ANTİK ALTIN VAZO

İnceleme ve Araştırma Raporu

01.Eylül.2005
 Antik Altın Vazo
Yasal kayıt ve izin
belgesi
 ANTİK

ALTIN

VAZO
İnceleme ve Araştırma Kurulu
Prof .Dr.TUNCAY ESER EMİNE BİLİRGEN Doç.Dr. İRFAN BAYAR
Ankara Üniversitesi. Sanat Tarihi Uzmanı Emn.Gen.Müd
Sanat Tarihi Enstitüsü Topkapı Müzesi Gramofoloji Uzmanı
Başkanı Hazine Bölümü

ERDOĞAN TURAN
Osmanlı Tarihi Araştırmacısı
 Bu Kitabı Niçin Yazdık ?
“Antik Altın Vazo”yu gördük, inceledik ve araştırdık.

Bu inceleme ve araştırmalarımız bizi, vazonun 18.yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis

tarafından Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a hediye edilmek üzere yaptırılmış olduğu sonucuna
götürdü.

İncelemelerimiz esnasında, bugüne kadar Altın Vazonun tarihçesinin hiç

incelenmediğini de tespit ettik.

Bu rapor objeyi tüm özellikleri ile sistematik bir düzen içinde tanımlamak ve onun
tarihçesini belirleyerek, dünya sanat camiasında layık olduğu yeri alması için hazırlanmıştır.

Diğer taraftan, çok önemli bir Kral tarafından yaptırılan bu eşsiz ve muhteşem
vazonun “Sanat Tarihi” dışında kalmasına ise gönlümüz razı olmadı.

Kitabı yazmaya karar verdik ve yazdık.

Böylece, tarihi bir görevi yerine getirmiş ve “Sanat Tarihi”ne önemli bir katkıda
bulunmuş olduğumuza inanıyoruz.

Huzurlu ve mutluyuz.
01. Eylül .2005
Antik Altın Vazo
İnceleme ve Araştırma Kurulu
 Bu İnceleme ve Araştırma Nasıl Yapıldı?
Bu inceleme ve araştırma III bölüm halinde yapıldı.

I. Bölüm : Vazonun tarihçesi,

II. Bölüm : Vazonun, sanat eseri olup olmadığı,
III. Bölüm : Vazonun, nadir olup olmadığı,

İncelenip, araştırıldı.

İnceleme ve araştırmalarımız sekiz aylık yoğun bir mesai sürecini

kapsamaktadır.

Bu inceleme ve araştırmaları yapmak için;

Önce;

Altın vazonun ve deri kılıfın üzerindeki bütün bulgular tespit edildi. (Motifler
damgalar, süslemeler, işlemeler, elmasların cinsi, kesimi, perdahlanması ve
montajı, altın vazo ve kılıfın dizaynı ve sitili)

Sonra;

Yerli ve yabancı arşivler, kitaplar, belgeler, kayıtlar ve Internet ortamında

binlerce bilgi-bulgu incelendi. Bu suretle her bulgunun tarihteki yeri ve manası
araştırılıp bulundu, değerlendirildi. Geniş bir tarihi dönemi kapsayan
araştırmanın sonuçları, obje üzerinde tespit edilen tüm bulgular ile
karşılaştırılarak özdeş hale getirildi.

Elde edilen bilgiler, değerler ve sonuçlar akıl ve mantık süzgecinden geçirildi.

Bizim bizzat yaptığımız bu inceleme ve araştırmalardan başka;

- Dünyanın en ünlü müzeleriyle,

- Milletlerarası Antika Müzayede firmalarıyla,
- Sanat Tarihçisi Antika Uzmanlarıyla,

Yazılı ve sözlü işbirliği yapıldı.

Gayemiz, vazonun üstündeki sır perdesini kaldırmaktı.

Bu sır perdesi kaldırıldı.

1 Eylül 2004
Antik Altın Vazo
İnceleme ve Araştırma Kurulu
 Foto no. 1

ANTİK ALTIN VAZO

ANTİK ALTIN VAZO

Antik Altın Vazonun Değeri ?
Bir Antik objenin değerini tayin ve takdir etmek için;
Önce Objenin tarihçesine bakılır.
Sonra, objenin sanat eseri olup olmadığı incelenir.
Sonrada, objenin nadir olup olmadığı dikkate alınır.

Antik Altın Vazonun Tarihçesi

Antik Altın Vazo 18.yy.da, Fransa Kralı XV. Louis tarafından;
Osmanlı İmparatoru Sultan I. Mahmut’a hediye edilmek üzere yaptırılmıştır.
Ve 1742 yılında Osmanlı Sultanına hediye edilmiştir.
Görülüyor ki; ‘’ Antik Altın Vazo’’ çok önemli bir tarihçeye sahiptir.

Antik Altın Vazonun Sanat eseri olup olmadığı

Antik altın vazonun hakiki bir sanat şaheseri olduğu olduğu bu kitabın ‘’ 2. Bölümünde’’
gerekçe ve detayları ile arz ve izah edilmiştir.

Antik Altın Vazonun Nadir olup olmadığına gelince

Antik Altın Vazonun ‘’ Dünyada bir eşi daha bulunmayan ‘’ nadir bir obje olduğu hususunda
bu kitabın ‘’3. bölümünde’’ yazılanlara ilave olarak söyleyeceklerimiz şunlardır.
Kral XV. Louis’in ölümünden bu yana aradan 230 yıldan fazla bir süre geçmiştir.
Kral XV. Louis’den kalan bütün objeler bu 230 yıl zarfında ortadan kalkmış ve antika
dünyasında yerlerini almışlardır.
Şöyle ki;
1- Yasalara örf ve adetlere göre müzelere intikal etmesi gereken ‘’Kıymetli objeler’’
müzelere intikal etmiş ve ortadan çekilmiştir.
2- Özel mülkiyet veya koleksiyonlara konu olan objelerde, koleksiyon sahiplerince satın
alınmak suretiyle yerlerini bulmuştur.
Bu gün Dünyada Kral XV. Louis ten kalan ve özel mülkiyette bulunan ‘’ Antik Altın
Vazodan’’ başka bu pahada hiçbir kıymetli obje mevcut değildir.
Kral XV. Louis’ten günümüze kadar gelen yegane kıymetli antik obje bu kitabın
konusunu teşkil eden ‘’ Antik Altın Vazo’’dur.

Antik Altın Vazonun değeri

Görüleceği üzere, bu vazo herkes gibi bizi de büyüledi.
Vazoya bir değer biçmek imkansızdır.
Çünkü bu vazoya paha biçilemez.
BU KİTAP
3 BÖLÜMDÜR
1.Bölüm (Sayfa 11-88)
Antik Altın Vazonun Tarihçesi

2.Bölüm (Sayfa 89-99)

Antik Altın Vazo
Hakiki bir sanat eseri midir?

3.Bölüm (Sayfa 101-109)

Antik Altın Vazo
Nadir bulunan bir obje midir?
Hiç Bulunmayan bir obje midir?
I. BÖLÜM

ANTİK
ALTIN
VAZO’nun
TARİHÇESİ
ANTİK ALTIN VAZO Foto no : 2
18 ayar altından yapılmıştır
Yüksekliği; 15 cm.
Vazo net Ağırlığı; 295 gr. dır.
I. BÖLÜM

ANTİK ALTIN VAZONUN TARİHÇESİ

Bu bölümde incelenecek konular ve cevaplandırılacak sorular.

1- ANTİK ALTIN VAZO NE ZAMAN VE

KİM TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR?

2- ANTİK ALTIN VAZO NİÇİN VE

KİM İÇİN YAPTIRILMIŞTIR?

3- ANTİK ALTIN VAZOYU KİM YAPMIŞTIR.?

4- ANTİK ALTIN VAZONUN GEÇİRDİĞİ TARİHİ AŞAMALAR.

Yukarıdaki 4konu ile ilgili inceleme ve araştırmalarımızı sırasıyla arz ve izah edeceğiz.
 ANTİK ALTIN VAZO
NE ZAMAN VE KİM TARAFINDAN YAPTIRILMIŞTIR?

Antik Altın Vazo 18.yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından

yaptırılmıştır.
Gerek “Altın Vazo” ve gerekse “Deri Muhafaza Kutusu” ile ilgili olarak yapmış
olduğumuz inceleme ve araştırmalar bizi yukarıdaki bu sonuca götürmüştür.

Antik Altın Vazonun 18.yüzyılda, Fransa Kralı XV. Louis yaptırılmış olduğuna dair
ÇOK ÖNEMLİ SEKİZ BULGU tespit etmiş bulunuyoruz.
Bu SEKİZ bulguyu önem sırasına göre aşağıda sunuyoruz.

I- Kral XV. Louis’in Antik Altın Vazo üzerindeki İMZASI ve AMBLEMİ

II - Antik Altın Vazo ve Deri Muhafaza Kutusu üzerindeki ‘’ZAMBAK

ÇİÇEĞİ MOTİFLERİ’’

III - Antik Altın Vazo ile Kral Tacı arasındaki ‘’BENZERLİK’’

IV - Antik Altın Vazonun ve Kral Tacının ‘’MUHAFAZA KUTULARI’’

arasındaki benzerlik.

V - Antik Altın Vazo ve Kral tacı üzerindeki ‘’ELMASLARIN SAYISININ’’

aynı olması

VI - Antik Altın Vazo üzerindeki ‘’PAPAĞAN’’ motifleri

VII - Antik Altın Vazonun ‘’ROCOCO’’ stilinde yapılmış olması.

VIII- Antik Altın Vazo üzerindeki Elmas işlemeli

‘’ KANATLARI AÇIK KARTAL MOTİFLERİ’’

Şimdi de yukarıdaki bu yedi bulguyu sırası ile arz ve izah edeceğiz.

I- Kral XV. Louis’in Antik Altın Vazo Üzerindeki
İMZASI ve AMBLEMİ

Antik Altın Vazo üzerinde Kral XV.Louis’in İMZASI ve AMBLEMİ vardır.

Bu imza ve amblemle ilgili inceleme ve araştırmalarımızı aşağıdaki 4 başlık altında
açıklayacağız.

1- Antik Altın Vazonun ‘’Gövdesi Üzerinde’’ Kral XV. Louis’in İMZASI vardır.
(Foto no: 3-A)

2- Antik Altın Vazonun ‘Kapağının üzerinde’ Kral XV. Louis’in AMBLEMİ vardır.
(Foto no: 4-A)

3- Kral XV. Louis’in Altın Vazo üzerindeki İMZASI ve AMBLEMİ GİZLENMİŞTİR.

A- Nasıl Gizlenmiştir?
B- Niçin Gizlenmiştir?

4- Kral XV. Louis Altın Vazo üzerindeki İMZA ve AMBLEMİ nin büsbütün gizlenmesini
de istememiştir.

Şimdi yukarıdaki bu dört hususu sırasıyla açıklayacağız.

1- Antik Altın Vazonun ‘’Gövdesi Üzerinde’’
Kral XV. Louis’in İMZASI vardır. ( Foto no : 3-A . 3-B . 3-C )

Bu husustaki inceleme ve araştırmalarımızı;

fotoğraflarla birlikte arz ve izah edeceğiz.

AÇIKLAMA:
Kral XV. Louis’in İMZASI ve AMBLEMİ
Altın Vazo üzerine Elmaslarla nasıl işlenmiştir.

İmza ve Amblemin Altın Vazo üzerine nasıl işlendiğini iyi anlayabilmek için, önce vazo
üzerindeki diğer elmasların vazoya nasıl işlendiğini(monte edildiğini) bilmemiz gereklidir.
Bu sebepledir ki; bizde önce diğer elmasların vazo üzerine nasıl işlendiğini öncelikle
anlatacağız.

Elmaslar Altın Vazo üzerine nasıl işlenmiştir?

Vazo üzerindeki elmaslar doğrudan altın vazo gövdesi üzerine işlenmemiş olup;
a) Altın Vazo üzerine önce ‘Renkli Mine’ işlenmiştir.
b) Bu renkli mine üzerine ‘Gümüş Elmas yuvaları’ monte edilmiştir.
c) Sonrada gümüş elmas yuvaları içerisine elmaslar oturtulmuştur.

Vazo üzerindeki bütün elmaslar işte bu şekilde vazo üzerine işlenmiş bulunmaktadır.

Dolayısıyla; İMZA ve AMBLEMİ oluşturmak için vazo üzerine işlenen bütün

ELMASLARDA aynı şekilde işlenmiştir.
 Foto no : 3-A
A- Antik Altın Vazonun ‘’GÖVDESİ ÜZERİNDE’’
Kral XV. Louis’in ‘’İMZASI vardır.

Kral XV. Louis’in Altın Vazo üzerindeki imzası Kral XV. Louis’in İmzası (1743)
 Foto no: 3-B
LOUIS İMZASI ALTIN VAZO ÜZERİNE NASIL İŞLENMİŞTİR ?

Vazo Orijinal imza

LOUIS imzası 5 harften meydana gelmiştir.
İmzanın ilk harfi büyük ‘’L’’ harfidir. ‘L’ harfinin üst kısmı
elmas kullanılmadan altından ve el işçiliğiyle işlenmiştir.
‘L’ harfinin alt tarafına ‘bir elmas’ yerleştirilmiştir.
‘L’ harfinin alt kısmı ise yine elmas kullanılmadan altından ve
el işçiliğiyle işlenmiştir. Kralın diğer örnek imzalarında ‘’L’’ uç
kısmı tıpkı vazodaki gibi yuvarlatılıp kapatılmıştır.

‘O’ harfi olarak imzadaki ‘O’ harfine benzeyen bir

‘’Elmas’’ kullanılmıştır. İmzadaki ve altın vazo
üzerindeki her iki ‘O’ harfi de tam yuvarlak değildir.

‘U’ harfi olarak da imzadaki ‘U’ harfine benzeyen bir elmas

kullanılmıştır. ‘U’ harfinin kenarında bulunan tırnak ise
bunun ‘U’ harfini temsil için yapıldığını açıkça belli
etmektedir.

‘İ’ harfi olarak da ‘İ’ harfini oluşturan ince bir elmas

kullanılmıştır.

İmzanın son harfi küçük ‘s’ harfidir. ‘s’ harfinin üst kısmı
yana doğru yatırılmak suretiyle harf gizlenmiştir.
‘s’ harfinin alt ve üst kısımlarına birer
‘’Elmas’’yerleştirilmiştir.
‘s’ harfinin bu iki elmas arasında kalan kısmına ise el ile ince
bir altın işleme yapılmıştır.

SONUÇ; Kral XV. Louis’in altın vazo üzerindeki imzası elmaslarla işte bu
şekilde işlenerek gizlenmiştir.

Bu hususta görüştüğümüz elmas işleme ustaları, elmasla işlenen imzayı

teknik olarak onaylamışlardır.
 Foto no: 3-C

Kral XV. Louis’in altın vazo üzerine işlenmiş imzası

Kral XV.Louis’in kendi eli ile kağıt üzerine atılmış imzası

Kaynak: http://www.historyforsale.com/html/search.asp

‘’ Gerçek hüner hem erişilmez bir eser vücuda getirmek hem de bu

harika eserde kimliği ele veren hiç bir açık iz bırakmamaktır.’’
Orhan Pamuk, eser:Benim adım kırmızı, S.126
 ANTİK ALTIN VAZO ÜZERİNDEKİ KRAL İMZASINA AİT AÇIKLAMALAR

Antik Altın Vazo üzerine Elmaslar ve Sanatsal figürler ile gizlenerek işlenmiş bulunan Kral
XV. Louis’e ait imzanın tanımlayıcı kriterleri şunlardır.
1- ‘’L’’ harfinin üst kısmı tıpkı Kral’ın diğer imzalarında olduğı gibi yuvarlatılarak kapatılmıştır.
Bu şekilde bir kapanış, obje üzerinde mevcut bulunan bu işlemenin ayrı bir anlam yükü taşıdığını
işaret etmektedir. Çünkü işlem; sanatsal bir uygulamanın devamı veya tamamlayıcı uzantısı
özelliğini taşımıyor.

2- Bir an için , Kral Xv.Louis’ in kağıt üzerine atılan orijinal imzasının hangi noktalarına Elmas
yerleştirilebileceğini düşünelim. Bu halde aşağıdaki sanal uygulama ile vazo üzerindeki gerçek
uygulama da elmasların aynı noktalara yerleştirildiğini rahatlıkla görebiliriz.

3- Yine Altın Vazo üzerinde ‘’ U’’ harfini temsil eden işlemenin kenarında mevcut bulunan
küçük tırnak şeklindeki uzantı da bu şeklin ayrı bir anlam yükü olduğunu işaret etmektedir.
Çünkü bu uzantının sanatsal desen olarak tamamlayıcılığı yada hiçbir anlamı yoktur.

Nitekim; Kralın diğer

imzalarında U harfini
tırnaklı şekilde kullandığı
görülmektedir.
4- Yine orijinal imzanın ‘’ U ‘’ ve ‘’ İ ‘’ harfini oluşturan bölüme tek ve iri bir elmas
yerleştirilerek bir tarafın ‘’ U ‘’ harfini temsilen tırnakla süslenmesi, diğer yan tarafını
çevreleyen yuvanın ise ‘’İ ‘’ harfini anımsatacak şekilde dik bir çıkıntı yapması bize
göstermektedir ki, Kraliyet sanatçıları her iki harfin arasına bir büyük elmas yerleştirmiş
ve bunun bir tarafını metal tırnak ile ‘’U’’ harfi, diğer tarafını ise metal çıkıntı ile ‘’İ’’
harfine dönüştürmüşlerdir. Bu şekilde imzanın ustaca gizlenmesi olanaklı hale
gelmiştir.Yalnızca dikkatli ve sorgulayan gözlerin görebileceği şekilde Kralın imzası
vazo üzerine işlenmiş olmaktadır.

Antik Altın vazo Kral XV. Louis’in kağıt

üzerinde Elmas üzerine atılmış
kenarına işlenen imzasındaki ‘’ İ ‘’ harfi
metal çıkıntı ile
oluşturulan ‘’ İ ‘’
harfi

5- 18. Yüzyılda Elmasın ne kadar değerli ve bu değerli taşlara ancak Kral’ ın sahip
bulunabildiğini daha önce açıklamıştık.
Antik Altın Vazo üzerinde mevcut bulunan 282 adet Elmas ın en büyükleri ise en
değerli olanlarıdır. Vazo üzerindeki elmaslar incelendiğinde görülmektedir ki; en büyük
elmaslar hep özel anlam yüklü bölgelerde kullanılmaktadır. Antik Altın Vazo üzerinde
büyük elmasların tümü neden objenin göze hitap eden ön yüzünde değilde tamamen
değişik ve hatta hiç göze görülmeyen bölümlerinde bulunmaktadır ? Bu çok önemli
sorunun mantıksal cevabı çok basit olarak şudur; ‘’ En değerli olan Elmaslar, En değerli
imge ve ifadelerin bulunduğu bölgelerde işlenmiştir. Kral XV. Louis’in Elmasla
işlenmiş imzası üzerinde de çok degerli ve iri bir adet elmas ‘’ U ‘’ ve ‘’ İ ‘’ harfinin
işlendiği bölgede kullanılmıştır.
Vazo kulpunun tam altında ve kolay kolay görülemeyen bölgede böyle değerli ve iri bir
elmasın kullamılması bize açıkca anlatmaktadır ki ; burada sıradan bir sanatsal motif ile
değil, anlam yüklü bir ifadeyle karşı karşıyayız. Bu durum bize , yukarıda izah edilen
diğer işaretlerle bir bütünlük içerisinde incelendiğinde, kralın orijinal imzasının Altın
Vazo üzerine elmaslarla doğrudan işlendiğini ifade etmektedir.
Daha sonra izah edileceği üzere ,
Objenin Kapağı üzerinde yer alan ‘’ Kraliyet Monogramı’’,
Yan alt bölgelerde karşılıklı işlenen ‘’Elmas Fleur de Lys’’ motifleri,
Osmanlı Devleti nin imgelerinden ‘’Ayçiçeği Motifleri ‘’ içinde de
aynı şekilde değerli ve iri elmaslar kullanılmıştır.

Resim konulacak
 Antik Altın Vazo üzerinde
iri elmasların kullanıldığı bölgeler
2- Antik Altın Vazonun ‘’Kapağının üzerinde’’
Kral XV. Louis’in AMBLEMİ vardır. (Foto No: 4-A . 4-B . 4C )

Bu husustaki inceleme ve araştırmalarımızı da ;

Fotoğraflarıyla birlikte arz ve izah edeceğiz.
 Foto no: 4 - A
B- Antik Altın Vazonun ‘’KAPAĞI ÜZERİNDE’’
Kral XV. Louis’in ‘’AMBLEMİ’’ vardır.

Kral XV. Louis’in

AMBLEMİ

Kral XV. Louis’ in Altın Vazonun Kapağı üzerindeki

AMBLEMİ
 Foto no: 4 - B
KRAL XV. LOUIS’İN AMBLEMİ ALTIN VAZONUN KAPAĞI
ÜZERİNE NASIL İŞLENMİŞTİR ?

Antik Vazo Orijinal amblem

1 DİKKAT : Amblemin her iki
tarafına sarkan üst uçlardaki
zambak çiçeklerini oluşturmak
için buralara dörder adet
. elmas özel olarak dizayn
4 er adet elmas edilmiş ve işlenmiştir.

2
Amblemin orta kısmını
oluşturmak için ise; her iki tarafa
da üçer adet elmas özel dizayn
içinde yerleştirilmiştir.
3 er adet elmas

3 Amblemin alt kısmını

oluşturmak için ise; her iki yan
tarafa ikişer adet büyük elmas
ile , uç kısımda ortaya bir büyük
elmas ve etrafına da küçük
elmaslar işlenmiştir

4
DİKKAT :Gerek Kral
amblemi, gerekse Altın
Vazonun üzerindeki Kral
amblemlerinin kapanış
motifleri yanda görüldüğü üzere
aynıdır.

5
Kral XV. Louis’in amblemi
yukarıdaki şekilde
gizlenerek Antik altın vazo
üzerine üstün maharetle
işlenmiştir.
Musée: LouvreFonds: Objets d'artTitre:)Période: 18e siècleDate: après
1736 objet: TapisserieHauteur: France; Manufacture des GobelinsMots-
clés: zodiaque; forêt; vénerie; détail des armoiries de roi Louis XV
-
 Foto no : 4 - C

Kral XV.Louis’in Altın Vazonun kapağı üzerine

işlenmiş AMBLEMİ

Bu amblemin
dizaynı;
‘Louis’ isminin ilk
harfi olan ‘L’
harfinden iki adedin
karşılıklı birleşimi
olmak üzere; uç
kısımları Zambak
çiçeği şeklinde ve
kraliyet sanatçıları
tarafından
yapılmıştır.
Kral XV. Louis’in AMBLEMİ
(Bu amblem Versaille Sarayının bir çok yerine
ve Kraliyet eşyaları üzerine işlenmiştir.)
3- Kral XV. Louis’in altın Vazo üzerindeki İMZASI ve AMBLEMİ
GİZLENMİŞTİR.

A- Kral XV.Louis’in Altın Vazo üzerindeki İMZA ve AMBLEMİ

NASIL GİZLENMİŞTİR ?

Altın Vazo üzerindeki imza ve amblem;

‘’Gümüş yuvalar’’ içine oturtulmuş elmaslar vazo üzerine işlenirken bu gümüş yuvalarla
‘’SANATSAL FİGÜRLER’’ yapılarak gizlenmiştir.

B- Kral XV. Louis’in Altın Vazo üzerindeki İMZA ve AMBLEMİ

NİÇİN GİZLENMİŞTİR ?
Kral XV. Louis’in özel olarak yaptırdığı anlaşılan bu obje üzerinde kendisine ait imza ve
amblemin gizlenerek işlenmesinin bir anlamı vardır ki; Obje ‘’DİPLOMATİK HEDİYE’’
niteliğindedir .

Altın Vazo Osmanlı İmparatoru Sultan I. Mahmut’a hediye edilmek için

yaptırılmıştır.Diplomatik hediyelerin, hediye veren ülke veya Kralı anlatan yerleşik motif
ve değerleri taşıması normal kabul edilir.

Diğer Taraftan nezaket ve Diplomatik temayüllere göre Kral XV. Louis’in ‘AÇIK
ŞEKİLDE’ bir amblem veya imzayı Antik altın Vazo üzerine koyması uygun
olmazdı..

Diplomatik hediye üzerinde AÇIK OLARAK öne alınmış arma, imza gibi emareler bir
nezaketsizlik ve görgüsüzlük kabul edilirdi.. Böyle bir durum Osmanlı Sultanı I.Mahmut
tarafından bir saygısızlık olarak tanımlanabilirdi.
 4- Kral XV. Louis Altın Vazo üzerindeki İMZA ve AMBLEMİ’ nin
büsbütün gizlenmesini de istememiştir.

Kral XV. Louis’in bu eşsiz hediyeyi sunmaktan doğan haklı gururunu obje üzerine
yansıtmayacağını düşünemeyiz. Bu paradoks, kraliyet mücevher ve altın ustalarının hünerli
elleriyle ustaca çözülmüştür. Kraliyet sanatçıları, Krala ait sembolleri, elmaslardan faydalanmak
suretiyle dikkat çekmeyen bir ayrıntı ve ince bir ustalıkla, Antik altın vazo üzerine
işlemişlerdir.
Bu ustalık sayesindedir ki; vazo üzerindeki İMZA ve AMBLEM ; hem kim tarafından yaptırıldığı
nezaketi çiğneyerek öne çıkmayacak şekilde, hem de Muhatap Sultan ve onun uzmanları
tarafından bilinecek şekilde vazonun üzerine büyük bir maharetle işlenmiştir.

Kral XV. Louis Antik Altın Vazo üzerine imzasını elmasla gizleyerek işletmek suretiyle; bu
özel objeye dair sahiplik gururunu SEVİYELİ BİR USLUP ile Osmanlı sultanı I.Mahmut’a
ifade etmiştir. ( Foto no:3-C ve 4-C )

Hediyenin dizayn ve sunumundaki biçim, iki önemli kral ile devlet arasındaki saygıyı ve
dengeyi gözeten, nitelikli, üstün ve takdire şayan bir diplomasinin varlığını bize

açıklamaktadır.(*)

Belirtilmesi gereken çok önemli bir nokta;

Kral XV. Louis’in bu arzusu ve vazoyu yapan kraliyet sanatçılarının bu ustalıkları sebebiyledir ki;
Biz altın vazo üzerindeki imza ve amblemin Kral XV. Louis’e ait olduğunu hiçbir şüphe ve
tereddüde mahal kalmayacak şekilde tespit etmiş ve saptamış bulunuyoruz.

* Kral bu arzuyu duymamış,

* Vazoyu yapan sanatçılarda Kralın bu arzusunu vazo üzerine aksettirmemiş olsalardı,
Antik altın vazonun tarihin karanlıkları içinde kaybolup gitmesi kaçınılmazdı. Şimdi ise Kral XV.
Louis tarafından yaptırılan eşsiz ve harika bir obje olarak sanat tarihinin parlak sayfalarında bütün
ihtişamı ile yerini almış bulunmaktadır.

(*)Tercüman Yayınları; Eser adı: ’28.Çelebizade Mehmet Efendinin Paris Sefaretnamesi ‘ . İş bu eser iki ülke
ve Kral arasındaki ilişkileri elçinin birebir seyahat günlüğü olarak çok güzel anlatmaktadır. Bu ise tarihin; aracısız ve
yorumsuz doğrudan aktarımı olarak bize önemli mesajlar vermektedir.
ANTİK ALTIN VAZO ÜZERİNDE KRAL XV. LOUIS MONOGRAMINA AİT AÇIKLAMALAR

Antik Altın Vazo kapağı üzerinde, karşılıklı ve simetrik olarak işlenen Kraliyet Monogramına ait
Tanımlayıcı özellikler şunlardır.

1- Antik Altın vazo üzerinde sanatsal desenler içerisine işlenmiş ve değişik büyüklüklerde toplam 282
adet elmas bulunmaktadır. Bu Elmasların büyük bölümü vazo üzerine işlenen sanatsal rococo
motiflerinin Çiçek ve yaprak şeklindeki desenlerinin tamamlayıcı unsurları olarak işlev gömektedir.
Dikkat çekici bir diğer özellik; elmasların büyük kısmı tek-tek bağımsız olarak çiçek ve yaprak
motifi şeklinde kullanılırken, Vazonun Kapağı üstünde yer alan bazı bölümlerde ise, 3-4 elmasın bitişik
ve özel bir şekili oluşturan parçalar olarak kullanılmasıdır. Bu bölümlerde önce Elmasların oturacağı
gümüş çerçevelere özel şekil verilmiş ve sonra aşağıda görüldüğü üzere bu şeklin içi yan yana birkaç
elmasla doldurulmuştur.

Vazo üzerindeki bu olagan dışı özel uygulama, öncelikle bu bölgelerde özel bir anlam
yüklendiğini bize ifade etmektedir. Elmasların bu şekilde ve bütünden farklı olarak kullanımı
ise aynı zamanda onların farklı bir işlev üstlendiğinin de kanıtıdır. Araştırmalarımız ise; bu
işaretlerin bütünlük içinde ; Kraliyet monogramına eş olduğunu göstermiştir.
Henüz yani açmakta olan Zambak çiçeklerinden esinlenerek yapılmış ve Louis adının ilk
Harfi olan ‘’L’’ harfinin karşılıklı bileşiminden oluşan Kraliyet Monogramı Antik Altın Vazo
kapağı üzerine ustaca işlenmiş bulunmaktadır.

2- Antik Altın Vazo üzerindeki varsayılab Ktaliyet Monogramı ile, Kral XV. Louis’in
Orijinal Monogramının kapanış motifleri bir birinin aynısıdır.
II- Antik Altın Vazo ve Deri Muhafaza kutusu üzerindeki
‘’ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLERİ’’

Bu husustaki inceleme ve araştırmalarımızı aşağıdaki üç başlık altında

sunacağız.

1- Antik Altın Vazo üzerindeki ‘’Zambak Çiçeği’’ ve ‘’Zambak çiçeği

Motifleri’’

2- Deri Muhafaza Kutusu üzerindeki ‘’Zambak Çiçeği Motifleri’’

3- Zambak Çiçeği Motiflerinin ‘’Fransa Kraliyet Geleneklerindeki yeri ve

önemi’’

Şimdi yukarıdaki bu üç hususu sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

1- Altın Vazo üzerindeki
‘’Zambak çiçeği ‘’ ve ‘’Zambak çiçeği Motifleri’’

Antik Altın Vazo üzerinde;

A - ‘’ Doğal Zambak Çiçeği motifi’’ ile
B - ‘’ Stilize edilmiş Zambak Çiçeği Motifleri’’

vardır.

Bunları kısaca açıklayacağız.

A - Altın Vazo üzerindeki ‘’ Doğal Zambak çiçeği motifleri ‘:
Altın Vazonun aşağı kısmında, gövdenin kaide ile birleştiği
yerde “ Doğal Zambak Çiçeği motifleri ” vardır. (Foto no:5)

Bu Zambak çiçekleri Vazonun ön ve Arka taraflarına simetrik olarak el ile

işlenmiştir.
‘’ Doğal Zambak Çiçeği” Fransa Kralı XV. Louis’in ve İmparatoriçe
Marie Leczinska’ nın çok sevdiği, beğendiği ve benimsediği bir motiftir. (Foto no: 6 )

Bu çiçek işlemesi Kralın sahibi bulunduğu bir çok saray dekoratif objesi üzerinde
sıkça ve ayrıcalıklı olarak kullanılmıştır. “ Doğal Zambak Çiçeği” Kral XV. Louis
döneminde gelişen Rococo süs anlayışının değişmez klasiklerinden biri olarak
Sanatsal yapıtlarda kullanılmaktaydı.
 Foto no : 5

Altın Vazo üzerindeki Zambak Çiçeği

 Foto no : 6 - A
Museum: Châteaux de
Versailles et de
TrianonFunds:
PeinturesTitle: Reine Marie
Leczinska, reine de France
(1703-1768) vers 1730,
tenant une branche de lys,
suivie d'une servante vêtue
à la polonaise portant sa
traine, au bas un chien
portant un collier sur lequel
on lit "Je suis à la
Reine"Artist: Belle Alexis
Simon Period: 18e
siècleDate:1730

İMPARATORİÇE MARİE LECZİNSKA VE ZAMBAK ÇİÇEĞİ

 Foto no : 6 - B
Objets d'Art ME0000043881_3

KRAL XV. LOUIS'E AİT KOLTUK

ÜZERİNDE ZAMBAK ÇİÇEKLERİ

( Versaille Kraliyet Sarayı)

B- Altın Vazo üzerindeki ‘’Zambak çiçeği Motifleri’’

Antik altın Vazonun her iki yanında kulpların alt kısmında; gövdenin kaide ile
birleştiği yerde ‘’ Stilize Zambak çiçeği Motifleri’’ vardır. Bu çiçek motiflerinin içine ise elmas
işlenmiştir. ( Foto No: 7 )

Bu sebeple bunlara; ‘’ İçi Elmas işlemeli Zambak Çiçeği Motifleri’’ diyeceğiz.

Bu motifler Vazonun her iki yanında simetrik olarak elmasla işlenmiştir.

Aynı şekilde Kral XV. Louis’e ait Kraliyet tacı üzerinde de ‘’ İçi elmas işlemeli
Zambak çiçeği Motifleri ‘’ vardır. (Foto No:15 )
 Foto no : 7

‘Antik Altın Vazo’ üzerindeki

İçi elmas işlemeli
zambak çiçeği motifi
Zambak Çiçeği Motifi” Kral XV. Louis ve Kraliyet ailesinin çok sevdiği ve beğendiği bir
motiftir. Kraliyet ailesinin tarihte hiç değişmeyen en belirgin sembolü olarak bir çok eşya
üzerinde kullanılmıştır.

Kral XV. Louis döneminde “Zambak Çiçeği Motifleri” nerelerde

kullanılmıştır?
1- Kraliyeti temsil eden tüm resmi giysiler ve sembollerde
( Foto No: 8 – 9 – 10 – 11 )

a) Kraliyet Tacında

b) Kraliyet tahtında,

c) Kraliyet asasında,

d) Kraliyet pelerininde,

e) Fransa Devlet bayrağı ile donanma, ordu arma ve flamalarında

f) Kralın Madalyalarında

g) Kralın kılıç, zırh, kalkan v.b. silahlarında.

'State' flag
It was created by
king Henri III in
1578, suppressed
in 1791,
Foto No: 8

FRANSIZ KRALİYET BAYRAĞI

 Foto No: 9

Portrait de
Louis XV en
armure, 1751,
par Carle Van
Loo
http://persweb.w
abash.edu/facst
aff/lamarlec/f30
6/louis15.armou
r.jpeg

FRANSA KRALI XV. LOUIS

Zambak Çİçeği Motifli Krallık giysileriyle, Yıl: 1751
 Foto No: 10

Paris, 1696 - Paris, 1772

Marie Leczinska
1740 Louis TOCQUÉ
ollection de Louis XV Museum de Louvre

İMPARATORİÇE MARIE LECZİNSKA

‘’ ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLİ ’’ KRALİYET PELERİNİ, TACI ve TAHTI İLE

 Foto No : 11

Plaque de l'ordre du Saint-Esprit

Milieu du XVIIIe siècle
Paris
Argent ; diamants ; rubis

Muse de louvre

‘’ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLERİYLE’’

KRAL XV.LOUS’ İN ELMAS NİŞANI
(duc du lorde Saint –Esprit )
Görülüyor ki “Zambak Çiçeği” Kral XV. Louis’in ve ailesinin “SEMBOLÜ”
olmuştur.

2-Saraya ait bir çok iç süsleme ve Kraliyete ait eşyalarda ( Foto No: 12 )

a) -Kapılarda,

b) - Duvar rölyeflerinde,

c) -Tablolarda ,

d) - Metal ve deriden mamul objelerde,

e) - Mücevherlerde,

f) - Mobilyaların süslemelerinde,

g) - Heykeller v.b. sanatsal ürünlerde

Zambak Çiçeği motifinin çok yoğun olarak kullanıldığını görmekteyiz.

Elimizdeki Antik Altın Vazonun “Deri Muhafaza Kutusunun” bütün yüzeyine de

“Zambak Çiçeği Motifleri” işlenmiştir. ( Foto no: 13)
 Foto No: 12

Tabatière
Portraits de Louis XV et de
Marie Leczinska
Or, écaille, diamants

Offerte par Louis XV à Cornélis

Hop, ambassadeur de Hollande
1725 - 1726.

KRAL XV. LOUIS’E AİT

‘ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLİ ALTIN TABAKA ( Louvre Müzesi )
 2 - Deri Muhafaza kutusu Üzerindeki Foto No: 13
‘’ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLERİ’’

Vazoya ait Deri

Muhafaza Kutusunun bütün
yüzeyine ‘’Zambak çiçeği
motifleri ‘’ işlenmiştir.
Motif yüzey üzerine boya veya çizim olarak değil
Damga olarak vurulmuştur.
 Deri muhafaza kutusu Altın
Vazoyu Muhafaza etmesi için
vazoyla eşzamanlı ve özel
olarak yapılmıştır
Foto No: 9 - B

Deri Muhafaza Kutusu içinde Antik altın Vazo .

3- Zambak Çiçeği Motifilerinin Fransa Kraliyetindeki yeri ve önemi.

Fransa kraliyet tarihinde ‘’Zambak Çiçeği Motiflerinin’’ çok özel ve çok önemli
bir yeri ve anlamı vardır.

Zambak çiçeğinin aşağıda Motive edilen şekli , M.S. 1160 yılından 1791 yılına
kadar Fransa Krallığının değişmeyen bir kraliyet sembolü olarak kullanılmıştır .

Fransız Kraliyet Sembolü Zambak çiçeği motifleri

Doğal Zambak Çiçekleri

III- Antik Altın Vazo ile Kral Tacı arasındaki ‘’BENZERLİK’’

Antik Altın Vazonun üzerinde

‘’ İçi Elmas işlemeli Zambak Çiçeği Motifleri’’ vardır. ( Foto no: 7 )
Kral XV. Louis’ in ‘’KRALLIK TACI’’ tepesinde de
‘’İçi Elmas işlemeli Zambak Çiçeği Motifi’’ vardır. ( Foto no: 14 )

14 no lu fotoğrafın tetkiki ile de görüleceği üzere; Bu iki obje üzerindeki ‘’ İçi Elmas
işlemeli Zambak Çiçeği Motifleri birbirine ne kadar çok benzemektedir.

Elmasların Kalitesi: Gerek antik altın vazo gerekse kraliyet tacındaki zambak çiçeği motifi
oluşturan elmasların kalitesi aynıdır.

Elmasların dizaynı : Her iki zambak çiçeğini oluşturan elmaslar aynı şekilde dizayn
edilmiştir.

Elmasların kesim ve yüzey sayısı: Her iki objede bulunan zambak çiçeği elmaslar, Aynı kesim
olup yüzey sayıları benzerdir.

Elmasların Montaj işçiliği: Her iki objenin elmaslarını çevreleyen sarmal montaj
aynıdır. Kral Louis XIV ve Kral XV. Louis’in döneminde elmaslar gümüş yuvalar

içerisinde objelere işlenmekteydi. (*) Antik altın vazonun üzerine işlenmiş bulunan
elmaslar da tamamen gümüş yuvalar içerisinde vazoya monte edilmiştir.

VARILAN SONUÇ: Görülüyor ki; Antik Altın Vazonun üzerindeki ‘’Elmaslar ve

Elmas işçiliği’’ Kral XV. Louis’in tacındakilere çok benzemektedir. Bu kadar yakın
benzerliklerin bir‘TESADÜF’ olması mümkün değildir. Vazo ve krallık tacı üzerine
işlenen ‘Elmas Zambak çiçeği Motiflerinin’ anormal benzerliği, Vazonun

Kral XV. Louis’e ait ve ilgili olduğunu göstermektedir

NOT:
1- Kral XV. Louis 1710 yılında doğdu. 1715 yılında 5 yaşında iken Kral oldu. KRALLIK TACI 1722 yılında
sanatçı ‘’Augustin DUFLOS ‘’ ve ‘’ Claude RONDE’’ tarafından Kral XV. Louis için özel olarak yapıldı.
2- Kral XV. Louis 1715 yılından 1774 yılına kadar Krallık yapmıştır.
3- Antik Altın vazoda Kral XV. Louis’in özel siparişi ile sanatçı Thomas Germain’in yapım ve yönetim
sorumluluğunda yapılmıştır.

(*) Eser: Diamonds, a Century Spectacular Jewels: Yazan: Penny Proddow, Marion Fassel, Sayfa:13
 Foto no: 14

Antik Altın
Vazo

Kral XV. Louis’in Tacı

‘ Krallık Tacı’ üzerindeki

‘Antik Altın Vazo’ üzerindeki
İçi elmas işlemeli
İçi elmas işlemeli
zambak çiçeği motifi
zambak çiçeği motifi

HER İKİ OBJE ÜZERİNDEKİ ‘’ZAMBAK ÇİÇEĞİ MOTİFLERİ’’

BİRBİRİNE ÇOK BENZER NİTELİKTEDİR.
IV- Antik Altın Vazonun ve Kral Tacının ‘’DERİ MUHAFAZA KUTULARI
ARASINDAKİ BENZERLİK’’.
Kral XV. Louis ‘in ‘’ Krallık Tacının’’ orijinal bir ‘’Deri Muhafaza Kutusu’’ vardır.
( Foto no : 15 )
‘’Antik Altın Vazonun’’ da aynı krallık tacının ki gibi orijinal bir ‘’Deri Muhafaza
Kutusu’’ vardır. ( Foto no : 15)
Her iki “Deri Muhafaza Kutusu” arasında büyük bir benzerlik vardır. Bu
benzerlikleri aşağıda kısaca arz ediyoruz.
1- Her iki Muhafaza kutusunun tüm yüzeyi ‘’ Zambak Çiçeği Motifleri’’ ile süslenmiştir.
( Foto no : 15 )
NOT: Zambak Çiçeği Motiflerinin çok miktarda değişik sanatsal dizaynı vardır ancak hepside ‘’Zambak
çiçeği motifidir.’’

2- Her 2 muhafaza kutusunun;

A- Yapılışı ve Yapılış tekniği,
B- Yapılış sebebi.
C- Sanatsal yanları
birbirine çok benzemektedir.
1- Yapılışı ve yapılış tekniği,
Her 2 muhafaza kutusu da deriden yapılmıştır.

Her 2 muhafaza kutusu da 18. yüzyılda yapılmıştır. (*)

Her 2 muhafaza kutusu da “Kabartma Baskı Tekniği” ile imal edilmiştir.Bu baskı tekniği
18. yüzyıl Avrupa'sına has bir tekniktir. (**)
2- Yapılış Sebebi
Her 2 muhafaza kutusu da kıymetli elmaslarla süslü 2 objeyi (Altın Vazo ve Krallık Tacı)
muhafaza etmek için yapılmıştır.
3- Sanatsal yanı
Her 2 muhafaza kutusu da başlı başına bire sanat eseri ve kıymetli birer antik
objedir. Aradan geçen yüzyıllara rağmen hiçbir bozulma ve tahribata uğramamışlardır.

VARILAN SONUÇ: Yukarıda arz ve izah olunan bulgular da göstermektedir ki;

Her 2 deri muhafaza kutusu da 18. yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından
yaptırılmıştır.
 Foto no : 15

Mueum,, d’object dart

Louvre Mueum

XV. LOUIS KRAL TACININ ALTIN VAZO

DERİ MUHAFAZA KUTUSU DERİ MUHAFAZA KUTUSU
 V – Antik Altın Vazo ve Kral Tacı üzerindeki
‘’ELMASLARIN SAYISININ AYNI OLMASI’’

Kral XV. Louis’in Tacı üzerinde 282 adet çok kıymetli elmas vardır.
Antik Altın Vazonun üzerinde de 282 adet çok kıymetli elmas vardır.

Her iki obje üzerinde 282’şer adet elmas bulunmasının doğru olarak değerlendirilmesi için
‘‘Elmas ve onun tarihçesiyle ilgili bazı bilgileri’’ kısaca vermek istiyoruz.

Elmasın kısa tarihçesi:

18.yüzyılda ‘’Elmas’’ ve ‘’Elmas piyasası’’ ile ilgili olarak yaptığımız inceleme ve

araştırmalarda tespit etmiş olduğumuz bazı hususları aşağıda sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

* Elmasların Avrupa’ya ilk girişi 18.yüzyılın başlarındadır..Önceleri Brezilya olmak üzere

sonraları Hint Elması da Avrupa piyasasına girmiştir.

* Elmas 18. Yüzyılda bugünkünden çok daha ‘’Nadir’’ ve ’’Çok Pahalı’’ idi.
( Foto no : 16 A . 16B. 16C )

Çünkü bu devirlerde elmas elde etmek , kesmek ve işlemek çok ilkel şartlarda ve çok zor olarak
yapılabiliyordu. Bu sebepledir ki; Elmas Avrupa ve Fransa Piyasasına yeni girmekte, kıta
‘Elmas ‘ denilen bu çok kıymetli taş ile yeni tanışmakta idi.

Avrupa Elmas Piyasası;

18. Yüzyılda ‘’Avrupa Elmas Piyasası’’ devrin en güçlü Avrupa ülkesi olan Fransa tarafından
ve Krallık seviyesinde yönetilmekteydi. (*)

(*) Eser: Diamonds, a Century Spectacular Jewels: Yazan: Penny Proddow, Marion Fassel, Sayfa:13
Foto no : 16 - B
Foto no : 16 - C
VARILAN SONUÇ;

O devirde ne kadar zengin olursa olsun 282 adet elması temin edip bunlarla bir altın vazoyu
süslemek Kraldan başkası için imkansızdı.

O devirde, üzerinde 282 adet çok kıymetli elmas bulunan bir altın vazoyu yaptırmak Fransa
da ancak Kral XV. Louis’in gücü ve imkanı dahilindeydi.

Kral XV. Louis Antik Altın Vazo üzerine kendi Krallık tacındaki gibi 282 adet çok kıymetli
elmas işletmek suretiyle;

1- Sultan I. Mahmut’a maddi değeri de kendi krallık tacı kadar kıymetli bir hediye vermiş
olduğunu belirtmek istemiştir.

2- Altın Vazonun o devirde ancak kendisi gibi yüce bir kral tarafından yaptırılabileceğini de
açığa vurmuştur.

Elmasların Sayısı Hakkındaki Kaynak:

1- Kral XV. Louis’in tacındaki elmasların 282 adet olduğu ‘’Louvre Müzesi’’ kayıtlarından
alınmıştır.
2- Antik Altın Vazo üzerindeki elmaslarda vazo aslı üzerinde kurulumuz tarafından sayılmıştır.
 Foto no : 17

ANTİK ALTIN VAZO ÜZERİNE

ELMASLA İŞLENMİŞ PAPAĞAN MOTİFİ
 Foto no : 18
Kral XV. Louis’e ait eşyalar üzerinde papağan ve kuş motifleri

Louvre Müzesi

Museum: Châteaux de Versailles et de Trianon Funds Cabinet en ebene de LOUIS XV. Date: 1745

Antik Altın
Vazo üzerindeki
Papağan Motifi

KUŞ FİGÜRLERİMDEKİ VÜCUT EĞİM VE POZİSYONLARI İLE VAZO

ÜZERİNDEKİLERİN BENZERLİKLERİ ÇOK DİKKAT ÇEKİCİDİR.
 VII - Antik Altın Vazonun ‘’ROCOCO’’ stilinde yapılmış olması

Antik altın Vazo üzerindeki sanatsal süslemeler ve Vazoya hakim olan

sanatsal akım tamamen ‘’Rococo’’ dönemine aittir.

1720 yıllarında Modanın kalbi olan Fransa’da doğan Rococo sanat anlayışı,
Kral XV. Louis’ in himayesiyle gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.(*) 1760 yıllarında
son bulmuştur.

Rococo her şeyi ile Fransız ve tamamen XV. Louis dönemine aittir. Bu sebeple,
‘’XV.LOUIS STİLİ ‘’ olarak bilinmektedir.

Rococo, feminen bir sanat stilidir.

Antik altın Vazo

ve
Deri Muhafaza kutusu da

Feminen bir yapıdadır.

Antik Altın Vazo üzerindeki tüm motifler, işçilikler ve feminen yapı, Rococo’
nun olgunluk yıllarına aittir. Vazo üzerinde işlenmiş sanatsal tüm izler ise yalnızca Kral
XV. Louis dönemine tekabül etmektedir.

Bu bulgu; Vazonun Kral XV. Louis döneminde yapılmış olduğu kadar, onun
Kraliyetle ve Kral ile olan yakın bağını da açıklamaktadır.

(*) Eser: Silver History: Yazan: Claude Blair, Yayıncı: Little, brown and Company (UK), Sayfa: 125-127
 VIII- Altın Vazo üzerindeki Elmas işlemeli
‘’ KANATLARI AÇIK KARTAL MOTİFLERİ ’’

Antik altın vazonun ön ve arka yüzünde simetrik olarak elmas ile işlenmiş ‘’Kanatları açık
Kartal Motifleri’’ bulunmaktadır. ( Foto no: 19 )

Kraliyet sembollerinin tarihi oluşum ve tasarımları üzerine Fransa Kraliyeti nezdinde 13.-19.
yüzyıllar arasında yaptığımız incelemelerden anlaşılmaktadır ki; önceleri, kraliyet sembollerine
‘’ Melek ‘’ olarak giren ‘’Kanat Motifi’’, Kraliyet ve Kilisenin müşterek hakimiyet
ilişkilerinin ifadesiydi. (Foto no : 20)

Papalığın ve Katolik dünyasının fiili gücü Fransa, 17-19.yy. arasında batı dünyasının en güçlü
ülkesiydi. Fransa Kralı dünyevi iktidarıyla kıtanın gerçek yöneticisi ve somut bir otorite
sembolü idi. Yaptığı her şey, mitolojik ve erotik bir ihtişam bulutu içinde kabul edilmek

zorundaydı. ‘’O’’ anti-tezi olmayan mutlak bir tezdi. (*)

Önceleri, ‘’Kanatlı melekler’’ ile mitolojik olarak sembolize edilen kraliyet gücü, 18 ve
19.yy.da ‘’Kanatları Açık Kartal Motifi’’ ile yer değiştirmiştir. Kralın sahip olduğu mutlak
hakimiyet ve güce atıfta bulunan kartal motifi, diğer kraliyet sembolleriyle birlikte kraliyet arma
ve amblemlerinde daimi olarak yer almıştır. ( Foto : 21 )

‘’Kanatları Açık Kartal Motifi’’ Kraliyete ait diğer sembolize elementler ile tam bir
tamamlayıcı uyum içinde Antik altın vazo üzerine elmasla işlenmiş bulunmaktadır..

SONUÇ;

18, 19 ve20 nolu Fotoğrafların tetkikinden görüleceği üzere; elmasla işlenmiş ‘’ Kanatları
açık Kartal Motifi’’ Kral XV. Louis’e ait tüm sembolik elementlerle birlikte objenin kraliyet
kimliğini desteklemektedir..

(*) Denizbank yayınları. Eser adı: ‘’Dolmabahçe Sarayı’’, Bölüm; ‘Güneş Kraldan Osmanlı Sultanına’, sayfa : 223-229
 Foto no : 19

Antik Altın Vazo Üzerindeki

Elmasla işlenmiş Kartal Motifi
 Foto no : 20

Fransa Devlet
Bayrağında Kraliyet ve Kilisenin
hakimiyet birliğini temsil eden

‘’Kanatlı melek Motifleri.’’

Foto no: 21

Antik Vazoya
elmasla işlenmiş

Kartal motifi

Musée: Châteaux de Versailles et de

TrianonFonds: Objets d'artTitre:
Table-console, dite "table des chasses
" de Louis XV livré pour les Cabinets Kral Louis XV e
du Roi à Versailles:
FONTAINEBLEAUArtiste: ait çalışma
Andrieux de Benson (connu vers
1730/1736) ; Slodtz ; masasında
BardouPériode: 18e siècle, Epoque
Louis XVDate: 1730-
1739Technique: bois doré et sculpré ;
stuc peintType objet: MobilierSite:
Kartal işlemesi
FranceMots-clés: villeDétail:
écusson aux armes du Roi (à la
ceinture)Photographe: Gérard Blot

Kral XV. Louis’e ait kanatları açık kartal motifli kraliyet arması

Museum: Châteaux de
Versailles et de TrianonFunds:
EstampesTitle: "Recueil de
cinquante des plus belles
figures antiques et
modernes..de Versailles.." :
planche 56 : page de Titre
gravé par DesbrulinsPeriod:
18e siècleDate : 1724

Benzeş diğer kanat motifi işlemeleri

ANTİK ALTIN VAZO NİÇİN ve KİM İÇİN YAPTIRILMIŞTIR?

Antik Altın Vazo 18. yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından;
Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a hediye edilmek üzere yaptırılmıştır.

Antik Altın Vazo ile ilgili olarak yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmalar bizi
yukarıda ki bu sonuca götürmüştür.

Bu inceleme ve araştırmalarımızı 2 ana başlık altında sunacağız.

1- Altın vazo ile ilgili inceleme ve araştırmalar,

2- Sultan I. Mahmut’a verilen hediyelerle ilgili inceleme ve araştırmalar.

Bu inceleme ve araştırmalarımızı sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

I - ALTIN VAZO İLE İLGİLİ İNCELEME VE ARAŞTIRMALARIMIZ

Altın Vazo ile ilgili olarak yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmalarda;

Altın Vazonun 18. yüzyılda Fransa kral XV. Louis tarafından;

Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a hediye edilmek için yaptırılmış olduğuna dair
Önemli bulgular tespit etmiş bulunuyoruz.

Bu bulgular;

1- Altın Vazo yüzeyinde bulunan “Ayçiçeği Motifleri”,

2- Vazonun som altından yapılmış olması,

3- Vazo üzerindeki elmasların sıklığı ve ihtişamı,

4- Altın Vazo ve Krallık Tacı üzerindeki Elmasların benzerliği

5- Altın Vazonun Rococo stilinde yapılmış olması.

Şimdi de yukarıdaki bu 5 bulguyu sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

1- Altın vazo yüzeyinde bulunan “AYÇİÇEĞİ MOTİFLERİ ”,

18. yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından yaptırılan Altın Vazonun tüm yüzeyi
“Ayçiçeği Motifleri” ile süslenmiştir. (Foto no : 22 –A ve 22-B )
Altın Vazonun üzeri niçin başka bir çiçek motifi ile değil de sadece
“Ayçiçeği Motifi” ile işlenmiştir?
 Foto no :22-A

‘’ Yapıtlarındaki her ayrıntının , sanatçının ulaştığı bir kararın

sonucu olduğunu hatırlamamızda yarar var. Sanatçı bu ayrıntıları
kim bilir kaç kez düşünmüş, kaç kez değiştirmiş olmalıdır. Bunlar
sanatçının işe koyulduğu andan itibaren kafasında var olan belirli bir
amaç ve belirli bir neden sonucu oraya konulmuşlardır. ’’
Yazar: E.H. Gombdrich, Eser:Sanatın Öyküsü, Sayfa.32
 Foto no: 22 - B

Antik Altın Vazo Üzerinde

muhteşem el ve elmas işçiliği
ile yapılmış

AYÇİÇEĞİ MOTİFLERİ
 Foto no : 23

Osmanlı İmparatorluğu “Devlet armasının” ve ‘’Devlet Mührü’’ nün ortasında

“Ayçiçeği Motifi” vardır.

Topkapı Sarayının ana giriş bölümü ve Saray içindeki süslemelerde Rococo süs
anlayışı ile bütünleştirilmiş çok sayıda ‘’Ayçiçeği Motifi’’ vardır.

Kaynak: Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü http://www.basbakanlik-

dpb.gov.tr/linkyeni/bakanliklar.html
Osmanlı tarihi üzerinde yapmış olduğumuz incelemelerde

şu hususu tespit etmiş bulunuyoruz ki;

“Ayçiçeği Motifi” Osmanlı nın çok sevdiği çok beğendiği

ve bir çok yerde kullandığı bir motiftir.

Şöyle ki;
 Foto no
Uluslararası anlaşmalarda kullanılan Osmanlı Devlet Mührü
: 24
Foto no -: 24
A

üzerinde AYÇİÇEĞİ MOTİFİ vardır.

ULUSLARARASI ANTLAŞMALARDA KULLANILAN

 Foto no : 25

Dolmabahçe Sarayının ana giriş kapısının üzerinde her iki tarafında da ‘’Ayçiçeği
Motifi ‘’ vardır.

“Ayçiçeği Motifi” Osmanlı Sultanlarının ve Osmanlı Saraylarının sembolü olmuştur.

Osmanlı’da, “Ayçiçeği Motifi” Osmanlının tabasına, sevgisini, şefkatini ve devletin
parlayan aydınlık geleceğini ifade etmektedir.
 Foto no :26
Osmanlı Sultanı I. Mahmut Han’ın portresinde görüldüğü gibi;

bu beğeniyle Sultan sorguçlarına kadar ayçiçeği Motifi işletmiştir.

24. OSMANLI HÜKÜMDARI ( 1730- 1754)

I. MAHMUT SULTAN HAN

Bütün bunları çok iyi bilen ve değerlendiren Fransa Kralı XV. Louis, Altın Vazonun

bütün yüzeyini “Ayçiçeği Motifleri” ile süsletmiş ve motifin ortasına da çok

kıymetli bir elmas yerleştirerek eşsiz ve sanatkarca yapılmış Vazo ile Osmanlı Sultanı I.

Mahmut’un dostluk, hayranlık ve beğenisini kazanmak istemiştir

Not: 18.yy.da Avrupa’nın en güçlü ülkesi olarak Fransa kraliyeti, bir diğer önemli güç
dengesi olan Osmanlı imparatorluğu hakkında çok geniş kapsamlı araştırma ve
incelemeler yapmıştır. Osmanlı devletinin kurumsal yapı ve mevkilerin tanımlanmasından
kişilerin profillerine ve günlük hayatın ayrıntılarına kadar ciddi diplomatik çalışma ve Gizli
tarihi belgelere bugün arşivlerde tanık olmaktayız.
Foto no : 27

Fransa’ nın
osmanlı ile
ilgili
diplomatik
eğitim notları
 A- Vazonun som altından yapılmış olması,

18. yüzyıl Fransa’sında Kraliyet ailesi üzerinde dekoratif eşyalar konusunda yapmış
olduğumuz incelemeler göstermektedir ki;
Fransa’da döneme damgasını vuran tercihli metal gümüştür.Krallara ait metal
objeler daha ziyade gümüşten yapılmıştır.

Fakat aynı dönem Osmanlı Sarayındaki objeler büyük çoğunlukla altından

yapılmıştır.

Osmanlı’da bir nevi altın eşya tutkusu vardır. (*)

Türkiye Müzelerinde bulunan bir çok Osmanlı Saray eşyası som altından
yapılmıştır.
Batı genellikle gümüş, Doğu ise daha çok altını tercih etmektedir.

Vazonun altından yapılmış olması; Osmanlı Sultanı’nın beğenilerine azami

dikkat edildiğini bize göstermektedir.

Foto no : 28

Osmanlı daki ‘’Altın Eşya Tutkusu ‘’ Topkapı sarayında bulunan bir çok obje üzerinde
açıkca görülmekte ve hissedilmektedir..

(*) Topkapı Sarayı Yayınları; Yazar: Emine Bilirgen, Hazineler dairesi uzmanı. Eser :Osmanlı da Altın Eşya Tutkusu
B- Vazo üzerindeki elmasların sıklığı ve ihtişamı

Batı ve Doğu objelerinde elmasların yüzey üzerine işlenme tarzı farklıdır.

Batı kültüründe, değerli taş kullanımı az ve sadedir.

Osmanlı kültüründe ise; değerli taş kullanımı çok sık ve ihtişamlıdır.

Fransa kralı XV. Louis Osmanlının bu tercih ve özelliğini bildiği için vazonun
üzerine aynı kendi tacında ki gibi 282 adet çok kıymetli elmas işletmiştir.

Foto no : 29

Antik Altın Vazo üzerindeki çok değerli Elmaslar.

 Foto no : 30

Topkapı Sarayı kabul odası girişinde Rococo süslemeler.

ve
Antik Altın vazo üzerindeki Rococo çizgiler

OSMANLI’ DA ROCOCO BEĞENİLERİ

 A- Altın Vazonun Rococo stilinde yapılmış olması.

Hatırlanacağı ve görüldüğü üzere Vazoya tamamen Rococo stili hakimdir.

Rococo stilinin Osmanlı Saraylarında çok kullanıldığı ve Osmanlının Rococo Sanat

akımından çok etkilendiği bir tarihi gerçektir. (*) (Foto no : 24)

Bunun uygulama örneklerini ve yansımalarını Osmanlı Saray dekorasyonu ve

eşyalarında açıkça görmekteyiz.

Vazo bir bütün olarak Rococo sitilinde yapılarak Osmanlı’nın sanat beğenisine
hitap edilmiştir.

Foto no : 31

Antik Altın Vazo üzerinde Rococo çizgiler

VARILAN SONUÇ:
Yukarıda arz olunan bütün bulgularda göstermektedir ki;
Altın vazo 18. yüzyılda Fransa kralı XV. Louis tarafından, Osmanlı Sultanına
hediye edilmek üzere yaptırılmıştır.

(*) Denizbank yayınları. Eser adı: ‘’Dolmabahçe Sarayı’’, Bölüm; ‘Güneş Kraldan Osmanlı Sultanına’, sayfa : 223-229
2- Sultan I. Mahmut’a verilen hediyelerle ilgili inceleme ve araştırmalar.

A- Sultan I. Mahmut’a verilen hediyeler,

B- Hediyeler Sultan I. Mahmut’a niçin verilmiştir?

A- Sultan I. Mahmut’a verilen hediyeler.

Ünlü tarihçi “HAMMER” “Büyük Osmanlı Tarihi” isimli kitabında;

Fransa Kralı XV. Louis’in elçiler vasıtasıyla Sultan I. Mahmut’a 2 defa çok kıymetli
hediyeler gönderdiğini yazmaktadır.
İlk parti hediye 1742 yılında gönderilmiştir.
Sultana gönderilen bu hediyeler hakkında bir fikir vermek için;

Tarihçi HAMMER’in “Büyük Osmanlı Tarihi” isimli kitabının Türkçe basım 8.cilt ve
42. sayfasının son paragrafını aşağıya aynen alıyoruz.

“1742 yılında Osmanlı İmparatorluğunun Paris Büyükelçisi SAİD

MEHMED, iki Fransız savaş gemisi ile ve beraberinde Kralın, Sultana
gönderdiği hediyelerle Türkiye’ye dönüyordu.
Hediyeler;
Altın işlemeli büyük ve küçük halılardan,
Altın yaldızlı çay ve kahve takımlarından,
İnci kakmalı masalardan,
Paha biçilmez vazolarla, som altın ve gümüş kaplardan,
Lyon fabrikasında yapılmış 60 kanepe yastığından,
Ve sayılamayacak kadar çok altın ve gümüş sürahilerden oluşuyordu”.

18.yy. da her iki devlet arasında çok önemli uluslararası konu ve görüşmeler ile karşılıklı
Diplomatik ziyaretler mevcuttu.. (Foto no : 32 )

Kanımızca; elimizdeki Antik Altın Vazo Fransa Kralı XV. Louis’in 1742 yılında
Sultan I. Mahmut’a gönderdiği bu ilk parti hediyeler arasında bulunmakta idi.
 Musée: Châteaux de Versailles et de TrianonFonds: PeinturesTitre:
Portrait en pied de Mehemet Saïd Pacha, Bey de Roumélie,
Ambassadeur extraordinaire du Sultan ottoman Mahmoud Ier à
Versailles 11 janvier 1742Artiste: Aved Jacques André Joseph
Camelot, le Batave (dit) (1702-1766)Période: 18e siècleDate:
1742Technique: huile sur toileHauteur: 2.380Largeur: 1.610Sujet:
MahmudMots-clés: orientalismeDétail: ensemblePhotographe: F.
Raux

Osmanlı Büyükelçisi Mehmet Sait Efendi

Museum: Louvre, Louis XV à l'ambassadeur de Turquie, en 1742

Musée: Châteaux de Versailles Portrait en pied de Mehemet Saïd Pacha 11 janvier 1742

OSMANLI ELÇİSİ MEHMET SAİT ve HEYETİ

VERSAILLE SARAYINDA
KRAL XV.LOUIS TARAFINDAN HUZURA KABUL EDİLİYOR ( Yıl : 1742 )
Foto no: 32
Foto no: 24
 A- Hediyeler Sultan I. Mahmut’a niçin verilmiştir?
Altın ve elmasla imal edilmiş olan bu kıymetli hediyeler Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a
aşağıdaki çok önemli 3 sebep için gönderilmiştir.
1- Osmanlı-Fransız dostluk ve işbirliğini geliştirmek,
2- 1740 tarihinde Fransızlara tanınan kapitülasyonlara teşekkür etmek,
3- Fransa, Prusya ve İsveç arasında; Rusya’ nın Kuzey Avrupa’ yı istila etmek
girişimlerini önlemek amacıyla yapılacak “Ortak Savunma, dostluk ve işbirliği ile

Ortak Saldırı ” anlaşmasına Osmanlı İmparatorluğunun da girmesini sağlamak. (*)

(Kral XV.Louis 1730-1770 arasında, yaklaşık 40 yıl bu ittifakı gerçekleştirmek için uğraşmıştır.)

Foto no : 33

Fransa Kralı XV. Louis’ in Rusya ya karşı Osmanlı ile arzu ettiği ittifak sınırları

VARILAN SONUÇ:
Antik Altın Vazo 18. yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından, Osmanlı Sultanı
I. Mahmut’a hediye edilmek üzere özel olarak yaptırılmış ve hediye edilmiştir.

ANTİK ALTIN VAZO MUHAFAZA KUTUSU

Eser: Büyük Osmanlı Tarihi: Yazan: Joseph Von Hammer, Yayıncı: Üçdal Neşriyat, Yayım Tarihi: 1994,
Cilt:: 8 Sayfalar : 136, 154, 286
 OSMANLI SULTANI I. MAHMUT HAN
İKİ ŞEYİ ÇOK SEVERDİ.

1- HEDİYE ALMAYI... !

‘’ Sultan I. Mahmut, selefi III. Ahmet’in binalar yükseltmek

ihtirasını tevarüs etmişti; fakat EN ÇOK SEVDİĞİ ise
yabancı elçilerin kendisine sundukları hediyelerdi.’’ (*)

2- SANATI
VE
SANATKARCA YAPILMIŞ ESERLERİ... !

‘’ Bu güne kadar Hıristiyan Devletlerin elçileri hiçbir zaman

böylesine cömert görülmemişlerdi....... Her yabancı elçi
diğer meslektaşlarını geride bırakmak yarışına giriyordu.
Bundan da maksatları Sultanın övgülerine ve EN FAZLA
SANATKARCA yapılmış hediyelerin gönderilmesinden
ötürü, Kızlarağası üzerinden Sultan’ın beğeni ve
takdirlerine layık olunduğunu duyabilmeleriydi.’’ (**)

(* , ** ) - Eser: Büyük Osmanlı Tarihi: Yazan: Joseph Von Hammer,

Yayıncı: Üçdal Neşriyat, Yayım Tarihi: Cilt . 8 Sayfa: 132 ve 139
 SULTAN I. MAHMUT HEDİYE VERMEYİ DE ÇOK SEVERDİ

Sultan I. Mahmut;
Yalnız “ Hediye almayı ” değil ,
fakat “Hediye vermeyi”de çok severdi.
Bu hususu önemli tarihi bir misal ile anlatalım.

Osmanlı Sultanı I. MAHMUT 1740 yılında İran Hükümdarı NADİR ŞAH’a

hediye etmek üzere “Topkapı Hançerini” yaptırmıştır . (Foto no : 34)
Ve bir özel Büyükelçi ile bu hançerle birlikte daha bir çok kıymetli hediyeyi Nadir Şah’a
göndermiştir. Büyükelçi yolda iken İran’da çıkan bir isyanda Nadir Şah öldürülmüştür.
Bu sebepledir ki, yola çıkan Osmanlı Büyükelçisi geriye çağrılmış ve Nadir Şah’a
gönderilen bütün hediyeler ve “Topkapı Hançeri”, Topkapı Sarayı Hazine Dairesine
konulmuştur.
Topkapı Hançerinin değeri?
Dünyaca ünlü Topkapı Hançerine Milletlerarası Antika Otoriteleri tarafından 50 milyon
Amerikan Doları kıymet taktir edilmiştir.
Mezkur hançer Japon Devleti tarafından 50 milyon dolara sigorta ettirilerek 01. Ağustos.
2003 tarihinden itibaren sergilenmek üzere “Tokyo Metropoliten Museum”a

götürülmüştür. (*) ( Foto No : 35 )

(*) Hürriyet Gazetesi, 13.Temmuz.2003 tarihli - Sabah Gazetesi, 10.Temmuz.2003 tarihli yayınları.
 Foto no: 34

TOPKAPI
HANÇERİ
YIL : 1740
Foto no : 35
 Foto no : 36
Musée: Châteaux de Versailles 18 siècle , Date: 1729 - 1734

Musée: Châteaux de Versailles et de TrianonFonds: Objets d'artTitre: Suite

de l'Histoire du Roi, 6e série 14e pièce supplémentaire : "Visite de Louis XIV
à la Manufacture des Gobelins, le 15 octobre 1667" d'après les cartons de
Saint André (d'après Ch. Lebrun au musée de Versailles MV 2098)Période:
début 18e siècleDate: 1729 - 1734Technique: basse lisse à orType objet:
tapisserieHauteur: 3.750Largeur: 5.800Site: France, Manufacture des
Gobelins: Le Blond (atelier de)Mots-clés: métier; travail; artisan;
ouvrierDétail: détail : Claude de Villiers, orfèvre, et un des ses fils,
présentant un grand vase en vermeil devant un tableau présenté par le peintre
Baudon Yvart ; ouviers de la manufacture présentant un vase en argent ciselé
à figures de tritons soutenant des cornesPhotographe: Jean ; Schormans

Kraliyet Sanatçıları Goblens Kraliyet atölyesinde

kendi sanat eserlerini
Kral ve Kraliçeye takdim ediyorlar.
 3- ANTİK ALTIN VAZOYU KİM VEYA KİMLER YAPMIŞTIR.?
Buraya kadar araştırmalarımızda aşağıdaki önemli noktaları tespit etmiş
bulunuyoruz.
- Antik Altın vazo, Fransa Kralı XV.Louis tarafından 18.yy. da yaptırılmıştır.
- Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a hediye edilmek üzere yaptırılmıştır.
- Tamamen Rococo sanat.süslemeleriyle dizayn edilmiştir.

Bu bölümdeki inceleme ve araştırmalarımızı iki ana başlık altında sunacağız.

1- Antik altın Vazonun Kral XV. Louis tarafından sipariş verilmesinin yapan
sanatçının kimliğine tesiri nedir ?

Bir hediye öncelikle; ait olduğu muhatapları ve onların birbirine verdiği değeri
anlatır .
Objeyi hediye yaptıran Fransa kralı ve hediye verilen Osmanlı Sultanı,
kararlarıyla 18.yüzyılın tüm dengeleri değiştirebilecek devasa ordulara ve güçlere
hükmetmektedir. Bu durum, Antik Altın Vazo’nun özel oluşu ve önemini izah ettiği
gibi, kalite seviyesini de açıklamaktadır.

Antik Altın Vazonun sahip olduğu kaliteyi, sıradan bir şahsiyet sipariş edemeyeceği
gibi Obje sıradan sanatçılar tarafından da icra edilemez.

Antik altın vazoyu yaptıran Kral XV. Louis ve

hediye edilecek kişi Osmanlı Sultanı olunca;

Vazonun saraydaki en ünlü, liyakatli , hünerli ellere sahip sanatçılar tarafından

yapılmış olması lazımdır. Fransa Kraliyet sarayında Vazonun sanatsal alanlarına

temas eden ve üstat mertebesinde değişik sanatçılar mevcuttur. (*) , ( Foto No:36 )

Neticede, akla şu soru geliyor;

Kral XV. Louis döneminde hangi ‘’Üstatlar’’ öyle bir kabiliyete sahipti ki; antik
altın vazo üzerindeki sanatı gereğince icra edebilsin ?

.
(*) Silver History: Yazan: Claude Blair, Yayıncı: Little, brown and Company (UK), Yayım Tarihi: 2000
Sayfa aralığı: 125-139
2- Antik altın vazo üzerindeki tanımlanmış özellikler ile muhtemel kraliyet
sanatçıların mukayesesi.

Tarafımızca bilinmekte ve kesinlikle kabul edilmektedir ki; üzerinde açık bir damga veya
imza bulunmayan önemli sanat değerlerinin belirli sanatçılara atfedilmesi kolay değildir. Bu
nedenle bu bölümdeki bulgular azami bir dikkat bilinci içinde defalarca süzülmüştür..

Bizim bu hususta yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmalarda elde edilen bulgulara

dayanan ve vazoyu yapan sanatçıya ait sunumlarımız , dönemin Fransız Kraliyet sanatçıları
ve onların eserleri ile Antik altın vazo arasındaki titiz bir mukayeseyi okuyucuya sunmaktan
ileride asla olmayacaktır.

Antik altın vazonun bir değil birden fazla ve alanında uzman, üstat sanatçının kolektif
ürünü olduğunu söyleyebiliriz. Antik Altın Vazonun kasa tasarımı, Rococo süslemeler
ve sanatsal dizayn, elmasların kesim ve işlenme İşçiliğindeki mükemmellikler ve mine
işçiliği bize, ‘’ üstat’’mertebesinde değişik sanatçı kimlikleri işaret etmektedir.

Uzmanlık ve Üstat niteliklerine göre Kraliyet sanatçılarının; seçkin sanatları vasıtasıyla

kendilerini anlatan izleri obje üzerinde işleyecekleri muhakkaktır.

Antik Altın Vazo; bir ‘’OLGUN ROCOCO ‘’ ürünüdür. Kraliyet sarayında yüksek
Rococo çizgisinde dönemin en meşhur üstadı ise Altın işleyici bir aileden gelen Thomas
Germain’ dir.

Kral XV. Louis’in , önemli projelerinde görev verdiği ve Rococo nun büyük ustası
THOMAS GERMAIN e Antik altın Vazonun yapımını da vermiş olduğunu, aşağıda
arz ve izah edeceğimiz benzerlikler nedeniyle ümit ediyoruz.
i) Sanatçının geçmişi ve saraydaki statüsü
ii) Vazoya hakim olan sanat stilindeki ustalık
iii) Vazo üzerindeki Ayçiçeği motifleri,
iv) Antik altın vazonun dizayn ve ölçüleri.
v) Antik Altın Vazonun ‘’ Simetrik ‘’ yapısı.

Şimdi bunları sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

 i) Sanatçının geçmişi ve Saraydaki Statüsü:

Sanatçı altın işleyici geleneğe sahip bir aileye mensuptur. Kral XV. Louis
tarafından Üstat altın işleyicisi sıfatıyla ödüllendirilmiş ender sanatçılardan biridir.

Thomas Germain, yaşamı boyunca Kraliyete hizmet etmiş , yalnızca muhteşem ve

mükemmel objelerin yapıldığı altın-gümüş işlerinde kral için çalışmıştır.

(*) Az sayıda fakat nitelikli ürünler icra etmiştir.

Antik altın Vazoda çok nitelikli ve özel bir obje olduğu için. Sanatçının bu projede
görev almış bulunması mümkündür.

ii) Vazoya hakim olan sanat stilindeki ustalık ve Vazonun simetrik yapısı :

Sanatçı Fransız Rococo sanatının en önemli iki isminden birisidir. Vazo üzerindeki
seçkin Rococo ve altın işçiliğindeki ustalığın beraber olması bize bu sanatçıyı
hatırlatıyor. 18.yy. sanat yayını olan ‘’ Journal de garde Meuble’’ adlı dergide; Rococo
Sanat stilinin temel elementleri olarak Asimetri, Naturalistlik (doğallık) tabiat ve çiçekler
ile spiral hareketler gösterilmektedir. Thomas Germain ‘in vücuda getirdiği eserler
incelendiğinde görülmektedir ki ; Sanatçı Rococo sınırları ve desenleri içinde hem
‘’ASİMETRİK’’ hemde ‘’ SİMETRİK’’ eserler icra etmiştir. Thomas Germain,
diğer sanatçılardan farklı olarak ve onlara nazaran simetrik eserler de icra eden bir
üstad sanatçı idi. (**)

Antik Altın Vazo’nun en çarpıcı özelliklerinden birisi de; O’ nun mükemmel Rococo
niteliğine rağmen Simetrik yapıda bulunmasıdır. Hatırlatmak isteriz ki; yukarıdaki
vasıflar, sanatsal dönem itibariyle sıradan ve bir çok sanatçıda olabilecek özellik ve
benzerlikler değildir. Bu izler, sanatsal kimliği ayırt edici nitelikteki temel
kriterlerdendir. Antik altın Vazonun bu nitelikleri ise Sanatçı Thomas Germain ‘in
özellikleri ile tamamen örtüşmektedir.

(*) Silver History: Yazan: Claude Blair, Yayıncı: Little, brown and Company (UK), Sayfa aralığı: 125-139

(**) Elements of Designe, yazar : Mitchell Beazley , Bölüm Rococo.

 1- Thomas GERMAIN
Deux flambeaux
1732 - 1733
Argent

2-Thomas GERMAIN
Écuelle aux armes du cardinal da Motta
1733 - 1734
Argent doré

3- Thomas GERMAIN
Écritoire aux armes du cardinal da Cunha
1746 - 1747
Argent doré

4- Thomas GERMAIN
Flambeau de bureau
1747 - 1748
Argent doré

5- Thomas GERMAIN
Maître à Paris en 1720
Plat
1733 - 1734
Argent

THOMAS GERMAIN VE ROCOCO SANATINDA SİMETRİK

ESERLERİ
 iii) Vazo üzerindeki Ayçiçeği motiflerine sanatçının yatkınlığı:
Sanatçının 1748 yılında ölümünden hemen önce yaptığı ve onun efsaneleşmiş
eseri olan, ’’Altın Şamdan Takımı’’da yoğun ‘’AYÇİÇEĞİ MOTİFİ’’

işlemelidir. (***)

Thomas GERMAIN yapımı

Altın şamdan üzerinde
ayçiçeği motifleri

Ayçiçeği
Thomas GERMAIN yapımı
Motifleri
Écritoire aux armes
du cardinal da Cunha
1746 - 1747

Louvre nüzesi / Paris

Typique exemple de la belle

production décorative et
souvent à destination royale de
Desportes, avec une
significative insistance sur les
orfèvreries (compotier dans le
Ayçiçeği motifleri style de Thomas Germain,
aiguière louis-quatorzienne vers
1670).Tableau déposé au XIXe
siècle à Fontainebleau et rentré
au Louvre en 1929.

Kompozisyon ve metal objeler Thomas GERMAIN Düzenlemesi . Tarih 1734

(***) Silver History: Yazan: Claude Blair, Yayıncı: Little, brown and Company (UK), Sayfa aralığı: 125-139
iv) Antik altın vazonun oran ve ölçüleri ;

Sanatçının 1746 de yaptığı gümüş takım üzerindeki vazolar ile antik

altın vazo
arasında , gerek KASA GENEL FORMU ve TABANI, gerekse KAPAK
DİZAYNI ve DİĞER DETAYLAR açısından büyük benzerlikler
bulunmaktadır.
18.yy. Fransız metal tabanlı vazolar üzerinde yapılan mukayeseler sonucu Antik
Altın
Vazonun GENEL FORMU ile Thomas Germain’e ait bu vazoların genel formu
çok
yakın olarak eşlenmektedir. ( Foto no : 37 ve 38 )

Diğer kanaatimiz; Antik Altın Vazo üzerindeki harika elmasların ‘’DRESDEN

KESİMİ’’, vazoya üzerine işlenmesinin ise, Fransız Kraliyetine 150 yıl boyunca
mücevher işleyen ‘’BAPTS AİLESİ ‘’ ne ait olduğudur.
 Foto no: 37

Antik altın vazo Thomas Germain

Kapaklar
Kasa-Gövde formları
Tabanlar

Thomas GERMAIN ‘in eseri

Écritoire aux armes du ardinal da Cunha, 1746-1747
Foto no : 38
ANTİK ALTIN VAZONUN GEÇİRDİĞİ TARİHİ AŞAMALAR?

Vazo bugüne kadar 3 tarihi aşama geçirmiştir.

1. Aşama
Antik Altın Vazonun Fransa’dan Osmanlı’ya gelişi.

2. Aşama
Antik Altın Vazonun Osmanlı’dan Fransa’ya geri dönüşü

3. Aşama
Antik Altın Vazonun Türkiye’ye tekrar gelişi.

Şimdide bu 3 tarihi aşamayı sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

1. Aşama

Antik Altın Vazonun Fransa’dan Osmanlı’ya gelişi.

Antik Altın Vazo Muhafaza kutusunun kapağı içinde ve Osmanlıca el yazısıyla

yazılmış, Latince ‘’45’’ anlamına gelen sayı bulunmaktadır. Bu durum Vazonun
yapılış sebebi kadar, onun tarihteki ilk yolculuğunu ve yolculuk adresini açıklayan
nitelikte çok önemli bir bulgudur. ( Foto no : 39 )

Deri muhafaza kutusu üzerine düşülen ‘’45’’ işareti hakkında yapılan araştırmalarda
Onun Osmanlı İmparatorluğu Darphanesine ait bir damga olduğu kesinlik kazanmıştır.
( Foto no: 32 )

’45’ işaretinin Antik altın vazonun üzerine damga olarak değil , deri muhafaza
kutusuna mürekkeple yazılması, Vazonun Osmanlı İmparatorluğuna dışarıdan
geldiğini açıklamaktadır.

Aksi Taktirde ‘’45’’ damgasının deri muhafaza kutusuna yazı ile değil , Altın
Vazonun üzerinde ve Osmanlı Sultanının tuğrası ile eşzamanlı işlenmiş bir
‘DAMGA’ şeklinde olması gerekirdi. ( Foto no: 40 )

Antik altın Vazo ‘’Topkapı sarayı Müzesi hazine uzmanlarının kesin görüşü’’ ve
aşağıdaki sebepler nedeniyle Osmanlı üretimi değildir. Araştırmalarımız bu durumu
doğrulamaktadır..

- Üzerindeki çok ince ve mükemmel işçilik,

- Elmaslarının foyasız olması,
- Vazonun Genel formu
- Üzerindeki özel anlamlı ‘’Zambak çiçeği Motifleri’’ bulunması.
(Osmanlı sanatında bu motifin kullanımı yoktur)

- Objenin sultan seviyesinde olmasına karşın Osmanlı ya dair üzerinde

hiçbir orijinal damga olmayışı.
 Foto no : 39

MUHAFAZA KUTUSUNUN SOL KAPAĞINDA

OSMANLICA ’45’ İŞARETİ

‘45’

Deri Muhafaza kutusu üzerindeki ‘’45’’ işareti, objenin her hangi bir tarihte
ve her hangi bir sebeple ‘’Osmanlı Darphanesi’’ ne gittiğini veya kontrol ve
bakım gördüğünü göstermektedir.

Antik Altın Vazo buraya kadar zikrettiğimiz bulgulardan ve tetkiklerden

anlaşıldığı gibi Sultan I. Mahmut Han’a hediye olarak 1742 yılında Fransa Kralı
tarafından gönderilmiş ve İstanbul Saraylarına ilk defa olarak gelmiş bulunmaktadır.
 Foto no:
Foto32no: 40

Osmanlı Saray Gümüş İşçiliğinde ‘’ 45 ‘’ Damgası.

Yazar: Garo Kürkman, Eser : Osmanlı Gümüş Sanatları.

2. Aşama
Antik Altın Vazonun Osmanlı’dan Fransa’ya geri dönüşü

1742 yılında Osmanlı’ya (İstanbul’a) gelmiş olan vazo en az 150 sene

İstanbul’da Padişah Saraylarında kalmış bulunmaktadır.
Vazo 1893 yılından sonrada tekrar Fransa’ya geri dönmüştür.
Vazonun kim tarafından, niçin ve ne sebeple Fransa’ya götürüldüğü
hususunda hiçbir bilgiye sahip değiliz.
(Vazonun 1893 tarihinden sonra Fransa’ya girmiş olduğunu da vazonun
üzerindeki damgalardan anlıyoruz). ( Foto No : 41)
Vazo bir müddet Fransa’da kaldıktan sonrada Londra’ya gitmiştir.
Bunu da vazonun 1954 yılında, Londra’da müzayede firması Sotheby’s
tarafından satışa çıkarılması ve satılmasından anlamış bulunuyoruz.
( Foto no : 42)

Vazonun Fransa’ya Girişinde Vurulan Damgalar:

Vazo, gövde, kapak ve 2 kulp olmak üzere 4 parçadan yapılmıştır.
Vazonun Fransa’ya girişi sırasında bu 4 parçanın her birisinin üzerine
“Baykuş ve Kuğukuşu” damgaları vurulmuştur.

Damgalar Niçin Vurulmuştur?

Fransız damgaları ile ilgili kitaplara göre bu damgalar:
1893 tarihinden sonra ticari maksat dışında Fransa’ya giren altın veya
gümüşten mamul eserlere yasa gereği vurulan “Devlet Garantisi”
damgalarıdır.
Yalnız altından mamul eserlere Baykuş damgası vurulmuştur.
Yalnız gümüşten mamul eserlere Kuğukuşu damgası vurulmuştur.
Altın ve gümüşten karışık olarak imal edilmiş olan eserlere de hem Baykuş
hem Kuğukuşu damgası vurulmuştur.
Antik Altın Vazo som altından yapılmıştır ama üzerindeki elmaslar, gümüş
yuvalar içinde vazoya monte edilmiştir.
Bu sebepledir ki, vazonun Fransa’ya girişinde vazonun 4 parçasına da hem
Baykuş hem de Kuğukuşu damgaları vurulmuştur.
 Foto No : 41

Antik Altın Vazo üzerinde

FRANSA’YA GİRİŞ DAMGALARI
( 1893 - 1962 ) arası
3. Aşama :

Antik Altın Vazonun Türkiye’ye tekrar gelişi.

Antik altın vazo 1954 yıllarında Londra’da Sotheby’s Müzayede Firması tarafından
açık artırma suretiyle satışa çıkartılmış ve satılmıştır.

Vazo bu satışta el değiştirmiş ve yeni malikinin eline geçmiştir.

Vazo bu yeni malik tarafından 1954 yılından sonra Türkiye’ ye getirilmiştir.

Vazo Halen Türkiye de bulunmaktadır.

NOT: Sotheby’s Müzayede firmasının yöneticilerinden

Bay Daniel Packer 04.Mart.2004 tarihli e-mail mesajında:
Antik altın Vazonun yaklaşık 50 yıl önce Sotheby’s firması tarafından
Londra’da açık artırma suretiyle satıldığını bildirmiştir.
 Foto No : 42

Antik Altın Vazı tabanındaki

Müzayede işlem ve işaretleri.
II. BÖLÜM

ANTİK
ALTIN
VAZO
HAKİKİ BİR SANAT ESERİ MİDİR ?
 Foto No: 9 - C

ANTİK ALTIN VAZO VE ÖZEL DERİ MUHAFAZA KUTUSU

Foto no : 43

ANTİK ALTIN VAZO VE DERİ MUHAFAZA KUTUSU

II. BÖLÜM

ANTİK ALTIN VAZO HAKİKİ BİR SANAT ESERİ MİDİR?

Bir objenin değerli bir antika olabilmesi için o objenin “Hakiki Bir Sanat
Eseri” olması lazımdır.

Antik Altın Vazo hakiki bir sanat eseri midir?

Bu sorunun cevabını 2 ayrı kaynak tarafından yapılan inceleme ve
araştırmalarla vereceğiz.

1- Bizim bizzat yaptığımız inceleme ve araştırmalar.

A- Deri Muhafaza kutusu ile ilgili inceleme ve araştırmalar
B- Altın Vazo ile ilgili inceleme ve araştırmalar

Varılan Sonuç

Son Sözümüz

2- Bizim dışımızdaki kaynakların yaptığı inceleme ve araştırmalar.

A- Altın ve elmas el yapım ustalarının inceleme ve görüşü,
B- Müzelerin görüşü,
C- Antika Müzayede firmalarının inceleme ve görüşü.

Şimdi sırasıyla yukarıdaki hususları arz ve izah edeceğiz.

1- Bizim bizzat yaptığımız inceleme ve araştırmalar.

Elimizdeki antik obje 2 parçadan ibarettir.

Deri muhafaza kutusu
Altın vazo

Şimdi bu 2 parça ile ilgili inceleme ve araştırmalarımızı sırasıyla arz ve izah edeceğiz.

A- Deri muhafaza kutusu ile ilgili inceleme ve araştırmalar.

a- Deri muhafaza kutusunun maddi ve fiziki nitelikleri,

Muhafaza kutusunun dışı deri, içi ise ipek inceliğinde süetten yapılmıştır.
Ön kısımda 2 adet “Klip Tarzı Kilit” ve yanlarda 2 adet menteşe vardır.
Muhafaza kutusu 6 ayrı parçanın birleşiminden oluşmaktadır.
Bir bütün olarak kadın gövdesi şeklinde ve feminen bir hava yansıtmaktadır.
“Kabartma baskı tekniği” ile yapılmıştır.

b- Deri muhafaza kutusunun sanatsal özellikleri.

Deri muhafaza kutusu dizaynı ve feminen estetiği ile benzersizdir
Altın Vazodan ayrı olarak bile çok önemli bir sanat ürünüdür.
Deri muhafaza kutusunun tüm yüzeyi “Zambak Çiçeği Motifleri” ile süslenmiştir.
Bu motifler boya veya çizim değil damga olarak işlenmiştir.
Zambak çiçeği motifleri objenin Fransa Kralı XV. Louis tarafından yaptırıldığını
göstermektedir.Görülüyor ki, deri muhafaza kutusunun kendiside başlı başına bir sanat
eseri ve kıymetli bir antik objedir.

Aradan geçen yüz yıllara rağmen en küçük bir yapısal bozulmaya uğramamıştır.

Antik Altın Vazo Özel olarak imal edilmiş olan bu deri muhafaza
kutusu içerisinde muhafaza edilmektedir.
A- Altın Vazo ile ilgili inceleme ve araştırmalar.

a- Altın vazonun maddi ve fiziki yapısı ve sanatsal özellikleri.

Altın vazo 4 parçadan yapılmıştır.
Gövde, kapak ve 2 kulp
4 parçada 22 ayar altından yapılmıştır.

Vazo orijinaldir ve el yapımıdır.

Vazonun yüksekliği 15 cm., ağırlığı 300gr’dır.

Vazo oldukça eski fakat dün yapılmış gibi yenidir.

Vazonun üzeri kalite seviyesi yüksek, ‘’Rose’’ Kesim değişik yüzeyde ve kesimi
mükemmel 282 adet antika elmas ile işlenmiştir.
Elmaslar doğrudan altın üzerine işlenmemiştir. Mine üzerine ve gümüş yuvalar
içinde objeye monte edilmiştir.
İşçilik seviyesi düzeyi ise çok yüksektir.
Vazo üzerine el oyması olarak yapılan desen ve motifler gerek ince işçiliği ile harikadır.
Ait olduğu sanatsal akım Rococo’ dur.

Vazo eşsiz ve harika bir güzelliğe sahiptir.

Araştırmalarımız süresince hiçbir müze veya özel koleksiyon da bir eşine veya emsal
kabul edilecek bir benzerine rastlamadık.

b- Altın Vazo üzerindeki Ayçiçeği motifleri.

Altın vazonun tüm yüzeyinde değişik ölçülerde yalnızca “Ayçiçeği motifi”

kullanılmıştır.

Avrupa’da hiçbir obje veya Sanatçıda tarz olarak tüm yüzeylere yayılmış tek çiçek motifi
işlendiğine hiç tanık olmadık.
Bunun Ayçiçeği motifine dayanan BİR BEĞENİYİ karşılamak için
özellikle yapıldığı aşikardır.

“Ayçiçeği Motifi” nin Osmanlının sembolü olduğu hususunda I. Bölümde bilgi

verilmiştir.
Dikkat çekici başka bir nokta, tüm ayçiçeği motiflerinin yapraklar dahil tamamen
elmas ile süslenmiş olmasıdır

Görülüyor ki vazo bu yönüyle de hakiki bir sanat eseridir.

a- Altın vazonun ait olduğu sanatsal dönem ve akım.

Altın vazonun tüm desenleri “ayçiçeği” ve “ayçiçeği yaprağı” motiflerinden
oluşmaktadır.

Ön ve arka cephede yine üst yüzeyde yeşil renkli mine ile işlenen tüm alanlar ise XV.
Louis sitilinde çizgilerle çerçeveler içerisine alınmıştır. Bu çerçeveler suyun akış,
dalga ve kırılma hareketlerini yansıtmaktadır.

Bu çerçeve ve motiflerin ait olduğu dekoratif dönem ROCOCO dönemidir ve

tarihte XV. Louis sitili olarak anılmaktadır.
a- Altın Vazo üzerindeki elmaslar ve elmas işçiliği.
Elmasın Avrupa Kıtasına girişi 1725-1726 yılları olarak kabul edilir.
Önceleri, başta Brezilya olmak üzere Hindistan Elması da kullanılmaktaydı.

18. yüzyılda elmasın en yaygın işleme biçimi çiçek veya yay şeklindeki
dizaynlardır.

“Rose Cut” adı verilen antik kesim biçiminin karakteristiği 3-6-

12-18 ve max. 24 yüzeye kadar yapılabilen kesimlerdir.
18. yüzyılda Rose Cut kesim biçimi yaygın olarak kullanılmıştır.

Vazoyu süsleyen elmasların kesim biçimi çoğunlukla “Rose Cut” kesimidir.

Karat durumuna göre değişik alanlarda ve farklı yüzeyde (Faced) kesim
yapılmıştır. Vazo üzerindeki Elmasların toplam kesim sayısı 24 yüzeyi
geçmemektedir. Bu durum Vazonun 18.yy. ait kimliğini kesin olarak
açıklamaktadır. Çünkü ; 19.yy.da Elmas kesim teknikleri gelişmiş ve
Avrupa’da 56 yüzeyli kesim teknolojisi uygulanmıştır.

Altın vazo üzerinde yalnızca çiçek dizaynları kullanılmıştır. Rose Cut ile Rococo
sanat akımına ait özellikler vazo üzerinde birleşmektedir.

VARILAN SONUÇ:

Antik Altın Vazo dünyada bir eşine daha rastlanmayacak

güzellikte eşsiz ve harika bir “sanat şaheseridir”.
 Foto no : 44

Antik altın vazo üzerindeki harika ve çok değerli antik elmaslar

 BİZİM DIŞIMIZDAKİ KAYNAKLARIN GÖRÜŞLERİ

A- Üç ünlü müzenin görüşü.

1- Viyana “Kunsthistorisches Museum” un incelemesi ve görüşü

Dünyanın en ünlü tarihi sanat eserleri müzesi
“Kunsthistorisches Museum”un Müdürü Herr Dr. Helmut Trenk’in 18.08.2003 tarihli
inceleme yazısında aynen şöyle denilmektedir.

“Bu vazo 18. yüzyılda imal edilmiştir.

Vazo üzerindeki birbirinden değerli taşların işçiliği ve perdahlanması da
vazonun 18. yüzyılda yapılmış olduğunu göstermektedir.
Deri kılıfın o devre mahsus “Kabartma Baskı Tekniği” ile imal edilmiş olması
da vazonun o devirde yapılmış olduğunu teyit etmektedir”.

2- İstanbul “Topkapı Sarayı Müzesi”nin görüşü

İstanbul “Topkapı Sarayı Müzesi”nin Hazine Bölümü Uzmanı
Sanat Tarihçisi Emine Bilirgen:

“Bu Antik Altın Vazo 18. yüzyılda yapılmıştır”, demektedir.

3- Paris “Müsée du Louvre”nin görüşü

Paris’deki dünyaca ünlü Louvre müzesi Müdürü
Sayın Daniel Alcouffe, 04. Eylül. 2003 tarihli yazısında;

“Bu vazo XIX. Yüzyılın ikinci yarısında yapılmış olabilir”, demektedir.

B- Dünyanın önde gelen Antika Müzayede Firması “Christies”nin görüşü

Mezkur müzayede firmasının Antika Başuzmanı Sayın Phillips Antony

Newyork’ tan gönderdiği 30. Mart .2004 tarihli e-mail mesajında;

“Bu çok güzel ve fevkalade objenin 1750 yılı civarında yapılmış olma ihtimali
yüksektir” demektedir.
A- Altın ve elmas el yapım ustalarının inceleme ve görüşü.
a- Aruz Taş
Barocco
El yapımı altın ve gümüş eşya uzmanı

“Bu vazo döküm değildir”.

“Bu vazo 22 ayar altından el ile yapılmış hakiki bir sanat
eseridir”.

b- Arman Cendereci
Elmas ve kıymetli taşlar uzmanı

‘’ Vazo üzerindeki elmaslar ve elmas işçiliğiyle ilgili olarak vazonun aslı

üzerinde yaptığım incelemede:
Vazo üzerindeki elmas işçiliği harika denilecek kadar sanatkaranedir.
Çünkü;
Elmaslar doğrudan altın vazo üzerine işlenmemiştir.
Altın Vazonun üzerine önce yeşil renkli MİNE işlenmiştir. Sonra bu yeşil
mine
üzerine gümüş ve altın yuvalar içerisinde elmaslar işlenmiştir.
Bu tür bir işçilik 18. yüzyıla has üstün ve harika bir elmas işçiliğidir.

Bu harika işçilik sebebiyledir ki aradan geçen yüzyıllara rağmen vazo

üzerindeki
elmaslarda hiçbir dökülme, aşınma, çizilme ve tahrifat olmamıştır.’’

( MİNE: 18. yüzyılda mine işçiliği çok önemliydi. FABERGE’ nin sırlarından biriside bu minelerin
kalitesi ve işçiliğinde gizlidir. )

‘’ VARDIĞIM SONUÇ:
El yapımı bu Antik Altın Vazo hakiki bir sanat şaheseridir. ‘’
A- Müzelerin görüşü.
a- Viyana “Kunsthistorisches Museum” un inceleme ve görüşü
Mezkur Müzenin Müdürü Herr Dr. Helmut Trenk,
18.08.2003 tarihli inceleme yazısında aynen:

“Bu vazo eşsiz, harika ve muhteşem bir vazodur” demektedir.

(Mezkur Müzenin 18.08.2003 tarihli inceleme yazısı eklidir. Ek- )

b- İstanbul Topkapı Sarayı Müzesinin görüşü

İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi,
Hazine Bölümü Uzmanı
Sanat Tarihçisi Sayın Emine Bilirgen

“Bu Antik Altın Vazo, gerek altın el işçiliğiyle gerekse elmas işçiliği ile
harika bir sanat eseridir.” demektedir.

c- Paris “Musée du Louvre”nın görüşü

Dünyaca ünlü Louvre müzesi - Paris Müdürü Sayın Daniel Alcouffe:

“Böyle bir vazonun mevcudiyetini bizi bildirdiğiniz için size minnettarım”

demektedir.

B- Antika müzayede firmalarının inceleme ve görüşü.

a- Dünyanın en büyük milletlerarası antika müzayede firmalarından biri
olan Christien’in görüşü
Mezkur firmanın Antika Uzmanı Sayın Antony Philipps 30 Mart 2004 tarihinde
Newyork’tan gönderdiği e-mail mesajında:

“Bu çok güzel ve fevkalade obje konusunda size cevap vermekte

geciktiğim için özür dilerim” demektedir.

b- Dünyanın önde gelen antika müzayede firması Sotheby’s nin görüşü

Mezkur firmanın Baş Antika Uzmanı Sayın Daniel Packer
4 Mart 2004 tarihli Londra’dan gönderdiği e-mail mesajında;

“Harika mücevherli vazo ve kılıfı hakkında verdiğiniz bilgiler için çok

teşekkürler. Sizin vazonuz olağanüstü ve çok güzeldir.” demiştir.
III. BÖLÜM

ANTİK
ALTIN
VAZO
NADİR BULUNAN BİR OBJE MİDİR?
HİÇ BULUNMAYAN BİR OBJE MİDİR?
III. BÖLÜM

ANTİK ALTIN VAZO NADİR BULUNAN BİR OBJE MİDİR?

HİÇ BULUNMAYAN BİR OBJE MİDİR?

Bir objenin değerli bir antika olabilmesi için;

O objenin nadir bulunan bir obje olması,
Veya hiç bulunmayan bir obje olması lazımdır.

Antik Altın Vazo nadir bulunan bir obje midir?

Hiç bulunmayan bir obje midir?

Bu sorunun cevabını 2 ayrı kaynak tarafından yapılan inceleme ve araştırmalar

ile vereceğiz.

1- Bizim bizzat yaptığımız inceleme ve araştırmalar.

A- Antik Altın Vazo “Çok Zamanlıdır”
B- Antik Altın Vazo “Çok Ülkelidir”

2- Bizim dışımızdaki kaynakların yaptığı inceleme ve araştırmalar.

A- Müzelerin görüşü
B- Antika uzmanlarının inceleme ve görüşü

Şimdide yukarıdaki hususları arz ve izah edeceğiz.

1- Bizim bizzat yaptığımız inceleme ve araştırmalar.

Kitabımızın I. Bölümünde:
Antik Altın Vazonun, 18. yüzyılda Fransa Kralı XV. Louis tarafından,
Osmanlı Sultanı I. Mahmut’a hediye edilmek için özel olarak yaptırıldığını
arz ve izah etmiştik.

Kitabımızın II. Bölümünde:

Antik Altın Vazonun dünyada bir eşi daha bulunmayan “Sanat şaheseri”
olduğunu da gerekçeleri ve detayları ile birlikte arz ve izah etmiştik.

Şimdi bu III. Bölümde de:

Antik Altın Vazonun;
A- “Çok Zamanlı” oluşu,
B- Ve “Çok Ülkeli” oluşu.
İtibari ile de dünyada bir eşi daha bulunmadığını arz ve izah edeceğiz.
A- Antik Altın Vazo “Çok Zamanlı”dır.

Antik Altın Vazo “Çok Zamanlı” bir yapıya sahiptir.

Şöyle ki;
1- Değerli taşların Motiflerle estetik bir şekilde mineler üzerinde altın
vazoya işlenmesi ve ihtişamı bakımından "Rönesans" dönemini, ( Foto No : 45 )

(Antik Altın Vazonun bu “Rönesans” tarafı, 19. asırda Avrupa’yı sarsan ve baştan
aşağıya tesir altına alan ve bugün bile çok aranan ve çok makbul olan FABERGE’ yi
andırmaktadır. Faberge Rönesans metal sanatının incelikleriyle, Doğu dünyasının
oryantal motiflerini ve Avrupa sanatının Rococo hatlarını alarak rengarenk mineler
üzerinde değerli taşlarla yoğun olarak süslenmiş ve parıltılı sanat objeleri yaratmıştı.
Antik altın vazo Rönesans’tan asırlar sonra ama Faberge’nin doğuşundan 150 yıl
önce ve sanki ona ilham verir niteliktedir. ) ( Foto No : 45 )

2- Motiflerin güzelliği, yumuşaklığı ve feminen duruşu ile “Rococo” dönemini,

Temsil etmektedir.

Antik Altın Vazoyu dünyada “EŞSİZ ve EMSALSİZ” kılan yanlarından

biriside işte bu “ÇOK ZAMANLI” oluşudur.

B- Antik Altın Vazo “Çok Ülkelidir”.

Antik Altın Vazo “ÇOK ÜLKELİ” bir yapıya da sahiptir.

Şöyle ki;
1- Güzellik, incelik ve zarafetiyle “Fransız sanatını”,

2- Elmasların kalitesi, mükemmel kesimi ve emsalsiz işçiliğiyle “Dresden”i,

(Foto No : 46 )

3- Elmasların işlenişindeki sıklık ve ihtişamı ile de “Osmanlı’yı” ve

“Doğu Ülkelerini” , temsil etmektedir.

Antik Altın Vazo bu “ÇOK ÜLKELİ” yapısı ile de dünyada eşi ve

emsali olmayan muhteşem bir vazodur.
 RÖNESANS DÖNEMİ SANATI Foto No : 45
FABERGE

ANTİK ALTIN VAZO

The Czarevich egg (1912) was Alexandra's most cherished.

ANTİK ALTIN VAZO

RÖNESANS DÖNEMİNDEKİ İHTİŞAMA VE ‘’ RÖNESANSIN MUHTEŞEM DÖNÜŞÜ ‘’
OLARAK ADLANDIRILAN FABERGE’YE BENZEMEKTE; ANCAK, FABERGE’DEN 150 YIL
ÖNCE VE ONA İLHAM VEREN NİTELİKTE DİR. BU DURUM , ANTİK ALTIN VAZONUN
SANAT STATÜSÜNÜ DAHA DA DEĞERLİ KILIYOR.
 Foto No : 46

DRESDEN YAPIMI SNUFF-BOX ÜZERİNDE, 18.YÜZYIL

ELMAS KESİMİ VE İŞÇİLİĞİ
(1755)

Sir Gilbert
Collection

Antik Altın Vazo Üzerindeki

Elmas işçilikleri
( 174 0- 1742 )
1- Bizim dışımızdaki kaynakların yaptığı inceleme ve araştırmalar.
A- Müzelerin Görüşü
a- Topkapı Sarayı Müzesi
Hazine Bölümü Antika Mücevher Uzmanı
Sanat Tarihçisi Emine BİLİRGEN,

‘’Vazo orjinaldir ve bir tek yapılmıştır. Bir eşini dünyanın en ünlü

müzelerinde ve koleksiyonlarında dahi görmek mümkün değildir.’’

b- Viyana Kunsthistorisches Museum’un İncelemesi

Müze Müdürü Herr Dr. Helmut Trenk

‘’Bu vazo dünyada eşi olmayan bir vazodur.’’

Mezkur Müzenin 18.08.2003 tarihli yazısı eklidir.

B- Antika Uzmanlarının İnceleme ve Görüşü

a- Peker Kuyumculuk Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Antika Mücevher Uzmanı Serdar DAMAT

‘’Vazo tek yapılmıştır ve orijinaldir.

Vazonun bir eşini daha bulmak mümkün değildir.’’
Son Sözlerimiz

Antik Altın Vazo eşsizdir. Karşısına bir emsal örnek konulamaz.

Bu eşsiz ve muhteşem vazonun güzelliği, sanat hissi olanlar için gerçekten
büyüleyicidir.
İncelemelerimiz esnasında vazoya eş değerde kabul edilecek bir benzerine hiçbir
müze veya özel koleksiyon da rastlamadık.
Vazo eşsiz ve muhteşemdir. Bu değerlendirmemiz, görüştüğümüz tüm uzmanlar ve
koleksiyon sahiplerince de aynı hayranlık ve övgü ile paylaşılmaktadır.
Böyle muhteşem güzellikte ve eşi bulunmayan şaheser bir vazo için uzmanlarca
bugüne kadar “Tarihsel” bir inceleme yapılmamış olması “Sanat Tarihi” için
büyük bir eksikliktir.
Bu kitabımızla bu eksikliği gidermiş olduğumuz kanısındayız.

Mutluyuz ve huzurluyuz.

1 Eylül 2005
Antik Altın Vazo
İnceleme ve Araştırma Kurulu
 Antik Altın Vazonun
Değeri ?
Bir antik objenin değeri nasıl tayin ve taktir edilir?
Genel kanı şudur;
1- Objenin, tarihçesine bakılır,
2- Objenin, sanat eseri olup olmadığı incelenir,
3- Objenin, nadir olup olmadığı dikkate alınır,
Bu 3 faktörden hangisi daha önemlidir?

Bu 3 faktörden hangisinin daha önemli olduğu ve hangisinin objenin değerine daha çok
tesir ettiği hususunda profesyonel antika uzmanları arasında bile “Bir fikir birliği”,
“Bir uyum”, “Bir uzlaşma” yoktur.
Bu kaide antika meraklıları, koleksiyoncuları ve antika alıcıları içinde geçerlidir.
Bu hususu çok ünlü bazı satışlar ile de açıklamak isteriz;
Malum olduğu üzere Pablo Picasso’nun 1905 senesinde yaptığı 55 cm x 33 cm ebadındaki
“Pipolu Çocuk” isimli yağlı boya tablosu 5 Nisan 2004 tarihinde Newyork’ta, Sotheby’s
Müzayede firması tarafından 70.000.000 US$ açılış fiyatı ile satışa çıkarılmıştır.
Yapılan açık arttırma sonunda bu tablo 104.000.000 US$ fiyatla alıcı bulmuştur.
(Foto No : 37)

Şimdi soruyoruz;
Bu tablo, yukarıdaki 3 faktörden hangisi veya hangileri sebebiyle çok büyük bir bedelle
alıcı bulmuştur?
Bizim kanımızca, bu sanat ürünlerine böyle büyük bedeller ödenmesi, sadece yukarıdaki
3 faktörden ileri gelmemektedir.
Bunun için, ortada 3 faktörün dışında gözle görülmeyen elle tutulmayan başka şeylerin
başka sırların olması lazımdır.
Aşk gibi, sevda gibi.

Elimizdeki “Antik Altın Vazo” ya gelince;

Bu obje yalnız göze hitap eden bir sanat ürünü ve hediye değil,
aynı zamanda derin tarihin, zamana yayılan sanatın, farklı
kültürlerin ve insan ruhuna dair tüm güzelliklerin uyum içinde özel
olarak üzerinde birleştiği bir sentezdir. Bu vazo herkes gibi bizi de
büyüledi,
Vazoya “Belirli bir değer biçmek” bizim için artık çok zor, adeta imkansız.
Ancak şunu söyleyebiliriz,
Bu vazoya “Paha biçilemez”.
Antik Altın Vazo
İnceleme ve Araştırma Kurulu
 Kitabın Hazırlanışında İncelenen Eserler

1- İnternet ortamında yüzlerce bilgi ve belge üzerinde yapılan inceleme ve araştırmalar

2- Silver History: Yazan: Claude Blair, Yayıncı: Little, brown and Company (UK),
Yayım Tarihi: 2000
3- Gold Stempel aus aller Welt; Yazan: Jan Divis, Yayıncı: Dusien, Yayım Tarihi: 2001
4- Poinçons d’or de platine et de palladium: Yazan: Tardy, Yayım Tarihi: 1997
5- La Revue du Louvre (1984-3): Louvre Müzesi yayını, Yayım Tarihi: 1984
6- Dünya Sanat Tarihi: Yazan: Adnan Turani, Yayıncı: Remzi Kitabevi, Yayım Tarihi: 2003
7- Osmanlı Tarihi: Yazan: Prof. Dr. Mehmet Maksudoğlu, Yayıncı: Elif Kitabevi,
Yayım Tarihi: 2003
8- Büyük Osmanlı Tarihi: Yazan: Joseph Von Hammer, Yayıncı: Üçdal Neşriyat,
Yayım Tarihi: 1994
9- Lale Devrinin Bir Görgü Tanığı, Jean-Baptiste Vanmour: Koçbank Yayınları,
Hazırlayanlar: Eveline Sint Nicholas: Duncan Bull, Günsel Renda,
Gül İrepoğlu
10- İttihat ve Terakki: Yazan: Feroz Ahmad, Yayımcı: Kaynak yayınları, Yayım Tarihi: 2002
11- Osmanlılarda Altın Eşya Tutkusu: Yazan: Emine Bilirgen, Yayımcı: Topkapı Müzesi,
Yayım Tarihi:
12- Diamonds, a Century Spectacular Jewels: Yazan: Penny Proddow, Marion Fassel,
Yayım Tarihi: 1998
13- Salname-i Nezaret-i Hariciyye: Yazan ve Yayımcı: İşaret Yayınları, 2004
14- Babam Abdülhamid: Yazan: Ayşe Osmanoğlu, Yayıncı: Güven Yayınları,
Yayım Tarihi: 1962
15- Paris, Londra, Viyana-Abdülaziz’in Avrupa Seyahati: Yazan: Dr. Nihat Karaer,
Yayıncı: Phoenix Yayınları, Yayım Tarihi: 2003
16- İttihatçılar ve Masonlar: Yazan: Orhan Koloğlu, Yayımcı: Gür Yayınları,
Yayım Tarihi: 1991
17- The Huguenot Legacy: Yazan: Cristopher Hartop, Yayım Tarihi:
18- 20. Century Day by Day: Yazan:Jeremy Paxman, Yayıncı: Dorling Kindersley, Yayım Tarihi:
2000
19. Topkapı Sarayı: Yazan: İlhan Akşit, Yayımcı: Akşit Yayınları,Yayım Tarihi:
20- Muvafakatnameler: Yazan:Necati Gültepe, Yayımcı: Elif Yayınevi, Yayım Tarihi: 2003
21- 28.Çelebizade Mehmet efendi nin Paris Sefaretnamesi, tercüman Yayınları tarih:1968
22- Sanatın Öyküsü, E.H.Gombrich, Remzi Kitabevi, Yayın Tarihi: 2002
23- Osmanlı Gümüş İşçiliği , Yazar-Garo Kürkman