KANT- NIETZSCHE: MORALA//Kant eta nietzcheren

moralari buruzko ekarpenak oso berritzailea suposatu

zuten. Batetik , Kantek bere garaira arteko enpirismoa
eta arrazionalismoaren arteko polarizazioa gainditutko
du. Bestettik Nietzsxhek ordura arteko mendebaldeko
kulturan errotuak zeuden balio moralak hautisz eta
balio berrizak sortuz. Bien ikuskerak ezberdinak dira
guztiz, baina bedute berdintasunak, hau da, bi autoreak
banakoaren lehen inpoltsoan (nietzschek bai bainak
kantek ez, biak apurtzaileak dira orainarteko filosofian)
sinesten dute erabakia hartzeko orduan.//Kantek
kontzientzia morala daigula zioen. Honek gure bizitza
osoa bideratzen dum eta helduru nagusia jokabidearen
lege unibertsala sortze da. Honek idia morala eta
zoriontasuna bereizi zituen. Izan ere, ideal morala
eskakizun arrazionala da, hau da, betebeharra,
esperientziatik
independientea
da.
Bestalde,
zoriontasuna esperientziari lotuta dago, orduan a
posteriorizkoa da eta beraz ezin du lege unibertsal bat
sortu.//Hrrela ideal morala betebeharren oinarria den
heinean, borondate ona izan da lortzeko helburu
gorena. Izan ere borondoda ona absolutua da,
ezinezkoa baita borondate oonagatik betebeharren
aurka joatea. Kantek hiru ekintza bereizi zituen.//betebeharren aukako ekintzak: moralki txarra loitzake,
betebeharren auka doalako. Adibidez txirrudulari bat
lurrean ikusi eta ez laguntzea erabakitzen duzunean.//betebeharren araberakoak: hauek helburu bat lortzeko
asmoarekin egiten diren ekintzak dira. Izan daiteke zure
oinarrizko
izatea
edo
betebeharregatik.//Azkenik
helbururik gabekoak daude, hau da, betebeharrengatik
izan behar dute.//Azkenik, kantek inperatibo kategorikoa
proposatu zuen. Hau, ekintzaren ondorioa kontuan
hartu gabe hartu beharreko erabakien printzipioa da.
Beraz, egoera baten aurrean, a priorizko gormari edo
joerari erreparatu behar zaio, materia alde batera
utziz.//Nietzschek ordea, lege unibertsalen aurkakoa
zen. Dogmatismoa baztertzen zuen eta politeismoan
oinarrituko du bere filosofia. Mendebaldeko kulturari
eginiko kritikan, esklaboen moralaren gailentasunari
egingo dio kritika haundiena. Horrela honek balioen
alderazketa
egingo
du
eta
eskloboen
morala
(boteretsuenen aurkako erresumina) jaunen moralgatik
aldatuko da (kanpoko ordainik espero ez duen gizakia).
Horrela,
bakoitzak
bere
balio
moral
propioak
asmatzearen aldekoa zen, veste inorrek baldintzatu
gabeko balioak.//Ondorioz, kantek proposaturiko ideal
morala Nietzschek deuseztatu egiten du eta erabat
kontrajarria den filosofa plazaratzen du. Baina hala ere,
badute bien arteko berdintasunik. Biak dira arrazioa edo
a priorizko formak edo joerak erabiltzearen aldekoa,
mundo materialak baldintzatu gabekoak.