NR 22 (540) 27 MAJA 2007 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK TEMAT NUMERU: Historia jednej przesyłki str. 4

TERRORYZM
Nietypowe
mocarstwo
ISSN 0867-4523

NASZYM OKIEM:
Na Bałtyku, Morzu Północnym
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl i w Cieśninach Bałtyckich odbyły

się wielkie manewry NATO

Logistyka
z komputera
Afganistan: cykl cnoty
czy cykl klęski

Tara
nie spadnie
z nieba
W NUMERZE:
krawędzi
SIŁY POWIETRZNE: Hałas wart 100 tysięcy złotych str. 28
MARYNARKA WOJENNA: Żniwa na Bałtyku str. 32
WOJSKA LĄDOWE: SZACUNEK W MUNDURZE str. 26
AAAAAAA AAAAAAAA
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

NOBLE MARINER ’07

Pod takim kryptonimem kryją się
największe tegoroczne manewry NATO, NA
które przez dziesięć dni maja odbywały się KRAWĘDZI
na Bałtyku, Morzu Północnym Co spowodowało,
i w Cieśninach Bałtyckich że wzorowy żołnierz
STR. 22 i szczęśliwy – wydawałoby się
– 21-latek próbował
się zabić
TEMAT NUMERU STR. 9

HISTORIA JEDNEJ NA CELOWNIKU

PRZESYŁKI
AFGANISTAN:
Wyciek protokołu pokontrolnego CYKL CNOTY
z 23 Batalionu Radiotechnicznego
w Redzikowie doprowadził do
CZY CYKL KLĘSKI
kolizji dwóch praw – o swobodnym Radosław Sikorski: – Zależy nam na
dostępie do informacji publicznej tym, by Afganistan nie był miejscem,
i ochronie informacji niejawnych skąd organizowane są ataki na nas
STR. 4 i sojuszników, żeby nie był wylęgarnią
kolejnych pokoleń zamachowców.
WOJSKO PROBLEMY MARYNARKA A reszta – jak Afgańczycy zorganizują
WOJENNA sobie ojczyznę – to ich sprawa.
ZAPOMNIANY STR. 12

FILAR ARMII ŻNIWA ŻANDARMERIA WOJSKOWA

Pod względem NA BAŁTYKU INNE OBLICZE
wynagrodzeń Od wojny minęło
pracownicy wojska wiele lat, lecz pozostałe ŻANDARMA
znajdują się na szarym po niej miny morskie wciąż są Kpt. Tomasz Radomiński służy
końcu zarówno niebezpieczne dla statków i okrętów w Oddziale Specjalnym ŻW w Mińsku
w gospodarce poruszających się Mazowieckim. Wolny czas poświęca
narodowej, poza oznakowanymi torami na przygotowania do startu
jak i w budżetówce wodnymi w imprezach sportowych
STR. 16 STR. 32 STR. 36

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
mjr Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Anna Dąbrowska, tel.: (0-22)
684 52 44, CA MON 845 244; mjr Artur
Goławski, tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON
845 244; Sylwia Guzowska, tel.: (0-22)
684 02 32, CA MON 840 232; kpt.
Grzegorz Predel, tel.: (0-22) 684 08 68,
CA MON 840 868; Roman Przeciszewski,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Tadeusz Wróbel, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Wilewski, tel.: (0-52) 378 25 90, CA MON
412 590; Gdynia: kmdr ppor. Mariusz
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07, CA MON
266 207; Krzysztof Wygnał, tel.: (0-58)
626 24 13, CA MON 262 413; Kraków:
Magdalena Kowalska-Sendek, Jacek
Szustakowski, tel.: (0-12) 613 17 80,
CA MON 131 780; Poznań: Natalia
Konopka, tel.: (0-61) 857 23 59,
CA MON 572 359; Piotr Laskowski,
tel.: (0-61) 857 24 46, CA MON 572 446;
Wrocław: Bogusław Politowski,
tel.: (0-71) 765 38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski, tel.: (0-22) 684 52
29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Piotr Bernabiuk, Andrzej Jonas, Marcin
Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta, Tadeusz
Mitek, Wojciech Piekarski, Aleksander
Rawski, Henryk Suchar
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika
Klekociuk, Paweł Kępka, Andrzej Witkowski
Korekta:
tel.: (0-22) 684 03 55, CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik), Katarzyna
Kocoń, Małgorzata Mielcarz, Katarzyna
Pietraszek, Joanna Rochowicz
Szef pionu wydawniczego:
płk Ryszard Choroszy, tel.: (0-22) 684 03
52, CA MON 840 352;
ryszard.choroszy@redakcjawojskowa.pl
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80, 684 55
03, faks: (0-22), CA MON 845 387; Joanna
Brodowska, tel.: (0-22 ) 684 55 03;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 22/2007

 SIŁY POWIETRZNE
HAŁAS WART 100 TYS.
ZŁOTYCH REDAKTOR
NACZELNY
Sąd
w Poznaniu Artur Bartkiewicz
rozpatrzył
dwa wnioski
o odszkodowanie
za spadek wartości
My, czyli oni
nieruchomości położonych
w pobliżu lotniska wojskowego N epotyzm w Redzikowie (vide: „Historia jednej przesyłki”), „fala” w Lublinie
(„Na krawędzi”) – ostatnie dni były dla polskiej armii bardzo gorące. Liczba
spraw, w których Żandarmeria Wojskowa wszczyna postępowania, rośnie z każdym
w Krzesinach, gdzie stacjonują rokiem i – jak zapewnia rzecznik ŻW płk Edward Jaroszuk – jak na razie nie należy
samoloty F-16. Wyrok jest się spodziewać, że będzie inaczej. Co ciekawe, każda z takich spraw wywołuje od ra-
nieprawomocny, a dwie kobiety, zu powszechne oburzenie. Z każdego zakamarka polskiej armii słychać gniewne po-
którym sąd przyznał mruki: jak tak można? My ciężko i uczciwe służymy, a gdzieś tam znowu psują
nam reputację jacyś tajemniczy „oni”. Gdyby losy ludzi w mundurach zależały
odszkodowanie, już cieszą się
od nas – to wtedy polska armia byłaby gejzerem wszelakich cnót, opoką sprawiedli-
z perspektywy otrzymania wości i drogowskazem moralności na bezdrożach zepsucia. Ach ci oni...
pieniędzy STR. 28 Czy „oni” upodobali sobie tylko arm ię? Nie. Armia nie różni się pod tym
względem in minus od innych instytucji publicznych. „Oni” są też w policji,
w służbie zdrowia, w administracji. Psują dobre imię tych instytucji wypracowy-
wane w pocie czoła przez wszystkich. Działają potajemnie i niezauważalnie.
Nikt ich nie zna, nikt ich nigdy nie widział, nikt nie zdawał sobie sprawy. Nie
mają ani przyjaciół, ani współpracowników. Swoją krecią robotę wykonują
w całkowitej próżni. Prawdziwi geniusze zła. Ach ci oni...
Dopiero kiedy zostają złapani, okazuje się, że mają nazwiska i imiona, pracują
w naszej jednostce, w naszym garnizonie. Nie przestają jednak być „onymi”, bo
przecież nikt nic nie wiedział i nie widział. Nasze wzburzenie jest jeszcze więk-
WOJSKA LĄDOWE sze. Ot złoczyńcy – tak nas oszukiwali, a my im tak wierzyliśmy. Nieładnie, nie-
ładnie. Ach ci oni...
SZACUNEK W MUNDURZE Dość. Wszyscy wiemy, że prawda wygląda zupełnie inaczej. Zazwyczaj znamy
„onych” i wiemy o „onych”. I milczymy. Po co się wychylać, po co ryzykować karie-
Amerykanie na kursach w Toruniu rę? Przecież to nie nasza sprawa, my wykonujemy swoje obowiązki uczciwie
uczyli polskich podoficerów nie tylko – a to, że oni postępują inaczej, jest problemem ich sumień. Kiwamy z obrzydzeniem
bycia dumnym z tego, że są głowami, szepczemy po kątach z oburzeniem „jak tak można?” i żyjemy dalej. Nasze
podoficerami, ale też, że do ich sumienia są czyste, bo przecież się oburzamy. Cóż szlachetniejszego nad stoicką po-
gardę dla czyjejś nieprawości? W taki filozoficzno-bezpieczny sposób czekamy na
obowiązków należy dbanie
żandarmerię, czekamy, aż się stanie tragedia – wtedy możemy powiedzieć nawet:
o podwładnych, szanowanie ich „a nie mówiliśmy?”. Tylko że wtedy jest już trochę za późno. Wiadomość idzie
zdania STR. 26 w świat. Na wizerunku polskiej armii pojawia się kolejna rysa.
A czy w nas nie ma trochę z „onych”? Zło zazwyczaj zaczyna się i kończy w każ-
dym z nas. Wynosimy służbowy papier do domowych drukarek? Drobiazg – co
Prenumerata: to jest w porównaniu do tego, co robią „oni”. Zawyżamy koszty wyjazdów służ-
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM. bowych? Drobiazg, grosze, armia się od tego nie zawali. Załatwiamy prywatne
Informacja: (0-22) 684 04 00
sprawy przez służbowe telefony? Drobiazg – przecież wszyscy tak robią. Co
Kolportaż i reklamacje:
PP DW Bellona – (0-22) 457 04 37,
w tym złego? Otóż dokładnie to, co w przypadku tych najgłośniejszych spraw.
6879 041, CA MON 879 041 Inna jest tylko skala działania, ale mechanizm jest dokładnie ten sam. Armia
Druk: Drukarnia Perfekt, ul. Połczyńska 99, Warszawa źle płaci – wyrównajmy to sobie trochę. Trzeba sobie radzić, prawda? Kto kom-
Numer zamknięto: 22.05.2007 r. binuje, ten żyje. Tylko że w ten sposób traktujemy państwo i armię – jego ważną
Zdjęcie na okładce: Jacek Jabłoński część, jako przeciwnika, któremu im więcej wydrzemy, tym lepiej. Zapominamy
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan , CaStudio tylko, iż państwo i armia – to my. I że tak naprawdę oszukujemy sami siebie.
Kiedy prasa znów wykrzyczy kolejną aferę w armii, przed jej potępieniem spójrz-
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
my w lustro. Czy w tym, co się stało, nie ma jakiejś naszej cegiełki? Czy aby na
odzwierciedla stanowisko redakcji. Tekstów
niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie pewno mundur nie stał się dla nas inwestycją w wygodne życie – nawet jeśli na
prawo do skrótów. każdym kroku podkreślamy, że to służba? Czy swoją skromną pensją pracowni-
ka wojska nie usprawiedliwiamy postępowania, którego nic nie usprawiedliwia?
Spójrzmy w lustro – potem możemy potępiać do woli.
Prawda jest bowiem taka, że „oni” naprawdę istnieją.
To my.
Nakład: 22 000 egz.

nr 22/2007 Polska Zbrojna 3

TEMAT NUMERU
– Mamy takie same uprawnienia jak in-
ne organy ścigania i działania nasze były
zgodne z prawem. Możemy wejść do in-
stytucji cywilnej, zapytać o konkretną oso-
bę i jeśli istnieje podejrzenie popełnienia
przestępstwa, wykonać czynności proce-
sowe związane zabezpieczeniem jego śla-
dów czy dowodów – powiedział rzecznik
ŻW płk Edward Jaroszuk o wkroczeniu
4 maja jej funkcjonariuszy do redakcji
„Głosu Pomorza” w Słupsku. Żandarmi
uczynili to na polecenie prokuratora mjr.
Furmańskiego z Prokuratury Wojskowej
w Gdyni, który chciał, by zabezpieczyli
Treść dokumentu była dla Mareckiego
porażająca. Protokół z kontroli gospodar-
czo-finansowej przeprowadzonej przez
członków bydgoskiej Delegatury Departa-
mentu Kontroli MON pod kierownictwem
płk. Andrzeja Morawiaka zawierał infor-
macje, z których wynikało, iż Skarb Pań-
stwa mógł stracić nawet 700 tys. zł. Kon-
trolerzy podważyli sensowność niektórych
zakupów, procedury przetargów, tworze-
nie fikcyjnych etatów dla pracowników
wojska i finansowanie ich nauki oraz szko-
leń, które z punktu widzenia wojska nie by-
ły potrzebne. Sprawa jest tym bardziej skan-
P. PRYMLEWICZ/BELLONA (2)
– O utajnieniu dokumentu decyduje wy-
twórca – wyjaśnia płk Jaroszuk. Natomiast
pragnący zachować anonimowość przed-
stawiciel Delegatury Departamentu Kon-
troli MON zapewnia, że jednostka
w Redzikowie nie została potraktowana wy-
jątkowo. – Wszystkie protokoły z kontroli
gospodarczo-finansowej są dokumentami
zastrzeżonymi – wyjaśnia. – W przeszłości
miały nawet wyższy poziom utajnienia
– były poufne – dodał. Poza oceną sytuacji
w kontrolowanym obszarze każdy protokół
zawiera opis jednostki. I tam właśnie są in-
formacje powodujące, iż dokument jest

Historia jednej prz TA D E U S Z W RÓ B E L

Wyciek protokołu pokontrolnego z 23 Batalionu EKSPERT

Radiotechnicznego w Redzikowie doprowadził do kolizji Maciej Wnuk,

dwóch praw: o swobodnym dostępie do informacji pełnomocnik ministra
obrony ds. procedur
publicznych i ochronie informacji niejawnych. antykorupcyjnych:

komputery, gdyż może znajdować się daliczna, że do grona beneficjentów, jak

w nich zastrzeżony dokument. – Aby nie
sparaliżować pracy redakcji, postanowi-
łem, że zamiast zabierać dysk, wykasują
tylko odpowiedni plik – wyjaśnia rzecznik,
który jednocześnie kieruje Oddziałem Do-
chodzeniowo-Śledczym Komendy Głów-
nej ŻW. Na zakończenie został sporządzo-
ny protokół zniszczenia.
JAK W POWIEŚCI SZPIEGOWSKIEJ
Historia ta miała początek kilka dni
wcześniej, gdy dziennikarz „Głosu Wy-
brzeża” w Słupsku Zbigniew Marecki do-
stał tajemniczą przesyłkę. Zawierała płytę
CD z nagranym protokołem pokontrolnym
w 23 Batalionie Radiotechnicznym w po-
bliskim Redzikowie. Nadawca prosił go,
aby po skopiowaniu zwrócił dysk, umiesz-
czając go pod pomnikiem Ojca Pio, skąd
miała być odebrana.
napisał później słupski dziennikarz, nale-
żały żony kolejnych dowódców batalionu.
Gdy dziennikarz nawiązał kontakt z jed-
nostką, wymienieni w protokole oficero-
wie, jak mówi, próbowali go najpierw prze-
konać, aby nie nagłaśniał sprawy. Dopiero
potem okazało się, że dokument jest zastrze-
żony. Potwierdzili to wezwani przedstawi-
ciele miejscowej ŻW. Żandarmi ustalili, że
wersja protokołu, która trafiła w ręce dzien-
nikarza, pochodzi z komputera w 23 Bata-
lionie. Osoba, która ją skopiowała, usunęła
z niej oznaczenia informujące, że mamy do
czynienia z dokumentem niejawnym. Dla-
tego przedstawicielka ŻW uznała po anali-
zie samej treści na kartkach przyniesionych
do dowództwa batalionu przez redaktora
Mareckiego, że materiał nie jest tajny. Dla-
czego gryf tajności otrzymały informacje
o możliwych nadużyciach finansowych?
Czy zatrudnianie w jednostkach woj-
skowych rodzin kadry dowódczej sprzy-
ja korupcji i jak można tego problemu
uniknąć?
– Sytuacja, w której członkowie rodziny
pracują w tej samej instytucji, zawsze
grozi wystąpieniem konfliktu
interesów. Zwłaszcza jeżeli występuje
między nimi zależność służbowa. Takie
sytuacje należy eliminować, także w jed-
nostkach wojskowych. Zasadne będzie
wprowadzenie stosownych regulacji, op-
artych na już istniejących rozwiązaniach
ustawowych z innych dziedzin. W szcze-
gólności powinno się wyeliminować sy-
tuacje, gdzie między członkami rodziny
zachodzi podległość służbowa lub
uprawnienia kontroli czy nadzoru. Należy
też wykorzystać doświadczenia z sytua-
cji ostatnio opisywanych w prasie. (ad)

4 Polska Zbrojna nr 22/2007

 określany jako zastrzeżony. Niestety, zmia-
na oceny charakteru dokumentu wywoła-
ła pytanie o bezstronność słupskiej placów-
ki. – Jeśli pojawią się jakiekolwiek sygna-
ły, że śledztwo jest źle prowadzone, przy-
ślę dodatkowych ludzi lub przekażę sprawę
innej placówce – zadeklarował płk Jaroszuk.
Także przedstawiciele MON, z ministrem
Aleksandrem Szczygło na czele, zapewnia-
ją, że zostanie ona wyjaśniona do końca.
BEZ ZAMIATANIA POD DYWAN
Płk Jaroszuk przyznał, iż historia z re-
daktorem Mareckim przyspieszyła bieg
zesylki
spraw, gdyż żandarmi poznali wcześniej,
niż wynikałoby z procedury, treść protoko-
łu. Już 7 maja wszczęto pierwsze śledztwa.
Trzy z nich wynikają bezpośrednio z jego
treści. Dotyczą nieprawidłowości w bata-
lionowym ambulatorium, przy przetargach
oraz realizacji bieżących zakupów. Każda
kontrola ma tylko charakter wyrywkowy,
a kompleksowa analiza wszystkich doku-
mentów może dostarczyć nowych faktów
na temat tego, co działo się w 23 Batalio-
nie. Równolegle rozpoczęło się śledztwo
mające ustalić, kto przekazał dziennikarzo-
wi dokument. ŻW jest pewna, że szybko
znajdzie sprawcę, gdyż protokół pokontrol-
ny był zapisany w tylko jednym kompute-
rze jednostki, do którego dostęp miał ogra-
niczony krąg osób. Niestety, przypadek ten
wykazał przy okazji istnienie luki w syste-
mie ochrony informacji niejawnych w Re-
dzikowie. Pokazał również, iż atmosfera
w niej panująca jest na tyle zła, że ktoś za-
ryzykował złamanie prawa. W likwidowa-
nym batalionie, co można usłyszeć, trwa
wojna personalna. A protokół stał się jed-
nym z jej narzędzi. Przy okazji obnażono
tę stronę wojska, którą nie ma się co szczy-
cić, ale która niestety istnieje.  ła mnie trzy godziny. W tym czasie mia-
nr 22/2007
SŁAWOMIR ŻABICKI
Tajne przez poufne
ZBIGNIEW MARECKI,
D Z I E N N I K A R Z „ G ŁO S U P O M O R Z A” :
P
o otrzymaniu kopii protokołu
z wynikami kontroli w 23 Bata-
lionie Radiotechnicznym w Re-
dzikowie nawiązałem kontakt
z jego dowódcą ppłk. Władysławem Wa-
dasem, który po usłyszeniu o posiadanym
przeze mnie dokumencie zagroził mi od-
powiedzialnością żandarmeryjno-proku-
ratorską. Jego nerwowa reakcja potwier-
dziła wiarygodność tego materiału. Po
ustaleniach w redakcji wziąłem kilka kar-
tek z wydrukowanego protokołu i poje-
chałem na spotkanie z ppłk. Wadasem.
W jego gabinecie czekała już pani żan-
darm z Gdyni, która po ich obejrzeniu
uznała, że nie są to tajne informacje. Do-
wódca batalionu chciał się dowiedzieć,
czy będę pisał o sprawach z protokołu. Na-
ciskał, bym wstrzymał się z tym do cza-
su, gdy zostanie rozpatrzone odwołanie
od niego. Jednocześnie potwierdził, że
w jednostce jest niezdrowa atmosfera, są
donosy. Niebawem przyszedł były do-
wódca batalionu ppłk Zbigniew Perzy-
na. On również starał się odwieść mnie
od publikowania informacji zawartych w
dokumencie. Oficer ów twierdził, że jest
on tendencyjny i że ktoś w ten sposób
próbował zablokować jego awans. Gdy
wojskowi uznali, że nic nie wskórają i że
planuję opublikować posiadane informa-
cje, oświadczyli, iż co prawda może pro-
tokół pokontrolny nie jest tajny, ale za-
warte w nim dane – tak. Panowie posta-
nowili skserować posiadane przeze mnie
kartki jako „dowód w sprawie” i wezwać
żandarmów ze Słupska. Odebrałem to ja-
ko próbę zastraszenia.
Żandarmeria Wojskowa przesłuchiwa-
ło miejsce pewne zdarzenie. Jeden z żan-
darmów skasował zapis zeznania w kom-
puterze. Wszystko trzeba było powtarzać.
No cóż, przypadek lub próba sprawdze-
nia, czy powiem to samo.
Poinformowano mnie, że protokół jest
dokumentem zastrzeżonym, a osoba, któ-
ra mi go podrzuciła, usunęła tego zna-
miona. Byłem zdziwiony, że tajne są in-
formacje o możliwych przestępstwach.
Dopiero później dowiedziałem się, iż fak-
tycznie poufne dane zajmowały tylko
1,5 strony. Był to standardowo zamiesz-
czany w tego typu protokole z kontroli
opis jednostki.
Na polecenie prokuratury wojskowej
z Gdyni Żandarmeria Wojskowa odebra-
ła mi wersję drukowaną protokołu oraz
skasowała zawierający go plik w moim
komputerze w redakcji. Poprosiłem o uza-
sadnienie tych działań. Niedawno otrzy-
małem dokument podpisany przez proku-
ratora Mariusza Zgrzywę z Gdyni. Z mo-
jego punktu widzenia jest bardziej opisem
sytuacji niż uzasadnieniem.
Żandarmi poinformowali mnie, że
mogę korzystać z posiadanych notatek,
co tym samym czynię. Tym bardziej że
nagłośnienie sprawy spowodowało, iż
otrzymuję maile o podobnych niepra-
widłowościach w innych jednostkach
wojskowych. Czekam też na zakończe-
nie procedury, gdyż – jak obiecał mi
minister Aleksander Szczygło – dosta-
nę potem całą dokumentację sprawy.
Złożył też deklarację, że jeśli zarzuty
zawarte w protokole po kontroli w Re-
dzikowie potwierdzą się, to dla win-
nych nie będzie miejsca w szeregach
wojska. 
Polska Zbrojna 5
WYDARZENIA ZAPIS
Czołgiem w talibów?
– Nawiązane kontakty spowodują, że za kilka lat stosunki polsko-
-pakistańskie staną się wzorem, jak należy kształtować relacje
między krajami różnych kręgów kulturowych i religijnych – wyraził
przekonanie minister Aleksander Szczygło podczas spotkania
21 bm. z szefem resortu obrony Pakistanu Rao Sikandarem
Iqbalem w Islamabadzie.
P olitycy rozmawiali o zacieśnie-
niu dwustronnych kontaktów
wojskowych oraz o wymianie go-
spodarczej, w tym w przemyśle
zbrojeniowym. – Za parę dni PKW
w Afganistanie osiągnie pełną
zdolność bojową. Chcę zobaczyć,
jak wygląda sytuacja na miejscu
– stwierdził szef MON, odnosząc
się do planowanej wizyty w Afga-
nistanie. Dla dowódcy wojsk lądo-
wych gen. broni Waldemara
Skrzypczaka głównym celem wi-
zyty w Afganistanie jest stwierdze-
nie słuszności przyjętych rozwią-
zań strukturalno-organizacyjnych
w wyposażeniu i szkoleniu wojska.
Nadal zainteresowanie budzi kwe-
stia użycia w misji KTO Rosomak.
Minister oświadczył, że trwają
końcowe testy opancerzenia pojaz-
dów. Od nich zależeć będzie decy-
zja o użyciu KTO w akcjach bojo-
wych. Generał Skrzypczak jest
przekonany, że będzie ona pozy-
Twardy kontra Leopard
JAROSŁAW WISNIEWSKI
S ekcja Krajowa Przemysłu
Zbrojeniowego „Solidarno-
ści” protestuje przeciwko pla-
nom zakupu przez Polskę nie-
mieckich czołgów Leopard.
– Jesteśmy oburzeni, że na po-
trzeby polskiej armii rząd ma za-
miar kupować stary sprzęt woj-
skowy, którego chce się pozbyć
inne państwo – skomentował
Zdzisław Goliszewski, szef zakła-
dowej „S” w fabryce Bumar-Ła-
będy. Zdaniem związkowców,
produkowany w Gliwicach czołg
PT-91 Twardy jest lepszy i tańszy
w eksploatacji od niemieckich
Leopardów. – Decyzja o przeję-
ciu przez Polskę Leopardów była
słuszna i doprowadziła do tego,
6 Polska Zbrojna
tywna. Powróciła też koncepcja
ewentualnego wyposażenia PKW
w Afganistanie w czołgi. – Nicze-
go nie należy wykluczać. Każde
uzbrojenie, które pozwala lepiej
chronić polskich żołnierzy i uła-
twia im wykonywanie zadań, po-
winno być brane pod uwagę – za-
deklarował szef resortu obrony. Do-
wódca WL przypomniał, że już
w październiku ub.r. proponował,
by pojazdy te znalazły się w wy-
posażeniu kontyngentu afgańskie-
go, są bowiem skutecznym środ-
kiem ogniowym do walki na duże
odległości. Wątpliwości ma jednak
gen. broni Bronisław Kwiatkow-
ski, szef Dowództwa Operacyjne-
go. – Nie jestem pewien, czy czoł-
gi w warunkach afgańskich zda-
dzą egzamin – mówił. Jak tłuma-
czył dowódca WL, decyzje zosta-
ną podjęte po zapoznaniu się z sy-
tuacją w rejonie polskiej odpowie-
dzialności w Afganistanie. (TW)
że mamy ponad sto nowoczes-
nych czołgów, sprawnych i wy-
korzystywanych – podkreślił
19 bm. minister Aleksander
Szczygło w radiowych Sygna-
łach Dnia. Jego zdaniem, oceny
związkowców ze zbrojeniówki
są w tej sprawie nieprawdziwe.
– Jeżeli ktoś wypowiada się
o uzbrojeniu, to powinien za-
sięgnąć opinii żołnierzy – dodał
szef MON. Powszechnie wiado-
mo, że ci korzystnie mówią
o Leopardach. Polska otrzymała
z Bundeswehry 128 czołgów
Leopard 2A4. Pierwsza ich par-
tia trafiła do Polski we wrześniu
2002 r. W Leopardy wyposażo-
na jest 10 Brygada Kawalerii
Pancernej w Świętoszowie.
W ostatnim czasie media spe-
kulowały, że Polska chce przejąć
od Bundeswehry kolejne 123
używane czołgi Leopard 2A4. In-
formację potwierdził resort obro-
ny. Ostateczne decyzje jednak
nie zapadły. (ATD)
ROBERT SIEMASZKO
Dziurawe transporty
C zęść sprzętu wysłanego do
Afganistanu dla polskich
żołnierzy uległa w trakcie trans-
portu zniszczeniu – ujawnił
20 bm. gen. broni Bronisław
Kwiatkowski, dowódca Do-
wództwa Operacyjnego, który
towarzyszy ministrowi obrony
w czasie jego wizyty w Paki-
stanie. Dodał, że trzeba spraw-
dzić co zginęło, ustalić, co do-
słać oraz kto ma zapłacić za
ewentualne straty. – Wiemy, że
Mundury za garnitury
W ykonywanie przez żołnie-
rzy zawodowych zadań
służbowych w umundurowaniu
powinno być zasadą, od której
odstępstwa mogą się zdarzać je-
dynie wyjątkowo – napisał mini-
ster Aleksander Szczygło w uza-
sadnieniu swojej decyzji doty-
czącej obowiązku noszenia mun-
durów przez wojskowych – pisze
17 bm. „Życie Warszawy”. We-
dług dziennika, szef MON pod-
pisał specjalną decyzję w tej spra-
wie, bo tylko w ten sposób wie-
lu wojskowych urzędników moż-
ZABÓJCA aresztowany
K olejnego podejrzanego
o atak na polski patrol
20 kwietnia, w którym zginął
st. szer. nadt. Tomasz Jura, zatrzy-
mały 15 bm. Irackie Siły Bezpie-
czeństwa. Aresztowanie Moham-
meda K. poprzedziły działania
operacyjne oficerów Służby Wy-
wiadu Wojskowego Wielonarodo-
wej Dywizji Centrum–Południe.
– W trakcie przesłuchania podej-
rzany przyznał się do podłożenia
improwizowanego ładunku wy-
uszkodzeniu uległy m.in. apteczki
techniczne
i części zapasowe. Powstały także
uszkodzenia mechaniczne sprzętu,
które być może związane są z wa-
runkami na drogach, po których
sprzęt był transportowany – stwier-
dził szef DO. Szczegóły dotyczą-
ce uszkodzeń – ich skali i przyczyn
– wojskowi chcą poznać w czasie
wizyty szefa MON w Afganista-
nie w najbliższych dniach. Mini-
ster Aleksander Szczygło, odno-
sząc się do uszkodzenia lub zagi-
nięcia części naszego wyposaże-
nia, wyjaśnił, że transporty ochra-
niała pakistańska firma wynajęta
przez Amerykanów. Podkreślił, że
sprzęt był ubezpieczony i wszelkie
straty są zrekompensowane. – Jed-
nak jeśli coś zginie, musimy to po-
nownie sprowadzać z Polski – po-
wiedział Szczygło. Nasi żołnierze
mają osiągnąć zdolność bojową na
początku czerwca. Jak podkreślił
gen. Kwiatkowski, sprzęt dla nich
jest już w Afganistanie, ale nie
wszystko trafiło do baz. – Mamy
jeszcze problemy m.in. z transpor-
na zmusić do podporządkowania
się ustawowemu obowiązkowi.
Nakaz wykonywania zadań służ-
bowych w mundurze jest bowiem
zapisany w ustawie o służbie
wojskowej żołnierzy zawodo-
wych z 2003 r. Do tej pory, jak
podaje „ŻW”, było to jednak
martwe prawo, a dowódcy przy-
zwalali na noszenie przez pod-
władnych cywilnych ubrań. Te-
raz w MON oficerowie muszą
chodzić w mundurach: w ponie-
działki – polowych, w pozostałe
dni – wyjściowych. (ATU)
buchowego na trasie przejazdu pa-
trolu – poinformował ppłk Marek
Zieliński, rzecznik prasowy dywi-
zji. To już trzeci aresztowany ter-
rorysta podejrzany o ten atak.
Dwa dni po zamachu przez patrol
polskich sił specjalnych zatrzyma-
ni zostali szejk Abu M. – przy-
wódca grupy rebelianckiej wcho-
dzącej w skład milicji Mahdiego,
oraz Tayek Yala H. – członek tej
grupy i specjalista od ładunków
wybuchowych. (ATU)
nr 22/2007
 Galimatias
lustracyjny
K ierownictwo wojsko-
wych służb specjalnych
oraz innych służb munduro-
wych jest od 11 bm. formal-
nie objęte lustracją. Problem

JAROSŁAW WISNIEWSKI
w tym, że część wzorów
oświadczeń lustracyjnych,
które mają składać, uchylił
11 bm. Trybunał Konstytucyj-
ny. Według nowelizacji usta-
wy lustracyjnej z 13 kwietnia,
POLSKO-SŁOWACKA współpraca może służyć za wzór – stwierdził 17 bm. Aleksander Szczygło, minister
obrony, po spotkaniu z przebywającym z oficjalną wizytą w Polsce ministrem obrony Republiki Słowackiej która weszła w życie 11 maja,
Františkem Kašickým. Szef polskiego MON zaznaczył że odnosi się to zarówno do kooperacji w ramach UE, oświadczenia lustracyjne ma-
NATO oraz Grupy Wyszehradzkiej, jak i do stosunków bilateralnych. (an) ją składać m.in. szefowie biur,
departamentów i wydziałów

W kamasze komend głównych Służby

Kontrwywiadu Wojskowego,
za karę Wywiadu Wojskowego i in-
nych służb mundurowych, lu-

P odpułkownik Andrzej Kotow-

ski nie będzie już szefem Woj-
skowej Komendy Uzupełnień
stracja nie obejmuje natomiast
oficerów wojska jako takich.
Do tej nowelizacji dołączono

Szansa w Zamościu. Minister Aleksander wzór oświadczenia lustracyj-

KANCELARIA RM

Szczygło zdecydował 18 bm. o nie- nego, dla służących poza Pol-

na zamowienia
przedłużaniu mu kadencji, która ską (oraz kierownictwa m.in.
kończy się 30 czerwca. Jest to SKW i SWW). Jest on iden-
związane z nieprawidłowościami, tyczny z oświadczeniem z

P erspektyw współpracy gospo-

darczej związanej z zaopatrze-
niem irackiej armii dotyczyły m.in.
rozmowy premierów: Polski – Ja-
rosława Kaczyńskiego i Iraku
– Nuriego al Malikiego 16 bm.
w Bagdadzie. Według ministra
Aleksandra Szczygło, to, jakiego
typu sprzęt mógłby być przedmio-
tem kolejnych zamówień, zależy
także od przebywającej właśnie
w Polsce delegacji irackich woj-
skowych, którzy zwiedzają za-
kłady zbrojeniowe i jednostki
wojskowe. Szczygło zaznaczył,
że szanse polskich ofert zwięk-
sza ich atrakcyjna cena. Strona
polska liczy na kontrakty doty-
czące broni strzeleckiej i indy-
widualnego wyposażenia żoł-
nierzy, w tym w urządzenia nok-
towizyjne. Rozmawiano też
o możliwości wspólnego szko-
lenia żołnierzy. (ATD)
o których doniosła 15 bm. „Gaze-
ta Wyborcza”. Dziennik opisał hi-
storię 22-letniego lokalnego dzia-
ustawy, z tym że staje się taj-
ny po wypełnieniu. Szef Biu-
ra Lustracyjnego IPN Jacek
łacza PiS, którego próbowano po- Wygoda powiedział, że po
noć powołać do zasadniczej służ- wyroku TK powstał prawdzi-
by wojskowej po tym, jak odszedł wy galimatias prawny. TK
z partii. Komendant zamojskiego uchylił bowiem wzory
WKU na prośbę działaczy PiS oświadczenia z ustawy, jed-
miał sprawdzać, czy można wcie- nak nie te oznaczone jako
lić go do armii. W efekcie posta- 3 i 4. Wobec tego, oświadcze-
nowienia ministra oficer, który nia składane przez kierowni-
osiągnął pełne uprawnienia eme- ctwo SKW i SWW są konsty-
rytalne, odejdzie do rezerwy. Jak tucyjne (bo mają oni składać

ZABIŁ SIĘ napisał w komunikacie Jarosław

Rybak, rzecznik prasowy MON,
załącznik nr 4, którego TK
nie zakwestionował). Z kolei

P odczas pełnienia służby wartowniczej 20 bm. śmiertelnie postrze-

lił się szer. Łukasz Ś. z 15 Brygady Zmechanizowanej w Giżycku.
„W wyniku przeprowadzonych oględzin miejsca zdarzenia stwierdzo-
Kotowski w rozmowie z dzienni-
karzem przyznał, że nieformalnie
prowadzono z nim rozmowy doty-
wzór oświadczeń dla pozosta-
łych służb mundurowych jest
niekonstytucyjny – składają
no, że padł jeden strzał z przydzielonej mu broni służbowej 7,62 mm czące powołania do zasadniczej oni załącznik nr 1 lub 2 uchy-
kbk AKMS” – napisano w komunikacie MON. Dwudziestodwuletni służby wojskowej byłego działacza lone przez TK. Według Wy-
żołnierz pełnił dotychczas czterokrotnie służbę wartowniczą i nigdy nie PiS. – Moja decyzja ma być jas- gody, jeszcze bardziej skom-
zgłaszał problemów osobistych, a w rozmowach z psychoprofilakty- nym sygnałem dla przedstawicieli plikowana jest sytuacja osób
kiem jednostki nie przejawiał skłonności samobójczych. Okoliczności wojska w terenie, aby nie wchodzi- wykonujących czynności ope-
jego śmierci bada wojskowa prokuratura garnizonowa w Olsztynie. Jak li w nieformalne kontakty z lokal- racyjno-rozpoznawcze poza
informuje mjr Tomasz Jabłoński z olsztyńskiej WPG, ze wstępnych usta- nymi politykami, działaczami sa- Polską: jawne oświadczenia,
leń wynika, że tego samego dnia chłopak mógł się pokłócić ze swoją morządów i przedstawicielami bi- w których mieli zaprzeczyć
dziewczyną. Przed służbą na warcie nie zgłosił jednak przełożonym znesu. Stanowczo chcę zapewnić, swej pracy w PRL, są uznane
żadnych problemów, za to już w jej trakcie zadzwonił do matki, mó- że żadna partia – także moja – nie za niekonstytucyjne (załącz-
wiąc, że chce popełnić samobójstwo. Chwilę potem oficer – zawiado- będzie wykorzystywała wojska do nik nr 1), a tajne deklaracje
miony przez matkę chłopaka – znalazł jego ciało. (AD) prowadzenia działalności politycz- (załącznik nr 3) są zgodne
nej – powiedział Szczygło. (ad) z konstytucją. (ann)

nr 22/2007 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA AAAAAAAA
WYDARZENIA ZAPIS
Cywil w prokuraturze
TOMASZ SZAŁEK, dotychczas
pełniący obowiązki prokuratora
krajowego, został 16 bm., decy-
zją premiera Jarosława Kaczyń-
skiego, nowym szefem Naczelnej
Prokuratury Wojskowej i jedno-
cześnie zastępcą prokuratora
generalnego. Szałek jest pierw-
szym cywilem, który pokieruje tą
instytucją. Było to możliwe po
nowelizacji ustawy o prokuratu-
rze, która pozwala na delegowa-
nie cywilów do prokuratur woj-
skowych. 48-letni Szałek wcześ-
niej był wicedyrektorem Biura
ds. Przestępczości Zorganizowa-
nej Prokuratury Krajowej. (ad)
Pożegnanie
z mundurem
RYSZARD
RADZIEJEWSKI
Rosomak, a (jednak) sprawa polska
Z
zainteresowaniem przeczytałem artykuł
Artura Bartkiewicza „Rosomak a sprawa
polska” (Polska Zbrojna nr 21 z 20 maja
2007 r.). Rzeczywiście, temat urósł do rozmiaru
„sprawy polskiej”, ale nie miejmy złudzeń: wię-
cej w tym było chęci nawrzucania politycznej
konkurencji kamyków do ogródka, niż troski
o życie i zdrowie żołnierzy jadących do Afgani-
stanu. Niemniej wyrażona przez autora dez-
aprobata takich medialnych działań jest trochę
nie na miejscu – gdyby nie one, Rosomaki już
dawno byłyby w Afganistanie i nikt nie toczyłby
debat o dodatkowym pancerzu czy uzbrojeniu,
bo rzeczywiście „Transportery (…) nie tylko
mają pancerz, ale również (…) jeżdżą, pływają
i strzelają…”.
nego. Ten sam „numer” chcemy przećwiczyć
z Rosomakiem.
Po lekturze artykułu „Rosomak…” odniosłem
wrażenie, że jego autor chciał powiedzieć:
skończmy już z Rosomakiem. Przypomina mi
to zdarzenie sprzed lat: gdy w czasopiśmie woj-
skowym chcieliśmy napisać o „miękkich”
punktach Twardego, zasugerowano nam, że we
własne gniazdo itd., a poza tym – jak sami bę-
dziemy na Twardego wybrzydzać, to nikt go od
nas nie kupi. Minister obrony narodowej zapo-
wiadał testowanie nowego pancerza z udziałem
przedstawicieli firmy „dopancerzającej” Roso-
maka, ale sprawa jakoś ucichła.
Zgadzam się jednak z Arturem Bartkiewiczem:
przestańmy wreszcie toczyć jałowe dyskusje.

P o 40 latach służby gen.

dyw. Leszek Chyła pożeg-
nał się z mundurem. – Jego
służba może być przykładem
i wzorem drogi rozwoju oficera WP
– powiedział 17 bm. gen. Franci-
szek Gągor, szef SGWP, w trakcie
pożegnania generała. Gen. Chyła,
absolwent WSO Wojsk Zmechani-
zowanych, zawodową drogę rozpo-
czął w 6 Pomorskiej Dywizji Po-
wietrzno-Desantowej. Obejmował
kierownicze funkcje w SGWP i Do-
wództwie WL, gdzie był zastępcą
dowódcy – szefem sztabu. Ostat-
nio kierował Generalnym Zarzą-
dem Zasobów Osobowych P1
w SGWP. (ATU)
W tym momencie przypomina mi się stary woj-
skowy dowcip: Do czego służy chlebak? Chle-
bak, jak sama nazwa wskazuje, służy do nosze-
nia granatów – żeby się nie chlebotały. A do
czego służy transporter? Jak sama nazwa
wskazuje – do transportowania. Jeśli nawet do-
damy: opancerzony, to też nie zmieni jego pod-
stawowego zastosowania. Pięć po dwunastej
(czyli po przetargu i po wyjeździe pierwszych
żołnierzy do Afganistanu) najlepsze zaklęcia
nie zmienią Rosomaka w bojowy wóz piecho-
ty. Swego czasu jako jedni z pierwszych „do-
pancerzyliśmy” czołg T-72 setkami kilogra-
mów pancerza reaktywnego, nazwaliśmy
Twardym i okrzyknęliśmy najlepszym czołgiem
świata, zapominając, że dodatkowe tony opan-
cerzenia to zabójstwo dla silnika i układu jezd-
Chociaż raz okażmy się mądrzy i po szkodzie:
z „afgańskimi” Rosomakami zróbmy, co się
da, aby zapewniły naszym żołnierzom jak
najlepszą ochronę i skuteczność w walce
– jeśli mimo to nie będą lepsze od BRDM-ów
czy opancerzonych samochodów HMMWV
(jeśli Amerykanie ich użyczą), to i tak będą
bardziej bojowo wyglądały. Może to wystar-
czy. Natomiast bez względu na to, jak Roso-
mak tam wypadnie, nie wyciągajmy żadnych
wniosków w kontekście tego, co mamy w kra-
ju: przeznaczmy go na misje pokojowe i sta-
bilizacyjne oraz do transportu (jak sama na-
zwa wskazuje) żołnierzy, pomyślmy za to,
czym zastąpić starzejące się bojowe wozy pie-
choty. To na nich (i czołgach) spocznie ciężar
walki w przyszłości.

Z głębokim żalem i smutkiem żegnam zmarłego Z głębokim smutkiem żegnamy zmarłego

płk. Stanisława SŁONIOWSKIEGO płk. Stanisława SŁONIOWSKIEGO

byłego szefa Węzła Łączności Śląskiego Okręgu Wojskowego wspaniałego człowieka i dobrego kolegę
Rodzinie i Bliskim Zmarłego Rodzinie Zmarłego
wyrazy współczucia składa wyrazy żalu i głębokiego współczucia składają
ppłk Witold Modrzyński, kadra i pracownicy wojska
szef Regionalnego Węzła Łączności we Wrocławiu. Regionalnego Węzła Łączności we Wrocławiu.

Zawiadamiamy, że 18 maja 2007 r. odszedł na wieczną wartę Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci

płk rez. Stanisław SŁONIOWSKI płk. rez. lek. Jerzego GREJBUSA

były komendant Centrum Zarządzania
Systemami Teleinformatycznymi.
Rodzinie i Przyjaciołom Zmarłego
składamy wyrazy szczerego współczucia.
Komenda, kadra zawodowa i pracownicy
Centrum Zarządzania Systemami Teleinformatycznymi
wieloletniego zastępcy szefa Służby Zdrowia Wojska Polskiego,
członka Rady Lekarskiej Wojskowej Izby Lekarskiej.
Rodzinie i Bliskim Zmarłego
składamy wyrazy szczerego współczucia.
Szef, kadra i pracownicy
Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia

W Polsce Zbrojnej zamieszczamy nekrologii tylko żołnierzy i byłych żołnierzy (bezpłatnie).

8 Polska Zbrojna nr 22/2007

 FORUM PROBLEMY
ANNA
DĄBROWSKA

Co
spowodowało,
że wzorowy
żołnierz
i szczęśliwy
– wydawałoby
się – 21-latek
próbował się
zabić.

nr 22/2007 Polska Zbrojna 9

FORUM PROBLEMY
piątek 4 maja nic nie za-
powiadało kłopotów.
– Mariusz cieszył się
z przepustki – wspomina
szer. Artur Nalewajek – tym
bardziej że czekała go „pęp-
kówka” u szwagra. Kiedy
w niedzielę szer. Damian Ko-
zioł zadzwonił do kolegi, usłyszał, że tam-
ten baluje, a o szczegółach opowie mu, gdy
wróci do jednostki. W poniedziałek jednak
Mariusz nie zjawił się w batalionie zme-
chanizowanym na Majdanku. – Dwie go-
dziny po upływie terminu przepustki za-
meldowałem oficerowi dyżurnemu, że go
nie ma, i zadzwoniłem do domu żołnierza
– opowiada plut. Bogdan Kmieć pełniący
tego dnia służbę podoficera dyżurnego.
– Odebrał, sądząc z głosu, jego młodszy
brat i zdziwiony powiedział, że Mariusz
w niedzielę wyjechał do jednostki. Praw-
dopodobnie w tym czasie chłopak zdążył
już napisać list pożegnalny. – Z wywiadu
lekarskiego wynika, że potem połknął, jak
– JEŚLI ZOSTANĄ SKAZANI,
PONIOSĄ WSZYSTKIE
KONSEKWENCJE
DYSCYPLINARNE I SŁUŻBOWE.
UWAŻAJMY JEDNAK
Z FEROWANIEM
WYROKÓW, ABY NIE STRACIĆ
KADRY, KTÓRA
PO TAKIM ZDARZENIU
MOŻE MIEĆ PROBLEMY
W DALSZEJ SŁUŻBIE
sam przyznał, większą dawkę paracetamo-
lu – opowiada kpt. Mirosław Szalewski,
szef służby zdrowia 3 Brygady Zmechani-
zowanej z Lublina. Chłopaka przewiezio-
no do lekarza pierwszego kontaktu, a stam-
tąd na oddział psychiatryczny szpitala
w Łukowie.
– Spokojny, małomówny, nie miał z ni-
kim zatargów, na nic się nie skarżył – opi-
suje szer. Mariusza S. jego kolega z sali
10 Polska Zbrojna
szer. Rafał Rosentreter. – Pod względem
wyszkolenia Mariusz był na czwórkę z plu-
sem – charakteryzuje chłopaka plut. Kmieć,
dowódca drużyny w plutonie, w którym
służy Mariusz. I dodaje: – A jeśli chodzi
o zdyscyplinowanie, chciałbym mieć
wszystkich takich żołnierzy. Przez dwa
miesiące służby w jednostce nie było
z nim żadnych problemów. Iwona Dele- EKSPERT
szek, konsultant ds. profilaktyki psycho-
logicznej z 3 BZ, podkreśla, że żołnierz
Płk Sławomir
pod względem psychologicznym wyróż- Wierzbieniec,
niał się na plus ze swojej blisko stuoso- zastępca
bowej kompanii. – Pod koniec lutego dowódcy 3 Brygady
Zmechanizowanej:
przeszedł pozytywnie rozmowę oraz ba-
dania psychologiczne i został dopuszczo- – Mariusz od marca do maja był prawie
ny jako jeden z 26 osób z pododdziału co dwa tygodnie na przepustce.
do służby wartowniczej. Dla nas to Mógł pójść na policję lub poskarżyć się
wskaźnik, że nic złego się z nim nie dzie- matce, a tego nie zrobił. Nie wiemy,
je – tłumaczy pani psycholog. dlaczego
Dlaczego więc wzorowy żołnierz
i szczęśliwy – wydawałoby się – 21-la-
tek targnął się na życie? – Z jego listu
i z zeznań wynika, że główną przyczyną
były pozaregulaminowe praktyki wycho-
wawcze trzech jego przełożonych – na-
kaz robienia za karę pompek, zmuszanie
do kupowania przepustek, używanie
w stosunku do niego wulgarnych słów
czy uderzenie pięścią w głowę – wyjaś-
nia płk Bogusław Kalwas, komendant
Oddziału Żandarmerii Wojskowej
w Lublinie. Dlatego żandarmeria wszczę-
ła śledztwo w sprawie znęcania się fi-
zycznego i psychicznego przełożonych
w 3 BZ nad szeregowym.
PUNKTY WIDZENIA
W jednostce widzą to trochę inaczej.
– Chcemy wyjaśnić przyczyny zdarzenia
i uniknąć takich sytuacji w przyszłości
– zapewnia płk Sławomir Wierzbieniec,
zastępca dowódcy brygady, pełniący te-
raz obowiązki dowódcy. Dlatego powo-
łał dwie komisje, których członkowie
rozmawiali z dowódcami i kolegami Ma-
riusza, a także z samym żołnierzem, je-
go rodziną i lekarzami. – Chłopak po- w większości się potwierdziły. – Nie
twierdził, że miał niedobre relacje z trze- znam szczegółów prac żandarmerii, jed-
ma przełożonymi – mówi Iwona Dele- nak nasza komisja nie ustaliła w sposób
szek. – To jednak jeszcze nic nie znaczy jednoznaczny, aby relacje w jednostce
– dodaje ppłk Mirosław Ziehlke, szef były naganne – mówi płk Wierzbieniec.
sztabu 3 BZ. Tłumaczy, że są w armii Ppłk Ziehlke uzupełnia, że żaden z żoł-
osoby, które pompki mogą odebrać nie nierzy nie potwierdził naruszenia stosun-
jako część ćwiczeń, ale karę, podniesio- ków międzyludzkich między kadrą
ny głos jako krzyk, a szturchnięcie a podwładnymi. Zdaniem płk. Kalwasa,
w BWP, gdzie Mariusz był kierowcą, ja- przyczyną tych rozbieżności może być
ko uderzenie. inne podejście żołnierzy do rozmowy
– To możliwe – przyznaje płk Kalwas. z dowódcą, a inne do przesłuchania przez
Dodaje jednak, że pompki faktycznie są organy ścigania. – Każdego pouczamy
częścią zajęć, ale mogą być także dodat- o odpowiedzialności karnej za fałszywe
kowym pozaregulaminowym wymusza- zeznania – wyjaśnia płk Kalwas.
niem. Jak tłumaczy, ŻW przesłuchała już Na podstawie zebranych materiałów
ponad 30 żołnierzy i zeznania Mariusza trzem osobom z jednej kompanii żandar-
nr 22/2007

– Mariusz ma
dziewczynę, chciał
się żenić. Zawsze
dzwonił do niej
i gadali godzinami
– mówi szer. Rafał
Rosentreter.
Jednak po
ostatniej
przepustce
w połowie
kwietnia telefony
stały się rzadsze
meria postawiła zarzuty o przestępstwa
na szkodę poszkodowanego – poniżenie
i znieważenie, przyjęcie korzyści mająt-
kowych oraz naruszenie nietykalności
cielesnej. Natomiast Prokuratura Garni-
zonowa w Lublinie, nadzorująca postę-
powanie, dwie z tych osób zawiesiła
w czynnościach służbowych, aby uła-
twić żandarmerii prowadzenie śledztwa.
– Pamiętajmy, że zawieszenie nie jest
równoznaczne z uznaniem winnym
– podkreśla płk Wierzbieniec. – Nie osą-
dzajmy nikogo pochopnie, łatwo bo-
wiem zrobić komuś krzywdę, którą po-
tem trudno naprawić. Jak dodaje
kpt. Adam Grzebalski, rzecznik bryga-
dy i oficer sekcji S1, o ewentualnej wi-
nr 22/2007
ANNA DĄBROWSKA (2)
nie zdecyduje sąd. – Jeśli zostaną ska-
zani, poniosą wszystkie konsekwencje
dyscyplinarne i służbowe. Uważajmy
jednak z ferowaniem wyroków, aby nie
stracić kadry, która po takim zdarzeniu
może mieć problemy w dalszej służbie
– uzupełnia dowódca.
W jednostce zastanawiają się także,
dlaczego chłopak, jeśli miał kłopoty, ni-
komu o tym nie powiedział? Teraz w ar-
mii żołnierz ma mnóstwo sposobów, że-
by zawiadomić o problemach służbo-
wych czy prywatnych – zaczynając od
bezpośrednich dowódców i ich przeło-
żonych. Poza tym wszędzie wiszą nu-
mery warszawskiego telefonu zaufania,
można porozmawiać z psychologiem,
księdzem, zawiadomić żandarmerię.
– Mariusz od marca do maja był prawie
co dwa tygodnie na przepustce. Mógł
pójść na policję lub poskarżyć się mat-
ce, a tego nie zrobił. Nie wiemy, dlacze-
go – zastanawia się płk Wierzbieniec.
– To prawda, nikomu się nie skarżył
– przyznają w żandarmerii. Może pró-
ba samobójcza była sposobem zwróce-
nia uwagi na swoje problemy? – Para-
cetamolem trudno się zabić. Łyknięcie
większej ilości grozi raczej podrażnie-
niem śluzówki żołądka i wymiotami
– tłumaczy kpt. Szalewski. – Mimo to
chłopak potwierdził, że chciał się zabić
– mówią w ŻW. Może więc po prostu
nie wiedział, jak działa ten lek.
SŁUŻBY I DZIEWCZYNA
– Powiedział nam, że nie wytrzymał
przeciążenia służbami, wartami i asy-
stami honorowymi – mówi kpt. Grze-
balski. Plut. Kmieć przyznaje, że służb
jest u nich dużo, ale żołnierze się nimi
wymieniają, a poza tym każdy z nich
przed wartą jest badany przez lekarza.
– Gdyby powiedział, że źle się czuje,
zostałby zastąpiony przez kogoś innego
– podkreśla plutonowy. Wojskowi szu-
kają przyczyn także poza jednostką.
– Mariusz ma dziewczynę, chciał się
żenić. Zawsze dzwonił do niej i gadali
godzinami – mówi szer. Rafał Rosen-
treter. Jednak po ostatniej przepustce
w połowie kwietnia telefony stały się
rzadsze. – Jego koledzy mówią, że
przerywał rozmowy, brzydko się odzy-
wał, wyłączał telefon – mówi ppłk Ma-
riusz Gałeziowski, dowódca batalionu
zmechanizowanego.
Jak zapewnia płk Kalwas, żandarme-
ria sprawdza wszystkie wątki, także te
pozawojskowe, tym bardziej że decyzja
chłopaka mogła mieć kilka przyczyn.
Zdaniem ŻW, zbieranie materiałów
i przesłuchania mogą potrwać dwa–trzy
tygodnie. – Możliwe, że tym trzem oso-
bom postawimy jeszcze dodatkowe za-
rzuty o niewłaściwe zachowania w sto-
sunku do innych żołnierzy – jak zezna-
wał Mariusz, mieli im opalać niedogo-
lony zarost zapalniczką czy kazać za
karę biegać w maskach przeciwgazo-
wych – tłumaczy płk Kalwas. Dopiero
po zakończeniu śledztwa prokuratura
zdecyduje, czy wnieść akt oskarżenia
do sądu.
A co z Mariuszem? Na razie zosta-
nie na oddziale psychiatrycznym. – Po-
tem trafi do jednostki i przed komisję le-
karską, która oceni, czy powinien dalej
służyć – wyjaśnia kpt. Szalewski. Czy
chłopak będzie jednak chciał wrócić do
swojego batalionu? 
Polska Zbrojna 11
NA CELOWNIKU
AFGANISTAN: cykl cn
Kto ponosi polityczną i wojskową od-
powiedzialność za przygotowanie pol-
skiego kontyngentu wojskowego do sił
ISAF? Zmienili się przecież ministro-
wie i generałowie.
– Sukcesy i porażki zawsze idą na kon-
to urzędującego ministra.
Czy rozdzielenie kontyngentu na czte-
ry części to dobra koncepcja? Dowód-
ca nie będzie miał wielkiego wpływu
na żołnierzy. Jednoosobowe dowodze-
nie całym kontyngentem może okazać
się niewykonalne. Zbędny będzie
sztab...
– Ideą powołania dowódcy PKW by-
ło to, byśmy w Afganistanie mieli na-
rodowego oficera od „czerwonej cho-
rągiewki”. Kogoś, kto mógłby powie-
dzieć: „Nie pozwalam!”. Bo z jednej
strony nie obarczamy kontyngentu
ograniczeniami, lecz z drugiej chcemy
mieć pewność, że sojusznicze dowódz-
two posługuje się naszymi żołnierzami
12 Polska Zbrojna
zgodnie z zasadami sztuki wojennej.
Generalnie wolelibyśmy – tak jak
w Iraku – aby większa jednostka odpo-
wiadała za jedną–dwie prowincje, po
to, by był jaśniejszy związek przyczy-
nowo-skutkowy między naszymi dzia-
łaniami a sytuacją w tej strefie. Ponie-
waż jednak późno wchodzimy do Af-
ganistanu, tak nie jest.
Wszystkie regionalne zespoły odbu-
dowy PRT, ważniejsze dowództwa
i łatwiejsze obszary zostały „zajęte”
przez sojuszników.
– To ilustruje fałszywość zarzutów
stawianych także wobec mnie, na przy-
kład w sejmie, jakobyśmy w Afgani-
stanie okazywali nadgorliwość czy wy-
syłali tam zbyt liczny kontyngent. Jest
odwrotnie – nadrabiamy zaległości.
Wchodzimy do tej operacji jako jedni
z ostatnich. W tej chwili w misji ISAF
uczestniczy więcej państw niż NATO
ma członków.
Wywiad z senatorem
RADOSŁAWEM
SIKORSKIM,
byłym ministrem
obrony narodowej
Bezpieczeństwo jest ważne. Chciałbym
jednak jako żołnierz i obywatel-podat-
nik, by po naszym kontyngencie zostało
w Afganistanie coś więcej niż poczucie
bezpieczeństwa. Tymczasem pieniądze,
jakie zamierzamy wydać tam na projek-
ty pomocy cywilom, będą niewielkie.
– Od listopada do lutego zabiegałem
o 30 mln zł dla kontyngentu na działalność
CIMIC. Kiedy odchodziłem z rządu, od-
powiedzi na moje monity do MSZ pozo-
stawały bez odzewu. O ile wiem, teraz kon-
tyngent ma przyznane kilka milionów zło-
tych. To dobry początek. Mam nadzieję,
że jeśli Afgańczycy zaproponują dobre in-
westycje w naszej strefie odpowiedzialno-
ści, to środki na pomoc będzie można
zwiększyć.
Sugeruje Pan, że popełniliśmy błąd,
wstrzymując się z zaangażowaniem
w Afganistanie? Nie stworzyliśmy ze-
społu PRT, choć mają je Litwini. Nie
najlepiej to o nas świadczy.
nr 22/2007

LEWICZ
KAROLINA PRYM
noty czy cykl klęski
– Nie byłem entuzjastą PRT. Zespół ta-
ki nie może być domeną jednego resor-
tu. Potrzebni w nim są przedstawiciele
innych ministerstw, a żołnierze zapew-
niać powinni tylko ochronę. A u nas ze
współpracą międzyresortową różnie by-
wa. Obawiałem się, że gdy zaproponuję
stworzenie PRT, wszyscy ministrowie
powiedzą „tak, pomożemy”, a potem ca-
ły ciężar spadnie na wojsko. Wojsko, je-
śli trzeba, zbuduje drogę. Skoro jednak
budowa dróg w Polsce idzie tak, jak idzie,
to powinniśmy pokazywać to, co nam le-
piej wychodzi.
Tylko że stajemy się outsiderami. So-
jusznicy przyjmują, że instytucja
PRT to klucz do rozwiązywania
problemów pojawiających się w re-
jonach, gdzie interweniujemy. Pol-
ska ignoruje ten trend.
– PRT są bardzo kosztowne. Zresztą,
my działamy w PRT; nasi żołnierze chro-
nią szwedzki zespół w Mazar-e Sharif.
nr 22/2007
Wydaje mi się, iż osiągnęliśmy tam
wspólnie kompromis. Możemy mówić,
że jesteśmy w PRT, a za cały kosztow-
niejszy komponent zespołu odpowiada
kraj bogatszy.
I mający tradycję niesienia pomocy
humanitarnej za granicą.
– To, co Szwedzi zarabiają na ekspor-
cie broni, później wydają na programy
pomocowe.
W Afganistanie będziemy w dużej mie-
rze skazani na łaskę i niełaskę Amery-
kanów.
– Są plusy i minusy tej sytuacji. Współ-
praca z najbardziej zaawansowaną armią
świata stwarza naszym żołnierzom moż-
liwości do podnoszenia kwalifikacji. Jed-
nak rzeczywiście, nie jest dobrze być
uzależnionym w dziedzinie transportu.
Jak rozumiem, tych śmigłowców, które
moją decyzją kupiliśmy jesienią ub.r., nie
dało się doposażyć szybciej.
Kolega, który wrócił z Afganistanu,
przestrzega, że jeśli obcokrajowiec ma
lecieć amerykańskim samolotem, a za-
braknie w nim miejsc dla amerykań-
skich żołnierzy, to nie ma zmiłuj: ob-
cego wyproszą.
– Znam to z doświadczenia. Miałem
odbyć oficjalną podróż do Afganistanu,
podczas której chciałem odwiedzić Nu-
ristan, by złożyć kwiaty na grobie nasze-
go rodaka, Andy’ego Skrzypkowiaka,
który zginął tam w latach 80. I sojuszni-
Jeśli za sukces uzna-
my Afganistan w stylu
europejskim, to skazu-
jemy się na wrażenie
porażki. My jednak ma-
my tam skromne ocze-
kiwania. Zależy nam na
tym, by Afganistan nie
był miejscem, gdzie ter-
roryści mogą się
szkolić
cy nie znaleźli śmigłowców dla ministra
obrony natowskiego kraju.
Czy Pana zdaniem misja PKW ISAF
została dobrze przygotowana pod
względem wywiadowczym i kontrwy-
wiadowczym? Niektórych spraw w tej
branży nie robi się z tygodnia na ty-
dzień…
– Właśnie mieliśmy okazję zobaczyć,
ile szkód można poczynić w Afganista-
nie, posługując się nieprecyzyjnymi in-
formacjami wywiadowczymi albo wad-
liwie interpretując informacje uzyskane
od wywiadu. Lotnictwo znowu pomył-
kowo uderzyło w cele cywilne. Takie ata-
ki doprowadzają prezydenta Karzaja do
desperacji i podważają jego pozycję u ro-
daków. Gdyby takie błędy miały się po-
wtórzyć na szerszą skalę, to cała opera-
cja będzie zagrożona, bo jej punktem
ciężkości są serca i umysły Afgańczy-
ków. Oni są mistrzami intrygi politycz-
nej i na pewno próbują używać nas prze-
ciwko swym wrogom. Konieczny jest
więc zimny osąd i wieloźródłowość in-
formacji wywiadowczych. Minister obro-
ny wysyłający żołnierzy do Afganistanu
musi mieć przekonanie, iż służby wywia-
du i kontrwywiadu działają z najwyż-
szym profesjonalizmem.
W wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”
stwierdził Pan, że szef SKW wierzy, iż
ugrupowania afgańskich liderów lo-
kalnych są infiltrowane przez wywiad
rosyjski.
– Infiltrowane są na pewno. Natomiast
od infiltracji do kontroli – a takiego sło-
wa używano – droga bardzo daleka.
W delikatnej materii tajnych służb nadin-
terpretacja podlana histerią często pro-
wadzi do katastrofy.
Jak Pan myśli, jak długo polski kon-
tyngent ISAF zostanie w Afganistanie?
Dziesięć, dwadzieścia lat?
– To, co w polskich mediach uznano za
błąd prezentacyjny – ogłoszenie w Wa-
szyngtonie podjętej uprzednio decyzji
o wysłaniu kontyngentu do Afganistanu
– zostało dostrzeżone w NATO. Zebrali-
śmy punkty prestiżowe w sojuszu. Byłem
na początku maja w Brukseli na ważnym
forum międzynarodowym i sekretarz ge-
neralny NATO dziękował kolejny raz 
Polska Zbrojna 13
NA CELOWNIKU
Polsce i mnie osobiście za tę decyzję.
Uzyskaliśmy dzięki niej argument
na rzecz wygrywania innych spraw
w sojuszu. Takich jak np. lokalizacja
bazy AGS w Powidzu. Ogłaszając tą
decyzję, podaliśmy, że nasz kontyn-
gent będzie przebywał w Afganista-
nie rok.
Jednak, aby wrócił do Polski, powi-
nien być przez kogoś zmieniony.
– Dlatego kierownictwo naszego
państwa powinno już teraz zabiegać
o dwie sprawy: po pierwsze o infor-
mację, kto nas zmieni; po wtóre o wy-
tworzenie w NATO mechanizmów,
które spowodują, że ciężary finanso-
we i ryzyko operacji ekspedycyjnych
będą się rozkładać solidarnie i równo-
– To, co w polskich mediach uznano za błąd pre-
zentacyjny – ogłoszenie w Waszyngtonie podjętej
uprzednio decyzji o wysłaniu kontyngentu do
Afganistanu – zostało dostrzeżone w NATO.
Zebraliśmy punkty prestiżowe w sojuszu. Na zdję-
ciu: polski Rosomak w Afganistanie.
miernie. Nie może być tak, że Kana-
dyjczycy walczą i umierają, a kontyn-
genty innych krajów stacjonują w bez-
pieczniejszych prowincjach i mniej
ryzykują.
Nie może być jednak też tak, iż po-
wstanie budżet operacyjny NATO
i niektóre stolice powiedzą: „my da-
jemy pieniądze, a wy żołnierzy”. Nie
chcielibyśmy uchodzić za mięso ar-
matnie.
– To i tak byłaby lepsza sytuacja od
tej, z którą mamy do czynienia teraz
14 Polska Zbrojna
– jedni dają i żołnierzy, i pieniądze, po-
dejmując ryzyko, a inni nie oferują pra-
wie nic. Niechby przynajmniej dali pie-
niądze, bo wtedy takie kraje jak Pol-
ska, które ze względów geopolitycz-
nych są pronatowskie, nie miałyby dy-
lematu: czy wydawać na moderniza-
cję, czy na operacje. Mogłyby robić
jedno i drugie. Tymczasem dziś, im
bardziej jesteśmy pronatowscy, tym
mniej zostaje nam na unowocześnienie
wojska.
Wierzy Pan, że Afganistan w 2020 r.
może znacząco różnić się od Afgani-
stanu z roku 2007? Bo jaki interes
– prócz bezpieczeństwa własnego
– ma świat w tym, by było to nowo-
czesne, samodzielne państwo?
ANDRZEJ PINDOR
Wolelibyśmy wziąć
odpowiedzialność
większą jednostką za
jedną–dwie prowincje,
po to, by był jaśniejszy
związek przyczynowo-
-skutkowy między na-
szymi działaniami
a sytuacją w strefie.
Tak nie jest,
a to dlatego, że późno
wchodzimy
do Afganistanu
– Ależ w Afganistanie nikt nie pró-
buje robić niczego na przekór społe-
czeństwu! Afgańczycy sami wybrali
sobie władze. Ostatnio ich parlament
zdecydował o nawiązaniu dialogu z ta-
libami. Nam może się to podobać lub nie,
ale to ich decyzja i ich kraj. Ja widzę kil-
ka scenariuszy. Jedna ze ścieżek prowa-
dzi do katastrofy – kolejne ataki na cy-
wilów, podważenie autorytetu prezyden-
ta Hamida Karzaja, rosnąca niechęć,
przeradzająca się w nienawiść do kon-
tyngentów zagranicznych. Widzę też
ścieżkę wiodącą do stabilizacji. Tymcza-
sem siły NATO nie tylko nie ulegają
ofensywie talibów, której wszyscy się
spodziewali, ale antycypują ich ataki.
To NATO przejawia inicjatywę, a nie
talibowie.
– Możemy więc sobie wyobrazić
ścieżkę cnoty, a nie klęski. Mianowi-
cie – opanowujemy kolejne prowincje
i powiaty, za nami wchodzą tam poli-
cja i wojsko afgańskie oraz organiza-
cje pomocowe, są wykonywanie pro-
jekty rozwojowe, ludność przekonuje
się do nowej sytuacji, odmawia popar-
cia talibom. Talibowie częściowo do-
łączają do procesu politycznego,
a częściowo demobilizują się, tworzy-
my mechanizmy ekonomiczne zmniej-
szające zyski gangów narkotykowych, na
wzór działań w Turcji w latach 60–70.,
więc zaczyna się tam opłacać produ-
kować alternatywne towary. Pakistan
odchodzi od kolonialnego modelu po-
zostawiania całych połaci kraju poza
kontrolą rządu i uzyskuje kontrolę nad
granicą z Afganistanem; likwiduje kry-
jówki talibów oraz al Kaidy. Jednak bez
próby zapewnienia podstawowego bez-
pieczeństwa dla innego typu działań
szanse na sukces są niewielkie.
Ja nie wierzę, by dla nas ta operacja
skończyła się szybciej niż za dziesięć
lat.
– Tyle trwało ustabilizowanie Bałka-
nów. A Afganistan nie jest łatwiejszy.
Nie ustawiajmy zbyt wysoko poprzecz-
ki. Jeśli za sukces uznamy Afganistan
w stylu europejskim, to skażemy się
na porażkę. My jednak mamy tam
skromne oczekiwania – zależy nam na
tym, by Afganistan nie był miejscem,
gdzie terroryści mogą się szkolić, aby
nie był miejscem, skąd organizowane
są ataki na nas i sojuszników, żeby nie
był wylęgarnią kolejnych pokoleń za-
machowców. A reszta – to, jak Afgań-
czycy zorganizują sobie ojczyznę – to
ich sprawa.
Rozmawiał Artur Goławski
nr 22/2007
nr 22/2007 Polska Zbrojna 15
WOJSKO PROBLEMY
ZAPOMNIANY
Niedawna manifestacja w Warszawie
pracowników wojska, podczas której domagano
się m.in. podwyżek płac, jest dobrą okazją
do przypomnienia ich problemów. Pod
względem wynagrodzeń znajdują się oni
na szarym końcu zarówno w gospodarce
narodowej, jak i w budżetówce.
Koniec ubiegłego roku przyniósł pracow-
nikom wojska wiele rozgoryczeń, ale i na-
dziei. Rozczarowania wiązały się z opub-
likowaniem kolejnych statystyk porównaw-
czych. Jeśli chodzi o gospodarkę narodo-
wą, to pracownik wojska zarabiał ok. 83
proc. średniej. Jeszcze gorzej ich sytuacja
wyglądała w porównaniu ze sferą budże-
tową – ok. 79 proc. W opracowaniu na te-
mat sytuacji socjalno-bytowej pracowni-
ków wojska i ich rodzin, opublikowanym
w listopadzie ub.r. przez ówczesny Depar-
tament Spraw Socjalnych i Rekonwersji
MON, stwierdzono, iż „w ciągu ostatnich
lat nie nastąpiły znaczące zmiany w sytu-
acji socjalno-bytowej gospodarstw domo-
wych pracowników wojska”. Oczywista
była też konkluzja, iż przyczyną złej sytu-
acji materialnej są zbyt niskie płace w sto-
sunku do rosnących kosztów utrzymania.
Oceny te potwierdzają badania przepro-
wadzone przez WBBS. Wynika z nich, że
większość pracowników wojska to osoby
16 Polska Zbrojna
GRZEGORZ PREDEL
TA D E U S Z M I T E K
ARMII
niezamożne, a 13 proc. spośród nich de-
klaruje wręcz życie w ubóstwie. Pracow-
nicy przyznawali też, że żyją bardzo
oszczędnie.
Nikt nie odmawia racji
To właśnie ta sytuacja spowodowała,
że 30 listopada ub.r. przed siedzibą mi-
nistra obrony narodowej manifestowało
ponad 120 uczestników odbywającego
się wówczas w Warszawie VIII Krajowe-
go Zjazdu Delegatów NSZZ Pracowni-
ków Wojska.
Pracownikom tym nikt nie odmawia ra-
cji, zwłaszcza że można wskazać winne-
go, a mianowicie ustawę o kształtowaniu
wynagrodzeń w państwowej sferze budże-
towej z grudnia 1999 r. To ona określiła tak
niski poziom ich płac. Fakt, że wojskowe
środowisko pracownicze zostało pokrzyw-
dzone, potwierdzał m.in. Jacek Olbrycht,
dyrektor ówczesnego Departamentu Kadr
i Szkolnictwa Wojskowego, odpowiadając
związkowcom na pismo skierowane przez
nich do premiera.
Dziś środowisko pracowników wojska
jest zupełnie inne niż kilkanaście lat temu.
To skutek zmiany struktury zatrudnienia
cywilów w armii. Kiedyś zajmowali oni
głównie stanowiska robotnicze i usługowe.
Stopniowo, zwłaszcza teraz, gdy wojsko
jest „ucywilniane”, pracownicy zaczęli
przejmować od kadry zawodowej funkcje
i stanowiska wymagające wykształcenia
średniego i wyższego. Tymczasem odpo-
wiednie mnożniki wynagrodzenia pozo-
stały na poziomie z 1999 r.
Racje pracowników dotarły także na fo-
rum s ejmu. Pod koniec ubiegłego roku in-
terpelację „w sprawie poprawy pogarsza-
jącej się sytuacji materialnej pracowników
wojska” zgłosił poseł Jerzy Budnik. Odpo-
wiedział na nią (19 grudnia) minister Ra-
dosław Sikorski. Wyjaśnił, że ustawa bu-
dżetowa na 2007 r. faktycznie nie przewi-
duje wzrostu średniorocznego wskaźnika
nr 22/2007
 Proponowane
w wojsku płace są
dużo niższe niż oferowane
przez pracodawców cywilnych.
Dziś brakuje zwłaszcza ratowników Najwyższe przeciętne wynagrodzenie
medycznych, gdyż odeszli prawie wszy- wśród pracowników wojska otrzymują:
scy. Są też wakaty na stanowiskach
instruktorów nauki jazdy, kierowców członkowie korpusu służby
i w oddziałach wart cywilnych. Na
brak pracowników coraz bar-
cywilnej zatrudnieni
w urzędzie MON
3394
dziej cierpi też nadzór (ok. 3394 zł) oraz pracow-
budowlany
nicy wymiaru sprawiedli-
wości (ok. 3321 zł). 3321
Najniższe wynagrodzenie
uzyskują:
pracownicy zatrudnieni 1928
w Wojskach Lądowych
(ok. 1836 zł)
zł), Marynarce
Wojennej (ok. 1895 zł)
1895
GRAFIKA: PAWEŁ KĘPKA

i w dziale „obrona naro-

dowa” (ok. 1928 zł).

1836

FILAR
Wśród pracowników wojska znajdują się:
Członkowie korpusu
służby cywilnej
– 6,4 proc. ogółu
Urzędnicy państwowi
– 3,3 proc.
Pracownicy służby zdro-
wia – 1,7 proc.
Nauczyciele – 0,5 proc.
Pracownicy upowszech-
niania kultury
ALEKSANDER RAWSKI

– 2,5 proc.

6,4 3,3 2,5 1,7 0,5

Pracownicy zatrudnieni
w jednostkach i instytu-
cjach wojskowych
– 85,6 proc.

wynagrodzeń w państwowej sferze budże-
towej. „W związku z tym środki przezna-
czone na wynagrodzenia pracowników
wojska pozostaną na poziomie z 2006 r.”
– stwierdził minister. Przyznał zarazem, że
przyjęty w obowiązującej ustawie sposób
naliczania pieniędzy na wynagrodzenia
pracowników jest dla resortu obrony naro-
dowej niekorzystny.
Minister wyjaśniał jednak, że MON za-
mierza podjąć działania, które mają popra-
wić złą sytuację materialną pracowników.
Po pierwsze, zadeklarował jednostronne
zwiększenie funduszu wynagrodzeń. Ma
to wynikać ze wzrostu liczby stanowisk
merytorycznych wymagających wyższych
kwalifikacji. Drugim elementem miało być
wykorzystanie zmiany stanowisk wojsko-
wych na cywilne. Chodzi o przenoszenie
pieniędzy – w przypadku takich zmian
w ciągu roku budżetowego – z uposażenia
żołnierzy na wynagrodzenia pracowników.
Kolejną możliwość podniesienia wynagro-
dzeń widziano w wykorzystaniu pieniędzy
uzyskanych ze zmniejszenia liczby stano-
wisk pracowniczych. W dotychczasowym
rozliczeniu rocznego funduszu płac pra-
cowników uwzględniano 54 tys. etatów.
Rzeczywiste zatrudnienie – na co zgodził
się NSZZ Pracowników Wojska – wyno-
sić ma 51 tysięcy. Zaoszczędzone na trzech
tysiącach stanowisk kwoty powinny pójść
do podziału. Na początku roku szacowano
w związku z tym, że średnio wynagrodze-
nie pracownika wzrośnie o mniej więcej
100 zł brutto.
Chcemy o sobie przypomnieć
I co z tych zapowiedzi wynikło? – Zgo-
dziliśmy się na redukcje, zrezygnowaliśmy
z premii i nagród wypłacanych w formie
jednorazowych świadczeń, ale obiecanych
w związku z tym pieniędzy jak dotąd nie
ma – mówi poirytowany przewodniczący
związku Zenon Jagiełło. Związkowcy ża-
lą się, ze nie widać też dodatkowych pie-
niędzy ze zamiany etatów wojskowych na
cywilne. Pracownik obejmuje jakieś odpo-
wiedzialne stanowisko po oficerze, ale po-
zostaje na swoim pułapie wynagrodzenia.
Kolejne niepokoje wynikają z niepew-
ności co do przyszłych struktur w resorcie.
Nie wiadomo np., jakie konsekwencje dla
pracowników przyniesie planowane two-
rzenie wojskowych oddziałów gospodar-
czych w garnizonach, które obsługiwać bę-
dą wszystkie stacjonujące tam jednostki i
instytucje. Z kolei z rządowego projektu
ustawy o naprawie finansów publicznych
wywnioskować można likwidację wszyst-
kich zakładów budżetowych. W resorcie
obrony jest ich około stu. Zatrudniają bli-
sko 3 tys. pracowników. – Co się stanie
z tymi zakładami i pracownikami? Przy-
noszą one przecież zysk – ok.14,5 mln zł
w ubiegłym roku. Czy można będzie je
przejąć i utworzyć spółki pracownicze?
– pytają związkowcy. Wątpliwości, jak wi-
dać, jest wiele. 

nr 22/2007 Polska Zbrojna 17

WOJSKO PROBLEMY
Niedawna wymiana argumentów na ła-
mach „PZ” między zwolennikami armii
w pełni zawodowej a ich interlokutorami
optującymi za utrzymaniem – przynaj-
mniej w części – służby z poboru przypo-
mniała o problemie równie ważnym dla
przyszłości wojska – kondycji kadry do-
wódczej. Temat wart jest dyskusji? Czeka-
my na opinie czytelników.
Nie chodzi bynajmniej o kondycję fi-
zyczną w kontekście zapowiadanego przez
MON odmładzania kadry, ale próbę zro-
zumienia wpływu obecnych uwarunkowań
służby na jej mentalność. A właściwie je-
den z jej aspektów – odwagę w łamaniu
Moc
W ŁO D Z I M I E R Z K A L E TA
(nie)prawdy
Dawne przyzwyczajenia oraz niechęć do
zmian są dla wojska równie groźne jak brak
nowoczesnego uzbrojenia. Ile prawdy jest
obecnie w tym powiedzeniu?
18 Polska Zbrojna
stereotypów oraz gotowość do innowacyj-
nego myślenia.
Mimo widocznych zmian w postawach
i zachowaniach wielu dowódców, przykła-
dy starego myślenia, niesłużące budowa-
niu nowoczesnej armii, wciąż są widocz-
ne. – Częste jest zwłaszcza hołdowanie ste-
reotypom hamującym odwagę i inicjaty-
wę w myśleniu dowódców, co już nieraz
w przeszłości było przyczyną wielu prob-
lemów wojska, włącznie z przegranymi
bitwami – uważa płk rez. Marian Kozłow-
ski, b. szef szkolenia 16 DZ.
Wszystkie armie – nie tylko polską
– cechuje pewna inercja, nieodparta chęć
chodzenia utartymi ścieżkami, powiela-
nia zasad i nawyków. Zdaniem wielu do-
wódców, tak jest bezpieczniej i pewniej.
Nowe bowiem zawsze niesie ze sobą
niepewność i obawę przed złą oceną
przełożonego.
Sojusznicy uporali się po części z tym
problemem, opracowując szczegółowy
wykaz obowiązków dla każdego dowód-
cy. – Nie mogliśmy wyjść ze zdziwienia,
że podczas kontroli zastępcy dowódcy
jego przełożony idzie na urlop. „Przecież
inspektorzy sprawdzają wykonywanie
obowiązków przez mojego zastępcę,
a nie mnie” – argumentował tenże do-
nr 22/2007
 wódca – wspomina płk Grzegorz Pio- – W budowaniu wizji wojska za dzie- mii w znikomym stopniu upowszechnia
trowski z DWL. sięć czy dwadzieścia lat musimy się wy- się doświadczenia i wnioski wynikające
Podobnymi ambicjami kierowali się zbyć zakorzenionych w przeszłości zasad. ze współczesnych konfliktów zbrojnych,
twórcy ustawy pragmatycznej. Zakres To wymaga czasu. Tak jak bywało w prze- a także udziału polskich kontyngentów
obowiązków wyznaczać miały karty opi- szłości, ktoś musi wcześniej dostać po gło- w misjach (robią to dosyć skutecznie ofi-
su stanowisk. Z wykonania zapisanych wie, przełożeni przekonać się, że inne roz- cerowie z DWL oraz 2 KZ przygotowują-
tam zadań kadra byłaby być rozliczana. wiązanie ma sens i warto w nie zainwe- cy kolejne zmiany żołnierzy do Iraku).
Niestety, w praktyce wyszło inaczej. Ka- stować – powiedział „PZ” gen. rez. Wło- Nie są też zbierane – we właściwy spo-
dra ma tyle obowiązków, często niezwią- dzimierz Michalski, b. zastępca szefa sób – wnioski wynikające z prac zespo-
zanych z zajmowanym stanowiskiem, że sztabu WL. łów analityczno-planistycznych nad wpro-
wciąż brakuje jej czasu. Część żołnierzy Tymczasem wielu dowódcom nadal im- wadzaniem do SZ ważnych rozwiązań sy-
pracuje za dwóch, a potrze- ponuje, że podwładni się ich stemowych. Nie analizuje się też efektów
by służby sprawiają, iż od- Wielu dowódcom boją. Kadra dawno też już prze- pracy – w stosunku do założeń – instytu-
bieranie dni wolnych za „nad- stała wierzyć w zasadność tzw. cji MON. Nie prowadzi się oceny progra-
godziny” staje się fikcją. nadal imponuje, kontroli – pomocy. W kosza- mów kształcenia, celów i treści nauczania
Do tego kryteria rozlicza- że podwładni się rach przypisano im etykietkę zarówno w odniesieniu do kandydatów na
nia dowódców wciąż są nie- podwójnego kłamstwa inspek- żołnierzy zawodowych, jak również w ra-
jasne. – Kiedyś wiedziałem, ich boją cyjnego. Pierwszym miało być mach tzw. doskonalenia zawodowego.
czego, kiedy i w jaki sposób zapewnienie przyjeżdżającej Ostatnie zawirowania wokół wykształce-
uczyć żołnierza. Dziś mam swobodę wy- komisji o szczerej chęci pomocy w roz-
boru tematów, ale brakuje pewności, czy wiązaniu problemów, drugim kłamstwem
przełożony lub inspektor nie zakwestio- natomiast – odpowiedź kontrolowanych,
nują mojego wyboru – zwierza się ppłk że są za to inspektorom niezmiernie
Mirosław Wesołowski z 12 DZ. wdzięczni.
W efekcie, według danych z kontroli
Rządzi strach kompleksowych, niektóre z błędów po-
Nie dziwi fakt, że niektórzy dowódcy pełnianych np. w szkoleniu mają charak-
zmęczeni nieustającą reformą armii, oba- ter cykliczny. Świadczy to o tym, że
wą związaną z oceną w opinii, która mo- z wieloma problemami armia nie może
że przekreślić awans, a nawet zmusić do się uporać latami. Jedną z tego przyczyn
odejścia z wojska, więcej energii niż jest – według sztabowców – brak w si-
w szkolenie wkładali w to, by nie podpaść, łach zbrojnych sprawnie funkcjonujące-
oraz hołdowanie pozorom. – Zdarzało się go systemu zbierania oraz upowszech-
US DOD

w przeszłości, iż niektórzy dowódcy bar- niania doświadczeń z codziennej działal-

dziej dbali o wygląd biura przepustek oraz ności służbowej.
W znikomym stopniu upowszechnia się
pomieszczenia sztabowe, by zrobić wra- W jaki jednak sposób taki system miał- doświadczenia wynikające z udziału polskich
żenie na przełożonych, niż wyszkolenie by funkcjonować, skoro kadra do dziś, je- kontyngentów w misjach pokojowych i stabi-
ogniowe żołnierzy – przyznaje ppłk Jaro- śli tylko może, unika przyznawania się do lizacyjnych
sław Więckowski z Dowództwa SP. błędów? Co gorsza, dotyczy to także mło-
Doświadczenia wyniesione przez żoł- dych, a nie tylko trzymających się kurczo- nia przyszłych oficerów są tego najlep-
nierzy ze współdziałania z sojusznikami wo stołków żołnierzy z dwudziestoletnim szym przykładem.
godzą w utrwalone przez lata nawyki, czy większym stażem. Zresztą, czy moż- To się ma obecnie zmienić. Od tego ro-
zmieniając koszary. Nie na tyle jednak, na wyobrazić sobie dowódcę, który oma- ku doświadczenia szkoleniowe będzie
by przestać ukrywać przed przełożonym wiając ćwiczenia lub inne ważne przed- gromadzić, analizować i upowszechniać
błędy czy pozbyć się obaw, że szczerą sięwzięcia szkoleniowe, przyznaje przed nowo powstały Zarząd Szkolenia SGWP.
opinię lub pomysł podwładnego potrak- przyłożonym, że je zawalił? Bije się Bez zmian mentalnych kadry nie będzie
tuje on jako naganną próbę wyjścia przed w pierś, wskazując przyczyny błędów to jednak łatwe. Aby taki system mógł po-
szereg. Kadrą wciąż rządzi strach przed i niedoróbek? Jeśli nawet ktoś taki się cza- prawnie działać, należałoby wcześniej
utratą pracy lub niespodziewanym szla- sem zdarzył, to wszyscy wiedzą, o czym usankcjonować prawnie obowiązek żołnie-
banem na drodze do kariery. Coraz częś- świadczą wyjątki. rza do zgłaszania indywidualnej opinii
ciej, udzielając wypowiedzi dziennika- Stąd m.in. wzięła się nieskuteczność o zauważonych błędach i niedomaganiach,
rzom, wojskowi nie chcą ich sygnować wielu rozwiązań z przeszłości, dotyczą- a także przedstawiania pomysłów lepsze-
własnym nazwiskiem. To jeden z przy- cych np. reformy szkolnictwa wojskowe- go wykonywania zadań. Przekonać kadrę
kładów takich postaw. go, metodyki szkolenia czy reformowa- o potrzebie i konieczności przedstawiania
Z mieszaniny obaw i stresów trudno nia struktur, które rozwiązywano po to w meldunkach prawdy oraz autentycznych
wykrzesać entuzjazm w służbie i zdobyć tylko, by po latach odbudowywać je po- danych, a przełożonych do nierozliczania
się na innowacyjne myślenie. Pewnie tak- nownie. Przykład pierwszy z brzegu za to podwładnych. Gdyby usankcjonowa-
że dlatego ciągle zbyt mało jest przykła- – odtwarzanie pionów szkolenia w dy- no odgórnie prawo do błędów, kadrę prze-
ALEKSANDER RAWSKI

dów współdziałania dowódców, dziele- wizjach i brygadach. stałoby gnębić wiele stresów. Wojsko zro-
nia się doświadczeniami, wspólnego szu- biłoby być może najważniejszy krok na
kania rozwiązań problemów, refleksji Prawo do błędów drodze do nowoczesności. 
nad tym, co zrobić, by nie powtarzać tych Z wniosków Strategicznego Przeglądu PS Personalia niektórych rozmówców na ich
samych błędów. Obronnego wynika m.in., że w naszej ar- prośbę zostały zmienione

nr 22/2007 Polska Zbrojna 19

WOJSKO INFORMATYZACJA
LOGISTYKA Z
Wojsko potrafi zliczyć, ile ma czołgów czy dział, lecz nie bardzo orientuje się już co do liczby butów,
mundurów czy kamizelek kuloodpornych. To efekt braku zintegrowanych systemów
informatycznych. MON zdecydowało, że najwyższy czas to zmienić.
Według Strategii Informatyzacji Resor-
tu Obrony Narodowej jesteśmy w przede-
dniu prawdziwej rewolucji informatycz-
nej w armii. Jej początkiem ma być roz-
poczęcie budowy Zintegrowanego Wie-
loszczeblowego Systemu Informatyczne-
go Logistyki, Finansów i Kadr. Rozwija-
nie tego megasystemu – obok równolegle
prowadzonych prac nad zautomatyzowa-
nymi systemami dowodzenia (ZSyD)
i kierowania środkami walki – przewi-
dziano na pięć lat. Między innymi na je-
go bazie, po 2012 r., rozpoczną się pra-
ce nad zbudowaniem jednego zintegro-
wanego systemu informatycznego dla
sił zbrojnych.
Z informatyzacją armii od dawna są
problemy. – Tak naprawdę można powie-
dzieć, że dopiero się do niej zabieramy
– przyznaje gen. bryg. Włodzimierz No-
wak, dyrektor Departamentu Informaty-
ki i Telekomunikacji MON. Warunkiem
koniecznym zakończenia informatyzacji
jednostek i instytucji jest „wprzęgnięcie”
ich w sieć. Nie pierwszą lepszą, ale utaj-
nioną, zapewniającą bezpieczeństwo
przesyłanych informacji. Aby jednak ta-
ka sieć mogła w armii funkcjonować,
muszą zostać spełnione rygorystyczne
warunki, dotyczące m.in. infrastruktu-
ry. Trzeba przygotować odpowiednio
chronione pomieszczenia zatrzymują-
20 Polska Zbrojna
W ŁO D Z I M I E R Z K A L E TA
ce promieniowanie elektromagnetycz-
ne, a ich użytkownikom zapewnić
odpowiednie komputery i urządzenia
kryptograficzne.
Tymczasem komputerów klasy
TEMPEST, spełniających parametry bez-
pieczeństwa pracy z dokumentami zawie-
rającymi tajemnice służbowe i państwo-
we, z różnych względów (m.in. związa-
nych z perturbacjami przetargowymi)
wojsko dostaje mniej niż potrzebuje. Sy-
tuacja ta ma poprawić się dopiero w tym
roku. Problemy są także z pozyskaniem
nowoczesnych urządzeń kryptograficz-
nych polskiej produkcji. Dokumentów
o klauzulach „tajne” i „ściśle tajne” nie
można redagować, przechowywać i prze-
syłać w sieciach zabezpieczonych impor-
towanymi szyfratorami.
BÓL GŁOWY OD PRZYBYTKU
Dotychczas było tak, że każdy rodzaj
sił zbrojnych projektował i eksploatował
inne systemy. Dla przykładu: sześć od-
działów Dowództwa Sił Powietrznych do
dziś posługuje się 14 różnymi programa-
mi informatycznymi. Ogółem na 195 sy-
stemów funkcjonujących w resorcie obro-
ny 46 to zautomatyzowane systemy do-
wodzenia (ZSyD) oraz kierowania środ-
kami walki, 36 – systemy dla logistyki,
22 dla finansów, a 15 dla kadr. Pozostałe
76 to programy niszowe, np. do obsługi
bibliotek czy sprzętu w parku wozów.
Od tego przybytku głowa boli. Wpraw-
dzie w zautomatyzowanych systemach
dowodzenia można skutecznie wymie-
niać informacje i zsynchronizować dzia-
łania, ale nie zapewniają one m.in. moż-
liwości kompleksowego planowania ope-
racji na szczeblach operacyjnym i taktycz-
nym. Brakuje połączeń w systemie dowo-
dzenia w układzie narodowym i sojusz-
niczym, a także wielu baz danych doty-
czących logistyki, kadr i finansów.
SYGNAŁ NA TRWOGĘ
Z kolei systemy wykorzystywane w lo-
gistyce, pionie księgowości, w finansach
i kadrach działają na odrębnych zasadach.
Nie spełniają wymogów wynikających
z racjonalnego zarządzania zasobami. Są
przestarzałe, używają różnych platform
sprzętowych i programowych, przez co
nie mogą ze sobą współpracować. Ewi-
dencja w nich prowadzona jest wybiór-
czo, i to na wyższych szczeblach organi-
zacyjnych, bez powiązania z niższymi.
Niektóre systemy kadrowe (Etat, Szyk,
Spirala, Ewident-P) wymagają modyfi-
kacji, choćby z powodu zmian struktur or-
ganizacyjnych wojska. Nie wiadomo, co
będzie z pierwszym komercyjnym syste-
mem w wojsku, Personelem, stworzonym
nr 22/2007

KOMPUTERA
na potrzeby pragmatyki. Niektóre z pro-
gramów w pionie księgowości nie mogą
być dalej rozwijane, m.in. ze względu na
brak specjalistów, którzy odeszli do rezer-
wy lub znaleźli lepiej płatną pracę.
Brak informatycznej spójności między
działami finansowym, materiałowym,
technicznym, medycznym, transportu i ru-
chu wojsk oraz infrastruktury powoduje
małą przejrzystość struktur logistycznych
na poszczególnych szczeblach resortu.
Utrudnia to wykonanie zadań stojących
przed logistyką, a brak przejrzystości
struktur i procesów logistycznych kompli-
kuje projektowanie i budowę systemów
informatycznych.
W MON o potrzebie radykalnej zmiany
organizacyjno-technologicznej w informa-
tyce mówi się od dawna. Obecne kierow-
nictwo ma najwyraźniej dosyć jałowej dys-
kusji. Nakazuje pilne działania, których re-
zultatem ma być uporządkowanie struktur
organizacyjnych oraz kompetencji.
SIŁY I ZAMIARY
Na początek zdecydowano się na pilną
budowę Zintegrowanego Wieloszczeblo-
wego Systemu Informatycznego Logisty-
ki, Finansów i Kadr Resortu Obrony Na-
rodowej. – Wypracowaliśmy skuteczniej-
sze sposoby i metody informatyzacji re-
sortu. Rozwiązania zastosowane w 4 Re-
jonowej Bazie Materiałowej pokazują, że
budowa takiego systemu będzie możliwa,
jeśli wreszcie zaczniemy działać – uważa
płk dr Jerzy Kuck, szef Oddziału Syste-
nr 22/2007
EKSPERT
Płk dr Jerzy Kuck,
szef Oddziału Systemów
Informatycznych
Departamentu Informatyki
i Telekomunikacji MON:
– Zamierzamy do końca 2007 r. wypraco-
wać założenia kierunkowe na Zintegrowany
Wieloszczeblowy System Informatyczny
Logistyki, Finansów i Kadr, który zasięgiem
obejmie wszystkie szczeble organizacyjne
w resorcie i uwzględni systemy (podsyste-
my) zabezpieczenia materiałowego, tech-
nicznego, medycznego, transportu i ruchu
WIELU INFORMATYKÓW
ODCHODZI Z ARMII. POZOSTAJĄ
JEDYNIE PASJONACI WOJSKA,
KTÓRZY NIE DECYDUJĄ SIĘ
NA PRACĘ W FIRMACH
INFORMATYCZNYCH
OFERUJĄCYCH CZTEROKROTNIE
WYŻSZE PŁACE, NIŻ MAJĄ
W RESORCIE
mów Informatycznych DIiT MON, po na-
radzie zorganizowanej przez departament
na temat strategii i rozwoju informatyki
resortowej, która odbyła się niedawno
w 4 RBM w Grudziądzu.
Sceptycy mają jednak wątpliwości, czy
system działający we wzorcowej bazie lub
jednostce da się przenieść na całe wojsko.
Optymizm i determinacja informatyków
będą w tym procesie niewątpliwie po-
trzebne. Wnioski i doświadczenia z przy-
gotowania i działania systemu informa-
tycznego w 4 RBM na pewno przydadzą
się przy organizacji megasystemu integru-
jącego logistykę, finanse oraz kadry całe-
go Wojska Polskiego. W praktyce jednak
wykonanie tak złożonej, wieloszczeblo-
wej operacji wymaga znacznie większych
środków. Ich dokładna wielkość będzie
określona najpóźniej w czerwcu – zapew-
niają informatycy w MON. Jakkolwiek
jednak liczyć, będą to na pewno olbrzy-
wojsk, infrastruktury, finansowego oraz
kadr. Budowa takiego systemu, jak poka-
zują doświadczenia przodujących w tym za-
kresie armii, to długi i żmudny proces.
Oczekiwane efekty przychodzą z reguły po
trzech–pięciu latach.
Największym problemem będzie niewątpli-
wie zapewnienie bezpiecznego systemu
przekazywania informacji. To obecnie je-
den z zasadniczych celów informatyzacji re-
sortu obrony i zarazem największe wyzwa-
nie dla osób, które zajmują się projektowa-
niem, budową i utrzymaniem w sprawności
sieci komputerowych.
mie pieniądze. Skąd je wziąć? Informaty-
cy wierzą, że środki na ten cel na pewno
się znajdą. Przede wszystkim w budżecie
MON, w tym w funduszach przeznaczo-
nych na realizację celów sił zbrojnych, in-
westycji specjalnych i sojuszniczych. Pla-
nowane jest także wykorzystanie pieniędzy
z amerykańskiej pożyczki FMS. W ramach
tych środków już dostaliśmy prawie 670 li-
cencji informatycznych na programy sto-
sowane w armiach sojuszniczych w zinte-
growanych systemach logistycznych. To
dobry początek. W związku z budową
ogólnopolskiego zintegrowanego wielo-
szczeblowego systemu logistyki, kadr i fi-
nansów potrzebne jest oprogramowanie dla
ok. 15 tys. stanowisk.
Aby stworzyć megasystem, potrzebny
też będzie odpowiednio liczny oddział lu-
dzi oddelegowanych na stałe do tej pracy,
a nie wykonujących ją dodatkowo, nieja-
ko nieetatowo. Norwegowie, którzy mają
znacznie mniejszą armię od naszej, na po-
trzeby skutecznie przeprowadzonej infor-
matyzacji resortu, zleconej firmie z bran-
ży IT, oddelegowali ponad stu żołnierzy.
Etatowo. Czy znajdzie się tylu specjali-
stów, aby zinformatyzować MON?
Płk Kuck jest optymistą, ale i on przy-
znaje, że obecnie wielu informatyków od-
chodzi z armii. – Praktycznie pozostają
jedynie pasjonaci wojska. Jak inaczej na-
zwać tych, którzy nie decydują się na pra-
cę w firmach informatycznych oferujących
czterokrotnie wyższe płace, niż mają w re-
sorcie? – twierdzi pułkownik. 
Polska Zbrojna 21
MARYNARKA WOJENNA
MARIAN KLUCZYŃSKI
„Noble Mariner ’07” – pod tym
kryptonimem kryją się największe
tegoroczne manewry NATO, które
przez dziesięć dni maja odbywały się
na Bałtyku, Morzu Północnym
i w Cieśninach Bałtyckich. Wzięło w nich
udział 80 okrętów, 70 samolotów
i śmigłowców z 17 państw sojuszu
oraz państw partnerskich
(Szwecja i Finlandia).
P rzed manewrami kilkana-
ście okrętów gościło
w gdyńskiej bazie morskiej.
Pobyt w niej wykorzystano na
ostateczne przygotowanie ćwi-
czeń oraz bezpośrednie kontakty
załóg, wymieniono doświadcze-
nia, rozegrano mecze piłki noż-
nej, zwiedzono też miasto.
22 Polska Zbrojna
SCENARIUSZ
ĆWICZEŃ
G łównym celem ćwiczeń było m.in.
usprawnianie działania w sytua-
cjach kryzysowych na morzu, prowa-
dzenie międzynarodowej operacji poko-
jowej, przeciwdziałanie terroryzmowi,
przywracanie stabilizacji w zagrożonym
rejonie, egzekwowanie przestrzegania
embarga, niedopuszczanie do rozsze-
rzania się konfliktu i zmniejszanie za-
grożeń dla cywilów. Kulminacyjną fazą
ćwiczenia był desant morski na poligo-
nie w Ustce, który miał za zadanie
udzielenie pomocy humanitarnej poza-
rządowym organizacjom humanitar-
nym zwaśnionych stron. Ćwiczenia
„Noble Mariner” były zsynchronizowane
z ćwiczeniami sił powietrznych
„Noble Award” i wojsk lądowych
„Kinered Sword”. nr 22/2007
 W rejonie Bałtyku Południowego
doszło do sytuacji kryzysowej.
Z terytorium państwa Mapleland
oddzieliły się, bogate w odkryte
niedawno złoża ropy, północne re-
giony, tworząc autonomię. Jej
władze zaczęły rościć sobie prawo
do uznania na arenie
W MANEWRACH WZIĘŁY
międzynarodowej. Granice
UDZIAŁ SIŁY Norwegii, Wielkiej
z Maplelandem zostały zamknięte,
Brytanii, Stanów Zjednoczonych
a bardzo silna marynarka wojenna
Ameryki, Kanady, Danii,
autonomii rozpoczęła operacje na
Niemiec, Belgii, Holandii,
Bałtyku. Doszło do migracji ludności
Francji, Grecji, Turcji, Portugalii,
i aktów łamania praw człowieka.
Hiszpanii, Włoch, Estonii, Łotwy
Zaistniało zagrożenie eskalacji
i Polski.
kryzysu. ONZ zwrócił się do sojuszu
północnoatlantyckiego o wysłanie
tam sił, które przywróciłyby stabiliza-
cję w zagrożonym regionie i ewakuo-
wały będącą w niebezpieczeństwie
ludność. Sojusz skierował tam Siły
Odpowiedzi.

MARYNARKĘ WOJENNĄ RP REPREZENTOWAŁY: fregata

rakietowa ORP „Gen. T. Kościuszko”, okręt podwodny ORP
„Kondor”, niszczyciel min ORP „Czajka”, okręt ratowniczy ORP
„Piast”, trałowce ORP „Necko” i ORP „Drużno”, holownik H-8,
śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych, w tym działający
z pokładu fregaty Kaman SH-2G oraz dwa Mi-14 PŁ i tyleż
samolotów patrolowo-rozpoznawczych An-28 B1R. Polska
Marynarka Wojenna jako jeden ze współorganizatorów
ćwiczenia zapewniała także wsparcie logistyczne, ratownicze,
hydrograficzne i meteorologiczne.

nr 22/2007 Polska Zbrojna 23

AAAAAAA
WOJSKADODATEK
LĄDOWEAAAAAAAAAAAAAAAAAAA

Prawie stu żołnierzy, w tym 76 ele-

wów, przy niesamowicie zmiennej
pogodzie doskonaliło umiejętności
wojskowe.
Na poligonie każdy żołnierz mógł
doświadczyć ciężkiej taktycznej szko-
ły wojskowego rzemiosła podczas ćwi-
czeń dynamicznych. Zajęcia przerywa-
no tylko na posiłki i odpoczynek. Choć
odpoczynek to może zbyt wiele powie-
dziane – zajęcia nocne czy całodobo-
we na pewno nie pozostawiały zbyt
wiele czasu na sen. Lecz czym jest sen
dla młodych wojowników, żądnych
wiedzy i nowych doświadczeń? Elewi
SPWLąd, ku zadowoleniu instrukto-
rów, potraktowali poligon jak spraw-

MARCIN SZUBERT

Poligonowy
Nic tak dobrze nie
kształtuje przyszłego
dowódcy jak ćwiczenia
poligonowe. Dlatego
od 6 do 19 maja elewi
Szkoły Podoficerskiej
Wojsk Lądowych
w Poznaniu uczestniczyli
w szkoleniu na poligonie
w pobliskim Biedrusku.

24 Polska Zbrojna nr 22/2007

FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
Zasadzka na żurnalistów
P oligon SPWLąd chętnie odwiedzają
dziennikarze. Wojsko stanowi cieka-
wy temat dla mediów, zwłaszcza ćwicze-
nia dynamiczne. 16 maja przyjechali tu
dzian. Sprzyjały temu ilość oraz in-
tensywność zajęć. Każda minuta była
zbyt cenna, aby pozwolić sobie na
KIEROWNIK strzelania mł. chor. Łukasz
Macioszczyk na stanowisku kierowania
żywioł
strzelaniem
mundur galowy jako żołnierze zawo-
nr 22/2007
dziennikarze poznańskiej TVP3. Białe
mondeo z charakterystycznym logo zosta-
ło okrążone przez zamaskowanych
i uzbrojonych żołnierzy. Elewi ćwiczyli tego
dnia taktykę nieregularną. Zaprosili żurna-
listów do mniej wygodnego, ale bardziej
przydatnego na poligonie stara 266. Z za-
słoniętymi twarzami, pod czujną eskortą
ruszyli w nieznane. Na miejscu ćwiczeń
czekało ich kolejne zaskoczenie. Dobra,
gorąca poligonowa kawa w towarzystwie
słuchaczy i instruktorów.
zwolnienie tempa. To właśnie w ta-
kich warunkach kształtuje się charak-
ter i osobowość przyszłego dowódcy
polowego. Twardego żołnierza, od-
pornego na trudy służby. Z kamufla-
żem na twarzy, z karabinem w ręku
i błyskiem w oku ruszali na kolejne
zajęcia.
Elewi w poznańskiej szkole uczą się
od września ub.r. Każdy z nich spę-
dził wiele godzin w salach wykłado-
wych, na placach ćwiczeń, strzelni-
cach, trenażerach i w polu. Teraz po-
trafią zrobić praktyczny i bardzo do-
bry użytek z wiedzy, którą zdobyli.
Czasami braki w doświadczeniu nad-
rabiają ułańską fantazją i choć popeł-
niają błędy – już niedługo będą dobry-
mi żołnierzami zawodowymi, dowód-
cami drużyn, liderami.  Francji, a na terenie koszar odsłonięto pomnik
Na zaję-
ciach mimo zmę-
czenia co chwilę słychać
śmiech, żarty. Elewi, patrząc
na naramienniki, z dumą przyzna-
wali, że już za trzy miesiące włożą
dowi – kaprale. Droga do dwóch
belek, choć długa, męcząca
i wymagająca wyrzeczeń,
MARCIN SZUBERT (5)
wiedzie właśnie przez
poligon
FLESZ
LUBLIN. Legia Akademicka Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego przy współpracy
z 3 Brygadą Zmechanizowaną Legionów
im. Romualda Traugutta zorganizowała
12 maja Zawody Sportowo-Obronne Młodzieży
Akademickiej Lubelszczyzny i Podlasia oraz
Wojska Polskiego „Cool – Armia 2007”. Wzięły
w nich udział 23 zespoły. Rywalizację obser-
wowali goście, z ministrem obrony narodowej
Aleksandrem Szczygło na czele. Zespołowo
zwyciężyła reprezentacja 3 BZ, a w klasyfikacji
indywidualnej pierwsze miejsce zajął Janusz
Pietruszka z WAT.
NISKO. W dniach 15–18 maja na bazie
3 Batalionu Ratownictwa Inżynieryjnego odbył
się trening sztabowy pod kryptonimem
„Hańcza ’07”. Uczestniczyli w nim żołnierze
sztabów batalionów ratownictwa inżynieryjne-
go ŚOW. Wykonywali zadania związane z pla-
nowaniem i urządzaniem przepraw desanto-
wych oraz m.in. ewakuacyjno-ratownicze, reali-
zowane we współdziałaniu z układem pozami-
litarnym.
SZCZECIN. 12 Brygada Zmechanizowana
z okazji swojego święta otrzymała replikę
sztandaru 1 Pułku Strzelców Polskich we
jej patrona gen. Józefa Hallera. Pierwszego
dnia obchodów święta, 14 maja, na dziedziń-
cu Zamku Książąt Pomorskich z dwoma kon-
certami wystąpił Reprezentacyjny Zespół
Artystyczny Wojska Polskiego. Drugiego dnia
na terenie brygady odbył się uroczysty apel,
w którym wzięli udział m.in. podsekretarz sta-
nu w MON Jacek Kotas, ostatni prezydent RP
na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski i wnucz-
ka generała Hallera Ewa Haller de Hallenburg.
WARSZAWA. Z okazji 64. rocznicy utworzenia
1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
14 maja odbyły się uroczystości patriotyczne
przed pomnikiem Kościuszkowców.
Gospodarzami uroczystości byli zastępca do-
wódcy 1 Warszawskiej DZ gen. bryg. Ryszard
Jabłoński i prezes Klubu Kombatantów
1 Dywizji Piechoty płk w st. spocz. Marek
Sobolewski.
Oprac. G.P.
Polska Zbrojna 25
WOJSKA LĄDOWE
Zazdrościcie nam pozycji,
szacunku, możliwości?
Pracowaliśmy na nie nie rok, nie
dwa lata, ale prawie trzydzieści
lat. Wy musicie być gotowi, aby
– gdy dostaniecie szansę
dowiedzenia swej wartości
– właściwie ją wykorzystać
– tak na kursach w Toruniu
Amerykanie motywowali
polskich podoficerów.
Szacunek
w mundurze
Kilkunastu żołnierzy z uwagą czytało na-
pisany na tablicy po angielsku temat:
„Jak być lepszym człowiekiem”. Chwi-
lę później, podzieleni na dwie grupy,
omawiali już p ostawiony problem. Mie-
li na to określony czas, dyskutowali po
angielsku, pod okiem dwóch instrukto-
rek – podoficerów z amerykańskiej
Gwardii Narodowej.
Zajęcia prowadzone przez gwardzi-
stów w Centrum Szkolenia Artylerii
i Uzbrojenia odbywały się w czterech
zespołach. Trzy grupy podoficerów
uczestniczyły w szkoleniu opartym
na Basic Noncommissioned Officer
Course – BNCOC – podstawowym kur-
sie dla podoficerów amerykańskich sił
zbrojnych. Dla czwartej przygotowano
zajęcia bardziej zaawansowane – SGITC
oraz TAITC.
26 Polska Zbrojna
KRZYSZTOF WILEWSKI
Small Group Instructor Training Co-
urse, SGITC, kurs dla instruktorów ma-
łych grup, to nauka pracy w niewielkich
zespołach. Już sama organizacja zajęć
jest dla nas więcej niż nietypowa. Nie-
wielka grupa słuchaczy, która niemal
przez cały czas jest dzielona na podgru-
py robocze, sprawia, iż atmosfera jest luź-
niejsza, wymiana myśli swobodniejsza
niż na typowych, polskich kursach, gdzie
na sali siedzi i 40 osób. Postronny widz
mógłby nabrać podejrzeń, że to koleżeń-
skie spotkanie niemające nic wspólnego
z nauką. Nic bardziej mylnego. – Ame-
rykanie obserwują i oceniają wszystko,
co się dzieje na sali – mówi uczestnik
kursu st. chor. Zbigniew Płaczkiewicz
z toruńskiej Szkoły Podoficerskiej Wojsk
Lądowych. – Wprawdzie na zajęciach pa-
nuje luźna atmosfera, mówimy sobie po
AMERYKANIE
starali się, aby
każdy problem, po-
stawione zadanie,
rozwiązywane było
przez zespoły, a nie
pojedynczych pod-
oficerów.
imieniu, ale to część metodyki, której sta-
rają się nas nauczyć. Swoboda w wymia-
nie myśli jest tu jak najbardziej wskaza-
na, praca w grupach i burze mózgów też.
Zawsze jednak najważniejsze jest wyko-
nanie zadania.
Zajęcia prowadzone przez Ameryka-
nów mają przygotować naszych podofi-
cerów do uczenia innych, więc także
i oni musieli stanąć po drugiej stronie
pulpitu. I oceniać kolegów. Mł. chor. Sła-
womir Szafraniec z SPWL w Zegrzu ko-
mentuje: – Okazywało się, że prowadze-
nie takich zajęć nie jest wcale proste.
Dydaktyczne abecadło
– Praca z małymi grupami daje naj-
większe możliwości, ale wymaga też
najwięcej wysiłku – przyznaje sierż.
Andrea Boyer z 129 Regiment – Re-
nr 22/2007
FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
Wszystkie zajęcia prowadzo-
ne były w języku angielskim.
by moja praca była doceniana, żeby do-
Na zdjęciu: podoficerowie wódca szanował moje zdanie i żebym był
uczestniczący w kursie dla niego partnerem, a nie chłopcem na
SGITC. posyłki – mówił z goryczą kolejny pod-
oficer.
Tę gorycz, że mimo szumnych zapo-
Polacy, wiedzi korpus podoficerski w Wojsku
patrząc na Polskim nie odgrywa jeszcze roli, ja-
rolę i znaczenie ką mu obiecywano przy wdrażaniu no-
korpusu podoficerskie- wej pragmatyki, można było usłyszeć
z ust wielu żołnierzy. Amerykanie,
go w Stanach z którymi rozmawialiśmy, studzili pre-
Zjednoczonych, czują tensje polskich podoficerów. – Nie ma
się niedowarto- nic od razu – mówił st. sierż. Josef
ściowani Kaufman, kierujący zajęciami w To-
runiu. – Korpus podoficerski naszej
armii nie dostał obecnej pozycji od ni-
kogo w prezencie. Pentagon nie wpro-
wadził dyrektywy, że tak ma być, i ko-
niec. Pracowaliśmy na naszą pozycję
przez prawie 30 lat.
Sojusznicy podkreślali również, że od
narzekania na teraźniejszość o wiele waż-
niejsze jest to, by polscy podoficerowie
byli przygotowani do udowodnienia swej
wartości, gdy tylko dostaną taką szansę.
– Tego życzę polskim kolegom – mówił
KRZYSZTOF WILEWSKI (3)

sierż. Kaufman.
Zarazić się motywacją
Niespełna dwutygodniowy kurs zakoń-
czył się 11 maja. Toruń odwiedzili wte-
dy gen. bryg. Henryk Skarżyński – szef
GRATULACJE ukończenia kursu od polskiego i amerykańskiego generała – to było spore wyróż- szkolenia Dowództwa Wojsk Lądowych,
nienie dla uczestników szkolenia. i gen. dyw. Randal E. Thomas, dowódca
wojsk lądowych i sił powietrznych Gwar-
dii Narodowej stanu Illinois. Ameryka-
gional Training Institute w Springfield. motywowania siebie – mówi chor. Płacz- nin mówił, iż jest dumny, że to właśnie
– Podczas kursu SGITC staramy się kiewicz. jego podwładnym zlecono szkolenie Po-
uczyć prowadzenia zajęć w małych Zakres wiedzy, jaki przekazywali laków. Podkreślał, że nasi podoficerowie
grupach, tak by były one efektywne mi- Amerykanie, był rozległy. Toruńskie osiągali podczas kursów wysokie noty
mo luźnej formy. szkolenie posłużyło też wymianie do- i zasługują na szacunek oraz uznanie.
To dydaktyczne abecadło armii ame- świadczeń między podoficerami naszej Gen. Skarżyński stwierdził z kolei, że ta-
rykańskiej. – Uczymy Zamiast paru złotych armii a kolegami zza kie przedsięwzięcia to dla naszych żoł-
uczyć dorosłych. Ważne oceanu. Nie ma co ukry- nierzy okazja do podpatrywania najlep-
jest, by dostosowywać więcej w uposażeniu wać, że Polacy, patrząc szych oraz wymiany doświadczeń. Wza-
metodykę nie tylko do na rolę i znaczenie jemne poznanie się jest bardzo ważne
doświadczenia słucha- wolałbym, aby moja korpusu podoficerskiego także dlatego, że polskie wojsko uczest-
czy, ale także do ich wie- praca była doceniana, w Stanach Zjednoczo- niczy w misjach w Iraku i Afganistanie,
ku – uzupełnia sierż. Ju- nych, czują się niedowar- gdzie głównym naszym partnerem są
lia Scott z tej samej jed- żeby dowódca szanował tościowani. – Zazdrosz- Amerykanie.
nostki. moje zdanie i abym był czę im – mówi wprost je- Polscy podoficerowie mogli podczas
Amerykanie szcze- den ze słuchaczy. – Tam kursów prowadzonych przez Ameryka-
gólny nacisk kładli na dla niego partnerem, podoficer ma szacunek, nów w Centrum Szkolenia Artylerii
motywację. Uczyli pod- pozycję, zajmuje ważne i Uzbrojenia w Toruniu poznać różne me-
oficerów nie tylko bycia
a nie chłopcem na stanowiska. I na pewnym tody prowadzenia zajęć. Jeżeli w przy-
dumnym z tego, że są posyłki – mówił szczeblu hierarchii do- padku kursu dla instruktorów małych
podoficerami, ale też, że brze zarabia. grup dominowało swobodne prowadze-
do ich obowiązków na- z goryczą podoficer – Chciałbym, żeby nie lekcji, to podczas zajęć TAITC – To-
leży dbanie o podwładnych, szanowanie i w naszej armii podoficerowie byli tak tal Army Instructor Training Course
ich zdania. – Najważniejszą lekcją było szanowani przez oficerów, jak to jest – nie było o tym mowy. – Musieliśmy
chyba uświadomienie nam roli motywa- u Amerykanów – dodał inny. – Tego nam zwracać się do siebie zgodnie ze stopnia-
cji. Nie tylko tej kierowanej od nas do zdecydowanie brakuje. Ja wolałbym za- mi i po nazwiskach – wyjaśnia chorąży
podwładnych, ale głównie umiejętności miast paru złotych więcej w uposażeniu, Szafraniec. 

nr 22/2007 Polska Zbrojna 27

SIŁY POWIETRZNE
LOTNISKO FUNKCJONOWAŁO W TYM MIEJSCU
OD WIELU LAT, jednak wprowadzenie w 2004 r. stref
hałasu doprowadziło do spadku wartości gruntu.
Potencjalny nabywca raczej nie będzie zainteresowa-
ny działką, na której nie można inwestować.

Hałas
wart 100 tys. złotych
STREFY ZAINTERESOWANIA
PIOTR LASKOWSKI

Sąd Okręgowy w Poznaniu

rozpatrzył 14 maja dwa

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)

wnioski o odszkodowanie
za spadek wartości nieru-
chomości położonych w po-
bliżu lotniska wojskowego
w Krzesinach, gdzie stacjo-
nują samoloty F-16. Wyrok Obszar ograniczonego użytkowania wokół lotniska w Krzesinach podzielono w 2004 r.
na pięć stref: A, B, C, D i E – zróżnicowanych pod względem poziomu hałasu.
jest nieprawomocny, a dwie Całkowita powierzchnia obszaru wynosi ok. 92 km kw.
kobiety, którym sąd przy- Strefa B – ograniczenia po- budowy mieszkaniowej ja- budynków wymagań pol-
znał odszkodowanie, już cie- legają na zakazie tworzenia ko uzupełnienie już istnie- skich norm w dziedzinie
szą się z perspektywy otrzy- terenów zabudowy miesz- jących ciągów zabudowy. akustyki budowlanej. W tej

D
mania pieniędzy.
Dotychczasowe ostateczne rozstrzy-
gnięcia spraw odszkodowawczych wca-
le nie wskazują na to, że Wojskowy Za-
rząd Infrastruktury w Poznaniu będzie
musiał w tym wypadku wypłacić po-
nad 100 tys. złotych.
Jedna z kobiet, Bernadetta P., jest
właścicielką trzech działek w Krzesi-
nach odziedziczonych po ojcu. Położo-
ne są bardzo blisko lotniska w strefie E,
w której nie można już stawiać nowych
budynków. – W strefie E ludzie nie mo-
kaniowej w planach zago- strefie obowiązuje całkowi-
spodarowania przestrzen- Strefa E – to obszar od- ty zakaz budowy budynków
nego oraz wprowadzeniu działywań ekstremalnych, mieszkalnych, szpitali, do-
w budynkach izolacji aku- w którym przy zastosowa- mów opieki społecznej i bu-
stycznej. W strefie tej do- niu dostępnych środków dynków związanych ze sta-
puszcza się możliwość two- technicznych nie ma możli- łym lub wielogodzinnym po-
rzenia nowych terenów za- wości spełnienia wewnątrz bytem dzieci i młodzieży.
gą przebywać nawet czasowo, czyli od sądu działki Bernadetty P. mogą być
dwóch do czterech godzin – mówiła sę- wykorzystane tylko jako tereny zielo-
dzia Zofia Lehmann. Sąd nie uznał też ne. W związku z tym, że we wcześniej-
argumentów przedstawicieli wojska, szym planie zagospodarowania prze-
którzy sugerowali, że teren ten można strzennego działki były przeznaczone
przeznaczyć na inwestycje. W ocenie pod zabudowę, sąd za obniżenie ich

28 Polska Zbrojna nr 22/2007

 FLESZ
KRAKÓW. Zgodnie z decyzją ministra
obrony narodowej w sprawie rozformowa-
nia dowództwa 2 i 3 Korpusu Obrony
Powietrznej oraz zmiany podporządkowa-
nia niektórych jednostek organizacyjnych
Sił Powietrznych, nastąpiło przekazanie
8 Bazy Lotniczej i 13 Eskadry Lotnictwa
Transportowego w bezpośrednie podpo-
rządkowanie dowództwu 3 Brygady
Lotnictwa Transportowego. W uroczystej
zbiórce, która odbyła się 17 maja w 8 Ba-
zie Lotniczej w Krakowie-Balicach, uczest-
niczyli m.in.: zastępca dowódcy Sił
Powietrznych gen. broni pil. Lech Majewski,

PIOTR LASKOWSKI
cz.p.o. dowódcy 3 KOP płk dr Wojciech
Świnder, dowódca 3 Brygady Lotnictwa
Transportowego gen. bryg. pil. Sławomir
Kałuziński, dowódca 8 Bazy Lotniczej
płk dypl. pil. Sławomir Żakowski i dowódca
Miliard na odszkodowania 13 Eskadry Lotnictwa Transportowego
OKRES SKŁADANIA WNIOSKÓW do Wojskowego Zarządu Infrastruktury w Poznaniu ppłk dypl. pil. Leszek Leśniak.
o odszkodowania związane z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania wy-
nosił dwa lata. W sumie wpłynęło ponad 4 tys. wniosków. Trudno oszacować obecnie
KRAKÓW. W ramach Zintegrowanego
wartość odszkodowań, ale mogą one sięgnąć w sumie nawet miliarda złotych. Wiele
Systemu Obrony Powietrznej, 7–11 maja
spraw zawieszono do czasu wprowadzenia nowych stref hałasu. Stare wyznaczono odbyło się międzynarodowe ćwiczenie
w 2004 r. jeszcze dla samolotów MiG-21, nowe mają powstać w lipcu br. już dla F-16. pk. „NEWFIP 2007” realizowane w ramach
Wnioski o odszkodowanie złożyli mieszkańcy Marlewa położonego w najbliższej okolicy programu Nato Electronic Warfare Force
lotniska, innych osiedli i okolicznych gmin. Integrations Program. Trening taktyczno-
-specjalny, którego organizatorem ze strony
polskiej było Centrum Operacji
wartości przyznał właścicielce 61,9 tys. na inwestować, i dlatego żądania od- Powietrznych w Warszawie, został przepro-
zł odszkodowania. Z kolei Elżbieta P. szkodowania są słuszne – uzasadniała wadzony przy pomocy personelu
mieszkająca na Starołęce, dzielnicy Po- wyrok sędzia Lehmann. 32. Ośrodka Dowodzenia i Naprowadzania
znania sąsiadującej z Krzesinami, do- w Krakowie-Balicach. Wykorzystano rów-
magała się 87 tys. zł za zmniejszenie Czy wojsko zapłaci? nież tamtejszą infrastrukturę. Celem pro-
wartości nieruchomości oraz za nakła- Szef Wojskowego Zarządu Infra- gramu jest m.in. integracja systemów OP
państw członkowskich NATO.
dy na wyciszenie budynku. Sąd przy- struktury w Poznaniu płk Jacek Ada-
znał jej jednak jedynie 41,1 tysięcy. mek uważa, że większość ze złożo-
I ma to być tylko rekompensata za ob- nych wniosków o odszkodowania nie
niżenie wartości nieruchomości. Sędzia znajdzie finału w postaci wypłaconej
Zofia Lehmann uznała bowiem, że usta- gotówki. – Prasa w dość wybiórczy
wa o ochronie śro- sposób podchodzi
dowiska gwarantuje Szef Wojskowego Zarządu do komentowania
jedynie zwrot po- tych wszystkich
niesionych nakła- Infrastruktury w Poznaniu spraw. Mamy ogól-
dów na wyciszenie płk Jacek Adamek uważa, nie kilkanaście wy-
domu w związku roków odrzucają-
z tą sprawą, a Elż- że większość ze złożonych cych roszczenia
bieta P. przedstawi- POZNAŃ. Czwartą rocznicę powstania ob-
wniosków o odszkodowania w całości. I tylko chodził 31 Ośrodek Dowodzenia i Naprowa-
ła rachunki sprzed dwa wyroki, które
dzania. 12 maja gościnnie na terenie
siedmiu lat. nie znajdzie finału w postaci odszkodowania za- 31 Bazy Lotniczej w Krzesinach odbyła się
Sąd, przyznając sądziły. A prawo-
odszkodowania, nie wypłaconej gotówki mocny jest tylko je-
uroczysta zbiórka z okazji święta jednostki
połączona z piknikiem rodzinnym. Na uro-
brał pod uwagę na- den wyrok – jedyny czystość przybyli zaproszeni przez dowódcę
tężenia hałasu, który generują stacjo- w tych wszystkich sprawach – w Są- 31 ODN płk. dypl. pil. Jacka Łazarczyka go-
nujące w Krzesinach samoloty F-16. dzie Apelacyjnym, który odrzucił ście, m.in. zastępca dowódcy COP gen. bryg.
Lotnisko funkcjonowało w tym miej- roszczenie jako bezpodstawne. Zbigniew Galec, szef Sztabu COP płk dypl.
scu od wielu lat, jednak wprowadzenie Ostatnie dwa wyroki też nie są pra- Mieczysław Budziński oraz byli dowódcy
w 2004 r. stref hałasu doprowadziło do womocne, więc poprosiłem o ich pi- 31 ODN – płk dypl. pil. Ryszard Andryszczak
spadku wartości gruntu. Potencjalny semne uzasadnienie, i na tej podsta- i płk dypl. pil. Cezary Wasser.
nabywca raczej nie będzie więc zain- wie będziemy się odwoływali – wy-
teresowany działką, na której nie moż- jaśnia płk Adamek.  Oprac. GP

nr 22/2007 Polska Zbrojna 29

AAAAAAA
SIŁY POWIETRZNE
DODATEK AAAAAAAAAAAAAAAAAAA

R
PIOTR LASKOWSKI
W środowisku cywilnym
ludzie integrują się
na zamkniętych
imprezach branżowych,
targach, konferencjach.
Piloci również mają
takie miejsce. Co roku
jednego dnia na
„Zlocie” spotyka się
elita wojskowego
enomowany „Zlot”, czyli
kurs szkoleniowo-metodycz-
ny kierowniczej kadry lotni-
ctwa SZRP, przygotowuje
dowódców do rozpoczęcia
intensywnego szkolenia lot-
niczego. Prawda jest taka, że tak jak do
„Zlotu” będą przygotowani dowódcy, tak
będą działały w sezonie lotnym całe ich
jednostki.
Tu potwierdza się powiedzenie: jak cię
widzą, tak cię piszą. „Zlot” zawsze był oka-
zją do pokazania się, do powiedzenia
wszystkim: patrzcie, mój samolot jest naj-
lepiej przygotowany, mam dobrych techni-
ków, sam dobrze latam i wykonuję w po-
wietrzu zadania bojowe.
Na lotnisko w Krzesinach i do Ośrodka
wódcy jednostek lotniczych i związków
taktycznych lotnictwa wojskowego. Nie
zabrakło przedstawicieli kierowniczej
kadry lotnictwa Sił Powietrznych, Mary-
narki Wojennej, Wojsk Lądowych oraz
specjalistów z Wojskowego Instytutu Me-
dycyny Lotniczej i Polskiej Agencji Że-
glugi Powietrznej.
Na poprzednich zlotach dowódcy jedno-
stek często pojawiali się na specjalnie po-
malowanych samolotach. Jeśli na ich sta-
tecznikach pionowych bądź pod kabiną
widniały oznaki eskadrowe, wiadomo by-
ło, że publicznie zadebiutują właśnie na
„Zlocie”. Kiedyś można więc było zoba-
czyć MiG-21 pomalowane na złoty kolor
(Łask), w tygrysie paski i z podobizną del-
fina (Krzesiny). Na jednym ze spotkań fu-

LOTY
Szkoleniowo-Wypoczynkowego SP w Kie- rorę zrobił Su-22 obecnego szefa wojsk lot-
lotnictwa. Tym razem krzu przybyli najlepsi piloci, a zarazem do- niczych gen. bryg. pil. Leszka Cwojdziń-
mityng odbył się
w Krzesinach
i Kiekrzu, a nie
– jak do tej pory
– w Dęblinie, gdzie trwa
remont pasa.

Większość maszyn
była tak czysta, jakby wy-
szła przed chwilą z lakierni
bądź myjni. Nawet drabinki
i podstawki pod koła aż błysz-
czały jaskrawym odcie-
niem pomarańczy

30 Polska Zbrojna nr 22/2007

FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
skiego. Maszyna miała ster kierunku wy-
malowany w kolorowe pasy, natowską ró-
żę wiatrów i efektowną czarną różę spo-
rych rozmiarów.
Na tegorocznym „Zlocie” takich ekstra-
wagancji nie było. Dominowały malowa-
nia samolotów znane od lat. Zdecydowa-
na większość maszyn była tak czysta,
jakby wyszła przed chwilą z lakierni bądź
myjni. Nawet drabinki i podstawki pod
koła aż błyszczały jaskrawym odcieniem
pomarańczy.
15 maja po kolei nadlatywały prawie
wszystkie typy statków powietrznych uży-
wanych przez polskie lotnictwo wojskowe.
Piloci przed wylądowaniem musieli wyko-
nać określone zadania w powietrzu, odpo-
wiednie dla rodzaju lotnictwa. Piloci F-16
ELITY
i MiG-29 przechwytywali Su-22, a lotni-
ctwa bombowego niszczyli cele na 21 Cen-
nr 22/2007
Cztery asy...
...z jednej talii. Od lewej: szef Sztabu SP
gen. dyw. pil. Sławomir Dygnatowski, do-
wódca 1 BLT w Świdwinie gen. bryg. pil.
Andrzej Andrzejewski, dowódca SP
gen. dyw. pil. Andrzej Błasik, szef wojsk
lotniczych gen. bryg. pil. Leszek
Cwojdziński.
tralnym Poligonie Lotniczym w Nadarzy-
cach. Swoje zadanie bojowe bardzo dobrze
wykonał też jedyny generał, który przyle-
PIOTR LASKOWSKI (2)
Gen. bryg. pil. Andrzej Andrzejewski – jedy-
ny latający generał na „Zlocie” – po raz
pierwszy brał udział w podobnym przedsię-
wzięciu w 1999 r. właśnie w Krzesinach,
był wtedy majorem. Teraz jako dowódca
1 BLT w Świdwinie dalej doskonale radzi
sobie za sterami odrzutowca.
ciał na „Zlot” samolotem Su-22 – dowód-
ca 1 BLT w Świdwinie gen. bryg. pil. An-
drzej Andrzejewski.
Nowością był udział w „Zlocie” odrzu-
towców F-16. Trzy maszyny – szparka
i dwie jednomiejscowe, pilotowali Polacy.
W czasie kolejnych dwóch dni trwania
kursu w Kiekrzu dzielono się m.in. do-
świadczeniami z misji lotniczych na
rzecz polskich kontyngentów oraz zapo-
znano kadrę z zadaniami w systemie re-
agowania kryzysowego. – Zlot się udał,
a oceny końcowe ze szkolenia oscylowa-
ły wokół not bardzo dobrych. Jesteśmy
zadowoleni z organizacji, ale za rok wra-
camy do Dęblina – podsumował gen.
L. Cwojdziński. 
Polska Zbrojna 31
MARYNARKA WOJENNA

na Bałtyku
KRZYSZTOF W YGNAŁ

Od wojny minęło wiele lat, lecz

pozostałe po niej miny morskie
wciąż są niebezpieczne dla
statków i okrętów poruszających
się poza oznakowanymi torami
wodnymi. Pod koniec kwietnia
kolejną minę odkryto podczas
pogłębiania basenów portowych
w gdańskim Nowym Porcie.
Unieszkodliwili ją saperzy
Marynarki Wojennej.

W czasie II wojny światowej na Bałty-

MUZEUM MW W GDYNI

ku postawiono około 60 tys. min kontak-

towych i niekontatowych. Kmdr Włady-
sław Szczerkowski, specjalista od broni
morskich, w jednej z publikacji historycz-
no-wojskowych doliczył się ich nawet
84 849. W granicach powojennej strefy
odpowiedzialności Polski zaległo praw-
dopodobnie 2726 min. Z tego Polacy po-
stawili tylko 110 kontaktowych. Niemcy
użyli tu 1071 min obu rodzajów, Brytyj-
czycy 1444 miny niekontaktowe, a Zwią-
zek Radziecki 97 kontaktowych i cztery
niekontaktowe. – Oczyszczanie wód Bał-
tyku z niebezpiecznych pozostałości wo-
jennych trwało niemal dwadzieścia lat
– mówi kmdr Jerzy Głębocki, kierownik
Kontaktowa mina kotwiczna używana
w czasie II wojny światowej.
Nasi marynarze wytrałowali 264 z nich.
Wprawdzie rozminowanie wód zakoń-
czono, ale z uwagi na wszystkie inwesty-
cje hydrotechniczne, ratownictwa okrę-
towego oraz przedsięwzięcie podwodne,
przy których dno musi być czyste, prace
są prowadzone nadal.
MARIAN KLUCZYŃSKI (3)

Zakładu Broni Podwodnych Akademii Podczas prac hydrograficznych jed-

Marynarki Wojennej. Wskazuje, że pań-
stwa musiały włożyć wiele wysiłku w za-
pewnienie bezpiecznej żeglugi. Oczysz-
czenia wymagały tory wodne, podejścia
do portów i same porty. I tam nie powin-
no być dziś zatopionych min. Nie powin-
no, choć może się zdarzyć, że zostaną
znalezione zakopane w mule lub prze-
mieszczą się z prądem wodnym.
Jedna mniej
Dziś fachowcy szacują, że po 1945 r.
w stanie bojowym pozostało tysiąc min.
nostki pływające Dywizjonu Zabezpie-
czenia Hydrograficznego MW rozpozna-
ją dno i odnajdują niebezpieczne obiekty,
które następnie są likwidowane na poli-
gonach morskich przez saperów MW. Co
pewien czas przystępują oni do akcji wy-
dobywczych. Nie próżnują również nasze
niszczyciele min – szukają zardzewiałej
śmierci w Zatoce Pomorskiej, brały też
udział w akcji rozminowania Zatoki Ry-
skiej. Marynarze spodziewają się, że znaj-
dą jeszcze niejedną minę – podczas kolej-
nych ćwiczeń narodowych lub międzyna-
Stanowisko na okręcie ORP „Mewa”, z którego nadzorowane
rodowych. Bałtyk kryje ich jeszcze dużo.
Przekonaliśmy się o tym pod koniec
kwietnia w czasie prac pogłębiania base-
nów portowych w Gdańsku Nowym Por-
cie. Natrafiono tam na minę morską. Eks-
pertyzę wykonali specjaliści grupy płetwo-
nurków-minerów z 13 Dywizjonu Trałow-
ców. Stwierdzili, że to lotnicza mina den-

32 Polska Zbrojna nr 22/2007


są prace trału oraz monitorowany jest pojazd podwodny.
na z końca II wojny światowej, produkcji
niemieckiej. Ważyła 980 kilogramów, mia-
ła 700 do 750 kg ładunku wybuchowego
i długość 2,6 m. Marynarze podjęli ją na
pokład okrętu ratowniczego ORP „Zbysz-
ko” i wywieźli na poligon morski prze-
znaczony do unieszkodliwiania materia-
łów wybuchowych. Tam została zdetono-
nr 22/2007
Przygotowanie pojazdu podwodnego przezna-
czonego do poszukiwania niebezpiecznych
przedmiotów zalegających na dnie.
wana przez minerów z 13 Dywizjonu.
O jedną zardzewiałą śmierć mniej.
Z miną przez wieki
Kariera min morskich zaczęła się
w 1807 r. Rosyjski inżynier ppłk I.I. Fit-
kun, wykładowca artylerii i fortyfikacji
Morskiego Korpusu Kadetów, skonstru-
ował ładunek z czarnego prochu, usta-
wiany na dnie rzeki lub morza i podry-
wany za pomocą lontu prochowego
z brzegu. Jemu też przypisuje się autor-
stwo pomysłu powodowania detonacji za
pomocą prądu elektrycznego.  oprac (G. P.)
FLESZ
BYDGOSZCZ. „Wszystko dla lotnictwa”
– pod takim hasłem odbyła się 11–12 maja
I Wystawa Międzynarodowa „Air Fair 2007”,
w której wzięli udział przedstawiciele
Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.
Imprezę zorganizowano przy współpracy
V Międzynarodowych Targów Samolotów
Lekkich i Ultralekkich, a patronat nad nią
objął minister obrony narodowej. Celem wy-
stawy była popularyzacja lotnictwa cywilne-
go i wojskowego w Polsce. Ponadto miała
służyć nawiązaniu kontaktów i wymianie do-
świadczeń pomiędzy przedsiębiorcami, pro-
ducentami i użytkownikami samolotów oraz
sprzętu lotniczego. Brygadę reprezentowała
załoga samolotu An-28 Bryza Bis
z 30 Eskadry Lotnictwa MW z Siemirowic.
GDYNIA. Śmigłowiec ratowniczy Marynarki
Wojennej 15 maja podjął chorego mężczy-
znę ze statku wycieczkowego „Haller”.
Jednostka znajdowała się 10 mil morskich
na północny wschód od Władysławowa.
Chorego, pod opieką lekarza pokładowego
śmigłowca, przetransportowano do Szpitala
MW w Gdańsku-Oliwie. Śmigłowiec ratowni-
czy 28 Eskadry Lotniczej W3-RM Anakonda
wystartował z lotniska MW w Gdyni-Babich
Dołach. W skład załogi biorącej udział w ak-
cji ratowniczej wchodzili: dowódca kpt. pil.
Waldemar Orliński, drugi pilot st. chor. szt.
pil. Edmund Kutnik, ratownik chor. Krzysztof
Bilecki, technik pokładowy chor. Ireneusz
Raczyński, lekarz por. Robert Hałasa.
USTKA. Elewi Szkoły Podoficerskiej
Marynarki Wojennej biorą udział w rejsie
żaglowcem Marynarki Wojennej ORP
„Iskra”. W pierwszy tegoroczny rejs z gdyń-
skiej bazy morskiej żaglowiec wyszedł
17 maja. Elewi z Ustki na jego pokładzie
zaokrętowani zostali po raz pierwszy. Na
Morzu Bałtyckim i Morzu Północnym będą
odbywać praktykę nawigacyjno-szkolenio-
wą. Rejs potrwa do 4 czerwca. „Iskra” wej-
dzie m.in. do belgijskiego portu Ostenda,
gdzie załoga i elewi wezmą udział w obcho-
dach żeglarskiego święta „Ostend at
Anchor 2007”.
Polska Zbrojna 33
MARYNARKA WOJENNA

TRANSPORTOWIEC-MINOWIEC
ORP „TORUŃ” to jednostka transportowo-
-minowa świnoujskiej 8 Flotylli Obrony
Wybrzeża. Używany jest głównie do prze-
rzutu wojsk ze sprzętem, transportu ładun-
ków czy ewakuacji ludzi, może też wysa-
dzać desant morski. Do załadunku bądź
wyładunku nie potrzebuje portów, takie za-
dania może wykonywać nawet na nieprzy-
gotowanych wybrzeżach. Mógłby być także
przydatny podczas operacji pokojowych,
kiedy trzeba dostarczyć pomoc humanitar-
ną, ewakuować ludzi z rejonów objętych
kryzysem, czy przerzucić wsparcie logi-
styczne bądź jednostki sił pokojowych.
Okręt może spełniać także funkcję
stawiacza min.

Powtórne
narodziny
KRZYSZTOF W YGNAŁ

Okręt transportowo-minowy ORP „Toruń” 24 maja 2007 r. obchodził

16. rocznicę podniesienia bandery. Dziś, po miesiącach spędzonych
w stoczni, pięknie odmalowany, czeka na powrót do Świnoujścia.

34 Polska Zbrojna nr 22/2007

 Przepłynął już 20 tys. mil morskich,
wystrzelił 11 tys. pocisków, postawił
około stu min. Brał udział w wielu ćwi-
czeniach krajowych i międzynarodo-
wych. Jego załoga w 1995 r. zapocząt-
kowała współpracę miast Świnoujście–
MARIAN KLUCZYŃSKI (3)
–Warnemünde. Od kilku lat współpra-
cuje z Toruniem, którego herb nosi na
burcie.
– Kiedy inne jednostki szły do stocz-
ni albo stawały unieruchomione przy
kei, „Toruń” był zawsze gotowy do wyj-
ścia – opowiada dowódca dywizjonu
kmdr por. Krzysztof Zdonek. Na jego
pokładzie szkoliły się kolejne pokolenia
dowódców i marynarzy. Uczyli się ma-
newrować, podchodzić do rozbitka, po-
znawali morskie rzemiosło. I kiedy in-
ne okręty szukały głębokiej wody, on
podchodził do morskiego brzegu, otwie-
rał rampę dziobową przyjmując ludzi
i sprzęt. A teraz, kiedy skończy się re-
mont, wróci do dywizjonu.
Desantowanie
Okręt przystosowany jest do przewo-
żenia ludzi i sprzętu. Dlatego często by-
wał w akcji. Dostarczał na brzeg sape-
rów i żołnierzy z 7 Brygady Obrony Wy-
brzeża. – Pamiętam dzień, kiedy mieli-
śmy zabrać saperów z poligonu spod
Ustki – wspomina kmdr Zdonek. Zaczy-
nał się sztorm i wiatr szybko się wzma-
gał. Marynarze czekali na dogodne wa-
runki, by wykonać manewr podejścia do
brzegu. Saperzy, zmęczeni poligonem,
chcieli jak najszybciej wejść na pokład.
W końcu dowódca zdecydował się na
podejście. Po załadunku fala ustawiła
okręt burtą do brzegu. – Dwie godziny
szarpaliśmy się z morzem – wspomina
dowódca dywizjonu. – W końcu okręt
się wyprostował i zeszliśmy z plaży.
– To były dwie trudne i długie godzi-
ny. Okręt transportowo-minowy ma bar-
dzo wysoką burtę i stosunkowo niewiel-
kie zanurzenie – wyjaśnia zastępca do-
wódcy okrętu por. mar. Sylwester Bor-
kowski. Mierzy prawie sto metrów, co
daje ponad 400 metrów kwadratowych
płaskiej powierzchni. Ma też niezły ża-
giel. Nawet największy żagiel „Iskry”
nie jest tak duży. Trudno więc czasem
manewrować, kiedy silny wiatr popycha
jednostkę.
Odzyskany blask
Zapracowany „Toruń” zasłużył
w końcu na remont kapitalny w stocz-
ni. Przeprowadziła go tam załoga pod
dowództwem kpt. mar. Marcina Lendy.
Wcześniej nie wyglądał tak dobrze, jak
nr 22/2007
Tęsknota za morzem
P odczas pobytu okrętu w stoczni mary-
narze nie tracą kontaktu z morzem i
jednostką. – Wychodzą w Bałtyk razem z
całym dywizjonem – uśmiecha się kmdr
Zdonek. Dowódca „Torunia” jest w tej
chwili w bazie, jego zastępca kończy eg-
zaminy dające uprawnienia do samodziel-
nego dowodzenia okrętem. Jednak cała
załoga marzy o tym, by wyjść w morze na
własnej jednostce.
teraz. Na zdjęciach z tamtego okresu wi-
dać olbrzymie zacieki z rdzy, zniszczo-
ny gąsienicami pojazdów pokład. – Sta-
nęliśmy w doku. Dopiero wtedy mogli-
śmy ocenić uszkodzenia poszycia
– wspomina ppor. mar. Roland Króli-
kowski, dowódca działu elektromecha-
nicznego. Rozkłada na stole plan, na
którym zaznaczył, co zostało już zro-
bione i co jest jeszcze do wykonania.
Wygląda to imponująco. Okręt dostał
300 m kw. nowego poszycia, stoczniow-
cy wymienili śrubę napędową, dwie po-
zostałe zregenerowali. Wymalowali
podwodną część kadłuba. Zamontowa-
li nowy radar nawigacyjny. Odnowione
zostały żyrokompas, log, echosondy.
– Stocznia przechodziła zmiany, zmie-
niali się budowniczowie – mówi por.
mar. S. Borkowski. Od nowa musieli-
śmy zapoznawać ich z okrętem. Oni się
uczyli i my się uczyliśmy, jak najlepiej
i najszybciej skończyć remont.
Teraz „Toruń” przygotowuje się do
prób na morzu. Po ich zakończeniu za-
łoga ma nadzieję na rychły powrót
do Świnoujścia.
Miasta jak okręty
Marynarka Wojenna wspólnie z wła-
dzami Lublina w 2004 r. zainaugurowa-
ła projekt edukacyjno-wychowawczy
„Miasta-Okręty”. Do współpracy za-
proszono Gniezno, Kraków, Poznań i
Toruń – miasta, których nazwy noszą
okręty. Toruń i jego włodarze nie za-
pominają o „swojej” jednostce. Przy-
ORP „Toruń”
(projekt 767 powstał w Stoczni
Północnej w Gdańsku)
Wymiary: długość – 95,5 m; szerokość
– 10,8 m; zanurzenie – 2,3 m;
wyporność – 1745 t
Uzbrojenie: morskie zestawy rakietowo-
-artyleryjskie, podwójna armata 23 mm
i podwójna wyrzutnia rakiet przeciwlotni-
czych, wyrzutnie ładunków wydłużonych
Napęd główny: 3 silniki spalinowe o mo-
cy 1320 kW każdy, napędzające 3 śruby
Prędkość: 16,5 w.
Załoga: 51 osób
jeżdżają na rocznice okrętowe, zapra-
szają marynarzy.
Marynarze prowadzą konkursy wie-
dzy marynistycznej, wieloboje sporto-
we, w których nagrodą jest pobyt na
okręcie i wyjście w morze. Dla szczu-
rów lądowych to gratka i uciecha.
Podczas uroczystości rocznicowych
podziękowano załodze za ciężką pracę,
bo to oni wykonali kawał solidnej, ma-
rynarskiej roboty. Nie wszystko popra-
wiali stoczniowcy. Załoga również bar-
dzo ciężko pracowała. Potwierdza to
mar. Marcin Pietruczuk, elektryk nawi-
gacyjny, jeden z najmłodszych załogan-
tów. – Na początku mojego pobytu na
okręcie wszystko było nowe, nieznane.
Ciężko było mi się przyzwyczaić, szcze-
gólnie do porannego wstawania. Teraz
już jest lepiej. Cieszę, że tu jestem. Mo-
głem się wiele nauczyć z dziedziny na-
wigacji. Służba na tym okręcie to nie-
zła szkoła życia. 
Polska Zbrojna 35
ŻANDARMERIA WOJSKOWA
Inne oblicze
JAC E K S Z U S TA KOW S K I
żandarma
S
Sportem pasjonuje się od najmłod-
szych lat. Jak niemal każdy chłopak grał
w piłkę nożną, lubił biegać, ale nie cią-
gnęło go do sportu wyczynowego. Jego
namiastkę poznał, gdy trafił do Wyższej
Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizo-
wanych we Wrocławiu. Tam trener Mi-
chał Włodarczyk zaszczepił w nim za-
miłowanie do biegów na orientację.
Przez cztery lata bronił barw Uczelnia-
nego Klubu Sportowego „Podchorą-
żak”. Startował w wielu cywilnych
i wojskowych imprezach w BnO. Naj-
lepsze wyniki w elitarnej kategorii
M-21 to 12. miejsce w MP w klasyfika-
cji indywidualnej i 10. w biegu sztafe-
towym. W rywalizacji wśród wojsko-
wych może się pochwalić tytułem mi-
strza WP w swojej kategorii wiekowej.
SPORTOWIEC AMATOR
Pasja do orienteeringu z czasem prze-
rodziła się w zainteresowanie coraz po-
pularniejszymi w Polsce rajdami przy-
godowymi, które wymagają od zawod-
ników wszechstronnego przygotowania
w kilku różnych dyscyplinach, z biega-
mi na orientację na czele. W ramach
36 Polska Zbrojna
Kpt. Tomasz Radomiński służy
w Oddziale Specjalnym
Żandarmerii Wojskowej
w Mińsku Mazowieckim.
Wolny czas poświęca
na przygotowania do startu
w imprezach sportowych.
Udziela się też jako organizator
zawodów. W tym roku razem
z Międzyszkolnym
Uczniowskim Klubem
Sportowym „Korona”
organizuje ponownie rajd
„Nawigator II”.
wiózł z kolegami puchar za zwycięstwo
w klasyfikacji drużynowej i postano-
wienie, że do przyszłorocznego Biegu
Piastów przygotuje się solidniej.
– W kolejnym Międzynarodowym Bie-
gu Żołnierskim o Puchar MON wystar-
treningu przed zawodami Adventure tuje w Jakuszycach większa grupa żan-
Race startuje w wielu imprezach bie- darmów z Mińska – wierzy kpt. Rado-
gowych. Od czasu do czasu sprawdza miński. – Nasz dowódca był bardzo za-
się w rywalizacji z czołowymi w kraju dowolony z naszych wyników i obiecał
biegaczami na orientację. W tym roku dla jednostki nowy sprzęt.
zadebiutował w biegu narciarskim Mimo zajęcia 5. miejsca w I MWP
(słynnym Biegu Piastów) oraz w zawo- w Rowerowej Jeździe na Orientację i wy-
dach w Rowerowej Jeździe na Orienta- sokiej lokaty w „cywilnych” mistrzo-
cję (zaczął od imprezy z najwyższej stwach w RJnO 33-letni oficer nie za-
półki, bo VII MP na średnim dystansie mierza bardziej poświęcić się tej naj-
i I Mistrzostw Wojska Polskiego). Bez młodszej dyscyplinie wyodrębnionej
specjalnych przygotowań w obu impre- z orienteeringu. – Podoba mi się ten sport
zach spisał się nieźle. Z Jakuszyc przy- i jeśli gdzieś w pobliżu będą zawody, to
DŁUGI SEZON DŁUGICH DYSTANSÓW
W lutym kpt. Tomasz
Radomiński był
jednym ze zwycięzców
w klasyfikacji drużynowej
Biegu Żołnierskiego roz-
grywanego podczas XXXI
Face Adventure Trophy.
W tym sezonie startował
jeszcze w Długodystanso-
Ekstremalnej Imprezy Biegu Piastów. Na przeło- wych MP w BnO i wielu im-
na Orientację „Skorpion” mie marca i kwietnia w la- prezach biegowych,
w Szczebrzeszynie. sach pod Poznaniem był z Półmaratonem
W marcu z kolegami piąty w I Mistrzostwach Warszawskim na czele.
z mińskiego oddziału spe- Wojska Polskiego W czerwcu z kolegami
cjalnego ŻW zdobył w Rowerowej Jeździe z OSŻW wystartuje
Puchar Ministra Obrony na Orientację, a w maju w szwajcarskim Biel w bie-
Narodowej za I miejsce brał udział w The North gu patrolowym na 100 km.
nr 22/2007

PLANY
Najważniejszą imprezą dla
kpt. Tomasza Radomińskiego
będzie w najbliższym czasie bieg
patrolowy na 100 km w Szwajcarii.
Przygotowuje się do niego wraz
z kolegami z Oddziału
Specjalnego Żandarmerii
Wojskowej w Mińsku
Mazowieckim
w ramach trenin-
gu tam się wybiorę.
Nie myślę jednak o typowo wyczyno-
wym podejściu do RJnO. W wojsku ma-
my mocną ekipę w tej dyscyplinie
w Grunwaldzie Poznań. Ciężko byłoby
z nimi powalczyć o najwyższe laury. Mo-
gę jedynie pokusić się o wysokie lokaty
w swojej kategorii wiekowej. W sport
można się bawić, dopóki zdrowie pozwa-
la i znajduje się czas na trening.
RAJDOWIEC
Najbardziej kręci go udział w rajdach
przygodowych. W Rankingu na Najlep-
szego Zawodnika Adventure Racing
w Polsce w 2006 r. z 41 pkt. został skla-
syfikowany na 81. pozycji wśród 232 za-
wodników. W tym roku, 2 maja, po pół-
rocznych przygotowaniach stanął na
starcie najbardziej ekstremalnej impre-
zy wśród rajdów przygodowych w Pol-
sce – The North Face Adventure Tro-
phy. Szef zespołu PartnerCenter.pl Ad-
venture Team Piotr Wittych szukał do
swojego teamu dobrego nawigatora. Za-
proponował żandarmowi z Mińska miej-
sce w ekipie, w której byli jeszcze Ma-
ciej Surowiec i Małgorzata Sowińska.
– Spodobała mi się ta propozycja, bo
udział w imprezie z najwyższej półki
i na najtrudniejszej trasie był wyzwa-
niem – komentuje kapitan. – W ubie-
głym roku debiutowałem w The North
nr 22/2007
JACEK SZUSTAKOWSKI (2)
Face Adventure Trophy w kategorii
amator. W tym roku miałem nadzieję,
że uda mi się ukończyć również trasę
Masters. Niestety poległem, bo zabra-
kło mi treningu wysokogórskiego. Tak-
że za dużo biegałem, a za mało czasu
poświęciłem na trening rowerowy. Żal
mi zespołu, bo półroczne przygotowa-
nia poszły na marne.
Wyciągnął wnioski z porażki. Ma na-
dzieję, że zdobyte w rajdzie doświadcze-
nia zaprocentują w kolejnych startach.
Choćby w Szwajcarii, gdzie zamierza dać
z siebie wszystko w biegu patrolowym
na 100 km.
ORGANIZATOR
W tym roku w rajdach przygodo-
wych prowadzony jest ranking Salo-
mon Adventure Cup Poland, do które-
go zaliczane będą cztery imprezy. Jed-
ną z nich organizuje w Mińsku Mazo-
wieckim i jego okolicach kpt. Rado-
miński. Przed rokiem debiutował w ro-
li organizatora i spisał się znakomicie.
Zaskoczył zawodników, przygotowując
na płaskim terenie bardzo trudną trasę.
Najbardziej zaawansowani rajdowcy
mieli do pokonania 220 km, w tym:
BnO, trekking, kajaki, rolki, rower i za-
dania linowe. W tym roku będzie po-
dobnie, a zainteresowanych rajdami
przygodowymi kpt. Radomiński zapra-
sza do Mińska 24–26 sierpnia.  Oprac. GP
FLESZ
LUBLIN. Lubelski Urząd Wojewódzki zorga-
nizował 16 maja akcję honorowego krwio-
dawstwa pod hasłem: „Moje życie w Twojej
krwi”. Do przedsięwzięcia przyłączył się
Oddział Żandarmerii Wojskowej w Lublinie.
Krew oddało ośmiu żołnierzy zawodowych
i dziewięciu służby zasadniczej.
LUBLIN. W nocy z 13 na 14 maja niezna-
ni sprawcy skradli sześć mosiężnych ta-
blic (z nazwiskami pomordowanych poli-
cjantów i żołnierzy okresu międzywojenne-
go) z pomnika Ofiar Katynia w Lublinie.
Żołnierze z OŻW w Lublinie ustalili miej-
sce ukrycia tablic oraz termin i miejsce
dostarczenia za nie należności pienięż-
nych. Informacje przekazano policji, która
ujęła sprawców kradzieży.
MIŃSK MAZOWIECKI. Na terenie
Oddziału Specjalnego ŻW w Mińsku
Mazowieckim 12–13 maja odbyło się
II Spotkanie Szkół Patronackich
Żandarmerii Wojskowej. Organizatorem
imprezy było Stowarzyszenie Żandarmerii
Wojskowej „Żandarm” oraz Oddział
Wychowawczy KGŻW wraz z OSŻW w Miń-
sku Mazowieckim. Miński OS gościł
uczniów i dyrektorów ze szkół w Grudzią-
dzu, Warszawie, Dębem Wielkim, Mińsku
Mazowieckim, Urlach i Poniatowej. 12 ma-
ja uczniowie brali udział w zawodach spor-
towych. Konkurencje rozgrywano w róż-
nych kategoriach wiekowych, pod okiem
żandarmów z Mińska, którym przewodził
kpt. Arkadiusz Wojtaczka. Przed rozpoczę-
ciem zmagań wręczono uczniom nagrody
oraz dyplomy za najlepsze prace nadesła-
ne na konkurs plastyczny „Żandarmeria
Wojskowa widziana oczami dziecka” oraz
literacki „Żandarmeria Wojskowa to…”.
WARSZAWA. 17 maja zgodnie z rozkazem
szefa Sztabu Generalnego WP przeprowa-
dzony został sprawdzian sprawności fizycz-
nej kadry Komendy Głównej ŻW. Żołnierze
osiągnęli bardzo wysokie wyniki – tylko je-
den z nich otrzymał ocenę dostateczną,
a aż ośmiu otrzymało oceny bardzo dobre
ze wszystkich czterech konkurencji.
Polska Zbrojna 37
KULISY OPINIE

Tara
TOMASZ PIEKARSKI

nie spadnie z nieba

W dyskusjach na temat
wyposażenia jednostek
spadochronowych
w tarę desantową
dotykamy poważnego
problemu: ograniczeń
w wykonywaniu zadań
przez jednostki
spadochronowe Wojsk
Lądowych i Wojska

O
Specjalne.

Okres zmian politycznych i chaotycz-

ne próby restrukturyzacji nie sprzyjały
przedstawianiu przełożonym nowych
problemów. W trakcie restrukturyzacji
zlikwidowano centralną komórkę zaj-
mującą się spadochroniarstwem wojsko-
wym, zaś powstanie Szefostwa Wojsk
Aeromobilnych, odpowiadającego tak-
że za sprawy spadochronowe w Woj-
skach Lądowych, nie przyniosło popra-
wy. Nie powstała tam, jak oczekiwano,
komórka zajmująca się spadochroniar-
stwem, nie zatrudniono również instruk-
torów spadochronowych WDP (wojsk
powietrznodesantowych), czyli kompe-
tentnych osób uprawnionych do wypo-
wiadania się na tematy spadochronowe.
W czasie, gdy na świecie wprowadza-
no nowinki – spadochrony tunelowe, na-
wigację satelitarną, doskonalsze meto-
dy zrzutu z małej wysokości – z nasze- MISTRZOWIE SZKOLENIA. Już dziś powinno się skierować na szkolenie zagranicz-
go wojska odchodzili kolejni specjali- ne żołnierzy, którzy nie tylko będą potrafili przygotować tarę do zrzutów, ale także
ści, a próby ratowania sytuacji przez „fa- wyszkolą pozostałych ludzi specjalistycznego pododdziału. Sprawa jest o tyle istot-
na, że aby osiągnąć poziom instruktorski, potrzeba kilku lat. Mamy już doświadcze-
natyków” krakowskiej brygady czy za- nia ze znakomitej współpracy z Belgami, mistrzami w tej dziedzinie.
kładu spadochroniarstwa wrocławskiej

38 Polska Zbrojna nr 22/2007

 TARA DESANTOWA
Tara desantowa to nie tylko „opakowanie”
zrzucanego ładunku, ale także zespoły auto-
matyki, środki mocujące, amortyzujące oraz
zestawy spadochronów. W systemach spado-
chronowych umożliwiających zrzut oraz lądo-
wanie zasobników i platform znajdują się spa-
dochrony wyciągające tarę z samolotów,
zmniejszające prędkość opadania i stabilizu-
jące ładunek przed otwarciem spadochronów
głównych, a także główne, jeden lub kilka, za-
leżnie od masy ładunku. Do tary należy rów-
nież automatyka, w tym automaty spadochro-
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (3)

nowe – rozłączniki mechaniczne, pirotech-

niczne i bezwładnościowe umożliwiające
współdziałanie poszczególnych spadochro-
nów systemu, samoczynne odczepienie spadochronów głównych od ładunku po wylądo-
waniu oraz współdziałanie tary z transporterami pokładowymi samolotów.

szkoły oficerskiej były głosem wołają- przykład przy konieczności działania

ZMIANY
BEZ ZMIAN
Po 2003 r. nastał w polskim
lotnictwie transportowym czas
zmian. Piloci dostali samoloty
C-295M przystosowane do zrzutów
wszystkich typów platform oraz za-
sobników NATO. Dlaczego więc, mi-
mo upływu trzech lat, nie przystą-
piono jeszcze u nas
do wdrażania tary
desantowej?
cego na puszczy.
Szturm z tym, co w garści
Dopiero po 2003 r. nastał w pol-
skim lotnictwie transportowym
czas zmian. Piloci dostali samolo-
ty C-295M przystosowane do
zrzutów wszystkich typów plat-
form oraz zasobników NATO.
Dlaczego więc, mimo upływu
trzech lat, nie przystąpiono jeszcze
u nas do wdrażania tary desantowej?
Przecież sam producent samolotów,
w ramach uzupełnienia kontraktu, za-
oferował nam kilka kompletów platform
desantowych i zasobników, a właściwie
lekkich platform typu CDS. Jeszcze
wiosną zeszłego roku propozycja zosta-
ła pozytywnie zaopiniowana między in-
nymi przez 6 BDSz, były ponoć rów-
nież pieniądze na zakup. Przecież, jeśli
chcemy mieć wojska powietrznodesan-
JACEK JABŁOŃSKI (2)
grup specjalnych na pojazdach czy pon-
tonach motorowych.
Dziś z pewnością nie należy dyskuto-
wać o oczywistej potrzebie wprowadze-
nia systemu rzucania tary. Trzeba się za-
stanowić, co robić, by nadrobić utracony
czas? Przede wszystkim na podstawie
analizy zadań, które mogą być wykony-
wane zarówno podczas „klasycznych”
działań bojowych, jak i w sytuacjach kry-
zysowych, należy ocenić potrzeby jed-
nostek Wojsk Lądowych i Wojsk Specjal-
nych w tym zakresie. Łącznie z uwzględ-
nieniem użycia pojazdów po desantowa-
niu. Wprawdzie pełne „zmotoryzowa-
nie” nie jest realne z uwagi na możliwo-
TARA DESANTOWA SAMA
NIE SPADNIE NAM Z NIEBA.
ZANIEDBANIA W TEJ DZIEDZINIE

towe gotowe do wykonania zadań bojo- SĄ TAK WIELKIE, ŻE

wych, nie możemy zakładać, że zrzuci-
my do walki żołnierzy jedynie z tym, co
będą mieli przy sobie. Owszem, spado-
chroniarze zdołają opanować słabo bro-
niony obiekt na kilka godzin, przy za-
pewnieniu wzmocnienia. Co jednak
z amunicją, wsparciem artyleryjskim,
wodą, żywnością itd., gdy nasze ocze-
kiwania się nie ziszczą, a przeciwnik
okaże się bardziej zdeterminowany, niż
przypuszczaliśmy? Nie mówmy już
o operacjach o charakterze humanitar-
nym, gdzie dostarczenie środków mate-
riałowych czy pomocy medycznej nie-
konwencjonalną, ale często jedyną, me-
todą zrzutu spadochronowego jest wa-
runkiem powodzenia.
W jednostkach specjalnych problem
tary nie jest wprawdzie tak gorący, ale
też nie może być bagatelizowany. Na
NIE MAMY CZASU
NA DŁUGOTRWAŁE DZIAŁANIA
„KONCEPCYJNE”.
POTRZEBNE SĄ DECYZJE
PRZYWRACAJĄCE WOJSKOM
POWIETRZNODESANTOWYM
PEŁNE MOŻLIWOŚCI
WYKONANIA ZADAŃ
ści naszego lotnictwa transportowego, ale
już wariant wsparcia i zabezpieczenia na
pojazdach wydaje się wykonalny.
Należy również określić system eksplo-
atacji tary w Siłach Zbrojnych RP, czyli
– gdzie sprzęt ma się fizycznie znajdować,
kto ma odpowiadać za obsługę i przygo-
towanie do zrzutu, jak ma wyglądać za- 

nr 22/2007 Polska Zbrojna 39

KULISY OPINIE
Metody rzucania tary
W armiach sojuszników stosuje się trzy
metody zrzutu tary: grawitacyjną, wycią-
gania oraz zrzuty z małej wysokości.
W metodzie pierwszej tara wyjeżdża z sa-
molotu przez tylną rampę po rolkach
transportera pokładowego pod wpływem
własnego ciężaru oraz zmiany kąta po-
chylenia samolotu. Z chwilą opuszczenia
pokładu przez ładunek uruchamiany jest
system spadochronów desantujących.
W metodzie wyciągania zdalnie uwalniany
spadochron nie tylko wyciąga tarę z sa-
molotu, ale zapoczątkowuje też proces
otwarcia pozostałych spadochronów.
Zrzuty z niskiej wysokości polegają na wy-
ciągnięciu tary przez spadochron wycią-
gający na wysokości kilku metrów nad
ziemią. Wtedy nie stosuje się innych spa-
dochronów, a tara ląduje zaraz po opusz-
czeniu pokładu. Metoda zapewnia dużą
celność, ale ma ograniczenia w odniesie-
niu do rodzajów zrzucanych ładunków ze
względu na przeciążenia występujące
HISTORIA TARY
P od koniec lat 80. w jednostkach

USAF
przy lądowaniu.
spadochronowych WP, głównie
w obecnej 6 BDSz, znajdowały się
opatrywanie w materiały jednorazowego funkcjonuje układanie spadochronów. Są
„ciężkie” platformy desantowe P-7,
użytku itd. Najwłaściwszym rozwiąza- też jeszcze ludzie mający doświadczenie
„lekkie” platformy PGS-500 oraz dwa
niem wydaje się tu usytuowanie podod- w zrzucaniu tary. Nie ulega jednak wąt-
rodzaje zasobników: PDSB-1 i ZT-100.
działu obsługi tary w strukturze 6 BDSz, pliwości, że Siły Powietrzne powinny
Platforma P-7, z systemem spadochro-
bo to brygada jest i będzie głównym użyt- mieć na lotniskach jeżeli nie pododdzia-
nowym MKS, służyła do zrzutu pojaz-
kownikiem systemu. Taki model stosowa- ły, to przynajmniej specjalistów od zała-
dów UAZ i GAZ oraz uzbrojenia artyle-
ny jest w porównywalnych z naszymi si- dowania tary na pokłady statków po-
ryjskiego wraz z amunicją. Unieść ją
łach zbrojnych Belgii i Hiszpanii. wietrznych. To mieści się w zadaniach
mógł jedynie An-12, radziecki odpo-
Pomysł usytuowania pododdziału łado- i zakresie odpowiedzialności lotnictwa.
wiednik samolotu C-130 Hercules.
wania tary, wraz z wyposażeniem, w Si-
łach Powietrznych, przy wybranych lot- Import ma sens Platformę PGS-500 do zrzutu ładunku
o masie do 500 kg można było desan-
niskach, jest chybiony z kilku powodów. Ważnym problemem jest znalezienie
tować także z mniejszego An-26, po-
SP wykonywałyby na rzecz innych rodza- producenta sprzętu. Przy długim czasie
dobnie jak obydwa typy zasobników.
jów wojsk, głównie jednego związku tak- użytkowania oraz stosunkowo niewiel-
Zasobnik PDSB-1, a właściwie 200-li-
tycznego, zadania kich potrzebach nie
trowa beczka z systemem obejm do
wymagające nie tyl- Dziś z pewnością nie należy wydaje się celowe
podłączenia do nich spadochronów,
ko zmian etatowych, dyskutować o oczywistej uruchamianie pro-
służył do zrzutu paliwa.
ale przede wszystkim dukcji platform spa-
wyszkolenia specja- potrzebie wprowadzenia dochronowych oraz
listycznego persone- systemów spado- Mój głos w dyskusji na temat rozwoju
lu. Problemem była- systemu rzucania tary. Trzeba chronowych do nich spadochroniarstwa wojskowego w Polsce
by kontrola nad tym się zastanowić, co robić, by w kraju. Rozsąd- jest też próbą zainteresowania tych, któ-
pododdziałem, a po- niejszy jest zakup rzy będą podejmowali decyzje, potrzeba-
nadto polecenie jego nadrobić utracony czas? sprzętu u wyspecja- mi i kierunkami rozwojowymi. Tara de-
użycia musiałoby lizowanego produ- santowa sama nie spadnie nam z nieba.
przechodzić przez wydłużony łańcuch centa. Konkretnie – w amerykańskiej Zaniedbania w tej dziedzinie są tak wiel-
dowodzenia. Ci żołnierze tylko formal- firmie Capewell, w której zaopatrują się kie, że nie mamy czasu na długotrwałe
nie byliby w strukturze SP, w rzeczywi- wszystkie armie państw NATO. W kwe- działania „koncepcyjne”. Potrzebne są
stości musieliby ciągle doskonalić swoje stii zasobników (w tym lekkich platform faktyczne decyzje przywracające woj-
umiejętności w ładowaniu sprzętu innych typu CDS) można rozważyć produkcję skom powietrznodesantowym pełne moż-
wojsk i śledzić zmiany w wyposażeniu krajową ze względu na to, że potrzebu- liwości wykonania zadań. 
wpływające na opracowywanie nowych jemy ich więcej, a same zasobniki czę-
wariantów załadowania. SP musiałyby sto wykorzystywane są jednorazowo. Płk Tomasz Piekarski ma wieloletnie
nadążać za wymaganiami logistycznymi Warunkiem powinno być zapewnienie doświadczenie w służbie spadochronowo-
innych rodzajów wojsk. przez producenta długiego resursu eks- -desantowej 6 BDSz oraz ze szkoleń
W 6 BDSz, obok istniejących już grup ploatacji spadochronów stosowanych do w armiach innych państw. Wśród żołnierzy
ładowania tary, jest baza magazynowa, zrzutu tych zasobników. uchodzi za autorytet w tej problematyce.

40 Polska Zbrojna nr 22/2007

nr 22/2007 Polska Zbrojna 41
WOJSKO PUSTYNIA BŁĘDOWSKA
PIOTR GOZDEK
Ekolodzy nie chcą komandosów na Pustyni
Błędowskiej. Obawiają się m.in. niszczenia
przez armię pustynnych terenów oraz skażenia
środowiska. Odmiennego zdania są członkowie
stowarzyszenia POLSKA SAHARA.
Pustynna
burza
– Uważamy, że wojsko nie zagraża Pusty-
ni Błędowskiej – mówi Marian Pajdak, pre-
zes stowarzyszenia POLSKA SAHARA.
– Wraz z komandosami z 6 Brygady De-
santowo-Szturmowej z Krakowa wielokrot-
nie organizowaliśmy na pustyni wspólne
imprezy o charakterze rekreacyjnym,
a także edukacyjnym. Mogę poświadczyć,
iż to komandosi niejednokrotnie sami kar-
czowali drzewa i krzewy, aby utrzymać te-
reny piaszczyste. Nie ukrywamy jednak, iż
chcielibyśmy, by wojsko włożyło więcej
wysiłku w oczyszczenie terenu z niebez-
piecznych materiałów tkwiących w ziemi
na głębokości poniżej 80 cm.
– Długoletnie wojskowe ćwiczenia,
a także operacje na pustyni w czasie II woj-
ny światowej, doprowadziły do tego, że pod
powierzchnią piachu do dziś znajdują się
niewypały i niewybuchy – tłumaczy Jó-
zef Kaczmarczyk, wicewójt gminy Klu-
cze. – Naszej gminy nie stać na pokry-
cie kosztów oczyszczenia pustyni. Z na-
Błędowskiej można zarobić.
szych ustaleń wynika, że aby teren stał
się całkowicie bezpieczny, powinien zo-
stać rozminowany do głębokości 3 m.
Starsi mieszkańcy wiosek sąsiadujących
z Pustynią Błędowską do dziś pamiętają
ćwiczenia Niemców podczas II wojny
światowej. Na piachach i w powietrzu przy-
gotowywały się, m.in. pod dowództwem
gen. Erwina Rommla, pododdziały kiero-
wane do zadań na Saharze. Na wydmy spa-
dały i bomby, i pociski rakietowe, które do
dziś stanowią zagrożenie. Również po woj-
nie pustynię wykorzystywano w sposób zu-
pełnie niekontrolowany. Pozostałości dzia-
łalności wojskowych można dziś obejrzeć
na punkcie widokowym Dąbrówka.
Lokalne władze w Zagłębiu i Małopol-
sce doskonale wiedzą, że na Pustyni Błę-
dowskiej można zarobić. Jednym z prob-
lemów jest jednak zarządzanie terenem.
42 Polska Zbrojna
Według znawców, Pustynia Błędowska to
niestety wieża Babel – nie językowa, lecz
terenowa. Choć pustynia należy do skarbu
państwa, to zarządzają nią różne podmio-
ty. Północne 370 ha pustyni należy do woj-
ska, 700-hektarowy areał na południu jest
w gestii starostwa olkuskiego, zaś od stro-
ny zachodniej 20 ha to już teren Dąbrowy
Górniczej. – Jak na razie mamy dochody
z użytkowania Pustyni Błędowskiej przez
wojsko – dodaje Józef Kaczmarczyk. – Co
prawda po zmianie klasyfikacji gruntów
wysokość podatku została zmniejszona, ale
Lokalne wła-
dze w Zagłębiu
i Małopolsce doskonale
wiedzą, że na Pustyni
PUSTYNIA
Jednym z problemów jest
jednak zarządzanie
terenem
BŁĘDOWSKA
i tak dochody te stanowią poważną kwotę
w budżecie gminy.
Komandosi z 6 BDSz są w stałym kon-
takcie z gminą Klucze. Dbają też, by pu-
stynia nie zatraciła pierwotnych walorów.
– W ciągu roku żołnierze skaczą wielo-
krotnie. Niestety, pustynia zarasta – wyjaś-
nia kpt. Radosław Nawrocki, oficer sekcji
zabezpieczenia spadochronowo-desanto-
wego 6 BDSz. – Dlatego dbamy o to, by
zrzutowisko było odpowiednio przygoto-
P ołożona we wschodniej części
Wyżyny Śląskiej, w granicach Parku
Krajobrazowego „Orlich Gniazd”
Pustynia Błędowska – to jedyny tego ty-
pu obszar piaszczysty w Europie.
Szacuje się, iż zasoby luźnych piasków
rozciągających się od źródeł Centurii,
Białej Przemszy na północy, poprzez
okolice Chechła, Błędowa, Kluczy,
Bolesławia, Olkusza, Bukowna po
Sierszę na południu i Maczki na zacho-
dzie, wynoszą około 2,5 mld m sześc.
Pustynię, której powierzchnia jeszcze
na początku XIX w. wynosiła ponad
80 km kw., do dziś rozdziela dolina
Białej Przemszy. Obecnie obszar pol-
skiej Sahary nie przekracza 32 km kw.
To, że pustynny areał stale się zmniejsza,
jest wynikiem działalności człowieka.
W latach 50. i 60. ubiegłego wieku w ra-
mach akcji zadrzewiania olbrzymie poła-
cie piachu obsadzano wierzbą kaspijską.
Co ciekawe, na Pustyni Błędowskiej za-
obserwowano zjawiska podobne do fata-
morgany, choć nie panuje tu klimat typo-
wy dla np. pustyni afrykańskiej. Jej obser-
wacje prowadził w pierwszej połowie ubie-
głego wieku prof. Kazimierz Piech. O wi-
docznym w oddali falującym jeziorze,
w którym odbijały się piaski i drzewa,
wspomina się do dziś. Mimo iż pustynia
stale zarasta krzewami i drzewami, to jej
walory wciąż budzą spore zainteresowa-
nie, zwłaszcza wśród miłośników jazdy te-
renowymi samochodami oraz motocykla-
mi enduro. Także popisom komandosów,
którzy często przeprowadzają na pustyni
skoki spadochronowe, towarzyszą nie tyl-
ko okoliczni turyści, ale także przybysze
z Niemiec, Czech i Francji.
wane. W tym celu podejmujemy się m.in.
karczowania terenu, uzgadniając to wcześ-
niej z władzami gminy. Wykorzystujemy
do tego własne siły.
Trwa spór o Pustynię Błędowską. Jedni
chcą zachować jej pierwotną formę, tzn.
uzyskać maksymalną powierzchnię pia-
sków i wydm. Drudzy wolą, by nie hamo-
wać naturalnego procesu zarastania pusty-
ni. Wojsko jest sprzymierzeńcem utrzyma-
nia pierwotnej formy terenu. 
nr 22/2007
 DYREKTOR DEPARTAMENTU NAUKI I SZKOLNICTWA WOJSKOWEGO
MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ
poszukuje kandydata na stanowisko

DYREKTORA CENTRALNEGO OŚRODKA

NAUKOWEJ INFORMACJI WOJSKOWEJ W WARSZAWIE,
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa 60.
Kandydaci ubiegający się o stanowisko powinni spełniać następujące wymagania:
Wymagania konieczne:
1) obywatelstwo polskie;
2) ukończone studia wyższe na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo lub pokrewne (kierunki historia, historia sztuki o spe-
cjalności archiwistyka lub muzealnictwo) albo wykształcenie wyższe i uprawnienia dyplomowanego pracownika informacji naukowej;
3) minimum sześcioletni staż pracy, w tym praca na stanowiskach kierowniczych;
4) zdolności w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi i umiejętności organizatorskie;
5) znajomość przepisów dotyczących prawa pracy pracowników urzędów państwowych, ochrony informacji niejawnych i Kodeksu
postępowania administracyjnego;
6) znajomość na poziomie komunikatywnym co najmniej jednego języka obcego spośród języków roboczych Unii Europejskiej;
7) dobry stan zdrowia;
8) uregulowany stosunek do służby wojskowej;
9) niekaralność oraz brak toczących się postępowań karnych przeciwko kandydatowi;
10) zgoda na przeprowadzenie postępowania sprawdzającego umożliwiającego dostęp do informacji niejawnych stanowiących ta-
jemnicę państwową, oznaczonych klauzulą „tajne”.
Wymagania pożądane:
1) znajomość przepisów dotyczących funkcjonowania informacji naukowej i naukowo-technicznej w resorcie obrony narodowej;
2) posiadanie stopnia naukowego w dziedzinie bibliologii;
3) posiadanie poświadczenia bezpieczeństwa uprawniającego do dostępu do informacji niejawnych stanowiących tajemnicę pań-
stwową, oznaczonych klauzulą „tajne”.
Wymagane dokumenty i oświadczenia:
 życiorys i list motywacyjny;
 kopia pierwszych trzech stron dowodu osobistego lub kopia nowego dowodu osobistego lub oświadczenie o posiadaniu oby-
watelstwa polskiego;
 kopie dokumentów potwierdzających wykształcenie oraz posiadane kwalifikacje i uprawnienia;
 kopie świadectw pracy oraz opinii z pracy zawodowej;
 zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku kierowniczym;
 oświadczenie kandydata o korzystaniu z pełni praw publicznych i o niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie oraz
braku toczących się postępowań karnych przeciwko kandydatowi;
 oświadczenie lustracyjne, o którym mowa w ustawie z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach orga-
nów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (DzU nr 218, poz. 1592; nr 249, poz. 1832 oraz
z 2007 r. nr 25, poz. 162);
 oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych zawartych w ofercie pracy w celach rekrutacji;
 pisemna zgoda kandydata na przeprowadzenie postępowania sprawdzającego, mającego na celu uzyskanie poświadczenia
bezpieczeństwa do dostępu do informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową o klauzuli „tajne”, zgodnie z przepi-
sami ustawy z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (DzU z 2005 r. nr 196, poz. 1631) lub kopia posiadane-
go poświadczenia bezpieczeństwa;
 pisemne opracowanie „Koncepcji funkcjonowania i kierowania Centralnym Ośrodkiem Naukowej Informacji Wojskowej” liczą-
ce do pięciu stron maszynopisu.

Powyższe dokumenty powinny wpłynąć w terminie do 25 maja 2007 r. na adres:

Departament Nauki i Szkolnictwa Wojskowego Ministerstwa Obrony Narodowej
Kancelaria jawna nr 6, Al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa
z dopiskiem „CONIW – oferta pracy”
Po zebraniu ofert i wstępnej weryfikacji wybrani kandydaci zostaną zaproszeni na rozmowy indywidualne, na których przedstawią opracowa-
ną „Koncepcję funkcjonowania i kierowania CONIW”. Terminy rozmów z kandydatami będą ustalane w trybie indywidualnych powiadomień.
Kandydat ma możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem instytucji na podstawie dokumentów dostępnych w Centralnym Ośrodku Na-
ukowej Informacji Wojskowej, tel. (0-22) 6-845 099, http://www.coniw.wp.mil.pl lub w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wojskowego
MON, tel. (0-22) 6-846 738.
Uwaga:
 Kandydat na stanowisko dyrektora CONIW powinien być gotowy do ewentualnego podjęcia zatrudnienia
z 1 lipca 2007 r.;
 Pracodawca zastrzega sobie prawo nieskorzystania z oferty bez podania przyczyn.

nr 22/2007 Polska Zbrojna 43

WOJSKO PROBLEMY

M
arek S. w czasie swo- Służba wymaga dyspozycyjności, a to oznacza
jego pierwszego „roz-
łąkowego” dojeżdżał często rozłąkę z rodziną, dojazdy i kosztowne życie
do rodziny raz na dwa na dwa domy. Wielu na to nie stać. Dlatego kadra
tygodnie. Teraz znów
służba rzuciła go liczy na przywrócenie jakiejś formy dodatku

Cena
w drugi koniec Polski. Jest szczęśliwy, je-
żeli odwiedzi rodzinę raz na miesiąc. Nie
rozłąkowego. Otwiera się na to szansa.
dlatego, by na swoim obecnym stanowi-
sku w jednostce był aż tak zapracowany.
Po prostu nie stać go na częstsze dojazdy. TA D E U S Z M I T E K
Podróże kosztują, a w okresie, gdy dzieci
dorastają, liczy się w domu każdy grosz.
Pociesza się, że przynajmniej może kon-
taktować się z nimi przez e-maile.
Tego wymaga pragmatyka

tęsknoty
– Dziś poza miejscem stałego zamiesz-
kania służy ponad 8 tys. żołnierzy zawo-
dowych, czyli co dziesiąty. Do tego doli-
czyć trzeba tych na misjach poza granica-
mi kraju i tych, którzy przebywają na róż-
nych studiach i kursach w centrach szko-
lenia, czego wymagają od nich procedu-
ry awansowe – wylicza płk Anatol Ticho-
niuk, przewodniczący Konwentu Dzieka-
nów Korpusu Oficerów WP.
Przy tym kadry żyjącej w rozłące z ro-
dziną będzie niewątpliwie coraz więcej.
Ustawa pragmatyczna, wprowadzając za-
sadę kadencyjności i kontraktów, wręcz
wymusza zawodową mobilność. Na tym
polega przecież istota wojskowej służby.
– Nie oznacza to jednak, że nie należy do-
strzegać problemów bytowych, socjal-
nych, a także wychowawczych w rodzi-
nach wojskowych. Wiadomo, jak trudno
wychowywać dzieci bez ojca – mówią
w konwencie.
Tego samego zdania są dowódcy jed-
nostek czy instytucji wojskowych. Tłuma-
czą, że generał, pułkownik, podpułkownik,
może jeszcze major, jakoś dojazdy i życie
na dwa domy wytrzyma. Jednak już młod-
szych oficerów, a tym bardziej podofice- – Gdy w ubie-
BOGUSŁAW POLITOWSKI (2)

rów i szeregowych zawodowych, po pro- głym roku, w styczniu,

stu na to nie stać. Zwłaszcza że młodsza
kadra nie służy w instytucjach sztabowych
wyższych szczebli, lecz w wojskowym „te-
renie”, gdzie wciąż brakuje pracy i żony
mają niewielkie szanse na zatrudnienie.
Pewną ulgę pr zyniosła decyzja o wy-
kupieniu dla chętnych uprawnień na prze-
jazdy PKP z 50 proc. zniżką. W tym ro-
ku łącznie z pracownikami wojska doty-
czy to 20 tys. osób. Część zainteresowa-
nych wprawdzie narzeka, że – niestety
– umowa dotyczy tylko PKP, a nie, jak
niegdyś, także PKS. Między małymi miej-
scowościami komunikacja opiera się dziś
głównie na autobusach, a nie na kolei. Po-
moc jednak jest znacząca.
– Gdy w ubiegłym roku w styczniu re-
sort obrony nie dogadał się w sprawie ulg
resort obrony nie dogadał
się w sprawie ulg z PKP,
miesięcznie traciłem na dojaz-
dach dodatkowo tysiąc złotych.
Jako pułkownik jakoś to znio-
słem. Moi podwładni – już
nie – mówi jeden
z dowódców
z PKP, miesięcznie traciłem na dojazdach
dodatkowo tysiąc złotych. Jako pułkow-
nik jakoś to zniosłem. Moi podwładni już
nie – mówi jeden z dowódców.
Dlatego kwestia w środowiskach woj-
skowych wzciąż jest poruszana. Pojawia
się powszechnie podczas zebrań ogniw
przedstawicielskich kadry i w meldunkach
o nastrojach. Z tego też powodu konwent
od początku roku sygnalizował ten temat
w rozmowach z ministrem obrony narodo-
wej, szefem SGWP i Departamentem Kadr
MON. Starania te przyniosły rezultaty
w postaci projektu rozporządzenia MON
„zmieniającego rozporządzenie w sprawie
należności żołnierzy zawodowych za prze-
niesienia i podróże służbowe”.
Projekt przewiduje wprowadzenie dwóch
dodatkowych należności mających złago-
dzić pod względem finansowym warunki

44 Polska Zbrojna nr 22/2007

służby przenoszonej kadry. Po pierwsze,
miałby wejść w życie dodatek rozłąkowy
dla żołnierzy, których rodziny czasowo
(np. oczekując na przydział lokalu służ-
bowego) lub wcale nie będą przesiedlać
wraz z żołnierzem do nowego miejsca peł-
nienia służby. Mówiąc w skrócie – gdy
zaistnieje stan „rozłąkowego”.
Na jaką kwotę można by konkretnie li-
czyć? Otóż według projektu, który wpły-
nął do konwentu, dodatek miałby wyno-
sić równoważność stawki diety krajowej.
Obecnie są to 23 zł za każdy dzień wyko-
nywania obowiązków służbowych. Czyli
– uwaga! – jeśli ktoś chce dokładnie to
wyliczyć – bez zwolnień, urlopów, dni
wolnych.
Na owe 23 zł dziennie nie mogliby
jednak, według projektu rozporządze-
nia, liczyć ci żołnierze zawodowi, któ-
rzy zamieszkują w lokalu WAM w miej-
scowości pobliskiej. Nie mieliby też do-
stać dodatku rozłąkowego ci, którzy od-
mówią przyjęcia lokalu w nowym miej-
scu służby.
Zwrot kosztów
A co z tymi, którzy też dojeżdżają, ale
krócej niż owe dwie godziny w obie stro-
ny? Czasami przecież ich dojazd jest nie
mniej kłopotliwy i kosztowny. Pytanie to
jest tym bardziej istotne, że z pobliskich
okolic do jednostek dojeżdżają przede
wszystkim oficerowie i szeregowi zawodo-
nieważ odpowiadają na powszechne
oczekiwanie, przyjęto je z dużą aproba-
tą. Widać to nie tylko po głosach napły-
wających ze spotkań dziekanów czy mę-
żów zaufania, ale także w meldunkach
o nastrojach – mówi z satysfakcją płk
Tichoniuk.
Ostudźmy jednak przedwczesny entu-
zjazm. Sprawa nie jest jeszcze przesądzo-
na, zwłaszcza co do szczegółowych roz-
wiązań rozporządzenia. Jak zawsze bo-
wiem tam, gdzie chodzi o pieniądze, de-
cydują nie tylko dobre intencje, ale kon-
kretne finansowe wyliczenia. Finansiści
obawiają się np., że w budżecie MON mo-
że w tym roku nie starczyć pieniędzy na
odprawy. Słyszą w związku w tym pod-

Ucieczka przez awansem

W jednym z rodzajów wojsk znaleziono
idealnego wręcz kandydata na
pomocnika dowódcy ds. podoficerów. Był to
chorąży po studiach prawniczych i podyplo-
mowych. Nie było wątpliwości, że mógłby re-
prezentować swój korpus na odpowiednim
poziomie – kompetentnie i rzeczowo. Ten
idealny, wydawałoby się, kandydat miał jed-
nak jedną wadę. W sprawach bytowych kon-
sultował się ze swoją żoną. Usiedli z ołów-
kiem w ręku i obliczyli, że na rozłąkę po pro-
stu nie będzie ich stać. Dojazdy i prowadze-
nie dwóch domów przekroczy ich możliwości
finansowe. Cały kłopot służbowy i zawodowy
chorążego sprowadził się potem do tego, jak
uchylić się od przyjęcia zaszczytnego stano-
wiska. Odmowa mogła bowiem skutkować
zwolnieniem z armii. Jest to jeszcze jedna
cena, którą dziś kadra może zapłacić za ży-
cie w rozłące z rodziną.

Dodatek taki przysługiwałby żołnie-
rzom służącym w garnizonach, w których
przewidziany w rozkładzie czas dojazdu
z miejsca zamieszkania do miejsca peł-
nienia służby, koleją lub PKS, przekracza
dwie godziny w dwie strony. Przy czym
czas taki ma się liczyć od stacji lub od
przystanku najbliższego miejscu zamiesz-
kania do stacji lub przystanku najbliższe-
go miejscu pełnienia służby. Sprecyzujmy,
że chodzi o czas najdogodniejszego połą-
czenia z tymi miejscami.
wi. W tych korpusach głównie „miejsco-
wi” decydują się na służbę w wojsku.
Otóż pomyślano i o nich. Projekt roz-
porządzenia przewiduje zwrot kosztów
przejazdu. Miałby on być wyliczany na
podstawie ceny imiennego biletu mie-
sięcznego – po jego przedłożeniu w jed-
nostce. W grę wchodziłby też ewentual-
ny ryczałt stanowiący 1/22 ceny biletu
miesięcznego za każdy dzień wykony-
wania obowiązków służbowych. – Zało-
żenia projektu dotarły już do kadry. Po-
powiedzi, że można by np. sięgnąć do pu-
li, jaka istnieje w związku kilkunastoma
tysiącami wakatów w naszym wojsku.
Czy wezmą je pod uwagę?
Budżetowe kalkulacje będą zapewne
jeszcze trwały. Warto jednak wziąć pod
uwagę, że zlikwidowanie pod koniec
2003 r. dodatku rozłąkowego kadra ode-
brała szczególnie dotkliwe, by nie powie-
dzieć złośliwe: jako ugodzenie w intere-
sy swych rodzin. Czy wojsko stać będzie
na naprawienie tego błędu? 

nr 22/2007 Polska Zbrojna 45

PRAWO PORADY
Czy żołnierz zawodowy zwolniony
z zawodowej służby wojskowej może
liczyć na pierwszeństwo w zatrudnieniu
w instytucjach administracji publicznej
albo na stanowiskach związanych
z obronnością kraju, np. w urzędach
wojewódzkich, starostwach?
Zatrudnienie
byłych żołnierzy
BOGDAN ROSA
Żołnierze zwolnieni z zawodowej służ-
by wojskowej z reguły mają trudności ze
znalezieniem i podjęciem odpowiedniej
pracy. Ich wiedza, dotychczasowe kwali-
fikacje i doświadczenie zawodowe nieczę-
sto przydają się w znalezieniu zatrudnie-
nia. Obecnie istnieją możliwości, z któ-
rych w takiej sytuacji można skorzystać.
Dotyczą one prawnie usankcjonowanego
pierwszeństwa w zatrudnieniu, przede
wszystkim w administracji publicznej oraz
na stanowiskach pracy związanych
z obronnością kraju.
Uprawnienie do korzystania z pierw-
szeństwa w zatrudnieniu (w szczególno-
ści na stanowiskach związanych z obron-
nością kraju w administracji publicznej),
Pytania i odpowiedzi
Gdy zostanie
naruszone prawo
Jakie są kompetencje inspekcji pracy
w przypadku stwierdzenia naruszenia
w zakładzie przepisów prawa?
W razie stwierdzenia naruszenia przepi-
sów prawa pracy właściwe organy
Państwowej Inspekcji Pracy uprawnione
są do:
1) w wypadku, gdy naruszenie dotyczy
przepisów oraz zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy – nakazania usunięcia
stwierdzonych uchybień w ustalonym
w nakazie terminie,
2) nakazania: wstrzymania prac, gdy na-
ruszenie powoduje bezpośrednie zagroże-
nie życia lub zdrowia pracowników lub in-
46 Polska Zbrojna
ze względu na
szczególny cha-
rakter wykształ-
cenia, doświad-
czenia wojsko-
wego i wiedzy
specjalistycznej, przy-
sługuje byłym żołnierzom
zawodowym zwolnionym z zawodowej
służby wojskowej z powodu:
• ustalenia przez wojskową komisję le-
karską niezdolności do służby;
• upływu czasu określonego w kontrak-
cie, jeżeli nie nastąpi zawarcie kolejnego
kontraktu;
• upływu terminu wypowiedzenia sto-
sunku służbowego zawodowej służby
nych osób wykonujących te prace;
skierowania do innych prac pra-
cowników lub innych osób dopuszczonych
do pracy wbrew obowiązującym przepisom
przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub
niebezpiecznych albo pracowników lub in-
nych osób dopuszczonych do prac niebez-
piecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie
mają odpowiednich kwalifikacji (nakazy
w tych sprawach podlegają natychmiasto-
wemu wykonaniu),
3) nakazania pracodawcy wypłaty należne-
go wynagrodzenia za pracę, a także innego
świadczenia przysługującego pracownikowi,
4) nakazania, w wypadku stwierdzenia, że
stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża
życiu lub zdrowiu pracowników, zaprzesta-
nia przez zakład pracy lub jego część dzia-
łalności bądź działalności określonego
rodzaju,
wojskowej dokonanego przez właściwy
organ;
• niewyznaczenia na stanowisko służ-
bowe w czasie pozostawania w rezerwie
kadrowej;
• niewyznaczenia na stanowisko służ-
bowe na kolejną kadencję;
• otrzymania dostatecznej ogólnej oce-
ny w okresowej opinii służbowej;
• zaistnienia potrzeb sił zbrojnych
5) zgłoszenia sprzeciwu przeciwko urucho-
mieniu wybudowanego lub przebudowane-
go zakładu pracy albo jego części, jeżeli
z powodu nieuwzględnienia wymagań bez-
pieczeństwa i higieny pracy dopuszczenie
ich do eksploatacji mogłoby spowodować
bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia
pracowników; sprzeciw wstrzymuje urucho-
mienie zakładu lub jego części,
6) skierowania wystąpienia, w razie stwier-
dzenia innych naruszeń niż wymienione wy-
żej, do pracodawcy lub właściwego organu,
o usunięcie stwierdzonych naruszeń, a tak-
że w razie potrzeby o wyciągnięcie konse-
kwencji w stosunku do osób winnych.
TAKIE UPRAWNIENIA ZOSTAŁY OKREŚLONE
POSTANOWIENIAMI PRZEPISU ART. 9 PKT. 1–5 USTAWY
Z 6 MARCA 1981 R. O PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY
(JEDNOLITY TEKST OPUBLIKOWANY W DZURP NR 124
Z 26 PAŹDZIERNIKA 2001 R. POD POZ. 1362 ORAZ
PÓŹNIEJSZE ZMIANY). (R.Z.)
nr 22/2007
 – za pisemną zgodą
żołnierza.
Stanowiska pracy
związane z obronnością
kraju, na które w pierw-
szej kolejności wyznacza
się byłych żołnierzy zawo-
dowych zwolnionych z za-
wodowej służby wojskowej
z wymienionych powodów,
określa wydane 27 lutego
2004 r. rozporządzenie pre-
zesa Rady Ministrów.
Zgodnie z jego postano-
wieniami, stanowiskami
pracy związanymi z obron-
nością kraju są stanowiska,
na których zakres czynności
pracownika obejmuje reali-
zację zadań obronnych wy-
nikających z ustawy z 21 li-
GRAFIKA: MARCIN DMOWSKI
stopada 1967 r. o powszech-
nym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej
(jednolity tekst w DzURP
nr 241 z 9 listopada 2004 r.
pod poz. 2416 – z później-
szymi zmianami) oraz innych
ustaw i wydanych na ich pod-
stawie aktów wykonawczych.
Stanowiskami takimi są stano-
wiska od inspektora, referenta (rów-
norzędnego) do dyrektora departamentu
lub innej komórki organizacyjnej (równo-
rzędnego) włącznie, występujące w nastę-
pujących instytucjach:
1) w administracji publicznej, a w szcze-
gólności w:
• Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
• urzędach obsługujących ministrów,
przewodniczących komitetów, którzy
wchodzą w skład Rady Ministrów, oraz
Wolne od wszelkich opłat
Czy sprawy dotyczące wojskowych świad-
czeń emerytalno-rentowych podlegają opła-
tom?
W sprawach wojskowych świadczeń emerytal-
no-rentowych zarówno osoby zainteresowa-
ne, jak i organy emerytalne są zwolnione od
wszelkich opłat.
ZWOLNIENIE TO NASTĘPUJE NA PODSTAWIE
POSTANOWIEŃ PRZEPISU ART. 36 USTAWY Z 10 GRUDNIA
1993 R. O ZAOPATRZENIU EMERYTALNYM ŻOŁNIERZY
ZAWODOWYCH ORAZ ICH RODZIN (JEDNOLITY TEKST
OPUBLIKOWANY W DZURP NR 8 Z 20 STYCZNIA 2004 R.
POD POZ. 66 – Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI). (R.Z.)
Żądanie przedstawienia
umowy
Czy dowódca jednostki wojskowej może
żądać od żołnierza zawodowego, który uzy-
skał zezwolenie na pracę zarobkową poza
nr 22/2007
urzędach centralnych organów administra-
cji rządowej,
• urzędach wojewódzkich oraz urzędach
stanowiących aparat pomocniczy tereno-
wych organów niezespolonej administra-
cji rządowej,
• komendach, inspektoratach i innych
jednostkach organizacyjnych stanowiących
aparat pomocniczy kierowników zespolo-
nych służb, inspekcji i straży wojewódzkich
oraz powiatowych, chyba że przepisy sta-
nowią inaczej,
• urzędach gmin, starostwach powiato-
wych i urzędach marszałkowskich,
• jednostkach organizacyjnych podle-
głych albo nadzorowanych przez prezesa
Rady Ministrów, ministrów, przewodniczą-
cych komitetów, którzy wchodzą w skład
Rady Ministrów, centralne organy admini-
stracji rządowej, wojewodów, organy nie-
zespolonej administracji rządowej, kierow-
ników zespolonych służb, inspekcji i stra-
ży wojewódzkich oraz powiatowych, a tak-
że organy samorządu terytorialnego,
• jednostkach organizacyjnych, dla któ-
rych organ administracji rządowej lub or-
gan samorządu terytorialnego jest organem
założycielskim;
2) w innych niż wymienione w pkt. 1 in-
stytucjach – stanowiska będące samodziel-
nymi stanowiskami pracy do spraw obron-
nych oraz inne stanowiska związane z dzia-
łalnością na rzecz obronności, w tym rów-
nież stanowiska:
• specjalistów do spraw lotniskowych
i kierowania ruchem lotniczym – w jed-
nostkach organizacyjnych lotnictwa
cywilnego,
• w wojewódzkich, powiatowych i gmin-
nych komórkach do spraw zarządzania kry-
zysowego,
• w publicznych zakładach opieki zdro-
wojskiem, przedstawienia mu zawartej
umowy o pracę z cywilnym pracodawcą?
Tak. Dowódca jednostki wojskowej może za-
żądać od żołnierza zawodowego, który uzy-
skał zezwolenie na wykonywanie pracy za-
robkowej poza wojskiem, przedstawienia do
wglądu umowy o pracę lub umowy na pod-
stawie innego tytułu.
PODSTAWA PRAWNA: POSTANOWIENIA PRZEPISU PAR. 6
ROZPORZĄDZENIA MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
Z 11 MAJA 2004 R. W SPRAWIE WYKONYWANIA PRACY
ZAROBKOWEJ PRZEZ ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH (DZURP
NR 127 Z 3 CZERWCA 2004 R., POZ. 1324). (R.Z.)
Dowody w sprawach
podatkowych
Jakie dowody powinien przedstawić
podatnik w toczącym się postępowaniu
podatkowym?
Jako dowód w postępowaniu podatkowym
wotnej – związane z utrzymaniem rezerw
artykułów sanitarnych i działalnością na
rzecz obronności kraju,
• w sądach powszechnych, prokuraturze
i Służbie Więziennej,
• u przedsiębiorców realizujących zada-
nia obronne nałożone na nich na zasadach
określonych w stosownych przepisach;
3) w jednostkach organizacyjnych pod-
porządkowanych ministrowi obrony naro-
dowej lub przez niego nadzorowanych,
w przedsiębiorstwach państwowych, dla
których jest on organem założycielskim
oraz w komórkach organizacyjnych Mini-
sterstwa Obrony Narodowej, z wyjątkiem
stanowisk pomocniczych, robotniczych
i obsługi.
W celu zagwarantowania zatrudnienia
byłym żołnierzom zawodowym zwolnio-
nym z zawodowej służby wojskowej z wy-
żej określonych powodów szefowie woje-
wódzkich sztabów wojskowych prowadzą
wykazy stanowisk pracy związanych
z obronnością kraju.
Powyższe wykazy opracowywane są na
podstawie informacji otrzymanych od wy-
mienionych instytucji.
W informacjach takich powinny być za-
warte dane dotyczące charakteru stanowi-
ska, wymagań w stosunku do kandydata
(byłego żołnierza zawodowego) w zakre-
sie jego wykształcenia, doświadczenia woj-
skowego i wiedzy specjalistycznej, a także
procedury obsady tego stanowiska. 
PRZEDSTAWIONE INFORMACJE WYNIKAJĄ Z POSTANOWIEŃ
NASTĘPUJĄCYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH:
1) ART. 119 UST. 1 USTAWY Z 11 WRZEŚNIA 2003 R.
O SŁUŻBIE WOJSKOWEJ ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH (DZURP
NR 179 Z 20 PAŹDZIERNIKA 2003 R., POZ. 1750
– Z PÓŹNIEJSZYMI ZMIANAMI) ORAZ
2) PAR. 1–3 ROZPORZĄDZENIA PREZESA RADY MINISTRÓW
Z 27 LUTEGO 2004 R. W SPRAWIE STANOWISK PRACY
ZWIĄZANYCH Z OBRONNOŚCIĄ KRAJU (DZURP NR 35
Z 5 MARCA 2004 R., POZ. 310). (R.Z.)
należy dopuścić wszystko, co może przy-
czynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest
sprzeczne z prawem.
Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowe-
go potwierdzenia określonych faktów lub
stanu prawnego w drodze zaświadczenia,
organ podatkowy odbiera od strony, na jej
wniosek, oświadczenie złożone pod rygo-
rem odpowiedzialności karnej za fałszywe
zeznania.
Przed odebraniem zeznania organ podat-
kowy poucza świadka o prawie odmowy ze-
znań i odpowiedzi na pytania oraz uprze-
dza o odpowiedzialności karnej za fałszy-
we zeznania.
PODSTAWA PRAWNA: POSTANOWIENIA PRZEPISÓW
ART. 180 PAR. 1 I 2 ORAZ ART. 196 PAR. 3 USTAWY
Z 29 SIERPNIA 1997 R. – ORDYNACJA PODATKOWA
(JEDNOLITY TEKST OPUBLIKOWANY W DZURP NR 8
Z 14 STYCZNIA 2005 R. POD POZ. 60 – Z PÓŹNIEJSZYMI
ZMIANAMI). (R.Z.)
Polska Zbrojna 47
HISTORIA TRADYCJE

Szalony
Dziadek TOMASZ SZULEJKO

Pamięć pozwala poznać i ocalić od zapomnienia losy ludzi.

To możliwe dzięki zapaleńcom takim jak Janusz Rau.
Dla jednych po prostu Janusz, dla innych… Szalony
Dziadek, przyjaciel Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych
im. Stefana Czarnieckiego w Poznaniu.

Bywa w jednostce prawie codziennie. go brata. Brakuje słów, by móc opisać

Odwiedza koszary, jeśli tylko zdrowie
pozwala na taką wizytę. 76 pięknie prze-
żytych lat czasami przypomina o sobie.
Janusz Rau zżył się z żołnierzami, po-
znał wielu osobiście. Zaprzyjaźnił się
z kustoszem Muzeum Broni Pancernej
kpt. Tomaszem Ogrodniczukiem. Ich
spotkania zamieniają się często w wielo-
godzinne dyskusje historyczno-senty-
mentalne. Zresztą – wojsko ma właści-
wie w domu. Jego bratanica, kpt. Lilia-
na Rau-Mikołajczak, jest lekarzem woj-
skowym i jednocześnie wykładowcą
w poznańskim centrum.
POZNAŃSKI CZERWIEC
Życiorys Janusza Raua mógłby posłu-
żyć jako scenariusz pasjonującego fil-
mu o historii Polski. Chociażby dlate-
go, że w 1956 r. uczestniczył w tragicz-
nych wydarzeniach Poznańskiego
Czerwca… Tamte chwile wryły się
w jego pamięć szczególnie mocno. Je-
go młodszy brat Alfred był drugim po
Romku Strzałkowskim najmłodszym
poległym uczestnikiem czerwcowego
zrywu. Jak zginął brat, dowiedział się
dopiero po pięćdziesięciu latach. Przy
użyciu eksponatów muzealnych z Cen-
trum Szkolenia Wojsk Lądowych po-
wstawał film dokumentalny o wydarze-
niach z 28 czerwca 1956 r. Zdjęcia by-
ły pretekstem do spotkania Janusza Rau
z reżyserem, który dotarł do wielu do-
kumentów. Trudny wywiad-rzeka rzu-
cił nowe światło na przebieg tamtych
chwil. To w czasie rozmowy na ławce
obok starej wojskowej kuźni, w pewien
majowy gorący dzień pan Janusz poznał
szczegóły tragicznej śmierci młodsze-
towarzyszące mu wtedy emocje. Sam
Janusz Rau pamięta szczególnie jeden
dziwny epizod z tamtych czerwcowych
dni. Był już dorosły, po wojsku. Tak jak
wielu młodych ludzi znalazł się na uli-
cy Dąbrowskiego. Jeden z jadących tam-
tędy czołgów został przejęty przez tłum.
Razem z kolegą z czasów służby woj-
skowej wskoczył na pancerz. Kolega
zmieścił się we włazie. Janusz Rau spadł
z czołgu, ponieważ właz przyciął mu pa-
lec. Kolega kilkadziesiąt minut później
nie żył. Panu Januszowi do dziś pozo-
stała pamiątka w postaci zdeformowa-
nego palca… Po tych wypadkach za-
chowały się fotografie wykonane przez
funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeń-
stwa. Zdjęcia miały służyć do identyfi-
kacji najbardziej aktywnych uczestni-
ków czerwcowego zrywu. Janusz Rau
znalazł się na jednej z nich. Ojciec na-
tychmiast zniszczył charakterystyczną
kurtkę Janka, a jego samego wysłano na
kilka miesięcy na wieś, żeby przecze-
kał najtrudniejsze chwile. Potem przy-
szła odwilż… Pięćdziesiąt lat później,
JANUSZ RAU TO WIELKI
MIŁOŚNIK HISTORII I MILITARIÓW.
I MA NIECODZIENNE HOBBY.
NIEKTÓRZY TWIERDZĄ,
ŻE SZALONE. W PRZYDOMOWEJ
PRACOWNI KONSTRUUJE
REPLIKI ZABYTKOWYCH ARMAT
W SKALI 1:1. WYKONAŁ ICH
JUŻ DZIESIĘĆ!
PODCZAS ŚWIĘTA CENTRUM
SZKOLENIA WOJSK LĄDOWYCH
Janusz Rau dumnie defilował we wła-
zie swojego działa samobieżnego.
podczas centralnych obchodów roczni-
cowych, pan Janusz opowiadał o robot-
niczym proteście na scenie Teatru No-
wego w Poznaniu. Na żywo mogła słu-
chać relacji cała Polska.
NIECODZIENNE HOBBY
Janusz Rau to wielki miłośnik historii
i militariów. Hobby ma jednak nieco-
dzienne. Niektórzy twierdzą, że szalone.
W przydomowej pracowni konstruuje re-
pliki zabytkowych armat w skali 1:1. Wy-
konał ich już dziesięć! Zaczyna od zna-
lezienia kół wozu drabiniastego, konstru-
uje oś, łoże, a potem odlewa armatę. Po-
nieważ należy do Bractwa Kurkowego,
okazji do strzelania na wiwat nie braku-
je. Pomysł pojawił się w 2000 r. Pierw-
szy strzał miał być powitaniem XXI wie-
ku. Armaty można podziwiać w poznań-
skim Centrum Szkolenia Wojsk Lądo-
wych podczas dni otwartych koszar. Eks-
ponaty robią ogromne wrażenie. Jedna
z armat wystrzeliła nawet światełkiem do
nieba podczas Wielkiej Orkiestry Świą-
tecznej Pomocy. Oczywiście pojawiły się
skutki uboczne. Pan Janusz śmieje się
sam z siebie. Twierdzi, że kompletnie
ogłuchł od wystrzałów.
ODPLAMIACZ
Obecnie pan Janusz spisuje swoje
wspomnienia. Zachęcany przez rodzinę
i przyjaciół stara się w wolnych chwilach
ocalić od zapomnienia wiele zdarzeń ze

48 Polska Zbrojna nr 22/2007


WULKAN ENERGII
JANUSZ RAU aktywnie wspierał rekonstruktorów
historii odtwarzających na Warcie operację forso-
wania rzeki pod kryptonimem ,,Arnhem 1944”.
Uczestniczył w trudnej operacji wydobywania
z mułu rzeki Rgilewki w okolicach Koła wraku nie-
mieckiego działa samobieżnego zatopionego
w 1945 roku. Jego zdrowy rozsądek pozwolił
uniknąć wielu kryzysów wśród pasjonatów-muze-
alników. A kawa, którą przyrządzał w terenie, trzy-
mała na nogach nawet najbardziej zmęczonych…
Po prostu musiał tam być.
Jego wskazówki i rady są nieocenione. Po służbie
kpt. Ogrodniczuk rekonstruuje pod czujnym
okiem pana Janusza motocykl K-750. Pojawi się
kolejny ciekawy eksponat.
swego burzliwego życia. Nieprawdopo- skowa, odbywana w Żaganiu w latach
dobnie brzmi historia o mundurze gene- 1951–1953. Działo samobieżne SU-100,
rała, ,,który się kulom nie kłaniał”. Dzia- którym przemierzał jako mechanik-kie-
ło się to tuż po zakończeniu wojny. Ów rowca poligonowe szlaki, jest dziś eks-
generał, stacjonujący czasowo w jednej ponatem Muzeum Broni Pancernej. To
z poznańskich willi, poplamił swój uni- prawdopodobnie jedyny na świecie
form. Mieszkająca obok ciotka otrzyma- sprawny egzemplarz tego wozu, udosko-
ła zadanie wywabienia plamy i wypraso- nalony przez pasjonatów, oczywiście pod
wania munduru. Janek wysłany został kierunkiem Szalonego Dziadka. Podczas
z misją dostarczenia odświeżonego ubra- święta Centrum Szkolenia Wojsk Lądo-
nia do właściciela. Nie miał wieszaka, wych Janusz Rau dumnie defilował we
więc w obawie przed wygnieceniem włazie swojego działa samobieżnego.
kurtki… założył ją na siebie. Słów war- Dzięki ludziom takim jak Janusz Rau
townika na widok młodziana nie sposób najmłodsi żołnierze odczuwają satysfak-
cytować. W najlepszym wypadku zano- cję z pełnienia służby wojskowej. Nato-
siło się na garbowanie skóry chłopako- miast uczniowie i studenci odbywają pa-
wi, który na szczęście był za młody, aby sjonujące, interaktywne lekcje dziejów
potraktować go jako wroga tworzącego ojczystych oraz świadomego patrioty-
się nowego porządku. Generał, który usły- zmu. Jest bardzo skromnym człowie-
szał hałas, był tak zaskoczony widokiem kiem. Życie nauczyło go wielkiej poko-
że Januszowi wszystko uszło na sucho. ry. Dlatego wykorzystuje każdy dzień.
Do najciekawszych epizodów z życia A najważniejsze jest to, że dzieli się swo-
Szalonego Dziadka należy służba woj- im życiem z innymi.
nr 22/2007
SŁOWO KAPELANA
P odczas mszy świętej
Uroczystości Wniebo-
wstąpienia Pańskiego usły-
szeliśmy w naszych świąty-
niach słowa modlitwy ka-
płana: „Wszechmogący
Boże, wniebowstąpienie Twojego Syna
jest wywyższeniem ludzkiej natury,
spraw, abyśmy pełni świętej radości
składali Tobie dziękczynienie i utwierdź
naszą nadzieję, że My, członkowie
Mistycznego Ciała Chrystusa, połączy-
my się z nim w chwale”.
Modlitwa ta mówi, że „wniebowstą-
TOMASZ SZULEJKO/ARCHIWUM CSWL (2)
pienie Syna Bożego jest wywyższe-
niem ludzkiej natury”. Można powie-
dzieć, iż już sam fakt stworzenia nas
na obraz i podobieństwo Boże jest ta-
kim wywyższeniem. Mowa jest jesz-
cze o czymś większym. Jeśli zmar-
twychwstanie Chrystusa przywróciło
nam godność dzieci Bożych, to we
wniebowstąpieniu owo dzieło Boże
idzie jakby jeszcze dalej, jak to wyra-
ził św. Jan w swoim Pierwszym Li-
ście, że jeszcze się nie okazało, czym
będziemy. Z powyższego wyrażenia
Janowego możemy chyba wniosko-
wać, że z dzieci staniemy się „doro-
słymi Bożymi”. „Dorosnąć” może
znaczyć tu: „dosięgnąć”, „być wyżej”
lub, jak to określa kolekta, „być wy-
wyższonym w ludzkiej naturze”.
Spróbujmy to sobie wyobrazić.
Na tym świecie ziarno pełni określo-
ną rolę: jest zaczątkiem nowej,
w pełni wykształconej rośliny. Ziar-
no jest w Jezusowej przypowieści
symbolem słowa Bożego. Otóż to
ziarno – słowo Boże – musi ob-
umrzeć, aby wydać plon. Obumarcie
ziarna jest w Pawłowym Drugim Li-
ście do Koryntian symbolem naszej
śmierci, a wyrastanie z niego nowej
rośliny – naszego udziału w zmar-
twychwstaniu Chrystusa. Obumar-
cie ziarna-słowa paradoksalnie na-
daje temu słowu nowe znaczenie.
Nasza grzeszna natura, która skłania
nas do miłowania siebie, przez udział
w śmierci i zmartwychwstaniu Chry-
stusa także „powstaje z martwych”,
dzięki czemu umiemy kochać innych,
zaś poprzez udział we wniebowstąpie-
niu natura nasza będzie wywyższona,
dzięki temu nasza miłość będzie na
sposób jawny i pewny odnajdywać
swój przedmiot w Bogu.

Polska Zbrojna 49
PRZEGLĄD
GRY WOJENNE
PRASYBATTLESTATIONS: MIDWAY

Bitwa o
ANDRZEJ POTOCZNY Dla por. marynarki wojennej USA Henry’ego
Walkera i mjr. pil. Donalda Lockleara 7 grudnia
1941 r. miał być szczególną datą. Tego dnia
obejmowali swoje pierwsze stanowiska
w amerykańskiej bazie Pearl Harbor. Kiedy
po całonocnym świętowaniu spieszyli rano
do jednostek, nie mieli pojęcia, że przywitają
ich fajerwerki.

D
o momentu uruchomienia gry
„Battlestations: Midway” wyda-
wało mi się, że w grach wojennych
prochu już się raczej nie wymyśli. Wszyst-
ko już bowiem było: począwszy od strate-
gii rozgrywanych na mapach zbliżonych
do tych, jakie spotkać można w sztabach,
poprzez strategie czasu rzeczywistego, sy-
mulatory poszczególnych rodzajów broni,
aż po klasyczne shootery. Okazuje się jed-
nak, że życie, a konkretnie programiści z
grupy Eidos, potrafią zaskakiwać. Wyob-
raźcie sobie strategię, w której trakcie kie-
rujemy flotą USA w krytycznym dla niej
momencie rozpoczęcia wojny na Pacyfi-
ku, a jednocześnie możemy stanąć za ste-
rami każdego z dowodzonych statków (od
kutra torpedowego aż po ciężkie pancerni-
ki, lotniskowce i łodzie podwodne), i – je-
śli trzeba – pilotować również walczące
z nieprzyjacielską flotą samoloty!
Punkt pierwszy: szkoła
Zanim jednak uruchomimy grę, warto
sprawdzić parametry techniczne kompute-
ra, aby uniknąć niepotrzebnej frustracji. Za
piękną grafikę, która umożliwia nam nie
tylko obserwowanie bardzo realistycznie
odtworzonych okrętów floty amerykań-
skiej i japońskiej, ale również przyglądanie
się, czym obecnie zajmuje się załoga kie-
rowanych przez nas statków, trzeba zapła-
cić potężną mocą swojego komputera. Ge-
neralnie, jeśli nasz procesor jest słabszy niż
odpowiednik PIV 2,5 GHz, mamy mniej
niż 1 GB RAM-u i kartę graficzną gorszą
niż NVidia 6800, to o zabawie możemy
zapomnieć. Oczywiście można próbo-
wać – ale wtedy trzeba się nastawić na
to, że będziemy ze spokojem obserwo-
wali akcję klatka po klatce, a każdy ruch
okrętu przypłacimy kilkunastosekundo-
wym oczekiwaniem.
Jeśli jednak spełnimy wysokie wymaga-
nia sprzętowe, możemy zaczynać. Nie po-
lecam rozpoczynania od razu od kampa-
nii, w której śledzić będziemy losy dwóch
amerykańskich oficerów. Oczywiście moż-
na to zrobić, ale wtedy mogę zagwaranto-
wać, że karierę wojskową zakończymy
w dniu ataku na Pearl Harbor. Generalnie
bowiem do tego, aby ujarzmić grę, potrzeb-
ne są perfekcyjne opanowanie całej kla-
wiatury i wiedza, w którym momencie
dany klawisz ma dla nas strategiczne zna-
czenie. Jeśli skoczymy od razu na głę-
boką wodę, od tej mnogości możliwości
niewątpliwie zakręci nam się w głowie,
co skrzętnie wykorzystają setki japoń-
skich bombowców, które postanowiły
uczcić początek służby por. Henry’ego
Walkera atakiem na Pearl Harbor.
Aby uniknąć zatopienia w pierwszym
dniu służby, należy, jak na każdego młode-

50 Polska Zbrojna nr 22/2007


Midway
go adepta marynarki wojennej przystało,
rozpocząć zabawę od kursu w Akademii
Marynarki Wojennej. Taki kurs nie jest
krótki – ukończenie go zajmuje ok. 1,5 go-
dziny – ale dzięki niemu poznamy niemal
wszystkie tajniki służby na okrętach i sa-
molotach US Navy. Cierpliwy instruktor
spokojnie tłumaczy wszystko – od sterowa-
nia okrętem, aż po skomplikowane mane-
wry taktyczne.
Punkt drugi: wojna
A co po szkole? Wojna. Zaczynamy
w Pearl Harbor – w piękny niedzielny po-
ranek płyniemy sobie na pokładzie niewiel-
kiego kutra torpedowego do krążownika
USS „Phoenix”, na którym musimy zacząć
służbę. Już na samym początku mamy oka-
zję podziwiać możliwości, jakie stwarza
gra. W pierwszych minutach zabawy znaj-
dujemy się w samym sercu wojny. Niebo
przecinają setki japońskich samolotów, wo-
kół nas eksplodują okręty US Navy (w tym
pechowy USS „Phoenix, na którym służ-
by jednak nie rozpoczniemy), a my... nie
mamy czasu, żeby to wszystko podziwiać.
Pierwsze zadanie brzmi: przeżyć. Mścić
będziemy się później.
A później czeka nas kilkanaście różno-
rodnych misji, które łączy generalna idea:
topić, topić i jeszcze raz topić. Na począt-
ku działamy w pojedynkę i musimy mar-
twić się wyłącznie o przydzielony nam
okręt, ale z czasem nasza pozycja w armii
będzie rosła, dzięki czemu pod naszą ko-
mendą znajdą się całe floty i eskadry lot-
nicze – a zwieńczeniem tego wszystkiego
będzie bitwa o Midway. Czas między ko-
lejnymi bohaterskimi wyczynami umilają
nam animacje przedstawiające wojenne lo-
sy dwóch bohaterów naszej gry, pnących
się po szczeblach wojskowej kariery. Jeśli
wybierzemy najniższy poziom trudności,
nr 22/2007
Obok
„Battlestations:
Midway” na pewno nie po-
winien przejść obojętnie żaden
miłośnik efektownych walk mor-
skich. Jest to jednak gra rów-
nież dla tych, którzy po prostu
lubią szybką akcję i śmiga-
jące nad głową pociski
kariera ta będzie lekka, łatwa i przyjemna,
i z całą pewnością zostaniemy bohaterem
amerykańskiej marynarki. Dla ambitnych
są dwa wyższe poziomy – tu już trzeba się
mocno nagimnastykować, aby uniknąć ka-
riery polegającej na heroicznym zejściu na
dno razem ze swoim okrętem.
Punkt trzeci: akcja
W zależności od naszego temperamen-
tu o losach wojny możemy decydować na
dwa sposoby. Jeśli płynie w nas krew szta-
bowca, wydamy okrętom i samolotom roz-
kazy na mapach i będziemy spokojnie roz-
liczać je z wykonywania zadań. Jeśli nato-
miast jesteśmy demonem wojny – wtedy
sami zasiądziemy za sterami okrętu lub wo-
lantem samolotu i pokażemy Japończy-
kom, jak kunsztownie można prowadzić
działania wojenne. Zdecydowanie polecam
to drugie rozwiązanie. Jeśli chodzi bowiem
o rozgrywkę taktyczną, to nie jest ona zbyt
skomplikowana. Rozkazy ograniczają się
bowiem do wydawania poleceń płynięcia
w dane miejsce, atakowania wrogiego
obiektu i określania (bardzo ograniczonej)
gamy zachowań.
Uwaga! Ci wszyscy, którzy oczekują,
że będą mieli do czynienia z realistycz-
ną symulacją pływania okrętem lub lotu
samolotem, rozczarują się. „Battlesta-
tion: Midway” to gra zręcznościowa. Sa-
molot obserwujemy nie z perspektywy
kabiny, tylko z kamery umieszczonej tuż
za jego ogonem. Podobnie jest z okręta-
mi i łodziami podwodnymi. Tu od zna-
jomości tajników lotu czy walki morskiej
ważniejsze są szybkie palce i zręczne
operowanie myszką. Zwycięstwo daje
dużo satysfakcji – zapomnijmy jednak o
tym, że po ukończeniu gry możemy bie-
giem ruszać na egzamin do Akademii
Marynarki Wojennej.  Gratulujemy!
Konkurs
Każdy, kto chciałby przekonać się na
własnej skórze, jak wyglądały walki w rejo-
nie Pearl Harbor, ma teraz niepowtarzal-
ną ku temu okazję. Wystarczy tylko do 15
czerwca poprawnie odpowiedzieć na trzy
pytania, a odpowiedzi wysłać na adres jo-
anna.brodowska@redakcjawojskowa.pl,
albo pocztą na adres Redakcji Wojskowej
(Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa,
z dopiskiem „Konkurs”). Wśród osób, któ-
re poprawnie odpowiedzą na pytanie, roz-
losujemy nagrody: pięć egzemplarzy gry
„Battlestations: Midway”.
Pytania:
1. Ile okrętów (można pomylić się o 2) zo-
stało zatopionych lub uszkodzonych pod-
czas japońskiego nalotu na Pearl Harbor?
2. Od kiedy (podać rok) Hawaje, na któ-
rych znajduje się baza Pearl Harbor, są
częścią Stanów Zjednoczonych Ameryki
Północnej?
3. Wymień przynajmniej pięciu wydawców
gier, z którymi współpracuje obecnie fir-
ma Cenega Poland, dystrybutor gry
„Battlestations: Midway”.
R ozwiązanie konkursu „PZ” 17/2007:
Spośród wielu nadesłanych poprawnych
odpowiedzi na pytania wylosowaliśmy pięć
osób, które wygrały gry komputerowe: „Code
of Honor: Francuska Legia Cudzoziemska”:
– Krzysztof Twardowski z Tomaszowa
– Przemysław Gajdziński z Łasku
– Artur Kutwin z Koszalina
– Andrzej Misztal z Dziwnowa
– Piotr Olszowy (prosimy o kontakt
z redakcją)
Nagrody wyślemy pocztą
Polska Zbrojna 51
AAAAAAA AAAAAAAA
WYPOCZYNEK KONDYCJA

52 Polska Zbrojna nr 22/2007


WORLD NAVY
Priorytetem śmigłowce
TURCJA. Priorytetem wśród krótko- i śred-
nioterminowych programów moderniza-
cyjnych tureckich sił zbrojnych są zakupy
nowych śmigłowców, które mają zwięk-
szyć ich zdolności bojowe i transportowe.
Trzy programy prowadzone są przez woj-
ska lądowe. Pierwszym z nich jest pro-
gram śmigłowca bojowego i taktycznego
rozpoznania (ATAK). W końcu marca
Komitet Wykonawczy Przemysłu
Obronnego podjął decyzję o rozpoczęciu
negocjacji z firmą AgustaWestland na te-
mat kontraktu wartości 1,2 mld euro na
współprodukcję 51 śmigłowców A129
Mangusta International. Minister obrony
Vecdi Gonul powiedział, że ostatecznie
może zostać wyprodukowanych ich 90.
Problemem jest czas. Nawet jeśli umowa
zostanie zawarta w tym roku, to pierwsza
Mangusta trafi do służby nie wcześniej
niż w 2012 r. W tej chwili Turcy dysponują
tylko kilkudziesięcioma maszynami AH-1
Cobra, w tym siedmioma najnowszej wer-
sji AH-1W Super Cobra. Stąd, aby zapeł-
nić istniejącą lukę sprzętową, wojskowi
chcą – jak podał portal DefenceNews.com
– zakupić około dziesięciu amerykań-
NOWA BROŃ będzie systemem
pośredniego wsparcia ogniowego
i zastąpi lekkie moździerze
kal. 60 mm.
nr 22/2007
skich śmigłowców bojowych (najchętniej
AH-64D Apache Longbow). Turcja chce
też nabyć za około pół miliarda dolarów
32 maszyny wielozadaniowe – 20 dla
wojsk lądowych i po sześć dla marynarki
wojennej oraz sił powietrznych. O kon-
NAVAL TECHNOLOGY
trakt ten zabiegają firmy z USA i Europy.
Sikorsky Aircraft oferuje S-70 Black Hawk,
eksportową wersję UH-60. Kontraktem
jest też zainteresowane konsorcjum
NH Industries, producent NH90.
AgustaWestland ma natomiast w ofercie
dwie maszyny EH101 i AW139. Zwycięzca
otrzyma dodatkowo zamówienie na śmi-
głowce gaśnicze. Trzeci program dotyczy
zakupu około dziesięciu ciężkich maszyn,
które kosztować będą prawdopodobnie
też w granicach 500 mln dol. W grę wcho-
dzą amerykańskie CH-47 Chinook i CH-53
Super Stallion oraz rosyjski Mi-26. Według
DefenceNews.com, krótki termin dostawy
czyni prawdopodobnym zakup używanych
CH-47. Poza tym marynarka wojenna
rozbudowuje flotyllę śmigłowców S-70B
Seahawk. Do siedmiu już posiadanych,
poczynając od 2009 r., dołączyć ma
17 maszyn. (ww)
Zamiast moździerzy
KANADA. W lipcu skierowane zostaną do
producentów zapytania w sprawie dostaw
granatników automatycznych kal. 40 mm
dla kanadyjskich wojsk lądowych. Propozy-
cje przedstawią co najmniej dwaj oferenci,
Raytheon Canada i Rheinmetall Canada
wspólnie z Heckler & Koch. Pierwszy propo-
nuje granatnik MK47 Striker, drugi ma
w swej ofercie HK GMG (na zdjęciu). Przed-
stawiciele zainteresowanych firm podali, że
w grę wchodzi dostawa minimum 179 gra-
UK MOD
MILITARIA
PIERWSZA Z SZEŚCIU
SINGAPUR. Elementem obchodów 40-lecia
singapurskiej marynarki wojennej było przy-
jęcie do służby pierwszej fregaty rakietowej
klasy Formidable. Okręt zwodowano 7 stycz-
nia 2004 r. we Francji. Na początku lipca
2005 r. RSS „Formidable” przypłynęła do
Singapuru, gdzie została doposażona, po
czym rozpoczęły się szkolenie załogi i próby
morskie. Kolejne pięć jednostek tej klasy
zbudowano już w kraju. Wszystkie wejdą do
służby do 2009 r. Fregaty mają wyporność
3200 ton, są uzbrojone w rakiety przeciw-
okrętowe Harpoon i przeciwlotnicze
Aster 15, torpedy A244S oraz armatę
kal. 76 mm. Mają też hangar i lądowisko
dla śmigłowca pokładowego, którym będzie
S-70B Seahawk. (wrt)
NOWY NABYWCA
BELGIA. W końcu kwietnia belgijski rząd
zdecydował ostatecznie o zakupie śmigłow-
ców NH90. Tym samym Królestwo Belgii do-
łączyło do 13 państw – użytkowników tych
maszyn, zaś liczba zamówionych NH90
wzrosła do 453. Bruksela zawarła kontrakt
na dostawę ośmiu śmigłowców z możliwością
zwiększenia zakupu o dwa. Wartość transak-
cji to 292,5 mln euro. Belgowie zamówili
cztery maszyny w wersji transportowej (TTH),
którymi zostaną zastąpione śmigłowce po-
szukiwawczo-ratownicze Sea King bazującej
w Koksijde 40 eskadry. Następna czwórka
będzie w wersji morskiej (NFH). (wr)
natników za 87 mln dol. kanadyjskich. Pierw-
szą partię wojsko chciałoby zakupić w trybie
przyspieszonym, aby broń jak najszybciej tra-
fiła do kontyngentu w Afganistanie. – Mam
nadzieję, że będziemy mieć pierwsze syste-
my do lata 2008 r. – podział płk Francois
Riffou, dyrektor komórki przygotowującej wy-
mogi dla kupowanego sprzętu lądowego. Ar-
mia chce też wyposażyć w granatniki auto-
matyczne zdalnie sterowane stanowiska na
pojazdach. Decyzja o wprowadzeniu na wy-
posażenie wojsk lądowych granatników au-
tomatycznych zapadła po analizie doświad-
czeń z Afganistanu. (w)
Polska Zbrojna 53
MILITARIA
Tur
Masa całkowita: 6200 kg
Ładowność: 1000 kg
Długość: 4870 mm
Wysokość: 2350/2770 mm
Szerokość: 2230 mm
Kuzyn Rysia
Rozrasta się rodzina pojazdów pancernych, które powstały w Kutnie. Po Dziku i Łosiu pojawił się Tur.
N
a siłę nikogo nie da się
przekonać. Jak Tur przej-
dzie poważne badania ba-
listyczne, będzie można
rozpocząć bardziej kon-
kretne rozmowy. W tej
chwili zbieramy opinie, gdzie tego ty-
pu pojazd mógłby znaleźć zastosowanie
– powiedział Zygmunt Fabisiak, prezes
AMZ-Kutno Sp. z o.o. Nie ukrywa, że
choć wóz zaprojektowano, uwzględnia-
jąc potrzeby polskiej armii, to prezen-
towany jest również potencjalnym klien-
tom zagranicznym. No cóż, jak dotąd
największe zamówienie, jakie otrzyma-
ła kutnowska firma na swe pojazdy pan-
cerne, pochodzi z Iraku. W jego ramach
zostanie wykonanych 600 pojazdów
pancernych Dzik. Do tej chwili AMZ
zrealizowało ów kontrakt niemal
w dwóch trzecich.
Na pierwszy rzut oka widać, że Tur
ma niewiele wspólnego z Dzikiem,
54 Polska Zbrojna
który trafił do armii irackiej i do na-
szej Żandarmerii Wojskowej. Jeśli już
szukać podobieństw, bliżej mu do wło-
skiego lekkiego pojazdu wielozada-
niowego Lince (Ryś) czy też szwajcar-
skiego Eagle III (Orzeł). Przy czym
ten pierwszy ma większą masę całko-
witą, zaś drugi jest o kilkaset kilogra-
mów lżejszy. Tym samym projekt po-
jazdu interwencyjno-patrolowego Tur
wpisuje się w pewną tendencję rynko-
wą, bowiem wozy patrolowe ze wzmoc-
nioną ochroną przed minami i impro-
wizowanymi ładunkami wybuchowy-
mi są obecnie przebojem. Tylko ame-
rykańskie siły zbrojne planują zakupy
tysiąca różnego typu pojazdów. Chcą
zastąpić nimi m.in. wozy HMMWV.
W Polsce Tur być może stanie się na-
stępca honkera, który nie nadaje się
do misji bojowych. Natomiast może
nadal być wykorzystywany w kraju ja-
ko pojazd logistyczny.
TA D E U S Z W RÓ B E L
– Prototyp jest po badaniach zakła-
dowych. Teraz czekają go testy bali-
styczne, szczególnie pod kontem im-
prowizowanych ładunków wybucho-
wych – oświadczył prezes Fabisiak.
Specjalnie w tym celu wykonane zo-
staną dwa pojazdy. Próby będą też
przeprowadzane na poszczególnych
elementach kadłuba Tura.
Wielozadaniowiec
Konflikty o charakterze asyme-
trycznym w Afganistanie i Iraku po-
kazały, że nie sprawdzają się w nich
powszechnie dotąd używane samo-
chody terenowo-osobowe. Nie chro-
nią wystarczająco załóg i pasażerów
przed ostrzałem z zasadzki i przydroż-
nymi minami oraz improwizowanymi
ładunkami wybuchowymi, na co zwró-
cono szczególną uwagę przy projek-
towaniu Tura. Spód jego kadłuba ma
kształt litery V. Wymyślone w RPA
nr 22/2007

Włoska
menażeria
N ajbliższy Turowi jest opraco-
wany przez Iveco Lekki
Pojazd Wielozadaniowy (Veicolo
Multiruolo Leggero – na zdję-
ciu), w którym również przewi-
dziano miejsce dla pięciu osób.
W porównaniu z kutnowskim
prototypem ma mocniejszy sil-
nik, Iveco F1D o mocy 186 kM.
Pojazd występuje w dwóch wer-
sjach długości kadłuba, 4,67
i 4,97 m. Może być opancerzony
na różnym poziomie (1–4). Jeśli
jest to poziom 3 STANAG 4569,
to jego masa całkowita wynosi
6500 kg, a ładowność 1200 kg.
W armii włoskiej VML został
przyjęty do wyposażenia
pod nazwą Lince (Ryś). Nabyli
go też Brytyjczycy, którzy nadali
mu nazwę Panther (Pantera),
a także Belgowie i Norwegowie.
W Niemczech pojazd ten znalazł
się w ofercie Rheinmetalla jako
Caracal (Karakal).
rozwiązanie uchodzi za jedno z naj-
skuteczniejszych zabezpieczeń przed
minami, bowiem rozprasza energię wy-
buchu na boki. Pancerz kutnowskiego
patrolowca spełnić ma wymogi pozio-
mu 2 według STANAG 4569, zapew-
niając załodze ochronę przed pociska-
mi przeciwpancernymi kal. 7,62x39
API BZ. Powinien też wytrzymać tra-
fienia pociskami kal. 7,62x54R B32
API, a także wybuch pod pojazdem ła-
dunku TNT o masie sześciu kilogra-
mów, co jest wymogiem poziomu 2a
wspomnianego już STANAG-u. AMZ-
-Kutno podkreśla, że na życzenie klien-
ta istnieje możliwość podniesienia po-
ziomu ochrony balistycznej Tura przez
zastosowanie komponentów ceramicz-
nych. Jednak coś za coś – znacząco
podniesie to cenę pojazdu. Wymogi
STANAG-u spełniają też wykonane ze
szkła pancernego przednia szyba i wi-
zjery w drzwiach bocznych.
nr 22/2007
AAAAAAAA
Wozy patrolo-
we ze wzmocnioną
ochroną przed minami
i improwizowanymi ładun-
kami wybuchowymi, takie
jak Tur, są obecnie prze-
bojem rynkowym
Pomimo zupełnie odmiennego kad-
łuba podwozie nowego wozu jest bar-
dzo podobne do tego, który zastoso-
wano w Dziku. Jednak zamontowano
mocniejszy silnik i dokonano też pew-
nej adaptacji ram. Niestety, narzuciło
to poważne ograniczenia konstrukcyj-
ne. Aby zmieścić się w nośności pod-
wozia, skoncentrowano się głównie na
opancerzeniu kabiny pasażerskiej. Za-
bezpieczono też płytami pancernymi
boki silnika. Klapę wykonano z two-
rzyw sztucznych.
W Kutnie pracują nad własnym pod-
woziem o zwiększonej nośności, po-
nieważ bez niego projekt wariantu
z opancerzonym przedziałem trans-
portowym (w istniejącym prototypie
zabezpieczonym opończą) pozostanie
tylko na papierze.
Następną fazą będzie wykonanie
prototypu z automatyczną skrzynią
biegów (teraz jest ręczna sześciobie-
AAAAAAA
ANDRZEJ DEMKOWIC Z (3)
gowa, zsynchronizowana). Na napęd
Tura wybrano włoski silnik turbo die-
sel, F1CE0481B o pojemności sko-
kowej 2998 cm sześc. i mocy 166
KM. Przedstawiciele AMZ uważają,
że jest ona wystarczająca dla pojaz-
du o masie całkowitej nieco ponad
sześć ton. Jego zbiornik mieści 220
litrów paliwa.
Rogi dla Tura
Tur jest wozem czterodrzwiowym,
przewidzianym dla pięciu osób (dwóch
z przodu i trzech z tyłu). We włazie
dachowym można umieścić obrotni-
cę pod karabin maszynowy. Istnieje
również możliwość zamontowania
automatycznego granatnika. Na Tu-
rze przetestowano już zdalnie stero-
wane stanowisko strzeleckie Kobuz.
To ostatnie rozwiązanie jest coraz po-
wszechniej stosowane na tej klasy po-
jazdach.
W wyposażeniu mogą też się zna-
leźć wyrzutnie granatów dymnych,
sterowany z wnętrza wozu szperacz
świetlny oraz przecinak do lin puła-
pek. Na życzenia klienta w kołach
można zamontować wkładki masy-
wowe. Dodatkowym wyposażeniem
jest też klimatyzacja i filtrowentyla-
cja z aktywnym filtrem węglowym.
Wszystko wskazuje na to, że Tur nie
będzie ostatnim pojazdem pancernym
rodem z AMZ. W firmie planują
w przyszłym roku pracować nad więk-
szym wozem, o masie w granicach
ośmiu, dziesięciu ton, w którym ochro-
na balistyczna byłaby na poziomie 3
STANAG 4569, zarówno jeśli chodzi
o odporność na ostrzał, jak i eksplo-
zje min oraz improwizowanych ładun-
ków wybuchowych. 
Polska Zbrojna 55
AAAAAAA
ARMIE ŚWIATA
AAAAAAAA
TURCJA
TA D E U S Z W RÓ B E L
Turcja jest krajem, który ma
drugie co do wielkości siły
zbrojne spośród państw
NATO. Pod bronią znajduje się
ponad pół miliona żołnierzy.
Tak liczne wojska to efekt
położenia kraju w pobliżu
Bliskiego Wschodu, jednego
z najbardziej zapalnych
regionów świata.
56 Polska Zbrojna
J
ej sąsiadami są Irak, Iran i Syria.
Wpływ na atmosferę polityczną
ma też niestabilna sytuacja we-
wnętrzna. Szczególnie trudna jest
w południowo-wschodniej Turcji,
gdzie działa separatystyczna par-
tyzantka kurdyjska. Do tego dochodzą, po-
mimo 55 lat uczestnictwa w jednym soju-
szu, podszyte wzajemną nieufnością sto-
sunki z Grecją. Tu kością niezgody jest
Cypr oraz przebieg granicy na Morzu Egej-
skim. Jeśli sytuacja na to pozwoli, Turcy
chcieliby stworzyć mniejszą, profesjonal-
ną armię.
Potężna lądówka
Tureckie wojska lądowe liczą ponad
400 tys. żołnierzy. Siły te zorganizowane
są w armie i korpusy. Funkcjonuje też od-
rębne dowództwo dla wojsk stacjonujących
od 1974 r. w północnej części Cypru, a tak-
że dowództwa logistyki, lotnictwa wojsk
SIŁA PAN
lądowych oraz szkolenia i doktryny. Co
prawda istnieją dywizje, a także ich do-
wództwa, jednak podstawową strukturą or-
ganizacyjną są brygady, których jest oko-
ło 50. Wyróżnia się wśród nich jednostki:
pancerne, zmechanizowane, piechoty, ko-
mandosów i szkolne. Niektóre ze źródeł
wymieniają też brygady artylerii.
Turcja ma nie tylko najliczniejsze spo-
śród europejskich członków NATO wojska
lądowe, ale też największą liczbę czołgów.
Najnowsze są Leopardy 2A4, których za-
kupiono 298 z nadwyżek armii niemie-
ckiej. Nie sposób nie zauważyć, iż w tym
samym czasie Grecy również nabyli
183 takie czołgi. Zawarli też kontrakt na
170 fabrycznie nowych Leopardów 2A6.
Turcy od lat mają też w swym arsenale
starsze Leopardy 1. Jednak gros czołgów
stanowią pojazdy amerykańskie. W siłach
lądowych jest ponad 900 wozów M-60.
Obecnie prowadzony jest we współpracy
z Izraelem program modernizacji 170
M-60A1, który powinien zakończyć się
nr 22/2007
w połowie przyszłego roku. Czołgi te do-
staną nowe uzbrojenie. Armata kal. 105
mm zostanie zastąpiona większą – 120
mm. Pakiet modernizacyjny obejmuje też
m.in. nowy system kierowania ogniem oraz
wzmocnienie pancerza. Jednak dominują
starsze M-48, których zależnie od źródeł
jest od ponad 2,6 tys. do niemal 2,9 tys.
W linii są tylko pojazdy, które zmoderni-
zowano tak, by dysponowały podobnymi
zdolnościami jak wozy M-60A1/A3.
Jeśli chodzi o bojowe wozy piechoty
i transportery piechoty, można wyróżnić
dwie rodziny pojazdów. Pierwsze to zbu-
dowane na licencji gąsienicowe AIFV (Ad-
vanced Infantry Fighting Vehicle), oparte
na powstałym jeszcze w końcu lat 60. pro-
jekcie pojazdu XM765 amerykańskiej fir-
my FMC, który był rozwinięciem trans-
portera M-113. Nie wszedł on do armii
amerykańskiej, ale nabyło go kilka in-
nych krajów, m.in. Belgia i Holandia,
gdzie dostał oznaczenie YPR-765. Poczy-
NCERZA
TRANSPORTER
Pars 8x8 jest dziełem
tureckich konstruktorów.
JEDNA z ośmiu
fregat zbudowa-
nych na podsta-
wie projektu
MEKO 200
nr 22/2007
nając od 1992 r., armia turecka otrzymała
ponad 2,2 tys. wozów w czterech wersjach:
BWP, transporter piechoty, samobieżny
moździerz i niszczyciel czołgów z ppk
TOW. Poza AIFV w służbie jest ponad
2,8 tys. M113. Niektóre źródła wymie-
niają też rosyjskie BTR-80, którymi we-
dług innych dysponuje tylko paramilitar-
na żandarmeria.
Turcja ma niemal 7,5 tys. systemów ar-
tyleryjskich, w tym kilkaset samobieżnych,
ale jest to modernizowany sprzęt starszej
generacji. Jednak lądowcy otrzymali już
pierwsze licencyjne południowokoreańskie
haubice K9T kal. 155 mm.
Realizowany jest też program moderni-
zacji lotnictwa wojsk lądowych, którego
sztandarowy projekt to zakup kilkudziesię-
ciu nowych śmigłowców bojowych.
Długofalowe plany
Turcja ma duże i nowoczesne siły po-
wietrzne, dysponujące ponad 400 samolo-
Turcja ma
duże i nowoczesne siły
powietrzne, dysponujące
ponad 400 samolotami
bojowymi, z których około
220 stanowią F-16 (flota
myśliwców druga co do
wielkości w NATO). Jest
też krajem, gdzie „16”
są produkowane
na licencji
NATO/TURKISH AIR FORCE (5)
tami bojowymi, z których około 220 sta-
nowią F-16. Jest też krajem, gdzie „16” są
produkowane na licencji. Niedawno złożo-
no zamówienie na 30 F-16C/D Block 50+.
Ankara włączyła się też w program nowe-
go myśliwca F-35. Wstępne plany zakła-
dają zakup stu F-35A.
Podobnie jak w przypadku sprzętu lądo-
wego, modernizowane są samoloty starszej
generacji, około stu F-4E i F-5. Tu również
partnerem są Izraelczycy. W sumie posia-
dany sprzęt pozwala utrzymywać około
20 eskadr bojowych i rozpoznawczych.
Nie zapomina się też o siłach wsparcia.
Turcy zamówili już samoloty transporto-
we Airbus A400M, które dołączą do po-
siadanych już Herculesów, Transalli
i CN-235. W trakcie realizacji jest pro-
jekt maszyn wczesnego ostrzegania na plat-
formie B 737. Kupowane są też kolejne
bezpilotowce.
Struktura tureckich sił powietrznych
oparta jest na bazach lotniczych, w których
stacjonują eskadry różnego typu maszyn.
Poza samolotami jest około 40 śmigłow-
ców, UH-1H Iroquois i AS532UL Cougar.
Są to głównie maszyny poszukiwawczo-
ratownicze. Sześć Kuguarów służy do mi-
sji Combat SAR.
Jako kraj morski Turcja przykłada
ogromną wagę do marynarki wojennej. Jej
flota dysponuje co najmniej 20 fregatami
rakietowymi. Osiem okrętów zbudowano
na podstawie niemieckiego projektu ME-
KO 200 w latach 80. i 90. Resztę stanowią
fregaty z drugiej ręki, amerykańskich klas
Olivier Hazard Perry i Knox. Niektóre
źródła zaliczają do tego typu okrętów rów-
nież szóstkę eksfrancuskich jednostek kla-
sy A-69 Aviso. Istnieją dwa programy, któ-
re znacząco wzmocnią potencjał sił nawod-
nych. Zaaprobowano budowę pierwszych
sześciu nowych fregat klasy TF-2000.
W trakcie realizacji jest program budowy
8–12 korwet klasy Milgem, z których
pierwsza ma być gotowa w 2009 r. Uzu-
pełnieniem sił nawodnych są 23 małe okrę-
ty rakietowe.
Turecka flota ma też 12–14 okrętów pod-
wodnych, należących do trzech klas. Zbu-
dowano je, opierając się na projektach
niemieckich jednostek U209/1200
i U209/1400. W grudniu ubiegłego roku
postanowiono, że siły podwodne otrzyma-
ją w przyszłości sześć nowych okrętów.
Wtedy też zapadła decyzja o budowie
pierwszego okrętu desantowego (LPD).
Integralną częścią floty jest lotnictwo
morskie, dysponujące m.in. samolotami pa-
trolowymi CN-235. Zamówiono dziesięć
maszyn ATR 72-500. Turcy mają też oko-
ło 20 śmigłowców, AB-212 i S-70B Sea-
hawk. Niebawem liczba Morskich Soko-
łów powiększy się o 17. 
Polska Zbrojna 57
WYDARZENIA ZAPIS
Po szlify
za Atlantyk
POLSKA. Tegoroczny abiturient
Liceum Lotniczego w Dęblinie,
Kajetan Łapczuk, po latach przerwy
będzie pierwszym Polakiem w gro-
nie słuchaczy akademii wojskowych
Stanów Zjednoczonych. Z szóstki
wytypowanych w szkole kandydatów
najlepiej zdał egzaminy przed komi-
sją w ambasadzie USA. Jesienią
– jako szeregowy zawodowy – sta-
nie się kadetem Akademii Sił
Powietrznych USA w Colorado
Springs. W następnych latach
w uczelni tej mogą pojawić się kolej-
ni Polacy, pewnie również maturzy-
ści z Dęblina. W latach 90. na stu-
dia za ocean resort obrony delego-
wał 13 podchorążych – ich pobyt
tam sponsorowała w większości
strona amerykańska. Wysyłania stu-
dentów zaprzestaliśmy my, na prze-
łomie 1998 i 1999 r. Ich „zagospo-
darowanie” po powrocie okazało się
zbyt trudne dla Departamentu Kadr.
Oficjalnie uzasadniano, iż lepszym
pomysłem jest delegowanie do
Ameryki żołnierzy na kursy doskona-
lące w ramach także sponsorowa-
nego przez Amerykanów programu
IMET. Za wskrzeszeniem kształce-
nia pojedynczych kandydatów na
oficerów w szkołach naszego naj-
większego sojusznika stoi podsekre-
tarz stanu w MON Bogusław Winid,
jeszcze rok temu zastępca ambasa-
dora Polski w Waszyngtonie. (art)
Zmiana rozkazu
WIELKA BRYTANIA. Wbrew począt-
kowym zapowiedziom książę Harry,
trzeci w kolejce do brytyjskiego tro-
nu, nie będzie służył w Iraku – poin-
formowało ministerstwo obrony. Pod
decyzją podpisał się głównodowo-
dzący armią gen. Richard Dannatt.
Władze wojskowe od dłuższego cza-
su wahały się z ostateczną decyzją,
czy wysłać podporucznika Walesa
(służbowy tytuł Harry’ego) do Iraku,
gdzie stanowiłby atrakcyjny cel dla
rebeliantów. Zagrożony byłby tam
nie tylko on, lecz i jego otoczenie.
– Uważam, że to ryzyko nie do zaak-
ceptowania – oznajmił
gen. Dannatt. 22-letni Harry miałby
teraz trafić na misję do Afganistanu.
O takiej możliwości napisał 20 bm.
tabloid „News of the World”. (ann)
58 Polska Zbrojna
Niemcy zostają
Straty ludzkie nie usprawiedliwiają opuszczenia sojuszniczej operacji
NIEMCY. Politycy oświadczyli, że zamachu przyznali się w interne- ier podkreślił, że bez pomocy Af-
zamach na niemieckich żołnierzy,
do którego doszło w Afganistanie,
nie spowoduje wycofania Bundes-
wehry z misji afgańskiej. Trzech
niemieckich żołnierzy zginęło
19 bm. w północnej prowincji kra-
ju, Kunduz, w zamachu bombo-
wym dokonanym przez terrorystę-
samobójcę. Zginęło też czterech
afgańskich cywilów, a trzynaście
osób zostało rannych. Grupa
Niemców robiła zakupy na rynku
w Kunduzie, gdy zamachowiec
zbliżył się do nich i zdetonował
ukryty pod ubraniem ładunek. Do
Konstelacja rozpoznawcza
USA. Amerykańska Agencja
Zaawansowanych Badań
Obronnych (DARPA) poinfor-
mowała, że pod jej auspicjami
powstał system zarządzania
wieloma bezpilotowymi apa-
ratami latającymi, wykonują-
cymi w jednym rejonie misje
rozpoznawcze na rzecz wojsk
lądowych. Demonstrator sy-
stemu, nazwanego HURT, za-
prezentowano podczas ćwi-
czeń jednostek US Army
w Fort Hunter Liggett. Nadzo-
rował on tam jednoczesne mi-
sje załogowych i bezzałogo-
wych statków powietrznych
obserwujących teren i przesy-
łających zebrane informacje
w czasie rzeczywistym do
żołnierzy wyposażonych w
laptopy z łączem szerokopas-
mowym. Zadanie obejmowało
cie talibowie. Niemieccy politycy
nie pozostawili żadnych wątpliwo-
ści co do tego, że Bundeswehra
w dalszym ciągu będzie uczestni-
czyła w misji stabilizacyjnej w Af-
ganistanie. Tylko Partia Lewicy
zażądała natychmiastowego wy-
cofania żołnierzy niemieckich.
Kanclerz Angela Merkel zapew-
niła, że wspólnota międzynarodo-
wa jest zdecydowana nadal poma-
gać mieszkańcom Afganistanu
w budowaniu lepszej przyszłości,
a minister spraw zagranicznych
Niemiec Frank-Walter Steinme-
kontrolę lotnictwa na trzech
„poziomach”. Pierwszym był
samolot C-12 obserwujący
z pułapu ok. 2000 m teren
w promieniu do stu mil. Dru-
gim – bezpilotowce Hunter,
Shadow i Scan Eagle; z pułapu
800 m rozpoznawały teren
w promieniu 50 mil. Najniżej,
ok. 30 m nad symulowanym
polem walki, latały bezpilo-
towce Pointer, Raven i Wasp.
Wszystkie maszyny sprzęgnięto
ze sobą dzięki HURT, co miało
zaowocować uzyskaniem jedno-
litego i dokładnego obrazu re-
jonu. Piechota morska testowa-
ła ten system w 2006 r.
w ośrodku zurbanizowanym
w Twentynine Palms. Przemy-
słowym partnerem DARPA
w tym programie jest koncern
Northrop Grumman. (ag)
NATO
ganistan ponownie pogrążyłby
się w wojnie domowej. Na półno-
cy Afganistanu w siłach ISAF
służy około 3 tys. żołnierzy Bun-
deswehry. Uczestniczą w misji
w Afganistanie od 2001 r. Ostat-
ni zamach był najtragiczniejszy
w skutkach dla Niemców od
czerwca 2003 r., kiedy zamacho-
wiec-samobójca wjechał w Ka-
bulu wyładowaną materiałami
wybuchowymi taksówką w auto-
bus Bundeswehry. Zginęło wte-
dy czterech żołnierzy, a 29 zosta-
ło rannych. (ad)
w skrócie
Erupcja
LIBAN. Niecały rok po wy-
buchu wojny Izraela z Hez-
bollahem Liban znów stanął
w ogniu. Na północy żołnie-
rze regularnej armii zaatako-
wali bojowników palestyń-
skiego ugrupowania Fatah
al Islam. To najkrwawsze
starcia wewnątrz kraju od
wojny domowej między
chrześcijanami a muzułmana-
mi w latach 1975–1990. Woj-
sko uderzyło 20 bm. w pozy-
cje bojowników w obozie
uchodźców Nahr al Barid
pod Trypolisem, drugim co
do wielkości miastem Liba-
nu. Zginęło ponad 50 ludzi,
w tym 25 żołnierzy. Następ-
nego dnia do akcji wkroczyły
czołgi, ostrzeliwując 21 bm.
nr 22/2007

Andrzej Jonas
REDAKTOR NACZELNY
„THE WARSAW VOICE”
Skrytobójstwo
serwerów
K to by się spodziewał,
że Estonia należy do
najbardziej zinformatyzo-
wanych krajów Unii Euro-
pejskiej. Ponad 90 proc. ra-
chunków opłacanych jest tą
drogą, a SMS-em można
zapłacić nawet za przejazd
miejskim autobusem. Łatwo
więc się domyślić, jakim
chaosem grozi zdezorgani-
zowanie pracy serwerów. To
tak, jakby wyłączyć z ruchu
kolejowego stacje węzłowe.
A nawet gorzej.
27 kwietnia, po zamieszkach
wywołanych demontażem
słynnego pomnika radzie-
ckich żołnierzy w Tallinie,
estońskie serwery oszalały.
ALJAZEERA
obóz i zabijając kolejnych lu-
dzi. Z kolei w Bejrucie wybu-
chły bomby pułapki. W obo-
zach w Libanie przebywa
około 400 tys. palestyńskich
uchodźców. Niepokoje spod
Trypolisu mogą rozszerzyć
się na pozostałe ich skupiska.
Na mocy porozumienia
z 1969 r. armia libańska nie
wkracza do tych obozów. Mi-
mo rezolucji Rady Bezpie-
nr 21/2007
Przestawały działać interneto-
we strony gazet, znikały ser-
wisy informacyjne, usiłowa-
no zablokować systemy ban-
kowe i rządowe. Wojna,
a właściwie starcie, toczyła
się między zwolennikami
i przeciwnikami przeniesie-
PREZYDENT RP
nia pomnika na cmentarz.
Część komentatorów była
zdania, że za atakiem na
estońskie systemy stoją krem-
lowscy specjaliści, przeciwko
czemu przemawia jednak
amatorski poziom hakerów.
Tak czy inaczej, Tallin zwró-
cił się o pomoc do NATO, co
może sugerować, że starcie
potraktowano jednak w kate-
goriach wojennych. „To nie
mogli być zwykli hobbyści”,
miał powiedzieć urzędnik
NATO przybyły z grupą eks-
pertów do Tallina.
Czyżbyśmy mieli odtrąbić
nowy etap w odwiecznym
dialogu tarczy i miecza? Star-
cia w cyberprzestrzeni już się
chyba rozgrywały, i to nie
tylko w komputerach plani-
stów. Także instalacje cywil-
ne tradycyjnie bywają obiek-
tem ataków. Czyli nic nowe-
go…A jednak trudno oprzeć
się wrażeniu, że postawiliśmy
kolejny krok na złej drodze.
Także tej, która umożliwia
nieautoryzowane, tajne ataki.
Skrytobójstwo serwerów?
czeństwa ONZ z 2004 r. na-
kazującej rozbrojenie Pale-
styńczyków w obozach, nadal
noszą oni broń. Rezolucję tę
odrzucił Hezbollah – naj-
większe ugrupowanie zbrojne
w Libanie. Fatah al Islam
uchodzi za organizację zwią-
zaną z syryjskim wywiadem.
Transakcja
z pośrednikiem
IRAN–SYRIA. Syria zgodziła
się odsprzedać Iranowi co
najmniej 10 z 50 kupowanych
w Rosji samobieżnych prze-
ciwlotniczych zestawów Pan-
cyr S1E – poinformował ty-
godnik „Jane’s Defence
Weekly”. Dostawy dla Iranu
przewidziane są na koniec
2008 r., przy czym zapłaci on
nie tylko za przejęte zestawy,
ale częściowo sfinansuje też
Tarcza antyrakietowa:
Rekonesans i negocjacje
Chcemy świata, który będzie bezpieczniejszy
CZECHY. Prezydenci Polski i Czech,
Lech Kaczyński i Vaclav Klaus, po
spotkaniu w Pradze 21 bm. oznaj-
mili, że mają wspólne, pozytywne
stanowisko w sprawie tarczy anty-
rakietowej. – Nie chcemy specjal-
nych korzyści dla nas. Chcemy świa-
ta, który będzie bezpieczniejszy
– powiedział L. Kaczyński.
Pod koniec marca Republika
Czeska oficjalnie rozpoczęła nego-
cjacje z USA na temat ustawienia
na jej terytorium radaru dalekiego
Planowanie na wszelki wypadek
IRAK. – Siły irackie tworzą plan
działania na wypadek szybkiego wy-
cofania się z Iraku sił wielonarodo-
wych – poinformował 21 bm. iracki
minister obrony Abdul Kader al
Obeidi. To pierwszy przypadek
publicznego wypowiedzenia się
przez którąś z osobistości irackich
na temat możliwości szybkiego za-
kończenia misji przez zmontowa-
ną przez Amerykanów koalicję,
zakup przez Syrię pozosta-
łych 40, zamówionych na po-
czątku br. Pancyr S1E to tere-
nowy samochód ciężarowy
z dwiema wyrzutniami prze-
ciwlotniczych pocisków kie-
rowanych o zasięgu 12 km
i dwoma działkami kalibru
30 mm. Każdy zestaw ma
własny radarowy system wy-
krywania celów i naprowa-
dzania rakiet.
Bez min
w magazynach
BAŁKANY. Serbia i Czarno-
góra pozbyły się 16 bm. ostat-
nich min przeciwpiechotnych.
Stało się tak dzięki przedsię-
wzięciu sponsorowanemu
przez Fundusz Zaufania
NATO/Partnerstwa dla Poko-
ju. We wrześniu 2003 r. oba
kraje przystąpiły do konwen-
zasięgu. Mają one potrwać do koń-
ca roku. Ekipa z amerykańskiej
Agencji Obrony Rakietowej przepro-
wadziła już badania hydrologiczne
i geologiczne terenu na poligonie
w Brdy, gdzie radar miałby stanąć.
Zespół zapoznał się też z tamtejszą
infrastrukturą. W tym tygodniu cze-
scy i amerykańscy negocjatorzy
przystąpili do omawiania treści
umowy określającej warunki funk-
cjonowania planowanej stacji, jej
precyzyjną lokalizację, dostęp do
obiektu itp. Rząd naszych sąsiadów
rozpoczął też kampanię mającą
przekonać do amerykańskiego pro-
jektu mieszkańców okolic Brdy.
Według kwietniowego sondażu
68 proc. Czechów jest przeciwnych
umieszczeniu stacji radiolokacyj-
nej. W Polsce podobne negocja-
cje z Amerykanami miały się za-
cząć 23 bm. (a)
w tym kontyngent z Polski. Nie jest
jednak jasne, czy chodzi o rutyno-
we planowanie, czy o coś więcej.
– Armia przyjmuje za podstawę
najgorszy z możliwych scenariuszy
– powiedział minister i dodał, że na
spotkaniach generałów z przywód-
cami politycznymi rozważane są
sposoby postępowania na wypadek
nieoczekiwanego wycofania się ob-
cych wojsk z kraju. (ag)
cji ottawskiej zakazującej
produkcji, przechowywania,
stosowania, handlu i przeka-
zywania tych min. Miały
ich wtedy ok. 1,3 mln sztuk,
z czego 40 tys. magazyno-
wano w Czarnogórze. Zna-
leźli się hojni donatorzy,
głównie Kanada i Austria.
Za 1,7 mln dolarów sfinan-
sowali niszczenie min
w podległych serbskiemu
MON warsztatach remonto-
wych w Kragujevacu, a kon-
trakt na likwidację arsenału
firmowała natowska agencja
NAMSA. Był to drugi pro-
jekt Funduszu Zaufania rea-
lizowany w Serbii i Czarno-
górze. W 2003 r. zniszczo-
no 28 tys. sztuk broni strze-
leckiej i lekkiej. Trzeci pro-
jekt od dwóch lat prowadzi
Norwegia. Jego celem jest
rekonwersja personelu serb-
skich sił zbrojnych. (g)
Polska Zbrojna 59
ŚWIAT BEZPIECZEŃSTWO
S TA N I S Ł AW KOZ I E J

Na naszych oczach na progu XXI wieku rodzi się nowe światowe mocarstwo
ery informacyjnej – globalna sieć terrorystyczna. Sieć w postaci zbioru
różnych, niezależnych od siebie grup i organizacji terrorystycznych. Sieć, która
istnieje, choć nie została przez nikogo zorganizowana.

ORYZM
TERR
NIETYPOWE
MOCARSTWO
60 Polska Zbrojna nr 22/2007
 US DOD
Strategia
szeroko rozumia-
nych działań prewencyj-
nych i uprzedzających jest
logicznie i operacyjnie uzasad-
nioną odpowiedzią na nowy cha-
rakter globalnych i masowych
zagrożeń terrorystycznych
z możliwością użycia broni
masowego rażenia

AMERYKANIE ucięli hydrze parę głów, ale w tym czasie wyrosły jej nowe.

Sieć terrorystyczna to mocarstwo nietypo- tanie racjonalne brzmi – kiedy i gdzie to niedostatku treści konstruktywnych.
we, niepaństwowe, bez jakiejkolwiek cen- się zdarzy? Irak pokazał, że nie wystarczy tylko zli-
tralnej władzy, bez konkretnego terytorium, Do obrony przed takimi zagrożeniami kwidować jakieś zagrożenia. Należy
ludności i przestrzennie zlokalizowanych nie wystarczą strategie narodowe. Nie wy- jeszcze utrzymać i utrwalić uzyskany
zasobów, mocarstwo z wirtualną czaso- starczą nawet strategie regionalnych orga- stan braku owych zagrożeń. Samo zbu-
przestrzenią, inne od klasycznie pojmowa- nizacji międzynarodowych, jak NATO lub rzenie państwa zbójeckiego, jakim był
nych potęg państwowych. Mocarstwo, któ- UE. Potrzebna jest globalna strategia bez- saddamowski Irak, to mało, aby mówić
re zapewne niedługo złowi w tę swoją sieć pieczeństwa. Jaka zatem powinna być owa o powodzeniu podjętej akcji prewencyj-
broń masowego rażenia. globalna strategia bezpieczeństwa i jak do- nej. Aby strategia takich działań była
Społeczność międzynarodowa nie naj- prowadzić do jej ustanowienia? skuteczna, musi zawierać także elemen-
lepiej wykorzystała miniony czas od dra- Otóż nie ulega chyba wątpliwości, że ty konstruktywne: stabilizację i wszech-
matycznych wydarzeń z 11 września musi to być strategia oparta na filozofii stronną, długotrwałą zazwyczaj odbudo-
2001 r., aby zapobiec rośnięciu w siłę te- zapobiegania zagrożeniom i ich wyprze- wę pokryzysową. Wiąże się z tym druga
go mocarstwa. dzania. Strategia reagowania nie ma słabość amerykańskiej koncepcji działań
szans na skuteczność. uprzedzających. Jest nią zbytnie zawęża-
Kowboje, kibice i strusie Ideą wyprzedzania zagrożeń nasyco- nie ich do sfery militarnej, koncentrowanie
Amerykanie – kierując się typową stra- ne są już dzisiaj strategie wielu liczących się na uderzeniach wyprzedzających, przy
tegią kowboja – podjęli szybkie i zdecydo- się państw, w tym w szczególności USA. niedocenianiu interwencyjnej roli środków
wane, ale niestety zbyt uproszczone i nie- Taka jest również strategia bezpieczeń- pozamilitarnych, w tym operacji cywilno-
mal wyłącznie siłowe ak- stwa Unii Europejskiej. Na ta- wojskowych. Chodzi tu zwłaszcza o ich ro-
cje retorsyjne i prewencyj- W Europie czekamy ką potrzebę zwracają uwagę lę w rehabilitacji podmiotu, na którym wy-
ne. Może ucięli hydrze pa- na cud, wierząc eksperci panelu powołanego konano operację antyzagrożeniową (pre-
rę głów, ale w tym czasie przez byłego Sekretarza Ge- wencyjnej likwidacji zagrożenia).
wyrosły jej nowe. w istnienie neralnego ONZ. Obiektywnie rzecz biorąc, strategia sze-
Europa stosowała wy- świętego terrorysty Pierwszą praktyczną wery- roko rozumianych działań prewencyjnych
czekującą strategię strusia fikacją współczesnej strategii i uprzedzających jest logicznie i opera-
– chowania głowy w piasek i martwienia prewencyjnej w wydaniu amerykańskim cyjnie uzasadnioną odpowiedzią na no-
się nawet nie o siebie, tylko o tych bied- jest kampania iracka. Weryfikacją w du- wy charakter globalnych i masowych za-
nych terrorystów, aby czasami ich nie żym stopniu negatywną. Dlaczego? grożeń terrorystycznych z możliwością
skrzywdzić posądzeniem o złe intencje. In- użycia broni masowego rażenia. Z tego
nymi słowy – w Europie czekamy na cud, Dobry pomysł, gorsze wykonanie względu ważne jest stopniowe adaptowa-
wierząc w istnienie świętego terrorysty. Najprościej byłoby wytłumaczyć to błę- nie jej na potrzeby całej społeczności
Chiny z kolei konsekwentnie już od lat dami popełnionymi w jej realizacji. Ale międzynarodowej, np. przez usankcjono-
kierują się strategią kibica, czyli stoją z bo- to nie byłoby prawdziwe. Otóż, moim wanie jej założeń przez ONZ.
ku. Niech się inni męczą. zdaniem, to nie jest tylko kwestia złego Irak pokazuje, że amerykański oryginał
Strategie kowboja, strusia i kibica – nie wykonania dobrego pomysłu. Działania tej strategii do tego się bezpośrednio nie
są tym, co może być skuteczne w zwalcza- w Iraku ujawniły nie tylko pewne, natu- nadaje. Musi być odpowiednio skorygowa-
niu terroryzmu światowego. Tymczasem ralne niejako, potknięcia wykonawcze, ny, pozbawiony oczywistych słabości i roz-
z dnia na dzień narasta groźba apokalip- ale także istotne słabości i luki w samej budowywany o nowe elementy. Tylko
tycznych wydarzeń w postaci dramatycz- koncepcji strategicznej. wówczas mógłby zostać przyjęty jako stra-
nych ataków terrorystycznych z użyciem Po pierwsze – amerykańska strategia tegia międzynarodowa. 
broni masowego rażenia. w jej części dotyczącej działań uprze-
Dzisiaj już nie wypada pytać – czy po- dzających zdominowana jest podej- (Autor jest generałem w stanie spoczynku,
jawi się terroryzm masowego rażenia? Py- ściem destruktywnym, przy wyraźnym byłym wiceministrem obrony narodowej)

nr 22/2007 Polska Zbrojna 61

TO I OWO
Siła symbolu
P remierzy: Irlandii Północnej Ian Paisley i Ir-
landii Bertie Ahern wspólnie zasadzili 11 ma-
ja drzewo na polu historycznej bitwy nad rzeką
Boyne, którą stoczono 12 lipca 1690 r. Zakoń-
czyła się ona ostateczną klęską wojsk ostatnie-
go katolickiego króla Anglii, Szkocji i Irlandii Ja-
kuba II Stuarta. Obchody upamiętniające zwy-
cięstwo protestanckiego króla Wilhelma III
Orańskiego (na zdjęciu) są ważnym elementem
tradycji protestanckiej w Irlandii Północnej.
W rocznicę bitwy co roku organizują oni mar-
sze, które często kończą się zamieszkami po-
między oranżystami a katolikami.
Tymczasem rząd Irlandii nakładem 15 mln
euro realizuje projekt, który ma uczynić
atrakcję turystyczną z terenów, na których
toczyła się ciągle żywa w pamięci mieszkań-
ców Zielonej Wyspy bitwa. Leżą one w hrab-
stwie Meath, na północny wschód od Dublina, niedaleko granicy z Irlandią Pół-
nocną. – Historia Irlandii jest skomplikowana i w bitwie nad Boyne katolicy i protestan-
ci walczyli po obu stronach – powiedział premier Ahern, który dostał od Paisleya ponad-
trzystuletni muszkiet. Broń należała do uczestnika walk z 1690 r. i trafi do powstające-
go muzeum bitwy. (tw)
JACEK SZUSTAKOWSKI

Na ratunek morskim krowom

ŻOŁNIERZE BUTSUB (Brytyj-
ska Jednostka Wsparcia
w Belize) włączyli się w ak-
NOWOŻEŃCY cję pomagania i ochrony
krów morskich u wybrzeży
wych i wśród traw morskich
stały się ofiarami nieuwagi
turystów – wypadków moto-
rówek. Ostatnio zdarzało się
ich tak dużo, że naukowcy
wodach o pomoc. Śmigłow-
ce Sił Powietrznych odnajdu-
ją te ssaki, a następnie żoł-
nierze transportują łodziami
krowy morskie na ląd, by bio-

J ednym z 34 zespołów, który dotarł na me- Florydy i Centralnej Amery- monitorujący zwierzęta po- lodzy i weterynarze mogli
tę The North Face Adventure Trophy 2007 ki. Te wielkie morskie ssaki prosili jednostki armii brytyj- udzielić im niezbędnej po-
w kategorii amator był team Nowożeńcy z Po- żerujące w lasach mangro- skiej stacjonujące na tych mocy. (cezar)
znania. Duet Maciej Gramacki i Agata Ko-
strzycka-Gramacka zajął 4. miejsce w kate-
gorii zespołów mieszanych. Jego nazwa nie
była przypadkowa: trzy dni przed startem
w najbardziej ekstremalnym rajdzie przygo-
dowym w Polsce Maciej z Agatą wzięli ślub.
Podróż poślubną mieli nietypową: 236-kilo-
metrową trasę pokonali na piechotę, bie-
giem, na rowerach i kajakiem, a po drodze
musieli m.in. popisywać się umiejętnościa-
mi akrobatycznymi na linie. (szus)

50 lat pracy
w Wojsku Polskim
Pani Czesławie MARTOWSKIEJ
w związku z jubileuszem
50-lecia pracy w Siłach Zbrojnych RP
życzenia dużo zdrowia, pogody ducha
i wszelkiej pomyślności
oraz wyrazy głębokiego szacunku
i podziękowania składają GAZETA INTERNETOWA REDAKCJI WOJSKOWEJ „ŻOŁNIERZ POLSKI”:
SZEF, KADRA ZAWODOWA www.zolnierz-polski.pl
I PRACOWNICY WOJSKA tel. CA MON 840 232, 840 868, tel. (0-22) 684 02 32, (0-22) 684 08 68,
12 TERENOWEGO ODDZIAŁU e-mail: zolnierz-polski@redakcjawojskowa.pl.
LOTNISKOWEGO W WARSZAWIE. Z portalu można pobrać artykuły „Polski Zbrojnej” w formacie PDF.

62 Polska Zbrojna nr 22/2007

 @
GAZETA
INTERNETOWA
REDAKCJI
WOJSKOWEJ
Pierwszy w Polsce
elektroniczny dziennik
o wojsku i dla wojska

PRESS
ENTER WWW.ZOLNIERZ-POLSKI.PL
 REDAKCJA WOJSKOWA
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel. 48 22 684 53 65

wojskowe żywioły
w różnych odsłonach