Bira Mayasının İncelenmesi

Başlık: Eşeysiz Üreme – Tomurcuklanma

Materyaller:

 Bira mayası(aktif maya)

 1 yemek kaşığı şeker
 Ilık su
 Lam ve lamel
 Damlalık
 Mikroskop

Standartlar

1. Bütün canlı organizmalar hücrelerden meydana gelir. Bu hücreleri yalnızca mikroskop

yardımıyla inceleyebiliriz. Bu konuyu daha iyi kavramak için:
 Öğrenciler bütün canlı organizmaların hücrelerden oluştuğunu bilir.
 Öğrenciler bitki ve hayvan hücresinin karakteristik özelliklerini bilir. (Hücre
duvarı, kloroplast, sentrozom)
 Öğrenciler hücre sayısını arttırmak için mitoz bölünme geçirdiğini ve sonucunda
genetik özelliği aynı iki yavru bireyin oluştuğunu bilir.

2. Herhangi bir organizmanın hücresi karakterini belirleyen genetik faktörler bulundurur.

Bu faktörler çevre faktörleriyle deiğisebilir. Bu konuyu daha iyi kavramak için:
 Öğrenciler eşeyli ve eşeysiz üreyen canlıların organizmaların yaşam döngüsü ve
üreme yöntemlerini bilir.

Deney Amaçları

 Öğrenciler bira mayasının eşeysiz üremesini, hamur mayası kullanarak mikroskop altında
inceler.
 Öğrenciler tomurcuklanmanın farklı aşamalarını gözlemler ve çizer.

Önemli Bilgi: Öğrenciler eşeyli ve eşeysiz üreme arasındaki farkları ve hücre ile
organellerin yapısını anlamalıdır.
Bilgi Birikimi
Bira mayası tomurcuklanma yoluyla eşeysiz üreme yapar. Tomurcuklanma sürecinde hücrenin
dış sınırında tümsek halinde çekirdek bölünmesi gerçekleşir. Bölünen çekirdeklerden biri
tomurcuğa yerleşerek zamanla ana hücreden tamamen ayrılır. Tomurcuklanma ayrıca
planaryada da görülür. Rejenerasyonla ikiye bölünür ve iki yeni planarya oluşturur.

Bira mayası eşeyli üreme de yapabilir. Hücre aç kaldığı durumlarda genelde eşeyli üremeyi
seçer. Çoğu bira mayasında iki eşey hücre tipi görülür. Üzerinde en çok çalışılan türde
(saccharomyces cerevisiae) bu tipler a ve alpha olarak belirlenmiştir. Zıt eşey tipindeki
hücreler bir araya geldiğinde plazmaları birleşir (plazmogami), ardından çekirdeklerin
plazmaları birleşir (karyogami). Bu diploid hücreler tomurcuklanmayla daha fazla diploid hücre
üretebilir. Zamanla bir diploid hücre spor kesesine dönüşür ve mayoz bölünmeye gider. Bunun
sonucunda ince bir tabakayla kaplanmış dört haploid hücre oluşur ve spora dönüşürler. Bu
sporlar serbest kalır ve yeni haploid hücreler oluşur.

Bira mayasının yaşam döngüsü

Arılar, karıncalar, yabanarıları ve diğer böcekler de eşeyli veya eşeysiz üreme yapabilirler. Eşeysiz
üremede, yumurta döllenmeden gelişir. Bu süreç partogenez olarak adlandırılır. Bazı türlerde yumurta
döllenip döllenmeyebilir. Döllenmiş yumurtadan dişi, döllenmemiş yumurtadan erkek oluşur. Eşeysiz
üremeyle yayılmış birtakım bitkiler vardır. Eşeysiz yayılmanın avantajı ekinin daha kusursuz olmasıdır.
Vejetatif üreme yöntemi olmadan üretilemeyecek bazı bitkiler vardır ve bu yöntem ile bunlar üretilip
temin edilebilir. Vejetatif üreme; patates, muz, çilek, ananas gibi bitkilerde ve bazı süs bitkilerinde
kullanılır. Çiftçiler, patatesin gözlerini ekerek ana patatesin kopyasını elde ederler. Muzlarda ise
gövdenin altında bulunan rizomlar alınıp ekilir ve yer altında uzamaya devam eder. Çilekte ise dallar
bükülüp toprağa saplanır ve oradan yeni bir çilek çalısı oluşur. Bu çalı zamanla kendi köklerini verir ve
ana çilek çalısından ayrılabilir.
Hazırlanış
Etkinlikten en az iki saat önce 1 yemek kaşığı şeker ve bir paket bira mayasını 80 ml suyun
içinde karıştırın. İsterseniz bunu bir gün önceden hazırlayıp gece boyunca bekletebilirsiniz.
Bunun sonucunda birçok tomurcuklanan hücre görmeniz gerekir.

Öğrenci Etkinlikleri
 Öğrenci laboratuvar metnindeki giriş kısmını okur.
 Öğrenci damlalık yardımıyla bira mayası çözeltisinden bir damla çeker ve lamın üzerine
damlatarak lameli kapatır.
 Bira mayası hücresinin şeması etiketlendirilir.
 Gözlem yapılır ve tomurcuklanma aşamasının detaylı bir çizimi yapılır.

Tomurcuklanma Aşamaları
 Hücre duvarı dışarı itilir, tomurcuk oluşmaya başlar.
 Hücre çekirdeği tomurcuğa doğru ilerler ve bölünür.
 Bir çekirdek tomurcuğun içinde kalır ve öbürü ana hücrede kalır.
 Tomurcuk ana hücreden ayrılır ve yetişkin bir hücreye dönüşür.

Kaynakça
 Wikipedia
 http://www.bookrags.com/research/asexual-reproduction-wog/
 http://bioweb.uwlax.edu/bio203/s2007/nelson_andr/

Irmak Oğuztürk 10C 199