Sadraj :

1.

UVOD............................................................................................................................................

2.

Uloga i znaaj digitalizacije............................................................................................................

3. Historija medijske digitalizacije............................................................................................

4. Odnos digitalizacije i medijskog izvjetavanja u kriznim situacijama ...............................................
5. Elektronski ureaji......................................................................... Error: Reference source not found
6. Medijske tehnologije..................................................................... Error: Reference source not found
7. Drutvene posljedice digitalizacije................................................ Error: Reference source not found
8. Televizor........................................................................................ Error: Reference source not found
8.1. Prednosti i nedostaci televizora................................................ Error: Reference source not found
9. Radio............................................................................................. Error: Reference source not found
9.1. Prednosti i nedostaci radija........................................................ Error: Reference source not found
10. Internet......................................................................................... Error: Reference source not found
10.1. Prednosti i nedostaci interneta................................................. Error: Reference source not found
11. Organizacijska struktura elektronskih medija u Bosni i Hercegovini .........Error: Reference source
not found
12. Zloupotreba medija...................................................................... Error: Reference source not found
13. ZAKLJUAK............................................................................. Error: Reference source not found
14. LITERATURA............................................................................ Error: Reference source not found

1. UVOD

Rije "medij" je vrlo irok pojam. On oznaava svaki oblik prenoenja neke poruke ili
informacije. Mediji su kompleksan pojam koji oznaava sustave javnog informiranja,koji
slue za rasprivanje (diseminaciju) vijesti i audio vizualnih sadraja u svrhu
informiranja, obrazovanja i zabave najirih slojeva stanovnitva. U medije spadaju:
novine i drugi tisak, radijski i televizijski programi, programi novinskih agencija,
elektronike publikacije, teletekst i ostali oblici dnevnog ili periodinog objavljivanja
uredniki oblikovanih programskih sadraja prijenosom zapisa, glasa, zvuka ili slike.
Elektronski mediji su mediji koji koriste elektronsku ili elektromehaniku energiju
usmjereni krajnjem potroau (audijenciji) koji neometano pristupaju sadraju istog tog
medija. Ovi mediji stoje kao suprotnost statinim medijima koji jesu stvarani elektroniki
meutim njihova tiskana forma ne zahtijeva elektronske ureaje kada krajnji potroa
korisnik eli da im pristupi.
Prvobitno su mediji elektronskog porijekla poznati iroj javnosti vie kao video snimci,
audio snimci, multimedijalne prezentacije, prezentacije slajdova, u CD-ROM formi kao i
online sadraj. Novi mediji su uglavnom u formi digitalnih medija. Ipak elektronski
mediji mogu biti i u analognom i digitalnom formatu.
Pod elektronskim medijima se takoer podrazumjeva bilo koji tip opreme koja se koristi
u procesu elektronske komunikacije (na primjer: televizija, radio, telefon, desktop
raunar, igraa konzola, razni depni raunari itd.) Elektronski mediji su postali bitni ne
samo za prijenos informacija ve se pomou njih poinju oblikovati ljudska drutva,
ljudske vrijednosti te kultura s krajnjim ciljem maksimizacije profita. Danas je
najprofitabilnije i najbre rastua ona industrija koja u svojoj proizvodnji koristi telefon,
televiziju, kompijuter i medijsku umjetnost. Velike promjene u komunikacijama i drutvu
je izazvala digitalizacija i pojava interneta. Digitalna revolucija i digitalizacija tehnologije
kreirale su velike mogunosti za prijenos informacija na razne naine i upravo to
medijske kue iskoritavaju na nain da odreenu informaciju objavljuju u raznim
oblicima pomou raznih medija i pri tome koristei to manji broj ljudi.

2. Uloga i znaaj medijske digitalizacije

Ako pokuamo da uspostavimo genetiku komparaciju u svjetu medija, tada se moe rei
da digitalna revolucija ima jasnu relaciju sa medijskom revolucijom koju je oveanstvo
ve doivelo.
Kod klasinih medija na poetku 20. vjeka, kada se raa prvo film, a zatim radio kao
neto sasvim novo, avangardno, inovativno, pa i provokativno. Tada su mediji koje danas
determiniemo kao klasine, samom pojavom otvorili niz znaajnih mogunosti,
informacije su bre stizale do konzumenata, pojavio se vizuelni element, ljudi su postali
svjesni znaaja elektronskih medija, a teoretiari i naunici poeli su da posmatraju i
kritiki analiziraju novu etapu u razvoju medijske industrije. I ako se ideja digitalizacije u
svjetu medija dugo smatrala avangardnom, ako je posmatramo sa apsekta analogne
televizije uda tehnike od pedesetih godina XX vjeka, moemo zakljuiti da je konano
postala naa realnost.
Medijska digitalizacija je sloen, skup i strukturalan proces, koji se kao obaveza i
neminovnost namee pred savremene informaciono komunikacione sisteme u itavom
svjetu. Digitalizacija je napredovala u razliitim zemljama Evrope i svjeta u skladu sa
stepenom tehnolokog, medijskog i u krajnjem sluaju ekonomskog stepena razvoja.
Tokom 2008. prva u svjetu po stopi digitalizacije bila je Finska sa 88% domainstava
koji mogu da prate digitalni signal, zatim Velika Britanija sa 86%, Sjedinjene Amerike
Drave (SAD) sa 70%, Francuska sa 66% itd.

3. Historijat medijske digitalizacije

Poetak digitalizacije i digitalne revolucije dogodio se s poetkom informaciskog doba i

izumom mikroprocesora, dok je za druge digitalizacija zapoela 1990-ih izumom
interneta. Sam pojam digitalizacije svakodnevnih komunikacijskih procesa odnosi se na
digitalizaciju analognih ureaja koji se koriste s ciljem prenosa poruka ili u masovnoj
komunikaciji, te je ona omoguila stvoriti jedinstvenu digitalnu mreu.
Danas je u svijetu najvanija brzina kojom se informacije prenose. Elektronski mediji su
postali bitni ne samo za prijenos informacija ve se pomou njih poinju oblikovati
ljudska drutva, ljudske vrijednosti te kultura s krajnjim ciljem maksimizacije profita.
Danas je najprofitabilnija i najbre rastua ona industrija koja u svojoj proizvodnji koristi
telefon, televiziju, kompijuter i medijsku umjetnost. Velike promjene u komunikacijama i
drutvu izazvala je digitalizacija i pojava interneta. U posljednje vrijeme na politikom,
drutvenom, ekonomskom i medijskom polju esto se javljaju izrazi poput informacijsko
drutvo, drutvo znanja, digitalno drutvo, postindustrijsko drutvo.
Dtigitalna revolucija te digitalizacija tehnologije je kreirala velike mogunosti za prijenos
informacija na razne naine i upravo upravo to medijske kue iskoritavaju na nain da
odreenu informaciju objavljuju u raznim oblicima pomou raznih medija i pri tom
koristei to manji broj ljudi. Poetak digitalizacije i digitalne revolucije dogodio se s
poetkom informacijskog doba i izumom mikroprocesora, dok je za druge digitalizacija
poela 1990-ih izumom interneta. Sam pojam digitalizacija svakodnevnih
komunikacijskih procesa se odnosi na digitalizaciju analognih ureaja koji se koriste s
ciljem prijenosa poruka ili u masovnoj komunikaciji te je ona omoguila stvoriti
jedinstvenu digitalnu mreu.Danas je u svijetu najvanija brzina kojom se informacije
prenose, ak su stavili u drugi plan ekoloke i humane vrijednosti drutva.
Internet je uinio veliki preokret u drutvu, korisnici interneta se ne slue vie
jednosmjernom komunikacijom kao korisnici tiska, radija i televizije ve internet stvara
dvosmjernu komunikaciju, tako korisnici interneta postaju odreeno drutvo, zajednica,
grupa.S razvojem digitalne tehnologije stvaraju se novi mediji koji pruaju veliki broj
novih oblika i naina izraavanja. Primjerice neki od njih su Video on Demand, Mobile
Services, Live Web TV.Tako npr. sve ee lanci na internetu koji objavljuju tiskani
mediji imaju uz svoj sadraj odreeni video materijal koji vrlo esto postaja sama vijest.
Video materijali se objavljuju u svom izvornom obliku, zbog toga predstavljaju
konkurenciju i televiziji jer su u tom obliku video materijali najee nedostupni
televizijskim gledateljima. Oni ne sadre komentar novinara na terenu ili voditelja u
studiju pa njihovo znaenje ostaje otvorenije nego ikad do sad.Video novinarstvo
svoje korijene pronalazi u televiziji ono postaje popularno na jedan sasvim
drugaiji nain te u obliku online novinarstva. Novinarske kue te web-portale trae od
svojih novinara da u svakom trenutku uz sebe imaju video kamere te da uz tekst i
fotografijeu vijek imaju i video snimke.

Novinske kue se u posljednje vrijeme sve vie pribojavaju konkurenciji

razliitih novih atraktivnih medija i televizijskih kua te stoga zahtijevanju da njihovi
kolumnisti pred kamerom iznesu saetak teksta to su napisali. Danas mediji
7

imaju primarno znaenje u vremenu brzih promjena i estih inovacija te su

upravo oni postavili pojedinca u poziciju servo mehanizma. Mediji su postigli da njima
ljudi sve ee slue i da im se dive, a situacija bi trebala biti obrnuta, mediji
bi trebali sluiti pojedincu i drutvu. Televizija bi trebala biti utoite istine te
predstavnik pravednosti i dobroti.Mediji za cilj nemaju donijeti mir te jedinstvo i
osjeaj zajednitva ve naprotiv televizija je danas nita drugo nego predstavnik
ogranienih specijalnosti kojima upravljaju korporacijski sponzori.

4. Odnos digitalizacije i medijskog izvjetavanja u kriznim situacijama

Ako problem kriznih situacija posmatramo sa medijskog aspekta, moemo zakljuiti da
su to razliiti nepredvieni dogaaji o kojima mediji izvetavaju zato to postoji javni
interes i potreba za informisanjem gledalaca-slualaca. Krizna situacija za medije
predstavlja dogaaj ili proces koji je potencijalna prijetnja za veliki broj lica i njihovu
imovinu, a izvjetavanje sa te krize podrazumeva zatitu javnog interesa i prava
konzumenata medijskih sadraja da na etiki prihvatljiv nain budu tano, pravovremeno
i objektivno informisani.
Nove medijske tehnologije donose promene na globalnoj medijskoj sceni, to se posebno
odnosi na izvetavanje u kriznim situacijama gdje je od kljune vanosti prenijeti prije
svega brzu, ali i tanu i preciznu informaciju. Pored mobilnog telefona, ajpoda i ostalih
tehnolokih segmenata u fokusu naeg interesovaja su digitalni mediji odnosno digitalna
televizija kao najvaniji element u izvetavanju sa kriznih situacija.
Prednosti digitalizacije, ako je posmatramo sa aspekta izvetavanju u kriznim situacijama
su:

pristup interentu i vea mogunost prenosa kvalitetnih i vanih informacija

korisnicima,
pristup bazama podataka i onlajn informacijama, mogunost da konzumenti
informacija koji se interesuju za krizne situacije prate programsko informativne
sadraje koji iskljuivo tu ciljnu grupu zanimaju (fragmentacija sadraja, ali i
gledalaca),
video na zahtev i djelimian video na zahtev u isto vrijeme moe se pratiti vei
broj programa na temu kriznih situacija, posebno u sluajevima visokog rizika i
dok kriza jo traje,
interaktivne vesti mogunost interaktivne komunikacije konzumenata
informacija i medija,
krizne situacije mogu da prate i osobe oteenog sluha.

Jedan od najvanijih elemenata, kada govorimo o digitalizaciji medija i kriznim

situacijama, jeste mogunost praenja programa koji su specijalizovani za te segmente,
odnosno izbor iz informativnih programa na temu kriza.
Vana prednost je postojanje podkasta gde se programski sadraji mogu pratiti sinhrono
ili odloeno, u skladu sa vremenom koje imamo na raspolaganju.
Digitalna televizija otvara itav niz pogodnosti koje se mogu koristiti u kriznim
situacijama, kao to je digitalni studio, odnosno virtuelni studio, to je posebno korisno u
terenskim uslovima.
Osnovni problem kod generisanja virtuelne scene jeste uspostavljanje odnosa izmeu
vidnog ugla kamere prema postojeoj (realnoj) sceni i nove virtuelne scene (koja se
generie pomou elektronske grafike).

5. Elektrokski ureaji
Najjednostavniji elektronski analogni ureaj je telefon, koji se sastoji od mikrofona,
ice i zvunika. Prost dinamiki mikrofon sastoji se od magneta zakaenog za opnu iznad
kalema i oslanja se na osnovni zakon elektromagnetizma. Kada ovek govori, zvuk
treperi i pomjera opnu, koja pomjera magnet. Kao posljedica pomjeranja magneta, u
kalemu se indukuje napon proporcionalan tom pomjeranju.
Tako se zvuni talas pretvara u odgovarajui elektrini signal. Zvunik funkcionie na isti
nain, u obrnutom smjeru. Ureaj koji analogni signal pretvara u elektrini i obrnuto,
zove se transdjuser (transducer). Dakle, telefon se sastoji samo od transdjusera.
Ureaj slian telefonu, koji ima mogunost memorisanja i reprodukcije je magnetofon.
On biljei razlike u naponu na icu, pa je ona u razliitim vremenskim trenucima razliito
namagnetisana - proporcionalno snazi magnetnog polja koga indukuje vibriranje magneta
zakaenog za opnu. Elektromagnet sastoji se od gvozdenog jezgra oko koga je namotana
ica. Za vreme snimanja zvuni signal, prolaskom kroz icu, stvara magnetno polje u
jezgru. U jezgru magnetni fluks magnetie oksid na traci. Za vreme reprodukcije, kretanje
trake izaziva promenljivo magnetno polje, a time i signal, u jezgru.
U kasetofonu postoje dva ovakva elektromagneta koji zajedno ine polovinu irine trake.

6. Medijske tehnologije
9

Medijske tehnologije donose nezaustavljive promjene na medijskoj sceni. Digitalna

televizija, Internet, mobilni mediji, postaju dio svakodnevice i sutinski mjenjaju nain na
koji doivljavamo medije i odnos prema medijskom sadraju. Novi mediji utiu na
ekonomsku, socijalnu i politiku potku medijske industrije.

Na globalnom nivou biljei se:

porast vrijednosti medijskog i telekomunikacionog trita, ukrupnjavanje i

medijska koncentracija i sve vei uticaj ekonomskih faktora na programske
sadraje,

dolazi do fragmentacije publike i gubljenja zajednike osnove informisanja, dok

audotorijum raspolae veom slobodom u nainu dobijanja informacija,

legitimitet javnih servisa doveden je u pitanje i ovi mediji polako gube publiku,

tradicionalna regulativa postaje neadekvatna i trae se nova, inventivna reenja.

Mrea za profesionalizaciju medija u jugoistonoj Evropi je u saradnji sa Medija

centrom, inicirala dva obimna, komaparativna istraivanja sprovedena u zemaljama
jugoistone Evrope, a koja su za primarni cilj imala da ocjene spremnost medijskog
trita, emitera i regulatornih institucija za nove izazove.
Prvo istraivanje, Javni radiodifuzni servisi i digitalno doba, bavi se prelaskom na
digitalno emitovanje, a poseban akcenat stavljen je na javni medijski servis i njegove
tranzicione kapacitete.
Drugo istraivanje pod nazivom Uticaji EU Direktive o Audio vizuelnim medijskim
servisimana slobodu informisanja u post-komunistikim demokratijama centralne i
jugoistone Evrope je za glavnu temu imalo primenu nove evropske medijske regulative
(Audio Visual Media Services Directive) i njene eventualne posljedice po slobodu
miljenja, informisanja i izraavanja u zemljama u tranziciji.

10

7. Drutvene posljedice digitalizacije

Uvoenjem digitalnih servisa aktuelizuju se pitanja fragmentacije publike i fragmentacije
javne sfere, umanjenje socijalne integrativne uloge medija, smanjenje prihoda od
reklamiranja (zbog ekstremne fragmentacije publike) ili, koncentracije medija,
izdvojenost onih djelova drutva koji ne mogu da isprate trokove prelaska na digitalno
emitovanje, itd.
Uvoenje zemaljske digitalne televizije ujedno predstavlja i veliki izazov za javne
servise.
Uloga javnih servisa, kao garanta graanskih prava na slobodno informisanje i otvorenih
foruma za javne debate, naroito je vana u mladim demokratijama i zemljama u
tranziciji.
Prednosti digitalne televizije dostupne milionima graana u razvijenim evropskim
zemljama, opti je zakljuak da zemlje u okruenju kasne sa uvoenjem novih
tehnologija. Medijska trita ne ostvaruju dovoljne prihode da bi mogli da investiraju i
publici ponude nove platforme prenosa.
Strategije nadlenih regulatora nisu jasne, niti dovoljno definisane i sadre samo tehnike
detalje, izostavljajui, pri tom, odredice o moguim socijalnim ili politikim
posljedicama.
Javni servisi, kako pokazuju trendovi, polako gube publiku, naroito mlau, koja se sve
vie okree novim, modernijim ponudama i uslugama.

11

8. Televizija
Televizija je medij koji se bazira na beinom prijenosu pokretne slike na daljinu u obliku
elektrinog signala. U tehnolokom smislu ovaj je medij slian radiju.
Televizija se jae poela razvijati nakon drugog svjetskog rata, i vrlo brzo je postala
najutjecajniji medij nudei se kao izvor informacija i zabave za milione gledatelja.
Televizijske emisije prema sadraju moemo okvirno podijeliti na:

informativne (vijesti, dnevnik, tv-kalendar...)

zabavne (filmovi, serije, kvizovi, showovi...)
popularnoznanstvene (putopisi, razni "dokumentarci", emisije o
ivotinjama...)

Medij televizije moemo promatrati s nekoliko aspekata, i to: kao skup tehnologija koji
omoguuje prijenos i emitiranje slike i zvuka putem elektrinih signala, kao sadraj koji
se prenosi elektrinim ili elektromagnetskim putem, kao masovni medij koji ukljuuje i
postojanje institucije te tehnologije s pomou koje se sadraji prezentiraju irokoj,
heterogenoj i rasprostranjenoj publici, kao industrija koja proizvodi i emitira televizijske
programe. Televizija se, u vremenu kada je nastajala, temeljila na brojnim tehnolokim
izumima 19. i 20. stoljea. John Logie Baird jo je 1926. godine u Velikoj Britaniji prvi
uspio pretvoriti sliku u elektrini signal i potom taj signal prenijeti na drugo mjesto.

12

8.1 Prednosti i nedostaci televizije

Prednosti

Pristup do iroke populacije,

Vjerovatnoa pristupa tano odreenim ciljnim grupama,
Visoka vidljivost,
Veliki uticaj,
Niski trokovi u odnosu na izloenost,
Kreativna fleksibilnost,
Uticaj na vie ula,
Posjeduje i asocira visoki kredibilitet,
Mogunost demonstracije proizvoda,
Mogunost za interakciju,
Formiranje i jaanje brandova,
Pogodna za jaanje svesti o proizvodu,
Sinergija emisija i reklamiranih proizvoda,
Efektivna za prodaju i trite,
Sinergija sponzorisanja i plasmana proizvoda,
Mogunost praenja uticaja.

Nedostaci

Visoki trokovi emitovanja,

Visoki trokovi produkcije,
Prolazna izloenost,
Nemogua podjeljenost na ciljne grupe, u nekim sluajevima,
Panja nije uvjek usmjerena na televizor,
Potrebno vie vremena za produkciju,
Oteano pruanje dovoljnih informacija, ogranien sadraj poruka,
Dui periodi uvoenja i promjene uvedenih poruka.

13

9. Radio
Radio je elektronski medij nastao u 19 st. To je sluni tj. auditivni medij kojeg danas jo
uvijek sluaju milioni ljudi, iako je openito njegova popularnost manja nego prije koji
koristi radio valove u cilju emitiranja nekodiranog govora i glazbe te pritom ima
kontinuitet i raspored emitiranja koji je namijenjen javnosti. Radio se temelji na
beinom prijenosu signala koritenjem elektromagnetskih valova.
Istraivanja poznatih znanstvenika Tesle, Marconija i drugih dovela su do razvitka radija
na prijelazu 19. u 20. stoljee
Tesla je prvi znanstvenik koji je poeo istraivati beini prijenos nekog signala.
Prvi radio koji je imao licencu zapoeo je s emitiranje u studenom 1920. godine u
Americi, a nakon dvije godine pojavio se i u Velikoj Britaniji. Nakon desetak godina,
radio je "osvojio" svijet i vladao scenom elektronskih medija sve do pedesetih godina
prolog stoljea. Treba rei da je radio u Americi u svojim poetcima bio shvaen
iskljuivo kao sredstvo zabave, dok se u Velikoj Britaniji radio doivljavao kao
elektronski medij kulturnog znaaja.

14

9.1 Prednosti i nedostaci radija

Prednosti

Niski trokovi emitovanja,

Niski trokovi produkcije,
Kratko vrjeme produkcije i putanja u etar,
Lako mjenjanje poruka,
Poruke mogu dobiti glavnu ulogu,
Mogunosti sponzorisanja,
Mogunost praenja uticaja,
Podjeljenost primalaca u ciljne grupe,
prema vremenu emitovanja:Geografska selektivnost, lokalni uticaji,
Prihvatljivost ponovljenih poruka.

Nedostaci

Upotreba iskljuivo zvunih poruka,

Prolazna izloenost,
Rasuta panja slualaca,
Ogranien sadraj informacija,
Nedovoljan kredibilitet,
Nemogunost znaajnije interaktivnosti.

15

10. Internet
Internet je najpopularniji suvremeni elektronski medij koji obuhvaa i aspekte televizije i
radija. Internet je zapravo mrea koja povezuje raunala i raunalne mree koristei
jedinstveni raunalni protokol. Poeo se iriti u drugoj polovini devedesetih godina 20.
stoljea.Svoje porijeklo ima u istraivanjima za vojne svrhe, a za razvoj interneta kakvog
danas poznajemo najzasluniji je engleski istraiva Tim Berners - Lee koji je 1991.
godine zapoeo World Wide Web.Internet je svjetska mrea meusobno umreenih
(povezanih) raunala tj. servera (posluitelja) pomou kojih pristupamo na njima
pohranjenim raznim podacima.
Internet funkcionira pomou linkova koji su meusobno isprepleteni i uglavnom
sadrajno povezani. Kao i ostali elektronski mediji i internet utjee na stvaranje slike i
percepcije pojedinaca, ali i cjelokupnog drutva. Internet je medij koji je u najveoj mjeri
slobodan i medij koji nudi ogromne mogunosti informiranja. Suvremeni sport
karakterizira visok stupanj komercijalizacije i profesionalizacije, uz stalnu pojavu novih
trendova koji pred sportsku organizaciju postavljaju nove izazove. Da bi ostale
konkukretne, sportske organizacije moraju stalno istraivati nove tehnologije, zakone i
odnose. Profesionalnog sporta danas ne bi bilo bez marketinga i sponzora. Nezaobilazna
pratilja suvremenog sporta je reklama poiva na potpunoj kontroli koju nad porukom ima
poiljatelj. Da bi to postigao, poiljatelj kupuje prostor u javnosti, tj. postavlja reklamne
panoe na ulici, oglaava se u novinama na radiju, televiziji i internetu.

16

10.1 Prednosti i nedostaci interneta

Prednosti

Laka i brza promjena poruka,

Mogunost interakcije,
Jeftino kreiranje svog web-a,
Mogunost korienja tuih web strana,
Mogui jako mali ukupni trokovi,
Mogua velika posjeenost,
Mogunost davanja svih neophodnih informacija,
Mogunost direktne prodaje.

Nedostaci

Ograniena vizuelna prisutnost,

Nezagarantovana posjeenost,
Nezainteresovanost za sadraje veine posjetilaca,
Zavisnost od nalaenja
odgovarajuih adresa od strane posjetilaca interneta,
Opasnost od imitacija i kopiranja ideja,
Veine ciljnih grupa jo uvek ne koriste Internet,
Ograniene kreativne mogunosti.

17

11. Organizacijska struktura elektronskih medija u Bosni i Hercegovini

Trite emitiranja RTV programa u Bosni i Hercegovini je karakteristino po prisustvu
brojnih aktera i uesnika. Postoji visok stupanj medijskog pluralizma. Opa dozvola za
zemaljsku radio difuziju je dozvola za emitiranje radio ili televizijskog programa, kao
skup prava i obaveza radio televizijskih stanica sadranih u opim i posebnim uvjetima
dozvole, koju dodjeljuje nadlena dravna institucija. Na temelju Zakona o
komunikacijama Bosne i Hercegovine emiteri su duni osigurati primjenu
profesionalnih standarda u programskom sadraju, tehnikim operacijama i financijskoj
isplativosti.
Trenutno u Bosni i Hercegovini funkcioniraju tri radio i televizijska emitera u sklopu
Javnog RTV servisa, koji emitiraju tri televizijska i tri radio programa.
To su: Televizija Bosne i Hercegovine (BHT1), Radio Bosne i Hercegovine (BH Radio),
Televizija Federacije Bosne i Hercegovine (FTV), Radio Federacije Bosne i Hercegovine
(RFBiH), Televizija Republike Srpske (TRS), Radio Republike Srpske (RRS).
Televizija Bosne i Hercegovine i Radio Bosne i Hercegovine svojim signalom pokrivaju
teritorij cijele drave, dok entiteski emiteri (FTV, RFBiH, RTRS, PPC) pokrivaju
signalom podruje entiteta.Gledanost i sluanost programa Javnog RTV sistema u Bosni
i Hercegovini su veoma zadovoljavajui i znaajni. Kada je u pitanju financiranje, javni
emiteri se financiraju najveim dijelom od pretplate graana, a manjim dijelom od
prihoda po osnovu reklamiranja.Programske usluge u Bosni i Hercegovini prua i trideset
televizijskih stanica u privatnom vlasnitvu. Privatne stanice se razlikuju po veliini
pokrivanja signalom, gledanosti njihovih programa, finansijskoj moi, tehnikom
opremljenou, broju uposlenih itd. U tom smislu, prema gledanosti prednjae PINK BH,
NTV HAYAT, OBN, TV BN, ATV i dr.
Kada su u pitanju radio stanice, svoj program emitira 144 subjekta, od ega 64 javnog i
80 privatnog karaktera. Najvei broj njih je lokalnog karaktera.
Brojna istraivanja pokazuju da su najsluaniji: Radio BN, Radio Stari Grad, Radio
Kameleon, Radio NES, Radio Kalman, Radio M, Radio Valentino itd.
Televizijske kue koje svoj program ele emitirati na podruju Bosne i Hercegovine, a
nemaju dozvolu za zemaljsko emitiranje, mogu to ostvariti dobijanjem Dozvole za
pruanje audio vizualnih medijskih usluga. Konzument ove dozvole stie pravo
uspostavljanja i pruanja RTV programskih sadraja putem elektronskih komunikacijskih
mrea, neovisno o tehnologiji, uz izuzimanje zemaljskog emitiranja. Dodjeljivanje
dozvole je na ne ekskluzivnoj osnovi. To znai da svi zainteresirani pravni subjekti sa
sjeditem u Bosni i Hercegovini, registrirani za obavljanje RTV djelatnosti, ispunjavaju
uvjete propisane Pravilnikom. Na osnovu toga ukupno je izdato 30 dozvola za pruanje
18

audiovizualnih medijskih usluga. Od toga je 26 TV stanica ovog tipa sklopilo ugovore sa

kabelskim operaterima, a etiri TV stanice emitiraju program putem satelita, a to su
Radio Televizija Mostar TV1, Televizija BN, TV BN Music, NTV
HAYAT.Sagledavajui sve navedene injenice, moe se sa sigurnou zakljuiti da je
struktura elektronskih medija u Bosni i Hercegovini heterogena, te da nove tehnologije
emitiranja brzo i lako nalaze svoje mjesto na medijskom prostoru drave.

12. Zloupotreba medija

Mediji nam, kao i sve u ivotu, mogu posluiti za dobre, ali i za loe svrhe, tj. moemo ih
zloupotrijebiti. Televizija, raunar i internet posebno jako snano utjeu na ljudsku svjest.
Poruke koje mediji prenose a mi ih odluimo primiti gledanjem ili sluanjem, svjesno se
ili podsvjesno utiskuju u nas i utiu na na ivot. Drugim rijeima, postaje ono to gleda
i slua.Raunarske igre su takoer jedan medijski oblik zabave, naroito popularan
meu mladima.Istraivanja psihologa su pokazala da one takoer, ba kao i televizija i
Internet, mogu snano negativno utjecati na mlade ljude ako sate i sate provode uz igre
pune nasilja, ubijanja, meusobnog nadmetanja i raznih drugih negativnosti.
Osim toga raunarske igre lako razvijaju ovisnost, a to je stanje kada igrai misle samo
na igranje i ne mogu se "odlijepiti" od neprestanog igranja.
Takva ovisnost dovodi do nervoze, loeg sna, brojnih problema i raznih psiholokih
smetnji. U dobu digitalizacije izvjetavanje sa kriznih situacija sigurno e doiveti
promjene i kvalitativna poboljanja.
Neke od tih prednosti su oigledne, a ogledaju se u:

veoj interaktivnosti na liniji medij konzumenti informacija,

fragmentacija konzumenata informacija prema sadrajima i profilisanje prema
potrebama,
konvergenciji i dostupnosti sadraja u svako doba i na svakom mjestu,
boljem kvalitetu prenesenih medijskih sadraja,
veoj brzini plasiranja medijskih sadraja.

19

13. ZAKLJUAK
U dananje vrijeme mediji imaju iznimno veliku drutvenu ulogu, te su postali znaajan
drutveni faktor utjecaja. Mediji predstavljaju sumu monih sadraja, znanja, informacija,
kao i novih tehnologija.
Vrijednost elektronskog medija u trenutnom vremenu se ne ogleda u osnovnim
sredstvima koje taj medij posjeduje, ve u nainu funkcioniranja i u uposlenima
(nevidljiva vrijednost ljudi i njihova strunost, poslovni procesi, odanost potroaa
publike, reputacija itd.). Posebna mjera kojom se utie na poveanje radnih aktivnosti i
poslovne uspjenosti svake organizacije jeste i ulaganje u ljudske resurse, odnosno u
upravljanje ovim sektorom unutar organizacijske strukture.Optimizacija upravljanja
ljudskim resursima u elektronskim medijima je bitan segment i jedan od presudnih
faktora egzistiranja i daljnjeg funkcioniranja svakog elektronskog medija na medijskom
tritu. Potrebe za optimizacijom ljudskih resursa u elektronskim medijima su vee
ukoliko je taj medij vei i obratno. Tokom uvoenja tehnolokih inovacija u elektronske
medije, menadment tih medija treba znati da je ljudski (intelektualni) kapital jedan od
temeljnih inilaca i usko grlo efikasne upotrebe informaciono komunikacionih
tehnologija.
Ljudski resursi i njihova znanja predstavljaju kapitalni resurs elektronskih medija u Bosni
i Hercegovini. Ulaganje u njihovo obrazovanje i doobrazovanje je presudno u procesu
podizanja stupnja konkurentske prednosti na medijskom tritu.
U potrazi za irenjem medijskog trita i medijske moi, elektronski mediji e sve vie
koristiti koncept menadmenta znanja kao strateki resurs stjecanja konkurentske
prednosti i znaajnije trine pozicije. Informaciono komunikacijske tehnologije
omoguile su razvoj ekonomije znanja, a to je utjecalo na drugaije vrijednovanje znanja
kao resursa u opem smislu i u okviru njega specifinih menadment znanja.Bitna
karakteristika medijskog menadmenta u Bosni i Hercegovini jeste da je poslovni, ali i
novinarski uspjeh elektronskih medija, ujedno i odgovornost svih uposlenika, a ne samo
urednika ili medijskog menadera kao to je to u prethodnom periodu bio sluaj. Da bi
radili unutar integrirane novinarske redakcije, novinari elektronskih medija trebaju imati
nova znanja, odnosno, trebaju znati pripremati priloge za razliite medije, a ne biti
specijalizirani samo za pojedine medije.Novi elektronski mediji trebaju obrazovane i
profesionalno osposobljene kadrove sposobne i struno obuene za rad na novim
tehnologijama produkcije programa i sadraja. U Bosni i Hercegovini mediji trebaju
tragati za menaderima koji imaju upravljaka znanja i vjetine pronalaenja takvih
strunjaka. To znai da menadment elektronskih medija u Bosni i Hercegovini, u
buduem periodu, treba ulagati ogromne napore na podizanju razine znanja i vjetina
20

svojih djelatnika, neposrednih izvritelja na novim tehnolokim strojevima, koji

olakavaju rad, ubrzavaju proces, poveavaju kvalitetu rada i krajnjeg rezultata.

14. LITERATURA
http://odsek.medijskestudije.org/wpcontent/uploads/2014/02/Dig_med_tehno-kraj-PRINT.pdf
Huseinovic, Almira, Utjecaj novih tehnologija na menadment
elektronskih medija u Bosni i Hercegovini, magistarski rad
Eekonomski Fakultet, Sarajevo, 2011.
https://hr.wikipedia.org/wiki/Elektroni%C4%8Dki_mediji
Drakovi, Mimo, Prikaz knjige: Menadment u kulturi medija,
Medijski dijalozi, VOL. 1, br 1, 2008.
http://www.mc.rs/digitalizacija-elektronskih-medija.6.html?
eventId=38122

21