Katarungang Pambarangay Tagalog

PHILIPPINES-CANADA LOCAL GOVERNMENT SUPPORT PROGRAM
KATARUNGANG
PAMBARANGAY
I
Katarungang Pambarangay: Isang Handbook

MGA MANUNULAT
Maricel Vigo
Atty. Marlon Manuel, SALIGAN
PANGKAT PANGTEKNIKAL AT PAMATNUGUTAN
Atty. Marlon Manuel, SALIGAN

Divina Lopez, LGSP
Myn Garcia, LGSP
Vic Alfaro, LGSP
Edgar Catalan, LGSP
Raissa Jajurie, SALIGAN Mindanao
Raymond Salas, SALIGAN Mindanao
Pedrito Acosta, Region 12
Liza del Norte, IPHC
Allan Carpio, RCED
TAGAPAGSALIN
Raymond Oliveros
PAGLALARAWAN AT DIBUHO NG PABALAT
Arnold Beroya
TAGAPANGASIWA NG SINING AT PAGKAKAAYOS
Alecks P. Pabico/Disenyong Magilas
KATARUNGANG
PAMBARANGAY
I S A N G
H A N D B O O K
Katarungang Pambarangay: Isang Handbook

Karapatang-sipi 2004 Philippines-Canada Local
Government Support Program (LGSP)
Reserbado ang lahat ng karapatan
Hinihikayat ng Philippines-Canada Local Government
Support Program ang paggamit, pagsasalin sa ibang wika,
pag-angkop at pagkopya ng handbook na ito basta hindi
gagamitin sa pag-nenegosyo at ibibigay sa LGSP ang
kaukulang pasasalamat o papuri.
Kahit na pinakaingatan ang paghahanda ng handbook na
ito, sinuman sa naglathala, nag-ambag o nagsulat ay hindi
maaaring managot sa anumang pinsala dulot ng paggamit
nito o ng mga impormasyong nasusulat dito.
ISBN 971-92952-0-1
Inilimbag sa Manila, Philippines
Inilathala ng:
Sentro ng Alternatibong Lingap Panligal (SALIGAN)
1/F Hoffner Bldg., Social Development Complex
Ateneo de Manila University, Loyola Heights, 1108
Quezon City, Philippines
(632) 4266001 local 4858 or 4860
Philippines-Canada Local Government Support
Program (LGSP)
Unit 1507 Jollibee Plaza
Emerald Avenue, 1600 Pasig City, Philippines
(632) 637 3511-13
www.lgsp.org.ph
Isinakatuparan ang proyektong ito sa tulong pampinansyal
ng Pamahalaan ng Canada sa pamamagitan ng Canadian
International Development Agency (CIDA).
PHILIPPINES-CANADA
LOCAL GOVERNMENT
SUPPORT PROGRAM
Programme de soutien aux
gouvernments locaux
ISANG PROYEKTONG PINAGTULUNGAN NG
Department of the Interior

and Local Government (DILG)
National Economic and

Development Authority (NEDA)
Canadian International
Development Agency
IPINATUPAD NG
Agriteam Canada
www.agriteam.ca
Federation of Canadian
Municipalities (FCM)
www.fcm.ca
MGA NILALAMAN
Paunang Salita
Pagpapasalamat
Pambungad
Kahulugan ng mga Termino
Pagpapakilala
vii
ix
xi
xiii
1
UNANG BAHAGI: AKTUWAL NA PROSESO
Kabanata 1 Pagbubuo ng Lupon

Kabanata 2 Pamamagitanan (Mediation)
ng Punong Barangay
Kabanata 3 Pagkakasunduan (Conciliation)
sa Pamamagitan ng Pangkat
Tagapagkasundo
Kabanata 4 Arbitrasyon
Kabanata 5 Mga Katutubong Pamamaraan
ng Pag-aayos ng mga Alitan
9
20
33
52
58
IKALAWANG BAHAGI: MGA BENEPISYO, PABUYA

AT GANTIMPALA
Kabanata 1 Tulong sa Pag-aaral

(Scholarship)
Kabanata 2 Mga Pabuya at Gantimpala
Mga Dagdag Mga Pormularyo ng Katarungang
Pambarangay
KP Form # 1
KP Form # 2
KP Form # 3
KP Form # 4
KP Form # 5
KP Form # 6
KP Form # 7
KP Form # 8
Patalastas para sa Pagbubuo

ng Lupon
Liham ng Paghirang
Patalastas ng Paghirang
Talaan ng Nahirang na mga Kasapi
ng Lupon
Pahayag ng Panunumpa ng Kasapi
ng Lupon
Pagbawi sa Paghirang
Pormularyo ng Nagrereklamo
Patalastas ng Pagdinig
69
73
KP Form # 9
KP Form # 10
KP Form # 11
KP Form # 12
KP
KP
KP
KP
KP
KP
Form #13
Form #14
Form # 15
Form # 16
Form # 17
Form # 18
KP Form # 19
KP Form # 20
KP Form # 21
KP Form # 22
KP Form # 23
KP Form # 24
KP Form # 25
KP Form # 26
KP Form # 27
KP Form # 28
Pagpapatawag sa Inirereklamo
Patalastas para sa Pagbubuo
ng Pangkat
Patalastas para sa mga Napiling
Kasapi ng Pangkat
Patalastas ng Pagdinig (Mga Hakbang
sa Pagkakasunduan)
Utos para Humarap sa Pagdinig
Kasunduan para sa Arbitrasyon
Paggawad ng Arbitrasyon
Mahinahong Pag-aayos ng Alitan
Pagtanggi
Patalastas ng Pagdinig para sa
Nagrereklamo
Patalastas ng Pagdinig para sa
Inirereklamo
Katibayan para Magsampa ng
Kaukulang Aksyon (mula sa Kalihim
ng Lupon)
Kaukulang Aksyon (mula sa Kalihim
ng Pangkat)
Kaukulang Aksyon
Katibayan para sa Pagbabawal ng
Pagsasampa ng Kaukulang Aksyon
Katibayan para sa Pagbabawal ng
Kontra-demanda
Panukala para sa Pagpapatupad
Patalastas ng Pagdinig (Panukala
para sa Pagpapatupad)
Patalastas ng Pagpapatupad
Buwanang Pagpapadala ng mga
Panghuling Ulat
PAUNANG SALITA
PARA sa amin sa Department of the Interior and
Local Government, isang pinagmumulan ng aming
pagmamalaki ay ang mga katangi-tanging pagkukusa
ng mga kasamahan natin sa lokal na pamamahala.
Sa pagkakataong ito ay ikinalulugod naming
pasalamatan ang pagpapalathala ng Katarungang
Pambarangay: Isang Handbook ng PhilippinesCanada Local Government Support Program.
Ang Republic Act 7160 na kilala rin bilang 1991
Local Government Code ay nagbibigay sa mga
barangay ng kapangyarihan upang ipatupad ang
katahimikan at kaayusan, at tumulong sa mabisang
pagpapatupad ng karapatang-pantao at katarungan.
Pinadali ng desentralisasyon ang pagkilala sa
Katarungang Pambarangay o Barangay Justice
System bilang panibagong paraan ng pag-aayos ng
mga alitan. Ang hamong kinakaharap ng mga lokal
na pamahalaan ngayon ay ang pagbibigay-halaga at
paggamit sa katarungang pambarangay bilang isa sa
pinakaimportanteng mekanismo na maaaring gamitin
sa pagbibigay ng hustisya, sa pagsusulong ng
pangangalaga sa karapatang-pantao, at sa paggitna o
pag-aayos ng mga alitan sa antas ng barangay sa
mga mahinahong paraan.
Ang Katarungang Pambarangay: Isang Handbook
ay nagbibigay sa mga lokal na pamahalaan ng isang
kasangkapan na madaling gamitin upang tanggapin
ang hamong ito. Pinupunuan nito ang
pangangailangan upang itaas ang kamulatan at pagunawa sa katarungang pambarangay at sa
kahalagahan nito bilang kasangkapang bago at
nakapagbibigay-kapangyarihan para sa pag-aayos ng
mga alitan sa mga komunidad at pamilya sa antas ng
barangay. Sa mabilis na pabagu-bagong
K A TA R U N G A N G PA M B A R A N G AY
vii
pangangailangan sa pagkakaroon ng hustisya,

kailangang gamitin ang mekanismong ito sa
mahusay na pamamaraan at ng may kasigasigan
bilang daan sa pagtataguyod ng kapayapaan sa
pagitan ng mga mamamayan. Ang Punong Barangay
(Barangay Heads), mga kasapi ng Lupong
Tagapamayapa (Peace Council) at ang mga
komunidad ay makikinabang nang husto mula sa
handbook na ito. Dagdag pa dito, ang mga
manggagawa para sa pagbabago, mga tagaakademya, mga non-governmental organizations at
mga pampublikong samahan, ang handbook na ito
ay magiging kapaki-pakinabang sa kanilang gawain
sa pagpapatupad ng katarungang pambarangay.
Ang proyektong ito ay nakatutulong sa
pagsisikap ng DILG na patampukin ang mga
produkto ng kaalaman sa pampublikong
pamamahala sa pamamagitan ng Local Government
Academy at mga panrehiyong sentrong paaralan ng
ahensya.
Ang handbook na ito ay nagbibigay ng mas
maunlad na pamamaraan ng pag-aayos ng mga alitan
at makatutulong nang husto sa pagpapalawak ng
kaalaman sa at pagpapatatag ng pamamamahala ng
barangay at katarungan. Binabati ng DILG ang
Philippines-Canada Local Government Support
Program sa kanyang kahandaan at makahulugang
pag-aambag para sa pagtataguyod ng pagpapahusay
sa pamamahala ng barangay bilang bahagi ng isang
mabuti, laging dumaramay at may pananagutang
pamamahalang lokal.
HON. JOSE D. LINA JR.

Kalihim
Kagawaran ng Panloob at Lokal na Pamamahala
(DILG)
viii
ISANG HANDBOOK
PAGPAPASALAMAT
ANG pagtataguyod, pakikipagtulungan at malikhaing
ambag ng mga sumusunod na tao at institusyon ay
hindi matatawaran at lubhang napakahalaga sa
pagbubuo ng lathalaing ito:
Ang Philippines-Canada Local Government Support
Program na pinangungunahan nina Alix Yule at
Marlon Maceda Villanueva sa pagbibigay ng
kinakailangang direksyon at suporta.
Ang Sentro ng Alternatibong Lingap Panligal
(SALIGAN), lalo na kay Atty. Marlon J. Manuel, para sa
kanilang pakikipagtulungan and pakiki-ugnayan
Maricel Vigo at Marlon Manuel para sa
pangkalahatang pagsusulat at mahusay na ambag
pangteknikal
Mga LGSP Managers na sina Tess Gajo, Merlinda
Hussein, Evelyn Jiz at mga LGSP Program Officers na
sina Vic Alfaro, Edgar Catalan, Abduljim Hassan at
Cris Tagupa para sa kanilang hindi matatawarang
pakikipagtulungan
Mga LGSP Local Resource Partners na sina Raissa
Jajurie (SALIGAN Mindanao), Raymond Salas (SALIGAN
Mindanao), Pedrito Acosta (Region 12), Liza del Norte
(Institute of Primary Health Care o IPHC), Allan Carpio
(Resource Center for Empowerment and
Development o RCED) para sa kanilang tulong
teknikal
Divina Luz Lopez para sa kanyang pangkalahatang
pamamahala ng proyektong ito at kasanayang
teknikal sa pagtitiyak ng kahusayan ng lathalaing ito
ix
Myn Garcia para sa pagbibigay ng teknikal at

malikhaing direksyon, at pangkalahatang
pangangasiwa ng dibuho, kaayusan at paglilimbag
Arnold Beroya para sa mga paglalarawan, at Alecks
Pabico para sa kaayusan at pangkalahatang pagaayos ng sining
Raymond Olivares, Janilo Rubiato and Tess
Tajanlangit para sa pagsasalin ng handbook sa
wikang Tagalog, Cebuano at Ilonggo, ayon sa
pagkakasunod
Ria Adapon at Sef Carandang para sa pangkalahatang
pakikipag-ugnaya at pamamatnugot
Gigi Barazon at sa iba pang LGSP administrative staff
para sa pagbibigay ng tulong.
ISANG HANDBOOK
PAMBUNGAD
ANG Katarungang Pambarangay: Isang Handbook ay

inilathala ng Philippines-Canada Local Government
Support Program (LGSP) bilang bahagi ng tungkulin
nito sa pagpapalaganap ng mabisa at laging handang
tumulong na pamahalaang pambarangay.
Pinalawak ng Republic Act 7160 o 1991 Local
Government Code ang saklaw at kapangyarihan ng
Katarungang Pambarangay o Barangay Justice System
hindi lang para bawasan ang pagtambak ng mga
kaso sa hukuman kung hindi para din matugunan
ang suliranin sa hindi pantay na pagkakamit ng
hustisya na kadalasang nararanasan ng mga
mahihirap na komunidad. Ang mga barangay bilang
batayang pampulitikang sangay sa bansa ay nasa
pinakamahusay na posisyon para mapadali ang
paggitna o pag-aayos ng mga alitan sa pamilya at
komunidad kaalinsabay ng tungkulin nitong
magbigay ng mga pangunahing tulong sa mga
mamamayan.
Sa pagbibigay-kapangyarihan sa mga sangay ng
lokal na pamahalaan sa Kanlurang Visayas at
Mindanao, ang LGSP ay gumawa na ng mga
hakbangin upang palakasin ang pamamahalang
pambarangay kasama ang pagpapalawak at
pagpapalaganap ng paggamit ng katarungang
pambarangay. Ang Katarungang Pambarangay: Isang
Handbook ay ginawa para magbigay ng isang simple,
madaling basahin at unawaing kasangkapan upang
paunlarin pa ang kaalamanng mga mamamayan sa
katarungang pambarangay bilang isang mabisa at
makabagong mekanismo sa pag-aayos ng mga
alitan.
xi
Nilalayon ng handbook na ito na palalimin pa ang

pag-unawa ng mga Punong Barangay at mga kasapi
ng Lupong Tagapamayapa sa mga pamamaraan at
patakaran ng katarungang pambarangay upang
magamit ito ng husto sa mga komunidad. Nilalayon
din nito na bigyan ng praktikal na pananaw ang mga
kasapi ng komunidad tulad ng mga paralegals, nongovernmental organizations at mga pampublikong
samahan hinggil sa papel ng katarungang
pambarangay sa kanilang mga buhay at mga
benepisyong matatamo nila mula dito.
Sa paggawa nito, inaasahan ng LGSP na
makagagawa ito ng mga pagbabago sa buhay ng
mga mamamayan sa pagtulong sa mas malalim na
pag-unawa at mahusay ng pagpapatupad ng
katarungang pambarangay. Ang Katarungang
Pambarangay: Isang Handbook ay isa lamang payak
na ambag sa pagkakaroon ng mas malawak na
pang-unawa sa isang alternatibo sa kinamulatang
pangelitista at kumplikadong sistemang legal na
kadalasang kinakatawan ng isang nakapapagod na
prosesong legal. Ang lathalaing ito ay isang daan
upang bigyan ng kapangyarihan ang mga
mamamayan na ipaglaban ang kanilang mga
batayang karapatan at bigyan sila ng mapayapang
paraan para gawin ito.
Philippines-Canada Local Government
Support Program
xii
ISANG HANDBOOK
KAHULUGAN
NG MGA
TERMINO
Adjudication o paghatol ay ang kapangyarihan ng

mga korte o ng mga malahukumang ahensya na
magpasya sa mga kasong nakasampa sa kanila at
saklaw ng kanilang awtoridad.
Amicable Settlement o mapayapang
pagkakasunduan ay isang kasunduang naabot sa
proseso ng pamamagitanan (mediation) at
pagkakasunduan (conciliation).
Arbitration o paghatol ng isang tagapamagitan
ay isang proseso kung saan ang ikatlong panig na
hindi kasapi ng mga hukuman ay pinipili ng nagaalitang panig upang dinggin at pagpasyan ang
kanilang alitan.
Arbitration Award o paggawad ng arbitrasyon
ay isang desisyong narating ng tagapangulo ng
Lupon o Pangkat depende sa kaso bago pa man
madesisyunan ng Lupon o Pangkat at magkaroon ng
nakasulat na kasunduan ang mga nag-aalitang panig.
Attachment o pagsamsam ay isang
pansamantalang solusyon sa anyo ng kautusang
ipinalabas ng isang hukom kung saan dinidinig ang
kaso. Kinukuha ang mga ari-arian bilang
kasiguruhan na masusunod ang kahatulan na natamo
ng nanalong panig, maaaring sa pagsisimula ng
aksyon o anumang oras matapos maisampa ang kaso
bago ang huling kahatulan.
Complainant nagrereklamo
Complaint o reklamo ay isang pahayag ng
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari na naging
dahilan ng pagrereklamo.
xiii
Conciliation o pagkakasunduan ay isang proseso

kung saan ay tinutulungan ng Pangkat ang mga nagaalitang panig na isa-isahin ang mga problema at
puwedeng mangyari upang magkaroon ng
kasunduan na katanggap-tanggap sa magkabilang
panig.
Delivery of Personal property (Replevin) o
pagdadala ng pansariling ari-arian ay isang
pansamantalang solusyon kung saan ang hukom na
may saklaw ng kasong may kinalaman sa pagbawi
ng pag-aari ay nagpapalabas ng kautusang dalhin
ang mga ari-arian sa nagrereklamo upang masiguro
na maibabalik ito o para saguting ang mga nasira.
Execution o pagpapatupad ay isang proseso na
may pamimilit upang masiguro na makakatugon ang
magkabilang panig. Kasama dito ang pagpapatupad
sa nilalaman ng mapayapang pagkakasunduan o
paggawad ng abitrasyon na maaaring pumipigil o
nag-uutos sa bawat panig na gawin ang isang bagay,
magbigay ng isang bagay o tumigil sa patuloy na
paggawa ng isang bagay.
Habeas Corpus o ipakita ang katawan ay isang
proseso sa hukuman na ang layunin ay palayain ang
isang tao na di-makatuwirang ikinulong o pagbabalik
sa isang tao ng kanyang karapatang magkupkop.
Incompetent o walang-kakayahan isang tao na
pinagbabawalan ng lipunan; o isang naospital na
ketongin, bulagsak, bingi at pipi na hindi kayang
makipag-usap; isang tao na hindi panatag ang pagiisip kahit na paminsan-minsan ay matino; at isang
tao na may matinong pag-iisip ngunit dahil sa edad,
sakit, mahinang pag-iisip, at iba pang katulad na
dahilan, na kung walang ibang tutulong ay hindi niya
magagawang pangalagaan ang kanyang sarili at
pangasiwaan ang kanyang mga ari-arian at dahil dito
ay madali siyang malilinlang at
mapagsasamantalahan.
xiv
ISANG HANDBOOK
Jurisdiction o awtoridad ay isang kapangyarihan

upang dinggin at pagpasyahan ang isang kaso at
sang-ayon sa batas ay hindi maaaring pagkasunduan
ng magkabilang panig.
Katarungang Barangay (KP) ay isang sistema ng
pagpapatupad ng hustisya sa antas ng barangay na
naglalayong ayusin ng mahinahon ang alitan sa
tulong ng pamamagitanan (mediation),
pagkakasunduan (conciliation) o arbitrasyon sa gitna
ng mga pamilya at barangay nang hindi umaabot sa
hukuman.
Lupong Tagapamayapa (Lupon) ay isang grupong
itinatag sa bawat barangay na binubuo ng Punong
Barangay bilang tagapangulo at mga kasaping
pipiliin na hindi bababa sa sampu at hindi hihigit sa
dalawampu.
Mediation o pamamagitanan ay isang proseso
kung saan ang tagapangulo ng Lupon o Barangay ay
tutulong sa nag-aalitang panig upang magkaroon ng
kasunduan na katanggap-tanggap sa lahat.
Minor o menor de edad ay isang tao na wala pang
labingwalong (18) taong gulang.
Next of Kin o malapit na kamag-anak ay isang
taong kamag-anak o isang maaasahang kaibigan
kung saan nakatira ang taong menor de edad o
walang kakayanan.
Pangkat Tagapagkasundo (Pangkat) ay isang
grupo para sa pagkakasunduan na binubuo ng
tatlong tao at nagmula sa kasapian ng Lupon para sa
bawat alitang inilalapit sa Lupon matapos mabigo
ang Punong Barangay sa pamamagitanan.
Preliminary injunction isang pansamantalang
solusyon sa anyo ng kautusan na inilalalbas ng
hukom na may saklaw ng kaso bago ay huling
xv
kahatulan na nag-uutos sa isang tao gawin ang isang

bagay o tumigil sa paggawa ng isang bagay.
Repudiation o pagtanggi ay hindi pagtanggap sa
katumpakan o mga tadhana at kundisyon ng
kasunduan dahil sa impluwensya ng pandaraya,
karahasan o pananakot.
Respondent inirereklamo
Statute of Limitations ay isang batas na
nagbabawal sa pagsasampa ng kaso matapos ang
itinakdang panahon para sa naturang kaso o
paglabag.
Support Pendente Lite ay isang pansamantalang
solusyon sa anyo ng kautusan na inilabas ng isang
hukom kung saan nakabinbin ang kaso na nag-uutos
sa pagbibigay ng panggastos, tirahan, damit,
edukasyon at atensyong medical sa taong may
karapatan ditto.
Venue ay isang lugar kung saan dinidinig ang kaso
ay pinagpapasyahan. Sa mga kasong criminal, ito ay
hindi ipinipirmi ng batas at maaari itong
pagkasunduan ng magkabilang panig.
xvi
ISANG HANDBOOK
PAGPAPAKILALA
ANG Katarungang Pambarangay o Barangay Justice

System ay isang makanismong nakabatay sa
komunidad para sa pag-aayos ng mga alitan na
tuwirang pinamamahalaan ng barangay na
itinuturing na batayang pampulitikang sangay ng
gobyerno. Sinasaklaw nito ang mga alitan sa pagitan
ng mga kasapi ng parehong komunidad (sa
pangkalahatan, parehong lungsod o bayan) at
pinapakilos nito ang Punong Barangay at iba pang
kasapi ng komunidad (ang mga kasapi ng Lupon)
bilang tagapamagitan (mediators, conciliators,
arbitrators).
Ang pagtatatag at operasyon ng Katarungang
Pambarangay ay itinatadhana ng Republic Act No.
7160 o ng Local Government Code ng 1991. Bago pa
man ipinasa ang batas na ito, ang pagtatatag ng
Katarungang Pambarangay ay bahagi na ng
Presidential Decree 1508 at Batas Pambansa Bilang
337 o ng 1983 Local Government Code.
Nang unang isabatas ng PD 1508 ang pagtatatag
ng Katarungang Pambarangay noong 1978, ito ay
mayroong sumusunod na mga layunin:
X
Itaguyod ang mabilis na pagpapatupad ng

hustisya
Mabawasan ang magulong pagsasampa ng
mga kaso sa hukuman
Mabawasan ang pagsisikip ng mga talaan ng
hukuman at sa ganoon ay mapataas ang
kalidad ng hustisyang ibinibigay ng mga
hukuman
Mapanatili at kilalanin ang pinatibay na ng
panahon na mga tradisyon ng mapayapang
pag-aayos ng mga alitan sa antas ng

komunidad.
Ang mga ito rin ang layunin sa mga patakaran ng
Katarungang Pambarangay na iprinoklama ng
Department of Justice noong Hunyo 1, 1992,
alinsunod sa itinatadhana ng 1991 Local Government
Code. Ang mga patakarang ito ay nagsisilbing gabay
sa pagpapatupad ng mga alituntunin at hakbangin sa
pagtatatag, pamamahala at operasyon ng
Katarungang
Pambarangay.
Sa madaling salita,
nagbibigay ang
Katarungang
Pambarangay ng isang
mapanlikha, mura at
mabilis na daan para
sa pag-aayos ng mga
alitan kung saan
malayang
makapaghahanap ang
mga partido ng
pamimilian para sa
mapayapang
pagpapasya ng
kanilang mga alitan
nang hindi lumalapit
sa hukuman.
Sa ilalim ng
Katarungang
Pambarangay, ang
pinakamahalagang
paraan ng pag-aayos
ng mga alitan ay ang
pagbibigay-daan sa
mga nag-aaway na
partido na maghanap
ng solusyon na
katanggap-tanggap sa
magkabilang panig.
Dahil dito, ang
pangunahing papel ng
sistemang ito ay hindi
ang magdesisyon ng
mga alitan at
magpataw ng isang solusyon sa mga partido, at sa
halip ay para tulungan ang mga sangkot na partido
sa pag-uusap at paghahanap? ng posibleng
mapayapang pag-aayos (amicable settlement) ng
kanilang mga alitan. Ang Punong Barangay at ang
mga tagapagkasundo o conciliators ng komunidad
(mga kasapi ng Lupon) ay kumikilos, hindi bilang
mga hukom o tagahatol sa mga alitan, kundi sa
halip, pinadadali nila ang pagtalakay sa mga
posibleng solusyon para sa mga nag-aalitang
partido. Dahil dito, pinahahalagahan ang personal
na pagharap at pakikilahok ng nag-aaway na mga
2
ISANG HANDBOOK
partido, at ang pagkakaroon ng karampatang parusa

sa hindi pagharap ng mga partido. Dahil din sa
pangangailangan na humarap nang personal ang
magkaaway na partido sa proseso ng
pagkakasunduan (conciliation), hindi saklaw ng
proseso ng Katarungang Pambarangay ang mga
alitan na hindi nagsasangkot ng mga indibidwal
katulad ng mga korporasyon.
Nag-aalok ang Katarungang Pambarangay ng
alternatibong na paraan sa pagpapasya ng mga
alitan, di tulad sa magastos at mahabang proseso ng
pag-aayos ng mga alitan sa karaniwang hukuman.
Sa halip na dumaan sa masyadong madetalyeng
proseso ng pagsasampa ng pormal na reklamo at
paghaharap ng ebidensya sa korte, binibigyan ang
mga partido ng pagkakataong kausapin ang isat isa
at ayusin nang mapayapa ang kanilang alitan. Hindi
umaakma dito ang mga madetalyeng proseso at
patakaran na kadalasang ginagamit sa korte. Ang
pagsasampa ng kaso sa hukuman, o ang
pagtatanggol laban sa isang kaso ay
nangangailangan ng tulong ng mga abugado.
Gayunman, sa Katarungang Pambarangay, hindi na
kailangan ng mga sangkot na partido ang tulong ng
abugado. Sa katunayan, ipinagbabawal ng batas ang
pakikilahok ng mga abugado sa pagsasagawa ng
pagkakasunduan. Habang ang nililitis na mga kaso
sa mga hukuman sa pangkalahatan ay tumatagal ng
mga taon bago
mapagpasyahan,
Sa ibang mga lugar na ang
ang mga kasong
hukuman ay hindi maabot
dumadaan sa
dahil sa layo ng lugar at sa
Katarungang
hindi makayang halaga ng
Pambarangay, sa
paglilitis, ang Katarungang
pangkalahatan, ay
Pambarangay ang tanging
aabot lamang ng
malalapitan ng mga
ilang linggo. Sa
mahihirap para sa
madaling salita,
pagpapasya ng kanilang
nagbibigay ang
mga alitan sa kabila ng mga
Katarungang
limitasyon nito.
Pambarangay ng
isang mapanlikha, mura at mabilis na daan para sa

pag-aayos ng mga alitan kung saan malayang
makapaghahanap ang mga partido ng pamimilian
para sa mapayapang pagpapasya ng kanilang mga
alitan nang hindi lumalapit sa hukuman.
Sa usapin ng pagtatamo ng hustisya,
nagbibigay ang Katarungang Pambarangay ng isang
mekanismong madaling lapitan para sa pagpapasya
ng mga usaping panghustisya ng mga mahihirap. Sa
ibang mga lugar na ang hukuman ay hindi maabot
dahil sa layo ng lugar at sa hindi makayang halaga
ng paglilitis, ang Katarungang Pambarangay ang
tanging malalapitan ng mga mahihirap para sa
pagpapasya ng kanilang mga alitan sa kabila ng mga
limitasyon nito.
Nilikha din ang Katarungang Pambarangay para
makatulong sa mga hukuman sa pagpapatupad ng
hustisya. Sa mga kasong saklaw ng Katarungang
Pambarangay, kailangang dumaan muna ang mga
partido sa proseso ng Katarungang Pambarangay
bago tumungo sa hukuman. Ang hindi pagsunod ay
maaaring mangahulugan ng pagpapawalang-saysay
ng demanda o kontra-demanda ng mga partido. Sa
pagkakataon na mabigo ang Katarungang
Pambarangay na pagpasyahan ang alitan ay saka
lamang papayagan ang mga partido na isampa ang
kanilang kaso sa hukuman. Inilabas ng Korte
Suprema ang Administrative Circular No. 14-93
noong Hulyo 15, 1993 na nag-uutos sa mga
hukuman na siguruhin ang pagsunod sa
pangangailangan ng unang pagdulog sa Katarungang
Pambarangay bilang kundisyon sa pagsasampa ng
reklamo sa hukuman para sa mga kasong saklaw ng
sistemang ito. Sa dami ng mga nag-aalitang partido
na nag-aayos ng kanilang alitan sa antas ng
komunidad, inaasahan na ang pagsasampa ng mga
kaso (sa hukuman) sa pagitan ng mga kaanib ng
parehong komunidad ay mababawasan. Sa kabilang
banda, matutulungan nitong mabawasan ang
pagsisikip ng listahan mga kasong nakasampa sa
4
ISANG HANDBOOK
mga hukuman at umaasa na mapaunlad ang

kahusayan at kalidad ng pagbibigay ng mga
hukuman ng hustisya. Ang Katarungang
Pambarangay, kung ganoon, ay parehong alternatibo
at tulong sa mga hukuman.
Inilabas ng Korte Suprema ang Administrative

Circular No. 14-93 noong Hulyo 15, 1993 na naguutos sa mga hukuman na siguruhin ang
pagsunod sa pangangailangan ng unang
pagdulog sa Katarungang Pambarangay bilang
kundisyon sa pagsasampa ng reklamo sa
hukuman para sa mga kasong saklaw ng
sistemang ito.
Pinahahalagahan ng Katarungang Pambarangay

ang paggamit ng subok na ng panahon na mga
tradisyon at kaugalian ng mga komunidad sa pagaayos ng mga alitan sa pagitan ng mga kaanib ng
komunidad. Naging tradisyon na ng mga Pilipino na
humingi ng tulong sa mga nakatatandang kasapi ng
pamilya, nakatatanda sa komunidad, o mga pinuno
ng tribu sa pagpapasya ng mga alitan sa pagitan ng
mga kaanib ng parehong pamilya o komunidad. Ang
mga kagawiang ito ang kinilala at ginawang opisyal
ng Katarungang Pambarangay. Sa halip na mga
kaanib ng pamilya, kinakatulong ng Katarungang
Pambarangay ang Punong Barangay at ang mga
kasapi ng Lupon na hinirang mula sa mga
iginagalang na kaanib ng komunidad,tulad ng mga
nakatatanda sa komunidad o mga pinuno ng tribu.
Sa pagkilala sa mga karaniwang tradisyunal na
kaugalian ng mga katutubong komunidad, ang batas
sa Katarungang Pambarangay ay nagsasaad na ang
mga kaugalian at tradisyon ng mga katutubong
komunidad ang dapat gamitin sa pag-aayos ng mga
alitan.
Ang kapangyarihan ng Katarungang Pambarangay ay nakasandig sa katotohanang ito ay nagmula sa
komunidad mismo, at ipinatutupad ng mga kaanib

ng komunidad sa pamamagitan ng paggamit ng mga
tradisyunal na kaugalian sa pagpapasya ng alitan. Sa
ganitong kalagayan, ang nag-aalitang partido ay
inaasahang maging mas panatag sa pagtalakay sa
kanilang mga suliranin at sa paghahanap ng mga
solusyon sa mga alitan. Inaasahan din na ang
pangkomunidad na katayuan ng Katarungang
Pambarangay ang magtitiyak na igagalang ng mga
partido ang mapayapang pag-aayos o amicable
settlement na pinagkasunduan. Sa pagtatapos, ang
Katarungang Pambarangay ay tinitingnan na
magsisilbi ayon sa pangalan nito. Inaasahan na
titiyakin nito ang pagbibigay ng hustisya sa
taumbayan.
Ang unang bahagi ng handbook ay tumatalakay
sa aktuwal na mga proseso ng KP. Ang ikalawang
bahagi naman ay patungkol sa mga pakinabang,
pabuya at gantimpalang dulot ng sistema ng KP.
Para magsilbing sanggunian, ang Panghuling Bahagi
o mga Annexes ay naglalaman ng aktuwal na mga
halimbawa ng lahat ng KP forms na ginagamit sa
proseso ng KP.
Ang handbook na ito ay isinalin na rin sa tatlo
pang katutubong wikang Pilipino, ang Tagalog,
Cebuano at Ilonggo, upang mapadali ang
malawakang paggamit at pag-unawa sa KP, laluna sa
antas ng komunidad. Gayundin, kasalukuyang
pinagyayaman/pinauunlad ang isang handbook
hinggil sa sistema ng KP sa ARMM, na nagbibigaypansin sa umiiral na katutubo at tradisyunal na mga
mekanismo ng paggagawad ng katarungan sa
kulturang Muslim o Moro.
ISANG HANDBOOK
U N A N G
B A H A G I
A KTUWAL
NA PROSESO
PAGBUBUO
NG
LUPON
MAGANDANG UMAGA HO, KAPITAN PEDRING.

ISANG UMAGA
MAGANDANG UMAGA RIN.
SA BARANGAY
BINABATI NGA PALA KITA
PAG-ASA
BILANG BAGONG PUNONG

BARANGAY NG BAGONG
DIWA. ANO BA ANG

MAIPAGLI-
LINGKOD KO
SA IYO?
SALAMAT HO. PUMARITO HO AKO

UPANG MAGTANONG TUNGKOL SA
PAGPAPATUPAD NG KATARUNGANG
PAMBARANGAY
SA ATING
NASASAKUPAN.
TAMANG-TAMA. LUMAPIT
KA SA TAONG DAPAT
PAGTANUNGAN.
MAUPO KA AT
MAGKAPE KA
MUNA.
ALAM MO, CELIA, ANG KATARUNGANG

PAMBARANGAY AY ISANG MAHALAGANG
PAMAMARAAN SA ATING BARANGAY PARA SA
PATAS AT MABILISANG PAG-AAYOS NG MGA

ALITAN. ITO AY NAMUMUKOD-TANGING
BAHAGI NG ATING TUNGKULING
PAMBARANGAY UPANG ITAGUYOD ANG
KAPAYAPAAN AT PAGKAKASUNDO NG MGA
MAMAMAYAN SA KOMUNIDAD. ITO AY
PAGKILALA RIN SA KAKAYANAN NG BARANGAY

AT NG MGA PINUNO NITO NA PADALIIN ANG
PAGSASAAYOS AT PAGPAPASIYA NG MGA ALITAN
SA KANILANG ANTAS.
GANOON HO PALA. PERO, ANG PUNONG BARANGAY

LAMANG HO BA ANG MAY KAPANGYARIHAN NA
BUMUO NG LUPON?
OO, ANG PUNONG BARANGAY LAMANG

ANG MAAARING MAGTALAGA NG
KASAPI NG LUPON. SIYA LAMANG
ANG TANGING MAY KARAPATAN NITO. HINDI NA

ITO NANGANGAILANGAN NG PAGSANG-AYON,
PATOTOO O PAGPAPATIBAY NG SANGGUNIANG

BARANGAY.
PAANO HO KUNG MABIGO

ANG PUNONG BARANGAY NA
BUUIN ANG LUPON?
MAAARI SIYANG AKUSAHAN
NG KAPABAYAAN SA TUNG-
KULIN AT MAAARING MAPATAWAN NG KAPARUSAHANG
ADMINISTRATIBO.
TALAGA HO? KAILAN AT
SA LOOB NG LABINLIMANG
PAANO KO HO BA MAAARING
UUMPISA NG ATING PANU-
BUUIN ANG LUPON?
(15) ARAW MULA SA PAG-
NUNGKULAN BILANG PUNONG

BARANGAY, KAILANGAN
NATING MAGLABAS NG PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO

NG LUPON AT MAGHANDA NG
TALAAN NG MGA PANGALAN
NG MGA IMINUMUNGKAHING
KASAPI NG LUPON.
ILANG TAO HO BA
SAMPUNG TAO ANG PINAKA-
ANG DAPAT KONG
MABABA AT DALAWAMPUNG
ISAMA SA TALAAN?
10
KATAO ANG PINAKAMARAMI.
ISANG HANDBOOK
SINU-SINO HO BA ANG MGA KARAPAT-DAPAT NA

MAGING KASAPI NG LUPON?
SINUMAN NA KASALUKUYANG NANINIRAHAN O
NAGTATRABAHO SA BARANGAY, NASA HUSTONG

GULANG AT NAGTATAGLAY NG MGA SUMUSUNOD NA
KATANGIAN: INTEGRIDAD, WALANG PINAPANIGAN, MAY

SARILING DESISYON, PATAS, KILALANG MATAPAT,
MAHINAHON, MAPARAAN, BUKAS ANG ISIP AT MADALING

MAKAANGKOP, AY MAAARING MAGING KASAPI NG LUPON.
KARAPAT-DAPAT NA
MAGING KASAPI NG
LUPON
KASALUKUYANG NANINIRAHAN
MGA HINDI KARAPATDAPAT NA MAGING

KASAPI NG LUPON
WALA PANG LABINGWALONG
O NAGTATRABAHO SA
(18) TAONG GULANG
BARANGAY
HINDI MAPAGKAKATIWALAAN
NASA HUSTONG GULANG
NAPATUNAYANG
MAY MGA SUMUSUNOD NA

KATANGIAN:
NAGKASALA NA MAY
PARUSANG HABAMBUHAY
INTEGRIDAD,
NA PAGKAKAKULONG O
WALANG PINAPANIGAN,
PANSAMANTALANG
MAY SARILING DESISYON,
PAGBABAWAL SA
PATAS,
PAGLILINGKOD SA
KILALANG MATAPAT,
PAMPUBLIKONG TANGGAPAN
MAHINAHON,
HALAL NA PINUNO NG
MAPARAAN,
PAMAHALAAN
BUKAS ANG ISIP, AT
KASAPAI NG SANDATAHANG
MADALING MAKAANGKOP
LAKAS NA NASA AKTIBONG

SERBISYO
11
MATAPOS KO HONG MATUKOY

ANG SAMPU (10) HANGGANG
DALAWAMPUNG (20) KASAPI NG
LUPON, ANO HO ANG AKING
MGA SUSUNOD NA
HAKBANG?
ANG IYONG KALIHIM NA

SIYA RING KASALUKUYANG
KALIHIM NG LUPON, AY
MAGHAHANDA NG
PATALASTAS PARA SA
PAGBUBUO NG LUPON GAMIT

ANG KP FORM 1.
PAGKATAPOS,
SAAN HO NATIN
ILALAGAY ANG
PATALASTAS?
IPAPASKIL ANG PATALASTAS NA ITO SA

TATLONG (3) MGA LANTAD O ISTRATEHIKONG
LUGAR NA SAKOP NG BARANGAY. ANG
PATALASTAS AY MAGLALAMAN NG PAANYAYA

PARA SA LAHAT NG KASAPI NG BARANGAY
UPANG PAGTIBAYIN O TUTULAN ANG
MUNGKAHING PAGTATALAGA NG
SINUMANG TAO NA KASAMA SA
TALAAN. ANG PAGMUMUNGKAHI AY GAGAWIN SA PANAHON NG

PAGKAKAPASKIL NA TATAGAL NG TATLONG LINGGO.
12
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 1: PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO NG LUPON

Republic of the Philippines
Province of __________
CITY/MUNICIPALITY OF ______________
Barangay _________________
OFFICE OF THE PUNONG BARANGAY
______ , 20__
NOTICE TO CONSTITUTE THE LUPON
To All Barangay Members and All Other Persons Concerned:
In compliance with Section 1(a), Chapter 7, Title One, Book III, Local
Government Code of 1991 (Republic Act No. 7160), of the Katarungang
Pambarangay Law, notice is hereby given to constitute the Lupong
Tagapamayapa of this Barangay. The persons I am considering for
appointment are the following:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
_________________
_________________
_________________
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
They have been chosen on the basis of their suitability for the task of
conciliation considering their integrity, impartiality, independence of mind,
sense of fairness and reputation for probity in view of their age, social
standing in the community, tact, patience, resourcefulness, flexibility, open
mindedness and other relevant factors. The law provides that only those
actually residing or working in the barangay who are not expressly
disqualified by law are qualified to be appointed as Lupon members.
All persons are hereby enjoined to immediately inform me and of their
opposition to or endorsement of any or all the proposed members or
recommend to me other persons not included in the list but not later than the
________ day of _______, 20__ (the last day for posting this notice).
_________________
Punong Barangay
IMPORTANT: This notice is required to be posted in three (3) conspicuous
places in the barangay for at least three (3) weeks
WARNING: Tearing or defacing this notice shall be subject to punishment
according to law.
13
IBIG NYO HONG SABIHIN, KAHIT NA

SINONG KASAPI NG AKING BARANGAY AY
MAAARING TUMUTOL O SUMUPORTA SA
KAHIT NA SINO MULA SA BARANGAY?
OO, KAPITANA. AT SAMPUNG ARAW MATAPOS

ANG HULING ARAW NG
PAGPAPASKIL, ISUSULAT
NINYO ANG PAGKAKAHIRANG
SA INYONG MGA KASAPI NG LUPON GAMIT ANG KP
FORM 2, NA MAY LAGDA NG PUNONG BARANGAY
AT PINATOTOHANAN NG KALIHIM NG BARANGAY.
KP FORM # 2: LIHAM NG PAGHIRANG

Barangay _________________
______ , 20__
(Date)
APPOINTMENT
TO: ___________
Pursuant to Chapter 7, Title One, Book III, Local Government Code of 1991
(Republic Act No. 7160), you are hereby appointed MEMBER of the
Lupong Tagapamayapa of this Barangay effective upon taking your oath of
office and until a new Lupon is constituted on the third year following your
appointment.
_________________
Punong Barangay
ATTESTED:
________________
Barangay Secretary
AGAD NA MANUNUMPA SA HARAP MO

BILANG PUNONG BARANGAY ANG MGA
BAGONG HIRANG NA KASAPI NG
LUPON GAMIT ANG KP FORM 5.
14
A HANDBOOK
KP FORM # 5: PAHAYAG NG PANUNUMPA NG KASAPI NG LUPON

Barangay _________________
OATH OF OFFICE
Pursuant to Chapter 7, Title One, Book II, Local Government Code of 1991
(Republic Act No. 7160), I _______________, being duly qualified and
having been duly appointed MEMBER of the Lupong Tagapamayapa of this
Barangay, do hereby solemnly swear (or affirm) that I will faithfully and
conscientiously discharge to the best of my ability, my duties and functions as
such member and as member of the Pangkat ng Tagapagkasundo in which I
may be chosen to serve; that I will bear true faith and allegiance to the
Republic of the Philippines; that I will support and defend its Constitution and
obey the laws, legal orders and decrees promulgated by its duly constituted
authorities; and that I voluntarily impose upon myself this obligation without
any mental reservation or purpose of evasion.
SO HELP ME GOD. (In case of affirmation the last sentence will be omitted.)
_____________
Member
SUBSCRIBED AND SWORN to (or AFFIRMED) before me this _____ day
of __________, 20____.
__________________
Punong Barangay
MATAPOS ANG PANUNUMPA

NILA SA KANILANG
PANUNUNGKULAN,
ANO HO ANG
SUSUNOD KONG GAGAWIN?
ANG TALAAN NG MGA

HINIRANG NA KASAPI NG
LUPON AY IPAPASKIL SA
TATLONG ISTRATEHIKO AT
MADALING MAKITANG MGA
LUGAR SA NASASAKU-
ANIM NA HAKBANG SA
PAGBUBUO NG LUPON
PAN NG BARANGAY.
STEP 1: Pagtutukoy ng aktuwal na bilang ng mga

kasapi ng Lupon
STEP 2: Paghahanda ng patalastas para sa pagbubuo
ng Lupon
STEP 3: Pagpapaskil ng patalastas para sa pagbubuo
ng Lupon
STEP 4: Paghirang ng mga kasapi ng Lupon
STEP 5: Panunumpa ng mga kasapi ng Lupon
STEP 6: Pagpapaskil
GAANO HO BA
MULA SA PAGKAKAHIRANG,
KATAGAL ANG
MAGLILINGKOD ANG BAWAT
PANUNUNGKULAN
KASAPI NG LUPON SA LOOB NG
NG MGA KASAPI
TATLONG TAON MALIBAN NA LANG
NG LUPON?
KUNG SIYA AY MAMAMATAY,
MAGBIBITIW, LILIPAT NG
TIRAHAN O LUGAR NG TRABAHO O

BABAWIIN NG PUNONG BARANGAY
ANG PAGKAKAHIRANG SA KANYA.
KUNG MAGKAGAYUNMAN, DAPAT
SANG-AYUNAN NG NAKARARAMING
KASAPI NG LUPON ANG PAGBAWI.
(TINGNAN
ANG KP FORM 6.)
MAY SAHOD HO
MAGLILINGKOD ANG MGA KASAPI
BANG DAPAT
NG LUPON NANG WALANG
TANGGAPIN ANG
MGA KASAPI NG
SUWELDO. KUNG MAY SAPAT NA
PONDO ANG BARANGAY, MAAARI
LUPON? MAYROON
TAYONG MAGBIGAY NG PABUYA SA
HO BA SILANG
MGA KASAPI NG LUPON NA
MATATANGGAP NA
BENEPISYO?
LUMAHOK SA PAGPAPASIYA NG
ISANG PARTIKULAR NA KASO. SA
KABILANG BANDA, SA ILALIM NG
COMMISSION ON HIGHER
EDUCATION (CHED) ORDER 62
SERIES OF 1997, ANG DALAWANG

ANAK NG KASAPI NG LUPON AY
MAY KARAPATANG MAGING
ISKOLAR NG GOBYERNO SA
ANUMANG PANG-ESTADONG
PAMANTASAN O KOLEHIYO.
16
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 6: PAGBAWI SA PAGHIRANG

Barangay _________________
OFFICE OF THE LUPONG TAGAPAMAYAPA
______ , 20__
(Date)
WITHDRAWAL OF APPOINTMENT
TO: _______________
After due hearing and with the concurrence of a majority of all the Lupong
Tagapamayapa members of this Barangay, your appointment as member
thereof is hereby withdrawn effective upon receipt hereof, on the following
ground/s:
[]
incapacity to discharge the duties of your office as shown by
_______________________________
[]
unsuitability by reason of _______________________________

(Check whichever is applicable and detail or specify the act/s or
omission/s constituting the ground/s for withdrawal.)
____________________________
Punong Barangay/Lupon Chairman
CONFORME (Signatures):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
7. _________________
8. _________________
9. _________________
10. _________________
11. _________________
Received this __________ day of _____________, 19____.

__________________
Signature
NOTE:
The members of the Lupon conforming to the withdrawal must personally
affix their signatures or thumb marks on the pertinent spaces above. The
withdrawal must be conformed to by more than one-half of the total number
of members of the Lupon including the Punong Barangay and the member
concerned.
17
ANG GANDANG
PAKINGGAN.
KAHIT HO
PAANO ANG
KANILANG
PAGOD AT PAGLILINGKOD AY
NATUTUMBASAN. SAAN PA
HO BA MAAARING
MANGGALING ANG PONDO
PARA SA MGA GAWAIN NG
MAAARI NATING KAUSAPIN ANG MUNISIPYO PARA

MAGLAAN NG PONDO NA
GAGAMITIN SA PAGKILOS
NG LUPON AT ISAMA ITO
SA KANILANG TAUNANG
PINAGLALAANAN NG GUGUGULIN.
LUPON MALIBAN SA PONDO
NG BARANGAY?
BALIK HO TAYO SA PAPEL KO
SA KATUNAYAN,
BILANG TAGAPANGULO NG
NAPAKAIMPORTANTE NG PAPEL
PARTIKULAR NA TUNGKULIN
LUPON. GAYUNPAMAN,
PAGDATING SA PAGPAPATUPAD
MATATALAKAY DIN NATIN ITO
LUPON, MERON HO BA AKONG
NG KATARUNGANG
PAMBARANGAY?
MO BILANG TAGAPANGULO NG
HABANG PINAG-UUSAPAN ANG

IBAT IBANG MGA PARAAN NG
PAGPAPASYA SA MGA SIGALOT O
ALITAN SA INYONG BARANGAY.

PAANO HO MAGKAKAROON NG
BAHAGI ANG
SANGGUNIANG
BARANGAY SA
PAGPAPATUPAD NG
KATA-
RUNGANG
PAMBA-
RANGAY?
BUWENO, MAY TUNGKULIN ANG

SANGGUNIANG BARANGAY NA
IBIGAY ANG MGA
PANGANGAILANGAN NG
LUPONG TAGAPAMAYAPA
AT NG PANGKAT
TAGPAGKASUNDO SA
USAPIN NG PANGANGASIWA SA PAMAMAGITAN

NG PAGLALAAN NG PONDO
MULA SA PANLOOB NA
KITA NA NAKALAAN PARA
SA KATARUNGANG
PAMBARANGAY.
18
ISANG HANDBOOK
SIGE HO, NGAYON PAKISABI HO
INUMIN MO MUNA ANG KAPE
NINYO SA AKIN KUNG ANO ANG
MO AT NAGHAHANDA ANG
UNANG HAKBANG SA
MANANG SOLING MO NG
PAGPAPASIYA NG
MATAMIS NA NILAGANG
SIGALOT O ALITAN
SA AMING
BARANGAY?
KAMOTE AT
SABA PARA
SA ATIN.
19
TALAGA? SALAMAT
OHO, KAPITAN. ANO
ANG TANONG MO?
GAGAWIN
SA PAPURI. ANO ULI
ANG TAMIS HO
NG SABANG ITO.
HO ANG
KO KAPAG
MAY
IDINULOG
NA KASO SA AKIN
SA BARANGAY?
PAANO HO AKO
MAKATUTULONG SA
PAGPAPASYA NITO?
BILANG PUNONG BARANGAY, MAY KAPANGYARIHAN

KA NA MAMAGITAN SA MGA KASO NG MGA
RESIDENTE NG INYONG BARANGAY.
SA GANITONG KASO, ANG ALITAN
PAANO HO KUNG ISA
AY AAYUSIN SA BARANGAY KUNG
LANG SA MGA
SAAN NAKATIRA ANG MGA
SANGKOT NA PANIG
INIREREKLAMO O ANG ISA SA
ANG NANGGALING SA
AKING BARANGAY?
MGA INIREREKLAMO DEPENDE SA
PAGPILI NG NAGREREKLAMO,
MALIWANAG BA SA IYO?
PAMAMAGITANAN
PUNONG BARANGAY
ANG
NG
OHO. NGAYON PAANO NAMAN HO KUNG WALANG

KARAPATAN O MENOR DE EDAD ANG SINUMAN SA
MGA SANGKOT NA PANIG?
BUWENO, DAPAT SIYANG KATAWANIN NG
KANYANG LEHITIMONG TAGAPAG-ALAGA O
SUSUNOD NA PINAKAMA-LAPIT NA
KAMAG-ANAK NA HINDI
ABUGADO.
MAAARI HO BA
HINDI MAAARI. ANG
AKONG MAMAGITAN
TAO O KORPORASYONG
SA MGA KASONG
ITINALAGA NG BATAS
ANG SANGKOT AY
KATULAD NG KOOPER-
MGA KOOPERATIBA O
ATIBA AY HINDI MAAARING MAGHABLA
PAMPUBLIKONG
DAHIL HINDI ITO ISANG PARTIDO NA
SAMAHAN NA
MAAARING PUMASOK SA MAHINAHONG
KUMIKILOS SA
AKING BARANGAY?
PAG-AAYOS O AMICABLE SETTLEMENT.
SA ANUMANG KASO NA KASANGKOT ANG

ISANG KOOPERATIBA O PAMPUBLIKONG
SAMAHAN, MAAARING DUMIRETSO SA
HUKUMAN NANG HINDI NA DUMADAAN

SA PROSESO NG PAMAMAGITANAN
(MEDIATION) O PAGKAKASUNDUAN
(CONCILIATION).
KUNG GAYON HO, ANU-ANO HO BA ANG MGA KASONG
NAPAPASAILALIM SA KATARUNGANG PAMBARANGAY?
LAHAT NG MGA ALITAN, SIBIL AT

KRIMINAL MAN ANG KATANGIAN
KUNG SAAN ANG MGA PANIG NA
SANGKOT AY NAKATIRA SA PAREHONG
LUNSOD O MUNISIPALIDAD AY
MAAARING MAPASAILALIM NG
PROSESO NG MAHINAHONG PAG-
AAYOS O AMICABLE SETTLEMENT.

MARAMING MGA KASO ANG SAKLAW
NITO.
21
MGA KASO SA ILALIM NG KATARUNGANG

PAMBARANGAY
PAGLALATHALA AT PAMAMAHAYAG NANG LABAG SA BATAS
MGA PANANAKOT AT PANINIRANG-PURI (ART. 155);
PAGGAMIT NG HUWAD NA KATIBAYAN (ART. 175 );
PAGGAMIT NG HINDI TOTOONG PANGALAN AT PAGTATAGO NG
PAGGAMIT NG MGA UNIPORME AT SAGISAG NA LABAG SA
PINSALA SA KATAWAN DALA NG MARAHAS NA PAG-AAWAY
PAGTULONG SA NAGANAP NA PAGPAPATIWAKAL (ART. 253);
PANANAGUTAN NG MGA SANGKOT SA ISANG LABANAN KAPAG
(ART. 154);
TOTOONG PANGALAN (ART. 178);

BATAS (ART. 179 );
(ART. 252);
NAGKAROON LANG NG MGA PINSALA SA KATAWAN O WALA

MANG NANGYARING PINSALA (ART. 260 );
MGA HINDI GAANONG MALALANG PINSALA SA KATAWAN (ART. 265);
MGA BAHAGYANG PINSALA SA KATAWAN AT PAGMAMALUPIT
PAGDAKIP NANG LABAG SA BATAS (ART. 269 );
PAGHIMOK SA ISANG MENOR DE EDAD NA LUMAYAS SA
PAG-IWAN SA ISANG TAONG NASA PANGANIB AT PAG-IWAN
PAGPAPABAYA SA ISANG MENOR DE EDAD (ISANG BATA NA
PAG-IWAN NG MGA TAONG PINAGKATIWALAANG MAG-
(ART. 266);
KANYANG TAHANAN (ART. 271 );
SA ISANG NAGING BIKTIMA (ART. 275);
MABABA ANG EDAD SA PITONG (7) TAONG GULANG) (ART. 276);
AALAGA SA ISANG MENOR DE EDAD; KAWALAN NG
PAGMAMALASAKIT NG MGA MAGULANG (ART. 277);
PAGPASOK SA ISANG TIRAHAN NANG WALANG PAHINTULOT
MGA IBANG ANYO NANG PAGPASOK NA WALANG
MAGAAN NA MGA PAGBABANTA (ART. 283 );
(HINDI
GUMAMIT NG DAHAS AT PANANAKOT) (ART. 280 );
PAHINTULOT (ART. 281);
IBA PANG MAGAAN NA PAGBABANTA (ART. 285);
GRABENG PAMUMUWERSA (ART. 286);
HINDI GRABENG PAMUMUWERSA (ART. 287);
IBA PANG KATULAD NA PAMUMUWERSA (SAPILITANG PAGBILI

NG MGA PANINDA AT PAGBABAYAD NG SUWELDO SA PAMAMAGITAN
NG PAGSINGIL NG UTANG NA LOOB) (ART. 288);
PAGBUBUO, PANANATILI AT PAGBABAWAL NG PAGSASANIB

NG PUHUNAN AT LAKAS-PAGGAWA SA PAMAMAGITAN NG
DAHAS AT PANANAKOT (ART. 289);
PAG-ALAM NG LIHIM NANG SAPILITAN AT SA PAMAMAGITAN
PAGSISIWALAT NG LIHIM NANG MGA PANG-AABUSO NG
NG KASUNDUAN (ART. 290 );

KAPANGYARIHAN (ART. 291);
PAGNANAKAW (KUNG ANG HALAGA NG NINAKAW NA ARI-
PAGNANAKAW (KUNG ANG HALAGA AY HINDI HIHIGIT SA
PAGSAKOP NG MGA TIGIL NA ARI-ARIAN O SAPILITANG
PAGLILIPAT NG MGA HANGGANAN O MUHON (ART. 313);
PANDARAYA O PANGGAGANTSO (KUNG ANG HALAGA AY
IBA PANG ANYO NG PANDARAYA (ART. 316);
ARIAN AY HINDI HIHIGIT SA P50.00). (ART. 309 );

P500 ). (ART. 310 );
PAGKUHA NG KARAPATAN SA ARI-ARIAN (ART 312);
HINDI HIHIGIT SA P200.00). (ART. 315);
PANDARAYA SA ISANG MENOR DE EDAD (ART. 317);
IBA PANG PANLOLOKO (ART. 318);
PAGTANGGAL, PAGBEBENTA O PAGPEPRENDA NG
MGA KAKAIBANG KASO NG PANLOLOKONG MAY MASAMANG
NAKASANLANG PAG-AARI (ART. 319);

HANGARIN (KUNG ANG HALAGA NG NASIRANG ARI-ARIAN AY
HINDI HIHIGIT SA P1,000.00). (ART 328 );
IBA PANG KALOKOHAN (KUNG ANG HALAGA NG NASIRANG
SIMPLENG PANUNULSOL (ART. 338);
PAGGAWA NG KAHALAYAN NA MAYROONG PAGSANG-AYON
PAGBANTA NA ISISIWALAT AT ALOK NA PAGPIGIL SA
PAGPIGIL SA PAGLALATHALA NG MGA GAWAING TINUTUKOY
PAGDADAWIT SA MGA INOSENTENG TAO (ART. 363);
ARI-ARIAN AY HINDI HIHIGIT SA P1,000.00). (ART. 329 );
NA NAAGRABYADONG PARTIDO (ART 339);

PAGSISIWALAT NA MAY KABAYARAN (ART. 356);
SA PANAHON NG OPISYAL NA PROSESO (ART. 357);
MGA PAKANA LABAN SA DANGAL (ART. 364);
PAGLALABAS NG TSEKE NANG WALANG SAPAT NA PONDO (BP 22);
PAGBILI NG NAKAW NA ARI-ARIAN KUNG ANG HALAGA NG

ARI-ARIANG SANGKOT AY HINDI HIHIGIT SA P50.00 (PD 1612).
NAKU! NAPAKARAMI! ANO HO BA ANG IBANG MGA

KASONG HINDI KASALI SA KATARUNGANG
PAMBARANGAY MALIBAN SA MGA TAO O
KORPORASYONG ITINALAGA NG BATAS?
MGA PAGLABAG NA ANG SANGKOT AY

TAUHAN NG GOBYERNO
MGA PAGLABAG NA ANG PINAKAMATAAS NA PARUSA AY
ISANG TAON AT MAHIGIT SA LIMANG LIBONG PISO
(P5,000.00)
ANG MULTA;
MGA PAGLABAG NA WALANG PRIBAONG PANIG;

DI NATITINAG NA MGA ARI-ARIAN SA IBAT IBANG
LUNSOG O MUNISIPALIDAD, ALITAN NA NANGANGAILANGAN NG MADALIANG AKSYONG LEGAL, MGA
ALITAN SA USAPIN NG PAGGAWA, MGA ALITAN SA
USAPIN NG LUPA AT AKSYON PARA SA PAGSASAWA-
LANG-BISA NG PAGHATOL MATAPOS MAGKASUNDO.
ANO HO BA ANG UNANG HAKBANG SA PAGSASAAYOS NG MGA KASO?

OKAY. TUTULUNGAN NG IYONG KALIHIM ANG NAGREREKLAMO
SA PAGSUSULAT SA KP FORM 7. MAGBABAYAD SIYA NG
MALIIT NA HALAGA SA INGAT-YAMAN NG

BARANGAY PARA SA PAGSASAMPA NG
KASO.
NAPAKAHALAGA DING TANDAAN NA

WALANG SINUMAN ANG MAAARING
DUMIRETSO SA HUKUMAN O
ANUMANG TANGGAPAN NG
GOBYERNO PARA SA PAGPAPASYA NG
KANYANG KASO LABAN SA ISA PANG
TAO LALO NA KUNG ANG USAPIN AY
SAKLAW MO.
24
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 7: PORMULARYO NG NAGREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s
Barangay Case No. ________________

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
COMPLAINT
I/WE hereby complain against above named respondent/s for violating my/our
rights and interests in the following manner:
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________
THEREFORE, I/WE pray that the following relief/s be granted to me/us in
accordance with law and/or equity:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________
Made this _______ day of ___________, 19____.
________________
Complainant/s
Received and filed this ________ day of __________, 19____.
____________________________
25
IBIG NINYO HONG SABIHIN,
OO, MALIBAN NA LANG KUNG
KINAKAILANGANG DUMAAN SA
ANG MAGKABILANG PANIG AY
KATARUNGANG PAMBARANGAY
NAGPASYANG HARAPIN ANG
ANG MGA PARTIDONG
BAWAT ISA AT ISAAYOS ANG
SANGKOT?
KANILANG HIDWAAN. PERO
KUNG HINDI, KINAKAILANGAN

NILANG DUMAAN SA PROSESO
NG PAGKAKASUNDUAN
(CONCILIATION) KUNG
HINDI
AY IPAWAWALANG-SAYSAY ITO
NG HUKUMAN SA KAKULANGAN
NG DAHILAN PARA AKSYUNAN O
MASYADONG MAAGA PARA
ISAMPA SA KORTE.
GANOON PALA. KUMIKILOS

TAYONG PARANG ISANG
HINDI TAYO GANOON. ANG

BATAYANG PAGKAKAIBA NG
HUKUMAN AT ANG MGA LUPON
ATING GAWAIN BILANG LUPON,
BA?
MANG PAMBARANGAY AT ANG
ANG MGA HUKOM, HINDI HO
ITO AY HINDI ISANG HUKU-
MGA KASAPI NG LUPON AY
HINDI MGA HUKOM. ITO AY

ISANG GRUPO PARA SA
PAGKAKASUNDO AT ANG MGA
KASAPI AY MGA TAGAPAGKA-
SUNDO. SA BAHAGI MO, IKAW
ANG TAGAPAMAGITAN.
OKAY, KAPAG NABAYARAN NA NG
SA LOOB NG TATLONG ARAW AY
NAGREREKLAMO ANG BAYAD SA
DAPAT KANG MAGLABAS NG
SUSUNOD NA HAKBANG?
NAGSASAKDAL AT PAGPAPATA-
PAGSASAKDAL, ANO HO ANG
PATALASTAS NG PAGDINIG SA
WAG SA ISINASAKDAL. SILANG

DALAWA AY DAPAT HUMARAP SA
IYONG TANGGAPAN.
26
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 8: PATALASTAS NG PAGDINIG

Barangay _________________
NOTICE OF HEARING
(MEDIATION PROCEEDINGS)
TO: _________________
________________
Complainant/s
You are hereby required to appear before me on the ______ day of _______,
19___ at ________ oclock in the morning/afternoon for the hearing of your
complaint.
This ________ day of ____________, 19____.
____________________________
Notified this ________ day of __________, 19____.
complainant/s
_______________
_______________
PAANO HO KUNG HINDI MAKAHARAP ANG SINUMAN SA
MGA PARTIDO?
KUNG HINDI NAKAPAGHARAP ANG NANGSASAKDAL NA
MAKATUWIRANG DAHILAN, ANG KANYANG REKLAMO AY
IPAWAWALANG-SAYSAY AT HINDI NA SIYA
MAAARING MAGSAMPA NG KASO SA HUKUMAN.
MAAARI DIN SIYANG MAPARUSAHAN O
MAPANGARALAN PARA SA DI-TUWIRANG
PAGLAPASTANGAN SA HUKUMAN. SA KABILANG BANDA, KUNG
ANG ISINASAKDAL NAMAN ANG HINDI MAKAPAGHARAP NA
MAKATUWIRANG DAHILAN, ANG KANYA KONTRA-DEMANDA,
KUNG MAYROON MAN, AY MAPAWAWALANG-SAYSAY AT
MAWAWALAN NA SIYA NG KARAPATANG MAGSAMPA NG KASO

SA HUKUMAN AT MAAARI DIN SIYANG MAPARUSAHAN PARA
SA DI-TUWIRANG PAGLAPASTANGAN SA HUKUMAN.
27
KP FORM # 9: PAGPAPATAWAG PARA SA INIREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
SUMMONS
TO:
____________________
____________________
Respondents
_________________________
_________________________
You are hereby summoned to appear before me in person, together with your
witnesses, on the _______ day of _________, 19___ at ____________
oclock in the morning/afternoon, then and there to answer to a complaint
made before me, copy of which is attached hereto, for mediation/conciliation
of your dispute with complainant/s.
You are hereby warned that if you refuse or willfully fail to appear in
obedience to this summons, you may be barred from filing any counterclaim
arising from said complaint.
FAIL NOT or else face punishment as for contempt of court.
This _______ day of ____________, 19___.
_____________________________
Punong Barangay/Pangkat Chairman
PAANO HO KUNG PAREHO SILANG HUMARAP? PAANO KO
HO PAGPAPASYAHAN ANG KANILANG KASO?
PAGWAWASTO, HINDI MO PAGPAPASYAHAN ANG

KANILANG KASO NGUNIT TUTULUNGAN MO SILANG
AYUSIN ANG KANILANG KASO. BILANG TAGAPAMA-
GITAN, MAKIKINIG KANG MABUTI SA KANILA AT
28
ISANG HANDBOOK
TUTULUNGAN MO SILANG HANAPIN ANG SOLUSYON SA LOOB NG
LABINLIMANG (15) ARAW. KUNG HINDI HUMARAP ANG ISINASAKDAL, ANG KASO AY IHAHARAP SA PANGKAT TAGAPAGKASUNDO.)
KP FORM # 9 (BACK PAGE)
OFFICERS RETURN
I served this summons upon respondent ____________________________ on
the ______ day of ______________, 19____, and upon respondent
___________________________ on the day of ________________, 19____,
by:
(Write name/s of respondent/s before mode by which he/they was/were
served.)
Respondent/s
__________________________ 1.
handing to him/them said
summons in person, or
__________________________ 2.
handing to him/them said
summons and he/they refused to
receive it, or
__________________________ 3.
leaving said summons at his/their
dwelling with __________ (name)
a person of suitable age and
discretion residing therein, or
__________________________ 4.
leaving said summons at his/their
office/place of business with
________, ( name) a competent
person in charge thereof.
_____________
Officer
Received by Respondent/s representative/s:
___________________
Signature
___________________
Signature
__________________
Date
__________________
Date
NGAYON HO BAGO AKO MAGTANONG PA TUNGKOL SA
PANGKAT, BILANG PUNONG BARANGAY, ANO HO ANG DAPAT

KONG GAWIN PARA MAAYOS KONG MAPANGHAWAKAN
ANG KANILANG KASO?
BAGO KA MAMAGITAN, KINAKAILANGAN

MONG MAKILALA ANG MGA PARTIDONG
SANGKOT AT MALAMAN ANG KANILANG
PINAG-AAWAYAN.
29
PAGKATAPOS, ANO HONG GAGAWIN KO? MAYROON
HO BANG PATAKARAN NA DAPAT KONG SUNDIN?
NAPAKAHALAGANG IPALIWANAG MO SA BAWAT

PANIG ANG MGA PROSESO AT LAYUNIN NG
PAMAMAGITANAN O MEDIATION AT ANG MGA
PATAKARAN NA DAPAT NILANG ISAALANG-ALANG.

MAS MAGANDA KUNG SISIMULAN NINYO SA ISANG PANA-
LANGIN ANG BUONG PROSESO.

BIGYAN MO NG ORAS ANG
BAWAT PARTIDO NA IPALI-
WANAG ANG KANI-KANILANG PANIG NANG

WALANG PAGSABAD MULA SA KABILANG
PARTIDO. MAGTANONG KA AT ISALI MO ANG

MAGKABILANG PARTIDO SA PAGHAHANAP NG
SOLUSYON SA KANILANG ALITAN.

MUKHA
NAPAKAHABANG PROSESO NITO
NAMANG
NA NANGANGAILANGAN NG
PAGGAGALANGAN AT PAKIKI-
MADALI
ITO.
NIG. TANDAAN MO, HINDI KA HUKOM
KUNDI ISANG TAGAPAMAGITAN. HAYAAN

MONG HANAPIN NG DALAWANG PANIG ANG
SOLUSYON SA KANILANG ALITAN.
KUNG SAKALI HONG PUMAYAG
NA SILANG MAGKAAYOS, DAPAT

HO BA NATING ISULAT ANG
MGA TAKDA AT KONDISYON NG
KANILANG PAG-AAYOS?
30
OO, PERO ITO AY DAPAT

NASA WIKA O SALITANG
NAIINTINDIHAN
NG MAGKABILANG
PANIG.
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 16: MAPAYAPANG PAG-AAYOS NG ALITAN

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
AMICABLE SETTLEMENT
We, complainant/s and respondent/s in the above-captioned case, do hereby
agree to settle our dispute as follows:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
and bind ourselves to comply honestly and faithfully with the above terms of
settlement.
Entered into this ______ day of __________, 19_______.
Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
ATTESTATION
I hereby certify that the foregoing amicable settlement was entered into by the
parties freely and voluntarily, after I had explained to them the nature and
consequence of such settlement.
______________________________
PAANO HO TAYO MAKASISIGURO NA

SUSUNDIN NILA ANG KASUNDUAN?
MATAPOS ANG SAMPUNG ARAW, GAGANA

NA ANG KASUNDUAN AT MAYROON ITONG
KAPANGYARIHAN AT BISA NG ISANG
DESISYON NG HUKUMAN.
31
PAANO HO KUNG MAYROON
SA MGA NAG-AALITAN ANG
NAPILITANG SUMANG-AYON
SA PAG-AAYOS DAHIL
SA PANDARAYA,
PAGBABANTA O
PANANAKOT?
SA GANYANG KASO, KAHIT

NA SINONG PANIG AY
MAAARING MAGPROTESTA
LABAN SA KASUNDUAN
SA LOOB NG SAMPUNG
ARAW. DAHIL MATAPOS

ANG SAMPUNG ARAW
AY MAGKAKABISA NA
ANG KASUNDUAN.
PAANO HO
MAKASUSUNOD SA
KASUNDUAN ANG
INIREREKLAMO?
MAAARING KUSANGLOOB SIYANG

SUMUNOD SA
KASUNDUAN SA LOOB NG
LIMANG ARAW. NGUNIT

KUNG SAKALING HINDI
NIYA MAGAWA, MAAARI

NATING KUHANIN ANG
KANYANG ARI-ARIAN NANG
NAAAYON SA BATAS.
MAPAG-UUSAPAN NATIN
IYAN MAMAYA.
PAANO HO KUNG MABIGO

ANG AKING PAMAMAGITANAN
(MEDIATION)
AT WALANG
KASUNDUANG MAABOT?
MERON PA HO BANG PARAAN

PARA MAAYOS NG
MAGKABILANG PARTIDO ANG
KANILANG ALITAN?
OO NAMAN. SA ATING
KULTURA AY MAY MGA
ILANG PARAAN NG
PAGPAPASYA NG MGA
ALITAN. ISA SA MGA ITO
AY SA PAMAMAGITAN NG
ISANG GRUPONG
TAGAPAMAYAPA NA KILALA
AT IGINAGALANG NG
BAWAT PANIG. SA
ALITUNTUNIN, TINATAWAG
NATIN ITONG PANGKAT
TAGAPAGKASUNDO.
32
A HANDBOOK
PAGKAKASUNDUAN
SA PAMAMAGITAN NG
PANGKAT TAGAPAGSUNDO
KAP, PAANO KUNG NAGAWA KO NA ANG LAHAT NG MAKAKAYA
KO SA PAMAMAGITANAN (MEDIATION) PERO HINDI PA RIN
NAGKAROON NG MAPAYAPANG PAG-AAYOS (AMICABLE
SETTLEMENT) ANG MAGKALABANG PARTIDO? MAAARI NA BA

NILANG ISAMPA SA HUKUMAN ANG KASO?
HINDI! KINAKAILANGAN PA MUNANG

DUMAAN NG MGA PARTIDO SA
PROSESO NG PAGKAKASUNDUAN O
CONCILIATION.
ANO HO BA ANG
BILANG PUNONG BARANGAY, BUBUO KA NG
PROSESO NG
PANGKAT NG
PAGKAKASUNDUAN
TAGAPAGKASUNDO
O CONCILIATION?
SA LOOB NG
LABINLIMANG (15)
ARAW MULA SA
HULING ARAW NG
PROSESO NG
PAMAMAGITANAN
O MEDIATION.
BAGO IYAN, ANO BA

ANG IPINAGKAIBA NG
PAGKAKASUNDUAN
(CONCILIATION) SA
PAMAMAGITANAN
(MEDIATION)?
PAREHO LAMANG ANG PAMAMARAAN NG
PAMAMAGITANAN AT PAGKAKASUNDUAN,
MALIBAN LANG SA ANG PAMAMAGITANAN

AY GINAGAWA NG PUNONG BARANGAY
SAMANTALANG ANG HULI AY
GINAGAWA NG PANGKAT NA
PINAMUMUNUAN NG
TAGAPANGULO. TULAD DIN
NG PAMAMAGITANAN, ANG PAGKAKASUNDUAN AY PAGGITNA SA

DALAWA O HIGIT PANG MGA PANIG NA NAGLALAYONG HADLANGAN O
PIGILAN ANG ALITAN NANG WALANG KASUNDUAN AT SUSUNDIN
ANG DESISYON NG TAGAPAGKASUNDO O CONCILIATOR.

SINU-SINO ANG MAAARING MAGING
KASAPI NG PANGKAT?
MANGGAGALING SA LUPON ANG TATLONG

KASAPI NITO AT SILAY PIPILIIN NG
MAGKABILANG PANIG, ANG
NAGREREKLAMO AT ANG INIREREKLAMO.
KP FORM # 10: PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO NG LUPON

Barangay _________________
NOTICE FOR CONSTITUTION OF PANGKAT
TO:
__________________
__________________
Complainant/s
____________________
____________________
Respondent/s
You are hereby required to appear before me on the ______ day of

_________, 19____, at ________ oclock in the morning/afternoon for the
constitution of the Pangkat ng Tagapagkasundo which shall conciliate your
dispute. Should you fail to agree on the Pangkat membership or to appear on
the aforesaid date for the constitution of the Pangkat, I shall determine the
membership thereof by drawing lots.
This ________ day of ____________, 19_____.
____________________
Punong Barangay
Notified this _________ day of _________, 19_____.
TO:
34
__________________
_________________
Complainant/s
____________________
____________________
Respondent/s
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 11: PATALASTAS PARA SA MGA NAPILING KASAPI

NG PANGKAT
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE TO CHOSEN PANGKAT MEMBER
(Date)
TO: ________________
Notice is hereby given that you have been chosen member of the Pangkat ng
Tagapagkasundo amicably conciliate the dispute between the par in the aboveentitled case.
____________________________
Punong Barangay/Lupon Secretary
Received this ________ day of __________, 19_____.
________________
Pangkat Member
PAANO KUNG HINDI SUMANG-AYON ANG MAGKABILANG
PANIG SA KASAPIAN NG PANGKAT?
IKAW ULI BILANG TAGAPANGULO NG LUPON ANG

SIYANG HIHIRANG NG TATLONG (3) KASAPI SA
PAMAMAGITAN NG
PAGPAPALABUNUTAN NG
LAHAT NG KASAPI NG
LUPON.
35
MATAPOS HONG MAPILI ANG MGA KASAPI NG
PANGKAT, ANO HO ANG KANILANG GAGAWIN?

MULA SA KANILA AY MAGHAHALAL SILA NG
ISANG TAGAPANGULO AT ISANG
KALIHIM. IBIBIGAY O IPAPASA
NG KALIHIM NG LUPON ANG LAHAT

NG KATITIKAN NG KASO SA KALIHIM
NG PANGKAT UPANG MAPAG-ARALAN
NG PANGKAT.
TULAD SA KASAPIAN NG LUPON, MAAARI DIN HO

BA NATING TANGGALIN ANG HINDI KARAPAT-
DAPAT NA KASAPI NG PANGKAT?
RELASYON, PAGKAMPI, INTERES AT IBA PANG KATULAD NA

KADAHILANAN NA MATUTUKLASAN MATAPOS MABUO ANG
PANGKAT AY MAAARING MAGING MGA DAHILAN UPANG
MATANGGALAN NG KARAPATAN ANG KASAPI NG PANGKAT.
PAGPAPASYAHAN NG PANGKAT ANG USAPIN SA
PAMAMAGITAN NG BOTO NG NAKARARAMI. ANG
KAPASYAHAN NITO SA USAPIN AY PANGHULI NA.
PAANO NATIN PUPUNAN ANG BAKANTE SA PANGKAT?

KAPAG NAGPASYA ANG PANGKAT NA ALISIN ANG SINUMANG
KASAPI NITO, DAPAT MAGKASUNDO ANG BAWAT PANIG SA
PIPILIING KAPALIT. KAPAG HINDI SILA NAGKASUNDO,

PUPUNAN NG TAGAPANGULO NG LUPON ANG
BAKANTE SA PAMAMAGITAN NG
PALABUNUTAN. SA PAGKAKAROON NG
BAKANTE SA IBANG KADAHILANAN,

PUPUNAN NG PUNONG BARANGAY O
TAGAPANGULO NG LUPON ANG
BAKANTE SA KATULAD NA
PAMAMARAAN KUNG SAKALING
HINDI MAGKASUNDO ANG
BAWAT PANIG SA MAGIGING
KAPALIT.
36
ISANG HANDBOOK
NAGIGING MALINAW NA ITO SA AKIN NGAYON. PERO
SA UNANG HONG PAGPUPULONG, ANO ANG
PANGUNAHING LAYUNIN NITO AT PAANO GAGAWIN NG

PANGKAT ANG MGA TUNGKULIN NITO?
MAGPUPULONG ANG PANGKAT UPANG DINGGIN ANG BAWAT

PANIG, MAGHANAP NG MGA POSIBILIDAD PARA SA
AMICABLE SETTLEMENT SA LOOB NG LABINLIMANG (15)

ARAW NA MAAARING UMABOT PA SA PANIBAGONG LABINLIMANG
(15) ARAW SA ISANG MAHALAGA O KARAPAT-DAPAT NA KASO AT

MAGLABAS NG KAUTUSAN UPANG HUMARAP ANG MGA TESTIGO
KUNG KINAKAILANGAN.
KP FORM # 13: UTOS PARA HUMARAP SA PAGDINIG

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
SUBPOENA
TO:
____________________
____________________
Witnesses
_________________________
_________________________
You are hereby commanded to appear before me on the ______ day of

_________, 19___, at ___________ oclock, then and there to testify in the
hearing of the above-captioned case.
This ______ day of _________, 19____.
_______________________________
(Cross out whichever one is not applicable).
37
PAANO KUNG HINDI
MAGTATAKDA NG PETSA ANG
NAKAHARAP ANG
SINUMANG PANIG SA
PANGKAT?
TAGAPANGULO NG PANGKAT PARA SA

LIBANG PARTIDO UPANG
HUMARAP AT IPALIWANAG
ANG MGA DAHILAN NANG
HINDI NILA PAGHARAP SA
PAGDINIG.
PAANO KUNG MALAMANG HINDI NAMAN PALA KATANGGAP-TANGGAP

ANG DAHILAN NANG HINDI PAGHARAP SA PANGKAT?
MAGANDANG TANONG. KAPAG NALAMAN NG TAGAPANGULO NG
PANGKAT, MATAPOS ANG PAGDINIG NA HINDI MAKATWIRAN ANG

HINDI PAGHARAP NG NAGHABLA AY:
1. IPAWALANG-SAYSAY ANG DEMANDA

2. PAMAHALAAN ANG PAGLALABAS AT
PATOTOHANAN ANG KATIBAYAN NG
PAGHADLANG SA PAGSASAKDAL SA HUKUMAN O
ALINMANG TANGGAPAN NG GOBYERNO
3. HILINGIN SA PAMBAYAN O PANLUNSOD NA

HUKUMAN ANG PAGPAPARUSA SA DI-
TUWIRANG PAGLAPASTANGAN SA HUKUMAN
(INDIRECT
CONTEMPT OF COURT) NG
SUMUSUWAY NA PANIG.
AT PARA SA INIHABLA, SA KABILANG BANDA
ANG PANGKAT AY:
1. IPAWALANG-SAYSAY ANG KONTRA

DEMANDA NG INIHABLA
2. PAMAHALAAN ANG PAGLALABAS AT PATOTOHANAN

ANG KATIBAYAN NG PAGHADLANG SA PAGSASAMPA
38
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 18: PATALASTAS NG PAGDINIG PARA SA

NAGREREKLAMO
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
(RE: FAILURE TO APPEAR)
TO:
________________
_______________
Complainant/s
You are hereby required to appear before me/the Pangkat on the ______ day
of _________, 19____, at ________ oclock in the morning/afternoon to
explain why you failed to appear for mediation/conciliation scheduled on
_____________, 19____ and why your complaint should not be dismissed, a
certificate to bar the filing of your action on court/government office should
not be issued, and contempt proceedings should not be initiated in court for
willful failure or refusal to appear before the Punong Barangay/Pangkat ng
Tagapagkasundo.
This ________ day of ___________, 19____.
_____________________________
(Cross out whichever is not applicable)
Notified this _________ day of ________, 19_____.
Complainant/s
__________________
__________________
Respondent/s
__________________
__________________
39
KP FORM # 19: PATALASTAS NG PAGDINIG PARA SA

INIREREKLAMO
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
TO:
_______________
_______________
Respondent/s
You are hereby required to appear me/the Pangkat on the _______ day of
____________, 19____, at __________ oclock in the morning/afternoon to
explain why you failed to appear for mediation/conciliation scheduled on
____________, 19___ and why your counterclaim (if any) arising from the
complaint should not be dismissed, a certificate to bar the filing of said
counterclaim in court/government office should not be issued, and contempt
proceedings should not be initiated in court for willful failure or refusal to
appear before the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo.
This ________ day of _________, 19_____.
_____________________________
(Cross out whichever is not applicable)
Notified this ________ day of _____________, 19____.
Respondent/s:
____________________
____________________
40
Complainant/s:
______________________
______________________
ISANG HANDBOOK
NG INIHABLA NG KONTRA-DEMANDA SA HUKUMAN O SA

ALINMANG TANGGAPAN NG GOBYERNO
3. HADLANGAN ANG PAGSASAMPA NG KONTRA-DEMANDA NG

INIHABLA SA HUKUMAN O SA ALINMANG TANGGAPAN NG
GOBYERNO
4. ISAMPA SA HUKUMAN O SA ALINMAN TANGGAPAN NG

GOBYERNO ANG REKLAMO NG NAGSASAKDAL AT PUNUAN ANG
KP FORM 20
KP FORM # 20: KATIBAYAN PARA MAGSAMPA NG KAUKULANG

AKSYON (MULA SA KALIHIM NG LUPON)
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
CERTIFICATION TO FILE ACTION
This is to certify that:
1. There has been a personal confrontation between the parties before the
Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo;
2. A settlement was reached;
3. The settlement has been repudiated in a statement sworn to before the
Punong Barangay by ______________ on ground of ______________; and
4. Therefore, the corresponding complaint for the dispute may now be filed in
court/government office.
This _________ day of __________, 19____.
___________________
Lupon Secretary
Attested:
__________________
Lupon Chairman
41
MAAARING HUMILING ANG TAGAPANGULO NG

PANGKAT NG KATULAD NA PAMAMARAAN PARA SA
PAGPAPARUSA SA DI-TUWIRANG PAGLAPASTANGAN
SA HUKUMAN (INDIRECT CONTEMPT OF COURT) SA
ISANG TESTIGO NA SINADYANG HINDI HUMARAP O
TUMANGGING HUMARAP SA PAGDINIG.

AKSYON
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
1. There was a personal confrontation between the parties before the Punong
Barangay but mediation failed;
2. The Punong Barangay set the meeting of the parties for the constitution of
the Pangkat;
3. The respondent willfully failed or refused to appear without justifiable
reason at the conciliation proceedings before the Pangkat; and
_________________
Pangkat Secretary
Attested by:
___________________
Pangkat Chairman
42
ISANG HANDBOOK
ANO HO SUSUNOD NA
MANGYAYARI KUNG
ANG AMICABLE SETTLEMENT AY

ISUSULAT SA ISANG WIKA O SALITA
MAGTAGUMPAY ANG
NA NAUUNAWAAN NG BAWAT PANIG,
PANGKAT NA
AT PATOTOTOHANAN NG
PAGKASUNDUIN ANG
BAWAT PANIG?
TAGAPANGULO NG LUPON O PANGKAT.
ITO AY MAY KAPANGYARIHAN AT BISA

TULAD NG ISANG PANGHULING HATOL
NG HUKUMAN PAGKALIPAS NG
SAMPUNG (10) ARAW MULA SA PETSA
NG AMICABLE SETTLEMENT, MALIBAN
NA LANG KUNG MAY TUMUTOL.
IHAHANDA NG KALIHIM NG PANGKAT

ANG PAGPAPADALA NG KASUNDUAN SA
NAANGKOP NA HUKUMAN AT ANG
PAGSUSULAT SA TRANSMITTAL FORM.
PERO ALAM HO NINYO
KAP, MAAARI HONG
MAYROONG MGA KASO
SINUMAN SA MGA
PARTIDO AY MAAARING
ITANGGI ANG KASUNDUAN SA
NA KUNG SAAN ANG
LOOB NG SAMPUNG (10) ARAW MULA
SINASABING KASUNDUAN
SA ARAW NG KASUNDUAN SA
AY NABALIGTAD NG
PANDARAYA, KARAHASAN,
PANANAKOT, AT IBA PA?
PAMAMAGITAN NG PAGSASAMPA SA
TAGAPANGULO NG LUPON O PANGKAT
NG SALAYSAY NA SINUMPAAN SA
HARAPAN NIYA. ANG PAGKABIGO NA
ITANGGI ANG KASUNDUAN SA LOOB

NG SAMPUNG (10) ARAW AY
MANGANGAHULUGAN NG PAGTALIKOD
SA KARAPATANG TUMUTOL SA
NASABING KASUNDUAN.
43
KP FORM # 28: BUWANANG PAGPAPADALA NG MGA

PANGHULING ULAT
Barangay _________________
OFFICE OF THE BARANGAY CAPTAIN
____________________, 20____
Date
MONTHLY TRANSMITTAL OF FINAL REPORTS
To: City/Municipal Judge
______________________
(City/Municipality)
Enclosed herewith are the final reports of settlement of disputes
and arbitration awards made by the Barangay Captain/Pangkat
Tagapagkasundo in the following cases:
Barangay Case No.
TITLE
(Complainant, et al vs. Respondent, et al)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
___________________________
Lupon/Pangkat Secretary
Received this __________ day of _____________________, 20_____.
______________________________
(Clerk of Court)
IMPORTANT: Lupon/Pangkat Secretary shall transmit not later than the first
five days of each month the final reports for preceding month.
44
ISANG HANDBOOK
PAANO IPATUTUPAD NG PANGKAT ANG AMICABLE

SETTLEMENT?
ANG AMICABLE SETTLEMENT AY MAY BISA AT

KAPANGYARIHAN TULAD NG ISANG
PANGHULING HATOL NG HUKUMAN
MATAPOS ANG SAMPUNG (10)
ARAW NA PALUGIT PARA SA
PAGTUTOL AT MAAARI ITONG
MAGKABISA SA PAMAMAGITAN
NG PAGPAPATUPAD NG LUPON SA
LOOB NG ANIM (6) NA BUWAN MULA
SA ARAW NG KASUNDUAN.
MAKALIPAS ANG NASABING
PANAHON, ANG KASUNDUAN AY MAAARING MAGKABISA SA
PAMAMAGITAN NG PAGSASAMPA NG PANUKALA SA MUNICIPAL

TRIAL COURT NG MUNISIPALIDAD KUNG SAAN ISINAGAWA
ANG KASUNDUAN.
PAANO KUNG WALANG NAGING KASUNDUAN ANG

BAWAT PANIG SA KABILA NG LAHAT NG
PAGSUSUMIKAP NA PAGKASUNDUIN SILA?
SUSULATAN ANG FORM 21 O ANG KATIBAYAN

PARA SA PAGSASAKDAL BILANG PATOTOO NA
WALANG NAGANAP NA KASUNDUAN O
SETTLEMENT. PAGTITIBAYIN ITO NG KALIHIM

NG PANGKAT AT LALAGDAAN NG TAGAPANGULO
NG PANGKAT. IHAHARAP ANG KATIBAYAN NG PAGSASAKDAL SA

KAUKULANG HUKUMAN O TANGGAPAN NG GOBYERNO PARA SA
PAGSASAMPA NG NAANGKOP NA KASO.
45

AKSYON (MULA SA KALIHIM)
Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
1. There has been a personal confrontation between the parties before the
Punong Barangay but mediation failed;
2. The Pangkat ng Tagapagkasundo was constituted but the personal
confrontation before the Pangkat likewise did not result into a settlement; and
This _________ day of _________, 19_____.
_________________
Pangkat Secretary
Attested by:
____________________
Pangkat Chairman
NAG-IISIP PA RIN AKO KUNG PAANO BA TALAGA IPATUTUPAD ANG

KASUNDUAN?
KAILANGAN MUNANG MAGHAIN NG MOSYON SA
PUNONG BARANGAY PARA SA PAGPAPATUPAD NITO.

MAGSASAGAWA NG PAGDINIG ANG PUNONG
BARANGAY SA PETSA NA ITINAKDA NG NAGMUNGKAHI. ANG PETSA
AY HINDI MAAARING LUMAMPAS SA LIMANG (5) ARAW MULA SA
PAGKAKASAMPA NG MOSYON.
46
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 25: PANUKALA PARA SA PAGPAPATUPAD

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
MOTION FOR EXECUTION
Complainant/s/Respondent/s state as follows:
1. On _____________ (Date) the parties in this case signed an amicable
settlement/received the arbitration award rendered by the Lupon/Chairman/
Pangkat ng Tagapagkasundo;
2. The period of ten (10) days from the above-stated date has expired without
any of the parties filing a sworn statement of repudiation of the settlement
before the Lupon Chairman a petition for nullification of the arbitration award
in court; and
3. The amicable settlement/arbitration award is now final and executory.
WHEREFORE, Complainant/s/Respondent/s request that the corresponding
writ of execution be issued by the Lupon Chairman in this case.
_______________
(Date)
_______________________
Complainant/s/Respondent/s
SA PAGDINIG, TITIYAKIN NG PUNONG BARANGAY ANG MGA

PANGYAYARI PARA SA HINDI PAGSUNOD NG NAPAGKASUNDUAN AT
HIHIMUKING PILIT ANG OBLIGADONG PANIG NA SUMUNOD SA
NAPAGKASUNDUAN.
SA PAGLIPAS NG LIMANG (5) ARAW NA WALANG NAGANAP NA
KUSANG-LOOB NA PAGSUNOD, MAGLALABAS NG PATALASTAS ANG
PUNONG BARANGAY PARA SA PAGPAPATUPAD.
47
KP FORM # 27: PATALASTAS NG PAGPAPATUPAD

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF EXECUTION
WHEREAS, on ______________(date), an amicable settlement was signed by
the parties in the above-entitled case [or an arbitration award was rendered by
the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo];
WHEREAS, the terms and conditions of the settlement, the dispositive portion
of the award. read:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
The said settlement/award is now final and executory;
WHEREAS, the party obliged ________________ (name) has not complied
voluntarily with the aforestated amicable settlement/arbitration award, within
the period of five (5) days from the date of hearing on the motion for
execution;
NOW, THEREFORE, in behalf of the Lupong Tagapamayapa and by virtue of
the powers vested in me and the Lupon by the Katarungang Pambarangay Law
and Rules, I shall cause to be realized from the goods and personal property of
__________________ (name of party obliged) the sum of
_________________ (state amount of settlement or award) upon in the said
amicable settlement [or adjudged in the said arbitration award], unless
voluntary compliance of said settlement or award shall have been made upon
receipt hereof.
Signed this _________ day of ___________, 19____.
___________________
Punong Barangay
Copy furnished:
____________________
____________________
Complainant/s
48
___________________
___________________
Respondent/s
ISANG HANDBOOK
SA LOOB NG ANIM (6) NA BUWAN MULA SA PETSA NG KASUNDUAN,

IPATUTUPAD NG
LUPON
ANG KASUNDUAN SA PAMAMAGITAN NG
PUNONG BARANGAY.
SIYANGA PALA, MAAARING SA ANYO NG PERA

ANG AKTWAL NA PAGPAPATUPAD NG
KASUNDUAN. NGUNIT SA PAGKABIGONG

MAKASUNOD NG KUSANG-LOOB SA
KASUNDUAN, KUKUHA ANG PUNONG
BARANGAY NG SAPAT NA PERSONAL NA ARI-ARIAN NG PARTI-DONG
MAY PANANAGUTAN. MAAARING IPAGBILI ANG MGA ARI-ARIAN AT

ANG NAPAGBILHAN AY MAGSISILBING PAMBAYAD.
PAANO BA IBIBIGAY O ISASAULI ANG ARI-ARIAN?
KUNG NASASAKUPAN NG BARANGAY ANG PAG-AARI,

KUKUNIN ITO NG PUNONG BARANGAY MULA SA
TAONG MAY OBLIGASYONG MAGBAYAD BATAY
SA KASUNDUAN AT IBIBIGAY O IBABALIK SA
PANIG NA MAY KARAPATANG MAG-ARI NITO.
KUNG ANG ARI-ARIAN AY WALA SA
NASASAKUPAN NG BARANGAY, NGUNIT

SAKOP NG PAREHONG LUNSOD O
MUNISIPALIDAD, ANG PUNONG BAYAN AY
MAGBIBIGAY NG KAPANGYARIHAN SA
PUNONG BARANGAY NA NAKASASAKOP SA
KINA-ROROONAN NG ARI-ARIAN NA KUNIN

ITO AT KUMILOS NANG NAAAYON SA
NAUNANG TALATA. PAGBIBIGAY NG
LUPA, PAGHAHATID NG MGA TITULO O
IBA PANG MGA DOKUMENTO, O PAGSASAGAWA NG

ANUMANG PARTIKULAR NA PAGKILOS. MAAARING
ATASAN NG PUNONG BARANGAY ANG KALIHIM UPANG

SIYANG KUMILOS, SA GASTOS NG PARTIDONG HINDI
SUMUSUNOD. PABABAYARAN ANG GASTOS SA PANIG
NA HINDI SUMUSUNOD.
49
PAANO MANGYAYARI ANG PAGBEBENTA NG PERSONAL NA MGA PAGAARI?
IPAPASKIL ANG ISANG PATALASTAS NG PAGBE-BENTA

SA TATLONG (3) PAMPUBLIKONG LUGAR. PARA SA
MGA NABUBULOK NA ARI-ARIAN, PAGKAKUHA PA
LANG NG MGA ITO AY DAPAT NA ITONG IPAGBILI

AGAD SA LOOB NG DALAWAM-PUT APAT (24) NA
ORAS. PARA SA MGA IBANG ARI-ARIAN, PAGKAKUHA
SA MGA ITO AY DAPAT NA ITONG MAIPAGBILI SA LOOB NG LIMA (5)

HANGGANG SAMPUNG (10) ARAW.
PAGKATAPOS AY ISASAGAWA ANG ISANG SUBASTA MULA 8:00 NG
UMAGA HANGGANG 5:00 NG HAPON AT ANG MAY-ARI NG MGA ARI-
ARIAN ANG MAMAMAHALA SA PAGBEBENTA. HINDI MAAARING
SUMALI SA BENTAHAN ANG PUNONG BARANGAY, KALIHIM, O

SINUMANG KASAPI NG LUPON.
BABAYARAN ANG HALAGA NG OBLIGASYON SA NANGIBABAW NA
PANIG. ANG NATIRA SA PINAGBENTAHAN AY IBABALIK SA PANIG NA
NAATASANG MAGBAYAD. KAPAG ANG NANGIBABAW NA PANIG ANG
BUMIBILI, ANG BABAYARAN NIYA LAMANG AY ANG LABIS NA HALAGA

SA KABAYARANG DAPAT NIYANG TANGGAPIN MULA SA PANIG NG
NAATASANG MAGBAYAD.
SAKLAW DIN HO BA NG
PAGPAPATUPAD NG
KASUNDUAN ANG
MGA ARI-
HINDI. MAY MGA ARIARIAN NA HINDI SAKLAW
NG PAGPAPA-TUPAD NG
KASUNDUAN.
ARIAN?
50
ISANG HANDBOOK
MGA ARI-ARIAN NA HINDI SAKLAW NG

PAGPAPATUPAD NG KASUNDUAN
HINDI LAHAT NG MGA ARI-ARIAN AY MAAARING IPAGBILI SA
SUBASTA. ANG MGA SUMUSUNOD AY HINDI SAKLAW:
1. ANG TAHANAN NG PAMILYA NG MAY UTANG.

2. MGA KAGAMITAN AT KASANGKAPAN NA IMPORTANTENG
GAMIT SA KANYANG HANAPBUHAY O TRABAHO.
3. DALAWANG KABAYO O DALAWANG BAKA, O DALAWANG

KALABAW, O IBA PANG MGA PANGTRABAHONG HAYOP NA
MAAARING PILIIN NG MAY-UTANG AT MAY MALAKING
PAKINABANG SA KANYANG PANG-ARAW-ARAW NA GAWAIN.
4. MGA KINAKAILANGANG PANANAMIT NG MAY-UTANG AT

NG KANYANG PAMILYA.
5. MGA MUWEBLES AT KASANGKAPAN NA MAHALAGA SA

PANGANGALAGA NG TAHANAN.
6. PANUSTOS PARA SA TAO O PAMILYA NA SAPAT PARA SA

APAT NA BUWAN.
7. PANGPROPESYONG AKLATAN NG MGA ABUGADO,

HUKOM, MANGGAGAMOT, BOTIKARYO, DENTISTA,
INHINYERO, AGRIMENSOR, PARI O PASTOR, GURO AT IBA
PANG MGA PROPESYUNAL.
8. ISANG BANGKANG PANGISDA, LAMBAT AT IBA PANG

GAMIT PANGISDA NG ISANG MANGINGISDA NA SANGKOT SA
USAPIN AT NAGHAHANAPBUHAY NANG NAAAYON SA BATAS.
9. MALAKING KINITA NG PANIG NA MAY-UTANG MULA SA

KANYANG PERSONAL NA PAGLILINGKOD SA LOOB NG ISANG
BUWAN BAGO ANG PAGBUBUWIS, NA MAHALAGA RIN SA
PAGTATAGUYOD NG KANYANG PAMILYA.
10. LAHAT NG MGA PERA, PAKINABANG, PRIBILEHIYO NA

NADADAGDAN SA ANUMANG PARAAN O LUMALAKI MULA
SA ANUMANG SEGURO NA HINDI HIHIGIT SA P100,000.00.
11. ANG KARAPATANG TUMANGGAP NG LEGAL NA TULONG

O PERA O ARI-ARIANG NATAMO BILANG TULONG O
ANUMANG SUSTENTO O PABUYA MULA SA GOBYERNO, AT
12. MGA KARAPATANG MAGLATHALA AT IBA PANG MGA

ARI-ARIAN NA SINADYANG HINDI SINAKLAW NG BATAS.
51
NGAYON, NAIPALIWANAG KO NA SA IYO ANG DALAWANG PARAAN NG
PAGPAPASYA SA MGA HIDWAAN SA IYONG BARANGAY. UNA, ANG

PAMAMAGITANAN O MEDIATION NG IYONG TANGGAPAN AT
PANGALAWA, ANG PAGKAKASUNDUAN O CONCILIATION NG
PANGKAT. SA KAHIT NA ANONG ANTAS SA DALAWANG

PROSESO AY MAAARING PUMASOK ANG PAGPAPASYA
NG MGA KASO SA ILALIM NG IYONG
KAPANGYARIHAN, ANG PROSESO NG

ARBITRASYON O ANG PAGHATOL
NG ISANG TAGAPAMAGITAN.
ANO HO BA ITONG ARBITRASYON O PAGHATOL NG
ISANG TAGAPAMAGITAN? MARAMI HO AKONG
NATUTUTUNANG NAKAKATUWANG MGA BAGAY.
ANG PAGLILINGKOD SA TAO AY

NAKAKAPAGOD KUNG MINSAN PERO
MAAARI RIN ITONG MAGING KAPAKIPAKINABANG. GUSTO MO PA BA

NG ISANG TASANG KAPE?
NAGHANDA NG MERYENDA
ANG ASAWA KO PARA SA
ATIN, MATAMIS NA
KAMOTE AT SABA.
SALAMAT HO. ANO HO BA ULI

ANG IBIG SABIHIN NG
ANG ARBITRASYON O PAGHATOL
ARBITRASYON O PAGHATOL
NG ISANG TAGAPAMAGITAN AY
PAMAGITAN?
AAYOS NG ALITAN KUNG SAAN
NG ISANG TAGA-
ISA RING PARAAN NG PAGANG MGA PARTIDO AY
PUMAPAYAG NA
SUMUNOD SA DESISYON NG
IKATLONG TAO O GRUPO
KAPALIT NG ISANG REGULAR
NA BINUONG HUKUMAN.
ARBITRASYON
KAILAN HO NANGYAYARI ANG ARBITRASYON?
MAAARING MAGANAP ANG ARBITRASYON SA

ANUMANG YUGTO NG PROSESO BASTAT PUMAYAG
ANG MAGKABILANG PARTIDO NANG NAKASULAT
NA SUSUNOD SA IGAGAWAD NA HATOL NG LUPON O PANGKAT.
SA MADALING SALITA, MAAARING MAGING TAGAHATOL O
ARBITRATOR ANG TAGAPANGULO NG LUPON, PUNONG

BARANGAY O TAGAPANGULO NG PANGKAT.
SA PAMAMAGITANAN O PAGKAKASUNDUAN, TINUTULUNGAN

LANG NG TAGAPANGULO NG LUPON O PANGKAT ANG MGA
PARTIDO NA LIWANAGIN ANG MGA PROBLEMA AT HANAPIN
ANG MGA SOLUSYON PARA MAKABUO KATANGGAP-TANGGAP
NA KASUNDUAN PARA SA MAGKABILANG PANIG. SA
ARBITRATION, BINIBIGYAN NG KAPANGYARIHAN ANG

TAGAPANGULO NG LUPON O PANGKAT UPANG
MAGBIGAY NG DESISYON SA ISANG ALITAN
MATAPOS PUMAYAG ANG MAGKABILANG
PARTIDO NA SUMUNOD DITO. MAGHAHARAP

NG EBIDENSYA SA TAGAHATOL ANG MGA
PARTIDO KAUGNAY NG MGA PANGYAYARI
AT KATOTOHANAN NG KASO.
BATAY SA MGA PANGYAYARI, MAGPA-
PASYA ANG TAGAHATOL SA PINANI-
NIWALAAN NIYANG PATAS AT MAKATA-
RUNGAN. SA GANITONG KASO, DAPAT AY

PAREHAS AT WALANG PINAPANIGAN ANG
TAGAHATOL SA PAGPAPASYA NA NABABA-
GAY DIN SA NAG-AAWAY NA MGA PARTIDO.
ANU-ANO HO BA ANG MGA HAKBANG NA GINAGAWA SA

ARBITRASYON?
UNA AY ANG PAGSASAMPA NG NAGSASAKDAL NG

REKLAMO SA TANGGAPAN NG PUNONG BARANGAY AT ANG
53
PAGBIBIGAY NG BAYAD SA PAGSASAMPA. PERO KUNG PAPAYAG ANG

MAGKABILANG PANIG NA IPASAILALIM ANG KANILANG
KASO SA ARBITRASYON SA ANUMANG YUGTO NG
PAMAMAGITANAN AT PAGKAKASUNDUAN,
ISASAGAWA NA AGAD ANG PAGDINIG PARA SA
ARBITRASYON.
MATAPOS SULATAN ANG KP FORM 14 O KASUNDUAN
PARA SA ARBITRASYON, BINIBIGYAN NG LIMANG

ARAW ANG MGA PARTIDO NA UMATRAS SA
KASUNDUAN SA PAMAMAGITAN NG ISANG
SINUMPAANG SALAYSAY NA NAGSASAAD NG
KANYANG DAHILAN NA NANGYARI ANG
KASUNDUAN NANG MAY PANDARAYA, DAHAS AT
PANANAKOT (KUNG ITO NGA ANG KASO).
KUNG GANOON HO, ANO HO ANG MAGIGING
PAHIWATIG NG KASONG ITO SA MGA PARTIDO, IBIG

HO BANG SABIHIN AY BALEWALA NANG ITULOY ANG
KASO SA LUPON?
TUMPAK, AT KAILANGAN MO NANG

IDIRETSO ANG KASO SA HUKUMAN
PAANO HO KUNG
SA PAMAMAGITN NG PAGLALABAS NG
WALA NAMANG
KATIBAYAN PARA MAGSAMPA NG
PAGTANGGI?
AKSYON AT HAYAAN MONG

DALHIN NG NAGREREKLAMO
ANG KANYANG KASO SA
HUKUMAN.
KUNG GANOON MAAARI KANG MAGPATULOY SA
PAGDINIG SA KASO. UNA, KAILANGAN MONG ITAKDA

ANG PAGDINIG AT DAPAT AY OPISYAL MONG
MAPASABIHAN ANG MGA PARTIDO TUNGKOL SA
PAGDINIG SA PAMAMAGITAN NG ISANG
PATALASTAS NG PAGDINIG AT PAGPAPATAWAG.
54
ISANG HANDBOOK
KP FORM # 14: KASUNDUAN PARA SA ARBITRASYON

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
AGREEMENT FOR ARBITRATION
We hereby agree to submit our dispute for arbitration to the Punong Barangay/
Pangkat ng Tagapagkasundo (Please cross out whichever is not applicable)
and bind ourselves to comply with the award that may be rendered thereon.
We have made this agreement freely with a full understanding of its nature and
consequences.
Entered into this _____ day of _________, 19____.
Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
ATTESTATION
I hereby certify that the foregoing Agreement for Arbitration was entered into
by the parties freely and voluntarily, after I had explained to them the nature
and the consequences of such agreement.
______________________________
(Cross out whichever one is not applicable.)
PAANO HO KUNG HINDI MAKAHARAP ANG SINUMAN SA

MGA PARTIDO? MAAARI BA NATING GAMITIN ANG
MGA PATAKARAN SA PAMAMAGITANAN AT PAGKAKASUNDUAN PARA SA HINDI MAKATWIRANG PAGLIBAN
NG NAGREREKLAMO AT INIREREKLAMO SA PAGDINIG?

OO, KAPITANA. KUNG MAPATUNAYAN NA SINADYA AT DI-
MAKATWIRAN ANG PAGLIBAN NG NAGHAHABLA, AGAD NANG
55
PAWAWALANG-SAYSAY ANG REKLAMO AT HINDI NA MAAARING
ISAMPA SA HUKUMAN. SA KABILANG BANDA, KUNG MAPATUNAYAN
NA SINADYA AT DI-MAKATWIRAN ANG PAGLIBAN NG INIHAHABLA,

MAAARI KA NG MAGLABAS NG KATIBAYAN PARA MAGSAMPA NG
AKSYON AT KATIBAYAN NA NAGBABAWAL SA INIHAHABLA NA
MAGSAMPA NG KONTRA-DEMANDA SA HUKUMAN.
PROSESO NG ARBITRASYON
STEP 1. AATASAN NG TAGAHATOL ANG
KANYANG KALIHIM NA
TAWAGIN ANG KASO;
STEP 2. KIKILALANIN AT ITATALA NG KALIHIM ANG MGA
HUMARAP MULA SA MAGKABILANG PARTIDO;
STEP 3. TATAWAGIN NG TAGAHATOL ANG NAGHAHABLA
PARA IHARAP ANG KANYANG KASO KASAMA ANG
KANYANG EBIDENSYA;
TANDAAN: ANG SINUMAN NA MAGBIBIGAY NG
SALAYSAY SAPROSESO NG ARBITRASYON AY
PASUSUMPAING MAGSASABI NG TOTOO AT PAWANG
KATOTOHANAN LAMANG.
STEP 4. KUNG KAILANGAN NG TESTIGO, IPAPATAWAG SIYA
PARA TUMESTIGO SA GINAGAWANG PAGDINIG (GAMIT
ANG KP FORM 13)
STEP 5. TATAWAGIN NG TAGAHATOL ANG INIHAHABLA
UPANG MAGHARAP NG KANYANG DEPENSA O
PAGTATANGGOL; MAGHARAP NG MGA EBIDENSYA AT
MGA TESTIGO; SA PARAANG IBINIGAY DIN SA
NAGHAHABLA.
STEP 6. MATAPOS ANG PAGHAHARAP NG PANIG NG BAWAT
PARTIDO, ISASARA NA ANG KASO PARA SA PAGPAPASYA
O DESISYON (SA YUGTONG ITO, ANG PAGLILITIS AY
KUMPLETO NA)
56
ISANG HANDBOOK
PAANO HO KUNG HUMARAP ANG MGA PARTIDO, PAANO
KO HO ISASAGAWA ANG ARBITRASYON?
MAGMUMUKHA YATA AKONG HUKOM NGAYON

SA KABILANG BANDA, OO.
BILANG TAGAHATOL, MAGSASAGAWA

KA NGAYON NG PAGDINIG TULAD SA
ISANG HUKUMAN O PAGLILITIS.
SA PAGDINIG NG ARBITRASYON,
INIHAHARAP NG NAGHAHABLA AT
INIHAHABLA ANG KANILANG MGA KASO
AT IBINIBIGAY ANG LAHAT NG
KINAKAILANGANG EBIDENSYA.
MAGLALABAS NG KAPASYAHAN ANG

TAGAPANGULO NG LUPON O PANGKAT BATAY SA KATOTOHANAN
NG KASO, SALAYSAY NG MGA TESTIGO AT EBIDENSYANG
INIHARAP.
OO, ANG ARBITRASYON AY

KATULAD DIN NG MAPAYAPANG
ITO HO BA ANG
PAG-AAYOS NA KINA-
TINATAWAG NILANG
KAILANGANG ISULAT SA
ARBITRASYON O
ISANG WIKA O SALITANG
PAGHATOL NG ISANG
NAIINTINDIHAN NG PAREHONG
TAGAPAMAGITAN?
PARTIDO AT PINATOTOHANAN
NG TAGAPANGULO NG LUPON O
PANGKAT.
57
KP FORM # 15: PAGGAWAD NG ARBITRASYON

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ____________________________
________________________________
________________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
ARBITRATION AWARD
After hearing the testimonies given and careful examination of the evidence
presented in this case, award is hereby made as follows:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
Made this _____ day of _____________, 19____ at _______________.
______________________________
Punong Barangay/Pangkat Chairman *
__________________
Member
_________________
Member
ATTESTED:
___________________________
Punong Barangay/Lupon Secretary **
* To be signed by either, whoever made the arbitration award.
** To be signed by the Punong Barangay if the award is made by the Pangkat
Chairman, and by the Lupon Secretary if the award is made by the Punong
Barangay.
58
ISANG HANDBOOK
GAANO HO BA KAHABA ANG PANAHON NA IBINIBIGAY

SA AKIN PARA MAGDESISYON?
BIBIGYAN KA NG LABINLIMANG (15) ARAW

PERO HINDI BABABA SA ANIM (6) MULA SA PETSA NG
HULING ARAW NG PAGDINIG UPANG PAG-ARALAN ANG

KASO AT MAGGAWAD NG HATOL AT MATAPOS IYON SA LOOB NG
LIMANG (5) ARAW, MAGBIBIGAY ANG IYONG KALIHIM NG KOPYA NG

DESISYON NG ARBITRASYON SA MGA PARTIDO; MAGTABI NG KOPYA
SA TANGGAPAN NG LUPON; MAGPADALA NG KOPYA SA PANLUNSOD O

PANGMUNISIPALIDAD NA HUKUMAN.
MAGKAKABISA
HO BA AGAD
ANG AKING
DESISYON?
ISINASAAD SA ATING BATAS NA MAYROONG SAMPUNG (10) ARAW ANG MGA
PARTIDO PARA TUTULAN ANG DESISYON.
MATAPOS ANG SAMPUNG ARAW, MAGI-
GING PANGHULI AT DAPAT NANG IPATUPAD ANG IYONG

DESISYON.
PAANO HO IPATUTUPAD ANG DESISYON?

SA PAREHONG PARAAN KUNG PAANO IPINATUTUPAD ANG KASUNDUAN
SA PAMAMAGITANAN O PAGKAKASUNDUAN. MALINAW BA ANG
AKING MGA PALIWANAG? HUWAG KA SANANG MANGIMING MAG-
TANONG O MAGLINAW NG MGA BAGAY NA MALABO PA. PAGPASEN-
SYAHAN MO NA ANG MGA KAKULANGAN NG PALIWANAG KO SA IYO.

NGAYON HO AY NAPAGTANTO KO NA KUNG GAANO KALAKING HAMON
PERO KAPANAPANABIK ANG MAGING PUNONG BARANGAY. MARAMI
HONG SALAMAT SA INYO, KAPITAN. NALIWANAGAN KO NA
NGAYON ANG PAPEL KO SA LUPONG TAGAPAMAYAPA. PERO

PAANO NAMAN HO SA MGA LUGAR NA KUNG SAAN
NAKATIRA ANG MGA MUSLIM AT KATUTUBO?
AAKMA RIN HO BA SA KANILA ITO

KATARUNGANG PAMBARANGAY?
59
KATUTUBONG PAMAMARAAN
NG PAGPAPASYA NG ALITAN
MGA
KAP, KARAMIHAN HO SA
MGA NAKATIRA SA AMING
BARANGAY AY MGA MUSLIM
SA MGA BARANGAY KUNG SAAN

NAKARARAMI ANG MGA
KATUTUBO, ANG PAMPOOK NA
MGA KATUTUBO. GAGAMITIN
O MORO AT ANG IBA HO AY
PAMAMARAAN NG PAG-AAYOS
NG MGA ALITAN AY TUTUGMA
DIN HO BA NATIN ANG
SA KANILA SA PAMAMAGITAN
PAREHONG
BATAS SA
KANILA?
NG KANILANG SANGGUNIAN NG
KALIPUNAN NG MGA
NAKATATANDA O SA
PAMAMAGITAN NG IBANG ANYO
NG TRADISYUNAL NA
PAMAMARAAN. SUBALIT SA MGA
BARANGAY NA ANG KARAMIHAN

ANU-ANO ANG MGA
KINAKAILANGAN
NILA?
AY MUSLIM, ANG GINAGAMIT

NILA AY ANG BATAS NG
SHARIAH. KINIKILALA ITO NG

LOCAL GOVERNMENT CODE.
KAILANGAN PAGTIBAYIN NG PANLA-
LAWIGANG TANGGAPAN NG NATIONAL
STATISTICS OFFICE (NSO) NA KARAMIHAN NG NAKATIRA SA
BARANGAY AY MGA KATUTUBO. SIYEMPRE, KAILANGAN AY HINDI

NILA MAKALIMUTANG IPAREHISTRO ANG PANGALAN NG
KANILANG KINIKILALANG DATU O NAKATATANDA SA
TANGGAPAN NG ALKALDE SA KANILANG LUNSOD O
MUNISIPALIDAD. PANGHULI, KAILANGANG
PAGTIBAYIN NG MGA NAKATATANDA O DATU ANG

KATUTUBONG PAMAMARAAN NG PAG-AAYOS NG
MGA ALITAN NG KANILANG SANGGUNIAN NG MGA

DATU, PINUNO NG TRIBO O NAKATATANDA.
PAANO HO KUNG ANG ISA
KUNG GANOON, KAILANGANG
KASAPI SA ISANG KATUTU-
PANIG SA KATUTUBONG
HO NATIN ITO AAYUSIN?
TIN NILA PARA SA MAPAYA-
LANG SA NAG-AAWAY ANG
BONG PAMAYANAN, PAANO
SUMANG-AYON ANG BAWAT

PAMAMARAAN NA GAGAMI-
PANG PAGPAPASYA.
PAANO HO KUNG HINDI SILA
ITO NA NGAYON ANG
PAREHONG PUMAYAG NA
PANAHON PARA GAMITIN ANG
IPAUBAYA ANG PAGPAPASYA

SA KATUTUBONG
PAMAMARAAN NG PAG-AAYOS
NG GULO?
PROSESO NG PAG-AAYOS NA
ITINATADHANA NG
KATARUNGANG PAMBARANGAY.
PAANO HO KUNG MATAGUMPAY NAMANG NAISAAYOS SA
KATUTUBONG PAMAMARAAN ANG SIGALOT, KAILANGAN PA HO
BA AKONG SABIHAN NG KANILANG SANGGUNIAN
TRIBAL COUNCIL?
NG TRIBU O
DAPAT LANG. KAILANGANG IPADALA NG

SANGGUNIAN NG TRIBU ANG KOPYA NG
KASUNDUAN NA PINATOTOHANAN NG MGA
PINUNO NG SANGGUNIAN SA PUNONG
BARANGAY NG LUGAR KUNG SAAN INAYOS
ANG ALITAN.
61
MAY KAPANGYARIHAN AT BISA RIN HO BA ANG KASUNDUANG
ITO TULAD MAPAYAPANG PAG-AAYOS O AMICABLE SETTLEMENT

NA ISINASAAD SA KATARUNGANG PAMBARANGAY?
OO, TAMA YAN. ANG PINATOTOHANANG
KASUNDUAN SA ILALIM NG KATUTUBONG
PAMAMARAAN AY MAGKAKAROON NG
PAREHONG KAPANGYARIHAN AT BISA TULAD
NG KASUNDUANG NAGAGANAP ALINSUNOD SA
MGA PATAKARAN NG BATAS SA KATARUNGANG
PAMBARANGAY.
PAANO HO KUNG ANG ISA SA

MGA PARTIDO AY HINDI
NASISIYAHAN SA NANGYARING
KASUNDUAN?
KATULAD NG IGINAWAD NA
KAPASYAHAN, MAAARING
ITANGGI ANG KASUNDUAN SA

LOOB NG TAKDANG PANAHON AT
AYON SA MGA KADAHILANANG
ITINATADHANA SA BATAS NG
KATARUNGANG PAMBARANGAY.
PAANO HO KUNG
HINDI MAGKASUNDO ANG MGA
PARTIDO SA ILALIM NG
KATUTUBONG PAMAMARAAN?
KUNG GANOON HO, ANU-ANO
MAGLALABAS PA RIN NG
KATIBAYAN ANG SANGGUNIAN
NA NABIGO ANG PAG-AAYOS NG
ALITAN AT IPADADALA ITO SA
PUNONG BARANGAY.
MAGTATABI ANG KALIHIM NG
ANG MGA TUNGKULIN NG
LUPON NG KOPYA NG
KALIHIM NG LUPON KAUGNAY
PINATOTOHANANG KASUNDUAN
NG PINATOTOHANANG
AT KATIBAYAN NG HINDI
KASUNDUAN AT KATIBAYAN NG
PAGKAKASUNDO NA IPINASA SA
HINDI PAGKAKASUNDO SA
PUNONG BARANGAY AT
ILALIM NG KATUTUBONG
IPADADALA ANG BAWAT ISA SA
PAMAMARAAN?
62
TAMANG HUKUMAN.
ISANG HANDBOOK
SIYANGA HO PALA, NABAGO HO
HINDI, LALONG KINILALA NG
BA ANG PATAKARANG ITO NANG
IPRA ANG KARAPATAN NG MGA
ISABATAS ANG INDIGENOUS
KATUTUBO NA GAMITIN ANG
PEOPLES RIGHTS ACT (IPRA) OF
KANILANG MGA KARANIWANG
PAMAMARAAN NG HUSTISYA,
1998?
MGA NAKAUGALIANG
PAGPAPASYA NG MGA
ALITAN, MGA
PROSESO O
PAMAMARAAN NG
PAGPAPANATILI
NG KAPAYAPAAN AT IBA PANG
NAKAUGALIANG MGA BATAS AT
GAWI SA LOOB NG KANILANG
PAMAYANAN.
PERO MERON PA HO BANG IBANG
MALIBAN SA MGA KARANIWAN
PAMAMARAAN O BALANGKAS NA
O NAKAMULATANG BATAS AT
ITINATADHANA ANG IPRA PARA
TRADISYON, ANG NATIONAL
SA PAGPAPASYA NG MGA
COMMISSION ON INDIGENOUS
ALITAN?
PEOPLE (NCIP) AY MAYROON
DING KAPANGYARIHAN SA MGA

ALITANG MAY KINALAMAN SA
MGA KARAPATAN NG MGA
KATUTUBO.
KUNG GANOON HO,
MAAARI HO BANG
HINDI. ITINATADHANA NG BATAS
NA LAHAT NG SOLUSYONG ITINA-
MAGSAKDAL NANG
TAKDA NG KANILANG NAKAUGALI-
DIRETSO SA NCIP ANG
ANG BATAS AY DAPAT MUNANG
ISANG KATUTUBO?
SUBUKIN O GAMITIN BAGO

MAISAMPA ANG KASO SA
NCIP.
63
PAANO HO MALALAMAN NG NCIP NA ANG ISINAMPANG

KASO SA KANILA AY DUMAAN NA SA LAHAT NG
POSIBLENG SOLUSYONG ITINATADHANA NG MGA
NAKAUGALIANG BATAS NG MGA KATUTUBO?
KAILANGANG MAGPAKITA NG ISANG KATIBAYANG INILABAS NG
SANGGUNIAN NG MGA NAKATATANDA, DATU, PINUNO NG TRIBO O

IBA PANG MGA PINUNO NA NAKILAHOK SA PAGSUSUMIKAP
NA MAAYOS ANG ALITAN NA NAGSASAAD NA NABIGONG
PAGKASUNDUIN ANG MGA PARTIDONG SANGKOT SA GULO.

ANG KATIBAYANG ITO AY MAGSISILBING KUNDISYON
BAGO MAKAPAGHAIN NG PETISYON SA NCIP.
ANO HO ANG MAGIGING EPEKTO NG ISANG ALITAN NA

INAAAYOS SA GANITONG ANTAS?
ANG KATULAD NIYAN AY ITINATADHANA NG LGC.
MAGKAKAROON NG KAPANGAYARIHAN ANG PAG-AAYOS NG

MGA ALITAN TULAD NG KASUNDUANG NAABOT O DESISYONG
IPINAHAYAG ALINSUNOD SA MGA PATAKARAN NG NCIP.
ANO HO ANG
KAPAG HINDI NAAYOS NG MGA PARTIDO
MANGYAYARI KAPAG
ANG KANILANG ALITAN, ANG MGA KASAPI
PAY ANG PAG-
ALITAN O ANG SANGGUNIAN NG MGA
HINDI NAGTAGUM-
AAYOS NG ALITAN?
NG KATUTUBONG GRUPONG NAG-AAYOS NG
NAKATATANDA, DATU, PINUNO NG TRIBU

O ANG MGA KATULAD NA PINUNO AY
MAGLALABAS NG ISANG KATIBAYAN
NA NAGSASAAD NA LAHAT NG
KANILANG MATIYAGANG PAGSISIKAP
NA AYUSIN ANG SIGALOT SA
PAMAMAGITAN NG MGA
NAKAUGALIANG PAMAMARAAN AY
NABIGO.
64
ISANG HANDBOOK
MERON HO BANG KAILANGANG PORMULARYO O FORM PARA SA
NABANGGIT NA KATIBAYAN?
WALA. ANG KATIBAYAN AY MAAARING NASA KAHIT ANONG PORMA
BASTAT ISINASAAD NITO ANG BUOD NG NABIGONG PAG-AAYOS SA
KABILA NG PAGSISIKAP NA GINAWA ALINSUNOD SA MGA NAKAUGA-
LIANG BATAS O TRADISYUNAL NA PAMAMARAAN. PINAPAYAGAN ITO

UPANG ISAALANG-ALANG ANG MGA NAKAUGALIANG BATAS.
PAANO HO KUNG
WALANG IPINADA-
LANG KATIBAYAN
SA NCIP MULA SA
KATUTUBONG
GRUPONG NAG-
AAYOS NG ALITAN?
ANG KABIGUAN NG ALINMANG
PARTIDO NA MAGPASA NG KATI-
BAYAN MULA SA SANGGUNIAN NG

MGA DATU, NAKATATANDA,
PINUNO NG TRIBU O KATULAD NA

MGA PINUNO AY MAGIGING
DAHILAN NG PAGPAPAWALANG-
SAYSAY NG AKSYON, NANG
WALANG PAGPANIG SA MULING

PAGSASAMPA NG KASO.
MERON HO BANG MGA PAGKAKATAON NA HINDI KAILANGAN NG
KATIBAYAN?
OO. HINDI NA KAILANGAN ANG KATIBAYAN SA MGA SUSUMUSUNOD:
1. KAPAG ANG ISA SA MGA PARTIDO AY PAMBAYAN O
PRIBADONG KORPORASYON, SOSYOHAN, ASOSASYON O
TAONG ITINALAGA NG BATAS O ISANG PINUNONG BAYAN O
KAWANI, AT ANG ALITAN AY MAY RELASYON SA
PAGGAMPAN NIYA NG KANYANG MGA OPISYAL NA
TUNGKULIN;
65
2. KAPAG ANG ISA SA MGA PARTIDO AY HINDI KASAPI NG

KATUTUBONG PAMAYANAN O KAANIB SIYA NG PAREHONG
KATUTUBONG PAMAYANAN MALIBAN NA LANG KUNG
KUSANG-LOOB NIYANG IPINASAILALIM ANG SARILI SA
SANGGUNIAN NG MGA NAKATATANDA O PINUNO;
3. KAPAG ANG TULONG NA HINIHINGI SA REKLAMO O

PETISYON AY NAGLALAYONG PIGILAN ANG ANUMANG
MALUBHA, NAPIPINTO AT WALANG LUNAS NA PAGKASIRA O

PAGKAPINSALA NA MAAARING MANGYARI KAPAG HINDI
NAAKSYUNAN KAAGAD; AT
4. KAPAG TUMANGGI ANG SANGGUNIAN NG MGA

NAKATATANDA O PINUNO NA MAGLABAS NG KATIBAYAN
NANG WALANG MAKATWIRANG DAHILAN.
ANG LAHAT HO BA NG ISINASAAD SA LOCAL
GOVERNMENT CODE NG 1991 AT SA INDIGENOUS

PEOPLES RIGHTS ACT NG 1998 TUNGKOL SA
KATUTUBONG PAMAMARAAN NG PAG-AAYOS NG
ALITAN AY MAAARI DIN HO BANG GAMITIN SA
AUTONOMOUS REGION IN MUSLIM MINDANAO?
SA PAKIWARI KO, ANG LOCAL GOVERNMENT CODE NG ARMM

AY MAY KATULAD NA KUNDISYON SA LGC TUNGKOL
SA PAGKAKASUNDUAN O CONCILIATION SA
PAGITAN NG MGA KASAPI NG MGA KATUTUBONG
PAMAYANAN NA NAGTATADHANANG ANG MGA
KAUGALIAN AT TRADISYON NG MGA KATUTUBONG
PAMAYANAN AY GAGAMITIN SA PAG-AAYOS NG
MGA ALITAN SA PAGITAN NG MGA KASAPI NG
KATUTUBONG PAMAYANAN. ISINABATAS DIN NG

ARMM REGIONAL LEGISLATIVE ASSEMBLY ANG
ISANG PANUKALA NA NAGPAPATIBAY SA IPRA
BILANG BALANGKAS PARA SA PAGKILALA SA MGA
KARAPATAN NG MGA KATUTUBO SA REHIYON.
66
ISANG HANDBOOK
ANO HO ANG NAGING ANYO NG KATUTUBONG PAMAMARAAN
NG PAG-AAYOS NG ALITAN SA ARMM?
NAGKAROON ITO NG IBAT IBANG ANYO DEPENDE SA

PAGPAPATUPAD NG KOMUNIDAD SA KATUTUBONG BALANGKAS
NG HUSTISYA. SA MUNISIPALIDAD NG UPI, KINILALA NG
LOKAL NA SANGAY NG GOBYERNO ANG PAGKAKAROON NG
TATLONG (3) IBAT IBANG LAHI NG MGA MUSLIM, TEDURAYS

AT KRISTIYANO. MULA SA KONSEPTONG ITO NG TATLONG
LAHI AY SUMULPOT ANG ISANG KAKAIBANG KATUTUBONG
GRUPONG NAG-AAYOS NG
ALITAN SA ANTAS NG
MUNISIPALIDAD NA
TINAWAG NA SANGGUNIAN
NG ALKALDE O MAYORS
COUNCIL. NAGMULA ANG

KASAPIAN NITO SA ISANG
GRUPONG KINAKATAWAN NG
MGA PINUNO NG BAWAT TRIBU NA KILALANG MATAPAT,
MAHUSAY MAMUNO AT MARANGAL. BINUO ITO UPANG
TULUNGAN ANG PROSESO NG KATARUNGANG PAMBARANGAY SA
PAG-AAYOS NG ALITAN.
ANO NAMAN HO ANG NAGING ANYO NG KATUTUBONG
BALANGKAS NG PAG-AAYOS NG ALITAN SA IBANG MGA

LUGAR NG ARMM KUNG SAAN AY PINAKAMARAMI ANG
MGA MUSLIM NA NAKATIRA?
ANG ANYO NG MAS KARANIWANG BALANGKAS AY
NAGMULA SA TRADISYUNAL NA KOMPOSISYON NG MGA SULTAN,
DATU AT IBA PANG INSTITUSYON NG ISLAM, AT MAGING NANG
BAGO PA MAN ANG PANAHON NG ISLAM. GAYUNPAMAN, ANG MGA
KASALUKUYANG GRUPO SA PAG-AAYOS NG MGA ALITAN AY
NABIGYANG-BUHAY MULA SA PAGPASOK NG MGA TRADISYUNAL NA

BALANGKAS NG HUSTISYA SA MGA KINATAWAN NA INATASAN NG
LGU TULAD NG PEACE AND ORDER COUNCIL, KATARUNGANG
67
PAMBARANGAY AT KAHIT NA ANG BINUO NG LALAWIGAN NA TASK

FORCE KALILINTAD.
ITINATADHANA HO BA NG ATING PAMBANSANG BALANGKAS

NG BATAS ITONG MGA LOKAL NA PAMAMARAAN O ANYO NG
PAG-AAYOS NG MGA ALITAN?
OO. KINIKILALA AT ITINATAGUYOD NG SALIGANGBATAS NG 1987 ANG MGA KARAPATAN NG MGA

KATUTUBONG KOMUNIDAD SA ILALIM NG
BALANGKAS NG PAMBANSANG PAGKAKAISA AT
PAG-UNLAD. ITINADHANA DIN NITO ANG PAGSASABATAS NG
ORGANIC ACT PARA SA ARMM. KINILALA, PINANGALAGAAN AT

PINANAGUTAN ANG KALAYAAN SA RELIHIYON, PANINIWALA,
KAUGALIAN AT TRADISYON NG KAHIT NA SINUMAN.
INIUTOS DIN NITO SA ARMM REGIONAL LEGISLATIVE
ASSEMBLY NA ITADHANA ANG PAGBUBUKOD-BUKOD NG MGA

KATUTUBONG BATAS AT ANG PAGTATALA NG MGA
NAKAUGALIANG BATAS NG MGA MUSLIM AT MGA
KATUTUBONG KOMUNIDAD SA ARMM.
ITO HO AY ISANG MALALIM

NA TALAKAYAN AT MARAMI
HO AKONG NATUTUNAN
TUNGKOL SA PAGPAPATUPAD
NG KATARUNGANG
PAMBARANGAY SA AKING
NASASAKUPAN. MARAMING
SALAMAT HO.
68
BALEWALA IYON, CELIA. ANG

NAMAYAPA MONG AMA NA
KASABAYAN KO AY
MALAMANG NA
IPAGMAMALAKI KA.
ISANG HANDBOOK
IKALAWANG
BAHAGI
MGA BENEPISYO,
PABUYA AT
GANTIMPALA
TULONG
MAGANDANG
UMAGA HO,
KAPITAN
PEDRING.
SA
PAG-AARAL
MAGANDANG UMAGA DIN, KAPITANA CELIA.

ANO ANG MAIPAGLILINGKOD KO SA IYO?
SIYA HO SI MARIA. ANAK HO SIYA NG

ISANG MASIPAG NA KASAPI NG LUPON
SA AMING BARANGAY. PAPASOK NA HO

SIYA SA KOLEHIYO SA SUSUNOD NA
TAON AT LAGI HO SIYANG MAY
PARANGAL. SINABI HO NINYO SA AKIN
NOONG NAKARAAN NA MAYROONG PROGRAMA PARA TULONG-PAGAARAL O SCHOLARSHIP PARA SA MGA LEHITIMONG SINUSUSTENTUHAN O DEPEND-
ENTS NG MGA
KASAPI NG LUPON.
MAY PAGKAKATAON
HO KAYA SI MARIA
NA MAKASAMA
SA PROGRAMANG
IYON?
OO, SAKOP SIYA NG KAUTUSAN BILANG 62 NG
CHED (COMMISSION ON HIGHER EDUCATION) NA
NAGLALAMAN NG MGA PATAKARAN SA PAGPAPA-
TUPAD NG PROGRAMA SA TULONG PAG-AARAL PARA

SA MGA PINUNO NG BARANGAY AT KANILANG MGA
LEHITIMONG SUSTENTADO. ITO RIN ANG
KAUTUSANG SUMASAKLAW SA ATING MGA ANAK.
GANOON HO PALA. SINU-SINO HO BA ANG

MAAARING MAGING ISKOLAR SA ILALIM NG
PROGRAMANG ITO. ANU-ANO HO BA ANG

MGA KUNDISYON PARA MAPASAMA DITO?
UNANG-UNA, SIYA AY DAPAT ANAK NG KASAPI NG LUPONG

TAGAPAMAYAPA.
X HINDI SIYA DAPAT
LUMAMPAS SA EDAD NA
DALAWAMPUT ISA,
X TAPOS NG PAARALANG
SEKUNDARYA NA MAY
MARKANG HUMIGIT-KUMULANG
SA WALUMPUNG BAHAGDAN,
X PASADO SA PAGSUSULIT PARA SA PAGPASOK SA
PAMPUBLIKONG KOLEHIYO O PAMANTASAN, AT
X ANG KINIKITA NG KANILANG MAGULANG AY HINDI
HIHIGIT SA P72,000.00 KADA TAON

KUNG GANOON HO, ANU-ANO HO BA ANG MGA
KAILANGANG PAPELES?
X ISANG KATIBAYAN MULA SA TANGGAPAN NG PUNONG
BAYAN NA ANG APLIKANTE AY ISANG ANAK NG
PINUNO NG BARANGAY,
X KATIBAYAN NG KAPANGANAKAN,
X FORM
138-E (HIGH SCHOOL REPORT CARD),
X RESULTA NG PAGPASUSULIT PARA SA
PAGPASOK SA KOLEHIYO,
X ULAT NG BUWIS SA KITA, AT
X KATIBAYAN NG KAGANDAHANG-ASAL
MULA SA PUNONG-GURO O TAGAPAMATNUBAY (GUIDANCE
COUNCILOR).
72
ISANG HANDBOOK
MAY MGA KUNDISYON HO BA PARA SA
PAGTULONG?
ANG TINUTULUNGAN O ANG ANAK NG KASAPI NG

LUPON AY KUKUHA NG KUMPLETONG YUNIT KADA
SEMESTRE, TAPUSIN ANG KANYANG KURSO SA
TAKDANG PANAHON AT KAILANGANG MANATILING
PASADO ANG MARKA NIYA SA LAHAT NG ASIGNATURA.

MAYROON PANG IBANG MGA KUNDISYON.
ANG APLIKANTE AY HINDI

DAPAT TUMATANGGAP NG IBA
PANG TULONG PAG-AARAL SA

PANAHON NG KANYANG
APLIKASYON.
DALAWANG ANAK LANG NG

KASAPI NG LUPON ANG SA
PANAHON NG PANUNUNGKULAN
NITO.
MAAARI RIN HO BA SIYANG

LUMIPAT NG KURSO?
PAPAYAGAN LAMANG ANG

PAGLIPAT NG KURSO KAPAG
SUMANG-AYON ANG
TAGAPAGREHISTRO O REGISTRAR
NG PAARALAN.
73
MAAARI RIN HO BANG ITIGIL ANG TULONG PAGAARAL O SCHOLARSHIP?
OO, MAAARING ITIGIL ANG SCHOLARSHIP KUNG ANG
ISKOLAR AY BUMAGSAK SA MGA ASIGNATURA,

PINEKE NIYA ANG KANYANG MGA TALAAN,
LUMIPAT NG IBANG PAARALAN NANG WALANG

PAHINTULOT NG TAGAPAGREHISTRO NG KANYANG
PAARALAN, SUMALI SA SUBERSIBONG
ORGANISASYON, O WALA NANG SAPAT NA PANTUSTOS
PARA SA SCHOLARSHIP.
PERO BAKIT NAMAN HO MAWAWALAN NG
PONDO? SAAN HO BA NANGGAGALING ANG

PONDO PARA SA SCHOLARSHIP?
BUWENO, KINAKAILANGANG
GANOON PALA. KAILANGAN
MO NANG MAGMADALI,
MARIA AT ALAMIN MO KUNG

ANG PINAKAMALAPIT NA
KOLEHIYO DITO SA LUGAR
AY MAY PROGRAMA PARA
SCHOLARSHIP ALINSUNOD
SA ISINASAAD NG CHED
ISAMA NG MGA PAMPUBLI-
KONG KOLEHIYO AT PAMANTASAN SA SAKLAW NG
KANILANG MGA PROGRAMA ANG

LAANG-GUGULIN NA
KINAKAILANGANG PONDO PARA

TUSTUSAN ANG MGA
GASTUSIN NG MGA PINAG-
KAUTUSAN BILANG 62, AT
KALOOBAN NG SCHOLARSHIP
DALHIN MO NA RIN ANG
KAUTUSAN BILANG 62.
ITONG LISTAHAN NG MGA
BATAY SA ISINASAAD NG CHED
KINAKAILANGAN.
74
ISANG HANDBOOK
NARINIG MO NA BA ANG TUNGKOL SA

TAUNANG PAGPILI PARA SA
OHO, PERO PAANO

HO ANG PAGSALI
NAMUMUKOD-TANGING LUPONG
SA PROSESO NG
TAGAPAMAYAPA?
PAGPILI?
UNA, KAILANGAN NATING SUMALI SA

PROSESO NG PAGPILI SA ANTAS NG
MUNISIPALIDAD.
PERO ANU-ANO HO BA
ANG KANILANG MGA
PAMANTAYAN SA
PAGPILI NG MGA LUPON?
MAY TATLONG PAMANTAYAN ANG
ISINASAALANG-ALANG. UNA, ANG KASANAYAN

SA PAGGAMPAN NG GAWAIN NA MAAARING
MAKITA SA DAMI NG MGA KASONG NAAYOS
KUMPARA SA DAMI NG MGA KASONG NAISAMPA.
PABUYA
AT
GANTIMPALA
PAGTUPAD SA MGA PATAKARAN NG PAG-AAYOS NG MGA
ALITAN NA TUMUTUKOY SA PAG-AAYOS NG MGA KASONG
NASA LUPON ALINSUNOD SA MGA NAKATALAGANG
PATAKARAN, AT KASAMA DITO ANG TAMANG PAGTATALA NG

MGA REKLAMO, PAGBIBIGAY NG MGA ABISO O SUMMONS,
PAGPAPATUPAD SA TANING NG PAG-AAYOS NG MGA ALITAN
AT IBA PANG KAUGNAY NA MGA PATAKARAN.
SA ILALIM NG KASANAYAN SA PAGGAMPAN NG GAWAIN AY

ANG PAGPAPATUPAD SA TAKDANG PANAHON NG MGA PAG-
AAYOS NA TUMUTUKOY SA PAG-AAYOS NG MGA KASONG

NASA LUPON SA LOOB NG ITINAKDANG PANAHON AT SA
PAGKAKAROON NG KASUNDUAN O PAGPAPASYA NG MGA
ALITAN SA LOOB NG LABINLIMANG (15) ARAW NA PALUGIT.

TITINGNAN DIN NG MGA HURADO ANG
PAMAMARAAN NG LUPON SA
PAGSISINOP NG MGA TALAAN KASAMA
DITO ANG TALAAN NG MGA REKLAMONG
INIHAIN AT ISINAMPA,
NAPAGPASYAHAN NA NG LUPON, AT ANG
TAMA AT MAPARAANG PAGSASALANSAN

AT PAGTATAGO NG MGA DOKUMENTONG
IPINASA NG LUPON SA IBANG
AHENSIYA PARA SA PAGPAPATUPAD O
PARA SA KARAMPATANG AKSYON.
ANG PINAKAHULI, SA ILALIM NG PAGGAMPAN NG GAWAIN, AY

ANG PAGHAHARAP NG MGA ULAT NG PAGPAPASA NG MGA PAG-
AAYOS AT PAGPAPASYA SA HUKUMAN AT IBA PANG KARAPATDAPAT NA MGA AHENSIYA; AT ANG BILANG NG
ISINAGAWANG REGULAR NA PAGPUPULONG NG LUPON UPANG
MAGBIGAY-DAAN SA PALITAN NG MGA KURU-KURO SA

PAGITAN NG MGA KASAPI NITO AT NG MADLA.
76
ISANG HANDBOOK
ANO HO ANG PANGALAWA NA PAMANTAYAN?

ANG PAGIGING MAPARAAN O MALIKHAIN NG MGA TAGAPAGKASUNDO O
TAGAPAMAGITAN, ANG KASUNOD.
GANOON HO PALA. INIISIP KO LANG

HO AY KUNG PAANO NILA ITO
HUHUSGAHAN? ANG IBIG KO HONG
SABIHIN, ANO NAMAN HO ANG
KANILANG MAGIGING BATAYAN PARA

GAMITIN NILA ANG MGA PANUKAT
NA NABANGGIT NINYO?
SA PAMAMAGITAN NG GINAWANG MGA KATITIKAN AT TALAAN NG
KALIHIM NG LUPON. MULA DOON, MALALAMAN NG HURADO ANG MGA
KAKAIBANG PAMAMARAAN AT KASANAYAN NG MGA TAGAPAMAGITAN

AT TAGAPAGKASUNDO, AT SA PAKIKIPAGTULUNGAN SA MGA
AHENSIYANG DAPAT LAPITAN TULAD NG PHILIPPINE NATIONAL
POLICE O HUKUMAN.
ANO HO ANG PANGATLO AT HULING BATAYAN?

ANG HULING BATAYAN AY NAKASENTRO SA KAHUSAYAN NG
LUPON SA PAGKAKAMIT NG MGA LAYUNIN NG KP.
MASUSUKAT ITO SA PAMAMAGITAN

NG DAMI NG MGA KASONG
TINANGGIHAN KAUGNAY NG
BILANG NG MGA KASONG NAAYOS
AT SA HINDI PAG-ULIT NG MGA

KASONG NAPAGPASYAHAN NA.
SINO HO ANG MAGHUHUSGA SA ATIN?
PAANO NILA
PAHAHALAGAHAN ANG PAGGAMPAN NG GAWAIN NG ATING LUPON?

NAKATALAGA ANG DEPARTMENT OF THE INTERIOR AND LOCAL
GOVERNMENT (DILG) SA PAGBUBUO NG KOMITE PARA SA PAGBIBIGAY
NG MGA GANTIMPALA SA LUPON TAGAPAMAYAPA SA MUNISIPALIDAD,

PANLALAWIGAN, PANGREHIYON HANGGANG SA PAMBANSANG ANTAS.
77
UNA AY MAGSISILBING PANGKAT NG TAGAHUKOM

ANG KOMITE NA KAKALKULA SA KAKAYAHAN NG
LUPON BATAY SA NAUNANG NABANGGIT NA MGA
BATAYAN ALINSUNOD SA ISANG ITINAKDANG
SUKATAN.
AT PIPILI SILA NG APAT (4) NA PINAKAMAHUHUSAY

NA
LUPON
UPANG TUMANGGAP NG MGA PAMBANSANG
GANTIMPALA KASAMA ANG:
X LUPON TAGAPAMAYAPA SA MGA
PANGUNAHING LUNSOD O HIGHLY
URBANIZED CITIES;
X LUPON TAGAPAMAYAPA SA MGA LUNSOD
NA BAHAGI NG LALAWIGAN O
COMPONENT CITIES;
X LUPONG TAGAPAMAYAPA SA
MUNISIPALIDAD NA NABIBILANG SA
UNA HANGGANG IKATLONG ANTAS NG
KITA; AT
X LUPONG TAGAPAMAYAPA SA
MUNISIPALIDAD NA NABIBILANG SA
IKAAPAT HANGGANG IKAANIM NA ANTAS
NG KITA.
ANU-ANO HO BA ANG MGA PREMYO?

MALIBAN SA KARANGALAN AT PAPURI NG
PANGULO, MAYROON DING PERA. SA
PAMBANSANG ANTAS, AABOT SA
P300,000.00 ANG IBIBIGAY BILANG
KALOOB SA BARANGAY.
78
ISANG HANDBOOK
SASABIHAN KO HO ANG
KALIHIM KO SA LUPON NA
ITAGO NANG MAHUSAY
ANG LAHAT NG MGA
TALAAN NG LUPON AT
SASALI KAMI SA PAGPILI
SA SUSUNOD NA TAON.
MARAMI HONG SALAMAT,

KAPITAN PEDRING.
BALEWALA IYON,
KAPITANA CELIA. HUWAG
PO KAYONG MAG-
ATUBILING LUMAPIT SA
AKIN SAKALING MERON PA
KAYONG MGA
KATANUNGAN.
NAWA'Y
MAGTAGUMPAY KAYO,
KAPITANA!
79
MGA DAGDAG
KP
FORMS
KP FORM
1: PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO NG LUPON

Barangay _________________
_________, 20__
NOTICE TO CONSTITUTE THE LUPON
To All Barangay Members and All Other Persons Concerned:
In compliance with Section 1(a), Chapter 7, Title One, Book III, Local
Government Code of 1991 (Republic Act No. 7160), of the
Katarungang Pambarangay Law, notice is hereby given to constitute
the Lupong Tagapamayapa of this Barangay. The persons I am
considering for appointment are the following:
1. _________________
2. _________________
3. _________________
4. _________________
5. _________________
6. _________________
7. _________________
8. _________________
9. _________________
10. _________________
11. _________________
12. _________________
25. _________________
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
They have been chosen on the basis of their suitability for the task of
conciliation considering their integrity, impartiality, independence of
mind, sense of fairness and reputation for probity in view of their age,
social standing in the community, tact, patience, resourcefulness,
flexibility, open mindedness and other relevant factors. The law
provides that only those actually residing or working in the barangay
who are not expressly disqualified by law are qualified to be appointed
as Lupon members.
All persons are hereby enjoined to immediately inform me and of their
opposition to or endorsement of any or all the proposed members or
83
recommend to me other persons not included in the list but not later
than the ________ day of _______, 20__ (the last day for posting this
notice).
_________________
Punong Barangay
IMPORTANT: This notice is required to be posted in three (3)
conspicuous places in the barangay for at least three (3) weeks
WARNING: Tearing or defacing this notice shall be subject to
punishment according to law.
KP FORM
2: LIHAM NG PAGHIRANG

Barangay _________________
_________, 20 ____
(Date)
APPOINTMENT
TO: ___________
Pursuant to Chapter 7, Title One, Book III, Local Government Code of
1991 (Republic Act No. 7160), you are hereby appointed MEMBER of
the Lupong Tagapamayapa of this Barangay effective upon taking your
oath of office and until a new Lupon is constituted on the third year
following your appointment.
__________________
Punong Barangay
ATTESTED:
__________________
Barangay Secretary
84
ISANG HANDBOOK
KP FORM
3: PATALASTAS NG PAGHIRANG

Barangay _________________
_________, 20 ____
(Date)
NOTICE OF APPOINTMENT
_________________
_________________
_________________
Sir/Madam:
Please be informed that you have been appointed by the Punong
Barangay as a MEMBER OF THE LUPONG TAGAPAMAYAPA,
effective upon taking your oath of office, and until a new Lupon is
constituted on the third year following your appointment. You may
take your oath of office before the Punong Barangay on ________.
Very truly yours,
________________
Barangay Secretary
85
KP FORM
4: TALAAN NG NAHIRANG NA MGA KASAPI NG LUPON

Barangay _________________
_________, 20 ____
(Date)
LIST OF APPOINTED LUPON MEMBERS
Listed hereunder are the duly appointed members of the Lupong
Tagapamayapa in this Barangay who shall serve as such upon taking
their oath of office and until a new Lupon is constituted on the third
year following their appointment.
1. _________________ 11. _________________
2. _________________ 12. _________________
3. _________________ 13. _________________
4. _________________ 14. _________________
5. _________________ 15. _________________
6. _________________ 16. _________________
7. _________________ 17. _________________
8. _________________ 18. _________________
9. _________________ 19. _________________
10. _________________ 20. _________________
_______________
Punong Barangay
ATTESTED:
______________________
Barangay/Lupon Secretary
IMPORTANT: The list shall be posted in three (3) conspicuous places
in the barangay for the duration of the terms of office of those named
above.
WARNING: Tearing or defacing this notice shall be subject to
punishment according to law.
86
ISANG HANDBOOK
KP FORM
5: PAHAYAG NG PANUNUMPA NG KASAPI NG LUPON

Barangay _________________
OATH OF OFFICE
Pursuant to Chapter 7, Title One, Book II, Local Government Code of
1991 (Republic Act No. 7160), I _______________, being duly
qualified and having been duly appointed MEMBER of the Lupong
Tagapamayapa of this Barangay, do hereby solemnly swear (or affirm)
that I will faithfully and conscientiously discharge to the best of my
ability, my duties and functions as such member and as member of the
Pangkat ng Tagapagkasundo in which I may be chosen to serve; that I
will bear true faith and allegiance to the Republic of the Philippines;
that I will support and defend its Constitution and obey the laws, legal
orders and decrees promulgated by its duly constituted authorities; and
that I voluntarily impose upon myself this obligation without any
mental reservation or purpose of evasion.
SO HELP ME GOD. (In case of affirmation the last sentence will be
omitted.)
_____________
Member
SUBSCRIBED AND SWORN to (or AFFIRMED) before me this
_____ day of __________, 20____.
__________________
Punong Barangay
87
KP FORM
6: PAGBAWI NG PAGHIRANG

Barangay _________________
_________, 20 ____
(Date)
WITHDRAWAL OF APPOINTMENT
TO: _______________
After due hearing and with the concurrence of a majority of all the
Lupong Tagapamayapa members of this Barangay, your appointment
as member thereof is hereby withdrawn effective upon receipt hereof,
on the following ground/s:
[ ] incapacity to discharge the duties of your office as shown by
_______________________________
[ ] unsuitability by reason of _______________________________
(Check whichever is applicable and detail or specify the act/s or
omission/s constituting the ground/s for withdrawal.)
____________________________
CONFORME (Signatures):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
7. _________________
8. _________________
9. _________________
10. ________________
11. ________________
Received this __________ day of _____________, 19____.

__________________
Signature
88
ISANG HANDBOOK
NOTE:
The members of the Lupon conforming to the withdrawal must
personally affix their signatures or thumb marks on the pertinent spaces
above. The withdrawal must be conformed to by more than one-half of
the total number of members of the Lupon including the Punong
Barangay and the member concerned.
KP FORM
7: PORMULARYO NG NAGREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s
Barangay Case No. __________

For: ______________________
________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
COMPLAINT
I/WE hereby complain against above named respondent/s for violating
my/our rights and interests in the following manner:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
THEREFORE, I/WE pray that the following relief/s be granted to me/
us in accordance with law and/or equity:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
89
Made this _______ day of ___________, 19____.

________________
Complainant/s
Received and filed this ________ day of __________, 19____.
___________________________
KP FORM
8: PATALASTAS NG PAGDINIG

Barangay _________________
NOTICE OF HEARING
(MEDIATION PROCEEDINGS)
TO: ________________
________________
Complainant/s
_______, 19___ at ________ oclock in the morning/afternoon for the
hearing of your complaint.
This ________ day of ____________, 19____.
____________________________
Notified this ________ day of __________, 19____.
Complainant/s
_______________
_______________
90
ISANG HANDBOOK
KP FORM
9: PAGPAPATAWAG SA INIREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
SUMMONS
TO: ____________________ _________________________
____________________ _________________________
Respondents
You are hereby summoned to appear before me in person, together
with your witnesses, on the _______ day of _________, 19___ at
____________ oclock in the morning/afternoon, then and there to
answer to a complaint made before me, copy of which is attached
hereto, for mediation/conciliation of your dispute with complainant/s.
You are hereby warned that if you refuse or willfully fail to appear in
obedience to this summons, you may be barred from filing any
counterclaim arising from said complaint.
FAIL NOT or else face punishment as for contempt of court.
This _______ day of ____________, 19___.
_____________________________
91
Back page
OFFICERS RETURN
I served this summons upon respondent _________________________
on the ______ day of ______________, 19____, and upon respondent
___________________________ on the day of ________________,
19____, by:
(Write name/s of respondent/s before mode by which he/they was/were
served.)
Respondent/s
__________________________ 1. handing to him/them said
summons in person, or
__________________________ 2. handing to him/them said
summons and he/they refused to
receive it, or
__________________________ 3. leaving said summons at his/
their dwelling with __________
(name) a person of suitable age
and discretion residing therein,
or
__________________________ 4. leaving said summons at his/
their office/place of business
with ________, ( name) a
competent person in charge
thereof.
_____________
Officer
Received by Respondent/s representative/s:
___________________
Signature
___________________
Signature
92
__________________
Date
__________________
Date
ISANG HANDBOOK
KP FORM
10: PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO NG PANGKAT

Barangay _________________
NOTICE FOR CONSTITUTION OF PANGKAT
TO:
__________________
__________________
Complainant/s
____________________
____________________
Respondent/s

_________, 19____, at ________ oclock in the morning/afternoon for
the constitution of the Pangkat ng Tagapagkasundo which shall
conciliate your dispute. Should you fail to agree on the Pangkat
membership or to appear on the aforesaid date for the constitution of
the Pangkat, I shall determine the membership thereof by drawing lots.
This ________ day of ____________, 19_____.
____________________
Punong Barangay
Notified this _________ day of _________, 19_____.
TO:
__________________
_________________
Complainant/s
____________________
____________________
Respondent/s
93
KP FORM
11: PATALASTAS PARA SA MGA NAPILING KASAPI NG
PANGKAT

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE TO CHOSEN PANGKAT MEMBER
(Date)
TO: ________________
Notice is hereby given that you have been chosen member of the
Pangkat ng Tagapagkasundo amicably conciliate the dispute between
the par in the above-entitled case.
____________________________
Punong Barangay/Lupon Secretary
Received this ________ day of __________, 19_____.
______________
Pangkat Member
94
ISANG HANDBOOK
KP FORM
12: PATALASTAS NG PAGDINIG (MGA HAKBANG SA
PAGKAKASUNDUAN)

Barangay _________________
TO:
__________________
_________________
Complainant/s
____________________
____________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
(CONCILIATION PROCEEDINGS)
You are hereby required to appear before the Pangkat on the ________
day of _____________, 20____, at _________ oclock for a hearing of
the above-entitled case.
This ________ day of ___________, 20____.
___________________
Pangkat Chairman
Notified this _____ day of __________, 19____.
Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
95
KP FORM
13: UTOS PARA HUMARAP SA PAGDINIG

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
SUBPOENA
TO:
____________________ _________________________
____________________ _________________________
Witnesses
You are hereby commanded to appear before me on the ______ day of

_________, 19___, at ___________ oclock, then and there to testify
in the hearing of the above-captioned case.
This ______ day of _________, 19____.
_______________________________
96
ISANG HANDBOOK
KP FORM
14: KASUNDUAN PARA SA ARBITRASYON

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
AGREEMENT FOR ARBITRATION
We hereby agree to submit our dispute for arbitration to the Punong
Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo (Please cross out whichever is
not applicable) and bind ourselves to comply with the award that may
be rendered thereon. We have made this agreement freely with a full
understanding of its nature and consequences.
Entered into this _____ day of _________, 19____.
Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
ATTESTATION
I hereby certify that the foregoing Agreement for Arbitration was
entered into by the parties freely and voluntarily, after I had explained
to them the nature and the consequences of such agreement.
_______________________________
97
KP FORM
15: PAGGAWAD NG ARBITRASYON

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
ARBITRATION AWARD
After hearing the testimonies given and careful examination of the
evidence presented in this case, award is hereby made as follows:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
Made this _____ day of _____________, 19____ at ______________.
______________________________
Punong Barangay/Pangkat Chairman *
__________________
Member
__________________
Member
ATTESTED:
___________________________
Punong Barangay/Lupon Secretary **
* To be signed by either, whoever made the arbitration award.
** To be signed by the Punong Barangay if the award is made by the
Pangkat Chairman, and by the Lupon Secretary if the award is made by
the Punong Barangay.
98
ISANG HANDBOOK
KP FORM
16: MAHINAHONG PAG-AAYOS NG ALITAN

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
AMICABLE SETTLEMENT
We, complainant/s and respondent/s in the above-captioned case, do
hereby agree to settle our dispute as follows:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
and bind ourselves to comply honestly and faithfully with the above
terms of settlement.
Entered into this ______ day of __________, 19_______.
Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
ATTESTATION
I hereby certify that the foregoing amicable settlement was entered into
by the parties freely and voluntarily, after I had explained to them the
nature and consequence of such settlement.
______________________________
99
KP FORM
17: PAGTANGGI

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
REPUDIATION
I/WE hereby repudiate the settlement/agreement for arbitration on the
ground that my/our consent was vitiated by:
(Check out whichever is applicable)
[ ]
Fraud. (State details) _______________________________
________________________________________________
________________________________________________
[ ]
Violence. (State details)______________________________

________________________________________________
________________________________________________
[ ]
Intimidation. (State details) ___________________________

________________________________________________
________________________________________________
This ________ day of _____________, 19____.

Complainant/s
___________________
___________________
Respondent/s
__________________
__________________
SUBSCRIBED AND SWORN TO before me this ________ day of

__________, 19____ at _____________.
100
ISANG HANDBOOK
_____________________________________
Punong Barangay/Pangkat Chairman/Member
Received and filed * this ______ day of ______________, 19_____.
____________________
Punong Barangay
* Failure to repudiate the settlement or the arbitration agreement within
the time limits respectively set (ten [10] days from the date of
settlement and five[5] days from the date of arbitration agreement)
shall be deemed a waiver of the right to challenge on said grounds.
101
KP FORM
18: PATALASTAS NG PAGDINIG PARA SA NAGREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
TO:
_______________
_______________
Complainant/s
You are hereby required to appear before me/the Pangkat on the

______ day of _________, 19____, at ________ oclock in the
morning/afternoon to explain why you failed to appear for mediation/
conciliation scheduled on _____________, 19____ and why your
complaint should not be dismissed, a certificate to bar the filing of your
action on court/government office should not be issued, and contempt
proceedings should not be initiated in court for willful failure or refusal
to appear before the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo.
This ________ day of ___________, 19____.
_____________________________
(Cross out whichever is not applicable.)
Notified this _________ day of ________, 19_____.
102
ISANG HANDBOOK
Complainant/s
__________________
__________________
Respondent/s
__________________
__________________
103
KP FORM
19: PATALASTAS NG PAGDINIG PARA SA INIREREKLAMO

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
TO:
_______________
_______________
Respondent/s
You are hereby required to appear me/the Pangkat on the _______ day
of ____________, 19____, at __________ oclock in the morning/
afternoon to explain why you failed to appear for mediation/
conciliation scheduled on ____________, 19___ and why your
counterclaim (if any) arising from the complaint should not be
dismissed, a certificate to bar the filing of said counterclaim in court/
government office should not be issued, and contempt proceedings
should not be initiated in court for willful failure or refusal to appear
before the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo.
This ________ day of _________, 19_____.
_____________________________
(Cross out whichever is not applicable.)
Notified this ________ day of _____________, 19____.
104
ISANG HANDBOOK
Respondent/s:
Complainant/s:
____________________ ______________________
____________________ ______________________
KP FORM
20: KATIBAYAN PARA MAGSAMPA NG KAUKULANG AKSYON
(MULA SA KALIHIM NG LUPON)

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
1. There has been a personal confrontation between the parties before
the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo;
2. A settlement was reached;
3. The settlement has been repudiated in a statement sworn to before
the Punong Barangay by ______________ on ground of
______________; and
4. Therefore, the corresponding complaint for the dispute may now be
filed in court/government office.
This _________ day of __________, 19____.
___________________
Lupon Secretary
Attested:
__________________
Lupon Chairman
105
KP FORM
(MULA SA KALIHIM NG PANGKAT)

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
1. There has been a personal confrontation between the parties before
the Punong Barangay but mediation failed;
2. The Pangkat ng Tagapagkasundo was constituted but the personal
confrontation before the Pangkat likewise did not result into a
settlement; and
This _________ day of _________, 19_____.
_________________
Pangkat Secretary
Attested by:
_________________
Pangkat Chairman
106
ISANG HANDBOOK
KP FORM

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
1. There was a personal confrontation between the parties before the
Punong Barangay but mediation failed;
2. The Punong Barangay set the meeting of the parties for the
constitution of the Pangkat;
3. The respondent willfully failed or refused to appear without
justifiable reason at the conciliation proceedings before the Pangkat;
and
_________________
Pangkat Secretary
Attested by:
_________________
Pangkat Chairman
107
KP FORM
23: KATIBAYAN PARA SA PAGBABAWAL NG PAGSASAMPA NG
KAUKULANG AKSYON

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
CERTIFICATION TO BAR ACTION
This is to certify that the above-captioned case was dismissed pursuant
to the Order dated ______________, for complainant/s
_______________ (name) and ______________ (name) willful failure
or refusal to appear for hearing before the Punong Barangay/Pangkat
ng Tagapagkasundo and therefore complainant/s is/are barred from
filing an action in court/government office.
This ________ day of ______________, 19____.
_____________________________
Lupon Secretary/Pangkat Secretary
Attested:
________________________________
Lupon Chairman/Pangkat Chairman
IMPORTANT: If Lupon Secretary makes the certification, the Lupon
Chairman attests. If the Pangkat Secretary makes the certification, the
Pangkat Chairman attests.
108
ISANG HANDBOOK
KP FORM
24: KATIBAYAN PARA SA PAGBABAWAL NG KONTRA-
DEMANDA

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
CERTIFICATION TO BAR COUNTERCLAIM
This is to certify that after prior notice and hearing, the respondent/s
__________________ (name) and _________________ (name) have
been found to have willfully failed or refused to appear without
justifiable reason before the Punong Barangay/Pangkat ng
Tagapagkasundo and therefore respondent/s is/are barred from filing
his/their counterclaim (if any) arising from the complaint in court/
government office.
This ____________ day of _________, 19___.
______________________________
Lupon Secretary/Pangkat Secretary
Attested:
____________________________
Lupon Chairman/Pangkat Chairman
IMPORTANT: If Lupon Secretary makes the certification, the Lupon
Chairman attests. If the Pangkat Secretary makes the certification, the
Pangkat Chairman attests.
109
KP FORM
25: PANUKALA PARA SA PAGPAPATUPAD

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
MOTION FOR EXECUTION
Complainant/s/Respondent/s state as follows:
1. On _____________ (Date) the parties in this case signed an
amicable settlement/received the arbitration award rendered by the
Lupon/Chairman/Pangkat ng Tagapagkasundo;
2. The period of ten (10) days from the above-stated date has expired
without any of the parties filing a sworn statement of repudiation of the
settlement before the Lupon Chairman a petition for nullification of the
arbitration award in court; and
3. The amicable settlement/arbitration award is now final and
executory.
WHEREFORE, Complainant/s/Respondent/s request that the
corresponding writ of execution be issued by the Lupon Chairman in
this case.
_______________
(Date)
_______________________
Complainant/s/Respondent/s
110
ISANG HANDBOOK
KP FORM
26: PATALASTAS NG PAGDINIG (PANUKALA PARA SA
PAGPAPATUPAD)

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF HEARING
(RE: MOTION FOR EXECUTION)
TO:
_____________________ ________________________
_____________________ ________________________
Complainant/s
Respondent/s
You are hereby required to appear before me on _________ day of

_________ 19____ at _________ oclock in the morning/afternoon/
evening for the hearing of the motion for execution, copy of which is
attached hereto, filed by ____________ (Name of complainant/s/
respondent/s)
________________
(Date)
___________________________
Notified this ________ day of ___________, 19____.
_____________________
(Signature)
Complainant/s
____________________
(Signature)
Respondent/s
111
KP FORM
27: PATALASTAS NG PAGPAPATUPAD

Barangay _________________
___________________
___________________
Complainant/s

For: ______________________
_________________________
__________________________
against
__________________
__________________
Respondent/s
NOTICE OF EXECUTION
WHEREAS, on ______________(date), an amicable settlement was
signed by the parties in the above-entitled case [or an arbitration award
was rendered by the Punong Barangay/Pangkat ng Tagapagkasundo];
WHEREAS, the terms and conditions of the settlement, the dispositive
portion of the award. read:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
The said settlement/award is now final and executory;
WHEREAS, the party obliged ________________ (name) has not
complied voluntarily with the aforestated amicable settlement/
arbitration award, within the period of five (5) days from the date of
hearing on the motion for execution;
NOW, THEREFORE, in behalf of the Lupong Tagapamayapa and by
virtue of the powers vested in me and the Lupon by the Katarungang
Pambarangay Law and Rules, I shall cause to be realized from the
goods and personal property of __________________ (name of party
obliged) the sum of _________________ (state amount of settlement
or award) upon in the said amicable settlement [or adjudged in the said
arbitration award], unless voluntary compliance of said settlement or
award shall have been made upon receipt hereof.
112
ISANG HANDBOOK
Signed this _________ day of ___________, 19____.

___________________
Punong Barangay
Copy furnished:
____________________ ___________________
____________________ ___________________
Complainant/s
Respondent/s
113
KP FORM
28: BUWANANG PAGPAPADALA NG MGA PANGHULING ULAT

Barangay _________________
OFFICE OF THE BARANGAY CAPTAIN
____________________, 20____
Date
MONTHLY TRANSMITTAL OF FINAL REPORTS
To: City/Municipal Judge
______________________
(City/Municipality)
Enclosed herewith are the final reports of settlement of disputes and
arbitration awards made by the Barangay Captain/ Pangkat
Tagapagkasundo in the following cases:
Barangay Case No.
TITLE
(Complainant, et al vs. Respondent, et al)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
____________________________
(Clerk of Court)
IMPORTANT: Lupon/Pangkat Secretary shall transmit not later than
the first five days of each month the final reports for preceding month.
114
A HANDBOOK

Katarungang Pambarangay Tagalog

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Katarungang Pambarangay Tagalog

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PHILIPPINES-CANADA LOCAL GOVERNMENT SUPPORT PROGRAM

Katarungang Pambarangay: Isang Handbook

Atty. Marlon Manuel, SALIGAN

Alecks P. Pabico/Disenyong Magilas

Katarungang Pambarangay: Isang Handbook

ISANG PROYEKTONG PINAGTULUNGAN NG

Department of the Interior

National Economic and

UNANG BAHAGI: AKTUWAL NA PROSESO

Kabanata 1 Pagbubuo ng Lupon

IKALAWANG BAHAGI: MGA BENEPISYO, PABUYA

Kabanata 1 Tulong sa Pag-aaral

Patalastas para sa Pagbubuo

pangangailangan sa pagkakaroon ng hustisya,

HON. JOSE D. LINA JR.

Myn Garcia para sa pagbibigay ng teknikal at

ANG Katarungang Pambarangay: Isang Handbook ay

Nilalayon ng handbook na ito na palalimin pa ang

Adjudication o paghatol ay ang kapangyarihan ng

Conciliation o pagkakasunduan ay isang proseso

Jurisdiction o awtoridad ay isang kapangyarihan

kahatulan na nag-uutos sa isang tao gawin ang isang

ANG Katarungang Pambarangay o Barangay Justice

Itaguyod ang mabilis na pagpapatupad ng

pag-aayos ng mga alitan sa antas ng

partido, at ang pagkakaroon ng karampatang parusa

isang mapanlikha, mura at mabilis na daan para sa

mga hukuman at umaasa na mapaunlad ang

Inilabas ng Korte Suprema ang Administrative

Pinahahalagahan ng Katarungang Pambarangay

komunidad mismo, at ipinatutupad ng mga kaanib

MAGANDANG UMAGA HO, KAPITAN PEDRING.

MAGANDANG UMAGA RIN.

BINABATI NGA PALA KITA

BILANG BAGONG PUNONG

DIWA. ANO BA ANG

SALAMAT HO. PUMARITO HO AKO

ALAM MO, CELIA, ANG KATARUNGANG

PATAS AT MABILISANG PAG-AAYOS NG MGA

MAMAMAYAN SA KOMUNIDAD. ITO AY

PAGKILALA RIN SA KAKAYANAN NG BARANGAY

GANOON HO PALA. PERO, ANG PUNONG BARANGAY

OO, ANG PUNONG BARANGAY LAMANG

KASAPI NG LUPON. SIYA LAMANG

ANG TANGING MAY KARAPATAN NITO. HINDI NA

PATOTOO O PAGPAPATIBAY NG SANGGUNIANG

PAANO HO KUNG MABIGO

BUUIN ANG LUPON?

MAAARI SIYANG AKUSAHAN

KULIN AT MAAARING MAPATAWAN NG KAPARUSAHANG

UUMPISA NG ATING PANU-

BUUIN ANG LUPON?

(15) ARAW MULA SA PAG-

NUNGKULAN BILANG PUNONG

NATING MAGLABAS NG PATALASTAS PARA SA PAGBUBUO

SAMPUNG TAO ANG PINAKA-

ANG DAPAT KONG

KATAO ANG PINAKAMARAMI.

SINU-SINO HO BA ANG MGA KARAPAT-DAPAT NA

SINUMAN NA KASALUKUYANG NANINIRAHAN O

NAGTATRABAHO SA BARANGAY, NASA HUSTONG

KATANGIAN: INTEGRIDAD, WALANG PINAPANIGAN, MAY

MAHINAHON, MAPARAAN, BUKAS ANG ISIP AT MADALING

MGA HINDI KARAPATDAPAT NA MAGING

Received this __ day of _, 19.