Okuma-Yazmaya Hazrlk Etkinlikleri

retmen
Okul ncesi retmenlerin filizlenen okuryazarlk geliimini destekleyebilmeleri iin dil kazanm, okuma-yazma geliimi, erken okur yazarlk geliimi bilgisinin yan sra retim uygulamalarnda da temel bilgi ve becerilere sahip olmalarnn gerekliliine inanlmaktadr.
2

Okul ncesi eitimcilerinin rol, okuma-yazmaya hazrln geliiminde temeldir. Dorudan okumayazmay retmeden nce baz okur-yazarlk deneyimleriyle ocuklar tantrmak okuma-yazma retiminde bir yap iskelesidir. Okuma-yazma sosyal bir alkanlktr. Kk ocuklar okuma-yazmaya hazrlk becerilerini sosyal yollarla renirler. Okulda retmenlerin, ocuklar, iyi seilmi hikayelerle kar karya getirii, hem eitimsel ve elenceli okur-yazarlk aktiviteleridir, hem de ocuun edebiyat ve dnyay sevmesini salar.
3

retmenlerin ocuklarn okuma-yazmaya hazrlk becerilerini gelitirme hedeflerine ulaabilmeleri iin her eyden nce sistematik bir program gereklidir. retmenler ocuklar okul aldktan iki, hafta ierisinde ok iyi gzlemlemeli ve geliimlerini destekleme ynnde amalar belirlemelidir.

Oyun yoluyla verilen okuma-yazmaya hazrlk etkinlikleri sistematik program iinde mutlaka yer almaldr. retmenin amac; ocuklara okumayazma retmek deil, ilkokulda okuma-yazma iin gerekli olan yazl dil ve fonolojik (ses) farkndaln kazandrabilmek olmaldr.
5

ocuklara kitap okuma, ocuklar kitaplara ve size yaknlatrr. Dinleme becerileri okumann yeterince kazanmna kadar okumadan daha nemlidir. Kitap okuma, ocuklar okunan kitab daha sonra tekrar incelemek iin tevik edip, cesaretlendirmektedir. Dil becerileri, ocuklar, ayn trden hikayeleri defalarca dinleyince ve onlar benimsemeye balaynca geliir. Kitap okuma, tonlama ve akclk konusunda ileriki okur-yazarlk deneyimleri iin yetikinlerin ocuklara model olmasn salar.

 ocuklarn okuma-yazmay renmeden nce geirdikleri baz aamalar vardr. Bunlar; 1.Tanma ve farknda olma dnemi: ocuk okuma-yazma ara-gerelerini fark etmeye ve onlara farkl deer vermeye balamtr.

2-Yalanc Okuma Dnemi: Bu dnem ocuun taklit dnemidir. ocuk yetikinleri taklit etmeye balar.
3-Okuma Kurallarn Kefetme: ocuklar bu srete, okuma eyleminde, okurken gzn soldan saa ve yukardan aaya doru ilerlediini, kitap ve gazete sayfalarnn sa batan sola doru evrildiini, doal gzlem sreci ierisinde kefederek yalanc okumay bu ynde gelitirmeye balarlar.

4-Yazlanlardan Anlam Arama: ocuklarn bu aamaya gelmi olmalar,okuma-yazma renme srecinde ok nemli bir aamay vurgular. Bundan byle,karlarna kan yazl ve basl dkmanlarda anlam aramaya balamlardr. Artk ocuk,ilkokuma-yazma retimi srecinde Bu ne demektir? dzeyine gelmitir. Bu durumdaki ocuklar ,okuma-yazma renmeye ok gl bir istek duyarak okula balarlar.

5-Tahmini Okuma: Bu tr okuma anne ve babann ocuu bilinli olarak desteklemesi sonucunda oluur. Bu tr okumada byk resimli, az yazl ocuk kitaplarndan yararlanlmaktadr.

10

ocuk iin okuma-yazma geliiminin ok ynl bir sre olduu unutulmamaldr. Hem ailede hem de okulda eitli frsatlarn sunulmas, ocuun ileriki okuma-yazma baarsn etkileyecektir. ocuklarn grsel,iitsel alglar,dikkat ve bellek gibi birtakm becerilerinin gelitirilmesi gerekmektedir.Bu anlamda ortam ve kullanlan materyaller okumayazmaya hazrlk aamasnda nem kazanmaktadr.

11

Ortam ve Materyal
Okul ncesi eitimcilerine okuryazarlk materyallerini snftaki fiziksel dzenlemenin iinde okuma kesi, kitaplk kesi gibi kesin tanmlanan yerlerde bulundurmalar nerilmektedir.

12

Eitimciler; renmeretme ortamn ocuklarn neyi bilip, neyi bilmediklerine gre dzenleyebilirler. retmenler okur-yazarlk malzemelerini dramatik oyun ortamna eklemelidir. Yazl materyaller, yani; bilet, eitli yiyecek kutular, zarflar, mnler, gazeteler, dergiler, dominolar, kartlar, daktilo ve bilgisayar etkinliklerde kullanlabilir. Yaznn kefinin 4-5 yalarnda olduunu dnrsek eitimciler rakamlar, isim kartlarn da materyallere ekleyebilirler.

13

ocuklara ses farkndaln kazandrabilmek iin de CD alar ve eitli hayvan, tat, doa seslerinin olduu CDler oyun ortamnda yer almaldr. ocuklarn etkinliklerle yazya ve okumaya olan ilgileri artacaktr. ocuklarn sevdikleri eitli izgi film kahramanlar etkinliklerde ara olarak kullanlabilir; bylece yazl materyallere ilgileri artar. rnein; retmen bir izgi film karakteri olarak bir hikaye kitabn okuyabilir. Bunun gibi pek ok etkinlik okur-yazarlk geliimini destekleyecektir.

14

Yazmaya Hazrlk almalar:

Ama, parmak kaslarn gelitirmektir. Kesme, boyama, serbest izgi, srekli ve eik izgi izme (dalga, ylan, halat gibi) Karalama almalar (ku yuvas, ember, bulut yapma gibi), katlama, yaptrma ve yourma gibi kk kaslar gelitiren almalar Hikaye dinleme, dinlediini resmetme almalar (dinlediini anlama ilerde okuduunu anlamay salar).

15

Zihin Ama,Grsel Okuma almalar:

Ama, grselleri tanma, anlama, yorumlama, anlatma becerilerini gelitirmedir. Grd resmi tanma, dierlerinden ayrt etme, Bakt resim veya fotoraflarda grdklerini anlatma, yorumlama, ayrt etme, Kelimenin grsel karln bulma, grsel malzemelerden yararlanarak soruyu cevaplama, bylece kelime daarcn gelitirme, Sylenen cmleye uygun resimleri bulma, Grsellerden yararlanarak hikaye oluturma, Beden dilini yorumlama, Doay izleme, doadaki deiimleri fark etme, Duygularn, dncelerini grselletirmede renkleri kullanma, Bilgi ve izlenimlerini resim kullanarak grselletirme..

16

Dinleme almalar:
Kitaba alma, Duyduu sesi ayrt etme,zihninde canlandrma, Verilen bir sesle balayan nesneleri bulma, Dinlediini bakalaryla paylama, Dinlediinde geen varl snflandrma, Dinlediklerine ilikin sorular sorma/cevaplama, Elenmek iin masal, hikaye, ark, tekerleme dinleme..

17

Konuma almalar:
Ama,okumaya zendirmedir. Kendini,ailesini,yakn evresini,duygularn anlatma, Holanp holanmadklarn syleme, iir okuma,ark syleme, Resimli hikayeleri okuyormu gibi anlatmalarn salama, Rol oynama, stlendii role uygun konuma, Drama almalar, Duygularn mzikli oyun, kukla, drama vb. yollarla sunma

18

Fen-Matematik almalar :
Gzlem yapma Deneme Sayma lme Tahminde bulunma,akl yrtme likilendirme Problem zme rntler Sslemeler Mekanda konum belirleme almalar..

19

 Okul ncesi eitim kurumlarnda bireysel veya grup etkinlikleri eklinde dzenlenen birok etkinlikte oyunun, dramann, mziin ve grsel sanat almalarnn kullanlmasnn yansra, aile katlm almalaryla ocuklarn sosyal duygusal geliimleri desteklenmekte, yaratclklar gelimektedir. Bylece ocuklar ilkretim yaantsna her ynyle hazrlanmaktadrlar.
20

Okuma-Yazmaya Hazrlk Etkinlikleri

21

Etkinlik 1- Kpteki Sesler Ya Grubu:60-72 ay

Ama ve Kazanmlar: Dil Alan Ama 6. Szck daarcn gelitirebilme. Kazanm 1. Dinlediklerinde yeni olan szckleri fark eder. Ama 7. Ses bilgisinin farknda olabilme Kazanm 1. Szcklerin balang seslerini syler. 2. Ayn sesle balayan szckler syler. Bilisel Alan Ama 3. Dikkatini toplayabilme Kazanm 1. Dikkat edilmesi gereken nesneyi/durumu/olay fark eder. Yntem ve Teknikler: Ayn sesle szck tretme Materyaller: Renkli elii katlar,kp eklinde bir hediye paketi, gazete ve dergilerden kesilmi resimler

22

RENME SREC
retmen tarafndan daha nceden kp eklindeki bir hediye paketi renkli elii katlaryla kaplanr. Kpn her bir yzne o gn retilecek bir kavram, konu, durum veya olayla ilgili dergilerden, gazetelerden eitli nesne resimleri yaptrlr. Ayrca her nesnenin altna o nesnenin ad yazlr. nce retmen oyunu balatr. Kp atar ve hangi yz geldiyse o yzdeki nesnenin ne olduunu ocuklara gstererek adn syler. Sonra o nesneyle ayn sesle balayan baka bir szck bulur ve onu syler. Her ocuk bylece kp atar ve hangi nesne gelmise ayn sesle balayan baka bir szck bulup syler. Bu oyun zaman zaman tekrar edilir ve ayn sesle balayacak szck says oaltlabilir.

ALE KATILIMI
Bu etkinlikte kullanlacak resimler retmenin ynlendirmesiyle ocuklar ve aileleri tarafndan beraberce kesilip, okula getirilebilir.

NERLEN DER ETKNLKLER

Nesnenin biten sesiyle balayan szckler retilebilir. Kpn yzlerine yaptrlan nesnelerle ayn sesle balayan baka nesneler sylenir ve snfa getirilen dergilerden, brorlerden bu nesneler kesilerek biriktirilir ve altlarna retmen tarafndan nesnelerin isimleri yazlarak bir torbada biriktirilir. Bu szckler dier dil geliimini destekleyen etkinliklerde ara olarak kullanlabilir.

23

Etkinlik 2- Ztlklar Ya Grubu:60-72 ay

Amalar ve Kazanmlar Dil Alan Ama 4. Kendini szel olarak ifade edebilme. Kazanmlar 2. Sohbete katlr. 3. Belli bir konuda konumay balatr. 4. Belli bir konuda konumay srdrr. 6. Duygu,dnce ve hayallerini syler. Ama 8. Grsel materyalleri okuyabilme Kazanmlar 1. Grsel materyalleri inceler. 3. Grsel materyallerle ilgili sorulara cevap verir. Bilisel Alan Ama 2. Olay ya da varlklarn eitli zelliklerini gzlemleyebilme. Kazanmlar 1. Olay ya da varlklarn zelliklerini syler. 2. Olay ya da varlklarn zelliklerini karlatrr. Ama 3. Dikkatini toplayabilme Kazanmlar 1. Dikkat edilmesi gereken nesneyi/durumu/olay fark eder. 2. Dikkat edilmesi gereken nesneyi/durumu/olay syler. Ama 16. Belli durum ve olaylarla ilgili neden-sonu ilikisi kurabilme Kazanmlar 1. Bir olayn olas nedenlerini syler. 2. Bir olayn olas sonularn syler.

Yntem ve Teknikler : Soru-cevap

Materyaller : Dergilerden kesilmi resimler.

24

RENME SREC:retmen daha nceden dergilerden

kestii be farkl resim zerinde eitli ztlklar oluturabilecek ekilde dzenlemeler yapar. rnein basketbol oynayan oyuncularn olduu bir resme pota yerine kale resmi yaptrabilir. K mevsiminde kar yann sergilendii bir resimde ok ince kyafetlerle sokakta gezen ocuklarn resimlerini yaptrabilir. Kangurunun yavrularn tad kesesinin iine bir kk kedi resmi yaptrabilir. Bu ve benzeri dzenlemelerden sonra ztlklar yaratlan resimler snfn farkl yerlerine aslr. Her resim hakknda ocuklara ztlklar fark etmelerine ve bu ztlklarn nedenlerini dnp anlatmalarna yardmc olacak sorular ynlendirilir. rnein; basketbol oynayan ocuklar resminde, ocuklara, -Bu resimde ocuklar hangi sporu yapyorlar? -Basketbolu nerede oynuyorlar? -Basketbol nasl oynanyor, fikri olan var m, daha nce hi izlediniz mi? -Basketbolda oyuncular topu nereye atarlarsa say kazanyorlar? -Bu resimde top nereye atlyor, neden? -Bu oyun byle pota yerine kaleye atlarak oynanmaya devam ediyor, yleyse artk basketbol deil, peki, bu sporun ismi ne olabilir? - Resimde nasl bir deiiklik yapalm ki bu oyun tekrar basketbol gibi oynanabilsin? vb

Etkinlikle lgili pular

Bu etkinlikte seilen resimler ztlklar vurgulayc bir ekilde deitirilmelidir. ocuk ancak bu ekilde dikkatini resimler zerinde toplayacak ve sorular cevaplandrabilecektir.

25

Etkinlik 3- Fotoraf Yap-Bozu Ya Grubu:60-72 ay

Amalar ve Kazanmlar Psikomotor Alan Ama 2. El ve gz koordinasyonu gerektiren belirli hareketleri yapabilme Kazanm 8. Nesneleri yeni ekiller oluturacak biimde bir araya getirir. Dil Alan Ama 4. Kendini szel olarak ifade etme Kazanm 3. Belli bir konuda konumay balatr. Ama 3. Dikkatini toplayabilme Kazanm 1. Dikkat edilmesi gereken nesneyi/durumu/olay fark eder. Bilisel Alan Ama 5. Varlklar eitli zelliklerine gre eletirebilme Kazanm 3. Varlklar ekillerine gre eletirir. Ama 14. Para-btn ilikisini kavrayabilme Kazanm 1. Bir btnn paralarn syler.

Yntem ve Teknikler: Yap-boz oluturma, sorucevap

Materyaller: ocuklarn kendi fotoraflar, zarflar, eitli dergilerden kesilmi ocuk says kadar farkl nesne/ekil figrleri,CD alar, hareketli bir mzik.

26

RENME SREC: retmen ocuklara farkl ekil/nesne sembollerini/logolarn

datr. ocuklara datlan logolarn ayns retmen tarafndan bu etkinlikte kullanlacak zarflarn stne de nceden yaptrlmtr. Bu zarflarn iinde ocuklarn kendi vesikalk fotoraflar ince kartonlara bir yap-bozun paralarn oluturacak biimde yaptrlr. retmen, zarflar snfn veya snf dnda (bahe de olabilir) bir yere (koridor, yemekhane,vb) saklar. ocuklara mzik eliinde saklanan zarflardan bahseder. Ellerindeki logoya gre zarflar bulmalarn ister. Herkesin zarfnda kendi vesikalk fotoraf bulunmaktadr;ama ocuklar bu durumdan haberdar edilmez. ocuklar mzik eliinde zarflar bulurlar ve oyun odasnda yerlerine geerler. ocuklara zarflar amadan ilerinde neler olabilecei sorulur ve tahmin etmeleri beklenir. ocuklarn cevaplar dinlendikten sonra zarflar alr. nceden retmen tarafndan hazrlanan yap-boz paralarn yerletirecekleri karton karlarak her ocuun grebilecei ve eriebilecei bir yere aslr. ocuklar teker teker gelip kendi fotoraflarndan oluan paralar kartonda uygun kaln siyah izgilerle belirlenmi blmlerini bularak yaptrrlar. Bylece kendi fotoraflarndan oluan yap-boz tamamlanm olur.

NERLEN DER ETKNLKLER Bu etkinlikte ocuklarn kendi fotoraflarndan baka,o gn retmen hangi kavram semise yap-boz paralarn o kavram oluturacak ekilde de oluturabilir.

27