POLITIČKI SISTEMI NOVIH DEMOKRATIJA

Šesti semestar; ESPB: 5

TEME PREDAVANJA I PITANJA:

1. Treći talas demokratizacije

Osnovna literatura: Semjuel Hantington, Treći talas –

demokratizacija na kraju dvadesetog veka, „Stubovi kulture“,
Beograd, 2004, str. 11-51.

1. Pojam demokratije
2. Pojam demokratizacije
3. Teorija talasa demokratizacije (Huntington)
4. Prvi talas demokratizacije
5. Drugi talas demokratizacije
6. Treći talas demokratizacije
7. Objašnjavanje talasa demokratizacije
8. Objašnjavanje trećeg talasa demokratizacije

2. Država, nacija i demokratija: demokratizacija u višenacionalnim

državama

Osnovna literatura: Huan Linc, Alfred Stepan, Demokratska tranzicija

i konsolidacija, “Filip Višnjić”, Beograd, 1998, str. 31-57

9. Suverena država kao preduslov za demokratiju

10. Izgradnja države i formiranje nacije: sličnosti i razlike
 11. Problemi demokratizacije u višenacionalnim državama
12. Pokušaji rešenja problema demokratizacije u višenacionalnim
državama

3. Tipovi starog režima i demokratizacija

Osnovna literatura: Linc-Stepan (isto), str. 82-95; Thomas Carothers,

“Kraj tranzicione paradigme“, u L. Sekelj i J. Teokarević (prir.),
Tranzicija deceniju posle: pouke i perspektive, Institut za evropske
studije, Beograd, 2004, str. 17-33

13. Tip prethodnog režima i demokratizacija

14. Tranziciona paradigma: osnovne pretpostavke (Carothers)
15. Kritika tranzicione paradigme (Carothers)

4. Društveno-ekonomski činioci i demokratizacija

Osnovna literatura: Sejmur Martin Lipset, Džejson M. Lejkin,

Demokratski vek, Alexandria press, Beograd, 2006, str. 122-130, 154-
166, 177-181, 188-199, 226-230

16. Uticaj nivoa društveno-ekonomskog razvoja na uspostavljanje i

opstanak demokratije
17. Značaj kapitalizma za uspostavljanje i opstanak demokratije
18. Značaj građanskog (civilnog) društva za uspostavljanje i kvalitet
demokratije
19. Uticaj kulture i religije pojedinih zemalja i regiona na njihove
mogućnosti za demokratizaciju
5. Međunarodno okruženje i demokratizacija

Osnovna literatura: Linc-Stepan, str. 95-101.

20. Međunarodno okruženje i demokratizacija

6. Modeli tranzicije (1): transformacije (Španija, Brazil, Mađarska)

Obavezna literatura: Hantington, str. 122-141.

21. Modeli tranzicije (1): transformacije

7. Modeli tranzicije (2): zamenjivanja (Argentina, Rumunija)

Obavezna literatura: Hantington, str. 141-149.

22. Modeli tranzicije (2): zamenjivanja

8. Modeli tranzicije (3): izmeštanja (Poljska, Južnoafrička republika)

Obavezna literatura: Hantington, str. 149-159.

23. Modeli tranzicije (3): izmeštanja

9. Konsolidacija demokratije

Obavezna literatura: Linz-Stepan, str. 15-30; Huntington, str. 258-266.

 24. Demokratska tranzicija i konsolidacija demokratije: pojmovi (Linc-
Stepan)
25. Arene konsolidovane demokratije
26. Uslovi pogodni za konsolidaciju novih demokratija (Huntington)

10. Nedemokratske tendencije: „treći povratni talas“?

Obavezna literatura: Wolfgang Merkel, „Ukotvljene i manjkave

demokratije“, Politička misao, Zagreb, Vol. XLII, br. 1, 2005, str. 1-26.

27. Ukotvljene demokratije (Merkel)

28. Manjkave demokratije (Merkel)

11. Nedemokratske tendencije: Rusija, Srednja Azija, Srednja Evropa

12. „Izborne revolucije“ – četvrti talas demokratizacije?

Obavezna literatura: Taras Kuzio, „Uporedne perspektive četvrtog

talasa demokratizacije“, u: Joerg Forbrig and Pavol Demeš, eds,
Reclaiming Democracy. Civil Society and Electoral Change in
Central and Eastern Europe, GMF, 2007, str. 217-234

29. „Izborne revolucije“: uzroci

30. „Izborne revolucije“: problemi

13. Demokratizacija na Balkanu: stanje i perspektive

Obavezna literatura: Jovan Teokarević, „Demokratizacija

postkomunističkih političkih sistema na Balkanu“, u Država i
demokratija, Fakultet političkih nauka, Beograd, 2009 (1-20)

31. Postkomunistički balkanski politički sistemi:

poreklo i kontekst nastanka
32. Specifičnosti balkanske demokratske tranzicije
33. Merenje demokratizacije:
balkanske i druge postkomunističke demokratije