Professional Documents
Culture Documents
romelic Cveni TanamoqalaqisaTvis dadga axali, 2012 weli, romelic TiToeuli Cveni TanamoqalaqisaTvis problemebis ganviTarebis, qveynis swo mimarTulebiT iqneba problemebis daZlevis, ganviTarebis, qveynis swori mimarTulebiT gaCenili ganxor ielebis svlis da gaCenili imedis ganxorcielebis weliwadi. CavabaroT xelisuflebis yvelam erTad unda CavabaroT warsuls xelisuflebis mier danergili nihilizmi, ucodinar codinaroba... uimedoba, nihilizmi, upasuxismgebloba, SiSi, ucodinaroba... rom Cveni Cveni vaqc gvaqvs neba, rom Cveni qveyana, Cveni samSoblo erTad vaqcioT Rirseul saxelmwifod, romelic saxelmwifod, romelic zrunavs adamianze, mis Tavisuflebaze. Cveni SromiT, keTilsindisierebiTa indisiereb mxolod Cveni SromiT, keTilsindisierebiTa da urTierTmxardaWeriT urTierTmxardaWeriT mivaRwevT warmatebas. rwmeniT am rwmeniT gilocavT axal 2012 wels! vulocav saqarTvelos yvela moqalaqes ganurCevlad ovnebisa aRmsareblobisa. erovneb erovnebisa da aRmsareblobisa. vulocav maT, vinc msoflioSi vinc mTel msoflioSi mimofantulan da ocneboben. saxlSi dabrunebaze ocneboben. vulocav Cvens afxaz da os Zmebs. vulocav yvelas, vinc am vinc wlebis wlebis ganmavlobaSi mxars uWerda saxelmwifos. saqarTvelos axalgazrda saxelmwifos. ocnebis 2012 weli iqneba qarTuli ocnebis aRsruleb rulebis aRsrulebis weliwadi. gilocavT! ivaniSvili biZina ivaniSvili
TovlqveS TuSeTia, saqarTvelos erT-erTi yvelaze ganapira sofeli diklo... zamTaria, zamTari!..
qarTuli ocneba. #1.2012 wlis ianvari
moxseneba
11 dekemberi, 2011
pirvel rigSi, minda mogesalmoT yvelas, vinc moaxerxeT da dRes CvenTan erTad xarT am darbazSi an darbazis gareT SeikribeT. TqvenTan erTad mivesalmebi maT, vinc teleekranebTan da radiomimRebebTan adevnebs Tvalyurs Cvens Sekrebas. mivesalmebi maT, vinc ver gviyurebs da ver gvismens, magram CvensaviT fiqrobs. mivesalmebi maTac, vinc CvensaviT ar fiqrobs, magram aseve uyvars saqarTvelo da ocnebobs mis saukeTeso momavalze. Cvengan damoukidebeli mizezebis gamo, ver moxerxda ufro farTo Sekrebis mowyoba, Tumca win kidev bevri, didi Tu patara Sekreba gvelis da sabolood mTel qveyanas erT muStad SevkravT Tavisufali arCevnebis mosapoveblad. sazogadoebrivi moZraoba `qarTuli ocneba~ iqmneba rogorc sazogadoebis gamaerTianebeli Zala, raTa ganxorcieldes sazogadoebis kontroli da gavlena saxelmwifos politikuri, ekonomikuri da socialuri ganviTarebis procesebze. Zlierma, maRali pasuxismgeblobis mqone sazogadoebam unda gansazRvros qveynis bedi da momavali. xalxi unda monawileobdes qveynis marTvaSi da akontrolebdes arCeul xelisuflebas. moZraoba Seqmnis regionalur struqturebs, romelTa mTavari amocana iqneba samarTliani saarCevno garemos damkvidrebisaTvis sazogadoebisa da politikuri Zalebis konsolidacia, raTa demokratiuli arCevnebis gziT qveynis saTaveSi movidnen is politikuri Zalebi, romlebsac xalxi dauWers mxars. sazogadoebrivi moZraoba moizidavs gamocdil profesionalebs iseT sakiTxebze samsjelod, rogoricaa: marTlmsajuleba da adamianis uflebebi, ekonomikuri politika, soflis meur-
neoba, ekologia, jandacva, socialuri uzrunvelyofa, ganaTleba, mecniereba, kultura, sagareo politika, konfliqtebis mogvareba, regionaluri politika, adgilobrivi TviTmmarTveloba, erovnuli umciresobebi, usafrTxoeba, axalgazrdoba da sporti. Sesabamisi Tematuri jgufebi Seiswavlian calkeul dargebSi arsebul viTarebas da SeimuSaveben ganviTarebis efeqtian modelebs. jgufebSi gaimarTeba konsultaciebi konkretuli sferoebis eqspertebTan, saerTaSoriso organizaciebisa da diplomatiuri misiebis warmomadgenlebTan. Cveni mizania saxelmwifos aRmSenebloba im demokratiul standartebsa da principebze dayrdnobiT, romelsac ver uzrunvelyofs arsebuli xelisufleba. 2003 wlis `vardebis revoluciam~, miuxedavad Tavdapirveli warmatebebisa, ver gaamarTla sazogadoebis udidesi nawilis molodini. samoqalaqo sazogadoeba uxeSadaa CamoSorebuli saxelmwifos marTvas. moSlilia adgilobrivi TviTmmarTveloba. arCeviTi organoebi mmarTvel elitas emsaxurebian. abuCadaa agdebuli qveynis konstitucia. misi gadakeTebisa da erT adamianze morgebis damkvidrebuli praqtika yovelgvar samarTlebriv da moralur normebs scildeba. normad iqca sabiujeto saxsrebis
xarjvis gaumWvirvaloba da aramiznobrivi gamoyeneba. gamefebulia elitaruli korufcia. adamianis uflebebi praqtikulad yvela sferoSi irRveva. cixeebSi politikuri, ukanono Tu mcire danaSaulis mqone aTasobiT patimaria gamomwyvdeuli damamcirebeli da araadamianuri mopyrobis pirobebSi. zewola xorcieldeba maT ojaxebze, gansakuTrebiT maSin, rodesac xelisufleba arCevnebisaTvis emzadeba an Seqmnili viTarebiT uflebadamcvelebi interesdebian. masmediis didi nawili xelisuflebis morCilebasa da sazogadoebis dezinformaciazea orientirebuli. samoqalaqo sazogadoebas ukiduresad SezRuduli aqvs SesaZlebloba, miiRos obieqturi informacia. qveyanaSi damkvidrda e.w. nomenklaturuli kapitalizmi, rac gulisxmobs biznesis loialobas da, xSir SemTxvevaSi, srul integracias xelisuflebasTan. es garemoeba TavisTavad gamoricxavs Tavisufali konkurentuli bazris Camoyalibebas da, Sesabamisad, swraf ekonomikur ganviTarebas. Sedegad miviReT monopoliebiTa da karteluri SeTanxmebebiT marTuli ekonomika. qveyanaSi ar arsebobs saSualo fenis, rogorc mdgardi ekonomikuri da politikuri sistemis mTavari garantis, Camoyalibebis winapiroba. Sors var im azrisagan, rom arsebuli viTareba moswonT im biznesmenebs an Jurnalistebs, romlebic am mankieri TamaSis wesebs emorCilebian. darwmunebuli var, rom sul male isinic Cven gverdiT iqnebian saqarTvelos ukeTesi momavlis mSeneblobaSi. umuSevroba intensiurad matulobs. damaxinjebuli oficialuri monacemebis mixedviTac ki, tendencia mkveTrad uaryofiTia. ukiduresad damZimda viTareba soflad. sofeli Ratakdeba da icleba. demografiuli maCveneblebis vardna Cveni Svilebis Taobas nacionalur katastrofas uqadis. asiaTasobiT Cveni moqalaqe, qarTveli Tu araqarTveli, gadaxvewilia qveynidan da, xSir SemTxvevaSi, monuri SromiT axerxebs fizikur gadarCenas.
calkeuli socialuri programebis miuxedavad, arc erTi warmatebuli reforma ar ganxorcielebula jandacvis sferoSi. moSlilia ganaTlebis sfero, xolo met-naklebad warmatebul saswavleblebSi dawesebuli gadasaxadebi mravali ojaxisaTvis xelmiuwvdomelia. uyuradRebodaa mitovebuli qarTuli kultura, anu is, riTac Cven yovelTvis vamayobdiT. saqarTvelos umZimesi dartyma miayena 2008 wlis agvistos omma. ubedureba ewvia mraval qarTul, afxazur da osur ojaxs, konfliqtebiT gavlebuli sazRvrebis sxvadasxva mxares darCnen ojaxis wevrebi da axloblebi. saqarTvelos teritoriebis didi nawili okupirebulia. savalalo pirobebSia aTasobiT devnili. saerTaSoriso organizaciebis masalebis analizi mowmobs, rom SesaZlebeli iyo konfliqtis eskalaciis arideba. ufro metic, SesaZlebeli iyo samSvidobo procesebis warmatebiT ganviTareba, rom ara xelisuflebis mier daSvebuli mZime Secdomebi. xelisuflebas ar gaaCnia konfliqtebis mogvarebis politikuri resursebi. ar arsebobs arc gegmazomieri strategia, xedva mainc, romlis ganviTarebis xelSesawyobad mzad iqneboda saerTaSoriso Tanamegobroba. xelisuflebis `strategiis~ erTaderT mimarTulebad rCeba aprobirebuli `rusuli safrTxis prevenciis~ principi. xelisufleba am motiviT amarTlebs sxvadasxva braldebiT politikurad aqtiuri pirebis daWeras, SpionaJis da terorizmis isterias, moqalaqeTa uflebebis SezRudvebs. ruseTis agresiasTan `permanentuli brZolis~ mizeziTve amarTleben 2011 wlis 26 maiss saprotesto aqciis gansakuTrebuli sisastikiT darbevas. saxelisuflebo politikis erTerT mTavar Semadgenel nawilad iqca marTlmadidebeli eklesiis diskreditaciis da Sida dapirispirebis gaRvivebis mcdeloba. rom ara patriarqis sibrZne, gardauvali iqneboda konfrontacia konfesiebsa da erovnebebs Soris, romelTa mSvidobiani TanacxovrebiT amayobs Cveni qveyana. rogorc wesi, xelisuflebas mxolod winasaarCevno kampaniis dros axsendeba Cveni Tanamemamule eTnikuri umciresobebi. TvalSi sacemia sazogadoebaSi maTi integraciis minimaluri xarisxi. ukiduresad dabalia mmarTvel rgolebSi maTi warmomadgenlobis done. TviTneburad yalibdeba saarCevno kanonmdebloba. sagangebo saxelisuflebo jgufi muSaobs gayalbebis ukve gamoyenebuli praqtikisa da meTodebis dasaxvewad. Zalauflebis SenarCunebisaTvis xelisuflebam miznad daisaxa Cveni sruli gaucxoeba samSoblosagan. misi ideologia aris apaTia, misi gegmaa _ gaTiSe da ibatone, misi lozungia _ vinc CemTan araa, Cemi mteria. gansakuTrebiT minda Sevexo axalgazrda saxelmwifosaTvis aucilebeli reformebisa da, zogadad, cvlilebebis Tavsebadobas sazogadoebis moTxovnebTan. Cemi Rrma rwmeniT, araadekvaturi marTvis strategiis gamo, dRes reformis cneba aSkarad damaxinjebulia. reformebad wodebulma gauazrebelma moqmedebebma sazogadoebrivi cxovrebidan gariya inteleqtualuri da SromiTi resursebis didi nawili. reformebma, romlebzec xelisufleba gamudmebiT saubrobs, didi xania xalxze Catarebuli cinikuri eqperimentis xasiaTi miiRo. reformebiT marTldeba umuSevroba, socialuri siduxWire, CamorCena ganaTlebisa da jandacvis sferoebSi, ekonomikasa da soflis meurneobaSi, savalalo mdgomareoba sasamarTlo xelisuflebis sistemaSi.
nebismieri sakonstitucio cvlileba an gansakuTrebuli saxelmwifoebrivi mniSvnelobis kanoni unda miviRoT mxolod sazogadoebasTan konsultaciebis safuZvelze; mTavrobis saqmianoba unda iyos maqsimalurad gamWvirvale da misi damqiraveblis _ saqarTvelos xalxis interesebis gamomxatveli, rogorc sabiujeto xarjebis, ise erovnuli usafrTxoebis politikis dagegmvisas; media unda gavaTavisufloT saxelmwifo kontrolisagan, igi unda iqces xelisuflebis kontrolis meqanizmad, rac sazogadoebas saSualebas miscems mravalmxrivi, miukerZoebeli informaciis safuZvelze gaakeTos arCevani; sasamarTlo unda davicvaT nebismieri gare gavlenisgan, xolo marTlmsajulebis aRsruleba unda davafuZnoT erTaderT principze _ kanonis uzenaesobaze. gvwams, rom am principebisadmi sazogadoebis TiToeuli wevris erTguleba qarTuli ocnebis asrulebamde migviyvans. dReidan Cveni mizania: iseTi saxelmwifos aSeneba, sadac TiToeuli moqalaqisa da mTeli qvey-
nis keTildReobis warmatebis sawindari iqneba patiosneba, Rirseba da profesionalizmi; Cveni afxazi da osi Tanamoqalaqeebis ndobis mopoveba da qveynis gamTlianeba; Cveni moqalaqeebis dasaqmeba da Rirseuli Semosavlis uzrunvelyofa; dasavluri demokratiis RirebulebaTa danergva da evroatlantikur sivrceSi integracia; samarTlianobis damkvidreba da Cvens TanamemamuleebSi imedisa da rwmenis gaZliereba; Cveni mizania saqarTvelos gamarjveba da ara vinmes damarcxeba. Cven ar vapirebT axali istoriis daweras 2012 wlidan. Cveni valia aRvadginoT kavSiri warsulsa da momavals Soris da am jaWvSi SevinarCunoT saqmenic da adamianebic, romlebic am wlebSi axerxebdnen da emsaxurebodnen ara xelisuflebas, aramed qarTul saxelmwifos. Cven erTad unda vaSenoT momavlis saqarTvelo. Cveni miznebis aRsruleba ar aris ubralod Cveni arCevani, es Cveni uzenaesi movaleobaa. erTad avaSenoT Tavisufali, Rirseuli moqalaqeebiT dasaxlebuli, yvelasaTvis saocnebo saqarTvelo!
erTad dadgoma rom SevZloT, yvela imedi ar aris wasuli, mTeli cxovrebaa, vocnebob, es ocnebaa qarTuli.
akaki
`amerikis SeerTebuli Statebis saelCo yuradRebiT adevnebs Tvals biZina ivaniSvilis garSemo mimdinare movlenebs.~ _ amis Sesaxeb Jurnalistebs ganucxada aSS-is elCma saqarTveloSi jon basma. basma isaubra ivaniSvilisa da diplomatiuri korpusis gamarTul Sexvedraze, romelsac Tavadac eswreboda. `biZina ivaniSvili SedarebiT axali figuraa politikaSi. Sexvedraze man sakmaod mniSvnelovani gancxadebebi gaakeTa im braldebebis Sesaxeb, romelsac biznesmenis TqmiT, mas uyeneben. Cven yuradRebiT vadevnebT yvelafers Tvals da Tu saWiro iqneba, am sakiTxebs saqarTvelos mTavrobasTan ganvixilavT.~ _ ganacxada jon basma.
elCma gaimeora saxelmwifo mdivnis moadgilis, uiliam bernsis saqarTveloSi vizitisas gakeTebuli gancxadeba, romlis mixedviTac, SeerTebuli Statebi mxars uWers ara romelime erT konkretul politikur partias an pirs, aramed _ mTlianad saqarTvelos mosaxleobas demokratiuli institutebis gaZlierebaSi. `Cven vmuSaobT mTlian politikur speqtrTan. mxolod im ZalebTan ar viTanamSromlebT, romlebic Zaladobas politikur instrumentad gamoyenebas Seecdebian. mniSvnelovania, rom iyos iseTi saTamaSo veli, sadac yvela monawilisaTvis Tanabari SesaZlebloba iqneba.~ _ ganacxada aSS-is elCma jon basma.
Sexvedra sapatriarqoSi
24 dekembers biZina ivaniSvili da misi meuRle, ekaterine xvedeliZe saqarTvelos kaTalikos-patriarqma sapatriarqoSi miiRo. Sexvedraze ilia meore dainteresda sazogadoebrivi moZraoba `qarTuli ocnebis~ prezentaciis detalebiT. kaTalikos-patriarqma sinanuli gamoTqva, rom darbazis simciris gamo RonisZiebaze daswreba bevrma msurvelma ver SeZlo. uwmindesma biZina ivaniSvili gaamxneva da brZana: `cxovreba sirTuleebisgan Sedgeba da am sirTuleebma ar unda SegvaSinos. vimedovneb, rom yvelaferi kargad iqneba~. ilia meore xulisuflebis mxridan Seqmnili sxva problemebiTac dainteresda. saubari Seexo `qarTuli ocnebis~ saTavo ofisis gaxsnasac. biZina ivaniSvilma imedi gamoTqva, rom ianvris bolodan sazogadoebrivi moZraobis ofisebi regionebSic gaixsneba. Sexvedris bolos saqarTvelos kaTalikos-patriarqma biZina ivaniSvilsa da mis meuRles, ekaterine xvedeliZes xati `saqarTvelos imedi~ warudgina. mis Sesaqmnelad Semowiruloba yovladwminda saqmebis sakaTedro taZarSi sami wlis ganmavlobaSi grovdeboda. rogorc kaTalikospatriarqma brZana, xatis Seqmnis idea didi xania hqonda. uwmindesma brZana, rom xati saswaulTmoqmedi iqneba da mas `xelTuqmneli~ uwoda.
Sexvedra axalgazrdebTan
biZina ivaniSvili axalgazrduli organizaciebis 60-mde warmomadgenels Sexvda. axalgazrdebma biZina ivaniSvils qveynis krizisidan gamosvlis sakuTari xedva gaacnes da arsebul problemebze esaubres. Tavis mxriv, biZina ivaniSvilma dawvrilebiT isaubra im rolze, romelic axalgazrdobas qveynis krizisidan gamosvlis saqmeSi akisria. biZina ivaniSvilis Sexvedra axalgazrduli organizaciebis warmomadgenlebTan 3 saaTi gagrZelda.
CemTvis Zalian didi pativia da imavdroulad Zalian didi pasuxismgeblobaa vidge aq, Tqven winaSe, vinaidan minda giTxraT, rom arasodes Cemi saTqmeli ar miTqvams esoden didi auditoriisaTvis. arasodes vyofilvar romelime politikuri partiis wevri an romelime politikuri moZraobis mimdevari. arasodes mimiRia monawileoba revoluciebSi, arc mitingze gamovsulvar sityviT. yovelTvis megona, rom vakeTebdi raRac Cems patara sakeTebels. jer skolaSi vaswavli bavSvebs, Semdeg universitetSi studentebs, magram ZiriTadi Cemi sazrunavi sasamarTlo darbazebSia, rodesac vicav patimrebis uflebebs, rodesac vicav devnilebs, rodesac vicav samsaxuridan ukanonod daTxovnilebs, maswavleblebs, eqimebs, rodesac vicav Jurnalistebs da, Tqven warmoidgineT, mosamarTleebsac ki, rodesac maT dacva sWirdebaT. es ar aris gasakviri, vinaidan iseT realobaSi vcxovrobT, rom Zalian rTulia dRes raimes miaRwio samarTlebrivi gzebiT, miaRwio samarTals ararsebuli marTlmsajulebis sistemaSi, strasburgamde ki Zalian Soria. samwuxarod, zogjer im dros vibarebT sasamarTlos gadawyvetilebebs, rodesac adamianebi, visac es saqmeebi exeba, cocxalni aRar arian... es realoba CvenTvis cnobilia. araferi yofila imaze Semzaravi, rodesac Sedixar sapyrobileSi, rodesac xvdebi 60 wlis asakis mamakacs, ojaxis mamas da xedav mis acremlebul Tvalebs, am sityvis sruli mniSvnelobiT. imitom rom verc mas gaugia da verc me amixsnia misTvis, Tu ratom unda ixdides is sasjels arCadenili danaSaulisTvis... da me araferi mrCeba aseT SemTxvevaSi garda imisa, rom gavuwodo mas zogjer sakuTari cxvirsaxoci da ubralod davaimedo, mivce imis imedi, rom momavalSi mainc raime Seicvleba. me aq movedi swored imitom, rom maqvs imedi, rom samoqalaqo sazogadoebas Zalian bevri SeuZlia, zogjer imaze meti, vidre romelime politikur partias an romelime politikur liders. me movedi imitom, rom minda qarTuli ocneba realurad vixilo. samwuxarod, ar SeiZleba gverdi avuaroT im statistikas, romelsac iseTi patara qveynisTvis, rogoric saqarTveloa, namdvilad sagangaSoa. guSin iyo adamianis uflebaTa dacvis dRe, magram Cven araferi misaloci erTmaneTis mimarT am dResTan dakav-
SirebiT ar gvqonda. guSin Sedga sia politpatimrebis, raodenoba am adamianebisa aris 87 da SeiZleba ufro metic. es arasruli siaa. dReis monacemebiT gardacvlili gaxlavT cixeSi, sapyrobileSi 117 adamianze meti... saxalxo damcvelis angariSSi gaCnda aseTi Tavi _ `sikvdilis eqsporti~. da es saqarTveloSi, rodesac qarTveli adamianebis demografiuli problema isedac saxezea. 2005 wlidan moyolebuli dRemde gamotanilia mxolod 3,7% gamamarTlebeli ganaCenebisa. oficialuri monacemebiT patimarTa raodenoba 25 000-s aRwevs, magram araoficialuri cifri gacilebiT didia. oqtombris monacemebiT daaxloebiT 30000 probacioneri fiqsirdeba saqarTveloSi. ra gvWirs, adamianebo? ra kriminalur erad gadaviqeciT 2003 wlis mere? am realobidan gamosvla, albaT, yvelas erTad SegviZlia Cveni gaerTianebiT. Cven viciT gauxsneli mkvlelobebi, Cven viciT dausjeli maRalCinosnebi, samwuxarod... Cven momswre vxdebiT iZulebiT dadebuli saproceso SeTanxmebebis da saxelmwifo biujetSi milionobiT Caricxuli laris. araferi ar aris gasakviri, rodesac Tavad advokatebs gvakaveben saaTobiT `konstituciuri usafrTxoebis departamentis~ SenobaSi da gvaiZuleben gavxdeT nawamebi da nacemi patimris aRiarebiTi Cvenebebis monawile. da am yvelafrisTvis winaaRmdegobis gaweva, Cemo megobrebo, gviwevs sakuTari usafrTxoebis, sakuTari ojaxis, sakuTari Svilebis, megobrebis, piradi usafrTxoebis xarjze. es Zalian rTuli viTarebaa, saidanac me namdvilad minda gamosvla. da me movedi aq, imitom, rom mjera, rom samoqalaqo sazogadoebas, yvelas erTad, me, Tqven da yvelas erTad, Cven SegviZlia SevcvaloT is realoba, rac aris. me namdvilad ar var meocnebe, magram mjera, rom SemiZlia sakuTari wvlili Sevitano qarTuli ocnebis realobad qcevaSi, mxolod TqvenTan erTad.
ilia
pirvelad miwevs aseT formatSi gamosvla. bunebrivia, mizani da mizezi, Tu ratom varT Cven aq, yvelas damoukidebeli aqvs, magram aris mTavari, raSic Cven SevTanxmdebiT, razec unda SeTanxmdes qarTveli sazogadoeba. mTavari amocanaa gansxvavebuli azris adamianebis konsolidacia. Cemi ideali, Cemi ocneba es aris gansxvavebulTa erToba, gansxvavebulTa SeTanxmeba. dRes yvelaze metad uWirs gansxvavebul azrs saqarTveloSi. swored gansxvavebuli azri aris progresis mamoZravebeli impulsi, riskenac midis kacobrioba. nacvlad amisa, saxeze gvaqvs xelisufalTa daStampuli, erTferovani, usaxo azrovneba. arsebul realobas, Cven, qarTvelma sazogadoebam unda davupirispiroT swored Cveni mravalferovneba, Cveni Riaoba, Cveni gaxsniloba da Cveni gansxvavebuloba amavedros. es aris mniSvnelovani, rac qarTvel sazogadoebas gaaCnia, amiT miaRwevs is warmatebas da progress. me amis mjera, gaCnda imedi, dRes gaCnda imedi, rom axdeba qarTuli ocneba.
sazogadoebis mTavari Rirebuleba aris adamiani. is, riTac gansxvavdeba da gansxvavdeboda yovelTvis qarTveli sazogadoeba, es iyo misi Riaoba, misi gaxsniloba, misi Tavisufleba, misi silaRe, misi niWiereba. dRes yvelaferi midis lpobisken, me es gancda maqvs. SevxedoT Cvens Tavs, ra gamowvevis winaSe vdgavarT, ra gamowvevis winaSe dgas mTlianad qarTuli sazogadoeba. Cven sxva gza ar gvaqvs, garda demokratiisa, garda samarTlianobisa. bolo gamokiTxvebiT qarTvel sazogadoebas yvelaze metad awuxebs umuSevroba. ver iqneba umuSevroba daZleuli, Tu isev usamarTlo qveyanaSi vicxovrebT. yvelafris garantia aris samarTlianoba, samarTlebrivi da samarTliani saxelmwifo. mis gareSe SeuZlebelia progresi. es aris qvakuTxedi Cveni moZraobis. yvelaze didi mniSvneloba eniWeba swored TiToeuli moqalaqis aqtiurobas, sakuTari funqciis gacnobierebas, sakuTari arsebobis gacnobierebas. Cemi sayvareli filosofosi fixte ambobda, rom SeuZlebelia daibado germanelad, Sen yoveldRe unda gaxde germaneli... saqarTvelos moqalaqeo-
ba yoveldRiuri pasuxismgeblobaa. ai es pasuxismgebloba unda davabrunoT qarTul ocnebasTan erTad saqarTveloSi. TiToeuli moqalaqe unda iyos aRvsebuli am pasuxismgeblobiT da TiToeuli moqalaqe unda dabrundes mis samarTlebriv sivrceSi. Cven yvelam erTad unda SevqmnaT samarTlebrivi saxelmwifo. samarTali unda davabrunoT da es yvelam erTad es unda SevZloT. mjera da mixaria, rom swored gansxvavebuli adamianebi SevTanxmdebiT amaze. da Cven yoveldRiurad movipovebT Tavisufali adamianobis saxeldebis uflebas. Cven viqnebiT Tavisufali adamianebi saqarTvelos moqalaqeebi.
mxolod citatebi
politikur sivrceSi `qarTuli ocnebis~ garda, xelisuflebis sxva alternativa ar arsebobs. realoba aseTia, moqalaqe an xelisuflebas emxroba, an _ `qarTul ocnebas~.
giorgi margvelaSvili
Cven warmosaxviT realobaSi vcxovrobT. saerTaSoriso respublikuri institutis (IRI) mier saqarTveloSi Catarebuli morigi sociologiuri kvleva raimes ki ar asaxavs, aramed masmediis meSveobiT realobis Seqmnas emsaxureba. vinc amas gegmavs, fiqrobs, rom realoba aris is, rasac Tavad akeTebs.
zaza SaTiriSvili
saqarTveloSi kultura 100%-iT politizebulia. qarTuli kulturis yazarmul-disko-reJimSi funqcionireba saqarTvelosTvis damRupveli SedegebiT damTavrdeba, radgan kultura swored im Sarms ayalibebs, risi wyalobiTac qveyanam wina saukuneSi raRac saerTaSoriso saxe SeiZina, magram is Sarmi nel-nela warsuls bardeba, misi Canacvleba faqtobrivad ar xdeba.~
paata qurdaZe
vaJa
biZina ivaniSvili Sexvda saqarTveloSi akreditebul 18 diplomatiuri misiis warmomadgenlebs Sexvedraze biZina ivaniSvilis moqalaqeobis sakiTxebze da `qarTu bankis~ irgvliv arsebul viTarebaze isaubres. biZina ivaniSvils Sexvdnen aSS-is elCi jon basi, CexeTis elCi ivan iestrJabi, TurqeTis, SvedeTis, ukrainis, niderlandebis, evrokavSiris, britaneTis, poloneTis, germaniis, gaeros, Sveicariis, safrangeTis, italiis, evropis sabWos, ungreTisa da iaponiis diplomatiuri misiebis warmomadgenlebi. Sexvedraze imyofeboda NDI-is saqar-
Tvelos ofisis direqtori luis navaro. `me da Cemi gundi momavalSi vapirebT, rom gavaRrmavoT urTierTobebi amerikis SeerTebul Statebsa da evropasTan. madlierebi varT TanadgomisTviT. aseve madlieri varT evropis. Cveni principuli poziciaa, rom momavalSic gavaRrmavebT am mimarTulebiT TanamSromlobas. kargad vacnobiereb, rom aucilebeli iqneba da myisierad daviwyebT ruseTTan urTierTobebis gadatvirTvas~, _ ganacxada biZina ivaniSvilma saqarTveloSi akreditebul diplomatebTan saubrisas.
man yuradReba gaamaxvila qveynis Sida politikazec da aRniSna, rom misi gancxadebis Semdeg politikaSi mosvlasTan dakavSirebiT sazogadoebaSi temperatura Zalian maRalia~. Cemi mizania, maqsimalurad temperaturis daweva, daregulireba, rom ar moxdes arc erT SemTxvevaSi xalxis quCaSi gamosvla da rogorme yvela Zala vixmaroT, imisTvis rom yvelaferi darCes maqsimalurad samarTlebriv CarCoebSi da mxolod da mxolod arCevnebis gziT movaxdinoT xelisuflebis Canacvleba.~ _ ganacxada ivaniSvilma.
biZina ivaniSvilis, `Tavisufali demokratebisa~ da `respublikelebis~ partiuli aqtivis Sexvedraze 11 Tematuri samuSao jgufis Seqmna gadawyda, maT Soris usafrTxoebis, ekonomikis, soflis meurneobis, jandacvisa da socialuri sakiTxebis mimarTulebiT. `samuSao jgufebSi Seva samive Zala. Cven gavagrZelebT muSaobas ufro mWidro reJimSi da erToblivad miviRebT gadawyvetilebebs. daixveweba is programebi, romlebic praqtikulad ukve arsebobs, raTa momavalSi erTiani programiT warvdgeT sazogadoebis winaSe~, _ aRniSna `Tavisufali demokratebis~ wevrma viqtor doliZem. Sexvedras biZina ivaniSvilis rezidenciaSi `respublikelebi~ da `Tavisufali demokratebi~ 35-35-kaciani SemadgenlobiT eswrebodnen.
`bebiaCemi foTSi gaizarda... maxsovs miyveboda, yovel kviras bazarSi mivdiodi, zRvis lokokinebs vyidulobdi da flavs vakeTebdio... Tanamedrove eniT rom vTqvaT, midiebis rizotos akeTebda. ratom gaqra es? gaqra zRvis produqtebis mopovebis da Wamis kultura _ es komunisturi reJimis, sabWoTa okupaciis pirdapiri Sedegia~.
`zRvispireTSi axali qalaqis, lazikis aSenebis iniciativis Sesaxeb~ da aqac iseTi iaRliSi mouvida baton kaxas, prezidentis ficxel guls aSkarad rom ar eameboda. baton benduqiZes gaaxsenda, rom fulis daTvla misi sayvareli saqmianobaa da mswrafl daiangariSa: `qalaqis aSeneba martivi saqme ar aris, amas didi Tanxebi dasWirdeba,
romelic utifari sicruis niaRvarma, romelic ase uxvad ifrqveva saxelisusaqarTvelos flebo mediidan, lamis dazafra saqarTvelos mSvidobiani mosaxleoba. sul seriozulad amaT mterma uyura, xandaxan Tu ar vixaliseT amaT sibriyveze, Wkuidan gadagviyvanen. sicili ki basri iaraRia, romelsac sibriyveze, daregistrireba jerjerobiT jerjerobiT Zalovan struqturaSi daregistrireba ar sWirdeba.
am pasaJze pasuxis gacema rusulad momiwevs: ` ~. batonma benduqiZem es `gafuWebulobac~ ar ikmara maSin, roca morig mzakvrul kiTxvas upasuxa: `xSirad amboben, Tu ivaniSvilis ruseTSi dagrovili kapitali saeWvoa, xelisuflebas benduqiZe hyavs aseTive kapitaliTo...~ praqtikulad, interviuerma am `saWadrako partiaSi~ batoni kaxas masStaburi figura sul iolad gaimeta Sesawirad... `diax, me namdvilad ruseTSi Sevqmeni kapitali da ra? me xom ar vapireb, rom axla saqarTvelo vmarTo?! mTavrobis wevri viyavi, raRac gavlena mqonda, magram ar mqonia iseTi Tanamdeboba, rom saboloo gadawyvetilebebi mimeRo. rac SemeZlo, is gavakeTe. me rom saboloo gadawyvetilebebis miReba SemZleboda, SesaZloa, metic gamekeTebina...~ rogor moisawyla Tavi? Turme, gadarCenilebi vyofilvarT... `saqarTvelos gareT (barem geTqva, rom ruseTSi. _ red.) 28 weli viyavi, red. saqarTvelos SigniT _ 27 weli. aseTi adamianis mimarT ki arsebobs xolme raRac eWvi. es eWvi daginebiT da daficebiT cxadia, ar gaifanteba. amgvari undobloba SeiZleba, arc msiamovnebs, magram faqti aseTia da amaSi veranair tragedias ver vxedav. me xom vici, rom rasac vakeTeb, yvelaferi sasargebloa saqarTvelosTvis~. amis pasuxad kidev ityoda kaci erT-or ZarRvian sityvas, magram... sxva dros iyos.
giorgi gorgoZe
saxe
afsus, ra kaci gvyavda soflis meurneobis ministrad _ `dedali da mamali Zroxebis~ ubadlo mWvreteli!.. gadahyva mere bakur kvezereli niangebis da bayayebis moSenebas, sxvaTa Soris, swored bebiaTqvenis regionSi da lokokina-midiebze veRar gaqaCa... `midiebis rizotodan~ mere da mere batonma kaxam Tavisi axalgamomcxvari wigni `okupaciis orasi weli~ gaixsena da sul mTlad daukrefavSi gadavida: `saqarTveloSi kolaboracionizmi istoriuli maxsovrobis gamo iyo kargad ganviTarebuli _ saqarTvelo xan erTi da xan meore msoflio imperiis batonobis qveS iyo. amitom, qarTul elitas gadarCenis erTaderT saSualebad, ase Tu ise, kolaboracionizmi esaxeboda. viRacam jalal ed dinis batonobis drosac ipova cxovrebis saSualeba, viRacam monRolebis, an didi Turqobis, an sparseTis da arabebis batonobis dros.~ vSiSob, rom sul male gigi TevzaZis `iliaunSi~ ivane javaxiSvilis `qarTveli eris istoriis saxelmZRvanelos~ kaxa benduqiZis `okupaciis orasi weli~ Caanacvlebs. aqve vityvi, rom movisaklise usamarTlod miviwyebuli da arnaxsenebi murvan-yrus da buRa-Turqis droindeli gurji kolaboracionistebi, magram jer sada xar, mkiTxvelo: `Cemi azriT, swored am periodSi Camoyalibda Cveni kulturisa da sazogadoebis mTavari negatiuri Tvisebebi, romelic dResac Warbad gvaqvs da romelic ZirZveli qarTuli tradicia gvgonia~. batono kaxa! Tqveni es `mTavari negatiuri Tvisebebi~, Tanac `dResac Warbad~ rom gaqvT. aSkarad avtobiografiuli xasiaTisaa da Sinaurulad girCevT: maincdamainc jalal ed dinis kolaboracionistebs nu gadaabralebT. aqve hkiTxes aqtualur Temaze _
mxolod citatebi
ar SeiZleba davyoT sazogadoeba Zvel Tu axal saxeebad, dayos da ibatonos _ es saakaSvilis maniaa. Cven unda gavaerTianoT yvela, es qveyana rezo amaSukelisac aris, saakaSvilis bebia-babuisac da sxva adamianebisac. aSkaraa, rom sazogadoebaSi SiSi tydeba, es gansakuTrebiT SesamCnevia regionebSi, rac aucileblad gatexavs saakaSvilis represiul reJims.
100000-mcxovrebiani qalaqi sadRac 3-6 miliardi dolari dajdeba. amas 10-20 weli dasWirdeba...~ xuTze gamravlebiT gamodis, rom 500000-ian qalaqs (aseTia prezidentis idefiqsi) `sadRac~ 15-30 miliardi dolari da naxevari saukunidan erT saukunemde dasWirdeba... Saro, saidan modixaro... egeTi cifrebi rogor wamogcda, kaxa batono, ukve gaasame prezidentis gawbileba! man momaval biujetSi ukve Cado `200 milioni laris daxarjva oTxi wlis ganmavlobaSi axali qalaq lazikis asaSeneblad~, sadac misi Seuvali rwmeniT, `500 aTasi adamiani icxovrebs~. amis mere ki mogiwiaT gadatrialeba, magram raoden Znelic ar unda iyos TqvenTvis eg ileTi, gafuWebul saqmes veRar uSvela Tqven mier moyvanilma `msoflio analogebma~: `dRes saqarTvelos zRvispireTi sakmaod dausaxlebelia, jamSi 300400 aTasi adamiani cxovrobs. msoflio analogia rom aviRoT, saqarTvelos zRvispireTSi ori milioni adamiani unda cxovrobdes. konkretulad lazikis proeqts naklebad vicnob...~ ideis avtoris garda gana gegulebaT kidev vinme am duniaze, vinc `lazikis proeqts~ icnobs? am xifaTebis Semdeg interviueri swored im Temas miadga, risTvisac daibeWda savaraudod es kargad mozrdili, orgverdiani opusi. Temis qvesaTauri viTom uwyinari gaxldaT: `axal politikosze~ benpolitikosze~ ze~. duqiZes gaaxsenes mis mier Jurnal `ekonomistisTvis~ biZina ivaniSvilze naTqvami fraza: `is saqarTvelos uyurebs, rogorc konkurenti kompaniis xelSi Cagdebas...~, batoni kaxa SesamCnevad aRelda da Tavi imarTla: `me vTqvi hostile takeover, rac niSnavs, rom adamians unda kompaniis yidva, am kompaniis mmarTvelebi ki, amis gayidvas ar apireben da is am kompanias ZaliT SeiZens...~
irakli
alasania
saqarTvelom warmoSva Zlieri liderebi. stalini, beria, gamsaxurdia. SevardnaZec ki SegviZlia mivakuTvnoT maT ricxvs... am liderTa TvalTaxedva scdeboda saqarTvelos farglebs. Cemi qmaric maT kategorias ganekuTvneba. is agrZelebs am tradicias. am qveyanas sWirdeba Zlieri xeli... pasuxismgeblobis grZnoba aq uaRresad naklebia... me vfiqrob, rom Cemi qmari zustad is adamiania, visic xalxs unda eSinodes, aq ar aris laparaki pirdapir faSizmze an raRac magdagvarze. Tu vinicobaa man gamoavlina raime saxis eqstremistuli Tvisebebi, maSin mas amis Sesaxeb miuTiTeben...
sandra rulovsis
interviudan, romelic misca daniur Jurnals (citirebulia Semdegi statiis mixedviT
Georgia On His Mind _ George Soross Potemkin Revolution, by Amb. Richard Carlos)
qveynis satkivari
samSoblo erTaderTia da ganumeorebeli! mas ver gamoigoneb da verc survilisamebr airCev _ RmerTis saCuqaria da Cven mxolod is SegviZlia, gvevaleba kidec, gavufrTxildeT, ar davkargoT, rac sicocxlesTan erTad gveZleva da sisxliviT, suliviT gadaecema Cvens STamomavals... oTar WilaZe
win maradisobaa!
`saqarTvelos farglebs gareT~ yofna, anu, emigracia, uaRresad rTuli, uaRresad saTuTi Temaa da didi sifrTxile gvmarTebs, raTa daumsaxureblad ar vatkinoT vinmes guli, anda, kidev uaresi, aseve daumsaxureblad ar mivutevoT `droebiTi~, `epizoduri~, ase vTqvaT, situaciidan gamomdinare da amdenad, viTom gamarTlebuli Cveulebrivi adamianuri sisuste da sulmokleoba. Cveni emigracia, rogorc yvelaferi qarTuli, aSkarad gansakuTrebulia da albaT, mxolod miaxloebiT Tu hgavs emigraciis klasikur models. sxvaTa Soris, arc emigraciaSi wasvlis mizezia saerTo. vin iZulebiT midis, vin sakuTari nebiT; vin fexis xmasaa ayolili, vin axloblebis rCevasa Tu moTxovnas. mokled, rac erTisTvis tanjvaa, meorisTvis netarebaa. sxvanairad rom vTqvaT, erTs dabruneba unda, magram ar SeuZlia, meores SeuZlia, magram ar surs. ase rom, veravin ityvis dabejiTebiT, lukmapuris maZiebeli Warbobs maT Soris, Tu `tkbili cxovrebisa~. erTi cxadia, emigrantoba, cxovrebis wesad Tu ara, modad namdvilad iqca CvenSi, rasac Tavis droze Tavad xelisuflebamac Seuwyo xeli. SeiZleba mkrexelobas Cavdivar, magram Cveni emigraciis mTavari mizezi mainc arasworad gagebuli Tavisufleba mgonia. iseTi STabeWdileba iqmneba, TiTqos samSoblosgan vTavisufldebiT, qarTvelobaze vambobT pirvel rigSi uars da Tu es marTla asea, Zalian seriozuli Zalisxmeva gvmarTebs yvelas am damRupveli procesis SesaCereblad. qarTvelma ebraelebma, rogorc ki amis SesaZlebloba miecaT, geni daubrunes samSoblos, Cven ki, samSoblodan, upirveles yovlisa, geni gagvaqvs. mSoblebis, bebia-babuebis pativmoyvareobis dasakmayofileblad mSobliur garemos ZaliT mowyvetili bavSvi qveynis qomagad ver gamodgeba. erovnebac siqalwulesaviTaa _ Tu dakargav, veRarasodes daibruneb, magram siqalwulisagan gansxvavebiT, misi dakargva srulebiTac ar aris sasurveli. Cven ki ZaliT vakargvinebT Cvens Svilebsa da SviliSvilebs da, rac mTavaria, darwmunebulebi varT, sworad viqceviT, droulad avuReT cxovrebas alRo da qeCoze moveqeciT Cvens wasalekad afofril talRas, saidanac yvelasaTvis erTnairad saimedo miwa ki moCans, magram RmerTma icis, ra gvelodeba am miwaze. ai, amgvari gaurkvevloba sufevs `saqarTvelos farglebs gareT myofTa~ Soris da, Tqven warmoidgineT, maTi gaurkvevloba aq darCenilTa fsiqikazec axdens uaryofiT zegavlenas, anu, aqac TavisTavad ibadeba eWvi, SiSi, undobloba, uimedoba da saukeTeso pirobebi iqmneba antierovnuli, antiqarTuli (raki jer kidev bevrs adgas gulze Cveni arseboba!) ideologiis saqadageblad. Cvenda samwuxarod, arc moxalise Tu mosyiduli qadagia sanTliT saZebari. xolo yvelafris TavidaTavi isev Tavisuflebaa, riTac am TxuTmetiode wlis win Cveni oraswliani monoba damTavrda TiTqos. magram amaze saubari, meti rom ar vTqvaT, qarTul umadurobad da qarTuli bunebis agresiulobad iTvleba ukve, ara marto saqmeSi Cauxedavi da fexebze mkidia msofliosTvis, aramed am TxuTmetiode wlis manZilze CvenSi gamoCekil politikosTa Tu politologTa sakmaod didi nawilis TvalsazrisiTac. Tavisufleba SeniT unda moipovo, ganuwyveteli brZoliTa da SromiT. WirnaxuliviT unda moiwio, Torem mwyalobeli, miT ufro SenTan istoriulad dapirispirebuli, aucileblad dagaTmobinebs raRacas, Segacvlevinebs mainc; xolo angarebiT Tavsmoxveuli nebismieri cvlileba, ra xasiaTisac ar unda iyos is, borotebaa. Tuki ukanaskneli TxuTmeti wlis manZilze CvenSi momxdar cvlilebebs Tvals gadavavlebT, arc imis dadgena gagviWirdeba, visTvis iyo sasargeblo amgvari cvlilebebi, `dangreuli~ imperiisTvis Tu `gaTavisuflebuli~ koloniisTvis. amdeni gzasamcdari bavSvi, moSlili ojaxi, sasowarkveTili adamiani arc erT istoriul tragedias ar dautovebia CvenTvis. roca Semodgomaze xes foToli scviva, es bunebrivi da, aqedan gamomdinare, aucilebeli procesia, ki ar gaeWvebs da gaforiaqebs, gaimedebs da gamSvidebs. bunebaSi mimdinare cvlilebebi samyaros ucvlelobisa da maradiulobis damadasturebelia mxolod. xolo is `epoqaluri~ gardaqmna, romelic nawyalobev Tavisuflebas mohyva CvenSi, samwuxarod, jerjerobiT mxolod gvafrTxobs da av winaTgrZnobas gviCens, ris gamoc Tavisuflebis SegrZneba pasuxismgeblobis grZnobas ki ar gvimZafrebs sakuTari qveynis mimarT, aramed monuri TavSekavebulobisa Tu monuri TavaSvebulobisken gvibiZgebs isev. xalxis maxsovroba moklea da Tuki ikadreb, SegiZlia imdenjer moatyuo, ramdenjerac mogesurveba. magram arc is aris gamoricxuli, xandaxan Segnebuladac ityuebdes xalxi Tavs. yvela xalxs da, TavisTavad cxadia, maT Soris qarTvel xalxsac, urCevnia mosaCveneblad, ase vTqvaT, drois gasayvanad irwmunos tyuili, vidre erTbaSad gadaayolos simarTles Tavi. magram, ramdenic ar unda vilaparakoT am Temaze, araferi Seicvleba. rac mTavaria, Cveni laparaki ara marto mters, moyvaresac aRizianebs ukve, rogorc aq, ise saqarTvelos farglebs gareTac, miT ufro ruseTSi emigrirebuls, rac, me Tu mkiTxavT, TavisTavad ukve uprecedento SemTxvevaa msoflio istoriaSi. Tavs afareb imas, vinc TavSesafari mogiSala! Cveni misia ukvalod gaqroba ki ar aris, miT ufro, vinmes xaTriTa Tu SiSiT, aramed _ gamorCeuli, gansakuTrebuli xmisa da saxis, sulisa da xasiaTis SenarCuneba samyaros aRsasrulamde, rac ar unda Zneli mosasmeni iyos es viRac-viRacebisTvis. istoriulma kataklizmebma ki ar unda wagvaxdinos, kidev ufro unda aRgvagznos saomrad da samoqmedod. Cven meomari da Semoqmedi xalxi viyaviT yovelTvis _ xmali ar gagvigdia xelidan, magram mainc imdeni ramis Seqmna SevZeliT, TanagrZnobiTa da pativiscemiT unda gvxvdebodnen dRes yvelgan, sadac bedi Tu ubedoba gadagvisvris, ganaTlebis misaRebad Tu TavSesafris saTxovnelad. sxva rom araferi vTqvaT, futkaric ki arsebobs qarTuli jiSisa! msofliom SeiZleba jer ar icis (didxans viyaviT imperiis jurRmulebSi Camwyvdeulni), magram aucileblad gaigebs. mTavaria, Cven ar gadavSendeT iqamde. amis saSiSroeba ki namdvilad arsebobs. gangeb Segvyares Tu Cven TviTon davimarTeT Segnebulad, aSkarad avi seni gvWirs. am sens samSobloze gulis acrueba hqvia da Zneli saTqmelia, ratom unda Segvyroda maincdamainc Cven, roca yvela juris gadamTiels maincdamainc Cvens samSobloze rCeba Tvali. magram raki Segveyara, axla gankurnebaze unda vifiqroT mxolod. rac SeiZleba swrafad unda ganvikurnoT am samarcxvino senisgan...
merab mamardaSvili
odesRac SesaSurad wignieri xalxi, sanimuSod uwignur xalxad viqceT lamis. rasakvirvelia, erTbaSad ar momxdara es. rogorc CaTvlemil bavSvs sayvarel saTamaSos gamoaclis xolme deda xelidan, ise gamogvacala viRacam, `Cvenze mzrunvelma~ wigni, da Cvenc TandaTan, nabij-nabij, TviTonac rom ver gavigeT, umecrebis wyvdiadSi aRmovCndiT bolos, sadac ufro iolad viviwyebT winaparTa dadgenils da ufro Tamamad mivdevT sxvaTa adaT-wesebs. ufro metic, lamis administraciuli meTodebiT vauqmebT Zvels da vamkvidrebT axal tradiciebs. es ki miutevebeli Secdomaa, danaSaulze rom araferi vTqvaT. dromoWmuli tradicia TavisiT qreba da axalic, faqtobrivad, TavisiT mkvidrdeba, Tuki misTvis xelsayrel pirobebs Seqmnis cxovreba. aqedan gamomdinare, rogorc ZaliT damkvidrebul, iseve ZaliT amoZirkvul tradicias mxolod da mxolod arasasurveli da arasasiamovno Sedegi SeiZleba mohyves. uvici swavlulze bednieria, magram Cven Tuki rame gvWirdeba dRes, swavla-ganaTleba gvWirdeba pirvel rigSi, vTqvaT, frangebisgan gansxvavebiT. safrangeTi awyobili qveyanaa da SeuZlia amgvari `fufunebis~ uflebac misces Tavs, Tundac marto imis gasarkvevad, Tu ramdenad saxifaTo aRmoCndeba wignisadmi dRevandeli gulgriloba momavlisTvis, anu, SeiZleba Tu ara xval da zeg qveynis bedic ando imas, visac guSin da guSinwin or batsac ar andobdi mosamwyemsad. bevri simwarec vigemeT sakuTari uvicobis gamo. amitomac gvirCevnia ocneba sinamdviles. ocnebaSi uceb SegiZlia imis asruleba, rasac sinamdvileSi xangrZlivi, TavaRebuli Sroma sWirdeba. saqarTvelo rom saqarTveloa, ocnebaSi isic ki SeiZleba warmoidgino amerikasaviT Zlier da mdidar qveynad. ki, batono, viocneboT. ocnebas ra sjobs! magram erTi pirobiT: aucileblad unda gviyvardes es `dawyevlili~ saqarTvelo, unda gvjerodes misi da sadac ar unda viyoT, Sin Tu gareT, mxolod mis sakeTildReod unda viRvwodeT, uxmaurod da uangarod. ase rom, `eris, rogorc mTliani organizmis, sulieri sijansaRe~ rom davibrunoT, xelaxla unda movinaTloT yvelani qarTvelebad da xelaxla unda SeviswavloT ani da bani. mterma SeiZleba skola dagvingrios, wigni dagviwvas, sinaTle Cagviqros... magram swavlis unarsa da survils ver Cagviklavs. swavla sibneleSic SeiZleba da ara marto ucxoeTSi, aramed adgilzec, Sin. ucxoeTSi, saerTod, imis saswavleblad midian, risi swavlac Sin ar SeuZliaT, magram swored Sin sWirdebaT. qarTuls, rasakvirvelia, saqarTveloze ukeTesad versad Seiswavli, magram Sen Tu aRar ginda qarTveloba, Sen Tu msoflio moqalaqeobas apireb, maSin... Tumca, sabednierod, arc erTi mozardi ar fiqrobs ase. ase zogierTi maTganis mSobeli fiqrobs da ara marto fiqrobs, daunaneblad imetebs Svils ucxo sivrceebSi ukvalod gasaqrobad. araviTar SemTxvevaSi! es didi danaSaulia RmerTis da qveynis winaSe da umal aseT mSoblebs gaagzavnis saqarTvelo `gasanaTleblad~, vidre maT Svilebs. maTi Svilebi saqarTvelos sakuTrebaa. maTi Svilebia xvalindeli saqarTvelo, romelic, RvTis wyalobiT, erTxel kidev aRdga dRes mkvdreTiT, isev saxelmwifod iwodeba. dRes ufro metma viciT, ratom varT cudad. imedia, xval kidev ufro mets gvecodineba. es exeba `gaxiznul, gaCuqebul, gayidul~ Svilebsac, romelbsac verafriT veRar davibrunebT, Tuki Tavad ar moundebaT dabruneba. dabruneba ara marto keTilSobiluri mizani, aramed moureveli survilic unda iyos maTTvis. oRond, Suris saZieblad ki ar unda dabrundnen, aramed gverdSi amosadgomad da mxaris SesaSveleblad. rogorme unda moerion Tavs da gamxiznav, gamCuqebel, gamyidvel mSoblebs miutevon, apation yovlad gaumarTlebeli sisuste da sibece, uprincipoba da unebisyofoba. es ara mxolod sulier Svebas agrZnobinebT, aramed `usaSvelod dakarguli drois anazRaurebadac~ CaeTvlebaT. darwmunebuli var, asedac moxdeba. rogorc ki ganviwmindebiT monuri yofis Slamisgan, yvelas, wasulsac da darCenilsac, erTad, erTdroulad gagvaxsendeba `visi gorisani varT~ da sulis SemZvreli sicxadiT dagvidgeba Tvalwin Cveni saerTo dedis, Cveni maradiuli, dauleveli, amouwuravi, auwonavi, gauzomavi, fasdaudebeli, TvalSeudgami, xelSeuxebeli samSoblos ulamazesi da uZvirfasesi saxe...
`progresis saxeliT moqalaqeebis uflebebis SezRudva ar SeiZleba. progresis saxeliT ar SeiZleba moqalaqeebs Tavisufali presa an damoukidebeli sasamarTlo waarTva, maSin, roca maTi uflebebi irRveva. progresis saxeliT ar SeiZleba adamianebi awamo, maTi qoneba gamoiyeno, moitaco an daxoco isini mmarTvelTa liberaluri doqtrinis mixedviT. progresi erTdroulad unda moxdes ekonomikaSi, politikasa da kulturaSi. sxvanairad verc praqtikuli da verc moraluri TvalsazrisiT progresze ver visaubrebT.~
mxolod citatebi
saucxoo saqarTvelo
eliso CafiZe modelirebuli demokratia, imitirebuli aRmSenebloba... ramdenad eTanadeba es terminebi saqarTvelos dRevandel mdgomareobas? rogor saxelmwifos vaSenebT: saqarTvelos moqalaqeebisaTvis Tu ucxoelebisTvis TvalismomWrel, `sagrialo~ adgils? qveyanas, sadac qarTuli enis pedagogebi quCidan Semosuli gare ganaTebis fonze asworeben moswavleTa saSinao davalebebs, xolo `yivCaReTidan~ Camosuli inglisurenovani `moxaliseebisTvis~ biujetidan gadaxdili fuli ramdenjerme aRemateba adgilobrivi pedagogis xelfass; qveyanas, sadac mitingebisa da manifestaciebis ufleba garantirebulia kanoniT, magram protestis gamomxatvel axalgazrdebs policiiT aSineben? eeh, kiTxvebs ra dalevs... am dReebSi Cems disSvils, meriko xatiaSvils 6 weli Seusrulda. is wels mivida skolaSi. sabavSvo baRidan misi saukeTeso megobari, Turquazi ki Tavisi mSoblebis gamo TurqeTSi gaiqca. saxlSi yoveli dabrunebisas meriko gafarToebuli TvalebiT mekiTxeba, male mova Tu ara zafxuli da SegviZlia Tu ara, TurqeTSi wavideT Turquazis sanaxavad. 6 wlis Turquazi Cemi Tanakurselis, arTvineli qarTvelis _ Sengulisa da stamboleli lazis, ismailis Svilia. isini ganaTlebisa da mSobliuri fesvebis saZebnelad 1991 wels Camovidnen saqarTveloSi, srulyofilad Seiswavles qarTuli ena, dafuZndnen, SeuRldnen, Svilebi gaaCines da maTac saqarTveloSi zrdidnen. mcire biznesic wamoiwyes. ismails TurqeTidan sarecxi saSualebebi Semohqonda jer kidev maSin, roca TbilisSi purisa da navTis Sovna Wirda. `vardebis revoluciis~ Semdeg biznesi, ubralod, waarTves. cixeSi yofnisas sxvaze gadaaformebines firma. Tavis dasaxsnelad uzarmazari Tanxac gadaaxdevines, romlis raodenobasac SiSis gamo, jer kidev ar asaxelebs. isev saqarTveloSi darCnen. ismails nerviulobisagan Saqarma moumata. am dReebSi, roca kidev erTxel miadgnen da isev fuli mosTxoves (winaaRmdeg SemTxvevaSi ki isev dapatimrebiT daemuqrnen), jer Tavad ismaili wavida saidumlod TurqeTSi, Semdeg ki meuRle da bavSvebic gaixiznen. gamomSvidobebisas Cveni, ismailisa da Sengulis Svilebi didxans tirodnen da exveodnen erTmaneTs. maTi ufrosi gogona qariac Cveni lukas Tanatoli da Tanaklaselia. 6 wlis merikos jer araferi gaegeba biznesreitingebisa da gamoxatvis Tavisuflebis, magram man ukve icis, ra aris pirveli megobris dakargviT gamowveuli tkivili. amis Semxedvare Woroxs gaRma qarTvelobas rogori saxelmwifo davanaxveT?.. arada, msoflio banki da saqarTvelos mTavroba daJinebiT amtkiceben, rom saqarTvelom biznesis keTebis TvalsazrisiT mraval reitingSi win waiwia. rogorc qarTvels, bunebrivia, mixaria, rogorc merikos deidasa da Sengulisa da ismailis megobars _ ar mjera. aris Tu ara SefuTuli Cveni imitirebuli Tu modelirebuli demokratia mxolod ucxoelTa mosatyueblad? ratom sWirdeba xelisuflebas, elaparakos ara im adamianebs, romlebic samaCablodan Jurnalistebs abareben: `gadaeciT Cvens prezidents, nu migvatovebs RvTis anabara. Cven yvelaze gaubedurebuli xalxi varTo~, aramed kameris win gamosaCenad daqiravebul msaxiobebs? yvelam ixileT, albaT, prezidentis `kalandoba~ guriaSi... xelisuflebas surogatebis Seqmnis midrekileba da niWi aRmoaCnda. ase vaSenebT modelirebul Tu imitirebul demokratias saucxoo saqarTveloSi. terminis ganmartebisaTvis: sityva saucxoo sulxan-saba orbelianis `leqsikonSi~ ase ganimarteba: `saucxoo _ ucxosaTvis~ (gv. 59). xolo Tanamedrove qarTuli enis ganmartebiT leqsikonSi `saucxoo _ mSvenieri, SesaniSnavi~. rogorc Cans, saukuneebis ganmavlobaSi qarTulma sityvam mutacia ganicada... gulsaklavia, rom CemTvis namdvilad erTaderTi samSoblo da erTaderTi qveyana, romlis moqalaqec minda viyo, lamis ukve gaxda is, razec ilia erTi saukunis win werda, rom `garedan mters uvsebs Tvals da Signidan _ moyvareso~. esec im SemTxvevaSi, Tu `garedan~ `rusTavi2~-is meSveobiT uyureben... `saucxoo saqarTvelo~ sabaseuli ganmartebiT ucxoTaTvisaa. Cven ki telexafangidan mudmivad gvamunaTeben, rom `saucxoo saqarTvelo~ `mSvenieri da SesaniSnavia~, jer arnaxulia. samSeneblo obieqtis saxuravze Tu gamoqvabulebSi mowyobili samTavrobo TaTbirebis `modelirebiT~ gvarwmuneben, rom demokratia `qveynad navardobs~, rom `avSendiT~ da `gevediT gaRma...~ vTqvaT da davibrmave Tvali, movityue Tavi da mec SemovZaxe: `vaSa, am axal saqarTvelos, vaSa, Senebas!~, magram... kidev erTi mouSorebeli kiTxva mainc mRrRnis: visTvis `vaSenebT~ da vin unda icxovros am `saucxoo saqarTveloSi~?
madloba yvelas, rom erTad varT, rom yvelas aRmogvaCnda survili gverdSi davudgeT am axal wamowyebas, qveynis gadarCenas rom isaxavs miznad. radgan es qveyana samwuxarod isev gadasarCenia da gadasarCenia Zalian swrafad, radgan erTor weliwadSi gadasarCenic aRaraferi iqneba. erTi Zveli gamonaTqvamiT minda daviwyo _ Tu labirinTidan veRar gamodixar, gaixsene, rogor moxvdi iq. Cven rom Cvens uaxloes istorias, gansakuTrebiT swored mis bolo monakveTs labirinTSi vqmniT da sinaTleSi veRar gagviRwevia, es sazogadoebis udidesi nawilis saerTo gancdaa. magram imis gaxseneba, rogor amovyaviT aq Tavi, ramdenadac aucilebelia, imdenad Znelia... am mizezebidan umTavresad mimaCnia masobrivi cnobierebis mier pirovnul eTikaze da ganaTlebaze dafuZnebuli azris ukiduresi Seviwroeba da STanTqma. Cven win aRmarTuli problemebis gadaWras, iqneboda es eTnikuri konfliqtebi Tu urTierToba ruseTTan, sworedac rom sWirdeboda ara populisturi, araordinaruli, aramed Zlieri pirovnuli pozicia. agreTve, umTavres mizezad mimaCnia is, rom ver ganvsazRvreT da ver davadgineT Cveni sakuTari kulturuli safuZveli, Cveni sulieri safuZveli, gnebavT tradicia, Cveni msoflxati, romelzec unda dafuZnebuliyo axali demokratiuli Senoba. amitom Cven am Senobis Seneba swori
saZirkvlis gareSe daviwyeT da yvelas mogvexseneba, roca saZirkveli dangreulia, maSin kedlebis aSenebisTvis yoveli Sroma dakargulia. am did nacionalistur da saxelmwifo gegmebSi Cven adamiani davkargeT. sazogadoebriv duRilsa da oromtrialSi mainc Caisaxa ramdenime swori idea, romlebzedac unda daSendes momavali da romlebic piradad CemTvis, Cemi TanamSromlebisTvis da TanamoazreebisTvis da sxva uricxvi adamianebisTvis sasicocxlo mniSvnelobisa gaxlavT. maTgan mxolod ors Sevexebi. erTi es iyo regionuli ganviTarebis koncefcia anu kavkasiuri solidarobisa da TanamSromlobisa idea, Cven davafuZneT `kavkasiuri saxli~, romelic xels uwyobs imas, rom saqarTvelom saerTod ar dakargos kavkasiis kulturuli centris funqcia, samSvidobo centris funqcia, uromlisodac Cveni cxovreba ver gamova Cvens mezoblebTan erTad. Cveni udidesi simdidrea _ eTnikuri mravalferovneba, Cveni nacionaluri da religiuri umciresobebi, iseve rogorc Cveni biomravalferovneba, Cveni bunebis saocari mravalferovneba da ai, es jgufebi, es nacionaluri umciresobebi saocrad dadebiTi rolis Semsrulebelni arian Cvens kavkasiur politikasa da mezobel saxelmwifoebTan urTierTobebSi. maTi es didi SesaZleblobebi saerTod ar aris gamoyenebuli dRemde. meore sasicocxlo mniSvnelobis idea, `mwvaneTa moZraobaSi~ Casaxuli mwvane saqarTvelos idea iyo da misi
mTavari postulati ki _ ekonomika eqvemdebareba ekologias. Cveni maSindeli ocneba mwvane ocneba iyo. Cven gvsurda gadagverCina saqarTvelosa da kavkasiis unikaluri bunebrivi eTnikuri mravalferovneba CvenTvis da kacobriobisTvis. dRes yvela es idea dasamarebulia, soflis meurneoba ganadgurebuli, xolo saqarTvelos buneba da Cveni sasicocxlo sivrce udidesi safrTxis winaSe dgas. gana Rirs iseT saqarTveloSi cxovreba, romlis bunebac aseT striqonebs aRar gvaTqmevinebs, romelic bunebis namdvilma mesiam msoflio mniSvnelobis poetma vaJa fSavelam dagvitova _ `adgilo kurumkurumo, velian-Walianao, samoTxesaviT lamazo, miyvarxar Zalianao, rada xar sul mudam dinji, Sen SurTxis Tvalianao.~ yvelanairi moZraobis azrs vxedav mizanSi, moaxdinos iseTi Zalebis mobilizeba, romelsac SeuZlia gansacdelSi myofi adamianisa da sasicocxlo sivrcis gadarCena, radgan qveyana xom sxva araferia, Tu ara RvTis Seqmnili buneba da adamiani da adamianis mier Seqmnili kultura.
10
11
vaJa-fSavela
kosmopolitizmi da patriotizmi
zogs hgonia, rom namdvili patriotizmi ewinaaRmdegeba kosmopolitizms, magram es Secdomaa. yoveli namdvili patrioti kosmopolitia ise, rogorc yoveli gonieri kosmopoliti (da ara Cveneburi) patriotia. rogor? ase, _ romeli adamianic Tavis ers emsaxureba keTilgonierad da cdilobs Tavis samSoblo aRamaRlos gonebriv, qonebriv da zneobriv, amiT is umzadebs mTels kacobriobas saukeTeso wevrebs, saukeTeso megobars, xels uwyobs mTeli kacobriobis ganviTarebas, keTildReobas. Tu mTelis eris ganviTarebisaTvis saWiroa kerZo adamianTa aRzrda, agreTve calke erebis aRzrdaa saWiro, raTa kacobrioba warmoadgendes ganviTarebuls jgufsa; Tu kerZo adamianisaTvis aris sasargeblo aRzrda nacionaluri, individualuri, agreTve yovelis erisaTvisaa sasargeblo aseTive aRzrda, raTa yovelma erma mometebuli Zala, energia, Taviseburoba gamoiCinos da sakuTari Tanxa Seitanos kacobriobis salaroSi... yoveli mamuliSvili Tavis samSoblos unda emsaxuros mTelis Tavis Zal-RoniT, TanamoZmeTa sargeblobaze unda fiqrobdes da, ramdenadac gonivruli iqmneba misi Sroma, ramdenadac sasargeblo gamodgeba mSobeli qveynisaTvis misi Rvawli, imdenadve sasargeblo iqmneba mTeli kacobriobisaTvis. edisoni amerikelia, amerikaSive muSaobs, magram mis Sromis nayofs mTeli kacobrioba gemulobs. Seqspiri ingliselia, inglisSi muSaobda da cxovrobda, magram misi nawerebiT mTeli kacobrioba stkbeba dResac. egreTve servantesi, giote da sxva geniosebi Tavis samSobloSi, Tavis TanamoZmeTaTvis iRvwodnen, magram dRes isini mTels kacobriobas miaCnia Tavis RviZl Svilebad. yvela geniosebi nacionalurma niadagma aRzarda, aRmoacena da ganadida iqamdis, rom sxva erebmac ki miiRes isini sakuTar Svilebad. maSasadame, geniosebma Tavis samSoblos gareSec hpoves samSoblo _ mTeli qveyana, mTeli kacobrioba, magram, miuxedavad amisa, geniosT nawarmoebnic ufro sargebi da Sesaferebelia erovnul niadagze. `hamletiT~, `mefe liriT~ verc erTi qveynis Svili ver dastkbeba ise, nametnavad TargmaniT, rogorc TviT ingliseli, romelic inglisurs enaze kiTxulobs am nawarmoebT. Sors rad mivdivarT? nuTu sxva qveynis Svili ise dastkbeba `vefxistyaosniT~ da ise gaigebs mas, rac unda kargi Targmani waikiTxos, an Tunda kargad icodes qarTuli ena, rogorc TviT qarTveli? _ arasdros. genioss, rogorc pirovnebas, individs, aqvs sakuTari samSoblo, sayvareli, saTayvanebeli, xolo mis nawarmoebs ara, vinaidan igi mTeli kacobriobis kuTvnilebaa, rogorc mecniereba... mecniereba da geniosebi gvixsnian gzas kosmopolitizmisaken, magram mxolod patriotizmis, nacionalizmis meoxebiT. ganaviTareT yoveli eri iqamdis, rom kargad esmodes Tavisi ekonomiuri, politikuri mdgomareoba, Tavis socialuri yofnis avkargi, mospeT dRevandeli ekonomiuri ukuRmarToba da, ueWvelia, maSin moispoba erTisagan meoris CasanTqmelad miswrafeba, erTmaneTis rbeva, omebi, romelic dRes gamefebulia dedamiwis zurgze. patriotizmi, rogorc sicocxle da sicocxlesTan grZnoba, TiTqo dabadebasTan erTad hyveba adamians da Seicavs iseT nawilebs, romelTac verc erTi WvaTamyofeli adamiani ver uaryofs, rogorc mag. aris dedaena, istoriuli warsuli, saxelovani moRvaweni da erovnuli teritoria, mwerloba da sxva. imave wamidanve, roca bavSvi qveyanas ixilavs, mas, garda haerisa, sadgom-sawolisa, esaWiroeba aRmzrdeli, rZe _ sazrdod, nana _ mosasveneblad. yvela es xdeba ojaxSi, dedis xelmZRvanelobiT da swored aq aris dasabami patriotizmisa. ymawvili im Tavidanve mWidro kavSirs imaTTan hgrZnobs, vinc imas esaubreba, vinc garSemo axvevia, _ visganac pirvel STabeWdilebas Rebulobs. amitom uyvars is ena, romelic imas siyrmis dros esmoda, da is adamianebi miaCnia Tavisianebad, romelnic am enaze laparakoben Tu mRerian. Tavis soflelTa sruliad umniSvnelo sxvebisagan ganmasxvavebeli saubris kiloc ki Svenierebad miaCnia. Tavisi sofleli, Tund ukanaskneli adamiani, ucxo adgilas, ucxo mxares rom Sehxvdes, did siamovnebas agrZnobinebs. vidre gafarTovdeba bavSvis mxedveloba da gaizrdeba misi patriotizmi, mas mxolod gansakuTrebiT is sofeli, an daba uyvars, sadac dabadebula da bavSvoba gautarebia. ver warmomidgenia adamiani srulis Wkuisa, saRis grZnobis patroni, rom erTi romelime eri sxvebze metad ar uyvardes, an erTi romelime kuTxe. ratom? _ imitom: erTi da igive adami-
ani aTass adgilas xom ar ibadeba, aramed erTs adgilas unda daibados, erTs ojaxSi, erTi deda unda hyavdes! Tu vinme ityvis amas, yvela erebi erTnairad miyvarso, _ styuis, TvalTmaqcobs: an Wkuanaklebia, an romelime partiis programiT aris xelfexSeboWili. samowyaleo saxlSi aRzrdili buSic ki, romelsac, SeiZleba, aTasi lala gamouCndes da garSemo aTasi ena esmodes, bolos erTs romelsame enas iwamebs da erTs qveyanas miiCnevs Tavis samSoblod... patriotizmi ufro grZnobis saqmea, vidre Wkua-gonebisa, Tumca keTilgoniereba mudam yofila da aris misi maTayvanebeli da pativismcemeli. kosmopolitizmi mxolod Wkuis nayofia, adamianis keTilgonierebisa, mas adamianis gulTan saqme ara aqvs, igi saRsaria im ubedurobis asacileblad, romelic dRemdis mTels kacobriobas Tavs dastrialebs. amitom kosmopolitizmi ase unda gvesmodes: giyvardes Seni eri, Seni qveyana, iRvawe mis sakeTildReod, nu gZuls sxva erebi da nu gSurs imaTTvis bedniereba, nu SeuSli imaT miswrafebas xels da ecade, rom Seni samSoblo aravin daCagros da gauTanaswordes mowinave erebs. vinc uaryofs Tavis erovnebas, Tavis qveyanas im fiqriT, viTom da kosmopoliti varo, is aris maxinji grZnobis patroni, igi Tavisave SeumCnevlad didi mteria kacobriobisa, romelsac viTom erTgulebas da siyvaruls ucxadebs. RmerTma dagvifaros ise gavigoT kosmopolitizmi, viTom yvelam Tavis erovnebaze xeli aiRoso. maSin mTelma kacobriobam unda uarhyos Tavisi Tavi. yvela eri Tavisuflebas eZebs, raTa Tavad iyos TavisTavis patroni, TiTon mouaros Tavs, Tavis sakuTaris Zal-RoniT ganviTardes. cal-calke erovnebaTa ganviTareba aucilebeli pirobaa mTelis kacobriobis ganviTarebisa. 1905 w.
12
amer-imeris ambebi
informaciis deficits uCivian duSeTis raionis sofel oZisis mcxovreblebi da xelisuflebas uyuradRebobaSi adanaSauleben. rogorc adgilobrivebma mcxeTamcxeTamTianeTis sainformacio centrs ganucxades, ar ician, sad mTavrdeba saqarTvelos kontrolirebadi teritoria da sad iwyeba osuri mxaris e.w. administraciuli sazRvari.
mesxeTi. aspinZis midamo
oZisi axalgoris mosazRvre bolo qarTuli sofelia. soflidan erT kilometrSi axalgoris raionis sofeli axmaji iwyeba. ar viciT, sad gadis osuri mxaris administraciuli sazRvari. tyidan SeSac ver mogvaqvs imis Semdeg, rac biWebi daakaves da cxinvalSi waiyvanes. ramdenime kviris win gza rom gadavketeT, CaTvales,
rom revoluciis mowyobas vapirebdiT. arada, soflis mosaxleobam dakavebulebis ojaxebis mimarT solidaroba gamovxateT. yuradRebis moqcevas viTxovT,_ ambobs oZisis mkvidri nato vaxeiSvili. SegaxsenebT, rom 11 oqtombers, duSeTis raionis sofel oZisidan 2 adamiani gaitaces. 52 wlis paata javaxiSvili, 35 wlis giorgi
gurgeniSvili administraciuli sazRvris ukanono gadakveTis braldebiT daakaves. mcxeTa-mTianeTis sainformacio centris informaciiT, dakavebulebi cxinvalis izolatorSi imyofebian. gatacebulTa axloblebis TqmiT, maTi ojaxis wevrebi tyeSi fiCxis Sesagroveblad iyvnen wasulebi.
Tanamdebobidan gaaTavisufles gurjaanis gamgebeli SoTa utiaSvili. kaxeTis sainformacio centris informaciiT, samarTaldamcavi organoebi ramdenime gamgeblis mier qrTamis, kerZod ki, oqros saaTebis aRebis faqtebsac ikvleven. utiaSvili ganmartavs, rom Tanamdeboba piradi gancxadebis safuZvelze, 16 dekembers datova. 14 dekembers, piradi gancxadebis safuZvelze Tanamdebobidan gaaTavisufles siRnaRis municipalitetis gamgebeli nodar koWlamazaSvilic, romelic Tanamdebobidan wasvlis Sesaxeb komentars am dromde ar akeTebs. kaxeTis gubernatoris pirveli moadgilis giorgi sibaSvilis gancxadebiT, koWlamazaSvilma samsaxuridan wasvlis Sesaxeb gancxadeba janmrTelobasTan dakavSirebuli problemebis gamo dawera. `wnevebi awuxebs~, _ ganacxada sibaSvilma. sayuradReboa, rom imave dRes kaxeTis saolqo prokuraturam siRnaRis municipalitetis gamgeobis ekonomikisa da infrastruqturis ganviTarebis samsaxuris uf-
rosi kaxi RviniaSvili daakava. prokuraturis informaciiT, mas bralad edeba didi odenobiT qrTamis aReba da danaSauli Svididan TerTmet wlamde Tavisuflebis aRkveTas iTvaliswinebs. araoficialuri informaciiT, samarTaldamcavebs gadawyvetili hqondaT siRnaRis gamgeblis dakaveba, Tumca gamgebeli dapatimrebas misi Svilis avTandil koWlamazaSvilis da kaxeTis gubernatoris giorgi RviniaSvilis daxmarebiT gadaurCa. avTandil koWlamazaSvili saqarTvelos mTavar prokuraturaSi prokurorad muSaobs, kaxeTis gubernatori ki nodar koWlamazaSvilis naTesavia. arsebuli informaciiT, erT-erTma gamgebelma Zvirad Rirebuli oqros saaTi qrTamad erTerTi sabavSvo baRis gamgisgan miiRo, vakantur Tanamdebobaze misi daniSvnis gamo. araoficialuri informaciiT, gamoZieba dedofliswyaros da axmetis gamgeblebis saqmianobasac swavlobs, Tumca, Tavad gamgeblebi am faqts uaryofen.
maSin, roca astrologebi 2012 wels msoflio apokalifss, xolo saqarTvelos xelisufleba ganviTarebuli qveynebis ekonomikur kolafss winaswarmetyveleben, mixeil saakaSvili guriis arnaxul ayvavebaze, guriaSi, `aversis~ kerZo klinikis gaxsnaze saubrobs. gazeTi `guria niusi~ aqveynebs sagazeTo da videoreportaJs prezidentis guriaSi stumrobis Sesaxeb. daxvedris ceremoniali rogorc yvelgan, guriaSic `standartuli~ iyo: sajaro moxeleebis mkacri gafrTxilebiT, skolebidan SerCeuli maswavleblebiT da moswavleebiT, policiis aqtiurobiT, rom prezidentTan axlos ar mieSvaT moqalaqeebi, romlebsac qveynis pirveli pirisTvis werilebis gadacema surdaT; diriJoriT, romelic `miSa, miSa~-s SeZaxils da taSs akontrolebda. sainteresoa, rom Sexvedris dros, `miSa, miSas~ garda, gaisma SeZaxili `poliqronion, poliqronion!~ _ romlis avtori respublikuri partiis warmomadgeneli gaxldaT. prezidentis dacvis TanamSromlebma SeZaxilis avtors ganmarteba mosTxoves, Tu ras niSnavda es sityva, cudi iyo Tu kargi, radganac misi Sinaarsi maTTvis gaugebari aRmoCnda. mixeil saakaSvilis gamosvla, 2012 wlis jer _ Telavis, Semdeg ki _ zugdidis wlad gamocxadebis identuri iyo, man 2012 weli `Zalian magari~ guriis aRorZinebis wlad gamoacxada; Tumca, ganmasxvavebeli Strixi is gaxldaT, rom man guriis marTva, ukve sajarod, 80%-iT regionuli marTvis ministrs ramaz nikolaiSvils Caabara. 2008 wlis saprezidento arCevnebSi yvelaze dabali maCveneblis miRebis Semdeg, nikolaiSvili guriis gubernatorad dainiSna, mere ki ministrad dawinaurda. sxvadasxva meTodis gamoyenebiT, swored man uzrunvelyo saparlamento da Semdeg, TviTmmarTvelobis arCevnebSi, guriaSi nacionalebis TiTqmis 80%-iani gamarjveba. cota xnis win, regionuli marTvis ministrma, ramaz nikolaiSvilma mediasTan saubarSi ganacxada, rom 2012 wels, guriis kargad misaxedad, samuSao kviris minimum, sam dRes, guriaSi gaatarebs.
mxolod citatebi
aSkaraa, rom bolo dros sazogadoebaSi socialuri da ekonomikuri diferencireba saSiS zRvars aRwevs da nanatri `singapuris modelis~ nacvlad sul ufro swrafi nabijebiT mivdivarT indoeTisaken _ saqarTveloSi kastebi yalibdeba da ara saSualo fena. memarjvene libertarianebis cinizmi, rom saxelmwifo ar unda Caerios qonebriv gadanawilebaSi da socialuri balansis dacva misTvis savaldebulo ar aris, isedac gaTamamebul sadazRvevo kompaniebs, saxelmwifo Cinovnikebs da zogadad mmarTvel politikur klass srul Tavisuflebas da metic, dausjelobis gancdas aniWebT.
daviT buxr buxrikiZe
saqarTvelos safrTxeebis nusxa sakmaod didia. erT-erTi mTavari safrTxe varT TviTon Cven, ufro sworad _ es aris Cveni politikuri kategoriuloba da zRvargadasuli ambiciuroba. Cveni politikuri `manqana~ qveynisaTvis ganuwyvetel safrTxeebs qmnis. amaze yvela seriozulad unda davfiqrdeT.
zurab abaSiZe
13
kudabzikeTi
iyo da ara iyo ra. iyo dro, roca adamians yvela grZnobaze ufro SiSis grZnoba hqonda gamofxizlebuli da yovelgvar saSiS-sazarel arsebas, gind sulieri yofiliyos da gind usulo, yovlis SemZleblad isaxavda, aRmerTebda da Tayvansa scemda. mravalRmerTobis dro iyo da yovel ers Tavisi Sesaferi RmerTi hyavda: zogs lomi, zogs spilo, zogs gveleSapi, zogs didi gveli da sxvani. erTi sityviT, visTvisac ra ufro saSiSi da safrTxilo iyo, imas emonebodnen. sxvaTa Soris, iyo erTi qveyanac `kudabzikeTi~, odesme saxelganTqmuli da mowonebuli, magram bolos ki ise dacemuli da daCiavebuli, rom misi mkvidrebi nacarqeqiaobis mets veRaras axerxebdnen: ujdnen keras da erTmaneTs uCuCxunebdnen. maTTvis raRa saWiro iyo an lomi, an veSapi, rom maTi mawuxebeli WiaRuac didi rame egonaT? da moindomes mkbenaris Tayvaniscema, magram ar icodnen visTvis miecaT upiratesoba: tilisaTvis Tu rwyilisaTvis? zogs is moswonda da zogs es!.. arCevanze mivarda saqme. kudabzikelebi orad gaiyvnen. erTma mxarem tili gamoiyvana Tavis kandidatad da meorem rwyili. ver SeTanxmdnen, mouvidaT Cxubi da nacarmtuti aadines. daerien erTmaneTs da aRar zogavdnen. am sabraloebs sul kerias ZirSi eZinaT, arafers ar dasdevdnen, ara einteresebodaT ra da mxolod sam weliwadSi erTxel, arCevnebis dros gamoaWyetdnen Tvalebs becad, axorxozdebodnen, aWiWyindebodnen, erTmaneTs nacars ayridnen TvalebSi da arCevnebs rom morCebodnen, isev ise Cveulebrivad miegdebodnen kerias Ziras... carieli guda advili gasaberavia!.. kacic asea: rac ufro carieli aqvs Tavi da guli, ufro male ibereba da Tavis Tavic did ramed moaqvs.
sulmnaTi akakis umwaresi da cremlian-imediani `kudabzikeTi~ quTaisSi daiwera cxel gulze maSin, roca viRac somexma didvaWarma akakis arCevnebi `mougo~ mis saTayvanebel savardo da samaiso qalaqSi. waikiTxeT da bevri ram miganiSnebT dRevandelobaze.
kudabzikebis qveyanaSiac es seni saerTod iyo modebuli; aTSi cxra ibereboda da sxvis TvalSi rom bewvs eZebda, TavisaSi dviresac veRar xedavda. didi da patara enad iyo gadaqceuli; titinobdnen da laqlaqobdnen! erTi maTgani rom ityoda, magaliTad, `SarSan zamTarSi kurdReli moTovao,~ meore daumowmebda: `marTaliao! da SigadaSig Svelic gamouriao.~ yvela trabaxobda, yvela Tavis Tavze laparakobda, gaismoda ganuwyveteli `me, me da meo!~ ase rom, brmas rom yuri daegdo, ifiqrebda: aq swored sadRac Txis jogiao. marTalia, TiToorola Segnebuli da qveynisTvis gulSematkivari maTSiac eria, magram im arev-darevaSi da saerTo xorxozSi vinRa ras gaigonebda, rom yurTasmena aRarsad iyo. _ Tqve ubeduro, nacarqeqiebo, moegeT gonebas, _ urCevdnen Segnebulebi sabralo Tanamemamuleebs, _ ra dros eg wiladobilaa?.. ras gadahyolixarT mag `rwyilobia-tilobias~... ise rogor dagabrmavaT codvam, rom cxvirs iqiT veRarasa xedavT? qveyanas nadir-mxecebi Semosevian, lamis gagvanadguron, erTi tyvila Semqaqanebelic arsada Cans da Tqven ki WianWveleTSi gindaT Tavi isaxeloT da isic ukuRmarTobiTo!.. _ ar SeiZleba, ar SeiZleba! _ yvirodnen nacarqeqiebi, _ Cvenc kacebi varT, qudi gvaxuravs da ulvaSebi gvasxia!.. sxvebs Tu hyavT saTayvano da arCevnebSi Sedian, Cven raRa varTo? _ ki batono! magre iyoso, _ upasuxebdnen Segnebulebi. _ aarCieT, magram misTana ki, rom vargodes ramed da qveynis gamosadegi iyos rameSio!.. Tu marTla mwer-buzebs iqiT gza aRara gaqvT ra, futkari airCieT: is mainc Taflsa da sanTels akeTebs; an abreSumis Wia, daraias rom gaZlevT! an wurbela, cudi sisxlis sxeulidan gamomwovio da sxvani... _ eh, ara, ara! _ gaiZaxodnen nacarqeqiebi, _ futkari mousvenaria, gareT dabzuis aqeT-iqiT da Cxvletac mwared icis, yaWis Wia _ myralia, wurbeli mosisxariao da sxvani. batoni tili da batoni rwyili ki ganuSoreblad, dRedaRam sul CvenTan arian da mxolod am or gvars ekuTvnis da SeSvenis Cveni Tayvaniscemao! am ors iqiT gza ara gvaqvs, an erTi unda avirCioT da an meore da saqme mxolod jobinobaze aris mimdgario! _ sad Tqveni kandidati da sad Cvenio? _ gaiZaxodnen tilaZeebi. _ Tqveni erTi giJi vinmea, mousvenari, xan aq aris, xan iq, erT alagas ver miiswreb, ver gaaCereb! xan aq SeZvreba da xan iq, dRedaRam mosvenebas ar iZleva! sadac ar ggonia, iq gaCndeba, sadac ar eli, iq gikbens da Tu SegatyoT, Cemi daWera undaTo, iskupebs da cxra mTas gadaevleba! Cveni kandidati ki mSvidobiani, darbaiseli, damjdari xasiaTis, moridebul-mokrZalebuli; Sors wasvlis Tavi ara aqvs!.. marTalia xandaxan Cumad ikbineba, ise rom tans mogafxaniebs, magram, Tu Segatyo aRSfoTeba, Seinanebs da iqve sadme naoWSi miimalebao. _ eg Rirseba ki ar aris, wuniao, _ upasuxebdnen rwyilaZeebi, _ Cveni kandidati ki mardia, cocxali, mixtimoxtis, xan iq SeZvreba, xan aq!.. gagaRviZebs, gamogafxizlebs da gagaSfoTebso!.. Tqveni ki sazizRari ram aris da yovlad sabralo! ase amgvarad, Taviseburad, Tav-Tavisas gaiZaxodnen orive mxriT mopirdapireebi da maT brZolas dasasruli aRar hqonda. brZolac xom axirebuli iyo am nacarqeqiebis! ar iyo misTana upatiuri ram, erTmaneTisaTvis ar SeewamebinaT da arc uSveri ram, erTmaneTisTvis rom ar ekadrebiaT! am arCevnebis dros rom `kudabzikeTi~ genaxaT, ityodiT: qveyanas swored mteri Semosevia da xalxic saomrad momzadebuli daxvedras upirebs, rom samSoblo gadaarCinoso. magram ra brZanebaa!! is mxolod `rwyilobiatilobias~ TamaSi iyoo!.. am areulobis dros gareSe mterma isargebla da siciliT gaiZaxoda: `wamkidebelo, wahkideo, orives Tavi waswyviteo!..~ da marTlac rom `kudabzikeTi~ dRiTi-dRe siglaxakeSi vardeboda: tura-melebi frinvelebs iparavdnen, mglebi oTxfexs itacebdnen da daTvi iqaurobas toravda da anadgurebda, _ erTi sityviT, patroni aRaravin iyo!.. bolos Cavarda qveyana imisTana gansacdelSi, rom tilic daaviwydaT da rwyilic!.. didi da patara tiriliT gaiZaxoda: `gviSveleT, vin xarT mamacio?!~ dagvianebuli `vai! vai!~ da
`gviSveleT!~ kargad mogexsenebaT, veraferi malamoa wylulisaTvis, da sabralo nacarqeqiebis satkivarsac aRara eSvela ra!.. maSin ki Cafiqrdnen, Caxvdnen gonebaSi da sTqves: es ra gvemarTeba? swored gaRaluli varT, Tvali gvkres da dagvaCaCanakeso! Semlocveli unda sadme movnaxoTo! _ aqeT ecen, iqiT ecen, moiyvanes erTi mkiTxavi da gamoalocvies `TvalyvisaTvalnakravisa.~ beberma samjer pirjvari gamoisaxa, samjer Tavi gaaqnia, samjer TvalebSi miafurTxa nacarqeqiebs, suli Seubera da mohyva:
nacarqeqia, qeqia, fuWo, tyuilav-beqia ras migdebulxar kerasa, Tavi rad gagiqeqia? tilze nu fiqrob, moSordi, rwyils auare gverdio! rad ginda priSti-pruStebi da somxis efem-verdio? nu hkargav, Seni raca gaqvs, nurc exarbebi sxvisasa!.. patara wyaro sjobia sasmelad mlaSes zRvisasa!.. adeqi, nacarqeqia, nu migdebulxar kerasa, WianWvelebSi nu eZeb dakargul bediswerasa!..
es rom Seuloca, Tavze xatis nabani gadaasxa nacarqeqiebs, da radganac nacarqeqiebi pirdaRebuli Sehyurebdnen mkiTxavs, wyali naxevarze meti pirSi CaesxaT... meti mouvidaT da kinaRam daixrCven... auvardaT xvela. beberma xelaxla gamoisaxa pirjvari da sulTambrZolis Seuloca. `cisa da qveynis Suamavali, deda mariami ijda samoTxisa karsa da locvilobda. movida wminda giorgi, Tayvani sca da moaxsena: `dedao RvTisao! moviare fexdafex Seni wilxvedri, vnaxe dacemuli, davardnili, sadac aRarca Zveli Zvelobs da arc ra axalia.~ atirda deda mariam da cremli misi margalitad eyreboda qveyanasa zeda.
14
kaxi kalaZe:
dRes CemTvis uCveulo ampluaSi var, magram vfiqrob dRes yvelam yvelafers unda davarqvaT Tavis saxeli, vinaidan es qveyana marto politikosebis ar aris, es qveyana fermerisaa, maswavleblisaa, sportsmenisacaa. es qveyana yvelas ekuTvnis, yvelas satkivaria. dRevandel xelisuflebas hgonia, rom Cven _ am qveynis moqalaqeebs, mxolod valdebulebebi gvaqvs, movaleoba imisa, rom vuxadoT jarimebi da gadasaxadebi. sinamdvileSi ki, Cven uflebebi gagvaCnia. gvaqvs ufleba muSaobis, codnis miRebis, gvaqvs ufleba gvjerodes damoukidebeli sasamarTlos uzenaesobisa. am dros qveyanaSi Seqmnilia mZime socialuri foni. dakargulia teritoriebi, milionobiT Cveni Tanamemamule ucxo qveynebSia gadaxvewili, xolo darCenilebs umuSevroba emuqrebaT. qveyanaSi Camoyalibebulia adamianTa garkveuli kasta, romlebic dausjelobis sindromiT da xelSeuxeblobiT sargebloben. maT moaxdines kanonis uzurpacia, xolo konstitucia saTavisod moirges. adamianTa cema, dasmena, SantaJi, kanonis saxeliT reketi da ukanono moqmedebebi maT Cveulebriv movlenad aqcies. qveynis mosaxleoba cxovrobs mudmiv, daZabulo-
bisa da stresis fonze, mosaxleobaSi daisadgura uimedobam da nihilizmma. vfiqrob. sakmarisze metia mizezi imisa, rom dadges saxalxo gamoRviZebis dro. sul raRac erT weliwadSi Cveni qveyana kidev erTi arCevanis winaSe dadgeba. qveyana an gaagrZelebs regress, an qveynis mosaxleoba aixdens ocnebas _ qarTul ocnebas. Cemo megobrebo, debo da Zmebo, droa, yvela erTad davdgeT da konstituciiT daSvebuli yvela formiT avisruloT qarTuli ocneba. vsargeblob SemTxveviT da odnav Temas gadauxvev... me, kaxa kalaZe, erovnuli nakrebis kapitani, vacxadeb, rom mivdivar nakrebidan. es CemTvis umZimesi gadawyvetilebaa, radgan 15 weli nakrebis Rirsebas vicavdi. minda madloba vuTxra yvelas, vinc mxars miWerda. madloba erovnuli nakrebis TiToeul wevrs, madloba gulSematkivars, madloba mwvrTnelebs... marTla Zalian miWirs saubari... 15 wlis manZilze 83 matCi Cavatare nakrebSi. aqedan yvelaze dasanani iyo erTi matCi, romelmac Zalian imoqmeda Cemze... marTalia, yvelaferi SemTxveviT moxda, magram kidev erTxel bodiSs vuxdi qarTvel gulSematkivars. da Zalian kargi iqneba, Tu is adamianebic moixdian bodiSs, romlebic realurad mTeli Tavisi cxovreba avtogolebiT modian da avtogolebi moaqvT Cveni qveynisTvis. mivesalmebi qarTul ocnebas, mxarSi vudgavar mis liders baton biZina ivaniSvils _ eriskacs da mamuliSvils, vinc gviCvena magaliTi, Tu rogori unda iyos Tavis qveyanaze uzomod Seyvarebuli adamiani. adamians SeiZleba ukanonod CamoarTva qarTuli pasporti, magram samSoblos da xalxis siyvaruls ver CamoarTmev! saqarTveloSi axali era iwyeba, era qarTuli ocnebis asrulebisa. erTad dgomiT unda avisruloT qarTuli ocneba!
`araferi ise ar amaxinjebs adamianis saxes, rogorc Segnebuli sicrue. erTi egaa, imdenad miveCvieT am damaxinjebul saxeebs, rom egeni gvgonia normaluri... aRar mTavrdeba CvenSi urTierTmotyuebis procesi, ukeTes SemTxvevaSi vambobT mxolod naxevar simarTles, Cveni sazogadoebis avadmyofobis WeSmarit mizezebs ar da ver vasaxelebT. arada mizezi CvenSia dabudebuli~.
rezo inaniSvili
giyvardes da gadarCebi
Cven ara gvaqvs ufleba mtris banakebad daviyoT. Cveni samSoblo iseTia, rogorebic varT Cven dRes. zeg Cveni samSoblo iqneba iseTi, rogorebic iqnebian Cveni SviliSvilebi da am SviliSvilebis gazrdaa saWiro, maTTan mitanaa saWiro ai, am miwis, romelic uamravi weli, uamravi saukunea aris da arsebobs. fexbednieri yofiliyos dRevandeli dRe. gagvesworebinos molodinisa da ganwyobebis orientirebi. umTavresi Rirebulebebi dagvecvas, gagveZlierebinos da Semdeg ukve samoqmedo gegma, Tavisi iuveliruli, mikroskopuli detalebiT TavisiT dalagdeba. uaxloes istoriaSi Zalian cudad dagvebeda saxlSi mtrebisa da moRalateebis moZieba, gansxvavebuli azris xelaRebiT ugulebelyofa. Cven ar vWirdebiT erTmaneTs mtrebad da moRalateebad. Cven vWirdebiT erTmaneTs megobrebad, Tanamdgomebad. am xanmokle cxovrebis ganmavlobaSi, erTmaneTisaTvis SiSis momgvrelebad ki ar unda viqceT. Cven oTaxebSi SiSiT moCurCule qalebi da kacebi ar unda viyoT, imitom rom damcxrali qveyana qronikuli damarcxebebisaTvis aris ganwiruli. Cven unda viyoT laRi da Tavisufali, rogoric Cveni simRerebia. erTmaneTisaTvis maSveli rgolebi unda gavxdeT da siZulvili samudamod daviviwyoT. Tu erTmaneTis siZulviliT Cxvleta daviwyeT, yvelani erTad CaviZirebiT. istoriam Semoinaxa dialogi, rodesac abraam linkolns Jurnalisti ekiTxeba: batono prezidento, Tqveni mtrebis, Tqveni mowinaaRmdegeebis raodenoba katastrofulad klebulobs. raSia saqme? linkolnma upasuxa: me maT vanadgureb. Jurnalisti gaocebulia _ rogor anadgurebT, me ar gamigia, rom vinme daexvritaT! prezidentma uTxra: Cems mowinaaRmdegeebs vibareb, vsaubrobT didxans da am saubris Semdeg Cven erTmaneTs vSordebiT rogorc megobrebi. kvdeba mtroba da ibadeba megobroba. ase vanadgureb mtrebs, ase vanadgureb mtrobas. fexbednieri yofiliyos dRevandeli dRe, rogorc dasawyisi erovnuli energiis daqsaqsulobis dasrulebisa. sazogadoeba, romelic mxolod bWobs da ver zemoqmedebs gadawyvetilebebis miRebaze, kargavs Tavis funqcias, is sazogadoeba pensioneria. saqarTvelos TiToeuli moqalaqe unda gaxdes sisxlsavse cxovrebis Tanamonawile. vinc ar unda iyos, sadac unda iyos, arc erTi adamianis, arc niWis, arc unaris, arc energiis, arc gamocdilebis umniSvnelo nawilic ki ar unda daikargos. laTinuri gamoTqmaa _ viCqaroT nela. verc erTi frinveli marto ver gadaufrens zRvebsa da okeaneebs. ver gadaufrens verc frinvelTa gundis nawili. es SeuZlia mxolod srul, mTlian gunds frinvelebisa. es bunebis kanonia. xolo, Cven winaparTa zneobrivi da sulieri mamebis kanoni aseTia: giyvardes da gadarCebi.
guram odiSaria
(amonaridebi gamosvlidan)
xSirad vixseneb xolme ukanaskneli 25 wlis movlenebs... erTi savalalo ram gvWirs, rodesac sxvadasxvagvarad moazrovneTa dapirispireba iwyeba, Cveni ganwyoba da molodinia, rom viRac erTma mxarem unda gaimarjvos da meore aucileblad unda damarcxdes. samwuxarod, imaze ar vfiqrobT, rom SeiZleba am ZalTa gaerTianeba da erTad gamarjveba ise, rogorc normalur qveynebSi xdeba. me arcTu ise Sori qalaqidan movedi aq, movedi gadabuguli soxumidan, ukve TiTqmis 20 welia... veraviTar SemTxvevaSi teritoriebs ver davibrunebT, Tu ver davibrunebT iq mcxovrebTa ndobas. rac unda kargi koncefciebi daiweros, rac unda kargi dokumentebi iyos xelmowerili, arc erTi ar imuSavebs, arc erTi ar iqneba moqmedi, Tu Cven Soris urTierTobis Cveul normad isev siZulvili gaxdeba.
kaxa kalaZem swori pozicia gamoxata. ar vici, ratom Sefasda misi nabiji uaryofiTad federaciis mier. kalaZe biZina ivaniSvilis gverdze rom ar mdgariyo, did gacilebasac mouwyobdnen. albaT, gaxsovT, rodesac misi Tanagundeli daiWires, mxolod erTma kacma _ kaxa kalaZem gamoxata TanagrZnoba, es iyos safexburTo samyaros sircxvili. erTaderTi adamiani iyo kalaZe, romelsac aRmoaCnda megobrobisa da Rirsebis grZnoba. sasixaruloa, rom kalaZe ivaniSvilis gverdiT dadga, axla jeri xalxzea, moviSvelieb ruzveltis sityvebs: saSiSi mxolod SiSia! xalxma am mTavrobis mimarT SiSi unda dasZlios, SiSiT Sepyrobili adamianebis cxovreba cxovreba ar aris. gamofxizldes yvela, raTa davasruloT diqtatoruli reJimi saqarTveloSi!!! nikuSa Sengelaia
qarTuli ocneba. #1.2012 wlis ianvari
15
redaqtoris sveti
saaxalwlo-saSobao svetis dawera, Tanac gazeTis pirveli nomrisTvis, dekembris bolo, aforiaqebul dReebSi, ioli saqme araa. am anTxleul qveyanaSi kidev erTi weli gadavagoreT... ramdenime wlis win Sobis dResas_ wauls israelSi beTlemSi Sevxvdi. maSin vixile Taboris mTa, romelic svetis weris dros Tvalwin medga. jvarcmamde ramdenime TviT adre ufalma Cvenma ieso qristem Tavisi mowafeebi: petre, iakobi da ioane Taboris mTaze aiyvana da _ maT winaSe feri icvala mzesaviT gabrwyinda. macxovarma Tavisi feriscvalebiT gviCvena, Tu rogorebi iqnebian adamianebi caTa sasufevelSi, rogor gardaisaxeba Cveni miwieri yofa samomavlod. Znelia ar dainaxo, rom saqarTveloSic `feriscvalebaa~. ferebis aRqma Cvenzea da aq daltonizmi ar ivargebs, eg avadmyofobaa. mogwonT, mkiTxvelo, Cveni qveynis feriscvaleba? Tu ar mogvwons, pirvel rigSi _ sakuTar sakuTar Tavs unda movkiTxoT gamikeTebia me ra gamikeTebia imisTvis, rom yofili filiyo Cems ar yofiliyo Cems `qveyanaSi fermuqi?~ ebi muqi? _ am gadaRebil `feriscvalebul~ qveyanaSi xom Cvenma Svilebma da maTma nagramma unda icxovron... gazeTis pirvel da Tanac saaxalwlo nomerSi warmodgenili zogi Tema SeiZleba `arasaaxalwlod~ moeCvenos vinmes, magram nuTu SeiZleba weliwadis droTa mixedviT icvlebodes Cveni damokidebuleba Cvenive qveynis mimarT? sasicocxlo cvlilebebis momtani axali wlis mijnaze gana am striqonebze ukeTesi ra SeiZleba gagaxsenoT: `romelman Seqmna samyaro ZaliTa miT ZlieriTa, zegardmo arsni suliTa yvna zeciT monaberiTa, Cven, kacTa, mogvca qveyana gvaqvs uTvalavi feriTa, misgan ars yovli xelmwife saxiTa mis mieriTa.~ swored SoTas es striqonebi mgonia `qarTuli ocneba~: `Cven kacTa mogvca qveyana, gvaqvs uTvaferiTa... ...~ lavi feriTa...~ ukeTesi momavlis mouSleli imediT, Soba-axal wels gilocavT!
erTad
avisruloT
qarTuli
ocneba!
Cven erTad unda avixdinoT qarTuli ocneba. es aris erTiani, mTliani, Zlieri, samarTliani saqarTvelo! qarTuli ocneba ekuTvnis yvelas. yvelas, vinc ganicdis saqarTveloSi arsebul mZime politikur da socialur-ekonomikur mdgomareobas, vinc adekvaturad afasebs gamomwvev mizezebs da acnobierebs viTarebis Semdgomi gauaresebis perspeqtivas, vinc gamosavals xelisuflebis samarTliani, demokratiuli arCevnebiT SecvlaSi xedavs. qarTuli ocnebis saxelmwifo iqneba qveyana, sadac marTvis sistema daefuZneba adamianis sayovelTaod aRiarebuli uflebebis ganuxrel dacvas. aRdgeba balansi aRmasrulebel, sakanonmdeblo da sasamarTlo xelisuflebas Soris, rac gamoricxavs Zalauflebis Tavmoyras erTi politikuri Zalis xelSi da avtoritarul mmarTvelobas. nebismieri sakonstitucio cvlileba an gansakuTrebuli saxelmwifoebrivi mniSvnelobis kanoni miiReba mxolod sazogadoebasTan konsultaciebisa da konsensusis pirobebSi. xelisuflebis saqmianobis maqsimaluri gamWvirvaloba rogor biujetis, ise erovnuli uSiSroebis politikis gansazRvrisas, uzrunvelyofs xelisuflebis erTaderTi wyaros, saqarTvelos xalxis interesebis dacvas. media gaTavisufldeba saxelmwifo kontrolisagan da Tavad iqceva xelisuflebis kontrolis meqanizmad, rac, Tavis mxriv, sazogadoebas mravalmxrivi, miukerZoebeli informaciis safuZvelze arCevanis saSualebas miscems. sasamarTlo daculi iqneba nebismieri gare gavlenisgan. marTlmsajulebis aRsruleba daefuZneba erTaderT princips _ kanonis uzenaesobas.
qveynis gamTlianeba Cveni osi da afxazi Tanamemamuleebis qarTuli saxelmwifosadmi ndobis aRdgeniT daiwyeba. gvwams, rom am principebisadmi sazogadoebis TiToeuli wevris erTguleba, miuxedavad eTnikuri warmomavlobis, religiuri aRmsareblobis da politikuri mrwamsisa, qarTuli ocnebis asrulebamde migviyvans. sazogadoebrivi moZraoba qarTuli ocnebis mizania uzrunvelyos sazogadoebis gavlena saqarTvelos politikur, ekonomikur da socialur ganviTarebaze da maqsimalurad Caabas igi Cveni qveynisTvis mniSvnelovani problemebis gansazRvrasa da ganxilvaSi. Cveni sazogadoebrivi moZraoba gamocdil specialistebTan erTad gansazRvravs da maTi daxmarebiT SeimuSavebs konkretul samoqmedo gegmas samarTlis, adamianis uflebebis, marTlmsajulebis, ekonomikuri politikis, soflis meurneobis, ekologiis, jandacvis, socialuri uzrunvelyofis, ganaTlebis, mecnierebis, kulturis, sagareo politikis, konfliqtebis mogvarebis, regionuli politikis, adgilobrivi TviTmmarTvelobis, erovnuli umciresobebis, usafrTxoebis, axalgazrdobisa da sportis aqtualur sakiTxebze. sazogadoebriv moZraobasTan arsebuli Tematuri jgufebi Seiswavlian calkeul dargebSi arsebul viTarebas da SeimuSaveben ganviTarebis efeqtian modelebs. jgufebis wevrebi konsultaciebs gamarTaven konkretuli sferoebis eqspertebTan, saerTaSoriso organizaciebisa da diplomatiuri misiebis warmomadgenlebTan. Camoyalibdeba regionuli struqturebi, romelTa mTavari mizani iqneba sazogadoebisa da politikuri Zalebis konsolidacia samarTliani saarCevno garemos Sesaqmnelad, rac, Tavis mxriv, ganapirobebs saxelmwifo mmarTvelobaSi xalxis ndobiT aRWurvili politikuri Zalebis mosvlas.
soso ciskariSvili
daTo maRraZe
zaza firaliSvili
giorgi gorgoZe
16