy, goi, tiu chun hoa va bao quan thanh
phm.
S nhim bn khng khi xay ra trong cac phong tp trung cac loai thit bi cy, ln
men, sy, nghin... (nhng loai thit bi nay phai kin).
lam sach khng khi khoi cac cht nhim bn cng nghip thng s dung cac thit bi
thu gom cac khi- bui.Thit bi lam sach cac khi d bc chay hay cac cht d n c
trang bi phu hp vi cac b lut an toan co tinh n s bao am lam sach lin tuc trong
san xut va chu ky hoat ng cua thit bi chinh. Cm xa khi vao khi quyn.
Khi phat hin s hong hoc cua cac thit bi trn thi cn phai dng lai sa cha.
Tinh trang ng cu xay ra khi thit bi hoat ng khng phu hp vi cac thng s lam
sach khng khi theo th tich, nhit , ap sut, thanh phn hoa - ly va phn tan, vt
gii han trong ban hng dn san xut; ngoai ra khi vi pham quy cach thao san phm

262/275

c thu gop, vi pham ch lam ti, ra hay thi cac ng; khi b loc tui bi lung, bi
mai mon, h hong va tn tht kha nng loc cua cac b loc.
Nu s dung phng phap t lam sach khi thi tinh trang ng cu cn thit se xay ra
khi pha huy s nap nc, phn b khng u nc theo th tich b loc, ham lng cac
cht l lng dang rn cao va cht hut nc lp y lp loc.
Thit bi thu gop khi - bui c trang bi cac dung cu kim tra t ng.
Tt ca cac thit bi loai nay cn phai ni t.
May ly tm va may phn ly. Lp rap cac thit bi nay cn tin hanh co tinh n bao am
cac iu kin thun li va an toan cho phuc vu, co khoang trng n cac phn cua
may, nhm khao sat inh ky, thay i cac chi tit va lam sach. Cac ng ng dn, cac
ng dn du va cap in c b tri thun li thao tac. Thit bi c trang bi khoa
lin ng nhm loai tr kha nng m may khi may cha hoan toan dng hn.
Truc chinh cua may ly tm (may phn ly) cn phai ni vi b dn ng qua khp ni
hay qua truyn ng bng ai hinh thang, in tr n vi cua chung khng qua 105?
cm. Thng s dung bi trn ai dn bng glixerin va b hong vi ty l 100:40 bao
am b mt dn cua ai. Khng cho phep bi trn bng sap hay nha thng. kh tinh
in, cac may ly tm va may phn ly c ni t bng cac b phn co in tr khng
ln hn 4 ?.
Khi ly tm, khoang trong cua vo cn phai ngn cach mi trng va trong o phai cha
khi tr di ap sut ln hn 0,09 kPa va nho hn 9,6 kPa.
Khi may hoat ng cn kim tra thng xuyn s vong quay trong mt n vi thi gian
va nap liu u vao thung quay, kim tra trang thai ky thut va bi trn cac . Khi
nap liu khng u se xut hin ao, co th dn n v thanh may. S h hong
may co th dn n tai nan nghim trong, cho nn khi phat hin ra nhng khac bit nho
nht cung cn phai nhanh chong ngng hoat ng va khc phuc tt ca nhng khuyt tt
c phat hin.
May hoat ng binh thng phu thuc vao tinh ng u va mc nap liu. Nap liu
binh thng vao may khoang 50 ? 60%.
Pha v s cn bng cua rto, ting n la tai, rung ng ln, xut hin ro ri trong cac
roong u khng cho phep. Khng c m may nu trong thung co cht long. Vic nap
cht long c tin hanh chi khi nao tang quay at c s vong quay inh mc.
Chi sau khi may dng hn mi co th bt u thao d ng ng va tang quay.

263/275

May sy, may tao hat , may nghin. Trong cng nghip vi sinh hin ang ap dung mt
lng ln cac loai may sy co kt cu khac nhau. Trong qua trinh sy, tao hat va nghin,
mt lng ang k cac hat nho dang bt c tach ra, cung vi khng khi chung tao ta
mt hn hp d chay, d n. Nu trong bui co cha mt lng ang k cac hi d bc
chay hay khi xut hin mt cach ngu nhin cac tia la thi cung co th bc chay va gy
ra ting n. Vic ap dung nhng bin phap phong nga loai tr s bc chay se co y
nghia rt quan trong, nh loai tr vic trang bi thit bi in bn trong may sy, bn
trong cac ng dn khi. Trong trng hp ngoai l tht cn thit, thit bi in c
trang bi dang phong n.
Khng cho phep qua nhit, ma sat qua ln va tao tia la trong cac truc, trong canh
quat.
Khi un nong may sy nn dung hi nc hay nc nong.
Quat ngng hoat ng thi phai tt mt cach t ng s un nong may, sau mt thi gian
ngn quat cn phai tip tuc quay tin hanh tich nhit.
Trong cac may thng sinh ra ma sat gia cac vt liu gia cng vi b mt cua cac b
phn tip xuc, vi vy cac may sy, may tao vin va cac may nghin la nhng thit bi
sinh tinh in. Cho nn tt ca cac b phn bng kim loai cua thit bi phai c ni t.
S tich luy in tich ln nht se xay ra trong cac chi tit kim loai cua cac b loc khng
c ni t. Nu nh mt chi tit kim loai nao o khng co kha nng ni t thi phai
thay th cac loai chi tit khac lam bng vt liu cach in.
tranh n, thung thanh may thng s dung cac c cu san bng ap sut tc thi. Khi
san bng ap sut, ap sut tinh cua van phong n khng ln hn 9,6 kPa.
Cac thit bi sy kiu rto hoat ng cung vi may sy tng si co ng ng thi c
lp, c a ra ngoai mt oan dai nho hn 2,5 m.
H thng thit bi cn co cac gi c inh chc chn tip nhn phu tai phan khang trong
trng hp n.
Cac may nghin. Cac may nghin ly tm va p c t trong cac phong ring bit,
xung quanh chung co khoang trng vi chiu rng ln hn 1,5 m. Cho phep nap va thao
liu bng c khi hoa, con tranh bui bay ra ngoai cn phai co cu tao dang kin.
Tt ca cac may nghin c trang bi thm thit bi hut gio, no c m sm trc khi m
may nghin, con tt sau khi dng may. Trc khi nghin san phm, may nghin c
kim tra ch khng tai.
Khng cho phep cac ia cua may nghin quay vt gii han quy inh. Chung cung phai
c ni t cn thn.
264/275

Cac bin phap an toan khi s dung cac c cu vn chuyn bng c hoc tac ng lin tuc
(bng chuyn). Nhng yu cu c ban v an toan vn hanh cac bng chuyn o la: ngn
cach toan b cac phn quay va chuyn ng (c cu truyn ng, hp giam tc, khp
ni, banh rng, cac tang quay) bng cac li.
Cac b phn ngn cn phai lp rap phu hp co th quan sat va bi du tt ca cac chi
tit hoat ng ma khng cn phai thao li. Cac bng tai c trang bi b ct in s
c, co nut bm stop trong trng hp cac may ngng chm. Tt ca cac nut bm c
t doc theo bng tai vi khoang cach 10 m. Cac thit bi khi ng bng tai co tin hiu
lin lac theo m thanh va anh sang.
chuyn an toan qua cac bng tai thng t cac cu chuyn.
Cac bng tai loai nghing c trang bi cac c cu ham t bit loai tr kha nng
chuyn ng xung di do sc nng cua trong lng ban thn chung hay cua vt tai.
Cac bng tai c t trn cao t 0,5 n 2 m, cn phai co li ngn tt ca cac vi tri
vao.Tc chuyn ng an toan nht cua cac bng tai khng ln hn 0,2 m/s. Khi vn
hanh cn theo doi s binh thng cua cac chi tit quay va cn bi du cac chi tit hoat
ng.
Cac bng nng c ng dung chuyn cac vt liu ri theo hng thng ng hay
di mt goc khng ln lm, cn phai co vo kin bao boc vi cac ca quan sat. nhng
vi tri nap va thao liu cn t may hut cuc b. B khi ng c trang bi h lin lac tin
hiu c bit .
Cu tao va lp rap vit tai, bng nng cn phai c thc hin phu hp vi cac yu cu
cua tiu chun ban hanh.
Cac vit tai. an toan cho hoat ng cua vit tai, tt ca cac c cu dn ng (cac banh
rng, b truyn ng, truyn ng bng ai) cn phai co li chn. Khng cho vit tai
hoat ng khi np thao ri. Khng cho phep tin hanh sa cha trong thi gian hoat
ng cua vit tai, m ca np hay y vt liu bi hoc bng tay trong mang.
Vn chuyn bng khi nen. Khi vn hanh cac thit bi vn chuyn bng khi nen, hn hp
bui hu c va khng khi co th hinh thanh, tao ra trong cac phu cha va trong ng
ng dn, d gy n.
i vi nhng hn hp khac nhau cn phai theo doi quy inh gii han nng cho
phep.
Khi cac vt liu hu c dang ri chuyn dich (bt u, ba, cam...) theo cac ng ng,
do ma sat gia chung vi thanh thit bi lam xut hin in tinh, cn phai co bin phap

265/275

dn ra ngoai, nu khng in tich se c tich luy va co th gy ra nhng tia sang, gy

n.
kh in tich, tt ca cac phn kim loai cua may, cua khu cha, cua ng ng dn
vt liu, thi khi va cac may nen phai c ni t. Cac c cu vn chuyn ao chiu
phai c ni t.
Ky thut an toan khi nui cy vi sinh vt trn mi trng rn. Trong mt s cac xi nghip
khi nui cy cac chung nm mc va cac vi khun trn cac mi trng rn xp, tt ca
hin vn con dung khay. Phng phap san xut nh th lam nhim bn khng khi bi
bui hu c c tao ra t cac bao t trong mi trng dinh dng, ban thanh phm va
thanh phm.
Khi chun bi canh trng, cy vao mi trng, nui cy, vn chuyn, thao liu , nghin,
sy va bao goi thi mt lng ln vi sinh vt va cac bao t cua chung xm nhp vao
khng khi trong cac phong san xut. Nu khng co c cu kin, trao i khi khng manh
va khng co b phn hut khi thi ham lng bui at t 100 n 150 mg/1m3 khng khi,
iu o co th dn n s xut hin n va chay.
Tt ca nhng iu o co anh hng khng tt n sc khoe cng nhn.
Ham lng cac bao t trong khng khi khoang 20000 trong 1 m3 co th lam cho cng
nhn bi bnh nim dich, bnh da va cac c quan bn trong c th. Chinh vi th
nn cn thit phai co cac bin phap bao am an toan cho cng vic. Vic nui cy canh
trng cn phai c khi hoa va cn c tin hanh trong thit bi kin, trong nhng iu
kin v trung.
Trong cac phn xng san xut cn phai tin hanh kim tra thng xuyn trang thai mi
trng san xut, kin cua thit bi, ng ng, cac phng tin vn chuyn, h thng
quat va h thng hut.

BAO V MI TRNG XUNG QUANH

Bao v thin nhin va s dung hp ly cac ngun d tr cua chung trong iu kin khai
thac trit la mt trong nhng nhim vu mang tinh xa hi, kinh t quan trong nht cua
mi quc gia.
Vic thu nhn cac ch phm hoat hoa sinh hoc co lin quan vi s dung cac vi sinh vt
khac nhau trong san xut. Phn tich cac ph thai cua nhiu xi nghip vi sinh a khng
inh rng: khng khi va nc thai vao mi trng xung quanh cn phai tin hanh v
trung.

266/275

H thng bao v mi trng xung quanh bao gm cac thit bi lam sach khng khi thai,
nc ra va nc thai.
Lam sach khng khi thai. Trong nhiu xi nghip thuc cng nghip vi sinh, khng khi
thai vao khi quyn bi nhim cac t bao vi sinh vt, bi nhim bui cua cac san phm
protein va cac san phm khac cua tng hp vi sinh, c tao ra trong cac giai oan ln
men, tuyn ni, sy, tao hat, tiu chun hoa, goi, tai san phm trn cac phng tin vn
chuyn, cung nh bi nhim bui cua cac mui dinh dng va nguyn liu (cac thit bi
ln men, thit bi tuyn ni, may sy...), cung nh s dung cac xyclon khac nhau, xyclon
thuy lc, phong lng bui, cac b loc bng vai, bng in, cac b loc khi.
giam bui cua khi thai cng nghp, thng s dung may loc khi venturi (hinh 16.1)
sau khi sy, goi va nap san phm ln may vn chuyn. May loc khi venturi gm ng
venturi 3 dung kt tua cac tiu phn rn nho, b quan tinh 4 va cac b loc khi kiu ly
tm 3, nhm thc hin qua trinh tach khi khoi cac cht long va cac hat c ln ln.
Khng khi ra khoi thit bi c quat 1 y vao ng venturi 3 khuy trn vi nc.
Cac hat bui cung vi cac giot nc va khi vao b quan tinh 4 tach khi khoi cht long.
Hn hp khi, nc va cac hat san phm c ln ln t b quan tinh vao cac b loc khi
kiu ly tm 2 tach khi khoi nc va cac hat san phm. Khi hng ln trn, nc cung
vi cac hat rn cua san phm chay xung di vao thung cha 5, sau o a vao san
xut tn dung cac hat thu gom c.
Trong cng nghip ngi ta s dung rng rai cac thit bi hp phu, hp thu, lam sach
cac cht thai cng ngh va cac khi thai khoi cac khi va hi c. Trong cac may hp phu,
dong khi hay cht qua lp hp phu dang hat co b mt ln (than hoat tinh, silicagen, oxyt
nhm...). S lng va kt hp cac cht xay ra trn b mt cac hat hp phu. Trong cac may
hp phu lam sach cac khi, thng s dung cac cht long (nc, dung dich cac mui),
toan b th tich cua cac cht c (khi, hi nc) bi hut rt manh. Khi cng ngh c
loai bo co th bi t chay thanh ngon la.
Trong cac xi nghip thuc cng nghip ln men, qua trinh nui cy cac chung nm mc
va vi khun c tin hanh trong cac khay trn mi trng rn xp. Khng khi trong
phong nui cy se bi nhim bn bi bao t c tao thanh t cac cu t cua mi trng
dinh dng, cua ban thanh phm va thanh phm. iu o se anh hng xu n sc
khoe cua cng nhn, gy nn nhng loai bnh truyn nhim. Ngoai ra khi nng bui
hu c cao hn 8 ? 10 g/m3 thi se gy nguy him dn n hin tng n.
Chinh vi vy cac thit bi nui cy canh trng cn phai lam kin va c khi hoa.
Lam sach nc thai. Qua trinh cng ngh thu nhn cac san phm vi sinh tng hp oi
hoi phai s dung mt lng ln nc, chinh lng nc nay bi nhim bn bi cac sinh
vt c hai, bi cac mui khoang va cac cu t hu c. Cac cht co th trang thai hoa

267/275

tan hay khng hoa tan. Chon la cac phng phap lam sach nc thai cng nghip c
xut phat t thanh phn cua cac dong nc rt phc tap va hin nay cung cha c
nghin cu y u.
nhim bn cua dong nc thai thng c anh gia theo hai chi s: COD va BOD
(COD - lng oxy (mg) oxy hoa hoan toan tt ca cac cht nhim bn hoa hoc co trong
1 lit nc thai va BOD - lng oxy (mg), ma cac vi sinh vt s dung oxy hoa cac cht
hu c co trong 1 lit nc thai).
Trong iu kin cng nghip thng dung mt s cac phng phap lam sach nc thai.
Lam sach bng phng phap c hoc. Phng phap nay dung cac cht bn dang
khng hoa tan va dang phn tan th. Vic tach rac ri loai ln, a soi, cac mu g, cung
nh cac hat cat, t...thng s dung sang, li, b lng cat va cac b xoay thuy lc.
Tach cac hat nho c tin hanh trong cac b lng. lam sach nc thai mc cao
hn thng cho qua cac b loc kiu li hay loc bng cat.
B xoay thuy lc. Trong cng nghip vi sinh lam trong cac mui dinh dng, cac
mi trng, cac cht trung hoa cung nh lam sach nc thai bng phng phap c
hoc ngi ta thng s dung cac b xoay thuy lc. B xoay thuy lc (hinh16.2) n
gian v cu tao, chung chim din tich san xut nho hn so vi cac b loc va cac b lng,
thun tin trong thao tac. Nhng cac b xoay thuy lc co nhc im la tng cua thit
bi nhanh chong bi bao mon va tiu hao nng lng cao hn.
Nng sut cua b xoay thuy lc (m3/s):
Q = kDddp

trong o: k - h s tiu hao chung (khi ng kinh b xoay thuy lc 125 ? 600 mm va
non 380, k = 2,8?104);
D - ng kinh b xoay thuy lc, m;
dd = (0,16 ? 0,2)D - ng kinh oan ng di ca thao, m;
?p - giam ap, bng hiu cac ap sut trong oan ng nap liu va trong oan ng thao
trn, m.
Cng sut (kW) tiu thu cua b xoay thuy lc:
N=

Qpth
1000

trong o: Q - nng sut cua b thuy lc, m3/s;

268/275

?h - ty trong cua huyn phu ban u, kg/m3;

?pt - giam ap trong b xoay thuy lc, Pa;
? - hiu sut cua b thuy lc.
Lam sach bng phng phap hoa hoc. Lam sach bng phng phap hoa hoc thuc
phng phap tach cac cht bn bng con ng lin kt hoa hoc bi cac cht phan ng,
khi chuyn thanh cac hp cht mi thi cac cht bn bi kt tua hoc bi tach ra dang khi.
Lam sach bng phng phap hoa - ly. Cac qua trinh kt tua, kt bng, hut nc, tuyn
ni... u thuc cac qua trinh hoa - ly. Kt tua c s dung khi lng cht co dang phn
tan min. Thng s dung sunfit nhm lam cht ng tu. S dung kt bng tng
cng qua trinh kt tua va lam lng cac tiu phn l lng do s tac ng cua cac cht
phan ng hu c va tng hp (vi du nh benzen). tin hanh kt tua sinh hoc va kt
bng cac cht hu c dang l lng trong nc thai, thng s dung thit bi co qua
trinh kt tua sinh hoc va kt bng do nap bun hoat tinh va khng khi. Thit bi la mt cai
b hinh ch nht, sc cha cua no phu thuc vao lng nc thai chay vao va thi gian
co mt cua no. Thi gian co mt cua nc thai trong thit bi khi nap manh khng khi
dao ng t 10 n 20 phut. S dung loai thit bi nay lam giam lng cac cht hu c
trong nc thai dn 15%.
Trong qua trinh hut nc, cac bui kt tu trn b mt cua cac cht hut nc (vi du nh
than hoat tinh). C s cua qua trinh tuyn ni ch: kha nng cac hat phn tan bi nhim
bn cung vi cac bot khng khi bao hoa ni ln trn b mt co dang vang.
Lam sach bng phng phap sinh hoc. Lam sach bng phng phap sinh hoc da trn
kha nng cua cac vi sinh vt tn dung cac cht hu c co trong nc thai, thc cht la
ngun cacbon. Ngoai ngun cacbon cho hoat ng sng cua vi sinh vt cn co nhng
ngun khac nh nit, phospho, kali. Chung thng c b sung dang mui khoang.
Tin hanh lam sach bng phng phap sinh hoa hoc la trong cac iu kin t nhin
hoc la trong cac iu kin nhn tao. Cac b loc sinh hoc a c ng dung rng rai
trong cng nghip lam sach nc thai bng phng phap sinh hoc. B loc sinh hoc
khng khi 5 m3/(m2?h) BOD cua nc thai co th giam t 300 n 15 mg O2/l.
Cac b sinh hoc v cng ngh co lin quan vi b lng t hai, c dung tach bun
hoat tinh khoi nc thai a c lam sach. Cac b lng t hai la nhng loai b tip xuc,
trong o co b sung dung dich cha clo kh trung. Thi gian tip xuc cua clo vi
nc khng nho hn 30 phut.
lam sach nc san xut khoi cac san phm du thng dung cac b thu hi c bit.

269/275

Cac b lng. tach cac mi trng khng ng nht, cac huyn phu va nhu tng trong
trng hp dn, thng s dung cac thit bi lng. Trong cng nghip vi sinh s dung cac
b lng thc hin qua trinh lam trong cac dung dich mui, mi trng dinh dng,
tach cac tiu phn thach cao khoi cac cht trung hoa trong san xut bng phng phap
thuy phn, cung nh c s dung trong cac h thng chun bi nc va lam sach nc
thai cng nghip.
Theo hng chuyn ng cua cht long trong b, co th chia ra cac loai b sau y:
hng tm, nm ngang, ng va nhng lp mong. Trong cac b hng tm thi s
chuyn ng cua cht long c thc hin theo hng t tm n tng bn ngoai hay
ngc lai. Trong cac b ng thi s chuyn ng cua cht long xay ra t phn di ln
phn trn hay ngc lai. Trong cac b lng co nhiu lp mong xay ra lam lng lp nhu
tng va huyn phu.
Nguyn tc hoat ng cua b nh sau: nc c nap vao xilanh theo hng tip tuyn
bao am khuy trn manh vi cht phan ng. Tm chn hng phun 1 c lp ca
vao phn hinh non nhm n inh chuyn ng quay cua nc. Cac tiu phn ln c
kt tu trong phn xilanh va c thai ra khoi thit bi theo inh ky. Cac tiu phn nho khi
ni ln trn phn non cua b, c tp trung tm b va c lng trong hp hinh non 3
ri cung vi mt phn nc vao ng 2 va vao thung cha kt tua. Nh c cu ng lng
4 ma hp hinh non 3 co th chuyn dich ln xung, cho nn cht lng lam sach nc
c iu chinh. Tc nap nc co anh hng ti cht lng lam sach. Tc nc
trong phn xilanh c iu chinh trong gii han t 3 n 1,2 m/s, khi o tc chuyn
ng ng cua nc 0,013 m/s. phn trn cua non, tc chuyn ng ngang bng
0,005 ? 0,02 m/s, con chuyn ng ng - 0,0007 m/s.
B lng trong co ng kinh phn non 4,8 m, nng sut tinh theo nc 21,6 ? 90 m3/h.
Hinh 16.4b m ta b hinh cn ng. Nc cho vao lam sach qua van 3 vao mang h
khuy trn vi cac cht poly- in phn cao phn t. Sau o y hn hp vao vong chn
trung tm binh tru 2. Tai y cac tiu phn rn tao thanh aglomerat, to dn va bt u
lng vao phn di cua cn. Nh b khuy 1 quay vi s vong 0,2 ? 0,6 vong/ phut lam
cho cac phn t rn c nen cht thm. Khi cht cn at c ty trong a cho thi cam
bin 4 se truyn tin hiu n b iu chinh 5 m c cu thao. Trong thit bi con c
theo doi qua trinh nap t ng cht kt bng. Mc kh nc cua cht lng khoang t
95 ? 96 n 55 ? 65%.
a- B lam trong dang xilanh non; b- B c hinh cn; c- B lng dang ng lam sach
huyn phu va tach cn keo
Trn hinh 16.4c m ta b lng hinh tru cn ng lam sach cac cht long cha cac hat
co kha nng dinh bam, tao ra lp day bam trn thanh cua thit bi va tao ra vang. B lng
c ch tao co dang b hinh tru vi ay cn va ng cn trung tm 2 co loa phia di

270/275

1. Vong chn 6 va thung cha vang 4 c lp theo chu vi cua b. Huyn phu nap vao
b lng theo phng tip tuyn phn trn cua ng trung tm. Di tac dung cua trong
lc, cac hat cng ri xung b tao thanh cht lng phn cn cua b , con vang cung
vi cht long a c lam trong c ni ln trn, vao khng gian giua ng trung tm
va vong chn. Mt phn vang cung vi cht long a c lam trong, khi chuyn ng
trong khng gian gia vong m va thanh b, c thai ra qua oan ng 5.
Nh cac canh quay 7 va 9 ma vang ni ln, c hng vao thung cha vang 4. Canh 8
dung xa nhanh vang khi nap mt lng nc nht inh. Cac canh c ch tao bng
caosu la, co b day 4 ? 8 mm. Dung cac xich quay 3 y cn dinh bam trn thanh b.
Cac xich quay c gn phn cn thu gom cn va thao ra ngoai qua ca di cua
b.

271/275

Tham gia ng gp
Ti liu: Cc qu trnh v thit b cng ngh sinh hc trong cng nghip
Bin tp bi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://voer.edu.vn/c/51712eb9
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nhng kin thc tng qut v cc lnh vc vi sinh vt v phn loi
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e6e762d5
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Vai tr ca vi sinh vt trong t nhin v trong nn kinh t quc dn
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/bd3d26ff
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nhng c im v hnh thi v sinh l ca cc nhm gii vi sinh vt
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/98bc9468
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Dinh dng ca vi sinh vt
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1ae751a4
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Sinh trng v pht trin ca vi sinh vt
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2894f209
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc s thit b - dng c sn xut
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/90d1506e

272/275

Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: Thit b vn chuyn
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2c5d4e47
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: My v thit b chun b nguyn liu
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e53e0bdd
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: My v thit b chun b mi trng dinh dng
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/858957d6
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Nhng thit b tit trng cc mi trng dinh dng
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/4e3efe7b
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit b nui cy vi sinh vt
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9f2019ba
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cc thit b ln men nui cy chm vi sinh vt trong cc mi trng dinh
dng lng
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/38360c6e
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit b phn chia pha lng v pha rn
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/c0297ef1
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
273/275

Module: Thit b phn chia cc dung dch ca cc cht hot ha sinh hc bng mng
mng
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/c55b4698
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit b sy
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/51893ed0
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Thit b nghin, tiu chun ha
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/feb8bcfc
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: An ton lao ng v bo v mi trng trong nh my cng nghip vi sinh
Cc tc gi: PGS.TSKH. L Vn Hong
URL: http://www.voer.edu.vn/m/ea557833
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

274/275

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Vi s h tr ca Qu Vit Nam, Th vin Hc liu M Vit Nam (VOER) tr thnh
mt cng thng tin chnh cho cc sinh vin v ging vin trong v ngoi Vit Nam. Mi
ngy c hng chc nghn lt truy cp VOER (www.voer.edu.vn) nghin cu, hc
tp v ti ti liu ging dy v. Vi hng chc nghn module kin thc t hng nghn
tc gi khc nhau ng gp, Th Vin Hc liu M Vit Nam l mt kho tng ti liu
khng l, ni dung phong ph phc v cho tt c cc nhu cu hc tp, nghin cu ca
c gi.
Ngun ti liu m phong ph c trn VOER c c l do s chia s t nguyn ca cc
tc gi trong v ngoi nc. Qu trnh chia s ti liu trn VOER tr ln d dng nh
m 1, 2, 3 nh vo sc mnh ca nn tng Hanoi Spring.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.

275/275