YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

ELEKTRİK – ELEKTRONİK FAKÜLTESİ

ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

HABERLEŞME TEORİSİ
GSM

05014022 Sadık ÖZER

05014057 Ahmet DEMİR
05014056 Kadir ABUT
 GSM’den Öncesi
1G
• Analog sistemdir
• Ses kalitesi kötüdür
• Güvenlik zayıftır
• Veri iletim hızı yavaştır
• Ses dışında veri iletilemez
• Uluslararası dolaşım imkanı yoktur
 Bazı 1G Sistemleri
NMT : İskandinav ülkelerinde
TACS : İngiltere,Ortadoğu,Uzakdoğu
C-450 : Almanyada
RMTS : İtalyada
NTT : Japonyada
AMPS : Amerika, Avustralya,Yeni zellanda
Neden Analog Sistemlerden Vazgeçildi?

Gelişme önünde engel teşkil etmesi

Düşük Data Hızı
Güvenlik açıkları
GSM’in TARİHÇESİ
1982 : Groupe Special Mobile (CEPT) kuruldu
1989 : GSM’in sorumluluğu ETSI’ye devredildi
1991 : GSM phase 1 yayınlandı
1992 : İlk ticari uygulamalar yapıldı
1994 : GSM Avrupa dışında kullanılmaya başlandı
1994 : Dünyada 1.3 milyon GSM abonesi oluştu
1995 : Amerikada GSM in benzeri olan PCS 1900
kullanılmaya başlandı.
1994 : Turkcell Türkiye GSM hizmeti vermeye başladı
 3 Temel GSM Standardı
Downlink Uplink Kanal Max. Hücre
Genişliği Çapı
GSM 890-915 935-960 50MHz 35 Km
900 MHz MHz

DCS 1710-1785 1805-1880 150MHz 7-8 Km

1800 MHz MHz

PCS 1850-1910 1930-1990 120MHz 6-7 Km

1900 MHz MHz
 GSM Erişim Teknikleri
915 MHz
• GSM de TDMA ve FDMA 124. Taşıyıcı frekansı
birlikte kullanılır
• İlk önce 25MHz’lik Bant .
genişliği FDMA ile 200KHz’lik

FREKANS
kanallara bölünür, bu iş için
.
125 tane taşıyıcı kullanılır .
125*200KHz =25MHz
• Daha sonra bu kanallar TDMA 2. Taşıyıcı frekansı
ile çoğullanır 1. Taşıyıcı frekansı
• Her TDMA çerçevesi 8 aralığa
Guard Bant Frequancy
bölünür. 890 MHz
f
ZAMAN

t
 TDMA ile Çoğullama
• TDMA de temel zaman periyoduna burst periyodu denir.
• Her burst periyodu ~0.577ms de iletilir
• TDMA frame 8 burst periyodunun birleşmesi ile olur ve ~4.61ms sürer

BP BP BP BP BP BP BP BP
TDMA FRAME
7 6 5 4 3 2 1 0

BURST
 BURST PERİYODU
Zaman aralığının ses data ve sinyalleşme için
kullanılan parçalarıdır.
GSM’de 5 çeşit burst bulunmaktadır.
-Normal burst
-Frequency Correction burst
-Synchronization burst
-Access burst
-Dummy burst
 Normal Burst
Guard bits : Yol gecikmelerine karşı zaman aralıklarının
örtüşmesini engeller.
Tail bits : Kuyruk bitidir ,start ve stop için kullanılır.
Traning Squence:Mobil istasyon ve bas istasyonunca
bilinen eşitlik bitidir, olası sinyal bozulmalarını gidermede
kullanılır.
Robbet bit: Her veri bloğu senkronizasyonu için kullanılır.
 Diğer Burst Çeşitleri
Frequency Correction Burst : Mobil istasyon
osilatörünü doğru radyo frekansına ayarlamasını
sağlar.
Synchronization Busrt : Mobil istasyon ve BTS
arasında senkronizasyonu sağlar.
Access Burst : Başlangıç kurulum sırasında mobil
istasyon tarafından kullanılan kısa burst’tür.
Dummy Burst : Frekans düzeltici kanalda yanlış
yorumlamayı önlemek için kullanılır.
 LOGIC KANALLAR
GSM de logic kanallar iki ana gruba ayrılır:
-Trafik Kanalları (TCH)
-Kontrol Kanalları (CCH)
-TCH :26 tane TDMA framinin birleşmesi ile oluşan multi-frame yapıdır.
Bu 26 framin biri Slow Associated Control Channel (SACCH) Mobil
istasyon(MS)-BTS link bilgilerini taşır, 24 dü data taşır sonuncusu ise
boştadır. TCH iletim süresi 120 ms dir.
-CCH: Kontrol kanalı için farklı mutli-frame
yapısı kullanılmaktadır. CCH 51 tane
TDMA framinden oluşmaktadır, bu yapı
network gereksinimleri ve kontrol kanal
tipine göre farklılık gösterebilmektedir.
CCH multi-frami 234.5 ms dir.

0 1 ... 49 50

CCH Multi-frame
KONTROL KANALLARI
 Broadcast Control Channel Grubu
Bu grubtaki kanallar yalnızca downlink yönünde bilgi
gönderirler. BCCH kanalları ile şebeke bilgisi frame
senkronizasyon ve taşıyıcı bilgileri taşınır.Bu kanallar sürekli ve
maksimum güçte yayımlanır. MS bu bilgileri dinleyerek
bulunduğu yer komşu bilgisi ve kullanacağı frekans bilgisini
edinir böylece sistemle senkronizasyonu sağlar.
BCCH : BTS taradından kesintisiz iletilir. BCCH’dan iletilen bilgiler
MS tarafından telefon açık olduğu sürece ve konuşma
yapılmıyor iken periyodik olarak izlenir. BCCH ile şu bilgiler
taşınır:
-Yer bilgisi
-Hücre bilgisi
-Komşu hücre bilgisi
-Hücrede kullanılan frekans
-Güç kontrol bilgisi
-Access kontrol bilgisi
FCCH (Frequency Correction Channel) : Bu kanal
BCCH timeslotunda belirli aralıklarla MS’i servis
aldığı BTS’in frekansını ayırtetmesini sağlamak
için iletilir.
SCH (Synchrozation Channel) : SCH mobilin
TDMA frame yapısının senkronize olması ve ilgili
timeslotun doğru zamanlamasını bilmesini
sağlayan bilgileri taşır. Bua amaçla:
-TDMA frame numarası
-BSIC (Base Site Identity Code) paramaetreleri
gönderilir.
 Common Control Channel Grubu
Bu kanal grubu mobil ile BTS arasında kontrol
kanallarının iletilmesinden sorumludur.
RACH (Randon Access Channel): Mobil tarafından
şebekeye giriş için kullanılır. Mobil bir konuşma
başlatmak istediğinde veya aramaya cevap verdiğinde
mesaj bu kanalla iletilir.Bu kanal yalnız uplink yönünde
kullanılır.
PCH (Pacing Channel): BTS den mobile doğru aranma için
kullanılır. Mobile gelen aranmaları bilgiledirmek için
kullanılan mesaj paging olarak isimlendirilir. Bu mesajları
taşıyan kanal PCH dir. Downlink yönünde kullanılır.
AGCH (Access Granted Channel):
BTS taradından alınan RACH lara cevap
olarak dedicated kontrol kanal tahsisi için
iletilir.
CBCH (Cell Broadcast Channel) :
Bir hücre içinde bulunan bütün mobillere
mesaj iletmek için kullanılır.
Dedicated Control Channel Grubu
SACCH (Slow Associated Control Channel):
İki yönlü iletim yapar downlink yönünde güç
kontrol ve zamanlama bilgisini uplink
yönünde ise alış sinyal gücü ve link kalite
raporlarını taşır.
FACCH (Fast Associated Control Channel):
Kullanıcının authentication, handover ve
mesajlarını taşır.
GSM de Konuşma Kodlama Formatı

Normal telefon mimarisinde konuşma 8KHz de

örneklenir ve 8 bitle kodlanır bu sayede 64 Kbps
lik paketler oluşur.
64Kbps’lik paketleri radyo sinyalleri ile taşımak
zordur.
GSM’de Konuşma kodlama tekniği LPC (Linear
Predictive Coding ) formunu kullanarak ses 20
ms de bir örneklenir bu örnekten 260 bitlik paket
oluşturulur ve bu paketler iletilir. Sonuçta 13
Kbps’lik veri iletimi gerçekleştirilir.
GSM Network Alanı ve Mimarisi
 GSM Network Alanı

GSM Network’u coğrafik alanlardan oluşur

Bu alanlar:
Hücre (cell)
Lokasyon alanı (location areas)
MSC/VLR Servis alanı
ve Kamusal Mobil Network alanlarını (PLMN)
içerir
 Hücre (Cell)

GSM sistemi ‘cellular’ yani hücresel bir sistemdir

GSM networkünün en temel ünitesidir
Bir baz istasyonu (BS) tarafından kapsama alanı içine
alınan ve servis verilen en küçük kara parçasıdır
Micro, Makro ve Pikocell olmak üzere 3 kısma ayrılır
 Lokasyon Alan (LAs)

Hücre gruplarından oluşur

Her LA, bir LAI numarasına sahiptir
 MSC/VLR Servis Alanı

• Bir LA bölgesinde 1 MSC ve 1 VLR

bulunmaktadır
• LA içinde bulunan abonelerin bilgileri, VLR
database’inde geçici olarak tutulmaktadır
• Ana görevleri arasında kayıt, onaylama, yer
güncellemesi, ücretlendirme, teslimatlar ve bir
dolaşım abonesine çağrı yönlendirmesi
bulunmaktadır
 Geçici Abone Kütüğü ( VLR)

• Bir VLR, bir MSC’ye bağlıdır ve MSC’nin donanımına

entegredir
• Sadece içinde bulunduğu MSC bölgesi sınırları içerisinde
bulunan abonelerin bilgilerini geçici olarak içerir
 Kalıcı Abone Kütüğü ( HLR)

Mobil abonelerin yönetimi için kullanılan veri

tabanıdır
Bir HLR, birçok MSC’ye servis verebilir
Cep telefonun nerede olduğu ve abonenin kimlik
bilgilerine dair her türlü veriyi tutan bilgi bankası,
bir nevi databasedir
 Onaylama Merkezi ( AuC)
AuC, sahteciliğe karşı ek güvenlik sağlar
Her abonenin sim kartında saklanan gizli bir tuşun bir kopyasını
bulunduran korunumlu bir veritabanıdır
Normal bir GSM şebekesi içerisinde her bir HLR’ye yakın bir
yerdedir
 Cihaz Tanımlama Kaydı ( EIR)

Şebeke içerisinde yer alan geçerli mobil istasyon

cihazlarının listesini içeren veri tabanıdır
Burada her bir mobil istasyon uluslar arası mobil
istasyon cihaz kimliği ( IMEI) ile tanımlanır
Bir GSM Şebeke Yapısı
 GSM Mimarisi ( Architecture)

Mobil İstasyon ( MS – Mobile Station)

- Cep Telefonu ( ME – Mobile Equipment)
- SIM Kart ( Subscriber Identity Module)
Baz İstasyonu Alt Sistemi ( BSS – Base Station
Subsystem)
- Baz Alıcı-Verici Sistemi ( BTS – Base Transceiver
System)
- Baz İstasyonu Kontrolörü ( BSC – Base Station
Controller)
 Mobil İstasyon ( MS)

Mobil istasyon (MS), taşınabilir istasyon da denilen ME ve

abone kimlik modülü (SIM) içerir.
Her bir sim kartı IMSI (uluslar arası mobil abone kimliği) adı
verilen kendine özel bir tanımlama numarasına sahiptir.
Ek olarak her bir MS, IMEI adı verilen özel bir donanım
kimliğine atanmıştır.
 Baz İstasyonu Alt Sistemi ( BSS)

Baz istasyonu alt sistemleri (BSS); baz istasyonu kontrolörü

(BSC) ve baz alıcı-verici istasyonundan (BTS)
oluşmaktadır

a) Baz alıcı verici istasyonu (BTS)

GSM cep telefonlarını hücresel şebekeye bağlamak için
BTS adı verilen bir dizi radyo ileticiyi kullanır.
Bunların görevleri arasında kanal kodlaması ve
kodlama/kod çözme bulunmaktadır.
 b) Baz İstasyonu Kontrolörü (BSC)

Bir grup baz istasyonu (BTS), belirli bir Baz İstasyon

Kontrol Ediciye (BSC) bağlanır, bu da radyo kaynaklarını
onlar için yönetir.
BSC’nin ana fonksiyonu çağrı sağlamasıdır. Mobil
istasyonlar normalde alınan sinyal gücü konusundaki bir
raporu her 200 ms de bir gönderirler.
Bu bilgilerle, BSC, diğer hücrelere yapılan teslimatları
(handover) başlatabilir.
 Network Anahtarlama Alt Sistemi
(NSS – Network Switching Subsystem)
Mobil Anahtarlama Merkezi ( MSC)
Kalıcı Abone Kütüğü ( HLR)
Geçici Abone Kütüğü ( VLR)
Onaylama Merkezi ( AuC)
Cihaz Tanımlama Kaydı ( EIR)
Genel Yer Mobil Ağı ( PLMN – Public Land
Mobile Network)
Araçların veya yayaların kullanımına yönelik
herhangi bir kablosuz haberleşme sistemidir. Bunun
gibi bir sistem yalnız ayakta durabilir, fakat plmn
sıklıkla sabit bir sistem olan PSTN’e bağlıdır
Bütünleştirilmiş Sayısal Ağ Sistemleri ( ISDN –
Integrated Services Digital Network)
Ses, görüntü, veri gibi her türlü bilginin sayısal bir
ortamda birleştirilip aynı hat üzerinden iletilmesinin
sağlandığı haberleşme sistemidir
 GSM teknolojisi alt mimarileri
-Radio Subsystem (RRS),
Mobile Equipment (ME), Base Station (BS) ve Radio Interface (Um)
birimlerini ihtiva eder.
 GSM teknolojisi alt mimarileri
-Network Switching Subsystem (NSS),
Temel beş bileşenden olmaktadır. Bunlar , Mobile Services Switching
Centre (MSC), Home Location Register (HLR), Visitor Location
Register (VLR), Authentication Centre (AuC), Equipment
Identification Register (EIR).
 GSM teknolojisi alt mimarileri
-Operation and Maintenance Subsystem (OMS),
BSS nin ana bileşenidir. Bir veya daha fazla Operation & Maintenance
Centre (OMC) den oluşur.
 GSM Ağ Yapılarının İşlevleri

 Veri İletimi
 Radyo (Yayın) Kaynakları Yönetimi – RRM
 Hareketlilik Yönetimi – MM
 Haberleşme Yönetimi – CM
 İşlem, Yönetim ve Bakım – OAM
 Veri İletimi

GSM ağında bulunan

bileşenler sadece aynı tip
ağ yapılarında (MSC, BTS
ve BSC) haberleşmez.
Bunun yanında HLR, VLR
veya EIR gibi bileşenler de
veri iletimine müdahil
olurlar.
 Radyo Kaynakları Yönetimi - RRM

MSC ve baz istasyonları arasındaki bağlantıları;

kuran, yöneten ve bakımını yapan birimdir. Hücreler
arası geçiş durumunda bağlantı yönetim bileşendir.
 RRM Temel İşlevleri

- Kanal atama, değiştirme ve sonlandırma

- Handoff
- Frekans ayarlama
- Güç sarfiyat ayarlama
- Süreksiz iletim ve erişim
- Ön ayarlama
 Handoff

Kullanıcının hareketi neticesinde atanmış olan kanalın veya

bulunan hücrenin değişmesi işlemidir.
-aynı hücre içerisinde kanallar arası
-aynı BSC nin kontrol ettiği hücreler arası
-aynı MSC bünyesinde farklı BSC ler arası
 Hareketlilik Yönetimi - MM

RR yönetim biriminin üzerinde bir yapıdadır.

Abonenin hareketliliğine bağımlı olarak değişmesi
gereken işlevleri ele alır.
 MM Temel İşlevleri

- Yer Güncelleştirmesi :
Abone yeni bir bölgeye geçtiğinde abone bilgileri ve
sağlanacak hizmetler yeni VLR/MSC ye bildirilir.
Bu bölgede uzun süre kaldığında abone bilgileri
buradaki HLR ye atanır.
 MM Temel İşlevleri
- Güvenlik ve Kimlik Denetleme :
Kimlik doğrulama iki farklı giriş birimiyle sağlanır
Authentication Center (AuC)
SIM Card
Auc rastgele bir numara dizisi cep telefonuna
gönderir. SIM Card ve AuC bu diziyi A3
algoritmasına göre çözerek eşleştirir.
 MM Temel İşlevleri
- Güvenlik ve Kimlik Denetleme :
Mobil cihazın kimliği ise IMEI numarasıyla EIR
biriminde depolanan listelerden eşleştirme yapılır.
White-listed: Cihaz erişime yetkilidir.
Grey-listed: Gözetim altında ve yarı yetkilidir.
Black-listed: Tümüyle yetkisizdir ve rapor edilir
 Haberleşme Yönetimi - CM

Arama Kontrol – CC biriminden ve ek hizmet

yönetiminden sorumludur. Çağrı yönetimi, hizmet
tipi seçimi ve arama gerçeklenmesi gibi işlevleri
vardır.
 CM temel İşlevleri
Arama Kontrol – CC; de çağrı yönlendirme birincil
görevdir.
Bir cep telefonuna erişmek için Mobile Subscriber
ISDN numarası çevrilir. Bu numarada; bir ülke kodu,
ulusal bir tanımlama kodu ve HLR haritası kodu
bulunur.
Ek Hizmet Yönetimi; Short Message Service
Center (SMS-MT/PP, SMS-MO/PP)
 İşlem, Yönetim ve Bakım – OEM

OAM birimi operatörün sistemde buunan tüm

bileşenlerinin yapılanışını, kontrolünü ve
düzenlenmesini sağlar.
- Ağ kontrolü için OSS ye gerekli verileri temin eder.
- Yapılacak olan testleri gerçekleştirir.
- BSS üzerinden çoklu BTS leri kontrol eder.
 Kullanıcı Hareketliliği
Bir cep telefonu kullanıcısı yeni bir bölgeye geçtiği zaman
bölgedeki VLR bu durumu tespit ederek HLR birimine bildirir.
Bunun üzerine HLR bu bölgede hizmetlerin sağlanıp
sağlanmayacağı konusunda VLR ye geri bildirim yapar.
 Mobile Subscriber ISDN Numarası
(MSISDN) Çağrı Yönlendirme
Bir cep telefonu MSISDN numarası çevrildiğinde, öncelikle
PSTN çağrıyı MSC ye yönlendirir. MSC bu numaradan
HLR sorgulayarak, çağrıyı kullanıcının bulunduğu
bölgeye yönlendirmek için gerekli olan bilgiyi elde eder.
 GSM teknolojisinin sağladığı
faydalar
-Dinamik özellikleri olan ağ yapısı ile bağlantı
problemlerine mahal vermemektedir.
-Bina içi sinyal zayıflaması daha azdır.
-Darbe iletimi sayesinde konuşma süresi genellikle
daha uzundur.
-GSM hemen hemen tüm yer yüzünü kapsar ve uluslar
arası yönlendirme kolaylığı vardır.
-Verimli güç tüketimi sağlayan cihazlara uyumluluk
vardır
 GSM teknolojisinin olumsuz
yönleri
-2G için kullanılan TDMA iletim, bazı elektronik cihazlara
uyumludur. Ancak 3G de W-CDMA kullanılmaktadır.
-Sadece bir kaç şirket arasında bu teknoloji
geliştirilebilmektedir. Bunların haricinde yeni teknoloji
üreticilerinin önünde engel teşkil eden rekabet vardır.
-GSM de mevcut teknolojiyle oluşturulabilen azami hücre
yarı çapı 35 km dir.
TEŞEKKÜRLER