Zeytinde Olgunluk Derecesi Tayini

Zeynel Cebeci
ukurova niversitesi Ziraat Fakltesi Biyometri-Genetik Anabilim Dal 01330 Adana, Turkey Srm: 2007-1.0 Copyright 2007 TrAgLor. Bu Trkiye Tarmsal renme Nesneleri Deposu renme nesnesidir. Kaynak gsterilerek kullanlabilir. Cebeci, Z. (2007). Zeytinde olgunluk derecesi, Trkiye Tarmsal renme Nesneleri Deposu renme Nesnesi. (http://traglor.cu.edu.tr/objects/ppt/zeytin_olgunluk_indeksi_2007_11_27.ppt)

Zeytin Olgunluk Derecesi = Hasat Zaman

Zeytinin olgunluk derecesi hasat zamannn belirlenmesinde nemli bir faktrdr. Zeytinya iin zeytinin olgunlamas ya randmann arttran bir faktrdr. Ancak hasat iin ne ok ge kalnmal, ne de erken davranlmaldr. Yetitiricilerin en ok sorduklar sorulardan biri hasat ne zaman yaplmaldr? sorusudur. Bu sorunun yant, meyve ya iin en uygun olgunlua geldiinde eklindedir. Peki, olgunluk nasl saptanmaldr?

Olgunluk zeytin ve zeytinya kalitesi belirleyici bir faktrdr.

Ayn aatan birer hafta aralklarla hasat edilen zeytinlerin tad ve ya kalitesi birbirinden olduka farkldr. Daha yeil renkli meyveler daha yksek oranda polifenol formunda anti-oksidanlar ierdiinden bu zeytinlerden elde edilen zeytinyann raf mr daha uzundur. Ancak tad daha acdr ve tketilebilmesi iin depo tanklarnda aylarca bekletilmesi gerekir. Olgunlam meyveler tatllar, meyvede alkoller, esterler ve aldehitler daha ok gelimektedir. Meyvenin olgunlamas scaklk, gne ve sulama ile yakndan ilikilidir. Scak gz gnleri meyvenin erken olgunlamasna neden olur ve optimum hasat iin ksa bir sre sz konusudur. Ancak havalarn serin gemesi meyvelerin daha uzun sre, hatta ka kadar yeil kalmalarna neden olabilir. Bu durumda, kn olabilecek don zararna kar meyvelerin yeil olarak hasat edilmesi yoluna gidilebilir.

Meyve Olgunluu
Hasat olgunluu meyve kabuu ve meyve etinin rengine baldr. Renk skalasndan karlatrma yoluyla hesaplanan Olgunluk ndeksi kullanlr. rnekleme Hasat edilmesi yaknlaan aalardan rastgele rneklenen zeytinler bir kapta toplanr. Toplama kabndan rastgele 100 zeytin danesi seilir. rneklemede zeytinlikten rastgele belirlenen, ksa ve uzun tm aalarn her tarafndan rnek alnmaldr. Yalnz alt dallardan deil! Seilen zeytinlerin renkleri referans zeytin renklerine gre 0-7 arasnda puanlanr.
Kaynak: P.Vossen http://cesonoma.ucdavis.edu/hortic/pdf/olive_oil_maturity_index.pdf

Her bir olgunluk grubuna den zeytinler saylarak bir frekans tablosu hazrlanr.

Meyve Olgunluu Gruplar ve Olgunluk Dereceleri

Meyve kabuu Meyve kabuu Meyve kabuu Meyve kabuu Meyve eti Meyve eti Meyve eti Meyve eti

Koyu yeil Sar, sarms yeil Renk deiimi (kzarmamorarma) yardan az Renk deiimi (kzarmamorarma) yardan fazla Kabuk siyah-mor, et beyaz Kabuk siyah-mor, et morluu yardan az Kabuk siyah-mor, et morluu yardan fazla Kabuk siyah-mor, et ekirdee kadar siyah-mor

0 1 2 3 4 5 6 7

Meyve Olgunluu Tayin Anahtar (yakn grnm)

0 4

1 5

2 6

3 7

Meyve Olgunluu Tayin Anahtar (rnek 2)

1 2 3 4 1 0 Olgunluk ndeksi

5-6 7
http://library.uws.edu.au/adt-NUWS/uploads/approved/adtNUWS20060824.093107/public/03Chapter2.pdf

Olgunluk Derecesi Hesaplama

Grup 1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam Say (f) 5 20 20 28 12 8 5 2 100 Skor (w) 0 1 2 3 4 5 6 7 f .w 0 20 40 84 24 40 30 14 276 2,76

Frekans tablosu kullanlarak bulunan aritmetik ortalama (ki bir tr tartl ortalamadr) olgunluk indeksi olarak kullanlr. Hesaplamada her bir olgunluk grubunda bulunan meyve says (f) o grubun puan (w) ile arplr. Daha sonra arpmlar toplam (f.w) toplam meyve saysna blnr. Elde edilen deer ortalama olgunluu gsterir, bir baka deyile olgunluk indeksi veya olgunluk derecesidir.

Ortalama (Olgunluk ndeksi)

Olgunluk Derecesi Hesaplama

Her bir eit ve blge iin olgunluk indeksi hesaplamada ayr renk tayin anahtarlar gerekli olabilir.

Aratrma ve Problem Tanmlama

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hasat zamanna yakn bir zeytin aacnn farkl yerlerinden rastgele rnekleme ile bir sepete zeytin taneleri toplayn. Topladnz rnekten sonda ile rastgele 100 meyve sein. Olgunluk renk anahtarn kullanarak meyveleri kabuk ve meyve eti renkerine gre ayr kaplara (tabak) atarak gruplandrn. Her gruptaki meyveleri sayn ve frekans tablosu yapn. Olgunlama indeksini hesaplayn. Yukardaki ilemleri iki veya daha fazla varyete iin tekrarlaynz. Varyetelerin olgunlama indeksleri farkl mdr? Farklysa neden farkl olduunu yorumlayn. Yukardaki ilemleri belli bir aatan birer hafta aralklarla aldnz rnekler iin tekrarlayn. Olgunluk indeksinin farkl olup olmadn, farklysa neden farkl olduklarn yorumlayn. Trkiye yerli zeytin eitleri iin yaplm olgunlama derecesi aratrma ve almalarn okuyup sonularn zetleyiniz.

Sorular

1. Olgunlama indeksi hesaplamak iin toplanan zeytinler aacn hangi ksmlarndan alnmaldr? a) Alt dallar b) Tepeye yakn dallar c) Kuzey ve gney taraftaki dallar d) Her yanndaki dallar

Sorular

2. Olgunlama tayini iin toplanan zeytinlerden ka tanesi seilerek renklerine gre gruplandrlr? a) 25 b) 50 c) 100 d) 1000

Sorular

3. Yanda grlen zeytin Meyvesinin olgunluk puan nedir? a) 4 b) 5 c) 6 d) 7

Sorular

4. Bir zeytin bahesinden rasgele seilen rneklerin olgunluk gruplarna gre saylar srasyla 3, 5, 5,17, 40, 20, 5, 5 olarak bulunmutur. Olgunluk indeksi nedir? a) 2,91 b) 3,91 c) 3,43 d) 4,98

Cevaplar

1. d 2. c 3. c 4. b