EL FILIBUSTERISMO

Ni Jose Rizal

Mga Kabanata
Mga tauhan

_xy!

Simoun
o mag aalahas, tagapayo ng kapitan heneral
Isagani
o Paulita
Basilio
o Juli
o nagaaral ng medisina
Kabesang Tales
Tandang Selo
o ama ni Tales, nabaril ni Tano;
o nagalaga kay Basilio (gubat)
Tano
o anak ni Tales, naging kawal
Juli
o anak ni Tales
Padre Camorra
Padre Sibyla
o ayaw sa AWK
Padre Florentino
o amain ni Isagani
Padre Fernandez
Padre Irene
o kaanib ng kabataan sa AWK
Makaraig
o pinuno ng kilusan ukol sa AWK
Sandoval
Placido Penitente
o "tahimik na nagdadalamhati"
Juanito Pelaez
Ben Zayb- mamahayag
Donya Victorina
Don Custodio
o "buena tinta"
Paulita Gomez- pamangkin ni Victorina
Hermana Bali- pumunta si Juli kay Camorra
Hermana Penchang- pinaglilingkuran ni Juli
Ginoong Pasta- tagapayo ng prayle
Quiroga- mangangalakal na intsik
Ginoong Leeds- nagtatanghal sa perya

Kabanata 1:
Kabanata 2:
Kabanata 3:
Kabanata 4:
Kabanata 5:
Kabanata 6:
Kabanata 7:
Kabanata 8:
Kabanata 9:
Kabanata 10:
Kabanata 11:
Kabanata 12:
Kabanata 13:
Kabanata 14:
Kabanata 15:
Kabanata 16:
Kabanata 17:
Kabanata 18:
Kabanata 19:
Kabanata 20:
Kabanata 21:
Kabanata 22:
Kabanata 23:
Kabanata 24:
Kabanata 25:
Kabanata 26:
Kabanata 27:
Kabanata 28:
Kabanata 29:
Kabanata 30:
Kabanata 31:
Kabanata 32:
Kabanata 33:
Kabanata 34:
Kabanata 35:
Kabanata 36:
Kabanata 37:
Kabanata 38:
Kabanata 39:

Sa Itaas ng Kubyerta
Sa Ilalim ng Kubyerta
Mga Alamat
Kabesang Tales
Noche Buena ng Isang Kutsero
Si Basilio
Si Simoun
Maligayang Pasko
Ang Mga Pilato
Kayamanan at Karalitaan
Los Baos
Placido Penitente
Klase sa Pisika
Bahay ng mga Mag-aaral
Si Ginoong Pasta
Kapighatian ng Isang Intsik
Perya sa Quiapo
Ang Pandaraya
Ang Mitsa
Ang Nagpapalagay / Don Custodio
Mga Ayos ng Maynila
Ang Palabas
Isang Bangkay
Mga Pangarap
Tawanan at Iyakan
Mga Paskil
Ang Prayle at ang Estudyante
Mga Pagkatakot
Mga Huling Salita ni Kapitan Tiyago
Si Juli
Ang Mataas na Kawani
Ibinunga ng mga Paskin
Ang Huling Matuwid
Ang Kasal
Ang Piging
Mga Kagipitan ni Ben Zayb
Mga Hiwaga
Kasawiang Palad
Katapusan

Kabanata 1: Sa Itaas ng Kubyerta

umaga ng disyembre, ilog pasig; Bapor Tabo
DCustodio, BZayb, Irene, Salvi, Sibyla, Camorra,
DVictorina, Simoun
pagpapalalim sa ilog: Custodio- itik, Simoun- kanal
ayaw ni Victorina sa pato dahil dadami ang balot
Kabanata 2: Sa Ilalim ng Kubyerta
pinakita ang paghahati ng lipunan; itaas- maharlika,
ibaba- indiyo
KapBasilio, Isagani, Basilio
Simoun- "Kardinal Moreno"
"hindi kami namimili ng alahas dahil di namin
kailangan"- Isagani
Isagani at Simoun: serbesa vs tubig
Kabanata 3: Mga Alamat
Malapad na Bato/Kap ng Barko- tahanan ng mga
espiritu, napalitan ng mga tulisan
Buwayang Bato/Salvi- intsik na nagdasal kay San
Nicholas
Donya Geronima/Florentino- matabang babae sa
kweba; pang aabuso sa mga kababaihan ng
simbahan
nabanggit ang pagkapatay ng isang Ibarra 13 ya
namutla si Simoun sa kaba- "nahihilo?"
Kabanata 4: Kabesang Tales
anak ni Tandang Selo
kabesa de baranggay, yumaman
pag-aalaga ng bukid: palaging may dalang
baril/itak/palakol sa paglilibot
nahulog sa kamay ng mga tulisan, nagkaroon ng
ransom (500)
sinanla ni Juli ang mga hiyas, liban sa isang
laket/agnos (mula kay Basilio)
pinagdaanan ng agnos/laket: Tiyago > Maria Clara
> Ketongin > Basilio > Juli
kulang ang tubos, nagsilbi si Juli kay HPenchang
Kabanata 5: Noche Buena ng Isang Kutsero
pagdating ni Basilio sa San Diego
nahuli ang kutsero dahil wala itong sedula- Sinong
prosisyon- imahen ni Metusalem, 3 haring mago,
bayani ng mga indiyo
bahay lang ni KapBasilio ang may ilawnagbebenta si Simoun ng alahas

unang taon- pinagtatawanan, "adsum!"

ikalawang taon- syphillis sa mga manok; nanalo sa
sabong si Tiyago; bumili ng sapatos at sambalilo
ikatlong taon- pinakamatalino sa klase
pinalipat sa Ateneo Municipal, kumuha ng medisina
pagkatapos magmedisina, papakasal na sila ni Juli

Kabanata 7: Si Simoun
nakita ni Basilio na naghuhukay si Simoun ng mga
dokumento (gamit ang baston); tinutukan ito ng
rebolber
umamin ito na siya si Ibarra, isinalaysay ang
paglilibot sa mundo upang magpakayaman;
bumalik upang pabagsakin ang pamahalaang
marumi
hindi pinatay ni Simoun si Basilio- maging lider ng
kabataan para tumiwalag sa Espanya, "maghanap
ng kalayaan"
Kabanata 8: Maligayang Pasko
hindi naghimala ang birhen na pinagdasalan ni Juli
tumuloy si Juli kay Hermana Penchang
napipi si Tandang Selo sa sobrang lungkot
Kabanata 9: Ang Mga Pilato
paghuhugas kamay upang di mapahamak
Padre Clemente- pari, 'ginawa lang nia ang
kanyang trabaho'
Hermana Penchang- tao, nainis dahil di marunong
magdasal si Juli
Tinyente ng Guwardiya Sibil- pamahalaan
Kabanata 10: Kayamanan at Karalitaan
dinakip ng mga guwardiya sibil si Tandang Selo
dahil hindi matagpuan si Tales
nagbenta si Simoun; nakita ang agnos ni Maria
Clara
nakita ni Tales ang prayle, magsasaka at ang
asawa nito; kinuha ni Tales ang rebolber kapalit ng
agnos ni MC at sumama sa mga tulisan; agnos =
Simoun (yaaay)
pinatay ni Tales ang prayle, at ang mag-asawa;
sumulat si Tales (sumawsaw sa dugo, lupa sa bibig,
pugot ulo, morbid. haha)

Kabanata 11: Los Baos

nangaso ang Kapitan Heneral sa Boso-boso
nakipaglaro ng baraha sina Sibyla at Irene kasama
ang KHeneral; nagpapatalo upang manalo ang
Kabanata 6: Si Basilio
Heneral
pinuntahan ni Basilio ang puntod ng ina sa gubat
Simoun- brilyante: kawang gawa, kagandahang
inalala ang nangyari 13 y.a.
asal
pumunta sa maynila para magbagong buhay (pera
ipinagbawal ang armas de salon; tumutol ang isang
ni Ibarra)
Mataas na Kawani- "walang bansa sa daigdig na
magpapasagasa sa kalesang lulan ni Tiyago at Tiya
ipinagbabawal un"
Isabel
Akademya ng Wikang Kastila- panukala ni Isagani
kinupkop si Basilio, pinagtapos ng kolehiyo- San
na mag-aral ang kabataan ng Kastila; sang-ayon
Juan de Letran
ang Mataas na Kawani; tumutol si Sibyla

_xy!

sabi ni Camorra hinihiling ni Juli na mapakawalan

na si Selo- pumayag ang Heneral

Kabanata 12: Placido Penitente

"tahimik na nagdadalamhati/naghihirap"
ayaw nang mag-aral sa UST- a) bulok na sisteme,
b) ayaw sa mga prayle
nakasalubong si Juanito Pelaez- kuba; kastila,
mayabang
*sa probinsya kasama si Camorra- nangharana ng
mga babae; Juli- walang alam na Kastila ngunit
maganda
paglikom ng pera para sa Bantayog ni P Baltazarang magbibigay, paniguradong papasa
pinalagda si Placido sa kasulatang tutol sa balak ni
Makaraig sa AWK ; hindi ito lumagda dahil di pa
niya ito nababasa; nahuli sya sa klase :(
Kabanata 13: Klase sa Pisika
Padre Millon- una niyang pagtuturo ng pisika
unang tinanong si Tadeo (mataba, inaantok)- di
nakasagot
Placido vs PMillon: salamin- "lahat ng bagay na
kumikinang at makintab ay salamin"
pinahiya kaya naging 15 ang liban; sumagot ulit
kaya naging 25
nagwalk-out na lang si Placido :| haha
Kabanata 14: Bahay ng mga Mag-aaral
malaki ang bahay ni Makaraig; Isagani, Sandoval
balita: ipagtatanggol sila ni Padre Irene laban sa
mga kontra sa AWK
kailangan nila ang suporta ni Don Custodio
paraan/suhol- a) Pepay- mananayaw o Mateamananahi b) Ginoong Pasta- abogado
pinili si GPasta upang maging marangal ang
pamamaraan *haha wtf
Kabanata 15: Si Ginoong Pasta
bantog na manananggol; pinuntahan ni Isagani
upang sumang ayon sakanila
nabigo :( = nagpasya si Pasta na wag makialam
dahil maselan ang usapan; "kumilos ayon sa batas"
hinangaan ni Pasta ang talino ni Isagani
Isagani: Uban- "ang bawat uban ay magiging tinik
sa akin," dahil wala siyang nagawa
Kabanata 16: Kapighatian ng Isang Intsik
Quiroga- naghandog ng hapunan; tanyag na mga
panauhin
Timoteo Pelaez- ama ni Juanito *duh haha; sinisi
ang intsik sa paghina ng kanyang kita
dumating si Simoun upang maningil (9k)
inalok- mababawasan ng 2k kung papayag ang
intsik na itago ang mga armas na darating;
sumangayon ang intsik
napagusapan ang ukol sa perya sa Quiapo- yey Mr
Leeds!

_xy!

Kabanata 17: Perya sa Quiapo

ang mga tao mula sa hapunan ay pumunta sa
kubol ni Leeds
masaya si Camorra dahil maraming babae; kinurot
si Ben Zayb ng makita si Paulita (kasama si Isagani
at DVictorina)
pumasok sa isang tindahan na puro tautauhang
kahoy
"La Prensa Filipina"- bulag ang isang mata, gulo
ang buhok, nakalupasay sa lupa, sira na damit
"Ang Bayan"- lalaking natatalian ng matibay na
tanikala at may sambalilo sa mukha, tila babarilin
"lahat ay sa salamin lamang" -BenZayb, sa palabas
ni Leeds
Kabanata 18: Ang Pandaraya
nagsiyasat si Ben Zayb upang hanapin ang mga
salamin (pandaraya ni Leeds); kaso.. epic fail. haha
salamangka sa itim na kahon- Imuthis (abo)
"Deremof!" -freedom
Kwento ni Imuthis- hawig sa nangyari kina Ibarra at
Maria Clara
"nabuhay akong muli..." -imuthis, maihahantulad
kay Simoun
"wag, maawa ka" -sigaw ni Salvi dahil OA siya.
nahimatay bigla si Salvi (dahil na-gets niya ung
Ibarra-Imuthis connection)
kinabukasan, pinagbawal ng gobernador ang
palabas ni Leeds; kaso fail, dahil pumunta na siya
ng Hong Kong
Kabanata 19: Ang Mitsa
paglabas ni Placido sa klase- nainis; ibig lumaya
nais niyang pumunta ng Hong kong; nagpatulong
kay Simoun; nagusap sila hanggang 12 haha
Kabesang Andang- ina ni Placido; nangaral sa
anak
Kabanata 20: Ang Nagpapalagay / Don Custodio
Don Custodio de Salazar y Sanchez de
Monteredondo
a.k.a. Buena Tinta -'mahusay na manunulat'; galing
kay BenZayb
aktibong pulitiko; sakanya nakasalalay ang AWK
labinlimang araw na sinuri ang panukala;
"Eureka!" :))
Kabanata 21: Mga Ayos ng Maynila
palabas sa dulaang Variedades; "Les Cloches de
Corneville"
Ginoong Jouy- namamahala sa operatang Pranses
nagdidikit ng mga paskil: Camarroncocido- kastila,
anyong pulubi; Tiyo Kiko- gustong maging banyaga
ayaw ni Salvi sa palabas dahil masagwa at laban
sa moralidad
dumating si Simoun, nagbigay panuto- "hudyat ng
isang putok", bomba sa bahay ni Tiyago

dumating ang mga mag-aaral, liban kay Basilio;

sobrang tiket- si Tadeo ang pinasok, iniwan ni
Tadeo ang kababayang baguhan sa lungsod
(naiwan ito mag-isa) :|

Kabanata 22: Ang Palabas

hinintay pa ang KHeneral, kaya matagal bago
magsimula ang palabas
KHeneral- marcha real
nandun si Pepay para akitin si Custodio
kasama ni Paulita si Juanito; nagselos si Paulita
nang makitang aliw si Isagani sa artista (yiee)
Padre Irene- pulis pansimbahan
sinang-ayunan ang AWK, ngunit sa ilalim ng UST;
sabi ni Irene ay magcelebrate sila
umalis ang mag-aaral wala pa sa ikalawang yugto
ang operata

parehong may malayang isipan ang dalawa, happy

happy talk haha
Isagani- dapat tuparin ng mga prayle ang tungkulin
nila; di dapat pinipigilan ang pag-aaral at pagaasam sa kalayaan; walang napala ang bansa sa
ilalim ng mga prayle; hindi kasalanan ang pagaaral, likas sa tao ang maghangad ng karunungan
(amen, Isagani!)

Kabanata 28: Mga Pagkatakot

sa binyagan- nagpasabog ng pera sa mga bata;
inakalang simula na ng himagsikan
naninirahan sa isang arabal- 2 d kilalang tao,
nabaon ng sandata sa silong ng isang bahay na
yari sa tabla; tinangkang habulin upang patayin
Ermita- pinaputukang beterano, napagkamalang
studyante
Dulumbayan- matandang bingi na may alagang
baboy; baboy- kinatay, bingi- pinabayaan
pagkamatay ni Kapitan Tiyago- "nadakip si Basilio",
sabi ni Irene kay Tiyago

Kabanata 23: Isang Bangkay

tatlong bangkay
Maria Clara- :( ayon sa sulat ni Padre Salvi para
kay Padre Irene
Kabanata 29: Mga Huling Salita ni Kapitan Tiyago
Tiyago- malapit nang mamatay; sobrang dalamhati
Padre Irene- pinangasiwaan ang mga kayamanan
dahil kay MC; inaalagaan ni Basilio
ni Tiyago; Santo Papa, Santa Clara, Obispo, mag Simoun- patay ang loob dahil sa nangyari kay MC :(
aaral (pabor sa simbahan); binawi ang 25 na mana
Medicina Legal y Toxicologia ni Dr Mata- binabasa
kay Basilio
ni Basilio
pagmumulto ni Tiyago- apyan, salabat, nakasuot ng
hinimok ni Simoun si Basilio na sumama sa
prak
himagsikan; ang hindi kumampi ay papatayin
Donya Patrocinio- pagpapataasan ng ihi sa
pagkabanal; nais mamatay kinabukasan para
Kabanata 24: Mga Pangarap
malibing siya ng mas dakila
pag uusap ni Paulita at Isagani; pagtanaw sa
kinabukasan
Kabanata 30: Si Juli
gustong mag-asawa ulit, may gusto si Victorina kay
balita: pagkamatay ni Tiyago; pagkakulong ni
Pelaez; kaso gusto ni Pelaez si Paulita
Basilio
kung matutuloy si Paulita at Isagani, masasarili niya
Juli- mag sasadya sa kumbento; di matuloy tuloy
si Pelaez
nabalitaang si Basilio na lang ang nakabilanggo;
pangarap ni Isagani- pag-unlad para sa bayan;
ipinatapon na raw ito sa Carolina
mapayapang pakikipaglaban sa pamamagitan ng
hinanap ni Juli si Hermana Bali; "humingi ng tulong
pag-aaral
kay Padre Camorra"
umakyat sa simbahan
Kabanata 25: Tawanan at Iyakan
tumalon si Juli, sumigaw si Hermana Bali
Panciteria Macanista de Buen Gusto

talumpati ni Pecson tungkol sa mga prayle

Kabanata 26: Mga Paskil

binasura ang AWK
"paskin sa pinto ng pamantasan"- sinisi sa mga
mag-aaral
pakana ni Simoun
pinadala ang mga mag-aaral sa tanggapan ng
pamahalaang sibil
Kabanata 27: Ang Prayle at ang Estudyante
Padre Fernandez- nirerespeto ni Isagani sa lahat
ng prayle;
"hindi kami ang may sala" -Isagani

_xy!

Kabanata 31: Ang Mataas na Kawani

hindi nabalita ang nangyari kay Juli
nakalaya na ang mga studyante- nauna si
Makaraig, huli si Isagani
binalita ni BenZayb ang pagiging mahabagin ng
Kapitan Heneral
hindi nakalaya si Basilio; ipinagtanggol ng Mataas
na Kawani
pinagbintangan si Basilio na gumagamit ng bawal
na aklat sa medisina
sabi ng Kawani kay KHeneral- "dapat matakot ka
sa bayan"
KHeneral to Kawani- "wala akong pakialam, hindi
sila ang naghalal saakin"
umalis na lang ang Kawani

Kawani to kutsero- "tandaan mong sa Espanya'y

hindi nawalan ng mga pusong tumitibok dahil sayo"
(wala sa Espanya ang problema)
nagbitiw ang Mataas na Kawani at bumalik sa
Espanya

Kabanata 32: Ibinunga ng mga Paskin

maraming magulang ang di na nagpa-aral ng mga
anak
bumagsak sa pagsusulit si Pecson, Tadeo at
Pelaez
pumasa si Isagani at Sandoval
Basilio- hindi pumasa; bilangguan; dinalaw ni
Sinong- pagkamatay ni Juli, pagkawala ni Selo
pinayo ni BenZayb na bilin ni Simoun ang bahay ni
Tiyago na binili ni Timoteo
balita- kasal ni Juanito at Paulita sa bahay ni
Timoteo; pinamahalaan raw ni Simoun; dalawang
araw bago umalis ang Heneral
Kabanata 33: Ang Huling Matuwid
araw ng pag-alis ni Simoun
nitro-gliserina: granada na pasasabugin; ilalagay sa
lampara
Basilio- mamumuno sa taong bayan; bahay ni
Quiroga- mga sandata
lahat ng tutol ay papatayin- "lahat ng duwag walang
karapatang mabuhay"
Kabanata 34: Ang Kasal
"lumayo ka sa daang Anluwage" -Simoun kay
Basilio; bahay ni KTiyago
naalala niya ang piging, ang bagong kasal, at si
Isagani- nagtungo si Basilio sa bahay ni Tiyago
Kapitan Heneral- ninong ng kasal
Kabanata 35: Ang Piging
pagdating ng mga bisita, nahuli ang mga
mayayaman
maraming pumunta dahil inakala nilang
ipapamahagi ni Simoun ang kanyang mga alahas
Basilio- magbibigay na dapat ng babala sa mga tao
sa loob, ngunit dumating si Salvi at Irene; fail
Simoun- dala ang ilawan; nakipagusap sa mga
bisita
lumayo na si Basilio; nakasalubong si Isagani,
sinabi ang tungkol sa lampara
pumasok si Isagani, nais niang makita si Paulita sa
huling pagkakataon
papel sa lampara- Mane Thecel Phares, Juan
Crisostomo Ibarra
joketime lang raw yun patay na si JC, sabi ni
Custodio; sabi ni Salvi, totoong sulat ito ni Ibarra
*natakot sila
"itaas ang mitsa ng ilawan.." -may tumabig sa
utusan, kinuha ang lampara, at tumalon sa ilog dala
ang ilawan; inakalang magnanakaw *Isagani :(

_xy!

Kabanata 36: Mga Kagipitan ni Ben Zayb

nagmadaling umuwi si BenZayb para isulat ang
balita
pinuri nia ang mga tao, kinutya ang 'magnanakaw'
totoong nangyari- nagtago si Camorra at KHeneral
sa ilalim ng mesa
ibinalik ang sinulat niya, ayaw ng KHeneral na
malamn ng madla ang nangyaring gulo sa kasal
Pasig- nasugatan si Camorra sa isang paglusob ng
mga tulisan
Matanglawin- kabesang Tales
Kabanata 37: Mga Hiwaga
natagpuan na ang mga supot ng pulbura sa bahay
ni Timoteo
"sino ang naglagay ng pulbura?" "sino ang
nagnakaw ng lampara?"
nagpaalam si Isagani; hindi na bumalik pa sa
amain
Kabanata 38: Kasawiang Palad
sinugod ni Matanglawin ang lalawigan
maraming namatay (marami ring gulo, haha)
napilitang magpaputok si Carolino aka Tano (oo,
yung anak ni Tales)- "barilin ang mga tulisan"
nabaril ni Tano si Tandang Selo :(
Kabanata 39: Katapusan
tahanan ni Padre Florentino
natakot si Don Tiburcio dahil akala niya siya ung
hinahanap, umalis; fail, si Simoun pala ung
hinahanap
Simoun- dumating na duguan, pagod, malungkot;
tumangging magpagamot sa mediko
inamin ni Simoun ang lahat sa Padre
napagusapan ang Diyos, kalayaan, pamahalaan at
kabataan
sisindihan na ba ang ilaw?; namatay si Simoun :(
tinapon ang kayamanan sa dagat