ชีวิตวัฒนา

ปั ญญาจีน
 2

ดร.บุญเสริม บุญเจริญผล

•ดั บ อ า ร ม ณ์ ทิ้ ง เ สี ย สิ้ น

แล้วความจริงจะโผล่ออก
มา
•ไล่ความวิตกออกไป
•เอาความคิดแยกออกไป
จากร่างกาย
• ฤ ดู ใ บ ไ ม้ ร่ ว ง ใ บ ไ ม้ สี
น้้ าตาล ถึ ง ฤดู ใ บไม้ ผ ลิ
มันก็ออกมาเขียวได้อก ี
 3

•นิ่ ง สงบใคร่ ค รวญถึ ง สิ่ ง

ต่ า ง ๆ จึ ง ไ ม่ มี อ ะ ไ ร ม า
ท้าให้เราโศกเศร้าได้

ชีวิตวัฒนา

ดร.บุญเสริม บุญเจริญผล

เมื่อปี พ.ศ. 2536 ผมได้มีโอกาสไปราชการที่ปักกิ่ง

และเป็ นการบั ง เอิญ อย่ า งยิ่ ง ที่ไ ด้พ บหนั งสื อ เล่มหนึ่ ง วาง
ขายหลบมุมอย่่ ในริมต้่ท่ี ร้านขายหนั งสื อของโรงแรมที่ผม
 4

พักนอน หนั งสือเล่มนี้ ด่แก่ชราและโทรมไม่น่าสนใจ แต่

ท่าทางที่มันวางตะแคงอย่่ด่เหมือนว่ามันทำาท่ากวักมือเรียก
ให้ผมช่วยพามันออกไปให้พ้นจากร้านนี้ เสียที เพราะใคร
ๆ ก็ ไ ม่ ส นใจมั น ผมจึ ง เอื้ อมมื อ ไปล้ ว งออกมาจากมุ ม ต้่
และก็เป็ นการบังเอิญอีกชั้นหนึ่ ง คือมันเป็ นภาษาอังกฤษ
แทนที่จะเป็ นภาษาจีนอย่างเล่มอื่น ๆ หน้าปกเขียนว่า “
เดอะ มิ ส เทอรี ออฟ ลองกี วิ ที – The Mistery of Longevity”

แปลเป็ นภาษาไทยว่า “ความลับแห่งการมีอายุยืน” ราคาก็

ถ่กมาก คิดเป็ นเงินไทยประมาณ 30 บาท ผมเปิ ดอ่านผ่าน
ๆ เห็น ว่ามีสาระดีม าก โดยเฉพาะสำา หรับ ผ้่ ส่ ง อายุ แ ละผ้่
หวังจะมีสุขภาพดี จึงรีบตัดสินใจซื้ อทันทีโดยไม่ผลัดว่าไว้
วั น หลั ง ค่ อ ยซื้ อ ด้ ว ยเกรงว่ า มั น จะวิ่ ง ตามใครไปเสี ย ก่ อ น
และก็เหลืออย่่เล่มเดียวเสียด้วย ถ้าพลาดงวดนี้ ชาติน้ ี คง
ไม่ได้พบกันอีกแล้ว
หลังจากที่ผมได้อ่านอย่างพิจารณาเป็ นเวลาหลายวัน
จึงเห็นคุณค่าของหนั งสือเล่มนี้ อยากจะเผยแพร่ความลับ
แห่งการมีชีวิตวัฒนาให้คนไทยได้อ่านบ้าง จึงขอเก็บความ
จากหนังสือเล่มนี้ ผสมกับความคิดเห็นและประสพการณ์ส่วน
ตัวของผมเข้าไปบ้าง พิมพ์ออกเผยแพร่เป็ นวิทยาทานออก
ไปเรื่อย ๆ โดยเฉพาะเผยแพร่แก่ผ้่ส่งอายุท้ ังหลาย คน
วั ย นี้ ถ้ าหาวิ ธีช ะลอความชราไว้ บ้า ง ก็น่ าจะดีก ว่ าปล่ อ ยให้
 5

สั ง ขารมั น รุ ด หน้ า ไปตามบุ ญ ตามกรรม นึ ก ว่ า ลดความ

ทุกข์ให้แก่ชีวิตเราเองก็แล้วกัน

ชีวิตวัฒนาคืออะไร
ชีวิตวัฒนาคือชีวิต ที่ยาวนานและอยู่อยูางมีความสุข
ข อ ใ ห้ สั ง เ ก ต ว่ า ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง ชี วิ ต วั ฒ น า ต้ อ ง มี
ลักษณะ 2 ประการ คือ
1. อายุยืน 2. มีความสุข แม้ว่าอายุมากแล้วก็มี
ความสุข และต้องสุขทั้งกายและใจ คือไม่ป่วย และไม่ทุกข์
ใจ มิใช่อายุยืน แต่อย่่อย่างทุกข์ทรมาน

ถ้าเป็ นได้อย่างนี้ อายุวฒ

ั นา ก็เป็ นเรื่องที่ทุกคน
ปรารถนา

วัยส่งอายุเป็ นวัยทุกข์หรือวัยทอง
โดยปกติคนวัยส่งอายุท่ีเกิน 50 ขวบ มักเป็ นผ้่มีความ
ทุกข์ เพราะอวัยวะต่าง ๆ มันจะหมดอายุแล้ว ตับ ไต ไส้
พุง กระด่ก เส้นเลือด เส้นเอน หัวใจ สมอง ก็เสื่อมความ
สามารถลงไปเรื่อย ๆ ฉะนั้ นระบบอะไร ๆ ในร่างกายก็เริม
่
ทรยศ ผลที่แสดงออกมาคือ นอนก็ไม่หลับสนิ ท กินก็ไม่
 6

อร่อย ถ้าบังเอิญกินอร่ อย ประเดี๋ยวก็เกิดเรื่องเจ็บป่ วย

ตามมาจนได้ เพราะอวัยวะตามทางที่อาหารมันเดินไปมัน
ไม่อร่อยด้วย ซำ้าร้ายกว่านี้ นอกจากร่างกายทรุดโทรมยัง
ไม่พอ จิตใจก็พลอยตกตำ่าไปด้วย โมโหง่าย ใจน้อย ขี้บ่น
ขี้ ลื ม ฟ้ ุง ซ่ า น กั ง วล ระแวง ขี้ งก เห็ น แก่ ตั ว กลายเป็ น
ตัวการก่อเหตุวุ่นวายทำา ลายสันติสุขแก่คนใกล้ชิด รอบข้าง
ถ้าเราปล่อยตัวไปตามกระแส มันก็เป็ นอย่างนี้ แหละ ต้อง
ทุกข์อย่างนี้ แหละ
แต่ถ้าเราร้่จักทำา ชีวิต ให้พัฒนา ชีวิตในวัยนี้ ก็อาจเป็ น
วั ย ทองได้ ท่ า นลองคิ ด ด่ ชี วิ ต ในตอนส่ ง อายุ มี เ วลาวู า ง
มากกวูาวัยอื่น ๆ (ยกเว้นท่านจะแส่หาเรื่องให้ยุ่งชีวิตเอา
เอง) สามารถจะทำาอะไรๆหลายอย่างให้แก่ชีวิตของเราเอง
ได้ เ ต็ ม ที่ ตอนหนุ่ ม สาวและกลางคน เราทำา งานเพราะ
อยากได้เงิน อยากได้ช่ ือเสียง อยากได้อำานาจ แต่ในวัย
ส่ ง อายุ เราได้ ทำา งานที่ เ ราอยากทำา ทำา งานที่ เ รารัก เรา
สนใจ โดยไม่ ต้ อ งสนใจเรื่อ งเงิ น มากนั ก เราสามารถมี
เวลาทำา กิจกรรมส่วนตัว เช่น ออกกำา ลังกาย รับประทาน
อาหารช้า ๆ ทำาสมาธิบ้าง ทำางานอดิเรกที่เราชอบ และถ้า
หากออกจากบ้ า นไปติ ด ต่ อ ธุ ร ะหรือ เที่ ย วเปิ ดห่ เ ปิ ดตา ก็
สามารถออกจากบ้านตอนสาย ๆ ได้ ไม่ต้องเร่งร้อน เรา
ได้อ่านหนั งสือเพื่อความสุขใจพอใจมากขึ้น หนั งสือเหล่านี้
ซื้ อมาแต่วัยหนุ่มวัยกลางคน แต่ยังไม่มีเวลาอ่าน ตอนนี้
 7

ได้ อ่ า นหนั งสื อ ที่ อ ยากอ่ า นอย่ า งสมใจ เรามี เ วลาปล่ ก

ต้นไม้ ชมดอกไม้ ชมธรรมชาติอย่างด่ดดื่มซึมซับ นานกว่า
เมื่อก่อน อีกอย่างหนึ่ งเมื่อก่อนไปพบปะผ้่คนก็ต้องไหว้
เขาก่อน เดี๋ยวนี้ ไปไหนมาไหนมักมีแต่คนยกมือไหว้ ก็
น่าภ่มใิ จไม่น้อย และประการสำาคัญที่สุดเรามีเวลาพิจารณา
เรื่อ งของชี วิ ต เข้ า ใจเรื่อ งของชี วิ ต มากขึ้ น ร้่ ใ นความไม่
เที่ยงของชีวิตชัดเจนขึ้น เพราะความจริงได้มาปรากฏแก่
ตนเองแล้ ว ความร้่ เ รื่อ งชี วิ ต เป็ นความร้่ ท่ี สำา คั ญ ที่ สุ ด ที่
มนุ ษ ย์ ไ ม่ ค วรละเลย ซึ่ ง คนอายุ ยั ง ไม่ ม ากมั ก จะไม่ ส นใจ
เรื่องชีวิตเอาเสียเลย เอาแต่ขายชีวิตกินไปเรื่อยๆ จะตัก
เตือนอย่างไรก็ไม่ยอมฟั ง
ถ้าเราจัดชีวิตให้ดี วัยส่งอายุก็เป็ นวัยทอง เป็ นวัยที่
เราใฝ่ ฝั น เฝ้ าคอยว่ า เมื่อไรจะถึงวั นนั้ นเสียที แต่ถ้ าเรา
จัดชีวิตไม่ดี วัยส่งอายุก็เป็ นวัยทรมาน ถ้าอย่างนั้ นเรามา
จัดชีวิตกันดีกว่า ให้เป็ นชีวิ ต วัฒ นา คือ เป็ นชีวิต ที่เ จริญ
ยัง่ ยืนนาน

เรื่องอายุ ตำาราจีนบอกวูาคนอายุยืนหลายร้อยปี มีหลายคน

จากหนั งสือฉบับที่ผมกล่าวถึงในตอนแรก ได้กล่าวว่า
คนจี น เป็ นคนที่ มี ชี วิ ต ชี ว า ใฝ่ หาวิ ธี ก ารที่ จ ะทำา ให้ อ ายุ ยื น
และมีสุขภาพกายสุขภาพใจสมบ่รณ์ ฉะนั้ นจึงไม่แปลกใจว่า
คนจีนหลายคนมีอายุยืนหลายร้อยปี ถึง 700 ปี ก็มี (เชื่อ
 8

ไม่ เ ชื่ อคิ ด ด่ เ อง ผมไม่ ท ราบเหมื อ นกั น ว่ า จริง หรือ เท็ จ )

เพื่อความสะดวก ผมขอทำาเป็ นตารางให้ท่านพิจารณาด่

สูวนหนึ่ งของคนจีนผ้่มีอายุยืนยาวในสมัยโบราณ

ชื่อ อายุ
สมัย

จักรพรรดิHuang Di (จักรพรรดิเหลือง) มากกว่าร้อยปี

5,000 - 6,000 ปี มาแล้ว
อาจารย์ Peng Zu 767 ปี แล้วหายไป
กษัตริย์ Yao ราชวงศ์ถัง
อาจารย์ Lao Zi (เหลาจื้ อ) ผ้ต
่ ้ ังลัทธิเต๋า 300 ปี
Gui Gu Zi หลายร้อยปี 475 - 221 ปี
ก่อนคศ.
Cui Wen Zi 300 ปี 246 -
210 ปี ก่อน คศ.
Li Gen มากกว่า 700 ปี จักรพร
รดิ์ Wu Di ราชวงศ์ฮัน
่
Li Changzai มากกว่า 800 ปี ราชวงศ์
ฮัน
่ ตะวันออก

ที่มา : Liu Zhengcai .The Mystery of Longevity.

Beijing: Foreign Languages Press. 1990.
 9

ที่ผมยกตัวเลขอายุยืนยาวตามที่คุณหมอ หลิ่ว เช็งไข

นำามาอ้างนั้ น ก็เพื่อให้ท่านที่ส่งอายุขนาด 80-90 ขวบ ได้
พิจารณาสังขารว่า “ตัวเรานี้ ยังเยาว์วัยนั ก หากเราจะอย่่ได้
ถึ ง 800 ปี แล้ ว อายุ เ ราเพิ่ ง ล่ ว งมาเพี ย ง 1 ใน 10 ของ
อายุขัยมนุ ษย์เท่านั้ น” คิดอย่างนี้ แล้วก็ดีใจ ลืมแก่ลืมตาย
ไปได้เหมือนกัน แต่ผมเองก็สงสัยสถิติเหล่านี้ เหมือนกัน
ว่าเท็จจริงเพียงใด เอาเป็ นว่าฟั งสองห่เก็บไว้ห่เดียวก็แล้ว
กัน
ปั ญหาอีกอย่างคือ เรื่องชื่อจีนเขียนภาษาฝรัง่ หรือแม้
เขียนเป็ นภาษาจีนก็ตาม คนจีนสิบคนที่อย่่สิบเมืองต่างกัน
ก็อ่านออกเสียงต่างกันสิบอย่าง ฉะนั้ นเมื่อผมเขียนชื่อคน
จีนเป็ นเสีย งภาษาไทย ก็ไม่มีทางถ่กต้อ งได้ หรือใครคน
หนึ่ งบอกว่ า ถ่ ก แต่ ใ ครอี ก หลายคนก็ บ อกว่ า ผิ ด ด้ ว ย
เหตุผลดังกล่าวผมจึงเขียนชื่อโดยใช้เสียงเป็ นภาษาอังกฤษ
ส่ ว น ท่ า น จ ะ อ่ า น อ ย่ า ง ไ ร ก็ อ่ า น ไ ป ผ ม ไ ม่ ว่ า ก ร ะ ไ ร
นอกจากจะบอกแต่เพีย งว่า คุณอ่านของคุ ณไปคนเดียวก็
แล้วกัน ถึงอย่างไรก็คงไม่ถ่กต้อง แม้จะให้คนจีนอ่านให้
ก็ไม่ถ่ก แต่นั่นไม่ใช่เรื่องสำา คัญ เอาเนื้ อความเป็ นหลักดี
กว่า
 10

วิธีปฏิบัติตนเพื่อชีวิตวัฒนา

ถ้าท่านต้องการชีวิตวัฒนา ท่านก็ต้องปฏิบัติตนดังนี้
 11

1. จำากัดการกินการดื่มให้ถ่กหลัก
2. ฝึ กการดำารงชีวิตประจำาวันให้ถ่กหลัก
3. อย่าโหมเกินกำาลัง
4. รักษาจิตใจให้สงบ

1. จัดการกินการดื่มให้ถ่กหลัก
เทคนิ คที่จะทำา ให้อายุ วัฒนาอย่างหนึ่ งก็คื อ กินระวัง
ดื่มระวัง อยูาตามใจปาก กินแต่พอดีอย่าให้อ่ิมอืด รับ
ประทานมั ง สวิ ร ัติ ดี ก ว่ า อาหารเนื้ อสั ต ว์ ผั ก ที่ นำา มาปรุ ง
อาหารควรเป็ นผั ก ที่ ป ล่ ก เอง จะได้ ท้ ั งสุ ข ภาพกายและ
สุขภาพใจ การปล่กผักเองทำาได้ง่ายมาก นอกเสียจากท่าน
เป็ นคนเกี ย จคร้ า นแก้ ตั ว แม้ แ ต่ อ ย่่ ท่ี แ คบในเมื อ งก็
สามารถปล่กลงกระถางได้ ขอให้ลองซื้ อเมล็ดพันธ์ุผักมา
ปล่ ก สั ก ครั้ ง แล้ ว ท่ า นจะติ ด ใจ การซื้ อผั ก จากตลาด
เป็ นการเสี่ยงภัยมาก เพราะมีสารพิษฆ่าชีวิต และมีปุ๋ยเคมี
ซึ่งเป็ นอันตรายช้าๆต่อร่างกาย
จงดื่มนำ้าชาจีนเป็ นประจำา ชงอ่อนๆเป็ นสีเหลือง อย่า
ให้ถึงกับเป็ นสีน้ ำาตาลเข้ม และต้องปล่อยให้เย็นลงหน่อย
พออุ่นน้อยๆ ถ้าดื่มขณะร้อนจัดจะเป็ นมะเร็งที่คอหรือที่
หลอดอาหาร การดื่มชาเข้มจะกระทำา เฉพาะเมื่อท้องเสีย
ถ่ายอุจจาระบ่อยเท่านั้ น
 12

การกินแต่ละครั้งสำาหรับผ้่หวังชีวิตวัฒนา จะต้องคิด
เสียก่อนทุกครั้ง กินแล้วจะให้โทษหรือให้คุณ ถ้าเห็นวูาให้
โทษก็อยูากิน ถ้าเห็นวูาให้คุณจึงกิน ท้องวูางจึงกิน ท้อง
อิ่มอยูากิ น มีคำา เตือ นใจที่ดี ข อง ชาง หัว นั กปราชญ์ จีน
กล่ า วไว้ เ มื่ อประมาณปี ค.ศ.265-420 ว่ า กิ น น้ อ ยทำา ให้ ใ จ
กว้างและอายุยน
ื กินมากทำาให้ใจแคบและอายุส้ น
ั
ปราชญ์ เอ๋า หยิง ยุคราชวงศ์หมิงกล่าวว่า คนกินมาก
จะเกิดทุกข์5 ประการ คือ
1. ขี้ บ่ อ ย 2. เยี่ ย วบ่ อ ย 3. นอนทรมาน 4. กาย
หนั ก ลำาบากแก่การขยับเขยื้ อนร่างกาย
5. อาหารไม่ย่อย ท้องอืด
ข้อ 1. และ 2. ผมไม่เห็นด้วย เพราะผมเองก็เป็ นคน
ขี้บ่อยเยี่ยวบ่อย(ขออนุ ญาตใช้คำาโบราณ เพราะเราคุยกันถึง
เรื่องโบราณ) ก็ระบบขับถ่ายของผมดี กินของใหม่ ก็ดัน
ของเก่าออกได้ทันที สบายท้องดีจริงๆ ส่วนข้ออื่นๆผม
เห็นด้วยหมด
อีกอย่างหนึ่ ง กินอาหารเบาๆหลายมื้ อ ดีกว่ากินหนั ก
มากมื้ อเดียว เคยทราบว่านั กการเมืองไทยคนหนึ่ งกินมื้ อ
เดี ย ว แต่ อั ด เข้ า ไปเกื อ บเต็ ม บาตรพระ อย่ า งนั้ นไม่ ถ่ ก
สุขลักษณะ อย่าเอาอย่าง
การกิ น ผั ก เป็ นสิ่ ง ที่ ดี จงกิ น พื ช ผั ก มากกว่ า กิ น เนื้ อ
สัตว์ อย่าลืมผลไม้ด้วย ธัญพืช เช่น ข้าว ข้าวโพด ดีต่อ
 13

สุขภาพ อาหารทุ ก อย่ า งขอให้ เ ป็ นอาหารที่ ง่า ยๆ ไม่

ปรุงแต่งมาก
การดื่มนำ้าชา ชาวจีนโบราณนิ ยมดื่มนำ้าชา นำ้าชามี
คุณประโยชน์ท่ีตำา ราว่าไว้ดังนี้ 1. บำา รุงนำ้าลาย (น่าชงให้
สส.ดื่มเป็ นประจำา) ดับกระหายนำ้า 2. เพิ่มความแข็งแรง
แก่ร่างกาย กระตุ้นระบบประสาท 3. ช่วยย่อยอาหารและ
ละลายไขมัน 4. ขับเหงื่อและรักษาหวัด 5. ลดนำ้าหนั ก 6.
ช่ ว ยให้ ส มองโปร่ ง ความคิ ด แล่ น ความจำา ดี 7. อายุ ยื น
ถ้าได้ด่ ืมนำ้าชาถึง 7 ถ้วย (ใหญ่เล็กเพียงใดไม่ทราบ) ตัวจะ
เบาเหมื อ นหลุ ด พ้ น จากพั น ธนาการที่ โ ลกผ่ ก เราเอาไว้
วัฒนธรรมการดื่มชาแพร่จากจีนไปญี่ปุ่นอีกต่อหนึ่ ง
ถึงอย่างไรก็อย่าลืมว่า อย่าดื่มนำ้าชาที่ร้อนและเข้มข้น
เกินไป แทนที่จะให้คุณกลับเป็ นโทษ
บุ ห รี่ มี โ ทษมาก ทำา ให้ ร ะบบย่ อ ยอาหารเสี ย ด่ ด ซึ ม
อาหารเลี้ยงร่างกายได้ยาก ยิ่งกว่านั้ นภรรยาจะเป็ นมะเร็ง
ในวัยกลางคน และตนเองจะเป็ นมะเร็งในยามส่งอายุ
เหล้ า ผลไม้ แ ละเหล้ า จากข้ า ว ถ้ า เพี ย งแต่ จิ บ น้ อ ยๆ
สัก 2 จิบก็ไม่มีโทษ อาจช่วยย่อยอาหาร และเลือดฉีดดีทัว่
ร่างกาย แต่จงระวังพิษร้ายสะสมในตับ ถ้าดื่มบ่อยเกินไป
การดื่มเหล้ามากเป็ นอันตรายต่อทุกอวัยวะ ก่อมะเร็ง ความ
คิดเลอะเลือน และทำาให้อายุส้ ัน
 14

เนื้ อสัต ว์ บำา รุ ง กำา ลั ง ไม่มีสัต ว์ ใ ดในโลกที่ กิ น แล้ ว

เป็ นยาโป๊ บำา รุ ง กำา ลั ง มั น ก็ ใ ห้ ไ ด้ เ พี ย งทำา ให้ เ กิ ด เนื้ อหนั ง
เหมือนเนื้ อสัตว์โดยทัว่ ไป(สมัยนี้ เรียกว่า โปรตีน) มีเรื่อง
เล่ากัน มาว่า ในกาลครั้งหนึ่ ง ประมาณ 500-600 ปี ล่ว งมา
แล้ว มีซินแส(หมอ)ใจโหดคนหนึ่ ง คิด ค่ารักษาไข้ในราคา
แพงมาก คนไข้ท่ียากจนบางคนไม่มีเ งินค่ารักษา ทำา ให้
ซิ น แสโหดคนนี้ โกรธจั ด คิ ด จะแก้ แ ค้ น ทรมานคนไข้ จึ ง
ออกอุบายว่าไข้น้ ี ยังไม่หายขาด จะต้องกินยาต่อไปสักระยะ
หนึ่ ง ยาที่ว่านี้ หายากมาก ต้องไปจับหมีเป็ นๆมาจากภ่เขา
แล้วฆ่าหมี ตัดตีนทั้งสี่กินสดๆให้หมดภายใน 3 วัน คนไข้
รายนี้ เดินทางเข้าป่ าล่าหมีเพื่อเอามาทำายา ในที่สุดเขาก็ถ่ก
หมี กั ด ตายสมใจหมอ แต่ ข่ า วเล่ า ลื อ ว่ า ตี น หมี เ ป็ นยาดี
กลับแพร่ไปไกล และกลายเป็ นความเชื่อถือของผ้่ โ ง่เ ขลา
ทัว่ ไปจนทุกวันนี้
นั กปราชญ์โบราณของจีนได้กล่าวห้ามไว้ว่า อย่าอุตริ
กินสัตว์ท่ีคนทั้งหลายเขาไม่กินกัน (เช่น หมี ลิง ชะนี จรเข้
ฯลฯ) เพราะนั ่ นมันเป็ นลักษณะของเปรตและปี ศาจ ถ้า
ขืนล่วงละเมิดจะเจ็บป่ วยและเคราะห์ร้ายทั้งครอบครัว
รสอาหาร จืดไว้เป็ นดี อาหารรสจัด คือ เค็มจัด เผ็ด
จั ด หวานจั ด เปรี้ ยวจั ด ทำา ลายร่ า งกาย โดยเฉพาะ
กระเพาะ ลำาไส้ หัวใจ ความดันเลือด ทำา ให้อารมณ์รุนแรง
 15

ขาดความสุขุมรอบคอบ ความเชื่อของปราชญ์จีนกล่าว
ว่า อาหารรสจัดเป็ นอาหารของคนชั้นตำ่า
การเคี้ ยว ผ้่ ห วั ง จะมี อ ายุ ยื น ควรสร้ า งนิ สั ย เคี้ ยว
อาหารให้ละเอียดแล้วจึงกลืน ซึ่งคงไม่ค่อยทันใจคนใจร้อน
เพราะต้ อ งเสี ย เวลานาน แต่ ก็ เ ป็ นการเสี ย เวลาที่ คุ้ ม ค่ า
อาหารที่ถ่กบดละเอียดแล้วจะย่อ ยง่ าย ถ่กนำา เข้าส่่กระแส
เลือดได้มากกว่าอาหารหยาบ นอกจากนั้ นในทางจิต การ
เคี้ยวนานเป็ นการให้ความสำา คัญต่ออาหารต่อ การกิ น นี้
เป็ นหลักธรรมชาติปกติเหลือเกิน เมื่อเราให้ความสำา คัญ
ต่อสิ่งใดสิ่งนั้ นย่อมให้คุณต่อเรา
การพิจารณากูอนกิน เป็ นธรรมเนี ยมของหลายชาติ
หลายภาษา ที่ สั ่ ง สอนกั น มาว่ า ก่ อ นกิ น ให้ พิ จ ารณาว่ า
“อาหารที่ตกถึงปากเรานี้ เกิดจากผ้่มีคุณทั้งหลายร่วมกันทำา
มา ชาวนาชาวสวนเป็ นผ้่ ป ล่ ก แม่ ค รั ว เป็ นผ้่ ป รุ ง มี ผ้่
ออกแรงจัดสำารับมาตั้งให้เรียบร้อย และยังมีผ้่ออกเงินซื้ อ
อาหารเหล่านี้ อีก ขอขอบคุณผ้่มีส่วนร่วมทุกท่าน ขอให้ผ้่
มี ส่ ว นร่ ว มทุ ก ท่ า นจงเจริญ ” การตั้ งจิ ต นึ กร้่ คุ ณ ต่ อ ผ้่ มี
พระคุณทำาให้ชีวิตวัฒนา
อยูากองเศษอาหารบนโต๊ะอาหาร คนขาดการอบรม
มั ก กองเศษอาหารบนโต๊ ะ โดยไม่ ร้่ สึ ก รัง เกี ย จ ท่ า นที่
ต้องการชีวิตวัฒนาโปรดอย่าทำาเช่นนั้ น เพราะจิตจะด่ดซับ
สิ่ ง ไม่ เ ป็ นมงคลเข้ า ไปในชี วิ ต เนื่ องจากขณะกิ น อาหาร
 16

จิ ต ใจกำา ลั ง ด่ ด ซั บ สิ่ ง ภายนอกเข้ า ส่่ ร่ า งกา ย ถ้ า สิ่ ง

แวดล้อมไม่ดีมีเศษอาหารกองอย่่แล้ว ชีวิตจะไม่วัฒนา
อยู า ทำา เสี ย งซ้่ ด ซ้ า ด อยู า เคี้ ยวดั ง จั บ
๊ ๆ แม้ ว่ า เรา
อร่อยกับรสอาหารสักปานใดก็จงสำารวมกิรย
ิ า เคี้ยวอาหาร
จงหุบปาก เพื่อมิให้ดังจับ
๊ ๆน่าเกลียด และอย่าซดนำ้าแกงดัง
ซ้่ ด ซ้ า ด จะเป็ นอั ป มงคลชี วิ ต ชี วิ ต มี แ ต่ เ รื่อ งเดื อ ดร้ อ น
เรื่อ งนี้ แม้ ค นจี น ทั ่ว ไปจะชอบทำา แต่ นั ก ปราชญ์ จี น ตำา หนิ
มาก
การล้างทำาความสะอาดภาชนะ เราคงเคยเห็นพวก
กรรมกรกินอาหาร เมื่อพวกเขากินเสร็จจะกองชามจานลง
ในถัง ไม่ยอมล้าง ด่น่าสกปรก เมื่อเวลาจะกินใหม่กห
็ ยิบ
มาล้างเท่าที่จะใช้งาน คนพวกนี้ จะหาความเจริญไม่ได้
เพราะไม่ทำาตนเป็ นคนพัฒนา ฉะนั้ นถ้าเราไม่ใช่คนตำ่า
เมื่อกินแล้วจงล้างชามจาน หม้อ กะทะ ให้เรียบร้อย ควำ่า
ตากแดดให้แห้ง จึงเป็ นมงคล ถ้าไปกินที่บ้านของคนอ่ ืน
จะต้องช่วยเขาล้างชามจานให้สะอาดด้วย อย่าทำาเฉยเมย
เขาจะสาปแช่งไล่หลังเอา

2.หลักปฏิบัติประจำาวัน
เคล็ ด ลั บ สำา คั ญ อย่ า งหนึ่ ง ของการมี อ ายุ ยื น คื อ
ต้องมีหลักใช้ชีวิตประจำา วันที่แน่นอน ทำางานและพัก ตาม
กำาหนดเวลาที่ต้ ังไว้
 17

นั กปราชญ์กวนซี (ประมาณ 600 ปี ก่อนคศ.)

บั นทึ กไว้ว่ า “ การใช้ ชี วิ ต ประจำา วั น แบบสะเปะสะปะไม่ มี
กำา ห น ด เ ว ล า แ น่ น อ น ทำา ใ ห้ เ ห นื่ อ ย ล้ า แ ล ะ อ า ยุ สั้ น ”
นอกจากนั้ นตำา ราหลั ก การแพทย์ โ บราณของจั ก รพรรดิ
เหลื อ งแนะนำา การปฏิ บั ติ ตั ว แต่ ล ะฤด่ ต่ า งกั น เพื่ อให้
ร่างกายและจิตใจปรับตัวตามดินฟ้ าอากาศ โดยแนะนำา ให้
ปฏิบัติดังนี้
ในฤด่ ใ บไม้ ผ ลิ ควรนอนช้ า และตื่ นเร็ ว แต่ เ ช้ า
ตื่นแล้วเดินเล่นในสนาม
ในฤด่ ร้ อ น ควรนอนช้ า และตื่ นเร็ ว ตื่ นแล้ ว
บริหารร่างกายกลางแสง แดด
ในฤด่ ใ บไม้ ร่ ว ง ควรนอนเร็ ว และตื่ นเร็ ว ตื่ น
พร้อมเสียงนกเสียงกา
ในฤด่ ห นาว ควรนอนเร็ ว และตื่ นช้ า นอนรอ
แสงตะวันจึงค่อยตื่น
โปรดทราบว่ า ในเมื อ งจี น มี 4 ฤด่ เพราะเป็ น
เมื อ งหนาว ในฤด่ ร้ อ นกลางวั น ยาว 3-4 ทุ่ ม ยั ง สว่ า ง
ตอนเช้ า ตี 4 สว่ า งแจ้ ง แล้ ว ครั้น ถึ ง ฤด่ ห นาว 4-5 โมง
เย็ น ก็ คำ่ า กว่ า จะสว่ า งก็ 10.00 น. ฉะนั้ นหลั ก ปฏิ บั ติ ดั ง
กล่าวข้างบนจะนำา มาใช้ในเมืองไทยได้ก็ต้องดั ด แปลงโดย
น่าจะถือหลักว่า ถ้ากลางคืนยาวก็นอนมาก ถ้ากลางคืน
สั้นก็นอนน้อยหน่อย ทำาตนให้สอดคล้องกับธรรมชาติ ถ้า
 18

นอนไม่พอกลางคืน ก็แถมตอนกลางวันนิ ดหน่อยก็ดี ผ้่

ส่งอายุ ควรได้น อนกลางวั น บ้ า ง จะชะลอความชำา รุ ด ของ
ร่างกายได้ ช่วยให้ร่างกายฟื้ นสดใสขึ้น อย่าฝื นทำางานใน
ขณะง่วงหรือเพลียจัด เป็ นอันตรายต่อร่างกายมาก
ตำา ราฉบั บ เดี ย วกั น นี้ กล่ า วด้ ว ยว่ า “คนดื่ นเหล้ า
มาก เข้านอนและตื่นนอนไม่ตรงเวลา และมีเพศสัมพันธ์
ขณะเมา จะโทรมเมื่ออายุ 50 และตายก่ อ นเวลาอั นควร”
สำา หรับคนไทยนั้ นผมอยากจะเพิ่มเติมว่า “ด่โทรทัศน์จน
ดึก(ซึ่งมักมีแต่รายการไร้สาระ) หรือกลับบ้านดึก เพราะมัว
แต่ เ ข้ า สถานเริง รมย์ กิ น อาหารยามดึ ก และทะเลาะกั บ
ภรรยาหรือสามีทำาให้อายุส้ ัน”
นั กปราชญ์จีนรุ่นหลัง ตามตำา ราเล่มนี้ ได้แบ่งวัน
หนึ่ ง ออกเป็ น 12 ช่ ว ง ๆ ละ 2 ชั ่ว โมง มีคำา แนะนำา การ
ปฏิบัติตัวแต่ละชัว่ โมงดังนี้
05.00-07.00 น. ตื่นพร้อมหรือก่อนพระอาทิตย์
ขึ้น ควงศรีษะวนซ้ายวนขวา และหันซ้าย หันขวา ก้มเงย
อย่างละ 4 ครั้ง ควงไหล่ไปมาเพื่อคลายกล้ามเนื้ อไหล่และ
เส้นเอ็ น บริเวณนั้ น จากนั้ นเอาฝ่ ามื อ ถ่กั น จนร้ อ น แล้ ว
นวดจม่ก 2 ข้าง ตา 2 ข้าง และห่ 2 ข้าง ถ่ 5-6 ครั้งทุก
จุด ต่อไปใช้ฝ่ามือปิ ดห่ข้างละมือให้มิด เพื่อให้ห่อุ่น จาก
นั้ นใช้ สั น มื อ ตี ท้ า ยทอยคื อ ศี ร ษะด้ า นหลั ง เบา ๆ 20 ครั้ง
อย่าตีแรงจะมึนโง่ ตำา ราจีนเรียกว่า ตีกลองสวรรค์ จาก
 19

นั้ นเดินออกนอกอาคารไปออกกำาลังกายเต๋าหยิน (Daoyin

ภาษาจีนใช้ d ออกเสียง ต)กลางแจ้ง

การออกกำาลังกายแบบเต๋าหยิน คือ กายบริหารด้วยท่าทางต่าง ให้

หลายอวัยวะได้เคลื่อนไหว พร้อมทั้งหายใจเข้าออกเต็มที่เบาๆ เรา
คิดท่านเอาเองก็ได้

ผมขอเพิ่มเติมความเห็นส่วนตัวเข้าไปดังนี้ ตอนเช้า
ตื่นนอนแล้วก่อนอื่นจงรีบเข้าห้องนำ้า อย่ามัวแต่ทำา อย่าง
อื่นอย่่ จัดการแปรงฟั นให้สะอาด เพราะปากหมักหมมทั้ง
คืน มีกลิ่นปากเหม็นทุกคน ถ้าเราพ่ดกับใครเขาจะเหม็น
กลิ่นปากเราไม่เป็ นมงคล ยิ่งถ้าเป็ นผ้่หญิงปล่อยกลิ่นปาก
ให้สามีดมรับอรุณ ก็เป็ นการขับสามีเข้าวัดบวชพระหรือไม่
ก็ ขั บ ให้ ไ ปหาเมี ย น้ อ ยไว ๆ จากนั้ นถ่ า ยอุ จ าระให้ ท้ อ ง
สะอาด อย่าลืมล้างก้นให้สะอาดด้วยสบ่่ ถ้าเป็ นแบบโยคี
อินเดียเขาสอนให้ล้างก้นและอวัยวะเพศให้สะอาดด้วยสบ่่
 20

และล้ า งจม่ ก ด้ ว ยนำ้ าสะอาด (จะอธิ บ ายวิ ธี ล้ า งจม่ ก ภาย

หลัง) จากนั้ นอาบนำ้าชำาระร่างกายสะอาด ถ่ตัวแรง ๆ ให้
เลือดเดินดีเป็ นการปลุกให้หายงัวเงีย ถ้าสระผมก็ควรขยี้
หนั งหัวให้ร้่สึกเหมือนถ่กนวด จากนั้ นเช็ดตัวแรง ๆ ด้วย
ผ้าขนหน่ เสร็จแล้วแต่งตัวหลวม ๆ ออกไปเดินส่ดอากาศ
รับ แสงตะวั น นอกอาคาร แล้ว ก็ทำา อย่ า งที่ไ ด้แ นะนะตาม
แบบฉบั บ จี น ข้ า งบน คื อ ผมขอคั ่น การทำา ความสะอาด
ร่างกายก่อนอื่น
ส่ ว นการออกกำา ลั ง กายกลางแจ้ ง นั้ น ผมขอแถม 2
อย่าง คือควงหัวกับโค้งตัว การควงหัวเป็ นการบริหารเส้น
เอ็นเส้นประสาทกระด่กและกล้ามเนื้ อบริเวณคอ ป้ องกัน
คอเคล็ ด บ่ อ ย ๆ และป้ องกั น พั ง ผื ด เกาะเส้ น ประสาทคอ
ซึ่งปวดทรมานมาก การโค้งตัวเป็ นการบริหารกระด่ กสัน
หลังและเส้นประสาทจำานวนมากที่กระด่กสันหลัง เป็ นการ
ป้ องพั ง ผื ด เกาะทั บ ประสาทหลั ง การเคลื่ อนไหวเสมอ
ทำา ให้ พั ง ผื ด หรือ หิ น ป่ น เกาะไม่ ไ ด้ การควงหั ว ก็ คื อ ก้ ม -
เงย-หันซ้า ย-หันขวา-ควงหัววนซ้าย-ควงหัววนขวา ค่อ ย
ๆ ทำา เบา ๆ ด้วยความประณี ตแต่ให้ร้่สึกตึง การโค้งตัวก็
คือยืนแล้วก้มตัวเอาปลายนิ้ วแตะพื้ น แล้วยืดร่างกายขึ้ น
ตรงตามเดิมทำาซำ้า ๆ กัน 7-8 ครั้งเกือบทุกวัน
07.00-09.00 น. หลั ง จากออกกำา ลั ง กายเต๋ า
หยิ นกลางแจ้งแล้ว ให้ด่ ืมนำ้าอุ่ นหรือ นำ้ าชาอุ่ น สัก 1 ถ้วย
 21

ใช้ มื อ หวี ผ มแทนหวี จ ริง แม้ หั ว ล้ า นก็ ห วี ไ ปเปล่ า ๆ

อย่างนั้ นแหละ หวีสัก 100 ครั้ง เพื่อปลุกใจให้สดใสและ
ช่วยให้สายตาคมชัด จากนั้ นบ้วนปากและล้างหน้า แล้ว
รับประทานอาหารเช้า ควรเป็ นอาหารเหลวเบา ๆ ที่ย่อย
ง่าย อิ่มแล้วเดินเล่นสัก 100 ก้าว ขณะเดินเอามื อนวด
ท้องเบา ๆ เป็ นการช่วยกระตุ้นการย่อยอาหาร
09.00-11.00 น. อ่านหนั งสือ ทำางานบ้าน
ปล่กผัก ปล่กดอกไม้ ด่แลต้นไม้ ถ้าเหนื่ อยจงรีบนั ่งพัก
ทันที กลืนนำ้าลาย อย่าคุยกับใครดังเกินควร นานเกินควร
จะเหนื่ อยมาก (ถ้าเป็ นคร่สอนหนั งสือควรใช้เครื่องขยาย
เสียง) การพ่ดมากเป็ นการเปลืองพลังชีจงถนอมพลังชี
ด้วยการพ่ดน้อย
11.00-13.00 น. รับประทานอาหารกลางวัน
อิ่มเพียง 80% อย่าอิ่ม 100% อย่าลืมมีน้ ำาชาอุ่น ๆ (ไม่
ร้อน) จิบเล็กน้อยเพื่อเรียกนำ้าลายและช่วยละลายไขมัน
อย่าดื่มมาก นำ้าย่อยจะจาง เ สียประโยชน์
13.00-15.00 น. งีบสักคร่่ ฝึ กลมปราณ อ่าน
หนั งสือ เล่นหมากรุก ทำางานบ้าน
15.00 17.00 น. อ่านและเขียนบทกวี ฝึ กวาด
ร่ป เล่นดนตรี เดินออกนอกอาคารเพื่อชมเมฆยามบ่าย
ยามเย็น ทำางานเล็กน้อยกลางแจ้งหรือเดินไปตามสนาม
 22

17.00-19.00 รดนำ้าต้นไม้ ด่แลเก็บของเข้า

บ้าน นั ่งพักนอกอาคาร ชมดอกไม้ ต้นไม้ และ นก
รับประทานอาหารอ่อนๆมื้ อเย็น
19.00-21.00 น. ออกกำาลังกายชีกง แล้วเข้า
นอน ควรจัดท่านอนตัวโค้งนิ ดหน่อยเหมือนคันธน่ ก่อน
หลับจงทำาใจให้สงบว่างจากความคิดทั้งปวง
21.00-01.00 น. เวลากลางคืนช่วงต้น ท่านอน
หลับงอเข่าขึ้นมา เมื่อตื่นให้ยืดตัวตรง ผ่อนคลาย ขยับตัว
ให้เลือดเดินสะดวก ขอให้ส่ิงแวดล้อมรอบตัวมีความสงบ
เงียบ หลับไปอย่างสงบ เพื่อเลี้ยงพลังชีให้เข็มแข็ง
01.00-05.00 น. เวลากลางคืนช่วงหลัง ระยะนี้
พลังงานหยินกับพลังงานชีเริม
่ มีพลังขึ้น พลังงานหยินกับ
ชีเป็ นสมบัติของมนุ ษย์ ขอแนะนำาว่าอย่ามีเพศสัมพันธ์มาก
นั กในตอนนี้ สำาหรับผ้่มีอายุไม่ควรมีเพศสัมพันธ์มากกว่า
20-30 วันต่อครั้ง ถ้ามากกว่านี้ จะเป็ นการบัน
่ ทอนชีวิต
ในสมัยโบราณ ผ้่นับถือเต๋าที่มีอายุยืนเป็ นร้อยปี
หลังจากลางานเกษียณจากราชการสำาคัญแล้วนิ ยมปฏิบัติตัว
ตามกำาหนดเวลาที่กล่าวนี้ และพวกเขาก็มีอายุยืนนั บได้ 100
ปี หรือใกล้เคียง ตัวอย่าง เช่น ไบ จ่ย่ี (ค.ศ. 772-846)
นั กประพันธ์ผ้่ย่ิงใหญ่สมัยราชวงศ์ถัง หลังจากเกษียณอายุ
แล้วได้พักผ่อนอย่่ท่ีเชิงเขาร่วมกับผ้่ส่งอายุหลายท่าน ได้
แต่งบทประพันธ์ไว้ว่า
 23
เมื่อแสงอาทิตย์สาดส่องเข้าห้องนอน
ฉันตื่นขึ้นเดิน
เมื่อยามเย็นพระอาทิตย์ตก ฉันออกไปเดินในสนาม
เดินเที่ยวไปในหม่่บ้าน
ฉันกินอาหารเช้าและเย็นด้วยอาหารเจง่าย ๆ
แล้วทั้งวันล่ะ ฉันทำาอะไร
ฉันก็ด่ ืนนำ้าชาหรือประพันธ์กลอนสัก 2 บรรทัด

ไบ จ่ย่ี มีสุขภาพไม่ดีตอนวัยเด็ก ทั้งเป็ นโรค

กระเพาะและตาเจ็บ มีสภาพอ่อนแอตลอดกาล แต่ในวัย
ส่งอายุเขาด่แลตัวเองตามกฎเกณฑ์อย่างเคร่งครัด ทำาให้
เขากลายเป็ นคนมีสุขภาพกายและใจสมบ่รณ์และมีอายุ
ยืนยาว 74 ปี ขณะนั้ นอายุเฉลี่ยของคนทัว่ ไปเพียง 33 ปี

3.หลีกเลีย
่ งการหักโหม
การหลีกเลี่ยงการหักโหมเป็ นอุ บายอย่ างหนึ่ งที่ทำา ให้
อายุ ยื น พึ ง หลี ก เลี่ ย งการหั ก โหมทั้ งร่ า งกายและจิ ต ใจ
โดยเฉพาะเรื่อ งที่ ป ราชญ์ จีน โบราณเตื อ นนั ก หนาคื อ อย่ า
หักโหมทางเพศ ตำาราหลักแพทย์โบราณจีนกล่าวว่า การมี
เพศสัมพันธ์พรำ่าเพรื่อไม่เลือกเวลาและเมื่อมึนเมา เป็ นการ
ทำาลายพลังแห่งชีวิตซึ่งเก็บอย่่ท่ีไตทำาให้อายุส้ ัน
ซัน ซิเมียว นั กปราชญ์ 1,400 ปี ที่แล้ว กล่าว
ว่า “จงด่พวกกษัตริย์และขุนนางผ้่ใหญ่ มีหญิงงามบำา เรอ
นั บร้อยนั บพัน เสวยสุรามากพรำ่าเพรื่อ ทำาให้อายุส้ ัน”
 24

ตำา ราแพท ย์ จี น โบ ราณให้ ส่ ต รกำา ห นดเพศ

สัมพันธ์ไว้ดังนี้
คนอายุ ร าว 30 ขวบ มี เ พศสั ม พั น ธ์ อย่ า ให้
มากกว่า 8 วันครั้ง
คนอายุ ร าว 40 ขวบ มี เ พศสั ม พั น ธ์ อย่ า ให้
มากกว่า 16 วันครั้ง
คนอายุ ร าว 50 ขวบ มี เ พศสั ม พั น ธ์ อย่ า ให้
มากกว่า 20 วันครั้ง
คนอายุราว 60 ขวบ ควรเลิกมีเพศสัมพันธ์ ถ้า
หลีกเลี่ยงไม่ได้ก็อย่าให้ เกินเดือนละครั้ง
ส่ ต รความถี่ห่ า งของเพศสัมพั น ธ์ น้ ี ใครจะสนใจ
นำาไปปฏิบัติบ้างก็ได้ ควรมิควรประการใดโปรดคิดด่เอง
ไม่ เ พี ย งการหั ก โหมเรื่อ งเพศสั ม พั น ธ์ เ ท่ า นั้ นที่ เ ป็ น
อั นตรายต่ อ ร่ า งกาย การหัก โหมทำา งานหนั กเกิน ไป เช่น
การแบกหาม กีฬาที่แข่งขัน หรือเร่งร้อนแข่งกับเวลาเกิน
ไป พักผ่อนไม่พอ ก็เป็ นการหักโหมที่เป็ นภัยต่อชีวิตเช่น
กัน และที่ร้ายคือ ผ้่ท่ีปล่อยตัวให้เกิดความเครียดมาก จะ
เกิด โรคร้ า ยต่ า งๆตามมาเป็ นแถว อย่ า ลื ม ว่ า ชี วิ ต ต้ อ งมี
ความสมดุล จงขยันอย่างสบาย ๆ และสมำ่าเเสมอจึงจะ
ไม่เป็ นการหักโหมต่อชีวิต

4.รักษาความสงบและความสดใสของจิตใจ
 25

ตำาราแพทย์จีนโบราณ(นี จิง) ได้กล่าวแนะนำาไว้

ว่า อย่าให้ชีวิตตำ่าลงโดยยอมให้ความคิดสับสนเข้ามาอย่่ใน
จิตใจ จงพยายามทำา ใจให้สงบ และมองโลกในแง่ดี ร้่จัก
พึงพอใจในสิ่งที่มีท่ีเป็ นอย่่ รักษาร่างกายและจิตใจให้อย่่
ในสภาพดี ถ้าทำาได้อย่างนี้ ก็อย่่ยืนได้ถึง 100 ปี
ตำา ราเล่ ม เดี ย วกั น นี้ กล่ า วว่ า สภาพอารมณ์ แ ละ
จิตใจโดยทัว่ ไปที่ไม่ดีเป็ นปั จจัยสำาคัญที่ก่อให้เกิดความเจ็บ
ป่ วย คนเจ้ า อารมณ์ จ ะมี พ ลั ง ร้ า ยทำา อั น ตรายต่ อ อวั ย วะ
ภายในร่างกาย ฉะนั้ นจึงควรรักษาจิตใจให้สงบและร่าเริง
อย่าให้มีความกังวลค้างอย่่ในจิต ใจ ถ้าสภาพอารมณ์เป็ น
ปกติดีแล้วความเจ็บป่ วยจะเกิดขึ้นมาได้อย่างไร
ชิ เทียนจิ นั กปราชญ์โ บราณของจีนผ้่เชี่ยวชาญ
เรื่องสุขภาพในสมัยราชวงศ์หมิง แนะนำา ข้อปฏิบัติ “จงทำา
เสมอ 7 อย่าง” เพื่อให้จิตใจสงบและสดใสดังต่อไปนี้
1. จงมี ค วามสงบใจอย่่ เ สมอ อย่ า เป็ นคนสิ้ น
หวัง อย่าโลภ อย่าต้องการสิ่งที่ไม่ถ่กต้อง อย่าหมกมุ่นอย่่
กับเรื่องได้เรื่องเสีย ถ้าความต้องการของเรามีน้อย จิตใจ
ก็จ ะมีสันติ สุข คนที่ อ ย่่ ใ นชนบทห่ า งไกลมีค วามต้ อ งการ
น้อย ชีวิตของพวกเขามีสันติสุขและอายุยืนยาว
2. จงมี จิ ต เมตตากรุ ณ าอย่่ เ สมอ คนมี จิ ต ใจ
เมตตาจะมี ค วามสุ ข ในการช่ ว ยเหลื อ ผ้่ อ่ ื น ไม่ คิ ด และไม่
ทำาร้ายผ้่อ่ ืน เมื่อเขาจะทำาอะไรเขาจะคิดอย่่เสมอว่าจะเป็ น
 26

คุณหรือเป็ นโทษต่อผ้่อ่ ืน คนประเภทนี้ ย่อมมีความสุข มี

สุขภาพดี และอายุยืนยาว
3. จงมีจิตเที่ยงตรงเสมอ ต้องแยกความดีออก
จากความชั ่ว ความถ่ ก ออกจากความผิ ด ได้ อ ย่ า งชั ด เจน
การมีจิตเที่ยงตรงจะไม่ถ่กกิเลสชักนำาก่อความเดือดร้อนใน
จิ ต ใจ เขาจะไม่ มี ปั ญหายุ่ ง ยากและความวิ ต กกั ง วลเป็ น
เสี้ยนหนามชีวิต
4. จงมีสติสัมปชัญญะเสมอ คือปลุกความร้่สึก
ตั ว ตื่ นตั ว อย่่ เ สมอไม่ ใ จลอย ขยะความคิ ด ก็จ ะไม่เ กิ ด ขึ้ น
เรื่องไม่สบายใจคิดซำ้าคิดซ้อนก็จะไม่เกิดขึ้น เหมือนแสง
ตะวันส่องมายังโลก ความมืดก็จะถ่กขับออกไป
5. จงทำา ใจให้ร่ น
ื เริงเสมอ อย่ าเป็ นคนอมทุก ข์
เก็บทุกข์ไว้ในใจ ไม่ว่าท่านจะอย่่ท่ีใดอย่่ในสถานการณ์ใด
ก็จงมีจิตใจรื่นเริงแจ่มใส แต่ไม่ใช่หน้าเป็ นทะเล้นรำาคาญผ้่
อื่น อย่าพ่ดหรือทำา ให้ผ้่อ่ ืนเสียใจ ไบ จ่ย่ี นั กปราชญ์จีน
กล่าวว่า
“จงรื่นเริงเสมอ ไม่ว่าเราจะรวยหรือจน
จงหัวเราะเสมอ(ไม่ใช่ทะเล้นหน้าเป็ น) ถ้าเราไม่อยากเป็ น
คนโง่”

ขอให้หัวเราะและยิ้มจากหัวใจ การหัวเราะและ
ยิ้มที่ดีครั้งหนึ่ งทำา ให้หนุ่มขึ้นมาก การวิตกกังวลครั้งหนึ่ ง
 27

ทำาให้หัวหงอกไปหลายเส้น การหัวเราะทำา ให้สุขภาพใจ

และสุขภาพกายดีข้ ึน มีกำาลังใจต่อส้่กับโลกอันสับสน
6. จงทำา ตัวให้กลมกลืนกับมนุ ษย์ท้ ังหลายเสมอ
อ ย่ า ให้ ค นร อบ ข้ า งกลา ยเ ป็ นศั ต ร่ กา รทำา ตั ว ใ ห้ ผ สม
กลมกลืนมิได้หมายความว่าทำา ตัวให้ตกตำ่าชัว่ ช้าไปตามคน
รอบข้าง เช่น คนโดยรอบเขาชอบดื่มเหล้า ชอบเล่นการ
พนั น เราก็ปรับตัวเอากับเขาด้วย อย่ างนี้ เรียกว่าชัว่ ตาม
กัน ไม่ใช่การปรับตัวให้กลมกลืนที่ถ่กต้อง เราต้องทำา ตัว
ให้ถ่กต้องให้ดีท่ามกลางความชัว่ ทั้งหลาย สามารถยืนหยัด
อย่่ได้ในความดีแม้จะอย่่ท่ามกลางความชัว่
7. จงพอใจในสิ่ ง ที่ มี อ ย่่ เ สมอ ไม่ ว่ า เราจะมี
น้อยหรือมีมาก ได้เป็ นน้อยหรือได้เป็ นมาก ก็จงพอใจใน
สิ่ ง ที่ มี ท่ี เ ป็ น ซึ่ ง ได้ ม าโดยชอบธรรม หยั น ฟี ไต นั ก
ปราชญ์โบราณของจีนกล่าวว่า “ถ้ามองไปข้างหน้าจะพบว่า
เรายังไม่มีส่ิงนั้ นสิ่งนี้ ถ้ามองไปข้างหลัง เราจะร้่สึกพอใจว่า
เราได้ ส่ิ ง ต่ า ง ๆ ในชี วิ ต มามากมายแล้ ว จงใช้ ชี วิ ต อย่ า ง
ง่ า ย ๆ ข้ า วต้ ม สั ก ชาม เสื้ อผ้ า เล็ ก น้ อ ยพอปิ ดกายไม่ น่ า
เกลี ย ด เท่ า นั้ นก็ พ อแล้ ว ” การร้่ จั ก พอย่ อ มก่ อ ให้ เ กิ ด
ความสุข

5.วิธีหาความสุข
 28

นั กปราชญ์เรื่องสุขภาพของจีนโบราณอีกท่าน
หนึ่ ง หวั ง ซ่ ห นาน ในสมั ย ราชวงศ์ ห มิ ง ได้ แ นะนำา วิ ธี
หาความสุขจากโลกรอบตัวเพื่อให้ชีวิตสดชื่นและมองโลกใน
แง่ดีดังต่อไปนี้
ความสุขจากการนัง่ เงียบ ๆ หลังจากทำางาน หา
โอกาสนั ่งคนเดียวเงียบ ๆ สักคร่่ ทำาใจให้โล่งว่างจากความ
คิดทั้งปวง ไม่ต้องคิดรีบร้ อนทำา อะไรต่อไป ปล่อยจิต ใจ
ผ่อนคลายเหมือนปล่อยให้ต ะกอนในนำ้าจมลงก้นโอ่ง นำ้า
จะใส เช่ น เดี ย วกั น การนั ่ ง พั ก ทำา ใจเช่ น นี้ จิ ต ใจจะผ่ อ งใส
ซึ่งนี่ ก็คือการทำาสมาธินั่นเอง
ความสุขจากการอูานหนังสือที่มีคุณคูา การอ่าน
เป็ นกิจกรรมที่มีความสุขมากหากได้หนั งสือที่ดีอ่าน ทำาให้
เราร้่มากขึ้นเข้าใจมากขึ้น จึงทำาให้เราฉลาดขึ้น เมื่อขงจื้
ออ่านหนั งสือ ท่านจะละลายชีวิตของท่านลงในหนั งสือจน
ลืมกินลืมกังวลและลืมว่าชีวิตกำาลังแก่ลง ๆ ทุกนาที
ความสุขจากการชมดอกไม้ ควรมีดอกไม้ชมทุก
ฤด่กาล การปล่กดอกไม้เอาใจใส่กับต้นดอกไม้จะมีความ
สุข และยิ่งเมื่อเห็นต้นไม้ผลิดอกยิ่งชื่นใจ รอบ ๆ บ้าน
ควรมี ไ ม้ ด อกไม้ ผ ลปล่ ก บ้ า ง นอกจากจะชื่ นใจแล้ ว สิ่ ง
แวดล้อมรอบบ้านยังดีข้ ึน
ความสุ ข จากการมองดวงจั น ทร์ แ ละดวงดาว
ไม่มส
ี ่งิ ประดิษฐ์ใดจะเย็นฉำ่าเข้าส่่หัวใจได้เท่าพระจันทร์ ไม่
 29

เพชรเม็ดใดในโลกจะสุกใสเท่าดวงดาวในท้องฟ้ า ทำา ไม
เราไม่รจ
้่ ักเอนกายหงายหน้าขึ้นชมท้องฟ้ ายามราตรี ลองทำา
ด่แล้วเราจะพบความสุข เป็ นความสุขที่คนจนคนรวยมีสิทธิ์
เท่าเทียมกัน
ความสุ ข จากการฟั งเสี ย งนกร้ อ งจากธรรมชาติ
ในธรรมชาติมีนกร้องเสียงแหลมเสียงทุ้มด้วยจังหวะต่าง ๆ
กัน เป็ นการแสดงความประสงค์ของมัน ถ้าเราสนใจฟั ง
มันสักหน่อย ก็จะตักตวงความสุขได้มากมาย แตูอยูานำา
นกมากั ก ขั ง ไว้ มั น จะเป็ นบาปเป็ นเวรต่ อ ชี วิ ต จงฟั ง
เฉพาะนกจากธรรมชาติ การฟั งเสียงนกกักขังเท่ากับเป็ นการ
ฟั งเสียงร้องทุกข์และสาปแช่งจากนกเหล่านั้น
ความสุ ข จากการด่ ต้ น ไม้ โ ยกไหวและเสี ย งลม
ถ้ามีต้นไม้เล็กอย่่ใกล้บ้าน เมื่อลมพัด ต้นไม้จะโยกเอนไหว
ไปมาคล้ายสิ่งมีชีวิตกำาลังแสดงท่าทางที่น่าสนใจ ยิ่งมีเสียง
ลมหวี ด หวิ ว ก็ ยั ง ชื่ นใจ อย่ า ละเลยที่ จ ะหาความสุ ข จาก
ต้นไม้ไหว

ความสุ ข อื่ น ๆ ที่ ห าได้ ง่ า ยและมี คุ ณ ค่ า ยั ง มี อี ก

มาก แต่ ข้ อ สำา คั ญ ที่ สุ ด ก็ คื อ ขณะที่ ทู า นกำา ลั ง ทำา สิ่ ง ที่ มี
ความสุขอยู่น้ ันจงมีจิตใจอยู่กับสิ่งนั้น อยูาไปนึ กถึงเรื่อง
อื่ น และจงด่ ด ซั บ ความสุ ข นั้ นเข้ า ไปให้ เ ต็ ม ชี วิ ต เช่ น
ท่ า นชมความงามของดวงจั น ทร์ ใจของท่ า นก็ อ ย่่ ท่ี ด วง
 30

จันทร์ อย่าปล่อยใจรำาลึกอดีตกังวลอนาคต เป็ นวิธีท่ีไม่

ถ่กต้อง ที่ถ่กต้องควรด่ดซับความงามของดวงจันทร์เข้าไป
ในหัวใจ

ท่านได้พยายามอ่านเรื่องชีวิตวัฒนาจบแล้ว ขอให้
ท่านหมัน
่ ปฏิบัติตนให้ถูกหลักที่ได้ให้ไว้ ผลที่จะเกิดแก่
ท่านคือ ท่านจะมีสข
ุ ภาพดี และอายุยน
ื อย่ย
ู าวอย่างมี
ความสุข ขอให้ท่านโชคดี อย่ไู ด้ถึง 1500 ปี

แล้วอยูาลืมถูายทอดให้ผ้่อ่ ืนได้อูานบ้าง
จะเป็ นบุญแกูทูาน

………………………….