LIGJI I PUNËS

NË KOSOVË

Projekt i financuar nga BE dhe i menaxhuar Implementuar nga:

nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë
 LIGJI I PUNËS NË KOSOVË n 3

LIGJI I PUNËS
NË KOSOVË
4 n LIGJI I PUNËS NË KOSOVË
INFORMATA TË
PËRGJITHSHME
Ligji i Punës (Nr. 03/L-212), që ka hyrë në
fuqi në 16 dhjetor 2010, është pjesë e legjisla-
cionit bazë të Republikës së Kosovës që rreg-
ullon marrëdhënien midis punëmarrësve dhe
punëdhënësve. Ky ligj ka për qëllim të mbrojë të
drejtat e të caktojë detyrimet në marrëdhëniet
e punës, dhe të sigurojë mbrojtjen në punë. Dis-
pozitat e tij zbatohen si për punësimin në sektorin
publik, ashtu edhe në atë privat.
Ligji i Punës duhet të sigurojë përmbushjen
e katër parimeve kyçe:
nn Lirinë e asocimit dhe njohjen e të drejtës për
negociata kolektive,
nn Zhdukjen e çdo lloji të punës së detyruar dhe
të dhunshme,
nn Zhdukjen e punës së të miturve,
nn Zhdukjen e diskriminit në punë.
Mbikqyrjen e zbatimit të këtij ligji e bën
Inspektorati i Punës në bazë të Ligjit për Inspek-
toratin e Punës (Nr. 2008/34). Çdo person fizik
apo juridik, që nuk i përfill dispozitat e këtij ligji,
penalizohet me masa ndëshkuese.
Disa nga nocionet bazë që ky ligj
përkufizon janë:
nn Punëmarrësi (ose i punësuari) - personi fizik i
punësuar për të kryer punë ose shërbime me
pagesë për punëdhënësin;
nn Punëdhënësi - personi fizik ose juridik i cili
i siguron punë punëmarrësit dhe i paguan
pagën për punën ose shërbimet e kryera;
nn Organizatat e të punësuarve – sindikatat, të
cilat janë të pavarura, vullnetare, e themelu-
ara për realizimin dhe mbrojtjen e të drejtave
të të punësuarve;
nn Organizatat e punëdhënësve – organizata në
të cilat punëdhënësit bashkohen vullnetarisht
për mbrojtjen e interesave të tyre;
nn Kontrata Kolektive – marrëveshja midis orga-
nizatave të punëdhënësve dhe organizatave
të punëmarrësve me të cilën rregullohen të
drejtat, detyrat dhe përgjegjësitë që rrjedhin
nga marrëdhënia e punës;
nn Diskriminimi – çdo dallim që shkakton për-
jashtim ose dhënie të përparësisë në bazë të
racës, ngjyrës, gjinisë, fesë, moshës, gjendjes
familjare, mendimit politik, prejardhjes kom-
bëtare ose sociale, gjuhës ose anëtarësisë sin-
dikale, që ka fuqinë e anulimit ose mosdhënies
së mundësive të barabarta për punësim,
profesion apo ngritje profesionale;
nn Paga minimale – pagesa minimale e vendosur
nga Qeveria për punë të ndryshme, e për-
caktuar në bazë të kostos së jetesës, nivelit
të papunësisë, gjendjes së tregut të punës.
Çdo vit Këshilli Ekonomik Social i rekoman-
don Qeverisë së Kosovës nivelin e pagesës
minimale në bazë të situatës së përgjithshme
ekonomike dhe sociale.
nn Marrëdhënia e rregullt e punës mund të
themelohet me çdo person prej moshës 18
vjeç. Kjo marrëdhënie fillon me nënshkrim-
in e një kontrate pune dhe shoqërohet nga
dorëzimi i librezës së punës së punëmarrësit
tek punëdhënësi.
nn Kontrata e Punës është akti individual, i cili
lidhet midis punëdhënësit dhe punëmarrësit,
me të cilin rregullohen të drejtat, detyrat dhe
 LIGJI I PUNËS NË KOSOVË n 5

përgjegjësitë që rrjedhin nga marrëdhënia e

punës. Kontrata mund të lidhet për një periu-
dhë të pacaktuar, për një periudhë të caktuar,
ose për punë dhe detyra specifike.
nn Në kontratë duhet të specifikohen të dhënat
për punëdhënësin; të dhënat për punëmar-
rësin; emërtimi dhe përshkrimi i detyrave
të punës; vendi i punës; orari i punës; data
e fillimit të punës; kohëzgjatja e kontratës;
paga mujore dhe çdo shtesë ose e ardhur
tjetër që përfitohet prej punës; kohëzgjatja
e pushimeve; kushtet/koha e përfundimit të
marrëdhënies së punës; të dhëna të tjera të
rëndësishme për rregullimin e marrëdhënies
së punës; të drejtat dhe detyrat të tjera të
palëve të parashikuara në ligj.
nn Kontrata e punës mund të ndërpritet në rastet
kur i punësuari e mbush moshën e pension-
imit; me vdekjen e të punësuarit; me skadimin
e kohëzgjatjes së kontratës; me falimentimin
dhe likuidimin e ndërmarrjes; me marrëveshje
ndërmjet punëdhënësit dhe punëmarrësit, etj.
6 n LIGJI I PUNËS NË KOSOVË

LIGJI I PUNËS, NË
MES TË TJERASH,
PARASHEH:

Elementet e marrëdhënies së punës Dispozita përkatëse në Ligjin e Republikës së Kosovës

Kontrata E shkruar
Orët e punës në javë 40 orë
Orari i shkurtuar i punës Zbatohet për punët për të cilat punëtori nuk mund të mbrohet nga
ndikimet e dëmshme për shëndetin e tij, edhe përkundër aplikimit të
masave mbrojtëse
Puna jashtë orarit Me kërkesën e punëdhënësit në rastet e domosdoshme; më së shumti
deri në 8 orë në javë
Pushimi ditor 30 minuta (të përfshira në orarin normal të ditës së punës)
Pushimi javor Së paku 24 orë
Pushimi vjetor nn Së paku 4 javë në vitin kalendarik (pavarësisht nëse punon me
orar të plotë apo të shkurtuar); për çdo 5 vite punë shtohet një
ditë pushimi
nn Përjashtim bëjnë arsimtarët
nn Festat zyrtare që bien në ditë pune nuk llogariten në ditët e
pushimit vjetor
Pushimi vjetor nn Në rast sëmundjeje: 20 ditë pune në vit me kompensim të plotë
të pagës
nn Në rast të pasigurisë dhe mosmbrojtjes së shëndetit në punë:
deri në 45 ditë në vit me kompensim të plotë të pagës
nn Në rast të pushimit mjekësor prej lëndimit ose sëmundjes të sh-
kaktuar nga kryerja e punëve dhe shërbimeve për punëdhënësin:
10 – 90 ditë në vit me kompensim deri në 70% të pagës
nn 5 ditë në rast të martesës së punëmarrësit
nn 5 ditë në rast të vdekjes së një anëtari të ngushtë të familjes
nn 1 ditë për çdo rast të dhënies vullnetare të gjakut
 LIGJI I PUNËS NË KOSOVË n 7

(CONTINUED)

Elements of employment relationship Relevant provisions in the Law of the Republic of Kosovo
Leja e lehonisë nn 12 muaj për femrat, duke filluar prej 45 deri 28 ditë para datës
së parashikuar të lindjes – kompensimi i rrogës bëhet në masën
70% për 6 muajt e parë, 50% për 3 muajt në vijim dhe 0% në 3
muajt e fundit;
nn Këto të drejta i realizon babai i fëmijës nëse nëna sëmuret, e
braktis fëmijën apo vdes;
nn Në rastet e tjera, babai ka të drejtë për 2 ditë pushim për lindjen
e fëmijës dhe 2 javë pushim të parapaguar derisa fëmija të arrijë
moshën 3-vjeçare;
nn Kushte të tjera zbatohen kur fëmija lind i vdekur ose ka nevojë
për përkujdesje të vecantë.

Paga shtesë Jepet:

nn 20 % në orë për kujdestari

nn 30 % në orë për punë gjatë natës
nn 30 % në orë për punë jashtë orarit
nn 50 % në orë për punë gjatë ditëve të festave
nn 50 % përqind në orë për punë gjatë fundjavës

Pagesa shtesë për punë gjatë fundjavës, festave dhe ditëve të lira e për-
jashtojnë njëra-tjetrën. I punësuari mund të kërkojë nga punëdhënësi
që në vend të pagës shtesë të kompensohet me ditë pushimi.

Puna me orar jo të plotë
(min. 20 orë në javë)
Puna provuese
Punëmarrësi i kësaj kategorie gëzon të gjitha të drejtat dhe detyrimet
që rrjedhin nga marrëdhënia e punës sikurse i punësuari me orar të
plotë, por në proporcion me orët që ka punuar. Ai nuk mund të punojë
më gjatë se orari i plotë i punës.
Lejohet për një kohëzgjatje maksimale prej 6 muajsh
8 n LIGJI I PUNËS NË KOSOVË

INFORMATA SPECIFIKE
PËR PUNËMARRËSIT
TË DREJTAT: themelimit të marrëdhënies së punës.
nn I punësuari është i detyruar, që në vendin e
punës t’iu përmbahet detyrimeve të parapara
nn I punësuari ka të drejtë të ketë sigurinë në
në ligj, në Kontratën Kolektive dhe në Kon-
punë, mbrojtje të shëndetit dhe një ambient
tratën e Punës.
të përshtatshëm pune. Kjo e drejtë i mbrohet
nn I punësuari është i detyruar t’i përmbahet
nga Ligji i Punës (Nr. 03/L-212) dhe Ligji për
rregullave për sigurinë dhe mbrojtjen e shën-
Sigurisë në Punë, Mbrojte të Shëndetit të
detit në punë, në mënyrë që mos të rrezikojë
të Punësuarve dhe Ambientit të Punës (Nr.
shëndetin dhe sigurinë personale dhe të
2003/19).
punëtorëve të tjerë.
nn I punësuari ka të drejtë për pagë. Të drejtën
nn Për intervalin kohor të shfrytëzimit të
për pagë, pagën shtesë, kompensimin në pagë
pushimit vjetor, i punësuari duhet ta njoftojë
dhe të ardhurat e tjera, ai i realizon sipas
punëdhënësin së paku 15 ditë para fillimit të
marrëveshjes së arritur me punëdhënësin për
shfrytëzimit të pushimit.
punën e kryer dhe kohën e kaluar në punë.
nn Në rast sëmundjeje ose paaftësie të për-
nn Të punësuarit nuk mund t’i mohohet e drejta
kohshme për punë, i punësuari është i detyru-
për shfrytëzimin e pushimit vjetor.
ar të informojë punëdhënësin menjëherë ose
nn Në rast të shkeljes së detyrave të punës, i
(më së largu) gjatë ditës së mungesës nga
punësuarit ka të drejtë të lajmërohet para se
puna. Në të kundërt, ai mund të thërritet në
t’i jepet një masë ndëshkuese.
shkelje të kontratës. Nëse mungesa e lajmëru-
nn Kur punëmarrësi mendon se i janë shkelur të
ar zgjat më shumë se 3 ditë, punëdhënësi ka
drejtat, ai ka të drejtë të ankohet tek organet
të drejtë t’i kërkojë të punësuarit çertifikatën
mbikqyrëse (Inspektorati i Punës).
mjekësore që arsyeton mungesën e tij.
nn I punësuari ka të drejtë të ndërpresë kon-
nn I punësuari mban përgjegjësi nëse, me fajin e
tratën e punës në mënyrë të njëanshme.
tij, nuk i përmbush detyrat e punës apo nuk e
nn Të punësuarve u garantohet liria e asocimit
respekton vendimin e punëdhënësit.
dhe veprimit pa ndërhyrje nga asnjë organiza-
nn Nëse i punësuari, me qëllim ose me pakujdesi
të ose organ publik.
të plotë, i ka shkaktuar dëm punëdhënësit,
nn Për mbrojtjen e të drejtave të të punësuarve,
ai është i obliguar ta kompensojë dëmin.
organizatat e të punësuarve (sindikatat) kanë
Nëse dëmi është shkaktuar nga më shumë të
të drejtën e organizimit të grevës. Grevat dhe
punësuar, përgjegjësia ndahet përpjesëtimisht
sindikatat rregullohen me ligj të veçantë.
mes tyre.
nn I punësuari, që vendos të ndërpresë kontratën
DETYRIMET: e punës në mënyrë të njëanshme, është i
detyruar ta informojë punëdhënësin në formë
nn I punësuari duhet të ketë librezë pune, të të shkruar në afatet kohore të përcaktuara për
cilën ja dorëzon punëdhënësit në çastin e llojin e kontratës së nënshkruar.
 LIGJI I PUNËS NË KOSOVË n 9

SPECIFIC INFORMATION
FOR EMPLOYERS:
TË DREJTAT: Punë, Mbrojtje të Shëndetit të të Punësu-
arve dhe Mbrojtjen e Ambientit të Punës.
nn Punëdhënësi detyrohet ta informojë
nn Punëdhënësi mund ta ndryshojë orarin e
punëtorin me shkrim për rreziqet në punë
punës kur e kërkon natyra e punës, por ky
dhe për masat mbrojtëse, para angazhimit
ndryshim duhet të jetë i atillë, që orari total
të tij.
i punës i të punësuarit gjatë vitit kalendar-
nn Punëdhënnësi është i detyruar të mos i
ik, të mos jetë më i gjatë se orari i plotë i
caktojë punëmarrësit punë që i dëmtojnë
punës.
gjendjen shëndetësore.
nn Punëdhënësi mund t’ia ndërpresë kon-
nn Në rast të ndërrimit të punëdhënësit,
tratën e punës të punësuarit me një periud-
punëdhënësi i ri merr përsipër të gjitha de-
hë paralajmërimi, kur ka arsye ekonomike,
tyrimet dhe përgjegjësitë nga marrëdhënia
teknike ose organizative; kur përmbushja e
e punës të cilat janë të aplikueshme në
detyrave ose sjellja e të punësuari është e
ditën e ndërrimit të punëdhënësit.
pakënaqshme; etj.
nn Punëdhënësi duhet t’i paguajë femrave dhe
nn Punëdhënësi mund t’ia ndërpresë kon-
meshkujve kompensim të njëjtë për punën
tratën e punës të punësuarit pa periudhën
me vlerë të njëjtë, kompensim i cili mbulon
e kërkuar të paralajmërimit të ndërpre-
pagën bazë dhe shtesat e tjera.
rjes, atëherë kur i punësuari është fajtor
nn Pagesa për kompensimin e pushimit mjekë-
për përsëritjen e një keq-sjelljeje, ose kur
sor bie mbi punëdhënësin. Punëdhënësi
performanca e të punësuarit mbetet e
duhet të kompensojë edhe lëndimet e
pakënaqshme përkundër paralajmërimit
sëmundjet profesionale, që të punësuarit
me shkrim.
mund të kenë marrë gjatë kryerjes së
nn Punëdhënësve u garantohet liria e asocimit
punës.
dhe veprimit pa ndërhyrje nga asnjë organi-
nn Gjatë kohës së shtatzënisë, pushimit të
zatë ose organ publik.
lehonisë dhe mungesës në punë për shkak
të përkujdesjes së veçantë ndaj fëmijës,
DETYRIMET: punëdhënësi nuk mund t’ia shkëpusë
kontratën të punësuarit dhe t’ia ndërrojë
nn Punëdhënësi në sektorin publik është i obli- vendin e punës.
guar që të shpallë konkurs publik sa herë nn Punëdhënësi mund ta ndërpresë kontratën
që pranon një punëmarrës dhe themelon e punës vetëm atëherë kur i punësuari ka
një marrëdhënie të re pune. marrë përshkrimin në formë të shkruar të
nn Punëdhënësi është i detyruar të zbatojë performancës së pakënaqshme, një afat
rregullat dhe proçedurat e përgjithshme kohor brenda të cilit i jepet mundësia ta
për mbrojtjen dhe sigurinë në punë, që përmirësojë performancën e vet, si dhe një
janë të përcaktuara me Ligjin për Siguri në deklaratë se dështimi për përmirësimin e
10 n LIGJI I PUNËS NË KOSOVË

performancës do të rezultojë me largimin

nga puna pa asnjë paralajmërim të mëte-
jshëm me shkrim.
nn Punëdhënësi mund të ndërpresë kontratën
e punës për kohë të pacaktuar në intervale
të caktuara kohore të njoftimit, që varen
nga kohëzgjatja e marrëdhënies së punës.
nn Në ditën e përfundimit të marrëdhënies
së punës, punëdhënësi është i obliguar, që
t’i kthejë të punësuarit librezën e punës
të plotësuar me të dhënat personale dhe
të stazhit të punës. Është e ndaluar të
shkruhen në librezë të dhëna negative për
të punësuarin.

LIGJET E PUNËS NË
BASHKIMIN EVROPIAN
Ligjet e punës në Bashkimin Evropian janë
rezultat i kombinimit të ligjeve të punës të ven-
deve anëtare, të harmonizuara sipas traktateve,
direktivave dhe rregulloreve të Komunitetit.
Komuniteti Evropian synon që të mbësht-
esë dhe plotësojë legjislacionin dhe veprimet e
shteteve anëtare në fushën e politikave sociale.
Vendimet e Komunitetit qëndrojnë mbi rreg-
ulloret kombëtare, prandaj shtetet anëtare i kanë
përshtatur legjislacionet e tyre me to, në mënyrë
që të sigurojnë mbrojtje të njëtrajtshme të të dre-
jtave dhe detyrimeve në punë në gjithë territorin e
Bashkimin Evropian. Kalimin e normave të BE në
legjislacionet e vendeve anëtare dhe implementin
e saktë të tyre e monitoron Komisioni Evropian.
Gjykata Evropiane e Drejtësisë është institucioni
ku vendet anëtare mund të marrin këshilla ligjore
mbi interpretimin e ligjit.
Përpos detyrimeve ndaj strukturave të BE, të
gjithë shtetet anëtare janë të detyruara të pajto-
hen edhe me marrëveshjet e Organizatës Ndër-
kombëtare të Punës (ONP), që kanë ratifikuar.
BE i kushton shumë vëmendje lirisë së mbled-
hjes dhe asocimit në gjithë nivelet, veçanërisht
në formimin e sindikatave. Sindikatat konsid-
erohen jo vetëm si mbrojtëse të të drejtavë të
punëtorëve, por edhe si mbrojtëse të identitetit të
tyre. Ato janë të përfshira në tre agjenda ligjore
Evropiane: në atë kushtetuese, në atë legjislative
dhe në atë të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë
LIGJI I PUNËS NË KOSOVË n 11
Disa nga parimet kryesore të së drejtës së
punës në BE:
nn E drejta për të nënshkruar marrëveshje/kon-
trata kolektive, si dhe për të vepruar kolektiv-
isht në rast të shkeljes së të drejtave apo në
rast konfliktesh interesi, deri në fillimin e një
greve.
nn E drejta e punës në BE: çdo individ ka të drejtë
të punojë dhe t’i dedikohet një profesioni
të zgjedhur lirisht. Puna është një e drejtë
njerëzore dhe heqja e kësaj të drejte, heq të
drejtën e vetë jetës.
nn Çdo qytetar i Bashkimit Evropian ka të drejtë
të kërkojë punë në cilindo shtet anëtar. Kjo e
drejtë i garantohet edhe qytetarëve të ven-
deve të tjera jo-anëtare, që jetojnë ligjërisht
në BE.
nn Rëndësi e madhe i jepet edhe ndalimit të
diskriminimit në bazë të gjinisë, racës, ng-
jyrës, etnisë apo origjinës sociale, tipareve
të përcaktuara gjenetikisht, gjuhës, besimit
fetar, bindjeve politike apo opinioneve të tjera,
anëtarësisë në ndonjë minoritet kombëtar,
pasurisë, lindjes, paaftësisë, moshës ose
orientimit seksual. Parimi i barazizë përballë
ligjit do të ishte i parealizushëm plotësisht pa
parimet plotësuese të mos-diskriminimit dhe
barazizë midis meshkujve dhe femrave.
nn Barazia mes gjinive duhet të plotësohet në çdo
aspekt, përfshi profesionin, punën dhe pagën.
nn Një tjetër parim i të drejtës së punës në BE
është ai i qarkullimit të informacionit mes
palëve, në nivelet përkatëse të hierarkisë.
An EU funded project managed by Implemented by:
the European Union Office in Kosovo