SISTEMI I FORCAVE KONKURENTE

F1

F1

A
F2

F2
Fn

F3

Fn

F3

Sistemi i forcave kongurente sht sistemi i forcave

q veprojn n nj pik ose drejtimet e tyre pritn
n nj pik.

PRBRJA, SHPRBRJA DHE

DHE EKUILIBRI I FORCAVE ME
PIKVEPRIM T PRBASHKT

Mnyra gjeometrike e prbrjes s dy forcave

Me kuptimin e prbrjs s dy nnkuptojm

prcaktimin e rezultants s atyre forcave.
Dy forca kongurente gjeometrikisht mund
prbhn n dy forma, me formimin:
- paralelogramin e forcave, ose
- trekndshin e forcave

Mnyra gjeometrike e pcaktimit t rezultants s dy forcave

kongurente me formimin e paralelogramit t forcave
Rezultanta e forcave sht e barabart me diagonaln
e paralelogramit t konstruktuar mbi kto forca.

F2
F1

F2

R
F1

Paralelogrami i Forcave
R = F1 + F2

Mnyra gjeometrike e pcaktimit t rezultants s

dy forcave kongurente me formimin e
trekndshit t forcave
F1

F2

F2
R

F1

R = F1 + F2

Trekendeshi i Forcave

Trekendeshi i Forcave

Mnyra gjeometrike e pcaktimit t

rezultants s dy forcave paralele
R
F1

R = F1 + F2
F2

Intenzitetin e rezultants s dy forcave mund ta prcaktojm me teoremn

e kosinusit, ndrsa drejtimin e saj me teoremn e sinusit.
F1
F2

F2

F1

F F1 F2 2 F1 F2 cos ,
2

F1
F
R
2
sin sin sin

Zbrthimi i forcs n dy komponente

Procesi i kundrt i prbrjs s forcave sht zbrthimi i forcs.
Forca mund t zbrthehet n dy komponente, t cilave u dihet
vijdrejtimi, me rregulln e paralelogramit t forcave.

a
R

F1
b
R = F1 + F2

R
F2

Por forcn mund ta zbrthejm n dy komponente

edhe me rregulln e trkndshit t forcave.

a
a

F2

b
F1

R
b

R = F1 + F2

Prbrja e sistemit t forcave kongurente

Prbrjen e sistemit t forcave kongurente mund ta realizojm
me metodn e paralelogramit. Rezultanta e sistemit t forcave
kongurente sht e barabart me shumn gjeometrike t forcave
me pikveprim n pikprerjen e vijdrejtimeve t sistemit t
forcave.
F1
F1
R1,2
R

F2

F2
F3

F3

Vektori i cili sht i barabart me shumn e vektorve t forcave

t sistemit quht vektori kryesor i atij sistemi. Vektori kryesor
i sistemit t forcave kongurente prcaktohet me rregulln e
e paralelogramit ose t poligonit t forcave.
F1
F2
A

F2

F1
O

F3
R

F3

Nse forca (vektori kryesor) bartt n pikn A t trupit, ather

ajo zavendson veprimin e t gjitha forcave n trup, q do t
thot se ajo esht rezultanta e forcave q veprojn n trup.

Mnyra analitike e prbrjs s sistemit

t forcave kongurente n rrafsh
Q t caktohet rezultanta e sistemit t forcave, m e
prshtatshme sht q paraprakisht t prcaktohen projeksionet
e tyre n akse, t mlidhn ato projeksione dhe pastaj t caktohet
rezultanta e atyre forcave.
y

Fy

Fx

F Fx Fy ,

F Xi Yj ,

Fx Xi , Fy Yj

Projeksioni i forcs n aks dhe rrafsh

Projeksioni i forcs n aks sht madhsi skalare e cila sht e
barabart me prodhimin e intenzitetit t forcs dhe kosinusit t
kndit mes forcs dhe aksit.
y

Fy

Fx

X Fx F cos F sin
x

Y Fy F sin F cos

N dallim nga projeksioni i forcs n aks projeksioni i forcs n

rrafsh sht vektor sepse nuk karakterizohet vetem me intenzitetin
e saj, por edhe me drejtimin dhe kahjen n rrafshin Oxy.
Intenziteti i ktij projeksioni sht:

z
A

Fxy F cos
B

X Fxy cos F cos cos

Y Fxy sin F cos sin

Y

O
X
x

Fxy
B

Projeksioni i forcs n hapsir

X F cos

Y F cos

Fz

Fx
x

Z F cos


F Fx Fy Fz

F X i Y j Zk

Fx X i , Fy Y j, Fz Zk

Fy
y

F'

F X 2 Y 2 Z2 ,
cos

X
Y
Z
, cos , cos
F
F
F

Mnyra analitike e prbrjs s forcave

n
n
n
n
R ' R Fi , X R X i , YR Yi , Z R Z i .
i 1

i 1

i 1

i 1

Kur jan t njohura projeksionet e rzultants n akset koordinative

ather intenziteti i vektorit kryesor, gjegjsisht rezultants sht:
R

X R YR Z R

XR
YR
ZR
, cos R
, cos R
, cos R
R
R
R

Kto formula mundsojn zgjidhjen e problemit t prbrjs s

forcave n mnyr analitike.
Kur forcat shtrihn n rrafsh ather kto formula marrin formn:
R

X R YR

XR
YR
, cos R
, cos R
.
R
R

Ekuilibri i sistemit t forcave kongurente

me pikveprim t prbashkt
Kushti vektorial i ekuilibrit
Sistemi i forcave sht n ekuilibr n qoft se rzultanta
e tyre sht e barabart me zerro.
Q sistemi i forcave kongurente t jet n ekuilibr sht e
nevojshme dhe e mjaftueshme qpoligoni i forcave, i
konstruktuar nga ato forca, t jet i mbyllur.

Kushtet analitike t ekuilibrit

Sistemi i forcave sht n ekuilibr n qoft se rzultanta sht
e barabart me zerro. R X R 2 YR 2 Z R 2
Rzultanta sht e barabart

X R 0, YR 0, Z R 0.

me zerro vetm nese antart

barazi me zerro.

n rrafsh kemi:

i 1

i 1

i 1

X R X i , YR Yi , Z R Z i

nn rrnje njkohesisht jan

Pr sistemin e forcave

i 1

i 1

i 1

0, Yi 0, Z i 0
n

i 1

i 1

X R 0, YR 0, X R X i , YR Yi ,
n

X
i 1

0, Yi 0,
i 1

Ekuilibri i tri forcave

F1

F3

F2

F1

F2

O
F3

F F1 F2 F3 0

Trupi do t jet n ekuilibr nga veprimi i tri forcave nese

poligoni i konstruktuar nga ato tri forca (trekndshi i tyre) do t
jet i mbyllur.

Shembull 1 - T caktohn forcat n litart 1 dhe 2 nese n ta

esht varur pesha G = 10kN

S1
S2
G

, S1 7.32kN , S 2 8.97 kN
0
0
0
sin 105
sin 135
sin 120