REPUBLIKA E SHQIPRIS Ministria e Punes dhe Ceshtjeve Sociale REPUBLIKA E SHQIPRIS Ministria e Punes dhe Ceshtjeve Sociale DREJTORIA

E MARREDHENIEVE TE PUNES
DREJTORIA E MARREDHENIEVE TE PUNES

KODI I PUNES KODI I PUNES

( I NDRYSHUAR ) (I NDRYSHUAR)

2003 2003

LIGJ Nr.7961, dat 12.07.1995 Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996, Ndryshuar me ligjin nr.9125, date 29.07.2003 KODI I PUNES I REPUBLIKES TE SHQIPERISE (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) N mbshtetje t neneve 81 dhe 83 pika 1 te Kushtetutes, me propozimin e Kshillit t Ministrave, KUVENDI I REPUBLIKES SE SHQIPERISE V E N D O S I: BAZAT E KODIT TE PUNES KREU I Neni 1 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Kodi i Puns bazohet n Kushtetutn e Republiks s Shqipris. Neni 2 1) Kodi i Puns respekton konventat ndrkombtare t ratifikuara nga Republika e Shqipris. 2) Kodi i Puns bazohet n normat prgjithsisht t pranuara t s drejts ndrkombtare. FUSHA E ZBATIMIT TE KODIT KREU II A. NE HAPESIRE

Neni 3 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003)

1) Kontrata e puns rregullohet nga ligji i shtetit, ku punmarrsi kryen zakonisht punn e vet, edhe nse ai drgohet nga pundhnsi t punoj prkohsisht n nj shtet tjetr. 2) Kur punmarrsi nuk e kryen punn zakonisht n t njjtin shtet, kontrata e puns rregullohet nga ligji i shtetit ku ndodhet qendra e tij/saj e puns. Kur qendra e puns nuk mund t prcaktohet, ajo rregullohet nga ligji i shtetit, ku ndodhet qendra e personit fizik ose juridik, q ka punsuar punmarrsin. 3) Kur nga trsia e rrethanave kontrata e puns ka lidhje m t ngushta me ligjin e nj shteti tjetr, ather zbatohet ky ligj. 4) Palt me marrveshje mund t zgjedhin zbatimin e nj ligji tjetr, ndryshe nga sa parashikohet n paragraft e msiprm. 5) Kjo zgjedhje nuk mund ta privoj punmarrsin nga mbrojtja q i sigurojn atij dispozitat urdhruese t ligjit q do t jet i zbatueshm n munges t zgjedhjes. N kuptim t ksaj dispozite, quhen urdhruese t gjitha dispozitat q, n baz t ligjit, nuk duhet t cnohen me kontrat np dm t punmarrsit. B. SIPAS PERSONAVE Neni 4 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Prjashtohen nga fusha e zbatimit t ktij Kodi: - punsimi i personave q rregullohet me ligj t veant. Dispozita t veanta t ktij Kodi zbatohen edhe ndaj personave, punsimi i t cilve rregullohet me ligj t veant, nse ligji i veant nuk parashikon zgjidhje pr probleme t lidhura me marrdhniet e puns. C. SIPAS PERMBAJTJES

Neni 5 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Prjashtohen nga fusha e zbatimit t ktij Kodi: a. veprimtaria q kufizohet vetm n ushtrimin e detyrs s kshilltarit ose antarit t organit t administrimit t personit juridik q ka formn juridike t nj shoqrie, kur kjo veprimtari prmban vetm ekzekutimin e detyrimeve q rrjedhin nga kjo detyr; b. punt e kryera shoqrisht, vullnetarisht ose n baz t fqinjsis s mir; c. punt familjare q kryhen nga: bashkshorti, fmijt dhe bashkshortet e tyre, partnert bashkjetues, paraardhs t tyre, prfshir t birsuarit, pr aq koh sa jetojn me pundhnsin n nj ekonomi t prbashkt, me prjashtim t rasteve kur provohet se personat q i kryejn ato jan punmarrs. D. N KOHE Neni 6 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Dispozitat e ktij Kodi zbatohen pr t gjitha kontratat e puns q do t lidhen pas hyrjes s tij n fuqi. 2) Ky Kod zbatohet edhe pr kontratat e puns t lidhura para hyrjes s tij n fuqi, por t zbatuara pas ksaj hyrjeje n fuqi t ktij Kodi. N t gjitha rastet punmarrsit i llogaritet vjetrsia n pun q nga fillimi i marrdhnieve t puns. 3) T njjtat rregulla zbatohen n rast ndryshimi t pjesshm t ktij Kodi. 4) Kshilli i Ministrave mund t vendos q dispozitat e ktij kodi lidhur me mbrojtjen e shndetit dhe t siguris t vihen n jet n mnyr progresive, gjat nj periudhe t kufizuar n disa ndrmarrje t prcaktuara me vendim t Kshillit t Ministrave; kto ndrmarrje do tu nnshtrohen dispozitave t veanta. Neni 7 Kompetenca toksore (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996)

1) Padit ndaj personave q banojn n territorin e Shqipris ngrihen para gjykats s vendbanimit t t paditurit. 2) Padia ngrihet edhe n vendin ku punmarrsi kryen zakonisht punn e tij. Kur punmarrsi nuk e kryen zakonisht punn e tij n t njjtin vend, vendi ku ndodhet qendra e puns, q e ka punsuar at. 3) Marrveshjet q lidhen me juridiksionin jan t vlefshme vetm nse prcaktohen pas lindjes s konfliktit. T DREJTAT THEMELORE KREU III A. NDALIMI I PUNES SE DETYRUAR Neni 8 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Ndalohet puna e detyruar n t gjitha format e saj. 2) Me pun t detyruar ose t detyrueshme kuptohet do pun ose shrbim q i krkohet individit kundr vullentit t tij, duke e krcnuar me nj dnim t fardoshm. Ndalohet prdorimi i puns s detyruar si: a. mas shtrnguese ose sanksion ndaj personave q kan ose q shprehin bindje n kundrshtim me rendin politik, ekonomik, shoqror n fuqi; b. metod mobilizimi ose prdorimi t fuqis puntore pr qllime t zhvillimit ekonomik; c. mas pr disiplinn n pun; d. dnim pr pjesmarrje n grev; e. mas diskriminimi racial, shoqror, kombtar ose fetar. 3) Nuk quhet pun e detyruar: a. do pun ose shrbim i krkuar n baz t ligjit pr Forcat e Armatosura t Republiks s Shqipris, t cilat lidhen me punime t karakterit t mirfillt ushtarak;

b. do pun ose shrbim q i krkohet individit si dnim i vendosur nga gjykata dhe gjat t cilit personi nuk vihet n shrbim t shtetasve ose personave juridik privat, me prjashtim t rasteve t parashikuara n paragrafin 2 t ktij neni. c. do pun q krkohet n rast lufte ose pr shkak t forcave madhore, fatkeqsi natyrore, sidomos zjarri, prmbytja, uria, trmeti, epidemia ose t gjitha rrethanat q rrezikojn jetn ose kushtet normale t jetess s t gjith popullsis ose t nj pjese t saj. NDALIMI I DISKRIMINIMIT Neni 9 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Nalohet do lloj diskriminimi n fushn e marrjes n pun dhe t profesionit. 2) Me diskriminim kuptohet do dallim, prjashtim ose paraplqim q bazohet n rac, ngjyr, seks, mosh, fe, bindje politike, origjin kombtare, origjin shoqrore, lidhje familjare, t meta fizike ose mendore q cenon t drejtn e individit pr t qen i barabart n punsim dhe trajtim. Dallimet, prjashtimet ose paraplqimet q krkohen pr nj vend pune t caktuar nuk konsiderohen si diskriminime. Masat e veanta mbrojtse pr punmarrsit t parashikuara nga ky Kod me vendim t Kshillit t Ministrave ose me kontrata kolektive nuk quhen si diskriminime. 3) Me punsim dhe profesion kuptohet orientimi dhe formimi profesional, znia me pun dhe n profesione t ndryshme, si dhe kushtet e punsimit q lidhen me shprndarjen e puns, kryerjen e saj, shprblimin, ndihmn shoqrore, disipilinn ose prfundimin e kontrats s puns. B. LIRIA SINDIKALE. BISEDIMET KOLEKTIVE Neni 10 1) Liria sindikale mbrohet me ligj. 2) Askush nuk ka t drejt: a. t kushtzoj punsimin e punmarrsit nse ai sht ose jo ose pushon s qenuri antari i nj sindikate t krijuar n baz t ligjit; b. t pushoj ose cenoj t drejtn e punmarrsit pr shkak t antarsimit ose jo n nj sindikat t krijuar n baz t ligjit ose t pjesmarrjes n veprimtari sindikale duke respektuar legjislacionin n fuqi.

PRPARSIA E NORMAVE T S DREJTS KREU IV Neni 11 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, date 29.07.2003) 1) T drejtat dhe detyrimet lidhur me marrdhnien e puns rregullohen n mnyr prparsie nga kto burime: a. Kushtetuta e Republiks s Shqipris b. Konventat ndrkombtare t ratifikuara nga Republika e Shqipris c. Ky Kod dhe aktet e tij nnligjore d. Kontrata kolektive e puns e. Kontrata individuale e puns f. Rregullorja e brendshme g. Zakonet lokale dhe profesionale. 2) Aktet nnligjore dalin n plotsim dhe zbatim t dispozitave t parashikuara nga ky Kod. Ato mund t prcaktojn kushte pune m pak t favorshme pr punmarrsit sesa ato t parashikuara nga ky Kod vetm kur kjo parashikohet shprehimisht n kt t fundit. 3) do dispozit q shkel nj dispozit t nj shkalle m t lart, sht e pavlefshme. Megjithat, jan t vlefshme, vetm ato dispozita q prmirsojn pozitn e punmarrsit. 4) Punmarrsi nuk mund t heq dor nga t drejtat, q rrjedhin nga dispozitat urdhruese t ktij Kodi ose t kontratave kolektive t puns. Jan t vlefshme marrveshjet e bra n prani t inspektorit t puns ose n formn e parashikuar n kontratn kolektive t puns, q kan si qllim t mnjanojn me pajtim nj konflikt, duke br lshime t dyanshme, t pranuara me vullnet t lir nga t dyja palt. 5) Zakonet profesionale zbatohen vetm kur mungojn dispozitat ligjore, parashikimet n marrveshje, kontrat, si dhe kur dispozitat ligjore i referohen shprehimisht zakoneve profesionale.

KRIJIMI I RAPORTEVE INDIVIDUALE T PUNS KREU V A. PRKUFIZIM KONTRATA E PUNS Neni 12 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003 Kontrata e puns sht nj marrveshje ndrmjet punmarrsit dhe pundhnsit, q rregullon marrdhniet e puns dhe prmban t drejtat dhe detyrimet e palve. N kontratn e puns punmarrsi merr prsipr t ofroj punn ose shrbimin e vet pr nj periudh t caktuar ose t pacaktuar kohe, n kuadr t organizimit dhe t urdhrave t nj personi tjetr, t quajtur pundhns, i cili merr prsipr t paguaj nj shprblim. KONTRATA E GRUPIT Neni 13 1) Kur pundhnsi lidh nj kontrat me nj grup punmarrsish si trsi, ai lidhet n mnyr kontraktuese me secilin antar t grupit. 2) sht e pavlefshme do marrveshje sipas s cils punmarrsi zotohet t prdor si pundhns shrbimet e nj t treti. PUNA ME KOH T PJESSHME Neni 14 1) Me kontratn e puns me koh t pjesshme, punmarrsi pranon t punoj me or, gjysm dite pune ose dit pune, pr nj kohzgjatje normale javore ose mujore m t vogl se ajo e punmarrsve q punojn me koh t plot n t njjtat kushte. 2) Punmarrsi me koh pune t pjesshme gzon t njjtat t drejta, prpjestimisht si punmarrsi me koh t plot pune.

PUNA N SHTPI Neni 15 1) Me kontratn e puns n shtpi, punmarrsi detyrohet t kryej punn e tij vetm ose me ndihmn e antarve t familjes n shtpin e tij ose n nj lokal tjetr t zgjedhur prej tij n baz t varianteve t dhna nga pundhnsi. 2) Punmarrsi q punon n shtpi gzon t njjtat t drejta si dhe punmarrsi q punon n siprmarrje. Kur punmarrsi nuk punon n shtpin e tij, ai mund t krkoj shtes shpenzimesh pr prdorimin e lokalit. AGJENTI TREGTAR (Komisionert) Neni 16 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Me kontratn e puns t agjentit tregtar, punmarrsi (agjenti tregtar) detyrohet kundrejt pagess t hyj n bisedime ose t prfundoj marrveshje pr veprimtari t do lloj natyre qofshin, jasht ndrmarrjes, sipas urdhrave dhe pr llogari t pundhnsit. 2) Nuk konsiderohet si agjent tregtar personi q e ushtron kt veprimtari n mnyr t pavarur. 3) Dispozitat e ktij Kodi zbatohen edhe pr kontratn e agjentit tregtar si punmarrs. KONTRATA E MSIMIT T PROFESIONIT Neni 17 1) Me kontratn e msimit t profesionit, mjeshtri msues detyrohet t kualifikoj nxnsin sipas rregullave t profesionit dhe nxnsi t punoj n shrbim t mjeshtrit msues pr tu kualifikuar. 2) Dispozitat e ktij Kodi zbatohen edhe pr kontratn e msimit t profesionit. DISPOZITA PR KONTRATAT E VEANTA Neni 18 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Kshilli i Ministrave mund t parashikoj rregulla t veanta q zbatohen pr kontratn e puns n shtpi, kontratn e puns t agjentit q sht i pavarur dhe kontratn e msimit t profesionit.

2) Kshilli i Ministrave mund t parashikoj rregulla t veanta pr punmarrsit q punojn n shtpi, bujqsi, ndrtim, transporte, miniera, porte, si dhe pr punmarrsit e prkohshm. B. LINDJA E MARRDHNIEVE T PUNS PUNSIMI Neni 19 (Ndryshuar me ligjin nr. 8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr. 9125, dat 29.07.2003) 1) Pundhnsi punson n mnyr t drejtprdrejt punmarrsin. 2) Pundhnsi, pr t punsuar punmarrsin, mund t prdor shrbimet e zyrave shtetrore t punsimit ose t agjencive private t punsimit. 3) Veprimtaria private e ndrmjetsimit n pun pr qllime fitimi i nnshtrohet t njjtave rregulla q prcakton Kshilli i Ministrave pr ushtrimin e veprimtaris shtetrore t ndrmjetsimit n pun. AFTSIA PR T KONTRAKTUAR Neni 20 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Kan t drejt t lidhin kontrat pune: a. Personat q gzojn zotsi t plot pr t vepruar sipas dispozitave t Kodit Civil; b. personat me zotsi t kufizuar, por t autorizuar shprehimisht ose n heshtje pr t kryer pun nga prfaqsuesi i tyre ligjor. 2) Personat e prmendur n shkronjn b t ktij neni ushtrojn t drejtat dhe prmbushin detyrimet q rrjedhin nga kontrata si gjith punmarrsit e tjer dhe kan t drejt ta zgjidhin kt kontrat. FORMA E KONTRATS S PUNS Neni 21 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996)

10

(Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Kontrata e puns mund t lidhet dhe ndryshohet me goj ose me shkrim. Ajo mund t ndryshohet vetm n marrveshje midis palve. do ndryshim i kontrats s shkruar, n dm t punmarrsit, duhet t prfundohet me shkrim. 2) Kontrata e puns quhet e lidhur kur pundhnsi pranon kryerjen e puns pr nj koh t caktuar ose t pacaktuar, n kuadrin e organizimit dhe nn urdhrat e tij dhe q n baz t ktyre rrethanave kryhet vetm kundrejt pagess. 3) Kontrata e puns e lidhur me shkrim duhet t prmbaj sidomos: a. identitetin e palve; b. vendin e puns; c. prshkrimin e prgjithshm t puns; d. datn e fillimit t puns; e. kohzgjatjen kur palt lidhin kontrat me afat t caktuar; f. kohzgjatjen e pushimeve t paguara; g. afatin e njoftimit pr zgjidhjen e kontrats; h. elementet prbrse t pags dhe datn e dhnies s saj; i. kohn normale javore t puns; j. kontrata e puns duhet t prmbaj dhe kontratn kolektive n fuqi. 4) Kur kontrata e puns lidhet me goj, pundhnsi sht i detyruar q, brenda 30 ditve nga data e lidhjes s kontrats, t hartoj me shkrim dokumentin prkats, t nnshkruar prej tij dhe punmarrsit, ku t prfshihen sidomos elementet e parashikuara n pikn 3 t ktij neni. Moshartimi i ktij dokumenti me shkrim nuk cenon vlefshmrin e kontrats, por sjell vetm prgjegjsin e pundhnsit, sipas nenit 202 pika 2 t ktij Kodi. 5) Informacioni lidhur me elementet e parashikuara n paragrafin e tret shkronja f, g, h dhe i, n rast nevoje, jepet me an referencash ndaj dispozitave t Kodit, t vendimeve t Kshillit t Ministrave ose t nj kontrate kolektive.

11

DETYRIMET E PUNMARRSIT KREU VI KRYERJA E PUNS PERSONALISHT Neni 22 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Punmarrsi kryen personalisht punn e ngarkuar, me prjashtim t rasteve kur me marrveshje parashikohet e kundrta. 2) Nuk sht i vlefshm zotimi i punmarrsit pr ti siguruar pundhnsit nj zvendsues, kur ai nuk sht i detyruar t punoj si pasoj e zbatimit t ktij Kodi. 3) Punmarrsi zvendsohet ose ndihmohet nga nj i tret, me plqimin e shprehur ose n heshtje t pundhnsit. N kt rast zvendsuesi ose ndihmsi quhet punmarrs i pundhnsit. do marrveshje e kundrt sht e pavlefshme. DETYRIMI I BINDJES Neni 23 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Punmarrsi respekton urdhrat dhe udhzimet e prgjithshme dhe t veanta t pundhnsit. 2) Punmarrsi nuk sht i detyruar t zbatoj urdhrat dhe udhzimet e prgjithshme dhe t veanta t pundhnsit, q ndryshojn kushtet e kontrats s puns. Ndryshimi i kontrats bhet me marrveshje ndrmjet palve. 3) Punmarrsi nuk sht i detyruar t zbatoj urdhrat dhe udhzimet e prgjithshme dhe t veanta t pundhnsit, q rrezikojn jetn dhe shndetin e tij DETYRIMI I KUJDESIT N PUN Neni 24 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Punmarrsi kryen me kujdes punn q i ngarkohet.

12

2) Punmarrsi pr kryerjen e puns duhet t prdor sipas rregullave t caktuara mjetet e puns, aparaturat, mjetet e pundhnsit dhe pajisjet e vna n dispozicion t tij. DETYRIMI I DHNIES LLOGARI DHE I KTHIMIT Neni 25 1) Punmarrsi i jep llogari pundhnsit pr gjithka t prfituar n emr t pundhnsit gjat ushtrimit t veprimtaris s tij brenda kontrats, veanrisht pr shumat n para. 2) Punmarrsi i kthen menjher pundhnsit gjithka t marr, me prjashtim t bashkshisheve dhe dhuratave vetjake pr t. 3) Punmarrsi i kthen pundhnsit menjher edhe gjithka t prodhuar nga veprimtaria e tij n baz t kontrats. DETYRIMI I BESNIKRIS Neni 26 1) Punmarrsi ruan me besnikri interesat e ligjshm t pundhnsit. 2) Punmarrsi ndihmon brenda mundsive t tij punmarrsit e tjer ose pundhnsin n rast fatkeqsie ose rreziku. 3) Gjat vlefshmris s kontrats, punmarrsi nuk duhet t kryej asnj pun t paguar nga t trett, e cila dmton pundhnsin ose i bn konkurrenc atij. 4) Gjat vlefshmris s kontrats dhe pas mbarimit t saj, punmarrsi duhet t ruaj faktet e destinuara t mbeten sekret si: - sekreti i fabrikimit dhe i veprimtaris, q ai ka pasur dijeni kur ka qen n shrbim t pundhnsit. 5) Punmarrsi ka t drejt t denoncoj n organet kompetente veprat penale, shkeljet e legjislacionit t puns ose t kontrats pr t cilat ai ka dijeni. PRGJEGJSIA E PUNMARRSIT Neni 27 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003)

13

1) Punmarrsi prgjigjet ndaj pundhnsit pr dmin q i shkakton kur shkel detyrimet kontraktuale me dashje ose nga pakujdesia. 2) Shkalla e kujdesit, q duhet t tregoj punmarrsi n pun, varet nga njohurit teknike, t nevojshme pr t kryer punn e caktuar, duke pasur parasysh aftsit dhe cilsit e punmarrsit, q pundhnsi i njihte ose duhet ti kishte njohur. Dmi, q lidhet n mnyr t qensishme me kryerjen e puns, prballohet nga pundhnsi. 3) Dmi prfshin dmin real dhe fitimin e munguar. 4) Gjykata mund t shkarkoj plotsisht ose pjesrisht punmarrsin nga detyrimi pr shprblimin e dmit kur: - punmarrsi ka vepruar me pakujdesi t leht; - pundhnsi, n organizimin dhe kontrollin e puns, bn t njjtin gabim q lidhet me shkaktimin e dmit; - detyrimi pr t zhdmtuar plotsisht dmin ssht i prballueshm duke pasur parasysh burimet e t ardhurave t punmarrsit. A. NDALIMI I KONKURRENCS PAS PRFUNDIMIT T MARRDHNIEVE T PUNS KUSHTET Neni 28 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Punmarrsi mbi 18 vje mund t zotohet me shkrim kundrejt pundhnsit q, pas prfundimit t puns, nuk do ti bj atij konkurrenc n asnj lloj mnyre, veanrisht, nuk do t formoj nj siprmarrje konkurrente, nuk do t punoj dhe nuk do t interesohet pr t. 2) Marrveshja pr ndalimin e konkurrencs sht e vlefshme vetm nse raportet e puns i kan dhn mundsin punmarrsit t ket dijeni pr sekretet e fabrikimit ose t veprimtaris s pundhnsit dhe nse prdorimi i ktyre sekreteve mund ti shkaktoj pundhnsit nj dm t rnd. 3) Pundhnsi mund t krkoj zbatimin e marrveshjes pr ndalimin e konkurrencs vetm nse i ofron punmarrsit, gjat periudhs s ndalimit, jo m pak se 75 pr qind t pags q ai do t merrte po t vazhdonte t punonte pr pundhnsin. Kur paga sht e ndryshueshme, shprblimi llogaritet mbi bazn e pags mesatare t vitit t mparshm dhe indeksohet.

14

KUFIZIME Neni 29 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Marrveshja duhet t prcaktoj qart ndalimin e konkurrencs pr vendin, kohn, llojin e veprimtaris, pr t mos dmtuar t ardhmen ekonomike t punmarrsit. Afati i ndalimit nuk mund t jet m shum se nj vit. 2) Gjykata mund t zvogloj elementet e siprprmendura pr ndalimin e konkurrencs s tepruar, duke pasur parasysh t gjitha rrethanat. Ajo mban parasysh veanrisht nse shprblimi i dhn nga pundhnsi tejkalon minimumin e parashikuar n nenin 28. PRFUNDIMI I NDALIMIT Neni 30 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Ndalimi i konkurrencs merr fund n afatin e caktuar n marrveshje. 2) Pavarsisht nga afati i caktuar n marrveshje, ndalimi i konkurrencs prfundon nse vrtetohet se pundhnsi nuk ka m asnj interes pr vazhdimin e saj. 3) Marrveshja pr ndalimin e konkurrencs nuk zbatohet kur pundhnsi zgjidh kontratn pr shkaqe t pajustifikuara ose kur punmarrsi zgjidh kontratn pr nj shkak t justifikuar, q lidhet me pundhnsin. SANKSIONE Neni 31 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Punmarrsi, q shkel ndalimin pr t br konkurrenc, duhet t dmtoj dmin q i shkakton pundhnsit. 2) Nse n marrveshje sht parashikuar dnimi me gjob n rast shkeljeje t ndalimit t konkurrencs, punmarrsi mund t vazhdoj veprimtarin konkurruese, pasi ka paguar gjobn e caktuar, megjithat ai duhet ti paguaj pundhnsit edhe diferencn ndrmjet gjobs dhe dmit t shkaktuar.

15

3) Nse n marrveshje sht parashikuar dnimi me gjob n rast shkeljeje t ndalimit t konkurrencs, gjykata mund t paksoj gjobn, nse ajo sht e tepruar, duke marr parasysh rrethanat q kan uar n kto shkelje. 4) Pundhnsi mund t krkoj, kur ai e ka parashikuar shprehimisht kt t drejt me shkrim, prve pagimit t gjobs dhe dmshprblimeve t tjera t parashikuara, edhe ndalimin e veprimtaris konkurruese, nse kjo mas sht e justifikueshme, duke marr parasysh interesat e cenuar ose t rrezikuar t pundhnsit, si dhe sjelljen e punmarrsit. DETYRIME T PRGJITHSHME T PUNDHNSIT KREU VII MBROJTJA E PERSONALITETIT Neni 32 1) Pundhnsi respekton dhe mbron n raportet e puns personalitetin e punmarrsit. 2) Ai duhet t parandaloj do qndrim q cenon dinjitetin e punmarrsit. 3) Pundhnsi ndalohet t kryej do veprim q prbn shqetsim seksual karshi punmarrsit dhe nuk lejon kryerjen e veprimeve t tilla nga punmarrsit e tjer. Me shqetsim seksual kuptohet do shqetsim q dmton n mnyr t dukshme gjendjen psikologjike t punmarrsit pr shkak t seksit. DETYRIMI Neni 33 Pundhnsi, gjat marrdhnieve t puns, nuk duhet t mbledh informata lidhur me punmarrsit, prve rasteve, kur kto informata lidhen me aftsit profesionale t punmarrsve ose jan t nevojshme pr zbatimin e kontrats. KONTROLLI I SENDEVE VETJAKE Neni 34 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Punmarrsi dhe sendet e tij vetjake nuk bhen objekt i kontrollit, me prjashtim t rasteve kur duhet t mbrohet pasuria e pundhnsit, punmarrsve t personit juridik ose personave t tret nga nj cenim i paligjshm.

16

2) Kontrolli kryhet gjat kohs s puns nga pundhnsi ose nj person i caktuar prej tij. Personi q kontrollon dhe personi q kontrollohet duhet t jen t s njjts gjini. 3) Kontrolli kryhet brenda territorit t ndrmarrjes, n prani t nj punmarrsi tjetr, t pranuar nga punmarrsi q kontrollohet. CERTIFIKATA E PUNS Neni 35 1) Punmarrsi i krkon pundhnsit n do koh nj certifikat mbi natyrn dhe kohzgjatjen e puns, cilsin e saj dhe sjelljen e tij. 2) Me krkesn e shprehur t punmarrsit, certifikata prmban t dhna vetm mbi natyrn dhe kohzgjatjen e marrdhnieve t puns. 3) Pundhnsi nuk ka t drejt tu jap t tretve informacione pr punmarrsit e tij me prjashtim t rasteve t parashikuara n ligj ose me plqimin e punmarrsit. REGJISTRI Neni 36 1) Pundhnsi mban regjistrin e punmarrsve t punsuar n ndrmarrje. 2) Prmbajtja e regjistrit caktohet nga dispozitat e ktij Kodi dhe me vendim t Kshillit t Ministrave. MASA DISIPLINORE Neni 37 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, date 29.07.2003) Masat disiplinore parashikohen kryesisht n kontratn kolektive t puns. N do rast kontrata individuale duhet ti referohet akteve prkatse, lidhur me masat disiplinore VNIA N DISPOZICION E KODIT Neni 38 Pundhnsi duhet t vr n dispozicion t punmarrsve n do ndrmarrje nj kopje t Kodit t Puns.

17

SIGURIMI DHE MBROJTJA E SHNDETIT KREU VIII Neni 39 PRGJEGJSIA E PUNDHNSIT 1) Pundhnsi pr t parandaluar aksidentet dhe smundjet profesionale duhet t prcaktoj qart rregullat e sigurimit teknik. 2) Pundhnsi, duhet t paguaj diferencn midis dmit dhe shprblimit q merr punmarrsi nga sigurimet shoqrore, kur aksidenti ose smundja profesionale sht pasoj e fajsis s rnd t pundhnsit. 3) Kur pundhnsi nuk ka regjistruar punmarrsin n sigurimet shoqrore, ai duhet t prballoj t gjitha shpenzimet q ka br punmarrsi si rezultat i aksidentit ose smundjes profesionale, si dhe t gjitha dmet si pasoj e mosregjistrimit. MASA T PRGJITHSHME Neni 40 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Pundhnsi detyrohet t kujdeset pr higjenn e vendeve t puns. Pundhnsi pasi konsultohet me punmarrsit, duhet t marr masat e nevojshme mbrojtse kundr rreziqeve t veanta q paraqesin substancat dhe agjentt helmues, makinat, transporti i peshave t rnda, ndotja e ajrit, zhurmat dhe dridhjet, si dhe rreziqeve n disa deg t ekonomis, si ndrtim, xhenio civile, miniera dhe industri kimike. Pundhnsi duhet t vendos sinjale t dallueshme qart n do vend pune, q paraqet rrezik pr jetn dhe shndetin e punmarrsve. 2) Kur punimet paraqesin rreziqe t veanta, pundhnsi duhet t organizoj vizita mjeksore pr marrjen n pun dhe gjat saj, n mnyr periodike me shpenzimet e tij. 3) Masat e veanta t sigurimit dhe mbrojtjes s shndetit prcaktohen me vendim t Kshillit t Ministrave. AUTORIZIM ADMINISTRATIV Neni 41 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003)

18

1) Pundhnsi duhet t marr leje nga inspektori i puns para vnies n pun t ndrmarrjes ose nj pjese t saj, hapjes s mjedisit t puns, si dhe pr do ndryshim t rndsishm n mnyrn e puns, prodhimet e prdorura, makinat dhe pajisjet, prjashtuar lejet q krkohen n baz t ligjeve t tjera. Klasifikimi i veprimtaris, dokumentacioni q duhet t paraqes pundhnsi, si dhe procedura e dhnies s lejes nga inspektori i puns prcaktohen me vendim t Kshillit t Ministrave. 2) Inspektori i puns duhet ti komunikoj pundhnsit t gjitha aktet ligjore dhe nnligjore pr veprimtarin e parashikuar dhe shqyrton me t masat q duhet t merren. 3) Masat mbrojtse t vendosura nga inspektori i puns nuk duhet t sjellin shpenzime joprpjestimore n raport me qllimin e veprimtaris. 4) Pundhnsi zbaton projektin e tij, nse brenda 30 ditve nga data e dorzimit t dokumentacionit nuk sht kundrshtuar me shkrim n mnyr t motivuar nga inspektori i puns. DOKUMENTE Q DUHEN PARAQITUR Neni 42 Pundhnsi duhet t mbaj gjithmon n ndrmarrje dhe ti paraqes inspektorit t puns kto dokumente: a. nj kopje t deklaratave t aksidenteve n pun, q kan ndodhur t paktn q prej tre vjetsh; b. planin, projektin e vendeve t puns; c. listn e lndve t rrezikshme q prdoren n ndrmarrjen e tij. Kjo list duhet t prmbaj t dhna t mjaftueshme, q lejojn njohjen e prbrjes s substancave t prdorura, rrezikshmrin, masat mbrojtse, si dhe numrin e punmarrsve q punojn me to. KUALIFIKIMI I PUNMARRSVE. MARRJA E MASAVE MBROJTSE Neni 43 1) Pundhnsi duhet t informoj punmarrsit mbi rreziqet q lidhen me punn dhe duhet ti kualifikoj punmarrsit pr respektimin e krkesave n fushn e shndetit, sigurimit dhe higjiens.

19

2) Kualifikimi dhe informimi i parashikuar n paragrafin e msiprm bhen gjat marrjes n pun dhe prsriten sipas nevojs, veanrisht n rast t ndryshimit t kushteve t puns. 3) Pundhnsi duhet tu shpjegoj punmarrsve t ekspozuar ndaj rreziqeve domosdoshmrin e zbatimit t masave t sigurimit teknik dhe higjiens. Neni 44 1) Punmarrsi duhet t zbatoj masat e parashtruara nga pundhnsi dhe ta informoj at n rast vshtirsie pr zbatimin e tyre. 2) Vetm personat e kualifikuar mund t drejtojn makinerit dhe pajisjet e transporit, mekanike ose elektrike. A. VENDI I PUNS RREGULLIMI I VENDIT T PUNS Neni 45 1) Vendi i puns n t gjitha pjest prbrse duhet t prshtatet me natyrn e punve q do t kryhen aty. 2) Siprfaqja dhe vllimi i vendit t puns duhet t jen t mjaftueshme pr punmarrsin q ai t ket mundsi t kryej punn n siguri t plot dhe pa penguar qarkullimin n mjedis. 3) Instalimi i makinerive, pajisjeve dhe magazinimi nuk duhet t pengojn qarkullimin dhe t zn hapsirat ku punohet. QNDRUESHMRIA DHE PASTRTIA Neni 46 1) Muret, dyshemeja, tavanet duhet t jen t fort dhe n gjendje t mir. Ata duhet t mbahen vazhdimisht n gjendje t pastr. 2) Muret, dyshemet dhe tavanet duhet t pastrohen shpesh pr t siguruar pastrtin e lokalit, sigurimin e puns dhe qarkullimin, parandalimin e zjarreve dhe mbrojtjen e punmarrsve dhe popullsis nga do rrezik infektimi nga prodhimet ose kafsht e rrezikshme pr shndetin.

20

RIPARIMET Neni 47 1) Suvatimet, bojatisjet ose riveshja e dyshemeve, mureve dhe e tavaneve duhet t bhen sa her q sht e nevojshme. 2) Muret dhe tavanet duhet t kontrollohen periodikisht pr t eliminuar dhe zvendsuar pjest q paraqesin rrezikshmri pr jetn ose shndetin e punmarrsve, makinerit ose produktet e gatshme. B. MJEDISI I PUNS PARIME Neni 48 Kshilli i Ministrave ose organi i autorizuar prej tij prcakton kufijt e lejueshm pr mbrojtjen nga ndotja e ajrit, lndt kimike, radioaktiviteti, zhurmat dhe dridhjet n vendet e puns. AJRI Neni 49 1) Mjedisi i puns duhet t jet i ajrosur dhe t ket system ventilimi pr mnjanimin e temperaturs s dmshme pr shndetin e punmarrsve dhe errave t pakndshme. 2) Ajrimi duhet t realizohet me dalje drejtprdrejt jasht. N rast pamjaftueshmrie t ajrimit natyror, ai duhet t plotsohet me ventilim mekanik n prputhje me vllimin e mjedisit dhe me numrin e njerzve q ndodhen aty. 3) Atmosfera e mjedisit dhe e vendit t puns duhet t mbahet n gjendje t pastr n mnyr q t mbrohet shndeti i punmarrsve. 4) Nuk lejohet t pihet duhan n mjediset ku punon m shum se nj punmarrs. 5) N qoft se disa procese pune nuk lejojn mnjanimin e plot t prodhimit t lndve ndotse shqetsuese, t dmshme pr shndetin, pluhurat, tymrat, gazrat, duhet t nxirren vazhdimisht jasht mjedisit t puns me an t aparateve t posame.

21

ZHURMA DHE DRIDHJET Neni 50 1) Intensiteti i zhurmave t prballueshme nga punmarrsi duhet t mbahet n nivel t pajtueshm me shndetin e tij nprmjet amortizimit ose zvoglimit t zhurmave q nga burimi i tyre dhe t izolimit t mjedisit me mjetet e prshtatshme. 2) Intensiteti i dridhjeve q prballohet nga punmarrsi duhet t mbahet n nj nivel t pajtueshm me shndetin e tij nprmjet amortizimit ose zvoglimit t dridhjeve nga burimi i tyre me mjetet e prshtatshme. C. MAKINERI T RREZIKSHME MBROJTJA E PRGJITHSHME Neni 51 1) Asnj punmarrs nuk duhet t prdor makineri pa marr paraprakisht t gjitha masat mbrojtse t nevojshme. 2) Pjest e rrezikshme t makinerive duhet t pajisen me mjete mbrojtse. MIRMBAJTJA Neni 52 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) Pundhnsi duhet t tregoj kujdes q riparimi, mirmbajtja, grasatimi dhe kontrolli i makinerive, i pajisjeve, i transmisioneve ose i mekanizmave q prmbajn pjes lvizse t bhet vetm pasi t jet ndalur makineria, pasi t jet kontrolluar dhe t jet siguruar pr t gjitha mundsit e vnies s saj n pun dhe pasi t ket ndrprer energjin elektrike q v n lvizje makinerin. TREGTIA E MAKINAVE Neni 53 Ndalohet shitja, dhnia me qera, cedimi, ekspozimi ose prdorimi i makinave, elementet e rrezikshm t t cilave, sipas nenit 51 nuk prmbajn masat e duhura mbrojtse. D. KUSHTE PUNE DHE NGARKESA KUSHTE PUNE

22

Neni 54 1) Kur punmarrsi punon ulur n mnyr t vazhdueshme ose me ndrprerje n vendin e puns, n dispozicion t tij vihet nj karrige e prshtatshme pune. 2) N qoft se kryerja e puns krkon nj qndrim m kmb dhe t prkulur pr nj koh t gjat, duhet t parashikohen pushime t pagura, t shkurtra, jo m pak se 20 minuta pr do 4 or pune t vazhdueshme. 3) Pr grat shtatzna pushimi t jet do 3 or. NGARKESAT Neni 55 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) sht e ndaluar q nj person i vetm t mbaj nj ngarkes, pesh m t madhe se 55 kg. 2) Drguesi ose n munges t tij transportuesi i kolive ose sendeve me pesh mbi 55 kg duhet t shnoj dukshm dhe n mnyr t qndrueshme peshn n pjesn e jashtme t ambalazhimit ose t vet kolis. 3) Pundhnsi duhet t vr n dispozicion t punmarrsve t gjitha mjetet e nevojshme manuale ose mekanike, q lehtsojn peshat q ata duhet t mbajn. 4) Pr grat pesha sht deri n 20 kg. 5) Pr grat shtatzna dhe nnat me fmij n gji ndalohet transportimi i ngarkesave q vn n rrezik shndetin e nns dhe t fmijs. E. LVIZJA DHE RNIET KALIMET Neni 56 1) Kalimet, korridoret, dyert dhe daljet n rast rreziku duhet t jen t lira nga do penges materialesh ose objektesh q pengojn qarkullimin e njerzve dhe mjeteve ose evakuimin n rast zjarri. 2) Lokalet e puns q ndodhen npr kate ose nntok duhet t ken gjithmon shkall me gjersi t mjafteshme, me mbshtetse ose me parmak mbajts.

23

DALJET Neni 57 Daljet q mund t ndodhen n tokn e nj ndrtese duhet t mbyllen me nj dysheme t prshtatshme dhe t paluajtshme ose t jen t mbrojtura. SKELAT. PASARELAT Neni 58 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.3.1996) 1) Skelat ose platformat e puns t mbrojtura n mnyr t prshtatshme duhet t zvendsohen pr do pun q paraqet rrezikshmri, nse kryhet me shkall ose mjete t tjera. 2) Dyshemet dhe platformat e ngritura, pasarelat, si dhe hyrja n to, duhet t ndrtohen, t vendosen dhe t mbrohen n mnyr t till q t sigurojn punmarrsit q punojn n to. 3) Skelat, platformat e puns dhe t qarkullimit, pasarelat q kan dalje n hapsir, duhet t pajisen me mjete mbrojtse n nj lartsi 1 m me 45 cm mbi nivelin e dyshemes dhe plinta n nj lartsi jo m pak se 15 cm ose me mjetet e tjera q sigurojn t njjtn mbrojtje. SHKALLT Neni 59 1) Shkallt duhet t jen rezistente, pr to duhet llogaritur pesha q duhet t mbajn dhe t jen t pajisura me shkallina n largsi t barabart njra nga tjetra dhe t mbrthyera mir n pjest mbshtetse. Ato duhet t jen t nj gjatsie t mjaftueshme pr t krijuar mundsin e mbshtetjes s sigurt n duart e n kmb. 2) Shkallinat duhet t fiksohen mir n mnyr q as t mos lkunden as t mos rrshqasin. GOVATAT. GROPAT ME UJ. REZERVUART Neni 60 Govatat, gropat me uj ose rezervuart duhet t jen t ndrtuar, t vendosur dhe t mbrojtur n mnyr t till q t mbrojn punmarrsit nga rrzimet dhe nga rreziqet q mund t shkaktohen n rast shkputjesh t pareteve ansore, t mbushjes, t derdhjes ose

24

t sprkatjeve nga produkte t ndryshme q shkaktojn djegie me origjin termike ose kimike. PARANDALIMI NGA RRSHQITJET Neni 61 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Dyshemeja e instalimeve t puns dhe e zonave t qarkullimit duhet t jet e niveluar mir dhe t mos ket asnj t ar, t dal ose penges, q mund t bhet shkak pr rrzimin e punmarrsve, funksionimin normal t mjeteve lvizse, pajisjeve ose instalimeve. 2) Duhet t merren t gjitha masat e nevojshme pr t mnjanuar rniet ose rrshqitjet mbi tokn me lnd rrshqitse, t lagur ose me njolla t lndve t ndryshme. NDRIIMI Neni 62 1) Ndriimi i mjedisit, i vendit t puns dhe i hyrjes n to duhet t jen t mjaftueshm pr t siguruar kryerjen normale t puns. 2) Ndriimi duhet t konceptohet, realizohet dhe mirmbahet n mnyr q t mnjanoj do lodhje t shikimit. F. ZJARRET DHE SHPRTHIMET PARIME Neni 63 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) Pundhnsi duhet t bj analizn e rrezikut t zjarrit oseshprthimit dhe t marr masat e nevojshme pr parandalimin e tyre, duke mbajtur parasysh natyrn e lndve t prdorura dhe mjedisin dhe t proceseve t puns. AVUJ Q MUND T MARRIN FLAK Neni 64 1) Mjediset, ku prpunohen ose magazinohen lnd q lshojn avuj t ndezshm duhet t ventilohen dhe n asnj rast t mos ket flak ose aparatura, instalime ose mjete q mund t shkaktojn shkndija.

25

2) Ndalimi i pirjes s duhanit duhet t jet i qart dhe t kujtohet me t gjitha mjetet e mundshme. MJETET FIKSE Neni 65 1) do mjedis pune duhet t jet patjetr i pajisur me fiksa zjarri n sasi t mjaftueshme, t cilt duhet t mbahen n gjendje t mir funksionimi. 2) N afrsi t vendeve t puns, t cilt paraqesin m shum rrezikshmri, duhet t mbahet rezerv uji dhe rre. INSTRUKSIONE PER PUNEMARRESIT Neni 66 1) Pundhnsi duhet t vr n dijeni punmarrsit pr rreziqet nga zjarri dhe shprthimet e ndryshme, si dhe mbi mjetet mbrojtse pr t parandaluar shfaqjen e rreziqeve t tilla. 2) Pundhnsi u mson punmarrsve mnyrn e prdorimit t fiksave dhe mjeteve t tjera mbrojtse kundr zjarrit. 3) Pundhnsi u tregon punmarrsve rrugt e daljes n rast zjarri dhe organizon t paktn nj her n vit ushtrime t lufts kundr zjarrit dhe mnyrn e evakuimit t personave. MBROJTJA KUNDER KUSHTEVE ATMOSFERIKE Neni 67 1) Kur punmarrsit punojn n natyr, kantiere ndrtimi, punt publike, bujqsi ose industri, atyre duhet tu sigurohet nj streh q t ndodhet n nj largsi t till, t ciln punmarrsit ta prdorin lirisht. 2) Rojat e do ndrmarrjeje duhet t qndrojn n nj mjedis t caktuar. PAJISJE INDIVIDUALE Neni 68 1) Kur masat e mbrojtjes kolektive jan t pamjaftueshme pr t mbrojtur punmarrsit, pundhnsi duhet t vr n dispozicion t punmarrsve, pa pages nga ana e tyre, pajisje individuale mbrojtse pr mbrojtjen nga rreziqet n pun.

26

2) Pajisjet duhet t provohen dhe t pastrohen para se ti jepen punmarrsit. Ato duhet t jen n gjendje t mir t prdorshme n do koh dhe t vendosura n vende t mbrojtura nga pluhuri dhe ndotsit e tjer. G. PIJET. NGRNIA PIJET Neni 69 Pundhnsi duhet t vr n dispozicion t punmarrsve uj t pijshm, t paktn 6 litra n dit pr person. USHQIMI Neni 70 Pundhnsi v n dispozicion t punmarrsve lokal pr ngrnie me kushte higjienike t pranueshme, kur kjo justifikohet nga numri i punmarrsve, largsia e vendit t puns, nga vendbanimi ose mnyra e organizimit t puns. H. GARDEROBA. INSTALIMET SANITARE SENDET VETJAKE Neni 71 Punmarrsit duhet t ken mundsi t ndrrojn veshjet, ti vendosin ato dhe sendet vetjake, n nj vend t mbrojtur nga prvetsimet, kushtet e vshtira atmosferike dhe burimet ndotse. INSTALIMET SANITARE Neni 72 1) Pundhnsi duhet t vr n dispozicion t punmarrsve mjetet e nevojshme pr t siguruar higjienn vetjake, uj n sasi t mjaftueshme, sapun, mjete pastrimi dhe fshirje. 2) Dushet vendosen n ndrmarrje ku kryhen pun q ndotin e t bjn pis. 3) WC-t duhet t jen n numr t mjaftueshm. Ato duhet t vendosen n do lokal dhe t sigurohet ajrosja e tyre. 4) N do ndrmarrje duhet t ndrtohen dhoma higjienike pr grat.

27

BANIMI. STREHIMI Neni 73 Banesat q u jepen punmarrsve nga pundhnsi duhet t ken higjien dhe pastrti t pranueshme, si dhe WC pr burra dhe pr grat. MIRMBAJTJA Neni 74 Pajisjet sanitare dhe lokalet e prdorimit vetjak nga punmarrsit duhet t mbahen n gjendje t pastr. NDIHMA E SHPEJT Neni 75 1) N do siprmarrje duhet t merren masat e duhura pr dhnien e ndihms s shpejt do personi t dmtuar n vendin e puns. 2) N do siprmarrje, t paktn nj antar i personelit, pr do grup, duhet t ket marr instruksionet e nevojshme pr t dhn ndihmn e par n rastet urgjente. 3) N do mjedis pune duhet t jet kutia e ndihms s shpejt e pajisur rregullisht me materialet dhe mjetet e nevojshme. KOHZGJATJA E PUNS DHE E PUSHIMEVE KREU IX PRKUFIZIME Neni 76 1) Me kohzgjatje t puns kuptohet koha gjat s cils punmarrsi sht n dispozicion t pundhnsit. Nuk prfshihet n kohn e puns koha e pushimit gjat s cils punmarrsi nuk sht n dispozicion t pundhnsit. 2) Nuk prfshihet n kohzgjatjen ditore t puns koha q i duhet punmarrsit pr t ardhur n pun dhe pr tu larguar prej saj. Prjashtimet rregullohen me vendim t Kshillit t Ministrave.

28

A. KOHZGJATJA DITORE E PUNS PRKUFIZIM Neni 77 Me kohzgjatje ditore t puns kuptohet koha e prditshme efektive e puns nga ora 0 deri n orn 2400 t s njjts dit, pa prfshir pushimet. KOHZGJATJA E PUNS DHE PUSHIMI DITOR Neni 78 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Kohzgjatja ditore normale e puns sht jo m shum se 8 or. Ajo prcaktohet me vendim t Kshillit t Ministrave, n kontratn kolektive ose n kontratn individuale t puns, brenda limiteve t kohs javore maksimale t puns. 2) Shfuqizohet. 3) Pr punmarrsit nn 18 vje kohzgjatja ditore e puns sht jo m shum se 6 or n dit. 4) Pushimi ditor sht t paktn 11 or pa ndrprerje brenda dits ose n rast nevoje pr dy dit rresht. PUSHIMET Neni 79 1) Ort e fillimit dhe t mbarimit t puns prcaktohen nga rregullorja e brendshme, brenda kufijve t parashikura nga ligji dhe me vendim t Kshillit t Ministrave. 2) Momenti dhe kohzgjatja e pushimeve t prditshme caktohen n kontratn kolektive t puns ose n kontratn individuale, n kufijt e parashikuara me vendim t Kshillit t Ministrave. PUNA E NATS Neni 80 1) Me pun nate kuptohet puna e kryer nga ora 2200 deri n orn 600 t mngjesit.

29

2) Kohzgjatja e puns s nats dhe e puns s kryer nj dit para ose pas saj nuk duhet t jet m shum se tet or pa ndrprerje. Ato duhet t paraprihen ose pasohen me pushim ditor t menjhershm. SHTESA MBI PAG Neni 81 1) do or pune e kryer nga ora 1900 deri n 2200 jep t drejtn e nj shtese mbi pag jo m pak se 20 pr qind. 2) do or pune e kryer midis intervalit 2200 dhe 600 jep t drejtn e nj shtese mbi pag jo m pak se 50 pr qind. B. KOHA JAVORE E PUNS PRKUFIZIM Neni 82 Me kohzgjatje javore t puns kuptohet koha e puns e kryer nga e hna n mngjes ora 0 deri t dieln e ardhshme ora 2400. KOHEZGJATJA MAKSIMALE JAVORE E PUNES Neni 83 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Kohzgjatja normale e javs s puns sht jo m shum se 40 or. Ajo prcaktohet me vendim t Kshillit t Ministrave, n kontratn kolektive ose n kontratn individuale t puns. PUNET E VESHTIRA Neni 84 Kshilli i Ministrave prcakton kohzgjatje javore t reduktuar pr punt q paraqesin vshtirsi ose q jan t dmshme pr shndetin. C. PUSHIMI JAVOR DHE DITET E FESTAVE PUSHIMI JAVOR Neni 85

30

1) Pushimi javor sht jo m pak se 36 or, prej t cilave 24 or pa ndrprerje. 2) Pushimi javor prfshin ditn e diel. 3) Pushimi javor nuk sht i pagueshm. 4) Prjashtimet rregullohen me vendim t Kshillit t Ministrave. DITET E FESTAVE ZYRTARE Neni 86 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Si rregull ndalohet puna n ditt e festave zyrtare. 2) Punmarrsi gzon t drejtn e pags n ditt e festave zyrtare. Kur dita e fests zyrtare bie n ditt e pushimit javor, pushimi shtyhet ditn e hn. 3) Prjashtimet pr t punuar n ditt e festave zyrtare prcaktohen me vendim t Kshillit t Ministrave ose n kontratn kolektive. PUNA NE DITEN E DIEL OSE NE DITET E FESTAVE ZYRTARE Neni 87 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Puna e kryer ditn e pushimit javor ose n ditt e festave zyrtare kompensohet me nj shtes page jo m pak se 25 pr qind ose me nj pushim t barabart me kohzgjatjen e puns s kryer plus nj pushim shtes jo m pak se 25 pr qind t kohzgjatjes s ksaj pune, q merret nj jav para ose pas kryerjes s saj. D. ORET SHTESE PERKUFIZIM Neni 88 1) Me or shtes kuptohet do or pune e kryer mbi kohzgjatjen ditore normale ose javore maksimale t puns.

31

2) Quhet or shtes do or pune e kryer mbi orarin normal t punmarrsit q punon me koh t pjesshme. DETYRIMI PER TE KRYER ORE SHTESE Neni 89 Nse rrethanat krkojn kryerjen e orve shtes, pundhnsi krkon nga punmarrsi kryerjen e tyre pr aq sa sht e mundur dhe e nevojshme dhe duke mbajtur parasysh kushtet vetjake dhe familjare t punmarrsit. NUMRI MAKSIMAL I ORVE SHTES Neni 90 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) 1) Numri maksimal i orve shtes prcaktohet n kontratn kolektive ose kontratn individuale t puns. 2) Nuk mund t krkohet kryerja e orve shtes javore kur punmarrsi ka kryer 50 or pune n jav. 3) Kshilli i Ministrave vendos rregulla t veanta pr kryerjen e orve shtes pr punt q jan veanrisht t vshtira ose t dmshme pr shndetin. 4) Me autorizimin e Inspektoratit t Puns, numri maksimal i orve shtes mund t tejkalohet n rastet e forcs madhore ose t punve urgjente n dobi t popullsis. KOMPENSIMI Neni 91 1) Pundhnsi pr ort shtes t puns q nuk jan kompensuar me pushim duhet ti paguaj punmarrsit pagn normale dhe nj shtes jo m pak se 25 pr qind t saj, me prjashtim t rasteve kur parashikohet ndryshe n kontratn kolektive. 2) Pundhnsi n marrveshje me punmarrsin, mund t kompensoj ort shtes t puns me nj pushim t paktn 25 pr qind m t madh, q i korrespondon kohzgjatjes s orve shtes dhe q jepet brenda 2 muajve nga dita e kryerjes s puns, me prjashtim t rasteve kur parashikohet ndryshe n kontratn kolektive. 3) Ort shtes t puns t kryera gjat pushimit javor ose n ditt e festave zyrtare kompensohen me pushim ose pag t paktn 50 pr qind m t madhe se ort shtes t bra ose paga normale, me prjashtim t rasteve kur parashikohet ndryshe n kontratn

32

kolektive. Ky kompensim prfshin edhe kompensimet e prfshira n paragraft paraardhs. E. PUSHIMET VJETORE KOHEZGJATJA Neni 92 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Kohzgjatja e pushimeve vjetore t paguara prcaktohen me kontratn kolektive ose me kontratn individuale t puns. 2) Kohzgjatja e pushimeve vjetore sht jo m pak se 4 jav kalendarike gjat vitit t puns n vazhdim. 3) Kur punmarrsi nuk ka kryer nj vit pune t plot, kohzgjatja e pushimeve vjetore t paguara prcaktohet n raport me kohzgjatjen e marrdhnieve t puns. Periudhat e paaftsis s prkohshme n pun, konsiderohen si koh pune. DATA E PUSHIMEVE VJETORE Neni 93 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Pundhnsi duke mbajtur parasysh dshirn e punmarrsit prcakton datn e fillimit t pushimeve vjetore t paguara. Data e fillimit t pushimeve vjetore i njoftohet punmarrsit t paktn 30 dit prpara. 2) Punmarrsi i shtruar n spital ose q qndron n shtpi pr shkak smundjeje ose aksidenti q vrtetohen me raport mjeksor, mund t krkoj shtyrjen e pushimit vjetor. 3) Pushimet vjetore duhet t jepen gjat vitit t puns ose deri n fund t tremujorit t par t vitit pasardhs, por asnjher nuk duhet t jen m pak se nj jav kalendarike pa ndrprerje. 4) E drejta e pushimeve q nuk (jepen) merren parashkruhet brenda tre vjetve q nga dita n t ciln punmarrsit i lind kjo e drejt. PAGA Neni 94 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996)

33

1) Paga q paguhet pr lejen vjetore, sht ajo q punmarrsi do t prfitonte sikur t mos kryente lejen. Ksaj page i shtohet nj shprblim i drejt q i prgjigjet pjess s pags s prfituar n natyr; Kshilli i Ministrave prcakton kriteret e prllogaritjes s ksaj page. 2) Paga q jepet pr pushimet vjetore t paguara sht ajo q ekziston n momentin e marrjes s tyre. 3) Nse paga sht e ndryshueshme, paga q jepet pr pushimet vjetore t paguara prllogaritet mbi mesataren mujore t vitit paraardhs: sht e indeksueshme. 4) Paga pr pushimet vjetore i paguhet punmarrsit n momentin e marrjes s tyre. 5) Kur marrdhnia e puns ka prfunduar dhe punmarrsit nuk i jan dhn pushimet vjetore q i takojn, ai ka t drejt pr nj shprblim t barabart me pagn e ktyre pushimeve. 6) Nse gjat pushimeve vjetore t paguara punmarrsi kryen nj pun t pagueshme nga t trett, n kundrshtim t interesave legjitime t pundhnsit, ky i fundit mund t mos i jap pagn pr pushimet e paguara ose mund t krkoj rikthimin e pags s parapaguar. REGJISTRI Neni 95 Pundhnsit jan t detyruar t mbajn regjistrat e pagave dhe t derdhjes s kontributeve t aktualizuara do muaj pr t gjith punmarrsit, t cilt punojn pr ta dhe ta paraqesin kt regjistr sa her do t krkohet nga inspektort e puns. Pundhnsit duhet t mbajn nj regjistr, sipas rregullave t parashikuara n kt ligj, ku t shnohet pr do punmarrs data e fillimit t puns, kohzgjatja e pushimit q i takon, datat n t cilat jan marr pushimet dhe pagn e dhn pr pushimet vjetore t paguara. PUSHIME TE TJERA Neni 96 1) N rast martese ose vdekjeje t bashkshortit, paraardhsve ose pasardhsve t tij t drejtprdrejt, punmarrsi prfiton 5 dit pushimi ditor t paguar. 2) N rast smundjeje t rnd t paraardhsve ose pasardhsve t tij t drejtprdrejt, e vrtetuar me raport mjeksor, punmarrsi prfiton jo m shum se 10 dit pushimi t papaguar.

34

DISPOZITA TE VEANTA Neni 97 1) Kshilli i Ministrave prcakton rregulla t veanta n favor t personave juridik dhe fizik n masn q situata e tyre e veant e bn at t domosdoshme: a. pr ndrmarrjet q sigurojn furnizimin me buk dhe mjete q dmtohen shpejt; b. pr hotelet, restorantet, kafenet, institucionet kulturore, si dhe ndrmarrjet q furnizojn hotelet, restorantet dhe kafenet me rastin e ngjarjeve t veanta; c. pr ndrmarrjet q plotsojn nevojat e turizimit; d. pr ndrmarrjet e bujqsis, t kopshtaris, t pyjeve dhe t kullotave; e. pr ndrmarrjet e transportit automobilistik, hekurudhor, detar dhe ajror, ndrmarrjet q furnizojn mjete me karburant ose q i mirmbajn dhe riparojn ato; f. pr shtypin e shkruar dhe t folur;k/7)jor(.f 5Tfme14t.acsp2/7)jor(0 3045arMh 4T/.63 1 k/7)jor(.f[ k 7.43);t(5ar1Tfme,0 e145Tfm8 0mT 0cT 4;2ot7.5)u(13Ts8a (1.4q-e9 i Z-amoT]c61.4)ehd

35

1) Ndrmjetsi dhe zyra e pajtimit mund t vihen n lvizje pr do konflikt kolektiv. Ata mund t deklarohen joprgjegjs nse palt jan t lidhura me nj kontrat kolektive n fuqi, e cila parashikon nj procedur pajtimi t mjaftueshme. 2) Konfliktet q lidhen me interpretimin ose zbatimin e ligjit, n parim, shqyrtohen nga gjykata ose Gjykata e Arbitrazhit. Nse ndrmjetsi ose zyra e pajtimit jan vn n lvizje, ata mund t heqin dor nga procedura e ndrmjetsimit. do pal ruan t drejtn pr tiu drejtuar gjykats ose Gjykats s Arbitrazhit. 3) Kur rrethanat e justifikojn, kryetari mund t pranoj q zyra e pajtimit t vihet n lvizje n nj konflikt ndrmjet dy a m shum organizatave punmarrsish dhe ndrmjet dy a m shum organizatave pundhnsish. PROCEDURA Neni 192 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Ndrmjetsi 1) Ndrmjetsi angazhohet pr do konflikt kolektiv me krkesn e do pale t interesuar te Ministri i Puns dhe i shtjeve Sociale ose tek Inspektorati Shtetror i Puns. 2) Ndrmjetsi, kur angazhohet n nj konflikt kolektiv, duhet t ndrhyj pa vones pr t ndihmuar palt pr t gjetur nj zgjidhje me mirkuptim. 3) Procedura e ndrmjetsimit sht e detyrueshme dhe zgjat deri n 10 dit. Neni 193 (ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Zyra e pajtimit 1) N rast dshtimi t ndrmjetsit, Ministri i Puns dhe i shtjeve Sociale ose organi administrativ i autorizuar prej tij, v n lvizje zyrn e pajtimit. 2) Zyra mund t thrras do pal t interesuar. Palt kan detyrimin t paraqiten n seancn e shqyrtimit dhe t marrin pjes n debate, duke paraqitur t dhnat q krkon zyra. 3) Me krkesn e arsyetuar t njrs prej palve, vetm kryetari merr t dhna pr dokumentet e paraqitura nga kjo pal. M pas ai ua njofton ato, pr aq sa e gjykon t arsyeshme, antarve t zyrs s pajtimit.

72

4) Zyra e pajtimit prpiqet t ndihmoj pajtimin e palve. 5) Zyra e pajtimit i paraqet palve nj propozim pajtimi, t cilin ajo mund t vendos q ta bj publik. 6) Palt mund t ndihmohen nga do person i caktuar prej tyre. 7) Procedura e pajtimit sht e detyrueshme dhe zgjat deri n 20 dit. 8) Rregullat e tjera procedurale caktohen nga kryetari i zyrs s pajtimit. GJYKATA E ARBITRAZHIT Neni 194 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) N rast dshtimi t pajtimit, t dyja palt munden, s bashku, ti drejtohen Gjykats s Arbitrazhit. Palt zgjedhin me marrveshje, n mnyr t lir, nj ose tre arbitra. Pr t ndihmuar dhe kshilluar palt, Ministria e Puns dhe e shtjeve Sociale u ofron nj list arbitrash. 2) Vendimi i Gjykats s Arbitrazhit sht titull ekzekutiv, n baz t rregullave mbi arbitrimin, t prcaktuara n Kodin e Procedurs Civile. 3) Arbitrat paguhen nga palt. 4) Arbitrimi duhet t prfundoj brenda 3 javve, duke filluar nga data e vnies n lvizje t Gjykats s Arbitrazhit REGJIME T VEANTA T PARASHIKUARA ME NJ KONTRAT KOLEKTIVE Neni 195 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Palt me nj kontrat kolektive mund t caktojn nj ndrmjets, nj zyr pajtimi ose nj gjykat arbitrazhi pr t zgjidhur mosmarrveshjet. 2) N kt rast, ndrmjetsi dhe zyra shtetrore e pajtimit, t parashikuar nga ky Kod, nuk jan prgjegjs pr zgjidhjen e konfliktit. Prjashtohen rastet kur ndrmjetsi dhe zyra e pajtimit, t parashikuar n marrveshje, nuk jan n gjendje t vihen n lvizje n kohn e duhur.

73

ARBITRIMI N SHRBIMET ME RNDSI JETIKE Neni 196 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) N shrbimet me rndsi jetike, t prcaktuara nga ky Kod, konfliktet zgjidhen n mnyr t detyrueshme dhe prfundimtare, pas procedurs s ndrmjetsimit dhe pajtimit, nga nj gjykat arbitrazhi e prbr nga tre arbitra t zgjedhur nga palt. N rast se palt nuk bien dakord, arbitrat caktohen nga Ministri i Puns dhe i shtjeve Sociale brenda pes ditve, duke filluar nga data e krkess s njrs prej palve. E DREJTA E GREVS T prgjithshme Neni 197 (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) E drejta e grevs garantohet nga Kushtetuta e Republiks s Shqipris. 2) Sindikatat kan t drejt t ushtrojn t drejtn e grevs pr zgjidhjen e krkesave t tyre ekonomike dhe shoqrore, n prputhje me rregullat e caktuara n kt Kod. 3) Pjesmarrja n grev sht vullnetare. Askush nuk mund t detyrohet t marr pjes n nj grev kundr dshirs s vet. 4) Ndalohet do veprim q prfshin shtrngim, cenim ose diskriminim ndaj punmarrsve, pr shkak t pjesmarrjes ose jo n grev. 5) Gjat zhvillimit t grevs, palt duhet t bjn prpjekje, nprmjet bisedimeve, pr arritjen e mirkuptimit dhe nnshkrimin e marrveshjes. Subjekti i t drejts s grevs Neni 197/1 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Vetm sindikatat kan t drejt t organizojn grevn dhe ta shpallin at. Mbrojtja e t drejts pr pun dhe e t drejts pr grev Neni 197/2

74

(Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Nuk lejohet prdorimi i forcs pr ndrprerjen e grevs s ligjshme t punonjsve. 2) Organizatat e punmarrsve mund t ndrmarrin veprime me mjete paqsore, q t bindin punonjsit, pr t marr pjes n grev, pa shkelur t drejtn pr t punuar t punonjsve q nuk marrin pjes n t. 3) Pundhnsi ndalohet q gjat zhvillimit t grevs t zvendsoj n pun grevistt me persona t tjer, t cilt n kohn e shpalljes s grevs nuk kan qen punonjs t tij, si dhe nuk lejohet t marr punonjs t rinj pas ksaj date. LIGJSHMRIA E GREVS Neni 197/3 (shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Kushtet e prgjithshme Greva sht e ligjshme kur plotsohen kushtet e mposhtme: 1) Organizohet nga nj sindikat, q gzon personalitet juridik ose aderon n nj organizat punmarrsish me personalitet t till. 2) Ka pr qllim t arrij nnshkrimin e nj kontrate kolektive pune ose, nse ekziston nj e till, plotsimin e krkesave q burojn nga marrdhniet e puns dhe q nuk rregullohen nga kjo kontrat, prve rasteve kur kjo e fundit parashikon detyrimin trsor t paqes, t parashikuar n nenin 169 pika 2. 3) Sindikata ose sindikatat, nga njra an, dhe organizata ose organizatat e pundhnsve, nga ana tjetr, jan prpjekur t bien dakord, duke iu nnshtruar procedurs s ndrmjetsimit dhe pajtimit. 4) Nuk sht n kundrshtim me legjislacionin n fuqi. Gjendjet e veanta Neni 197/4 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Greva nuk mund t ushtrohet ose, kur ka filluar, t pezullohet n gjendje t veanta, pr aq koh sa vazhdon kjo gjendje. 2) Jan gjendje t veanta:

75

a. fatkeqsit natyrore; b. gjendja e lufts; c. gjendja e jashtzakonshme; . rastet kur vihet n rrezik liria e zgjedhjeve. Shrbimet e rndsis jetike Neni 197/5 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Greva nuk mund t ushtrohet n shrbimet e rndsis jetike, ku ndrprerja e puns rrezikon jetn, sigurin personale ose shndetin e nj pjese ose t tr popullsis. N kt rast, konfliktet kolektive zgjidhen n mnyr prfundimtare dhe t detyrueshme, sipas nenit 196 t ktij Kodi. 2) Jan shrbime t rndsis jetike: a. shrbimet e domosdoshme mjeksore dhe spitalore; b. shrbimet e furnizimit me uj; c. shrbimet e furnizimit me energji elektrike; . shrbimet e kontrollit t trafikut ajror; d. shrbimet e mbrojtjes kundr zjarrit; dh. shrbimet n burgje. Shrbimet minimale Neni 197/6 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Greva nuk mund t ushtrohet nse nuk sigurohet kryerja e shrbimit minimal. 2) Shrbimet minimale mund t krkohen n sektort e shrbimeve, pr plotsimin e nevojave t rndsis themelore t popullsis, me qllim q asaj ti sigurohet plotsimi i ktyre nevojave.

76

3) Pr plotsimin e shrbimeve minimale, sindikatat duhet t prcaktojn dhe t sigurojn, gjat zhvillimit t grevs, punonjsit e nevojshm pr ruajtjen dhe mirmbajtjen e makinerive dhe t pajisjeve. 4) Punonjsit e prmendur n pikn 3 caktohen me marrveshje ndrmjet pundhnsit dhe sindikats ose sindikatave prkatse t punmarrsve. Kur palt nuk arrijn t merren vesh pr numrin dhe detyrat e punonjsve prkats pr sigurimin e shrbimeve minimale, mosmarrveshja zgjidhet detyrimisht dhe prfundimisht nga nj arbitr i caktuar nga Ministri i Puns dhe i shtjeve Sociale ose organi administrativ i autorizuar prej tij, n kshillim me palt. Arbitri duhet t vendos brenda 24 orve nga asti i caktimit t tij. Greva e solidaritetit Neni 197/7 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Greva e solidaritetit sht e ligjshme nse ajo mbshtet nj grev t ligjshme kundr nj pundhnsi, n ndihm t t cilit pundhnsi i grevistve solidar jep mbshtetje aktive pr t ndaluar ose prfunduar grevn. Efektet e grevs Neni 197/8 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Efektet e grevs s ligjshme 1) Gjat zhvillimit t grevs pezullohen detyrimet dhe t drejtat, q rrjedhin nga kontrata e puns, duke prfshir t drejtn e pags dhe detyrimin e bindjes n pun. 2) Dispozitat e piks 1 nuk prekin t drejtat e parashikuara me ligj pr prkujdesin shoqror, aksidentet n pun dhe smundjet profesionale. 3) Periudha e pezullimit nuk prek vjetrsin n pun dhe efektet e saj. 4) Pushimi nga puna pr shkak t nj greve t ligjshme sht i pavlefshm. Kjo dispozit nuk zbatohet kur punmarrsi, gjat grevs, kryen nj akt q bie n kundrshtim me ligjin. Neni 197/9 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003)

77

Efektet e grevs s paligjshme 1) Kur greva nuk sht e ligjshme, pundhnsi mund t ndrpres marrdhniet e puns me grevistt. Ai ka t drejt q ndaj punmarrsve q nuk rifillojn punn brenda tre ditve, t zgjidh kontratn e puns me efekt t menjhershm, si dhe tu krkoj atyre shlyerjen e dmit t shkaktuar. N kt rast nuk zbatohen dispozitat pr procedurat e pushimit nga puna. 2) Krkesa pr dmshprblim mund t drejtohet edhe kundr sindikats q organizon grevn. 3) Kur greva shoqrohet me veprime t paligjshme, palt i drejtohen gjykats, e cila prcakton prgjegjsit e palve, veprimet q ato duhet t kryejn, cakton dmin e shkaktuar dhe detyrimet e pals q duhet t zhdmtoj. 4) Nse rrethanat e lejojn, gjykata mund t vendos rifillimin e puns. Prfundimi i grevs Neni 197/l0 (Shtuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) Greva prfundon kur palt arrijn nj marrveshje ose kur sindikata, q e ka shpallur at, vendos ndrprerjen e saj. Neni 198 (Shfuqizohet me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) ADMINISTRATA E PUNS KREU XVIII MINISTRIA E PUNS Neni 199 1) Ministri i Puns sht organi administrativ prgjegjs pr administratn e puns. 2) Ministri i Puns sht organi administrativ kompetent pr prgatitjen e zbatimin e legjislacionit dhe politiks s puns. 3) Ministri i Puns realizon prfaqsimin e shtetit n fushn e marrdhnieve ndrkombtare t puns.

78

KSHILLI KOMBTAR I PUNS Neni 200 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Krijohet Kshilli Kombtar i Puns, q prbhet nga prfaqsues t pundhnsve, punmarrsve dhe Qeveris. 2) Kshilli shqyrton shtjet me interes t prbashkt pr organizatat e pundhnsve dhe t punmarrsve, me qllim q t arrij zgjidhje t pranueshme pr palt. 3) Konsultimet bhen veanrisht lidhur me prgatitjet dhe zbatimin e legjislacionit t puns, ndryshimet e ktij Kodi dhe prmbajtjen e akteve nnligjore, me politikat dhe organizmat kombtar q kan t bjn me punsimin, formimin profesional, mbrojtjen e punmarrsve, higjienn dhe sigurimin teknik, prodhimin, mirqenien, programet e zhvillimit ekonomik e shoqror, si dhe me zbatimin e normave t Organizats Ndrkombtare t Puns. 4) Kshilli Kombtar i Puns prbhet nga 27 antar dhe 27 kandidat, nga 10 prfaqsues antar dhe 10 prfaqsues kandidat nga organizatat e pundhnsve, nga 10 prfaqsues antar dhe 10 prfaqsues kandidat nga organizatat e punmarrsve dhe nga 7 prfaqsues antar dhe 7 prfaqsues kandidat t Kshillit t Ministrave. Prfaqsuesit kandidat marrin pjes n seancat e kshillit, n munges t prfaqsuesve antar. 5) N kt Kshill marrin pjes organizatat m t prfaqsuara t punmarrsve dhe t pundhnsve, q prcaktohen me vendim t Kshillit t Ministrave do 3 vjet. 6) Kshilli i Ministrave cakton komisione t specializuara tripalshe, t prhershme, n kshillim edhe me partnert social. 7) Emrimi i antarve dhe i kandidatve t Kshillit Kombtar t Puns, prfaqsues t organizatave t punmarrsve dhe t pundhnsve, bhet nga Ministri i Puns dhe i shtjeve Sociale, sipas propozimeve t ktyre organizatave, n prputhje me pikn 5 t ktij neni. 8) Kshilli Kombtar i Puns mund t krijoj komisione t specializuara ose grupe pune t prkohshme pr kshillimin dhe studimin e shtjeve t veanta me interes t prbashkt. 9) Kshilli Kombtar i Puns ka buxhetin e vet t pavarur, q caktohet me vendim t Kshillit t Ministrave.

79

10) Rregullat e funksionimit t Kshillit Kombtar t Puns rregullohen me vendim t Kshillit t Ministrave. SANKSIONET KREU XIX SANKSIONE CIVILE Neni 201 1) N rast t shkeljes s t drejtave t tij, personi i cenuar ka t drejt t krkoj zhdmtimin e dmit t psuar. 2) Pundhnsi ose punmarrsi nuk mund t krkoj zhdmtimin n natyr, me prjashtim t rasteve t parashikuara shprehimisht n ligj. GJOBA Neni 202 (Ndryshuar me ligjin nr.8085, dat 13.03.1996) (Ndryshuar me ligjin nr.9125, dat 29.07.2003) 1) Shkelja e neneve 9,10, 39 (paragrafi i par), 40, 41, 43, 44 (paragrafi i dyt), 69,75, 98, 100, 101, 103, 108, neni 181 pikat 3, 5 dhe 7 shkronjat a, b dhe c, 184-186 t parashikuar n kt Kod, dnohen me gjob deri n pesdhjetfishin e pags minimale mujore. 2) Shkelja e neneve 21 (paragrafi i tret dhe i katrt)32 paragrafi i tret, 33, 34, 36, 38, 42, 70-74, neni 78 pikat 1, 2 dhe 3, 79 (paragrafi i dyt), 80 (paragrafi i dyt), 81, 83, 8487, 90 (paragrafi i dyt dhe i tret), 91-96, 111, 116, 119 (paragrafi i par), 139, 148 pika 7, 165 pika 1, 167, 193, nenet 99 pika 1, 105/a, 193 pika 2, 197/2 pika 3, t ktij Kodi dnohen me gjob deri n tridhjetfishin e pags minimale mujore. 3) Shkelja e neneve 26 (paragrafi i katrt), 44 (paragrafi i par) dhe 49 (paragrafi i katrt), neni 50, dnohen me gjob deri n njzet fishin e pags minimale mujore. 4) shfuqizohet. 5) do shkelje dnohet me gjob. Kur shkelja sht e prsritur ose n dm t disa punmarrsve, shuma e prgjithshme e gjobave t dhna sht jo m e madhe se 5-fishi i gjobs maksimale.

80

6) Pundhnsi sht prgjegjs solidar pr pagimin e gjobs, kur shkelja sht kryer nga nj person i ngarkuar prej tij pr ta prfaqsuar n ndrmjarrje. 7) Shkeljet e dispozitave t ktij Kodi, kur prbjn vepr penale, dnohen sipas dispozitave t Kodit Penal. PARASHKRIMI Neni 203 1) Afati i parashkrimit pr t drejtat e punmarrsit kundrejt pundhnsit, dhe t pundhnsit kundrejt punmarrsit sht 3 vjet. Ky afat fillon nga data e lindjes t s drejts. Kur e drejta bazohet n shkeljen e nj dispozite t Kodit Penal, afati i parashkrimit pr veprn penale sht i zbatueshm edhe pr veprn civile. 2) Pundhnsi heq dor nga e drejta pr t krkuar zhdmtimin e dmit t shkaktuar nga punmarrsi, n qoft se nuk e krkon kt t drejt me shkrim brenda gjasht muajve nga dita e marrjes dijeni. 3) Konsiderohet se pundhnsi ka hequr dor nga do e drejt, q i ka lindur gjat marrdhnies s puns, nse ai deri n prfundim t kontrats, nuk njofton me shkrim punmarrsin pr rezervat q ka n lidhje me faktet pr t cilat ai ka marr dijeni dhe ka pretendimet e tij. 4) Ndjekja e shkeljeve penale parashkruhet brenda dy vjetve, duke filluar nga dita e kryerjes s shkeljes, me prjashtim t ndjekjeve t parashikuara nga Kodi Penal. Neni 204 Me hyrjen n fuqi t ktij Kodi shfuqizohet ligji nr.6200, dat 27.6.1981 Mbi Kodin e Puns t Republiks Popullore Socialiste t Shqipris, ligji nr.7526, dat 3.12.1991 Pr marrdhniet e puns, ligji nr. 7724, dat 21.6.1993 Pr rregullimin e kohs s puns e t pushimit, ligji nr.7516, dat 7.10.1993 Pr sindikatat, ligji nr.7673, dat 17.2.1993 Pr kontratn kolektive t puns, si dhe do dispozit tjetr q vjen n kundrshtim me kt Kod. Neni 78 i ligjit nr. 9125, dat 29.07.2003 Neni 198 i ligjit nr.7961, dat 12.7.1995 Kodi i Puns i Republiks s Shqipris, dekreti nr.7458, dat 22.1.1991, miratuar me ligjin nr.7494, dat 2.7.1991 Pr t drejtn e grevs, si dhe do dispozit tjetr, q bie n kundrshtim me kt ligj, shfuqizohen.

81

Neni 205 Ky Kod hyn n fuqi 15 dit pas botimit n Fletoren Zyrtare. Ligji nr.6971, dat 12.07.1995 sht shpallur me dekretin nr. 1160, dat 31.07.1995 t Presidentit t Republiks s Shqipris, Sali Berisha (botuar n Fletoren Zyrtare nr.16-1995) Ligji nr.8085, dat 13.03.1996 sht shpallur me dekretin nr.1408, dat 17.03.1996 t Presidentit t Republiks s Shqipris, Sali Berisha (botuar n Fletoren Zyrtare nr.6-1996) Ligji nr.9125, dat 29.07.2003 sht shpallur me dekretin nr.3928, dat 14.08.2003 t Presidentit t Republiks s Shqipris, Alfred Moisiu (botuar n Fletoren Zyrtare nr.72-2003) Azhornimi i Kodit t Puns t Republiks s Shqipris sht br me qllim lehtsimin e prdorimit t tij me gjith ndryshimet q ka psuar ky ligj.

82